bouwend nederland – op weg naar een digitale bouw · breng de keten samen en werk aan standaarden...

Jan-Paul Schop, Managing Director Jeroen de Gruijl, Project Manager Construction Katja Herbschleb, Research Analyst

Bouwend Nederland – Op weg naar een Digitale Bouw

2

Management samenvatting

Onderzoeks- verantwoording & achtergrond

Achtergrond respondenten

Strategie van bedrijf

Inhoudsopgave

Huidige stand van zaken

Houding t.a.v. digitalisering

Toekomstverwachting

3





Inhoudsopgave



Toekomstverwachting

4

Management samenvatting Key findings

De bouw wordt steeds digitaler, en kan enorme slagen maken volgens experts • Bouwers hebben de eerste stappen gezet, maar de sector loopt nog achter op andere sectoren. Er is echter heel veel potentie. De bouw is gedigitaliseerd op individuele onderdelen, maar software en processen zijn nog weinig geïntegreerd • Er wordt gebruik gemaakt van veel verschillende software pakketten, maar de integratie tussen systemen is de volgende stap Zowel experts als “de bouwers” erkennen dat de mate van digitalisering naar een hoger niveau moet, maar dit is lastig te realiseren • Ondanks gebruik van software worden lang niet alle mogelijkheden nog benut, dit kan naar een hoger plan Draag bij door delen van best practises met achterban • Kosten en baten van investeringen op het gebied van digitalisering zijn niet of onvoldoende inzichtelijk, hier kan Bouwend Nederland een belangrijke verbindende rol pakken

Breng de keten samen en werk aan standaarden • Er wordt met veel verschillende partijen samengewerkt, informatie-uitwisseling is nu te versnipperd en ongestructureerd

Help bij positioneren bouwsector als aantrekkelijke sector voor jonge toetreders tot de arbeidsmarkt • Bouwers zoeken jongeren óf personen met een ander profiel. De sector moet een aantrekkelijke uitstraling hebben voor nieuw talent

• De bouw maakt het … digitaler/ sneller/ eenvoudiger


5

De bouw wordt steeds digitaler, en kan enorme slagen maken volgens experts De bouwsector is minder gedigitaliseerd dan overige sectoren, maar is zeker bezig met een digitaliseringsslag. En dat is ook mogelijk want er liggen veel kansen om de productiviteit in de sector door middel van digitalisering en standaardisering, te verbeteren. Daarnaast zijn aangrenzende sectoren als de (bouwen installatie) groothandel en vastgoedsector momenteel al een stap verder in het digitaliseringsproces waar de bouwsector de vruchten van kan plukken. Ook worden de diverse technologische ontwikkelingen en verschillende ondersteunende softwarepakketten steeds toegankelijker. Als gevolg hiervan zijn bedrijven gestart met het digitaliseren van hun dagelijkse werk en de processen die hierbij horen. Dit begint bij het toepassen van digitale hulpmiddelen, zoals software die het mogelijk maakt administratieve werkstromen te minimaliseren en versimpelen en het verkennen van bijvoorbeeld BIM software. Vooralsnog worden de huidige mogelijkheden echter nog mondjesmaat benut, beamen zowel experts als de bouwers. Een goed voorbeeld hiervan is Building Information Modeling (BIM). De adoptie onder diverse type bedrijven gaat traag, maar veel bedrijven hebben inmiddels de eerste stappen op BIM-vlak genomen. Alhoewel volgens experts met BIM nu nog vaak 3D modelleren wordt bedoeld, is het starten met werken met nieuwe ontwikkelingen wel een randvoorwaarde om op termijn ook de volgende stappen te zetten.

De bouw is gedigitaliseerd op individuele onderdelen, maar software en processen zijn nog weinig geïntegreerd Dat de mogelijkheden op het gebied van digitalisering nog niet volledig worden benut, blijkt ook uit het feit dat zowel kleine als grote bedrijven voor veel onderdelen binnen hun werkproces weliswaar aangeven specifieke software te hebben, maar dat dit in veruit de meeste gevallen nog niet geïntegreerd is en nog niet communiceert met elkaar. Dit komt deels doordat het merendeel van de aannemers B&U en Infra geen vastgesteld beleid hebben op het gebied van digitalisering en starten met de aanschaf van individuele softwarepakketten die direct invloed hebben op de dagelijkse gang van zaken. De bedrijven die wel een vastgesteld beleid op het gebied van digitalisering en ICT hebben, zijn veelal de grotere bedrijven. Kleine bedrijven kijken per jaar wat de mogelijkheden zijn. Anderzijds worstelen veel bedrijven met een gebrek aan kennis en een moeilijk te veranderen bedrijfscultuur en gaat men mee in de waan van de dag. Digitalisering staat zeker op de agenda van velen, al is men ook vooral bezig met thema’s als het halen van voldoende marge, het efficiënter indelen van bedrijfsprocessen en de in- en uitstroom van personeel. Positief punt is verder dat de budgetten van leden voor het komende jaar zijn opgeschroefd: een kwart van de kleine bedrijven B&U en twee vijfde tot de helft van klein (Infra), midden-, middelgroot en grote bedrijven hebben een hoger budget voor komend jaar dan in 2018. Het grootste deel van dit budget wordt besteed aan de aanschaf en verlenging van softwarepakketten en licenties.


6

Zowel experts als “de bouwers” erkennen dat de mate van digitalisering naar een hoger niveau moet, maar dit is lastig te realiseren Een groot deel van de bouwers geeft aan een aanzienlijk deel van de werkzaamheden en processen te hebben gedigitaliseerd en dat blijkt ook uit de diverse werkprocessen waar men software voor heeft. Voor dit onderzoek zijn achttien werkprocessen doorgemeten met de vraag of men daar een specifiek softwarepakket voor heeft. Leden hebben gemiddeld voor 10,9 werkprocessen specifieke softwarepakketten waar zij mee werken. Grote bedrijven hebben meer softwarepakketten voor verschillende werkprocessen dan het midden en kleinbedrijf. Het overgrote deel geeft echter ook aan dat al deze softwarepakketten slechts gedeeltelijk geïntegreerd zijn en dat lang niet alles met elkaar communiceert. Het door experts aangehaalde voorbeeld over “Bimmen”, waarmee men eigenlijk “3D-modelleren” bedoelt, staat wat dat betreft symbool voor veel overige toepassingen. De mogelijkheden zijn er, de juiste invulling en koppeling met overige systemen vaak nog niet. Het is ook niet eenvoudig om digitalisering in de bouwsector naar een hoger plan te tillen. Experts schetsen een beeld, dat wordt onderschreven door de bouwers, waarbij een aantal zaken van belang zijn om verder te komen:

1)  Cultuurverandering (zowel in de keten, als binnen bedrijven). Experts geven aan dat er te weinig samenhang is in de bouw, en dat bedrijven een gebrek aan visie tonen. Bouwers geven juist aan dat de cultuur binnen het bedrijf een belangrijke factor is waarom verandering minder snel plaats vindt; het meekrijgen van de organisatie is zeer lastig.

2)  Kennisniveau vergroten. Bijvoorbeeld door het aantrekken van de juiste personen waarbij met name grote bedrijven hun pijlen richten op jonge toetreders tot de markt. En verjonging is noodzakelijk volgens experts omdat beslissingen nu vaak hoog in de organisatie worden genomen door een oudere generatie. Het blijkt inderdaad in de praktijk dat de verantwoordelijkheid voor de strategie veelal op directieniveau ligt. Een bottom-up benadering waarbij een jongere generatie wordt betrokken leidt tot andere ideeën.

3)  Kosten en baten inzichtelijk krijgen. De investeringskosten zijn hoog, en een gebrek aan financiële slagkracht wordt genoemd als belangrijk obstakel wat een verdere digitalisering van de bouwsector in de weg kan staan. Bouwbedrijven hebben momenteel niet of onvoldoende inzichtelijk welk deel van de algemene kosten aan digitalisering en ICT-infrastructuur besteed wordt. De opbrengsten zijn daarnaast ook lastig in euro’s uit te drukken, slechts een derde van de leden geeft aan goed inzichtelijk te hebben wat de baten van investeringen zijn. Wel is bijna de helft het eens dat een verdere digitalisering van de werkprocessen zal leiden tot het teruglopen van faalkosten en tot betere relaties met klanten.

4)  Integreren van diverse softwarepakketten waarbij data en documenten eenvoudig uitgewisseld kunnen worden. Dit betekent volgens experts dat uniforme standaarden belangrijk zijn. Een deel van de bouwers is het hier mee eens, zij geven aan dat het een kwestie is van samenwerken met andere partijen en duidelijk afspraken maken over de informatie-uitwisseling. De uitwisseling van digitale informatie vindt met zoveel verschillende partijen plaats (overige bouwbedrijven, onderaannemers, voorschrijvers, handel, fabrikanten en overheden) dat standaarden noodzakelijk zijn voor enerzijds het uitwisselen van informatie en anderzijds het koppelen van diverse softwarepakketten.

Experts denken weliswaar dat de bouw nog niet zo ver is, maar een groot deel van de bouwers is druk bezig met digitalisering en zij realiseren zich terdege dat de sector “aan de vooravond van verandering staat”. De bouwers onderkennen tevens dat de bouw “aan de vooravond van verandering staat”.


7

Draag bij door delen van best practises met achterban Er is een duidelijke behoefte aan informatie en voorbeelden vanuit de markt waarbij Bouwend Nederland een centrale en coördinerende rol kan spelen. Bouwers lopen tegen een aantal beperkingen binnen hun bedrijfsvoering aan die het erg lastig maken om digitale tools te implementeren. Een belangrijk punt waar veel bedrijven tegenaan lopen is het niet inzichtelijk hebben van de kosten en de baten van investeringen waardoor het heel moeilijk is om de waarde van digitalisering uit te drukken. Veel bedrijven zijn overtuigd dat het kan helpen bij het terugdringen van faalkosten in de bouw, maar anderzijds zijn de vaak hoge investeringskosten die met nieuwe technologieën en nieuwe softwarepakketten gemoeid zijn een belangrijke reden om af te wachten en voorlopig niet te investeren. Zeker nu voor het komende jaar de budgetten stijgen en er dus meer geld vrij komt om te investeren, is het belangrijk dat Bouwend Nederland de leden ondersteunt door best practises inzichtelijk te maken, zodat duidelijk is wat concrete projecten hebben opgeleverd. Er is een aanzienlijke groep voorlopers die veel zaken gedigitaliseerd heeft en die een vooruitstrevende houding heeft ten aanzien van digitalisering in de bouw. Laat de groep bouwers die achterlopen, of wel al stappen hebben gezet maar nog niet vergevorderd zijn, zien wat succesvolle en minder succesvolle trajecten zijn geweest van de groep die juist al voorop loopt. Op de volgende pagina is te zien hoe groot de groep voorlopers is. Breng de keten samen en werk aan standaardiseringen Er wordt veel informatie digitaal uitgewisseld met een grote diversiteit aan partijen. Met name opdrachtgevers kunnen een belangrijke rol spelen wanneer uitvragen voor projecten gestandaardiseerd worden. De leden zien een belangrijke rol weggelegd voor Bouwend Nederland om hierin te ondersteunen en standaarden te ontwikkelen zodat informatie uitwisseling vergemakkelijkt wordt. Help bij positioneren bouwsector als aantrekkelijke sector voor jonge toetreders tot de arbeidsmarkt De cultuurverandering binnen bedrijven is een veel genoemde horde die overwonnen moet worden om stappen te zetten binnen bedrijven. De wil is er wel, maar de uitvoering stuit op weerstand. Met name de middelgrote en grote partijen passen hun personeelsbeleid hier op aan en zijn op zoek, of zijn van plan zich te richten op jonge toetreders tot de arbeidsmarkt met een digitale mindset. Tevens richten zij zich op personeel met een ander profiel. Bouwend Nederland kan bijdragen bij het positioneren van de bouwsector als een aantrekkelijke sector voor dit type werknemer, bijvoorbeeld door aan te haken op “de bouw maakt het … digitaler/ sneller/ eenvoudiger”.


8

15,5% 7,6%

31,3% 21,2%

11,0% 13,4%

Gedigitaliseerde ‘non-believer’

Matig gedigitaliseerde ‘non-believer’

Achterblijver

Kartrekker

Niet-gedigitaliseerde welwillende

Matig gedigitaliseerde welwillende

GEDRAG

HOUDING

GROTE GROEP NOG MATIG GEDIGITALISEERD, MAAR ZEKER BEREID DE VOLGENDE STAP TE NEMEN

Een grote groep leden van Bouwend Nederland staat welwillend tegenover digitalisering, maar wisselt nog niet veel informatie digitaal uit. Met hulp en door het delen van voorbeelden zijn zij zeker bereid hun werkprocessen verder te digitaliseren. Hierbij kan veel geleerd worden van de kartrekkers. Op de volgende pagina staan de clusters verder beschreven.

* Zie voor een uitleg van de totstandkoming van de verschillende clusters bijlage 1.


9

7.6%

21.2%

13.4% ACHTERBLIJVERS

MATIG GEDIGITALISEERDE ‘NON-BELIEVER’

GEDIGITALISEERDE ‘NON-BELIEVER’ 15.5

31.3%

11.0% NIET GEDIGITALISEERDE WELWILLENDE

MATIG GEDIGITALISEERDE WELWILLENDE

KARTREKKER

•  Een kleine groep die wel al aangeeft informatie digitaal uit te wisselen met diverse partijen, maar zij kijken niet erg positief naar de ontwikkelingen op het gebied van digitalisering. Voor hen is het mee moeten, in plaats van mee willen.

•  Kleine aannemers B&U, Infra klein en midden zijn net iets meer vertegenwoordigd in deze groep dan middelgrote en grote aannemers B&U.

•  Dit type bedrijf heeft al wat zaken gedigitaliseerd, maar ziet de meerwaarde nog niet helemaal. Zij hebben een net iets minder positieve houding ten aanzien van digitalisering en moeten overtuigd worden van de meerwaarde.

•  Een groep die op korte termijn minder interessant lijkt. Zij zien (vooralsnog) geen meerwaarde in digitalisering. Ze zijn het minst positief over de kansen die dit biedt en hebben momenteel ook het minst al gedigitaliseerd. De kleinste bedrijven (B&U en Infra) domineren deze groep.

•  Zijn voornamelijk grote bedrijven (leden: groot B&U en Infra), met een hoger budget ten aanzien van digitalisering voor het komend jaar.

•  Betrek deze groep. Deze groep wisselt veel informatie digitaal uit en heeft veel zaken gedigitaliseerd. Zij zijn zeer positief over de kansen die digitalisering biedt. Laat hen mooie projecten tonen, maar geef juist ook voorbeelden waarin bepaalde zaken minder goed gingen om snel gemaakte fouten te voorkomen.

•  De grootste groep bedrijven zit in deze groep. Bouw middelgroot en groot zijn hierin vertegenwoordigd. Er worden stapjes ondernomen en men heeft een relatief positieve houding ten opzichte van digitalisering.

•  Wanneer deze groep handvatten aangereikt KRIJGT en met best practises in aanraking komt, is de kans groot dat zij de volgende stappen zetten en budgetten hiervoor aanwenden en vrijmaken.

•  Kleine groep bouwers die een positieve houding heeft ten aanzien van digitalisering, maar nog niet echt begonnen zijn. Wisselen nog amper digitaal informatie uit met andere partijen. Voornamelijk het middenbedrijf.

•  Zij zijn wel overtuigd van het feit dat er iets moet gebeuren om mee te blijven doen, maar hebben geen idee hoe. Deze groep heeft zeker hulp nodig, maar is erg interessant en wil zeker verbeteren.

* Zie voor een uitleg van de totstandkoming van de verschillende clusters bijlage 1.

10





Inhoudsopgave



Toekomstverwachting

Achtergrond en aanleiding •  Bouwend Nederland, de vereniging van bouwen infrabedrijven, is met een kleine 4.300 aangesloten bouwbedrijven de

grootste ondernemersorganisatie in de bouw. De kerntaken van Bouwend Nederland zijn belangenbehartiging, brancheontwikkeling en individuele dienstverlening aan haar leden. In het kader van haar streven om vernieuwing in de bouw en infra te bewerkstelligen, streeft Bouwend Nederland ernaar om digitalisering en informatisering in de werken handelswijze van haar leden te slijpen.

•  Bouwend Nederland erkent het belang van digitalisering en informatisering in de bedrijfsvoering binnen de bouwen infra. Op dit vlak worden reeds diverse activiteiten ontwikkeld, zowel op uitvoerend niveau als op sector niveau. Echter, op dit moment heeft Bouwend Nederland een grofmazig beeld van de mate waarin bouwbedrijven en hun partners vaardiger worden in de digitale wereld. Om meer inzicht hierin te verkrijgen en dienstverlening meer op maat te kunnen maken heeft Bouwend Nederland een breed onderzoek laten uitvoeren, welke relevante inzichten verschaft op een gedetailleerd niveau. Met de uitkomsten van dit onderzoek kan vervolgens een gerichter beleid ontwikkeld worden om de achterban te ondersteunen in het maken van de noodzakelijke digitale stappen.

•  Het uitgevoerde onderzoek dient als een nul-meting en geeft Bouwend Nederland op dit moment inzicht in de ‘status quo’ voor wat betreft de ontwikkelingen bij bouwen infrabedrijven op het terrein van digitalisering en informatisering.

USP Marketing Consultancy •  USP Marketing Consultancy is een op de bouw-, installatie-, dhz-, vastgoed- en woongespecialiseerd onderzoeks- en

adviesbureau. USP heeft in het verleden reeds meerdere onderzoeken voor Bouwend Nederland mogen uitvoeren (2012 - ‘baten van BIM’, 2012 - ledenonderzoek ‘behoeften t.a.v. diensten en dienstverlening’, 2014 - ledenonderzoek ‘Hoe de leden te binden’, 2018 - ledenonderzoek ‘informatiebehoefte’). Gegeven onze marktkennis en relatie uit het verleden is USP gevraagd om ook dit onderzoek uit te voeren voor Bouwend Nederland.

11

Achtergrond onderzoek Aanleiding

Achtergrond onderzoek

12

Onderzoeksvragen

DOEL ONDERZOEK

Het in kaart brengen wat de stand van zaken is bij bouwen infrabedrijven op het terrein van trends en ontwikkelingen m.b.t. digitalisering en informatisering anno 2018 (0-meting), met als doel het beleid van Bouwend Nederland v.w.b. het faciliteren van de leden rond digitalisering, te toetsen en optimaliseren. Daarnaast dienen de verwachte ontwikkelingen op middellange termijn (2-3 jaar) en lange termijn (3+ jaar) in kaart te

worden gebracht.

ONDERZOEKSVRAGEN Mate van ontwikkeling door de doelgroepen op het gebied van digitalisering en informatisering. Drivers van digitalisering en informatisering. Barriers voor digitalisering en informatisering. Mate van implementatie digitalisering in het huidige aanbod. Mate van toepassen ‘digitalisering en informatisering’ in het samenwerken, in financiële en logistieke transacties en in identificatiemiddelen. Huidige en toekomstige ‘costs & benefits’ van werken met digitalisering en informatisering. Mate van bijwerken van belangrijkste applicaties (maakt men direct gebruik van nieuwe functionaliteiten).


13

Overzicht

Verloop onderzoek

Kick-off

Desk research & expert interviews

Kwalitatieve diepte-

interviews

Kwantitatief onderzoek

Methodologie

Stap 1: Desk research & expert interviews

September Januari

Eindrapport Stap 2: Kwalitatieve diepte-interviews

Stap 3: Kwantitatief onderzoek (online + telefonisch)

7 Doelgroepen benaderd

Aannemers BU

Aannemers B&U & Infra

Klein Midden Middelgroot

Klein

Middelgroot Aannemers Infra

Experts m.b.t. digitalisering in de bouw 7 telefonische expert gesprekken gevoerd:

•  Rien Wabeke – Ketenstandaard •  Ron Voskuilen – VPR Consultants

•  Paul Pietersma – Berenschot •  Ron Saraber – Contakt Consulting bv

•  Michan Katerbarg – Wavin •  Bram Adema – CFP Green Buildings

•  Bram Mommers – Arcadis

# diepte-interviews

# interviews Kwantitatief onderzoek

Segmenten bouwbedrijven (o.b.v. omzetklasse)

Leden Niet-leden 153 58

134 20 85 8

75 30

54 7

65 5

566 128

Totaal

Leden 1

3 2

1

2

4

13

Groot


14

Methodologie uitleg

Naast desk research hebben we voor het kwalitatieve gedeelte verschillende expert en diepte-interviews uitgevoerd. Deze gesprekken gaven ons de mogelijkheid om dieper in te gaan op de verschillende zaken met betrekking tot digitalisering en informatisering in de bouw. Op basis van deze gesprekken hebben wij een vragenlijst opgesteld die per e-mail uitnodiging verspreid is onder leden van Bouwend Nederland. Niet-leden zijn telefonisch benaderd. Deze groep is afkomstig uit het onderzoekpanel van USP Marketing Consultancy en is ontdubbeld met de ledenlijst van Bouwend Nederland.

Tijdens de kwantitatieve fase zijn de bevindingen, die uit de expert en diepte-interviews volgden, gevalideerd onder een representatieve steekproef. De leden van Bouwend Nederland zijn middels een uitnodiging via e-mail benaderd om online mee te doen aan het onderzoek. Daarnaast zijn aanvullende telefonische enquêtes gehouden onder niet-leden van Bouwend Nederland. In verband met de respondentvriendelijkheid en de enquête tijd is voor het telefonische gedeelte een aantal vragen gerandomiseerd, dat betekent dat niet alle vragen aan iedere respondent zijn voorgelegd. Ook zijn verschillende vragen spontaan voorgelegd aan de respondenten die telefonisch hebben deelgenomen, terwijl bij de online versie een complete lijst van antwoordmogelijkheden te zien was. Wanneer respondenten een vraag spontaan dienen te beantwoorden zonder de antwoordopties voor zich te zien, worden er minder antwoorden genoemd dan in de online versie.

De resultaten zijn gewogen op basis van de inschrijvingen bij de Kamer van Koophandel (KvK) om zo een verdeling te creëren die de markt representeert. Om te voorkomen dat de kleinste bedrijven veel te zwaar meewegen en de grootste bedrijven veel te licht, is ervoor gekozen om een weegfactor van maximaal 2,0 en minimaal 0,5 te hanteren.

Rien Wabeke Ron Voskuilen Paul Pietersma Ron Saraber Michan Katerbarg Bram Adema Bram Mommers

Experts

15





Inhoudsopgave



Toekomstverwachting

Achtergrond

16

Leden vs. niet-leden

Functie – Top 5

Omzetklassen

Belangrijkste opdrachtgevers – Top 5

Omzetontwikkeling 2017-2018

Directeur / eigenaar

Directeur / eigenaar

Financieel Administratief

Bedrijfsleider Projectleider

Administratief Systeembeheer / ICT

Projectleider Werkvoorbereider

40%

9%

8%

7%

7%

48%

17%

6%

6%

5%

B&U klein

B&U midden

B&U middelgroot

Infra klein

Infra midden

B&U en Infra groot

Bedrijfsleven Consumenten

Consumenten Andere bouwbedrijven

Decentrale overheden

Decentrale overheden

Woningcorporaties Bedrijfsleven

Projectontwikkelaars Woningcorporaties

46%

42%

32%

32%

31%

54%

30%

20%

20%

13%

Zeer sterk toegenomen (10% of meer)

Sterk toegenomen

(5% tot 10%)

Licht toegenomen

(0% tot 5%)

Gelijk gebleven

Licht afgenomen (-0% tot -5%)

Sterk afgenomen (-5% tot -10%)

Zeer sterk afgenomen (-10% of meer)

Weet niet

27%

27%

23%

14%

23%

22%

13%

19%

6%

4%

4%

10%

LEDEN NIET-LEDEN

LEDEN NIET-LEDEN

LEDEN NIET-LEDEN

LEDEN

NIET-LEDEN

27%

24%

15%

13%

10%

11%

45%

16%

6%

23%

6%

4%

Achtergrond

17

Leden – Omzetgrootte

LEDEN B&U klein B&U midden B&U middelgroot Infra klein Infra midden B&U en Infra groot

Functie – Top 5

Directeur / eigenaar 66% 36% 21% 47% 24% 15%

Financieel 5% 19% 7% 5% 9% 5%

Bedrijfsleider 7% 4% 9% 12% 20% 8%

Administratief 8% 4% 4% 16% 4% 3%

Projectleider 2% 10% 6% 4% 6% 15%

Achtergrond

18



Opdrachtgevers – Top 10

Bedrijfsleven 56% 50% 41% 40% 41% 34%

Consumenten 75% 45% 28% 21% 19% 22%

Decentrale overheden 12% 19% 8% 71% 78% 55% Woningcorporaties 22% 51% 55% 16% 9% 23%

Projectontwikkelaars 10% 40% 67% 17% 22% 35%

Rijksoverheid 6% 5% 8% 31% 54% 80% Andere bouwbedrijven 16% 9% 8% 69% 43% 6%

Beleggers en commerciële verhuurders 20% 21% 36% 4% 0% 12%

Zorginstellingen 10% 19% 20% 3% 2% 3%

Onderwijsinstellingen 10% 15% 12% 4% 0% 2%

Omzetontwikkeling 2017-2018

Zeer sterk toegenomen (10% of meer) 27% 38% 27% 19% 20% 18%

Sterk toegenomen (5% tot 10%) 27% 17% 27% 24% 24% 15%

Licht toegenomen (0% tot 5%) 24% 20% 22% 19% 28% 34%

Gelijk gebleven 15% 11% 11% 13% 20% 12%

Licht afgenomen (-0% tot -5%) 5% 5% 5% 11% 4% 6%

Sterk afgenomen (-5% tot -10%) 2% 1% 1% 8% 2% 6%

Zeer sterk afgenomen (-10% of minder) 1% 0% 0% 4% 0% 0%

Weet niet 0% 7% 7% 3% 2% 8%

19





Inhoudsopgave



Toekomstverwachting

Belangrijkste thema’s binnen bedrijf

20


Belangrijkste thema’s binnen het bedrijf - Top 10

Voldoende marge behalen

Efficiënt bedrijfsproces

In- en uitstroom personeel

Digitalisering / ICT en software

Faalkostenbeheersing

Klantgerichtheid

Levertijd materialen

Veiligheid / ARBO-eisen

Kennis / opleiding personeel

Spreiding orderportefeuille

In- en uitstroom personeel

Digitalisering / ICT en software

Voldoende marge behalen

Relatiebeheer / netwerken

Spreiding orderportefeuille

Klantgerichtheid

Efficiënt bedrijfsproces

Kennis / opleiding personeel

Productinnovaties

Betalingsgedrag klanten

DIGITALISERING IS BELANGRIJK, MAAR VERSCHILLENDE THEMA’S SPELEN EEN BELANGRIJKE ROL BINNEN DE BEDRIJFSVOERING Zowel leden als niet-leden geven aan dat een diversiteit aan thema’s momenteel speelt binnen de bedrijfsvoering van het bedrijf. Opvallend is dat grote en kleine bedrijven min of meer dezelfde thematieken aangeven, waarbij digitalisering voor alle typen bedrijven relatief belangrijk is, maar zeker niet het belangrijkste thema. Het behalen van voldoende marge alsmede de in- en uitstroom van personeel zijn minimaal zo belangrijk. Infra bedrijven geven relatief vaak duurzaamheid en circulariteit aan, wat samen kan hangen met het feit dat zij veel voor overheden werken.

LEDEN NIET-LEDEN

34%

27%

24%

21%

18%

18%

17%

16%

15%

14%

12%

10%

8%

8%

7%

6%

6%

5%

5%

3%

Belangrijkste thema’s binnen bedrijf

21



Belangrijkste thema’s binnen het bedrijf – Top 10

Voldoende marge behalen 37% 28% 20% 39% 31% 38%

Efficiënt bedrijfsproces 28% 33% 25% 24% 19% 22%

In- en uitstroom personeel 21% 27% 22% 34% 22% 19%

Digitalisering / ICT en software 17% 26% 28% 14% 29% 26%

Faalkostenbeheersing 12% 24% 22% 17% 26% 28%

Klantgerichtheid 22% 15% 13% 18% 17% 8%

Levertijd materialen 24% 25% 13% 4% 0% 4%

Veiligheid / ARBO-eisen 13% 12% 20% 14% 29% 22%

Kennis / opleiding personeel 12% 16% 24% 18% 12% 15%

Spreiding orderportefeuille 19% 14% 3% 14% 12% 5%

B&U middelgroot 38% BIM

Infra midden 22% Duurzaamheid en circulariteit 24% Ketensamenwerking

B&U en Infra groot 35% Duurzaamheid en circulariteit 23% BIM

Andere belangrijke thema’s: (thema’s die voor die bepaalde sectie een hoog percentage laten zien, maar niet in de tabel te zien zijn, omdat ze buiten de algemene top 10 (gebaseerd op totaalniveau) vallen)

Verantwoordelijke voor strategie:

Directie/ Management

ICT-afdeling

Volledig in elkaar geïntegreerd

Voornamelijk gericht op:

Digitaliseren van interne processen

Managen van informatiestromen

Bouwen met behulp van digitale middelen

Leggen van een fundament om digitaal te worden door middel van ICT-infrastructuur

Investeren in mensen met een digitale mindset

Strategie en digitaliseringsbeleid

22


23% (=% JA, BELEID) 15% (=% JA, BELEID)

72%

13%

13%

76%

0%

20%

57%

53%

39%

19%

8%

HOE GROTER HET BEDRIJF, DES TE VAKER IS DIGITALISERING ONDERDEEL VAN BELEID

Veruit het grootste deel van aannemers B&U en Infra heeft geen vastgesteld beleid op het gebied van digitalisering. Dit geldt zowel voor leden als niet-leden. Indien digitalisering onderdeel is van het beleidsplan, is dit voornamelijk het geval bij de grootste bedrijven. Kleine bedrijven beperken zich voornamelijk tot het digitaliseren van interne processen en het managen van informatiestromen, terwijl grote bouwers al bezig zijn met bouwen met behulp van digitale middelen.

LEDEN NIET-LEDEN

SLECHTS KLEIN DEEL HEEFT VASTGESTELD DIGITALISERINGSBELEID

Strategie en digitaliseringsbeleid

23



Heeft vastgesteld beleid op het gebied van digitalisering: 8% 22% 39% 23% 43% 65%

Verantwoordelijke voor strategie:

Directie/ Management 84% 72% 54% 81% 72% 73%

ICT-afdeling 10% 11% 27% 0% 12% 12%

Volledig in elkaar geïntegreerd 0% 17% 16% 19% 16% 14%

Voornamelijk gericht op:

Digitaliseren van interne processen 62% 67% 51% 34% 76% 55%

Managen van informatiestromen 66% 50% 51% 58% 56% 45%

Bouwen met behulp van digitale middelen 12% 33% 43% 34% 24% 69% Leggen van een fundament om digitaal te worden d.m.v. ICT-infrastructuur 13% 17% 30% 23% 28% 12%

Investeren in mensen met een digitale mindset 7% 6% 16% 4% 0% 10%

Personeelsbeleid

24

Leden

Ik speel in op nieuwe ontwikkelingen op het gebied van digitalisering en informatisering door… *

…jongeren met een digitale mindset die toetreden tot de arbeidsmarkt aan te nemen

…(tijdelijk) ICT-specialisten in te huren

…taken/projecten te outsourcen

…personeel met een ander profiel aan te trekken

Zeer mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Zeer mee oneens Weet niet

17% 35% 21% 9% 5% 12%

10% 33% 21% 19% 5% 12%

3% 26% 32% 19% 5% 14%

6% 21% 29% 23% 5% 16%

* In verband met de lengte van de vragenlijst die telefonisch is voorgelegd aan niet-leden is bovenstaande vraag alleen gesteld aan de leden van Bouwend Nederland die de vragenlijst online hebben ingevuld.

JONGE STARTERS IN TREK BIJ MIDDELGROTE EN GROTE B&U & INFRA BEDRIJVEN

Leden staan zeer open voor het aantrekken van toetreders tot de arbeidsmarkt. Dit speelt het sterkst onder middelgrote en grote leden. Daarnaast speelt een groot deel in op nieuwe ontwikkelingen door (al dan niet tijdelijk) ICT-specialisten in te huren. Kleine aannemers B&U en Infra antwoorden neutraler en geven vaker aan niet te weten hoe hun bedrijf hier op inspeelt. Dit kan komen doordat deze bedrijven minder vaak een vastgesteld beleid hebben op het gebied van digitalisering en informatisering.

Personeelsbeleid

25



Ik speel in op nieuwe ontwikkelingen op het gebied van digitalisering en informatisering door… % (zeer) mee eens

Jongeren met een digitale mindset die toetreden tot de arbeidsmarkt aan te nemen

35% 61% 84% 53% 61% 78%

(Tijdelijk) ICT-specialisten in te huren 35% 50% 49% 46% 48% 57%

Taken / projecten te outsourcen 25% 33% 35% 29% 33% 28%

Personeel met een ander profiel aan te trekken 15% 26% 46% 24% 54% 62%

Kosten digitalisering en verdeling budget

26


% van algemene kosten wat aan digitalisering en ICT-infrastructuur besteed wordt

6% 15% 21% 18% 11% 29%

Meer dan 10%

Tussen de 5% en 10%

Tussen de 3% en 5%

Tussen de 1% en 3%

Minder dan 1%

Weet niet

6% 13% 14% 18% 32% 17%

BIJNA EEN DERDE VAN DE LEDEN HEEFT NIET INZICHTELIJK WAT DIGITALISERING HEN KOST

Met name middelgrote aannemers B&U (41%) en grote aannemers B&U en Infra (63%) kunnen niet aangeven hoeveel aan digitalisering en ICT-infrastructuur wordt besteed als percentage van de algemene kosten. Met name niet-leden schatten relatief vaak in (32%) dat zij minder dan 1% van hun algemene kosten besteden aan digitalisering en ICT-infrastructuur.

LEDEN

NIET-LEDEN


27


Verdeling budget ten aanzien van digitalisering en ICT-infrastructuur

Budget digitalisering en ICT-infrastructuur in 2019

Hoger dan in 2018

Gelijk aan 2018

Lager dan 2018

Weet niet

36%

36%

5%

23%

18%

57%

9%

16%

38%

26%

25%

11%

30%

29%

23%

18%

ICT-beheer (personeel)

Hardware (ICT-apparatuur)

ICT-diensten (externe bedrijven)

Aanschaf en verlenging van software pakketten & licenties

ICT-beheer (personeel)

Hardware (ICT-apparatuur)

ICT-diensten (externe bedrijven)

Aanschaf en verlenging van software pakketten & licenties

Hoger dan in 2018

Gelijk aan 2018

Lager dan 2018

Weet niet

FORS DEEL LEDEN HEEFT HOGER BUDGET VOOR 2019

Meer dan een derde van de Bouwend Nederland leden heeft een hoger budget ten aanzien van digitalisering en ICT-infrastructuur in 2019 dan in 2018. Dit is aanzienlijk meer dan bij de niet-leden (18% heeft een hoger budget). Het grootste deel van het budget gaat op aan aanschaf en verlenging van softwarepakketten en licenties. Bij de grootste leden is het budget meer gelijk verdeeld over personeel, hardware, diensten en software.

LEDEN

NIET-LEDEN


28



% van algemene kosten wat aan digitalisering en ICT-infrastructuur besteed wordt

Meer dan 10% 4% 6% 6% 5% 14% 14%

Tussen de 5% en 10% 13% 22% 20% 17% 15% 6%

Tussen de 3% en 5% 23% 23% 16% 23% 16% 10%

Tussen de 1% en 3% 23% 13% 12% 20% 22% 6%

Minder dan 1% 16% 6% 5% 14% 5% 0%

Weet niet 22% 31% 41% 20% 28% 63%

Verdeling budget ten aanzien van digitalisering en ICT-infrastructuur

Aanschaf en verlenging van software pakketten & licenties 42% 32% 32% 35% 41% 32%

ICT-diensten (externe bedrijven) 26% 28% 18% 29% 21% 22%

Hardware (ICT-apparatuur) 26% 26% 24% 23% 23% 20%

ICT-beheer (personeel) 5% 14% 25% 13% 16% 26%

Budget digitalisering en ICT-infrastructuur in 2019

Lager dan in 2018 6% 5% 4% 8% 2% 1%

Gelijk aan 2018 42% 40% 23% 37% 21% 18%

Hoger dan in 2018 26% 42% 46% 42% 46% 51%

29





Inhoudsopgave



Toekomstverwachting

Digitalisering van werkprocessen

30


Mate van digitalisering van werkprocessen binnen het bedrijf

Volledig (meer dan 90%)

Grotendeels (50%-90%)

Deels (25%-49%)

Beperkt (10%-24%)

Nauwelijks (minder dan 10%) Niet Weet

niet

7% 39% 32% 14% 6%

10% 28% 16% 9% 19% 17%

Volledig (meer dan 90%)

Grotendeels (50%-90%)

Deels (25%-49%)

Beperkt (10%-24%)

Nauwelijks (minder dan 10%) Niet Weet

niet

DE EERSTE STAPPEN OP GEBIED VAN DIGITALISERING ZIJN GEZET

Bijna de helft van de leden van Bouwend Nederland (46%) heeft minimaal 50% van de werkprocessen inmiddels gedigitaliseerd. Leden lopen hierin voor ten opzichte van niet-leden. Bijna de helft van niet-leden (45%) geeft aan beperkt, nauwelijks of nog helemaal geen werkprocessen te hebben gedigitaliseerd. Binnen de leden van Bouwend Nederland lopen de grootste bedrijven voorop. Meer dan een kwart geeft aan zo goed als volledig de werkprocessen te hebben gedigitaliseerd en nog eens de helft heeft dit grotendeels gedaan. Opvallend is dat leden uit B&U midden en middelgroot relatief ver zijn: meer dan de helft geeft aan grotendeels of volledig werkprocessen te hebben gedigitaliseerd. Hierin lopen zij voor ten opzichte van Infra klein en Infra midden.

LEDEN

NIET-LEDEN*

* Het aantal kleine bedrijven is bij niet-leden sterker vertegenwoordigd dan bij leden, wat invloed heeft op het totale beeld van niet-leden.

Digitalisering van werkprocessen

31



Mate van digitalisering van werkprocessen binnen het bedrijf

Volledig (meer dan 90%) 6% 7% 8% 0% 5% 27% Grotendeels (50%-90%) 30% 55% 49% 32% 36% 54% Deels (25%-49%) 36% 24% 28% 40% 40% 13%

Beperkt (10%-24%) 16% 9% 13% 23% 14% 4%

Nauwelijks (minder dan 10%) 9% 4% 0% 4% 5% 0%

Niet 3% 0% 0% 1% 0% 0%

Digitale informatie uitwisseling

32


Marktpartijen waarmee digitaal informatie uitgewisseld wordt - Top 10

Onderaannemers Consumenten

Installateurs/ loodgieters Andere bouwbedrijven

Groothandel Groothandel

Architecten Fabrikanten

Consumenten Onderaannemers

Fabrikanten Decentrale overheden

Andere bouwbedrijven Projectontwikkelaars

Decentrale overheden Architecten

Bouwmanagement adviesbureaus

Beleggers en commerciële verhuurders

Woningcorporaties Woningcorporaties

73%

55%

53%

50%

46%

36%

35%

35%

32%

25%

25%

19%

16%

13%

12%

5%

5%

4%

4%

4%

DIGITALE INFORMATIE-UITWISSELING VOORNAMELIJK MET PARTNERS IN BOUWPROCES ZOALS ONDERAANNEMERS, INSTALLATEURS EN GROOTHANDEL

Daarnaast wisselen middelgrote en grote bouwbedrijven B&U en bedrijven actief in de infra-sector vaker informatie uit met fabrikanten en opdracht gevende partijen als decentrale overheden en woningcorporaties, terwijl kleinere aannemers B&U (klein en midden) vaak informatie uitwisselen met de groothandel.

LEDEN NIET-LEDEN

Digitale informatie uitwisseling

33



Marktpartijen waarmee digitaal informatie uitgewisseld wordt - Top 10

Onderaannemers 70% 76% 84% 61% 71% 86% Installateurs/ loodgieters 65% 67% 76% 6% 5% 54%

Groothandel 63% 63% 47% 28% 15% 51%

Architecten 55% 63% 76% 7% 10% 51%

Consumenten 62% 43% 38% 26% 10% 36%

Fabrikanten 35% 35% 51% 22% 17% 55% Andere bouwbedrijven 30% 21% 29% 58% 50% 54% Decentrale overheden 16% 25% 36% 73% 72% 72% Bouwmanagement adviesbureaus 29% 34% 55% 16% 26% 46%

Woningcorporaties 16% 43% 55% 14% 9% 24%

Digitale informatieuitwisseling

34


Mate van digitalisering van…

Het versturen van een offerteaanvraag aan en ontvangen van een offerte van leveranciers

Het uitwisselen van productinformatie door leveranciers

Uitwisseling van afspraken met leveranciers

Het aanmaken van een order (orderbericht) en het uitwisselen

van een orderbevestiging met de leverancier

Het verwerken en controleren van facturen

Het verwerken van opdrachtaanvragen

Het uitwisselen van een verzendbericht of pakbon

Het doorgeven en inzien van de onderhoudsstatus bij opdrachtverlening door vastgoedpartijen

Ja dit gaat digitaal en dit gaat volledig geautomatiseerd

Ja dit gaat digitaal maar is niet volledig geautomatiseerd Nee, dit gaat niet digitaal Weet niet

16%

9%

6%

13%

25%

8%

9%

5%

79%

78%

79%

73%

58%

67%

48%

32%

8%

11%

11%

16%

20%

30%

19%

13%

44%

18%

11%

4%

9%

22%

16%

12%

14%

65%

61%

67%

58%

42%

41%

36%

12%

14%

24%

25%

29%

34%

40%

39%

35%

14%

39%

GROOT DEEL PROCESSEN AL DEELS GEDIGITALISEERD; LEDEN ZIJN VERDER DAN NIET-LEDEN Infra bedrijven klein en midden lopen wat achter ten opzichte van aannemers B&U. De grootste bedrijven lopen iets voorop en hebben vaker processen zoals het verwerken van facturen, uitwisselen van verzendberichten en pakbonnen én het verwerken van opdrachtaanvragen volledig gedigitaliseerd.

LEDEN NIET-LEDEN*

* Het aantal kleine bedrijven is bij niet-leden sterker vertegenwoordigd dan bij leden, wat invloed heeft op het totale beeld van niet-leden.


35



Het versturen van een offerteaanvraag aan en ontvangen van een offerte van leveranciers

Digitaal en volledig geautomatiseerd 14% 20% 31% 5% 9% 23%

Digitaal maar niet volledig geautomatiseerd 82% 78% 66% 85% 81% 69%

Niet digitaal 3% 2% 2% 7% 7% 1%

Weet niet 1% 0% 1% 3% 3% 6%

Het uitwisselen van productinformatie door leveranciers



Niet digitaal 12% 6% 3% 10% 9% 0%

Weet niet 2% 4% 5% 8% 9% 14%

Uitwisseling van afspraken met leveranciers



Niet digitaal 13% 11% 8% 13% 12% 1%

Weet niet 3% 2% 6% 7% 5% 10%

Het aanmaken van een order (orderbericht) en het uitwisselen van een orderbevestiging met de leverancier



Niet digitaal 16% 9% 9% 10% 7% 1%

Weet niet 3% 1% 2% 3% 3% 6%


36



Het verwerken en controleren van facturen



Niet digitaal 24% 9% 5% 19% 9% 3%

Weet niet 0% 1% 1% 2% 5% 4%

Het verwerken van opdrachtaanvragen



Niet digitaal 26% 19% 8% 18% 15% 8%

Weet niet 3% 5% 7% 3% 10% 9%

Het uitwisselen van een verzendbericht of pakbon



Niet digitaal 36% 27% 28% 32% 17% 9%

Weet niet 18% 10% 12% 7% 12% 10%

Het doorgeven en inzien van de onderhoudsstatus bij opdrachtverlening door vastgoedpartijen



Niet digitaal 25% 16% 16% 10% 22% 4%

Weet niet 49% 38% 34% 44% 46% 49%

Ervaring met softwarepakketten

37


B&U klein B&U midden B&U middelgroot Infra klein Infra midden B&U en Infra

groot

LEDEN 9,0 12,1 14,1 9,0 12,4 15,3

NIET-LEDEN 5,3 11,7 14,7 9,6 8,1 14,0

Gemiddeld aantal softwarepakketten in bezit

GROTERE BEDRIJVEN HEBBEN GEMIDDELD MEER SOFTWAREPAKKETTEN IN BEZIT DAN KLEINE BEDRIJVEN Aannemers B&U en Infra hebben meer softwarepakketten waarvan gebruik wordt gemaakt dan kleine bedrijven. Zij hebben voor veel verschillende werkprocessen een softwarepakket in bezit. Bedrijven hebben met name softwarepakketten voor 1) financiële administratie, 2) facturering, 3) calculatie. Een overzicht van de verschillende processen en of bedrijven hier software voor hebben, is te zien in de tabellen op de volgende pagina’s.


38


LEDEN NIET-LEDEN

Financiële administratie (bedrijfs- en projectadministratie)

Facturering

Calculatie

Salarisadministratie

Planning

Projectbewaking

Werkvoorbereiding

Werken in de 'cloud'

CRM/ Relatiebeheer

Specifieke software is aanwezig

Concrete plannen voor software

Software wordt overwogen

Software wordt niet overwogen Geen software bekend Weet niet

94% 60% 15% 20%

91% 65% 5% 8% 17%

90% 45% 7% 15% 29%

75% 13% 8% 42% 14% 30% 8%

73% 7% 7% 7% 30% 5% 22% 41%

73% 5% 10% 6% 27% 5% 16% 49%

67% 9% 9% 9% 30% 6% 18% 43%

62% 11% 12% 11% 30% 10% 18% 34%

58% 6% 14% 5% 14% 23% 5% 17% 53%


39


LEDEN NIET-LEDEN

Ontwerp

Inkoop

Documentbeheer DMS

Materieelbeheer

Service & Onderhoud

ERP

BIM

Apps (bijvoorbeeld voor het inlezen van

werkbonnen)

Validatie & verificatie van data (bv. productinformatie of ontwerp)

50% 7% 22% 17% 22% 5% 21% 45% 5%

47% 14% 19% 14% 31% 22% 41%

47% 10% 14% 22% 32% 6% 20% 39%

45% 12% 23% 14% 25% 8% 21% 39%

39% 10% 25% 20% 22% 6% 23% 44%

38% 6% 20% 31% 12% 7% 12% 63% 6%

33% 14% 24% 22% 10% 5% 16% 59% 7%

33% 8% 19% 16% 19% 21% 9% 7% 18% 43%

23% 10% 25% 11% 28% 10% 5% 7% 21% 51% 6%

Specifieke software is aanwezig

Concrete plannen voor software

Software wordt overwogen

Software wordt niet overwogen Geen software bekend Weet niet

LEDEN B&U klein B&U midden B&U middelgroot Infra klein Infra midden B&U en Infra

groot

Financiële administratie (bedrijfs- en projectadministratie)

Specifieke software is aanwezig 92% 96% 95% 95% 95% 95% Concrete plannen voor software 1% 1% 1% 2% 0% 0% Software wordt overwogen 1% 1% 0% 4% 0% 0% Software wordt niet overwogen 3% 0% 0% 0% 2% 0% Geen software bekend 0% 0% 0% 0% 2% 0% Weet niet 3% 2% 4% 0% 2% 5%

Facturering


Calculatie


Salarisadministratie



40



groot

Planning


Projectbewaking


Werkvoorbereiding


Werken in de 'cloud'



41



groot

CRM/ Relatiebeheer


Ontwerp


Inkoop


Documentbeheer DMS



42



groot

Materieelbeheer


Service & Onderhoud


ERP


BIM



43



groot

Apps (bijvoorbeeld voor het inlezen van werkbonnen)


Validatie & verificatie van data (bv. productinformatie of ontwerp)



44


B&U klein B&U midden B&U middelgroot Infra klein Infra midden B&U en Infra groot

Mate van integratie van applicaties en software

Ja, alles geïntegreerd 21% 18% 7% 6% 10% 3%

Gedeeltelijk geïntegreerd 47% 66% 78% 56% 71% 81%

Nee, het zijn allemaal losse systemen 28% 14% 14% 32% 17% 10%

Integratie van softwarepakketten

45


Mate van integratie van applicaties en software

Ja, alles geïntegreerd Gedeeltelijk geïntegreerd

Nee, het zijn allemaal losse systemen Weet niet

15% 59% 22% 4% 22% 18% 42% 17%

Ja, alles geïntegreerd Gedeeltelijk geïntegreerd

Nee, het zijn allemaal losse systemen Weet niet

MIDDEN EN KLEIN BEDRIJF B&U HEBBEN VAKER APPLICATIES EN SOFTWARE VOLLEDIG GEÏNTEGREERD Kleinere aannemers B&U hebben relatief vaker hun systemen volledig geïntegreerd. Dit komt doordat zij ook minder werkprocessen gedigitaliseerd hebben, minder software pakketten hebben en vaker met maar één partij samenwerken. Een aanzienlijk deel van de kleine aannemers B&U geeft echter aan dat zij ook nog volledig losse systemen hebben. Hetzelfde geldt voor kleine infra bedrijven. Ook onder deze groep bedrijven geeft een relatief groot deel aan met losse systemen te werken en dit niet te hebben geïntegreerd. Hoe groter het bedrijf, hoe minder vaak alles volledig is geïntegreerd. Deze type bedrijven hebben ook fors meer softwarepakketten waarmee gewerkt wordt. Wel geven middelgrote aannemers B&U en grote aannemers B&U en Infra relatief vaak aan dat systemen deels geïntegreerd zijn. Men is hier dus wel mee bezig.

LEDEN NIET-LEDEN

Knelpunten verdere digitalisering

46


Grootste knelpunten bij verdere digitalisering – Top 10

Hoge investeringskosten Gebrek aan kennis binnen het bedrijf

Veranderen van cultuur in eigen bedrijf Hoge investeringskosten

Gebrek aan kennis binnen het bedrijf Veranderen van cultuur in eigen bedrijf

Vinden van personeel met digitale vaardigheden

Vinden van personeel met digitale vaardigheden

Gebrek aan kennis binnen de sector Gebrek aan kennis binnen de sector

Gebrek aan standaarden Gebrek aan standaarden

Opdrachtgevers vragen niet om digitalisering

Beveiliging van systemen/ kans op hacken

Gebrek aan samenwerking Gebrek aan samenwerking

Gebrek aan uitwisselbare data Gebrek aan tijd

Gebrek aan tijd Veel gestandaardiseerde oplossingen/ behoefte aan maatwerk

49%

47%

44%

35%

34%

33%

30%

28%

23%

3%

14%

9%

7%

6%

6%

4%

3%

2%

2%

1%

* Leden hebben online deelgenomen, de vraag is bij hen dan ook niet ‘spontaan’ gesteld omdat voor hen de antwoord categorieën zichtbaar waren. Niet-leden zijn telefonisch benaderd waardoor zij wel ‘spontaan’ antwoord hebben gegeven op deze vraag. Dit verklaart het verschil in aantal gegeven antwoorden per respondent.

GEBREK AAN KENNIS, HOGE KOSTEN EN VERANDERING VAN CULTUUR GROOTSTE KNELPUNTEN

Om bedrijven verder te digitaliseren, is investering in personeel, hard- en software noodzakelijk. De hoge investeringskosten worden als belangrijkste knelpunt genoemd bij verdere digitalisering. Daarnaast speelt een gebrek aan kennis sterk binnen bedrijven en is het heel lastig om de cultuur te veranderen en mensen mee te krijgen. Daarnaast benoemen voornamelijk (middel-)grote bedrijven een gebrek aan vraag naar digitalisering vanuit opdrachtgevers en een gebrek aan samenwerking, standaarden en uitwisselbare data als knelpunten voor verdere digitalisering van de bouwsector.

LEDEN NIET-LEDEN

Knelpunten verdere digitalisering

47



Grootste knelpunten bij verdere digitalisering – Top 10

Hoge investeringskosten 50% 54% 34% 54% 43% 45%

Veranderen van cultuur in eigen bedrijf 42% 45% 54% 45% 69% 58%

Gebrek aan kennis binnen het bedrijf 47% 42% 33% 40% 55% 41%

Vinden van personeel met digitale vaardigheden 34% 35% 39% 30% 28% 51%

Gebrek aan kennis binnen de sector 30% 42% 37% 30% 41% 38%

Gebrek aan standaarden 23% 37% 49% 31% 46% 46%

Opdrachtgevers vragen niet om digitalisering 28% 24% 40% 25% 35% 38%

Gebrek aan samenwerking 23% 30% 39% 28% 26% 38%

Gebrek aan uitwisselbare data 20% 31% 21% 12% 29% 35%

Gebrek aan tijd 6% 1% 0% 0% 0% 0%

48





Inhoudsopgave



Toekomstverwachting


49

Leden

Houding ten aanzien van digitalisering Om de digitale mogelijkheden volledig te benutten moet de huidige cultuur veranderen Mijn bedrijf moet digitaliseren om nog bestaansrecht te hebben over vijf jaar Een digitale revolutie in de bouwsector leidt tot nieuwe toetreders in de markt Dankzij het digitaliseren van werkprocessen kan mijn bedrijf zich beter onderscheiden ten opzichte van concurrenten

Digitalisatie leidt uiteindelijk tot betere relaties met klanten

Door digitalisering zullen mijn faalkosten sterk teruglopen

Mijn bedrijf is klaar voor een digitale revolutie in de bouwsector

Digitalisering is lastig voor mijn bedrijf vanwege een gebrek aan duidelijke standaarden Mijn bedrijf heeft goed zicht op de baten die investeringen in digitalisering opbrengen

De bouwsector is klaar voor een digitale revolutie

Zeer mee eens Mee eens Niet eens/ niet oneens Mee oneens Zeer mee oneens Weet niet

23%

20%

9%

12%

9%

11%

6%

6%

5%

49%

35%

42%

37%

40%

35%

34%

31%

29%

23%

19%

22%

30%

32%

30%

30%

36%

31%

34%

37%

4%

16%

10%

12%

16%

16%

15%

23%

22%

24%

5%

5%

8%

5%

5%

6%

6%

8%

7%

LEDEN

CULTUURVERANDERING NOODZAKELIJK VOLGENS LEDEN

Leden zien in dat digitalisering leidt tot nieuwe toetreders waardoor de bouw snel verandert. Zij zien ook in dat zij mee moeten veranderen. Dit wordt niet zo zeer als “moeten” gezien, ook de voordelen worden herkend. Digitalisering zal volgens een groot deel op termijn leiden tot teruglopende faalkosten en een betere relatie met klanten, maar dit is wel lastig. De bouw is zeker niet volgens iedereen klaar voor een digitale revolutie.

Om de digitale mogelijkheden volledig te benutten moet de huidige cultuur veranderen Mijn bedrijf moet digitaliseren om nog bestaansrecht te hebben over vijf jaar Een digitale revolutie in de bouwsector leidt tot nieuwe toetreders in de markt Dankzij het digitaliseren van werkprocessen kan mijn bedrijf zich beter onderscheiden ten opzichte van concurrenten

Digitalisatie leidt uiteindelijk tot betere relaties met klanten

Door digitalisering zullen mijn faalkosten sterk teruglopen

Mijn bedrijf is klaar voor een digitale revolutie in de bouwsector

Digitalisering is lastig voor mijn bedrijf vanwege een gebrek aan duidelijke standaarden Mijn bedrijf heeft goed zicht op de baten die investeringen in digitalisering opbrengen

De bouwsector is klaar voor een digitale revolutie


50

Niet-leden

19%

9%

6%

5%

7%

8%

6%

5%

14%

15%

23%

28%

20%

18%

24%

13%

20%

32%

25%

22%

12%

30%

22%

12%

17%

21%

20%

17%

19%

25%

18%

16%

18%

27%

32%

31%

23%

22%

20%

5%

38%

12%

28%

32%

19%

22%

28%

15%

19%

15%

9%

8%

8%

13%

Houding ten aanzien van digitalisering

Zeer mee eens Mee eens Niet eens/ niet oneens Mee oneens Zeer mee oneens Weet niet

NIET-LEDEN


51



Houding ten aanzien van digitalisering % (zeer) mee eens

Om de digitale mogelijkheden volledig te benutten moet de huidige cultuur veranderen 67% 76% 86% 58% 86% 81%

Mijn bedrijf moet digitaliseren om nog bestaansrecht te hebben over vijf jaar 44% 58% 75% 50% 74% 76%

Een digitale revolutie in de bouwsector leidt tot nieuwe toetreders in de markt 47% 53% 69% 35% 52% 63%

Dankzij het digitaliseren van werkprocessen kan mijn bedrijf zich beter onderscheiden ten opzichte van concurrenten

31% 61% 79% 45% 77% 71%

Digitalisatie leidt uiteindelijk tot betere relaties met klanten 43% 53% 65% 48% 48% 46%

Door digitalisering zullen mijn faalkosten sterk teruglopen 35% 50% 79% 41% 57% 58%

Mijn bedrijf is klaar voor een digitale revolutie in de bouwsector 31% 41% 67% 28% 36% 67%

Digitalisering is lastig voor mijn bedrijf vanwege een gebrek aan duidelijke standaarden 40% 34% 37% 35% 36% 33%

Mijn bedrijf heeft goed zicht op de baten die investeringen in digitalisering opbrengen 26% 39% 39% 40% 33% 47%

De bouwsector is klaar voor een digitale revolutie 22% 27% 40% 26% 26% 38%

52





Inhoudsopgave



Toekomstverwachting

Bekendheid met ontwikkelingen

53


Ontwikkelingen op het gebied van digitalisering - Top 10

Bekend Toegepast Bekend Toegepast BIM (Bouw Informatie

Modeling) 39% BIM (Bouw Informatie Modeling) 27%

3D-printing 7% 3D-printing 4%

Domotica 18% Robotics 0%

Drones 15% Drones 2%

Ketenintegratie 22% Big data analytics 2%

Standaardisering/ prefab 27% Cyber security/ informatiebeveiliging 4%

Internet of Things 8% Standaardisering/ prefab 0%

Smart buildings 3% Virtual, Augmented & mixed reality 2%

Virtual, Augmented & mixed reality 9% Systems engineering 1%

Cyber security/ informatiebeveiliging 14% Internet of Things 1%

63%

46%

43%

43%

36%

35%

29%

27%

23%

22%

14%

6%

3%

3%

2%

2%

1%

1%

1%

1%


LEDEN NIET-LEDEN

Gemiddeld 4,9 ontwikkelingen

genoemd

BIM IS VERUIT MEEST BEKENDE ONTWIKKELING

Middelgrote en grote aannemers B&U en Infra kennen veel verschillende nieuwe ontwikkelingen, waarvan BIM veruit de bekendste en ook meest toegepaste is. Een stuk minder Infra bedrijven passen BIM toe ten opzichte van middelgrote en grote aannemers B&U. Binnen de laatste groep is het gebruik van BIM zeer sterk vertegenwoordigd. Acht op de tien leden in deze segmenten passen BIM toe.

Bekendheid met ontwikkelingen

54



Bekend Toegepast Bekend Toegepast Bekend Toegepast Bekend Toegepast Bekend Toegepast Bekend Toegepast

Ontwikkelingen op het gebied van digitalisering – Top 10

BIM (Bouw Informatie Modeling) 53% 14% 75% 51% 87% 81% 45% 19% 67% 35% 83% 84%

3D-printing 44% 4% 45% 1% 67% 10% 21% 0% 53% 10% 59% 34%

Domotica 45% 23% 50% 19% 60% 22% 21% 1% 22% 8% 42% 20%

Drones 36% 3% 42% 12% 61% 23% 27% 9% 58% 37% 68% 43%

Ketenintegratie 23% 8% 45% 25% 67% 43% 18% 9% 48% 33% 60% 51%

Standaardisering/ prefab 30% 20% 39% 29% 60% 41% 18% 7% 28% 20% 58% 56%

Internet of Things 23% 4% 25% 4% 54% 16% 23% 8% 48% 14% 37% 17%

Smart buildings 26% 1% 25% 2% 42% 3% 7% 1% 15% 2% 54% 19%

Virtual, Augmented & mixed reality 16% 3% 20% 6% 42% 15% 7% 1% 40% 12% 59% 39%

Cyber security/ informatiebeveiliging 14% 9% 19% 8% 37% 20% 13% 10% 45% 24% 51% 34%

# Gemiddeld genoemd 3,8 4,8 8,2 2,8 6,4 9,1

Verwachtingen ten aanzien van ontwikkelingen

55


Toekomst: over vijf jaar gemeengoed in de bouwsector – Top 10

BIM (Bouw Informatie Modeling) BIM (Bouw Informatie Modeling)

Ketenintegratie 3D-printing

Standaardisering/ prefab Drones

Drones Big data analytics

3D-printing Internet of Things

Domotica Virtual, Augmented & mixed reality

Smart buildings

Cyber security/ informatiebeveiliging

Internet of Things

Virtual, Augmented & mixed reality

62%

32%

32%

29%

28%

28%

20%

20%

19%

19%

30%

8%

6%

1%

1%

1%


LEDEN NIET-LEDEN


genoemd

BIM WORDT GEMEENGOED IN DE BOUWSECTOR, OVERIGE ONTWIKKELINGEN LIJKEN LASTIG TE VOORSPELLEN

Met name het midden en kleinbedrijf heeft moeite aan te geven welke ontwikkelingen binnen vijf jaar veel toegepast zullen worden in de bouwsector.

Verwachtingen ten aanzien van ontwikkelingen

56



Toekomst: over vijf jaar gemeengoed in de bouwsector – Top 10

BIM (Bouw Informatie Modeling) 50% 65% 87% 46% 65% 83%

Ketenintegratie 20% 36% 55% 18% 49% 50%

Standaardisering/ prefab 27% 33% 51% 13% 18% 51%

Drones 25% 22% 34% 10% 49% 56%

3D-printing 29% 22% 34% 10% 35% 41%

Domotica 34% 28% 38% 1% 14% 27%

Smart buildings 23% 14% 21% 3% 16% 40% Cyber security/ informatiebeveiliging 13% 15% 31% 12% 39% 39%

Internet of Things 14% 14% 36% 12% 41% 26%

Virtual, Augmented & mixed reality 11% 12% 36% 1% 33% 50%


Verwachtingen ten aanzien van eigen bedrijf

57


Toekomst: gebruik binnen eigen bedrijf – Top 10

BIM (Bouw Informatie Modeling) BIM (Bouw Informatie Modeling)

Ketenintegratie 3D-printing

Standaardisering/ prefab Drones

Domotica Cyber security/ informatiebeveiliging

Drones Internet of Things

Systems engineering Standaardisering/ prefab

3D-printing Big data analytics

Cyber security/ informatiebeveiliging Virtual, Augmented & mixed reality

Internet of Things

Virtual, Augmented & mixed reality

56%

34%

33%

26%

24%

19%

19%

18%

17%

17%

26%

7%

7%

4%

2%

1%

1%

1%


LEDEN NIET-LEDEN


genoemd

HET GROOTSTE DEEL VAN DE LEDEN IS ERVAN OVERTUIGD DAT ZIJ BIM ZULLEN GAAN TOEPASSEN

Op de groep kleine aannemers B&U na, is het grootste deel van de leden die actief zijn in de B&U overtuigd dat ook zij BIM zullen gaan toepassen. Infra bedrijven zijn het minst overtuigd dat ook zij BIM zullen gebruiken in het eigen bedrijf. Middelgrote en grote aannemers B&U verwachten daarnaast dat zij te maken zullen krijgen met meer ketenintegratie en standaardisering/ prefab.

Verwachtingen ten aanzien van eigen bedrijf

58



Toekomst: gebruik binnen eigen bedrijf – Top 10

BIM (Bouw Informatie Modeling) 39% 70% 92% 26% 53% 79%

Ketenintegratie 19% 39% 58% 18% 53% 54%

Standaardisering/ prefab 27% 34% 57% 10% 20% 54%

Domotica 32% 23% 38% 5% 6% 30%

Drones 15% 17% 35% 12% 43% 56%

Systems engineering 1% 7% 31% 22% 65% 66%

3D-printing 13% 14% 28% 3% 29% 47%

Cyber security/ informatiebeveiliging 11% 11% 31% 13% 33% 39%

Internet of Things 7% 14% 30% 18% 49% 29%

Virtual, Augmented & mixed reality 7% 11% 35% 3% 18% 57%


Max Euwelaan 51 3062 MA Rotterdam

+31-10-2066900

[email protected]

Call center +31-10-8002700

© , USP Marketing Consultancy B.V. De in deze uitgave vermelde gegevens zijn strikt vertrouwelijk en alle hierop betrekking hebbende auteursrechten, databankrechten en overige (intellectuele) eigendomsrechten worden uitdrukkelijk voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van USP Marketing Consultancy B.V. verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden.

59

februari 26, 2019

Neem gerust contact op voor meer informatie

Jeroen de Gruijl Project Manager

[email protected]

+31 6 83979041

Katja Herbschleb Research Analyst Construction

[email protected] .

+31 (0)10-800 2725

Hoofdkantoor USP Marketing Consultancy B.V. Max Euwelaan 51 3062 MA, Rotterdam

+31-10-2066900

+31-10-2066901

[email protected]

+31-10-8002700

www.usp-mc.nl

60

Waar zijn we te vinden?

AFSLUITING DIA #2

© februari 26, 2019, USP Marketing Consultancy B.V.

De in deze uitgave vermelde gegevens zijn strikt vertrouwelijk en alle hierop betrekking hebbende auteursrechten, databankrechten en overige (intellectuele) eigendomsrechten worden uitdrukkelijk voorbehouden.

Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van USP Marketing Consultancy B.V. verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden.

61

bouwend nederland – op weg naar een digitale bouw · breng de keten samen en werk aan standaarden...

Documents