bİlgİsayar aĞlari...tcp/ip protokolÜ(modelİ) •protokol; belirli bir işi düzenleyen kurallar...

BİLGİSAYAR AĞLARI «Uygulama Katmanı»

İÇİNDEKİLER TCP/IP ve OSI Modeli

• TCP/IP Modeli

• Neden TCP/IP Modeli

• TCP/IP Modeli (Protokolü)Katmanları

• OSI Modeli

• Neden OSI Modeli

• OSI Modeli Katmanları

• OSI ve TCP IP Modelinin Karşılaştırılması

Uygulama Katmanı

• Uygulama Katmanı

• Uygulama Katmanı Yazılımları

• Kullanıcı Uygulamaları, Servisler ve Uygulama

Katmanı Protokolleri

• Uygulama Katmanı Protokollerinin İşlevleri

Uygulama Katmanı Ağ Mimarileri

• istemci /Sunucu Mimarisi

• Servers (Sunucular)

• Peer To Peer modeli

TCP/IP PROTOKOLÜ(MODELİ)

• Protokol; belirli bir işi düzenleyen kurallar dizisi demektir.

• Ağ protokolleri ise bilgisayar arası bağlantıyı ve iletişimi düzenler.

• TCP/IP protokolü ise ilk defa UNİX’ te kullanılan bir protokoller grubudur. TCP/IP nin açılımı «Transmission Control Protocol/İnternet Protocol» ‘dür.

Neden TCP/IP?

‽ 1982 yılında özellikle üniversitelerde oldukça sık rastlanan bir işletim sistemi olan UNIX’in ağ standardı olarak TCP/IP’yi kabul etmesi,

‽ TCP/IP’nin açık bir standart olması nedeni ile

birçok kişinin katılımıyla geliştirilmiş ve geliştirilmeye devam ediyor olması

‽ Adresleme mekanizmasının oldukça iyi

tasarlanması, ‽ En küçüğünden en büyüğüne kadar tüm ağlar

üzerinde oldukça verimli bir şekilde çalışabilmesi,

TCP/IP PROTOKOLÜ KATMANLARI

• Görev: Programların ağı kullanabilmesi için araçlar sunar.

Bilgisayar uygulaması ile ağ arasındaki arabirim görevini yerine getirmektedir. Örneğin veri tabanı uygulaması ya da e-mail uygulaması.

• Protokoller: FTP, TELNET, SMTP, POP, İMAP, SNMP, HTTP, DNS, DHCP

UYGULAMA KATMANI

• Görev:Bu kaynakta kullanılan protokole göre kaynak ve hedef arasındaki hata denetimi ve akış denetimini kullanarak iletişimin güveniliri ve verimli olması sağlanabilmektedir.

• Protokoller: TCP, UDP

AKTARIM/TAŞIMA

KATMANI

• Görev: Bu katman bir paketin ağ üzerinde yolunu belirleme algoritmalarnın yer aldığı katmandır.

• Protokoller:IP, ICMP, ARP, RARP

İNTERNET KATMANI

• Görev: Ağ da iletişimin hangi fiziksel ortamda yapılacağına kara vererek ilgili protokolü devreye sokmaktır.

• Protokoller:ETHERNET,TOKEN RING,TOKEN BUS,FDDI

AĞ ARA YÜZ

KATMANI

OSI MODELİ

• Kullanıcıların farklı talepleri ve dolayısıyla network üzerinde kullanılmak zorunda kalınan karmaşık uygulamalar, ağ kurulumlarında bir hiyerarşinin dogmasını kaçınılmaz yapmıştır.

• Bilgisayar ağları büyüdükçe bu ağları yönetmek ve sorun gidermek, standart bir yapı olmadığı da düşünülürse çok daha zorlaşmaya başladı.

OSI MODELİ

• Uluslararası Standartlar Organizasyonu (ISO) birçok ağ yapısını inceleyerek 1984 yılında OSI referans modelini geliştirdi. Artık donanım ve yazılım firmaları bu standarda uygun ürünler üretmeye başladılar.

NEDEN OSI MODELİ

OSI modelinde 7 katmanlı bir yapı kullanılmış ve bu model;

• Karmaşıklığı azaltmış,

• İnsanların belli katmanlarda uzmanlaşması için referans olmuş,

• Katmanların işlevlerinin öğrenilmesi ve öğretilmesi kolaylaşmış,

NEDEN OSI MODELİ

• Farklı donanım ve yazılım ürünlerinin birbirleriyle uyumlu çalışmasını sağlamış

• Bir katmanda yapılan değişiklikler diğer katmanları etkilemediği için işbirliği, görev paylaşımı, problem çözümünü gibi konularda kolaylıklar getirmiştir.

OSİ MODELİ KATMANLARI

• Görevi: Uygulama programalarının çalıştığı çerçeveyi (ağ erişmek için kullanacağı protokkolleri) sağlamaktadır.

• Protokkoller: Http , smtp, https, ftp, tftp, uucp, nntp, snmp, ssl, ssh, ırc

UYGULAMA KATMANI

• Görevi: En önemli görevi gönderilen verinin alıcı tarafından anlaşılabilir halde olmasını sağlamaktır.

• Protokkoller: ISO 8822 ISO 8823 ISO8824, ITU-T T.73,

SUNUM KATMANI

• Görevi: Gönderici ve alıcı arasında bir oturum kurulmasını, bu oturumun sürdürülebilmesini ve sonlandırılmasını sağlamaktır.

• Protokkoller: NFS, SMB, ISO 8326

OTURUM KATMANI

• Görevi: Veriyi parçalara ayırıp segment haline getiir ve daha sonra alıcıya doğru bir şekilde iletilmesini sağlar.

• Protokkoller: TCP UDPSCTP

TAŞIMA (ULAŞIM KATMANI)

• Görevi: iletilecek veri paketini bir noktadan bir noktaya taşımak amacıyla yönlendiricilerin kullanacağı bilginin eklendiği katmandır.

• Protokoller: IP, IP v6 IP v4 ICMP ARP AĞ KATMANI

•Görevi: Bu katmanın temel görevi verinin gönderileceği bilgisayarı tanımlanması kablonun kullanıp kullanılmadığının belirlenemsi ve fiziksel katmandan gelen verinin kontrolü işlemleriini gerçekleştirmektir.

• Protokoller: Ethernet hdlc fddı wi-fi

VERİ- BAĞLANTI KATMANI

• Görevi: Üst katmandan iletilen sayısal veinin fiziksel iletim ortamına (elektrik radyo dalgası) taşınması ile igili yapıyı tanımlamaktadır.

• Protokkoller: ISDN rs-232 rs-449 FİZİKSEL KATMAN

OSI & TCP/IP MODELİ

• OSI modelindeki uygulama, oturum ve sunum katmanları TCP/IP modelinde uygulama katmanına karşılık gelmekte ve o katmanın işlevlerini yerine getirmektedir.

• Bu katmanda DNS, http, SMTP, POP, DHCP gibi protokoller çalışmaktadır. Bu protokoller ilerleyen bölümde detaylı olarak ele alınacaktır.

OSI ve TCP IP Modelinin

Karşılaştırılması

OSı MODELİ

UYGULAMA KATMANI

SUNUM KATMANI

OTURUM KATMANI

TAŞIMA (ULAŞIM KATMANI)

AĞ KATMANI

VERİ- BAĞLANTI KATMANI

FİZİKSEL KATMAN

TCP/IP MODELİ

UYGULAMA KATMANI

AKTARIM(TAŞIMA) KATMANI

İNTERNET KATMANI

AĞ ARA YÜZ KATMANI

UYGULAMA KATMANI

• Uygulama programlarının çalıştığı çerçeveyi , (ağ erişmek için kullanacağı protokolleri) sağlamaktadır.

• Programların ağı kullanabilmesi için araçlar sunar. Bilgisayar uygulaması ile ağ arasındaki arabirim görevini yerine getirmektedir.

• Örneğin veri tabanı uygulaması ya da e-mail uygulaması.

UYGULAMA KATMANI

YAZILIMLARI

• Fonksiyonlar, uygulama katmanı protokolleri ile birlikte kullanıcı ve temel veri ağı arasındaki iletişimi sağlar.

• Biz bir web browser veya anlık mesajlaşma penceresini açtığımızda uygulama başlatılır ve program çalıştırıldığı cihazın belleğine atılır. Her çalıştırılan program bir işlem olarak adlandırılır.

UYGULAMA KATMANI

YAZILIMLARI

• Uygulama katmanı içerisinde ağa erişim sağlayan işlemler ve yazılım programlarının iki biçimi vardır.

Uygulamalar

Servisler

UYGULAMA KATMANI

YAZILIMLARI Uygulamalar/Network-Aware

Applications (Ağ Uyumlu Uygulamalar)

Uygulamalar, insanların ağ üzerinde iletişim kurmak için kullandıkları yazılım programlardır.

Bazı kullanıcı uygulamaları, ağ iletişimiyle sürekli bağlantı halindedir.

Bu uygulama katmanı protokollerini kullanabilecekleri anlamına gelir.

E-posta istemcileri ve web tarayıcıları bu tür uygulamalara örnektir

UYGULAMA KATMANI

YAZILIMLARI Uygulamalar/Network-Aware

Applications (Ağ Uyumlu Uygulamalar)

Özetle ;

Uygulamalar

• Ağ için bir ara yüz oluşturur.

• Uygulama katmanı servislerini kullanmak için bir yol sağlar

UYGULAMA KATMANI

YAZILIMLARI Servisler/Uygulama Katmanı Servisleri

• Diğer programlar dosya transferi veya ağ yazdırma biriktirme gibi ağ kaynaklarını kullanmak için uygulama katmanı servislerinin yardımına ihtiyaç duyar.

• Servisler kullanıcılar için bir anlam ifade etmese de verilerin ağ üzerinden iletişimi için hazır hale gelmelerini sağlar.

Cisco(3.1.2) Animasyon + Uygulama

UYGULAMA KATMANI

YAZILIMLARI

• «Her uygulama veya ağ servisi belli standartlara sahip protokolleri ve veri formatlarını kullanır.»

• «Protokoller olmasaydı veri ağları, veri iletişimi için ortak bir yola sahip olamazlardı.»

KULLANICI UYGULAMALARI, SERVİSLER

VE UYGULAMA KATMANI

PROTOKOLLERİ ÇALIŞMA MANTIĞI

Cisco(3.1.3) Animasyon

Daha önce belirtildiği gibi, uygulamalar ve servisler uygulama katmanındaki protokolleri kullanır.

Bir işlem her üç bileşeni bir arada kullanabilir

Örn; TELNET, hem uygulama hem servis hem de protokol olarak aynı anda çalıştırılabilir.

KULLANICI UYGULAMALARI, SERVİSLER

VE UYGULAMA KATMANI

PROTOKOLLERİ ÇALIŞMA MANTIĞI

• OSI modelinde, insanın doğrudan etkileşime geçtiği uygulamalar, katmanlı yapının en üstünde olduğu kabul edilir.

• Uygulama katmanı, iletişim sürecini tamamlamak için alt katmanların fonksiyonları dayanır.

• Uygulama katmanı, kendi içinde alt katman protokollerinde yapılan işlemler için ara yüz sağlar.

UYGULAMA KATMANI

PROTOKOLLERİNİN İŞLEVLERİ

• Uygulama katmanı protokolleri, iletişim esnasında kaynak ve hedef cihazlarının, her ikisi tarafından da kullanılır. (Örn: Msn programı)

UYGULAMA KATMANI


• Başarılı bir iletişim için kaynak ve hedef üzerinde kullanılan uygulama katmanı protokolleri eşleşmelidir. (Örn: Hedef TCP/IP protokolünü kullanıyorsa kaynak da bunu kullanmalıdır.)

TCP TCP

UYGULAMA KATMANI


• Protokoller ağa katılan cihazlarda yüklü olan uygulamalar ve servisler için tutarlı kurallar oluşturur.

• Protokoller kaynak ve hedef arasındaki iletilerin ne tür veriler içerdiğini ve nasıl yapılandırıldığını belirler.

ONAY,

UYGULAMA KATMANI


• Gönderilen ileti için beklenen tepki geldiğinde ve veri transferi sağlandığında mesajın doğru servislere ulaşması protokoller tarafından sağlanır.

ONAYLANDI

UYGULAMA KATMANI


• Bir çok farklı türdeki uygulamalar veri ağları üzerinden iletişim kurar.

• Bu nedenle uygulama katmanı servisleri istenen genişlikte ve sağlıklı bir iletişim sağlamak için çoklu protokolleri uygulamak zorundadır.

UYGULAMA KATMANI


• Her protokolün belirli bir amacı vardır ve bu amaca ulaşmak için çeşitli özelliklere sahiptir.

• Bir alt katmandaki servislerle doğru iletişimin kurulması için her katmanda doğru protokol takip edilmelidir.

UYGULAMA KATMANI


• Uygulamalar ve servisler tek bir oturum sırasında birden fazla protokol kullanabilir.

• Bir protokol; ileti bir alt katmana geçtiğinde veri aktarım sürecini ve bağlantının nasıl kurulması gerektiğini belirtmelidir.

Cisco 3.1.4

UYGULAMA KATMANI


Özetle protokoller; • İletişimin iki ucundaki süreci

tamamlar. • İleti türlerini tanımlar • İleti kodlamalarını tanımlar • Bilgi niteliğindeki değişkenleri

tanımlar • İleti ve gelen cevapların nasıl

gönderileceğini tanımlar • Bir sonraki katmanla etkileşimi

tanımlar

UYGULAMA MİMARİLERİ

İstemci Sunucu modeli

Server/sunucu

Uygulama katmanı servisi ve protokoller

Peer To Peer model

Peer To Peer Ağlar

Peer To Peer Uygulamaları

İstemci /Sunucu Modeli

• İstemci / sunucu modelinde, bilgi talep eden cihaz bir istemci olarak adlandırılır ve isteğe cevap veren cihaz ise bir sunucu olarak adlandırılır.



• «İstemci ve Sunucu» işlemleri uygulama katmanı içerisinde yer aldığı kabul edilir.

• Uygulama katmanı protokolleri, istemciler ve sunucular arasında istek ve yanıt biçimini tanımlar.

• İstemci bilgisayar bir veriye ihtiyaç duyduğunda bunu sunucu bilgisayara bildirir. Sunucu bilgisayar veriyi hazırlar ve istemci bilgisayara iletir.



• Örneğin;

Bir istemci sunucu ağı, bir şirket de çalışanların e posta göndermeleri, almaları ve depolamaları için kullanılır. İstemci bilgisayar cevaplandırması için soruları sunucuya gönderir, sunucu bilgisayarda cevap verir.


Veri


• Veriler iki yönde de gönderilebilir.

• Örneğin, bir istemci depolama amaçlı sunucuya dosya transfer edebilir. Sunucuda bir istemciye indirme amaçlı dosya transfer edebilir.

«Cisco 3.2.1 Animasyon»


Server/Sunucu

Sunucu genellikle birçok istemci sistemleri ile paylaşılması gereken bilgileri içeren bir bilgisayardır ve tüm ağı yönetir.

Örneğin, web sayfaları, dokümanlar, veri tabanları, resimler, video ve ses dosyaları her bir sunucuda saklanabilir ve istekte bulunan istemcilere teslim edilir.


Server/Sunucu

Ağda ana bilgisayar olarak adlandırılır, ağı oluşturacak her birim bu bilgisayar tarafından tanımlanır ve yönetilir.

Ağa bağlı tüm bilgisayarların güvenliğini sağlar.

Bağlı olduğu bilgisayarların ihtiyacı olan hizmeti vermekle görevlidir.

Ağı yönettikleri ve diğer bilgisayarlara hizmet verdikleri için daha güçlü donanım özelliklerine sahip olmaları gereklidir


Server/Sunucu

Server de kaynak olarak bulunan yazılım veya donanımlar ağa bağlı istemciler tarafından kullanılabilir


Peki Server/ sunucu, sadece veri transferimi yapar?


Server/Sunucu

• Sunucu uygulamalarında, farklı türde istemci erişim gereksinimi olabilir.

• Bu erişim gereksinimleri, bilgiye erişmek veya belirli bir çalışmada kullanım izni olup olmadığını öğrenmektir.

• Bu bilgilere ulaşmak için kullanıcı hesabını açıp bilgileri doğru girmesi gerekir.

• Bu kullanıcı hesaplarının bulunduğu listede kullanıcı yetkileri veya izinleri bulunmaktadır.


• Örneğin bir ftp sunucusunda veri okuma izni olabilir ama başka verileri ekleme, veri değiştirme başka verilere erişme izni olmayabilir.

• ( Opensim ortamında server sahibi ve diğer kişiler )


Uygulama Katmanı Servisi ve Protokoller

• Uygulama katmanında gerektiğinde tek bir uygulama için birden fazla destek sağlanabilir.

• Bir web sayfasından birden fazla kullanıcı aynı bilgilere ulaşmak isteyebilir ve her istek için birden çok işlem yürütülmesi gerekir.



• Bu gibi durumlarda uygulama katmanı, işlemleri başarıyla gerçekleştirmek için alt katman işlevlerinin desteğini alır.

• Örneğin, bir Telnet sunucusunda pek çok müşteri aynı bağlantı talebine sahip olabilir.

• Bu durumda, ağ içinde verilerin aynı anda ve ayrı ayrı ele alınması gerekir.

• …ve işte burada uygulama katmanı, süreç ve hizmetleri, başarıyla yürütmek ve yönetmek için alt katman işlevlerinin desteğini alır.




Uygulama Cisco

Peer To Peer Modeli

• Bu mimaride ağda herhangi bir hiyerarşi yoktur.

• Her bilgisayar hem veri isteyen hem de veri sunan bilgisayardır.


Peer To Peer Modeli

• Ağ içerisindeki her bilgisayar, başka bilgisayarlarda paylaşıma açılmış kaynakları kullanabilmekte ve dilediği kaynağı paylaşıma açarak diğer bilgisayarların ulaşmasını sağlayabilmektedir.

• Bir laboratuvar ağı gibi küçük ölçekli ağların kurulumunda bu mimari rahatlıkla kullanılabilir.


Peer To Peer Modeli

• Bu mimariye sahip ağdaki bilgisayar özel ağ işletim sistemi programlarına ihtiyaç duymamaktadırlar. Herhangi bir işletim sistemi, ek bir yazılıma gerek kalmadan kullanılabilir.

• Türdeş mimariye sahip ağlar, daha kolay, ucuz ve hızlı kurulabilmektedir. Ancak ağın yönetilmesi, güvenliğinin sağlanması, yedekleme yapılması gibi işlemler belirli bir merkezden gerçekleştirilemez.


Peer To Peer Modeli

Peer To Peer ağın iki farklı biçimi vardır: Peer To Peer ağ modeli ve Peer To Peer ağ uygulamaları.

Her iki biçimde benzer özellikler varken pratikte çok farklıdırlar.

Peer To Peer ağ modeli

Peer To Peer ağ uygulamaları.


bİlgİsayar aĞlari...tcp/ip protokolÜ(modelİ) •protokol; belirli bir işi düzenleyen kurallar...

Documents