161

KOSOVSKA KONSTANTA SRPSKE DUHOVNOSTI

Iako smo izgubli carstvo, du{e svoje gubiti nemojmo! (Iz narodne pesme) Isidora Sekuli}, najve}a srpska kwi`evnica i esejista izuzetne e-rudicije i umjetni~ke osje}ajnosti..., ostavila nam je, u nave~erje oslobo|ewa Stare Srbije od turskog ropstva, 1911. godine, jedan od svojih najzna~ajnijih zapisa o Vidovdanu, pod nazivom Vidovdanska ideja. Izme|u ostaloga, Isido-ra je napisala: “Budna je i `iva na{a vidovdanska svest, ali je troma... Trve-wa i poni`ewa su je mnogo ra{~upala... Skinimo sa we ono {to je mrtvo... Vidovdanska svest neka nam ne bude muzeumska i slava suvih lovorova i ̀ utih vo{tanica, nego neka bude `iva i ~ila svest sokolova i vojnika i kulturnih radnika. Vidovdan ne treba da bude samo dan parastosa, nego neka bude i dan ro|ewa i obnove jedne velike i `ive ideje. Ideje koja }e od nas na~initi bedeme {to ne padaju, ideje koja }e nas navrstati u jedan lanac da qubavqu i kulturnom snagom stegnemo i zagrlimo sedam razu|enih delova na{eg narod-nog tela”. Osjetila je ova umna Srpkiwa `ivonosnu tajnu Vidovdana, osjetila i opasnost koja je ovom crkveno-narodnom prazniku prijetila, ponajvi{e od nas samih - da se, kao jedan od praznika pobjede Hristovog `ivota vje~noga nad zemnom prolazno{}u, zape~a}en mu~eni~kom krvqu i Svetim mo{tima srpskih Mu~enika, palih za krst ~asni i slobodu zlatnu, pretvori u komemo-rativni ritual bez du{e, sve~arewe umrlim uspomenama, bez mnogo veze sa stvarnim `ivotom pojedinca i cijelog naroda. Znala je Isidora da se svako svo|ewe Vidovdana na zemaqsku logiku i tvrdu faktografiju, na “opoja-vawe i ka|ewe mrtvih tradicija” i “sjenki davno i{~ezle pro{losti”, bez `ivog li~nog u~e{}a u wegovoj zavjetnoj tajni - tajni sve`ivotno biblijskog privolijevawa qudske slobode Carstvu Bo`ijem pokajawem i `rtvom, mo`e zavr{iti samo besplodnim i mrzovoqnim dru`ewem sa sjenkama i kona~nim otu|ewem i zaboravom. Poslije svega {to smo, upravo zbog svoje vjernosti i nevjere Kosovu i Vidovdanu, pre`ivjeli u dva Velika rata i izme|u wih, i onda tokom vi{e od pola vijeka komunisti~ke brozomore, kako od dru-gih, tako i od sebe samih, a pogotovu poslije wenog kraha, na izmaku drugog hiqadugodi{ta hri{}anske civilizacije - od la`ne pravde i pravednosti sil-nika ovoga, posthri{}anskog svijeta, poslije tolikih komadawa i pusto{ewa

SABORNIKBILTEN BEOGRADSKE SABORNE CRKVE

SVETOG ARHANGELA MIHAILA

NEDEQA,26. JUN 2016, GODINA 17, BR.41

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

162

srpske zemqe i naroda, ~ije je ucjeqivawe pod Krstom ~as-nim u slobodi zlatnoj ostalo vje~iti san Isidorin, danas se, na `alost, suo~avamo sa gubqewem kosovskog zavjetnog uma u onom dijelu na{eg naroda, prije svega, koji se, bi-raju}i zemqu umjesto Neba Hristovoga, pogruzio u tamu gdje se ne prepoznaju ~udesa Bo`ija, u zemqu zaborava gdje se ne poznaje Pravda Wegova (Ps.87,12). Ovakvo odumirawe predawske kosovske samosvijesti kod onih na{ih intelek-tualaca, koji se prete`no izja{wavaju kao ateisti i gorde sopstvenom evropejskom posve}eno{}u nau{trb stvarnog identiteta naroda kome ro|ewem pripadaju, posqedica je dugotrajnog kretawa intelektualno-duhovne prirode, is-

forsiranog bogobornim ideologijama 20. vijeka. ... Na izmaku 20. stoqe}a, kada evroatlantsko “upravqawe krizama” povla~i oroze novoga rata i bratoubila{tva na Balkanu, naravno, ne bez oz-biqnog udjela i na{ih zabluda i ogrje{ewa, doma}i ni{titeqi vidovdan-skog koda srpskog narodnog bi}a dobijaju sna`nu podr{ku iz inostranstva, u vidu “politi~ki korektne” recikla`e kosovske pri~e i wenog “o~i{}ewa” u akademskim “~istili{tima” Zapada, bliskim mo}noj svjetskoj oligarhiji. Iz wenih centara mo}i, i prije “Milosrdnog an|ela” i wegovih bombi, sa odlo`enim i dugoro~nim dejstvom na bespomo}ne civile, i nas i me|unarodno javno mnijewe zasipaju bezo~ni naslovi novinarskih izmi{qotina i psev-do-nau~nih propagandisti~kih instant-istorija, koje treba da intelek-tualno pripreme teren za planiranu agresiju. ... “Vidovdanomrza{tvo” najzapadwa~kijeg i najnapadnijeg dijela srpske intelektualne elite dana{wice (od pojedinih politi~ara i novinara, analiti~ara i uni-verzitetskih profesora, do kwi`evnika i dramskih umjetnika), izraz je temeqne suprotstavqenosti hri{}anskom sistemu vrijednosti onih koji su, kako bi iskreno rekao Wego{, zarobili sebe u tu|ina i pohulili na vjeru pra|edovsku. Posqedwih godina, ovo neprijateqstvo kao da dobija na usi-jawu, zahvaquju}i podr{ci marionetskih medija i nevladinih organizacija, uglavnom pod patronatom iz inostranstva. ... Kosovsko vite{tvo brani hri{}ansku budu}nost svoga naroda, time {to mu ostavqa primjer hri{}anske hrabrosti i svjedo~ewa kroz nepo-koravawe zlu i djelatno suprotstavqawe zlu silom. ... [ta bi zna~ilo i za neposredno potomstvo vite{kog koqena kosovskog da wihovi preci nijesu primili Kosovsku bitku na na~in na koji su je prihvatili, a pogotovu za nas danas, poslije sedam vijekova? Kao {to isti~e i Iqin, nesuprotstavqawem zlu, tj. odsustvom bilo unutarweg bilo spoqa{weg protivqewa zlu, tupi o{trica wegove osude i qudi po~iwu da na wega gledaju druga~ijim, zamu}enim o~ima, kao na ne{to {to se mo`e i odobriti i ~emu se mo`e i povladiti. Onaj ko se zlu ne usprotivi, makar svije{}u da je zlo - zlo, i da uvijek ostaje zlo, nu`no se na wega navikava i po~iwe da pomi{qa kako ono “i nije sasvim r|avo, pa mo`da i nije bezuslovno - zlo”, nego da ima “i neke pozitivne crte, kojih, {tavi{e, i nije tako malo ili koje ~ak i preovladavaju”. Du{a, na taj

163

PREPORUKA MUZI^KIIH IZDAWA ZA OVU NEDEQU

na~in, po~iwe da vjeruje da “crno” mo`e biti i “bijelo”, i sama po~iwe da prima wegove karakterne crte i po~iwe da - “crni”. Onaj ko se zlu ne suprotstavqa, na kraju i sam biva progutan i zaposednut wime, {to u na{em slu~aju

zna~i - da bi sindrom potur~avawa u potpunosti preovladao u na{em narodu da nije bilo odlu~nog kosovskog hri{}anskog otpora islam-skoj najezdi. Put sentimentalnog neprotivqewa zlu, koje danas tako ~esto sre}emo, skriven pod obrazinom raznih la`nih mirotvorstava ovoga svijeta, Iqin odre|uje kao put izdaje slabih, sau~esni{tva sa zlo~incima, ... {to se na na{e o~i tako `alosno potvr|uje na primjeru svih onih na{ih prezi-rateqa Kosovskog zavjeta koji vi{e ne ̀ ele da se bude i zaspivaju sa Kosovom u mislima. ... Kosovsko opredjeqewe svetolazarevsko je `ivotni stav, koji je u svojoj osnovi biblijski, izvorno hri{}anski stav, i nije ~udo {to je kao ta-kav shvatan i tuma~en, prije svega, u narodnoj svijesti i osje}awu kroz vjeko-ve. Iz predavawa mitropolita crnogorsko-primorskog Amfilohija, 2008,

objavqenog u drugoj kwizi Pomenika novog kosovskog stradawa

Sa visoke kosovske osmatra~nice vr{i se smotra nad celokupnom istori-jom na{om od Kosova do danas. Vr{e je Sveti Sava i Sveti Kosovski

Knez. Sve {to je u{lo u na{u istoriju kao sastavni deo wen, oni mere nepogre{nom merom - merom vidovdanskog jevan|eqa i vidovdanske etike. Bez ovog jevan|eqa i ove etike, niti je sve{tenik pravi sve{tenik, niti

dr`avnik pravi dr`avnik, niti vojskovo|a pravi vojskovo|a, niti vladika pravi vladika. [to je telo bez du{e, to je na{ ~ovek bez

vidovdanskog jevan|eqa i vidovdanske etike.Prepodobni Justin ]elijski

SRBSKI PRAVOSLAVNI POJCI

Sabran sa blagoslovom patrijarha srpskog Irineja, ovaj izvanredni a-ka-pela sastav bavi se o~uvawem srpske tradicionalne muzike, duhovne, etno i starogradske. Izuzetne nastupe imaju u Srbiji (ukqu~uju}i i Kosmet), Republici Srpskoj i {irom dijaspore, odr`avaju}i koncerte i u~estvuju}i na bogoslu`ewima. Koncertom na Kolarcu, decembra 2015, probili su sve rekorde u pose}enosti publike. U produkciji TV “Hram”, mo`ete pogledati i ~uti neke od pesama sa ovog koncerta, gde su Pojci zvu~ali mo}no, gromko, izazivaju}i sna`ne emocije i ovacije. Posebno skre}emo pa`wu na pesmu Suza Kosova (navodimo je na slede}oj stranici), koja se slu{a u suzama, dok solista briqantno nosi snagu pesme; kao i na prelepu pesmu Pe}ka kandila.

Odse~en od svojih metafizi~kih korena, narod pada u opasnost

gubitka voqe za otporom.Rastko Kosti}

Glavni i odgovorni urednik: protojerej-stavrofor Petar Luki}. Urednik izdawa: Ivana Radovanovi}. Tel.hrama: 011/2636-684. Faks: 011/2636-566.

www.saborna-crkva.com. sabornik@saborna-crkva.com. Tira`: 1000 primeraka.

164

U NEDEQI SVIH SVETIH PROSLAVQAMO: 26.(13) Sv. mu~. Akilina; Sv. Trifilije Levkusijski (Petrovske poklade)27.(14) Sv. prorok Jelisej; Sv. Metodije Carigradski (Po~etak posta)28.(15) Sv.prorok Amos; Sv.mu~. knez Lazar i Sveti srp.mu~enici - Vidovdan29.(16) Sveti Tihon Amatuntski ^udotvorac30.(17) Sveti mu~enici Manuil, Savel i Ismail01.(18) Sveti mu~enici Leontije, Ipatije i Teodul02.(19) Sv. apostol Juda; Prep. Pajsije Veliki; Sv. Jovan [angajski

Draga bra}o i sestre, u ponedeqak, 27. juna, po~iwe Petrovski (Apostol-ski) post i traje do Petrovdana, 12. jula. Na ispovest mo`ete dolaziti to-

kom i posle svakog jutarweg i ve~erweg bogoslu`ewa ili bdenija. U utorak, 28. juna, slavimo Vidovdan. Posle Svete Liturgije, slu`i}emo

parastos svim kosovskim mu~enicima od Vidova dana do danas. U subotu, 2. jula, na praznik sv. Jovana [angajskog i Sanfranciskanskog,

~ije se ~estice mo{tiju nalaze u na{em hramu, sv. Liturgija po~iwe u 7:30.Na na{em sajtu, u rubrici Mo{ti u Sabornoj crkvi, pogledajte film u slaj-

dovima, sa `itijem ovog velikog Svetiteqa i pri~om o istorijskom putu ikone sa wegovim mo{tima iz Saborne crkve u Sremsku Mitrovicu.

SUZA KOSOVA

Kraj izvora crni gavran sleteo, / srpskoj zemqi nezvan je doleteo, / mili Bo`e, nisam ga ni slutio, / izvor vodu moju je zamutio. // Od izvora sveta suza ostala, / molitva za navek mi je postala, / da se ~uva, da se pamti doveka / gde je srpsko srce, srpska kolevka. // Hiqade molitvi, Gospode, / pravo u Tvoje srce da pogode; / hiqade spaqenih domova / - samo jedna je suza Kosova. // Metohijom crkve su mi ru{ili, / ali koren nisu im osu{ili, / u wemu je pesma svetih grobova, / a u pesmi - srpska suza Kosova. // Sa oltara Tvog, sam vina popio, / oj, Kosovo ravno i Metohijo, / zemqo mila, bi}e{ moja doveka, / ti si moje srce, moja kolevka. // Hiqade molitvi, Gos-pode, / pravo u Tvoje srce da pogode; / hiqade spaqenih domova / - samo jedna je suza Kosova... Pesma nagra|ena 2005. nagradom “Dragi{a Nedovi}”,

autor: @eqko [. Samarxi} Panonac

To Kosovo, koje nas prati od po~etka, nije materija,

nije teritorija, to je ne{to sasvim drugo. Svaki put

kada smo ga do`ivqavali kao teritoriju, mi smo ga i

gubili. A, mo`da smo ga, ba{ tada, kada smo ga gubili, i dobijali? Mo`da smo tada

dobijali ne{to mnogo vi{e od izgubqenog Kosova nego kada smo ga imali kao deo

svoje teritorije.\akon Nemawa Radi~evi}