bg qtnl

Giaïo trçnh QUAÍN TRË NHÁN LÆÛC

PHÁÖN ITÄØNG QUAN VÃÖ QUAÍN TRË

NHÁN LÆÛC

Pháön Täøng quan vãö quaín trë nhán læûc bao gäöm hai chæång:

Chæång I. Vai troì cuía quaín trë nhán læûc trong caïc täø chæïc.

Chæång II. Sæû phán chia traïch nhiãûm quaín lyï nguäön nhán læûc trong täø chæïc.

Caïc näüi dung cå baín cuía pháön I: Quaín trë nhán læûc laì táút caí caïc hoaût âäüng

cuía täø chæïc âãø xáy dæûng, phaït triãøn, sæí duûng, âaïnh giaï, baío toaìn vaì gçn giæî mäüt læûc læåüng lao âäüng phuì håüp våïi yãu cáöu cuía täø chæïc caí vãö màût säú læåüng vaì cháút læåüng, quaín trë nhán læûc âoïng vai troì trung tám trong viãûc thaình láûp caïc täø chæïc, giuïp cho täø chæïc täön taûi, phaït triãøn trong caûnh tranh.

Traïch nhiãûm quaín lyï nguäön nhán læûc chuí yãúu thuäüc vãú caïc caïn bäü laînh âaûo, quaín lyï caïc cáúp, caïc bäü pháûn trong täø chæïc.

Vai troì, quyãön haûn cuía caïc bäü pháûn chuyãn traïch.

Yãu cáöu âäúi våïi nhán viãn chuyãn män quaín trë nhán læûc.

Træåìng Âaûi hoüc Kinh tãú Huãú 1


CHÆÅNG I. VAI TROÌ CUÍA QUAÍN TRË NHÁN LÆÛC TRONG CAÏC TÄØ CHÆÏC

I. ÂÄÚI TÆÅÜNG, NÄÜI DUNG MÄN HOÜC QUAÍN TRË NHÁN LÆÛC

1. Âäúi tæåüng män hoüc Quaín trë nhán læûc Âäúi tæåüng cuía mäüt män khoa hoüc âoï chênh laì

lénh væûc maì män khoa hoüc âoï nghiãn cæïu âãún. Laì mäüt bäü pháûn cuía khoa hoüc lao âäüng, män hoüc Quaín trë nhán læûc, tæì nay viãút tàõt laì (QTNL) nghiãn cæïu mäúi quan hãû giæîa nhæîng con ngæåìi trong mäüt täø chæïc tæïc laì nghiãn cæïu nhæîng váún âãö vãö viãûc con ngæåìi âæåüc âäúi xæí nhæ thãú naìo trong mäüt âån vë cuû thãø.

Âoï laì caïc hçnh thæïc vaì phæång phaïp baío âaím sæû taïc âäüng qua laûi giæîa nhæîng ngæåìi laìm viãûc trong mäüt täø chæïc, caïc âoìn báøy, caïc kêch thêch vaì caïc âaím baío vãö màût luáût phaïp cho con ngæåìi trong lao âäüng nhàòm náng cao tênh têch cæûc phaït triãøn caïc tiãöm nàng saïng taûi cuía hoü, kãút håüp nhæîng cäú gàõng chung trong viãûc náng cao hiãûu quaí cuía saín xuáút vaì cháút læåüng cäng taïc.

2. Näüi dung cuía män hoüc Quaín trë nhán læûcNgoaìi giåïi thiãûu täøng quan vãö män hoüc "Quaín trë

nhán læûc", män hoüc táûp trung chuí yãúu vaìo caïc näüi dung sau:

Kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc: nghiãn cæïu caïc hoaût âäüng dæû baïo nhu cáöu vãö nhán læûc cuía täø chæïc vaì hoaûch âënh nhæîng bæåïc tiãún haình âãø âaïp æïng säú læåüng, cháút læåüng lao âäüng cáön thiãút âaïp æïng këp thåìi caïc kãú hoaûch kinh doanh.

Thiãút kãú vaì phán têch cäng viãûc: vaûch roî nhæîng nhiãûm vuû vaì traïch nhiãûm thuäüc vãö cäng viãûc vaì mäúi quan hãû cuía noï âäúi våïi nhæîng cäng viãûc khaïc, kiãún thæïc vaì kyî nàng cáön thiãút, nhæîng âiãöu kiãûn laìm viãûc cáön thiãút âãø hoaìn thaình noï.

Tuyãøn mäü, tuyãøn choün, biãn chãú nhán læûc: nghiãn cæïu viãûc thu huït, sàõp xãúp, bäú trê ngæåìi lao



âäüng vaìo caïc vë trê laìm viãûc khaïc nhau trong doanh nghiãûp.

Taûo âäüng læûc trong lao âäüng: vaûch roî caïc yãúu täú taûo âäüng læûc vãö phêa näüi taûi nhæîng lao âäüng cuîng nhæ vãö phêa täø chæïc, xaî häüi vaì caïc phæång hæåïng taûo âäüng læûc cáön quan tám.

Âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc: laìm cå såí cho viãûc thuã mæåïn, sa thaíi, traí thuì lao cho ngæåìi lao âäüng.

Âaìo taûo vaì phaït triãøn: âaïp æïng yãu cáöu cuía saín xuáút kinh doanh, âäöng thåìi âaïp æïng nhu cáöu hoüc táûp cuía ngæåìi lao âäüng.

Âaîi ngäü vaì phuïc låüi: coï taïc duûng thu huït nhæîng ngæåìi taìi gioíi vãö cho täø chæïc, cuíng cäú loìng trung thaình cuía nhán viãn vaì giaím täúi âa säú ngæåìi råìi boí täø chæïc, råìi boí doanh nghiãûp.

Quan hãû lao âäüng: nghiãn cæïu nhæîng váún âãö vãö quyãön, quyãön låüi nghéa vuû cuía ngæåìi sæí duûng lao âäüng vaì ngæåìi lao âäüng thäng qua håüp âäöng lao âäüng vaì thoía æåïc lao âäüng táûp thãø.

Báút bçnh vaì kyí luáût lao âäüng: thuí tuûc giaíi quyãút caïc báút bçnh coï hiãûu quaí âãø baío vãû ngæåìi lao âäüng cuîng nhæ caïc nguyãn tàõc, hçnh thæïc tiãún haình kyí luáût âäúi våïi ngæåìi lao âäüng.

An toaìn vaì sæïc khoíe cho ngæåìi lao âäüng: chæång trçnh an toaìn âãø loaûi træì caïc tai naûn seî xaíy ra vaì caïc chæång trçnh sæïc khoíe cho ngæåìi lao âäüng.

Täø chæïc hãû thäúng QTNL: chæïc nàng, nhiãûm vuû, quyãön haûn cuía phoìng QTNL vaì cuía quaín trë viãn nhán læûc.

Caïc näüi dung âoï coï quan hãû vaì taïc âäüng qua laûi våïi nhau. Mäùi näüi dung âoìi hoíi nhæîng hçnh thæïc vaì phæång phaïp tiãúp cáûn khoa hoüc, linh hoaût. Täøng thãø âoï laìm thaình hãû thäúng, cå chãú baío âaím mäúi quan hãû taïc âäüng qua laûi giæîa nhæîng ngæåìi laìm viãûc trong täø chæïc, taûo nãn caïc âoìn báøy, caïc kêch thêch phaït triãøn tiãöm nàng saïng taûo cuía tæìng ngæåìi, näúi kãút nhæîng cäú gàõng cuía tæìng ngæåìi thaình nhæîng cäú gàõng chung cho muûc tiãu cháút læåüng vaì hiãûu quaí laìm viãûc cuía täø chæïc.

II. THÆÛC CHÁÚT CUÍA QUAÍN TRË NHÁN LÆÛC



1. Khaïi niãûm, âäúi tæåüng, muûc tiãu vaì táöm quan troüng cuía Quaín trë nhán læûc

Báút cæï täø chæïc naìo cuîng âæåüc taûo thaình båíi caïc thaình viãn laì con ngæåìi hay nguäön nhán læûc cuía noï. Do âoï, coï thãø noïi nguäön nhán læûc cuía mäüt täø chæïc bao gäöm táút caí nhæîng ngæåìi lao âäüng laìm viãûc trong täø chæïc âoï, coìn nhán læûc âæåüc hiãøu laì nguäön læûc cuía mäùi con ngæåìi maì nguäön læûc naìy gäöm coï thãø læûc vaì trê læûc.

Thãø læûc chè sæïc khoíe cuía thán thãø noï phuû thuäüc vaìo sæïc voïc, tçnh traûng sæïc khoíe cuía tæìng con ngæåìi, mæïc säúng, thu nháûp, chãú âäü àn uäúng, chãú âäü laìm viãûc vaì nghè ngåi, chãú âäü y tãú. Thãø læûc con ngæåìi coìn tuìy thuäüc vaìo tuäøi taïc, thåìi gian cäng taïc, giåïi tênh...

Trê læûc chè sæïc suy nghé, sæû hiãøu biãút, sæû tiãúp thu kiãún thæïc, taìi nàng, nàng khiãúu cuîng nhæ quan âiãøm, loìng tin, nhán caïch... cuía tæìng con ngæåìi. Trong saín xuáút kinh doanh truyãön thäúng, viãûc táûn duûng caïc tiãöm nàng vãö thãø læûc cuía con ngæåìi laì khäng bao giåì thiãúu hoàûc laîng quãn vaì coï thãø noïi nhæ âaî âæåüc khai thaïc gáön tåïi mæïc caûn kiãût. Sæû khai thaïc caïc tiãöm nàng vãö trê læûc cuía con ngæåìi coìn åí mæïc måïi meí, chæa bao giåì caûn kiãût, vç âáy laì kho taìng coìn nhiãöu bê áøn cuía mäùi con ngæåìi.

Coï nhiãöu caïch hiãøu vãö Quaín trë nhán læûc (coìn goüi laì Quaín trë nhán sæû, Quaín lyï nhán sæû, Quaín lyï nguäön nhán læûc). Khaïi niãûm Quaín trë nhán læûc coï thãø âæåüc trçnh baìy åí nhiãöu giaïc âäü khaïc nhau.

Våïi tæ caïch laì mäüt trong nhæîng chæïc nàng cå baín cuía quaín trë täø chæïc thç QTNL bao gäöm viãûc hoaûch âënh (kãú hoaûch hoïa), täø chæïc, chè huy vaì kiãøm soaït caïc hoaût âäüng nhàòm thu huït, sæí duûng vaì phaït triãøn con ngæåìi âãø coï thãø âaût âæåüc caïc muûc tiãu cuía täø chæïc.

Âi sáu vaìo viãûc laìm cuía QTNL, ngæåìi ta coìn coï thãø hiãøu QTNL laì viãûc tuyãøn mäü, tuyãøn choün, duy trç, phaït triãøn, sæí duûng, âäüng viãn vaì cung cáúp tiãûn nghi cho nhán læûc thäng qua täø chæïc cuía noï.

Song duì åí giaïc âäü naìo thç QTNL váùn laì táút caí caïc hoaût âäüng cuía mäüt täø chæïc âãø thu huït, xáy dæûng,



phaït triãøn, sæí duûng, âaïnh giaï, baío toaìn vaì giæî gçn mäüt læûc læåüng lao âäüng phuì håüp våïi yãu cáöu cäng viãûc cuía täø chæïc caí vãö màût säú læåüng vaì cháút læåüng.

Âäúi tæåüng cuía QTNL laì ngæåìi lao âäüng våïi tæ caïch laì nhæîng caï nhán caïn bäü, cäng nhán viãn trong täø chæïc vaì caïc váún âãö coï liãn quan âãún hoü nhæ cäng viãûc vaì caïc quyãön låüi, nghéa vuû cuía hoü trong täø chæïc.

Muûc tiãu cå baín cuía báút kyì täø chæïc naìo cuîng laì sæí duûng mäüt caïch coï hiãûu suáút nguäön nhán læûc âãø âaût âæåüc muûc tiãu cuía täø chæïc âoï. Quaín trë nhán læûc nhàòm cuíng cäú vaì duy trç âáöy âuí säú læåüng vaì cháút læåüng lao âäüng cáön thiãút cho täø chæïc âãø âaût âæåüc muûc tiãu âàût ra. Quaín trë nhán læûc giuïp tçm kiãúmvaì phaït triãøn nhæîng hçnh thæïc, nhæîng phæång phaïp täút nháút âãø ngæåìi lao âäüng coï thãø âoïng goïp nhiãöu sæïc læûc cho viãûc âaût âæåüc caïc muûc tiãu cuía täø chæïc, âäöng thåìi cuîng taûo cå häüi âãø phaït triãøn khäng ngæìng chênh baín thán ngæåìi lao âäüng.

Khäng mäüt hoaût âäüng naìo cuía täø chæïc mang laûi hiãûu quaí nãúu thiãúu "Quaín trë nhán læûc". Quaín trë nhán læûc laì bäü pháûn cáúu thaình vaì khäng thãø thiãúu cuía Quaín trë kinh doanh. Quaín trë nhán læûc thæåìng laì nguyãn nhán cuía thaình cäng hay tháút baûi trong caïc hoaût âäüng saín xuáút - kinh doanh.

Tuy nhiãn, khäng phaíi báút cæï täø chæïc saín xuáút - kinh doanh naìo cuîng nháûn thæïc roî âæåüc váún âãö naìy. Coï nåi coìn chæa âàût váún âãö thaình mäüt chênh saïch, mäüt biãûn phaïp âãø coï kãú hoaûch trong saín xuáút - kinh doanh. Vç váûy, mäüt säú täø chæïc thæåìng hay bë âäüng, gàûp âáu laìm âoï, chaûy theo tçnh hçnh, sæû viãûc. Coï nåi tháúy âæåüc váún âãö, laînh âaûo coï quan tám, coï täø chæïc bäü pháûn chæïc nàng laìm tham mæu, nhæng chæång trçnh kãú hoaûch khäng âäöng bäü. Tuy coï nåi thaình âaût trong lénh væûc naìy hay lénh væûc khaïc (nhæ tuyãøn choün, âãö baût, khuyãún khêch...) nhæng noïi chung coìn giaíi quyãút råìi raûc, khäng mang laûi hiãûu quaí chung. Mäüt säú nåi coìn quaín lyï theo läúi haình chênh, chæa quaín lyï coï càn cæï khoa hoüc.



Thæûc cháút cuía QTNL laì cäng taïc quaín lyï con ngæåìi trong phaûm vi näüi bäü mäüt täø chæïc, laì sæû âäúi xæí cuía täø chæïc âäúi våïi ngæåìi lao âäüng. Noïi caïch khaïc, QTNL chëu traïch nhiãûm âæa con ngæåìi vaìo täø chæïc giuïp cho hoü thæûc hiãûn cäng viãûc, thuì lao cho sæïc lao âäüng cuía hoü vaì giaíi quyãút caïc váún âãö phaït sinh.

Quaín trë nhán læûc âoïng vai troì trung tám trong viãûc thaình láûp caïc täø chæïc vaì giuïp cho caïc täø chæïc täön taûi vaì phaït triãøn trãn thë træåìng. Táöm quan troüng cuía QTNL trong täø chæïc xuáút phaït tæì vai troì quan troüng cuía con ngæåìi. Con ngæåìi laì yãúu täú cáúu thaình nãn täø chæïc, váûn haình täø chæïc vaì quyãút âënh sæû thaình baûi cuía täø chæïc. Nguäön nhán læûc laì mäüt trong nhæîng nguäön læûc khäng thãø thiãúu âæåüc cuía täø chæïc nãn QTNL chênh laì mäüt lénh væûc quan troüng cuía quaín lyï trong moüi täø chæïc. Màût khaïc, quaín lyï caïc nguäön læûc khaïc cuîng seî khäng coï hiãûu quaí nãúu täø chæïc khäng quaín lyï täút nguäön nhán læûc, vç suy âãún cuìng moüi hoaût âäüng quaín lyï âãöu thæûc hiãûn båíi con ngæåìi.

Trong thåìi âaûi ngaìy nay, QTNL coï táöm quan troüng ngaìy caìng tàng vç nhæîng lyï do sau:

Do sæû caûnh tranh ngaìy caìng gay gàõt trãn thë træåìng nãn caïc täø chæïc muäún täön taûi vaì phaït triãøn buäüc phaíi caíi täø täø chæïc cuía mçnh theo hæåïng tinh giaín, goün nheû, nàng âäüng trong âoï yãúu täú con ngæåìi mang tênh cháút quyãút âënh. Båíi váûy, viãûc tçm âuïng ngæåìi phuì håüp âãø giao âuïng viãûc, âuïng cæång vë âang laì váún âãö âaïng quan tám âäúi våïi moüi loaûi hçnh täø chæïc hiãûn nay.

Sæû tiãún bäü cuía khoa hoüc kyî thuáût cuìng våïi sæû phaït triãøn cuía nãön kinh tãú buäüc caïc nhaì quaín trë phaíi biãút thêch æïng. Do âoï viãûc tuyãøn choün, sàõp xãúp, âaìo taûo, âiãöu âäüng nhán sæû trong täø chæïc nhàòm âaût hiãûu quaí täúi æu laì váún âãö phaíi âæåüc quan tám haìng âáöu.

Nghiãn cæïu vãö QTNL seî giuïp cho caïc nhaì quaín trë hoüc âæåüc caïch giao tiãúp våïi ngæåìi khaïc; biãút caïch âàût cáu hoíi vaì biãút caïch làõng nghe, biãút caïch tçm ra ngän ngæî chung våïi nhán viãn; biãút caïch âaïnh giaï nhán viãn chênh xaïc biãút caïch läi cuäún nhán viãn say mã våïi cäng viãûc vaì traïnh âæåüc caïc sai láöm trong viãûc tuyãøn



choün, sæí duûng lao âäüng âãø náng cao cháút læåüng thæûc hiãûn cäng viãûc vaì náng cao hiãûu quaí cuía täø chæïc.

2. Caïc hoaût âäüng chuí yãúu cuía quaín trë nhán læûc

Hoaût âäüng saín xuáút - kinh doanh ngaìy nay âàût ra cho quaín trë nhán læûc ráút nhiãöu váún âãö cáön giaíi quyãút. Bao gäöm tæì viãûc âäúi phoï våïi nhæîng thay âäøi cuía mäi træåìng kinh doanh, nhæîng biãún âäüng khäng ngæìng cuía thë træåìng lao âäüng hay nhæîng thay âäøi cuía phaïp luáût vãö lao âäüng...

Tuy nhiãn coï thãø phán chia caïc hoaût âäüng chuí yãúu cuía QTNL theo 3 nhoïm chæïc nàng chuí yãúu sau:

Nhoïm chæïc nàng thu huït (hçnh thaình) nguäön nhán læûc: bao gäöm caïc hoaût âäüng âaím baío cho täø chæïc coï âuí nhán viãn vãö säú læåüng cuîng nhæ cháút læåüng. Muäún váûy täø chæïc phaíi tiãún haình: kãú hoaûch hoïa nhán læûc; phán têch, thiãút kãú cäng viãûc; biãn chãú nhán læûc; tuyãøn mäü, tuyãøn choün, bäú trê nhán læûc.

Kãú hoaûch hoïa nhán læûc: laì quaï trçnh âaïnh giaï nhu cáöu cuía täø chæïc vãö nguäön nhán læûc phuì håüp våïi muûc tiãu chiãún læåüc, caïc kãú hoaûch cuía täø chæïc vaì xáy dæûng caïc giaíi phaïp nhàòm âaïp æïng nhu cáöu âoï.

Thiãút kãú vaì phán têch cäng viãûc: laì quaï trçnh xaïc âënh, xem xeït, khaío saït nhæîng nhiãûm vuû vaì nhæîng haình vi liãn quan âãún mäüt cäng viãûc cuû thãø. Thiãút kãú vaì phán têch cäng viãûc thæåìng âæåüc sæí duûng âãø xáy dæûng chæïc nàng nhiãûm vuû vaì yãu cáöu vãö trçnh âäü kyî thuáût cuía cäng viãûc laìm cå såí cho cäng taïc tuyãøn mäü, tuyãøn choün, âaìo taûo, thuì lao...

Biãn chãú nhán læûc laì quaï trçnh thu huït ngæåìi coï trçnh âäü vaìo täø chæïc, læûa choün ngæåìi coï khaí nàng âaïp æïng yãu cáöu cäng viãûc trong nhæîng æïng viãn xin viãûc räöi sàõp xãúp håüp lyï (âuïng viãûc, âuïng thåìi âiãøm) nhán viãn vaìo caïc vë trê khaïc nhau trong täø chæïc.

Nhoïm chæïc nàng âaìo taûo vaì phaït triãøn nguäön nhán læûc: nhoïm chæïc nàng naìy chuï troüng caïc hoaût âäüng nhàòm náng cao nàng læûc cuía nhán viãn, âaím baío cho nhán viãn trong täø chæïc coï caïc kyî nàng, trçnh âäü laình nghãö caìn thiãút âãø hoaìn thaình cäng viãûc



âæåüc giao vaì taûo âiãöu kiãûn cho nhán viãn phaït triãøn âæåüc täúi âa caïc nàng læûc caï nhán. Bãn caûnh viãûc âaìo taûo måïi coìn coï caïc hoaût âäüng âaìo taûo laûi nhán viãn mäùi khi coï sæû thay âäøi vãö nhu cáöu saín xuáút kinh doanh hay quy trçnh kyî thuáût, cäng nghãû âäøi måïi.

Nhoïm chæïc nàng duy trç nguäön nhán læûc: nhoïm naìy chuï troüng âãún viãûc duy trç vaì sæí duûng coï hiãûu quaí nguäön nhán læûc trong täø chæïc. Nhoïm chæïc nàng naìy bao gäöm 3 hoaût âäüng: âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc vaì thuì lao lao âäüng cho nhán viãn, duy trç vaì phaït triãøn caïc mäúi quan hãû lao âäüng täút âeûp trong doanh nghiãûp.

Thäng qua hãû thäúng thuì lao lao âäüng vaì phuïc låüi mäüt màût thuïc âáøy nhán viãn laìm viãûc hàng say, táûn tçnh, coï yï thæïc traïch nhiãûm. Màût khaïc âáy laì nhæîng biãûn phaïp hæîu hiãûu âãø thu huït vaì duy trç âæåüc âäüi nguî lao âäüng laình nghãö cho doanh nghiãûp.

Nhæîng cäng viãûc chuí yãúu cuía hoaût âäüng naìy laì:

- Âaïnh giaï sæû thæûc hiãûn cäng viãûc cuía nhán viãn.

- Xáy dæûng vaì quaín lyï hãû thäúng thuì lao lao âäüng.

- Thiãút láûp vaì aïp duûng caïc chênh saïch, phuïc låüi, phuû cáúp, baío hiãøm xaî häüi...

Duy trç, phaït triãøn caïc mäúi quan hãû lao âäüng täút âeûp væìa taûo ra báöu khäng khê tám lyï xaî häüi táûp thãø laình maûnh væìa giuïp cho nhán viãn thoía maîn våïi cäng viãûc cuía mçnh.

Hoaût âäüng naìy bao gäöm caïc cäng viãûc:

- Kyï kãút håüp âäöng lao âäüng, thoía æåïc lao âäüng táûp thãø.

- Giaíi quyãút caïc tranh cháúp, báút bçnh trong lao âäüng, giaíi quyãút kyí luáût lao âäüng.

- Caíi thiãûn âiãöu kiãûn laìm viãûc.

- Chàm soïc y tãú, baío hiãøm vaì an toaìn lao âäüng.

3. Triãút lyï quaín trë nhán læûc



Mäùi mäüt täø chæïc âäúi xæí våïi ngæåìi lao âäüng theo mäüt caïch riãng cuía mçnh tuìy thuäüc vaìo triãút lyï âæåüc xáy dæûng vaì duy trç trong âoï.

Nhæ trong thæ cuía Täøng giaïm âäúc Khaïch saûn Sofitel Metropole gæíi cho nhán viãn coï âoaûn kãút viãút "Triãút lyï quaín lyï cuía chuïng ta hæåïng vãö âäüi nguî caïn bäü nhán viãn". Âoï khäng chè laì sæû bàõt âáöu cuía mäüt cäng viãûc maì coìn laì sæû khåíi âáöu con âæåìng cäng danh cuía caïc baûn. Caïc baûn haîy tin chàõc ràòng chuïng täi seî taûo âiãöu kiãûn phaït triãøn nghãö nghiãûp vaì caïc baûn seî âæåüc âaìo taûo mäüt caïch täút nháút trong khaïch saûn vaì táûp âoaìn cuía chuïng täi".

Chuïng ta coï thãø hiãøu laì: Triãút lyï QTNL laì nhæîng tæ tæåíng, quan âiãøm cuía ngæåìi laînh âaûo cáúp cao vãö caïch thæïc quaín lyï con ngæåìi trong täø chæïc. Tæì âoï maì täø chæïc coï caïc biãûn phaïp, chênh saïch vãö QTNL vaì chênh caïc biãûn phaïp, phæång phaïp quaín lyï âoï coï taïc duûng nháút âënh tåïi hiãûu quaí, tinh tháön vaì thaïi âäü laìm viãûc cuía ngæåìi lao âäüng.

Triãút lyï QTNL træåïc hãút phuû thuäüc vaìo caïc quan âiãøm vãö yãúu täú con ngæåìi trong lao âäüng saín xuáút.

Nãúu âiãøm laûi trong lëch sæí nhán loaûi, boí qua quan niãûm con ngæåìi laì âäüng váût biãút noïi åí thåìi kyì nä lãû, thç coìn coï caïc quan niãûm sau:

Thæï nháút: "Con ngæåìi âæåüc coi nhæ mäüt loaûi cäng cuû lao âäüng". Quan niãûm naìy læu haình räüng raîi dæåïi thåìi kyì cuía F. W. Taylor vaìo cuäúi thãú kyí thæï XIX khi caïc nhaì tæ baín theo âuäøi låüi nhuáûn täúi âa âaî keïo daìi ngaìy lao âäüng coï khi tåïi 16 giåì, sæí duûng räüng raîi lao âäüng phuû næî vaì treí em.

Quan niãûm naìy cho ràòng: Vãö baín cháút âa säú con ngæåìi khäng muäún laìm viãûc hoü quan tám nhiãöu âãún caïi maì hoü kiãúm âæåüc chæï khäng phaíi laì cäng viãûc hoü laìm. Êt ngæåìi muäún vaì coï thãø laìm nhæîng cäng viãûc âoìi hoíi tênh saïng taûo, sæû âäüc láûp vaì tæû kiãøm soaït. Vãö thãú, chênh saïch quaín lyï xaïc âënh laì: ngæåìi quaín lyï (âäúc cäng) træûc tiãúp phaíi giaïm saït vaì kiãøm tra tháût chàût cheî nhæîng ngæåìi giuïp viãûc, phaíi phán chia cäng viãûc ra thaình tæìng bäü pháûn âån giaín làûp âi làûp laûi, deî daìng hoüc âæåüc. Con ngæåìi coï thãø chëu âæûng âæåüc cäng viãûc ráút nàûng nhoüc, váút vaí khi hoü



âæåüc traí læång cao hån vaì hoü coï thãø tuán theo caïc mæïc saín læåüng âæåüc áún âënh. Kãút quaí laì caïc phæång phaïp khoa hoüc aïp duûng trong âënh mæïc vaì täø chæïc lao âäüng, nàng suáút lao âäüng âaî tàng lãn, nhæîng sæû boïc läüt cäng nhán cuîng âäöng thåìi gàõn liãön våïi tãn goüi "chãú âäü vàõt kiãût mäö häi sæïc læûc" cuía ngæåìi lao âäüng.

Thæï hai: "Con ngæåìi muäún âæåüc cæ xæí nhæ nhæîng con ngæåìi". Quan niãûm naìy do caïc nhaì tám lyï xaî häüi hoüc åí caïc næåïc tæ baín cäng nghiãûp phaït triãøn. Hoü nháûn tháúy caïc quan niãûm træåïc khi quan tám âãún viãûc khai thaïc con ngæåìi maì khäng chuï yï âãún caïc quy luáût chi phäúi thaïi âäü cæ xæí cuía con ngæåìi khi hoü laìm viãûc. Quan niãûm naìy læu yï ngæåìi quaín lyï phaíi taûo ra mäüt báöu khäng khê täút, dán chuí, thäng tin cho nhæîng ngæåìi giuïp viãûc vaì làõng nghe yï kiãún cuía hoü. Âaûi diãûn cho quan niãûm naìy laì Elton Mayo.

Thæï ba: "Con ngæåìi coï caïc tiãöm nàng cáön âæåüc khai thaïc vaì laìm cho phaït triãøn". Quan niãûm naìy cho ràòng: Baín cháút con ngæåìi khäng phaíi laì khäng muäún laìm viãûc, hoü muäún goïp pháön thæûc hiãûn muûc tiãu, hoü coï nàng læûc âäüc láûp saïng taûo. Chênh saïch quaín lyï phaíi âäüng viãn, khuyãún khêch con ngæåìi âãø hoü âem hãút khaí nàng tham gia vaìo cäng viãûc chung. Måí räüng quyãön âäüc láûp vaì tæû kiãøm soaït cuía hoü seî coï låüi cho viãûc khai thaïc caïc tiãöm nàng trong con ngæåìi. Âäöng thåìi cuîng xuáút hiãûn nhæîng chênh saïch thæång læåüng thoía thuáûn giæîa chuí vaì thåü trãn mäüt säú âiãøm naìo âoï.

Tæång æïng våïi ba quan niãûm vãö con ngæåìi lao âäüng coï 3 mä hçnh quaín lyï con ngæåìi:

- Mä hçnh cäø âiãøn.

- Mä hçnh caïc quan hãû con ngæåìi.

- Mä hçnh caïc tiãöm nàng con ngæåìi.Cuîng coï 3 thuyãút:

- Thuyãút X.

- Thuyãút Y.

- Thuyãút Z.Hçnh I-1. So saïnh ba hoüc thuyãút vãö con ngæåìi



Thuyãút X Thuyãút Y Thuyãút Z

Caïch nhçn nháûn âaïnh giaï vãö con ngæåìi

- Con ngæåìi vãö baín cháút laì khäng muäún laìm viãûc.- Caïi maì hoü laìm khäng quan troüng bàòng caïi maì hoü kiãúm âæåüc.- Ráút êt ngæåìi muäún laìm mäüt cäng viãûc âoìi hoíi tênh saïng taûo, tæû quaín, saïng kiãún hoàûc tæû kiãøm tra.

- Con ngæåìi muäún caím tháúy mçnh coï êch vaì quan troüng, muäún chia seí traïch nhiãûm vaì tæû khàóng âënh mçnh.

- Ngæåìi lao âäüng sung sæåïng laì chça khoïa dáùn tåïi nàng suáút lao âäüng cao.

Phæång phaïp quaín lyï

- Ngæåìi quaín lyï cáön phaíi kiãøm tra, giaïm saït chàût cheî cáúp dæåïi vaì ngæåìi lao âäüng.- Phán chia cäng viãûc thaình nhæîng pháön nhoí dãù laìm, dãù thæûc hiãûn, làûp âi làûp laûi nhiãöu láön caïc thao taïc.- AÏp duûng hãû thäúng tráût tæû roî raìng vaì mäüt chãú âäü khen thæåíng hoàûc træìng phaût

- Phaíi âãø cho cáúp dæåïi thæûc hiãûn mäüt säú quyãön tæû chuí nháút âënh vaì tæû kiãøm soaït caï nhán trong quaï trçnh laìm viãûc.- Coï quan hãû hiãøu biãút vaì thäng caím láùn nhau giæîa cáúp trãn vaì cáúp dæåïi.

- Ngæåìi quaín lyï quan tám vaì lo làõng cho nhán viãn cuía mçnh nhæ cha meû lo làõng cho con caïi.- Taûo âiãöu kiãûn âãø hoüc haình, phán chia quyãön låüi thêch âaïng, cäng bàòng, thàng tiãún cho cáúp dæåïi khi âuí âiãöu kiãûn.



nghiãm ngàût.

Taïc âäüng tåïi nhán viãn

- Laìm cho ngæåìi lao âäüng caím tháúy såü haîi vaì lo làõng.- Cháúp nháûn caí nhæîng viãûc nàûng nhoüc vaì váút vaí, âon giaín miãùn laì hoü âæåüc traí cäng xæïng âaïng vaì ngæåìi chuí cäng bàòng.- Laûm duûng sæïc khoíe, täøn haûi thãø læûc, thiãúu tênh saïng taûo.

- Tæû tháúy mçnh coï êch vaì quan troüng, coï vai troì nháút âënh trong táûp thãø do âoï hoü caìng coï traïch nhiãûm.- Tæû nguyãûn, tæû giaïc laìm viãûc, táûn duûng khai thaïc tiãöm nàng cuía mçnh.

- Tin tæåíng, trung thaình vaì däön hãút tám læûc vaìo cäng viãûc.- Âäi khi yí laûi, thuû âäüng vaì träng chåì.

Vaì cuîng coï 3 træåìng phaïi.

- Træåìng phaïi cäø âiãøn (täø chæïc lao âäüng khoa hoüc).

- Træåìng phaïi tám lyï xaî häüi (træåìng phaïi caïc quan hãû con ngæåìi).

- Træåìng phaïi QTNL hiãûn âaûi (træåìng phaïi nguäön nhán læûc).

3.1. Træåìng phaïi cäø âiãøn (täø chæïc lao âäüng khoa hoüc)

Ngæåìi âæïng âáöu træåìng phaïi naìy laì Frederick Wilson Taylor (1856-1915), mäüt kyî sæ ngæåìi Myî. Ngoaìi ra coìn coï H. Fayol, Gantt, Gilbreth vaì mäüt säú ngæåìi khaïc.

Mäüt säú nguyãn tàõc quaín lyï con ngæåìi cuía træåìng phaïi cäø âiãøn:

a. Thäúng nháút chè huy vaì âiãöu khiãøn: mäüt ngæåìi cáúp dæåïi chè nháûn mãûnh lãûnh cuía mäüt ngæåìi thuí træåíng (chef). Våïi nguyãn tàõc naìy, hoü khäng thæìa nháûn coï nhiãöu kãnh, nhiãöu tuyãún cuìng chè huy, cuìng ra lãûnh



trong saín xuáút vç seî räúi, seî chäöng cheïo, coï khi coìn caûnh tranh láùn nhau (vãö quyãön læûc, vãö uy tên).

b. Phán cäng lao âäüng vaì chuyãn män hoïa caïc chæïc nàng: thæûc hiãûn phán cäng lao âäüng tháût tè mè, chia nhoí cäng viãûc ra thaình tæìng bäü pháûn, mäùi bäü pháûn giao cho mäüt cäng nhán, thæûc hiãûn trãn mäüt maïy chuyãn män hoïa. Mäùi chæïc nàng âãöu âæåüc huáún luyãûn, âaìo taûo theo hæåïng chuyãn män hoïa.

c. Thæûc hiãûn phán chia nhæîng ngæåìi trong doanh nghiãûp ra laìm hai bäü pháûn: mäüt bäü pháûn laìm cäng viãûc thiãút kãú saín pháøm, täø chæïc saín xuáút... gäöm caïc kyî sæ, mäüt bäü pháûn chuyãn thæûc hiãûn cäng viãûc gäöm nhæîng ngæåìi cäng nhán.

d. Vãö màût täø chæïc: cáön coï så âäö täø chæïc bäü maïy quaín lyï, quy chãú, vàn baín täø chæïc âäúi våïi mäùi doanh nghiãûp.

e. Táûp trung quyãön læûc (âiãöu khiãøn, chè huy) cho cáúp cao nháút cuía doanh nghiãûp, khäng phán taïn quyãön læûc cho caïc cáúp dæåïi. Laìm nhæ váûy ra quyãút âënh nhanh, âåî täún thåìi gian vaì phæång tiãûn.

f. Tçm moüi biãûn phaïp âaût âæåüc tênh vä ngaî (impersonalitics) trong täø chæïc doanh nghiãûp, khäng ai coï thãø låüi duûng âãø mæu cáöu låüi êch riãng, âæa caïi "täi" vaìo cäng viãûc chung cuía doanh nghiãûp.

g. Tiãu chuáøn hoïa vaì thäúng nháút caïc thuí tuûc (vãö haình chênh, vãö quaín lyï).

h. Thiãút láûp tráût tæû vaì kyí luáût nghiãm ngàût trong saín xuáút.

i. Låüi êch bäü pháûn phuû thuäüc vaìo låüi êch chung.j. Cäng bàòng, khäng thiãn vë, khæåïc tæì moüi âàûc

quyãön, âàûc låüi.k. Phán têch håüp lyï, khoa hoüc moüi cäng viãûc.l. Nhaì quaín lyï, caïc kyî sæ coï nhiãûm vuû tçm ra

âæåüc con âæåìng (phæång phaïp) täút nháút âãø thæûc hiãûn cäng viãûc, räöi huáún luyãûn cho cäng nhán laìm.

m. Æu tiãn cho nguyãn tàõc chuyãn gia: âiãöu khiãøn doanh nghiãûp laì cäng viãûc cuía caïc chuyãn gia âaî âæåüc âaìo taûo (kyî sæ, nhaì kinh tãú).



Ngæåìi ta nháûn tháúy træåìng phaïi cäø âiãøn naìy âaî coï nhæîng æu âiãøm sau:

Âaî âæa ra sæû phán têch khoa hoüc, tè mè moüi cäng viãûc.

Trãn cå såí âoï, phán cäng lao âäüng chàût cheî, huáún luyãûn cho tæìng ngæåìi thæûc hiãûn caïc phæång phaïp lao âäüng khoa hoüc.

ÁÚn âënh caïc mæïc lao âäüng, caïc tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc.

Âæa ra caïch traí cäng tæång xæïng våïi kãút quaí cäng viãûc (tiãön læång theo saín pháøm, tiãön thæåíng).

Thiãút láûp mäüt tráût tæû, mäüt kyí luáût lao âäüng nghiãm ngàût trong saín xuáút...

Nhæng âäöng thåìi cuîng coï mäüt säú nhæåüc âiãøm låïn:

Khäng tin vaìo con ngæåìi vaì âaïnh giaï tháúp con ngæåìi (cho ràòng baín cháút con ngæåìi laì læåìi biãúng, khäng muäún laìm viãûc).

Vç hoü khäng tin con ngæåìi nãn nháút thiãút phaíi kiãøm tra, kiãøm soaït hoü tæìng giáy, tæìng phuït.

Buäüc con ngæåìi phaíi laìm viãûc våïi cæåìng âäü lao âäüng cao, liãn tuûc, dáùn âãún chäù choïng suy nhæåüc cå thãø, giaím khaí nàng laìm viãûc.

Muäún hay khäng cuîng xuáút hiãûn sæû chäúng âäúi giæîa ngæåìi lao âäüng vaì nhaì quaín lyï, våïi giåïi chuí.

3.2. Træåìng phaïi tám lyï - xaî häüi hoüc (caïc mäúi quan hãû con ngæåìi)

Thuäüc træåìng phaïi naìy gäöm coï: Argyris, Mac-Gregore, Likert, Maier, Lewin, Elton Mayo, Rogers, Maslow...

Mäüt säú nguyãn tàõc quaín lyï con ngæåìi cuía træåìng phaïi tám lyï xaî häüi.

a. Phán båït quyãön læûc vaì traïch nhiãûm cho cáúp dæåïi, âàûc biãût khi quy mä saín xuáút âaî låïn, nãúu quaï táûp trung seî laìm máút quyãön chuí âäüng, saïng taûo cuía cáúp dæåïi vaì gáy täøn haûi vãö thåìi gian.

b. Tçm kiãúm sæû tham gia, âoïng goïp cuía moüi nhán viãn cáúp dæåïi vaìo cäng viãûc chung.



c. Âaïnh giaï cao vai troì âäüng viãn cuía ngæåìi quaín lyï, âiãöu khiãøn.

d. Xáy dæûng caïc mäúi quan hãû dæûa trãn loìng tin cáûy láùn nhau hån laì dæûa trãn quyãön læûc.

e. Phaït triãøn tinh tháön traïch nhiãûm, tæû kiãøm tra.f. Phaït triãøn cäng viãûc theo täø, âäüi (mäüt táûp thãø

ngæåìi), chuï yï xáy dæûng caïc táûp thãø naìy.g. Taûo ra báöu khäng khê tám lyï täút âeûp trong lao

âäüng (âoaìn kãút, thán thiãûn, traïnh âäú kyñ, ghen gheït nhau).

h. Chuï troüng thäng tin cho moüi ngæåìi, âäöng thåìi nhaì quaín lyï phaíi liãn laûc thæåìng xuyãn våïi tæìng ngæåìi (hiãøu hoü nghé gç, cáön gç, coï khoï khàn gç).

i. Taûo ra sæû gàõn boï, sæû hæåíng æïng, sæû âäöng caím giæîa ngæåìi våïi ngæåìi.

j. Cáön chuï yï tåïi dæ luáûn, âãún caïc luäöng tin tæïc trao âäøi giæîa nhæîng con ngæåìi trong doanh nghiãûp âãø xæí lyï mäüt caïch khaïch quan vaì coï låüi cho cäng viãûc chung.

k. Âaìo taûo caïc nhaì tám lyï hoüc lao âäüng, chëu traïch nhiãûm nghiãn cæïu, xáy dæûng caïc mäúi quan hãû con ngæåìi trong doanh nghiãûp.

l. Æu tiãn cho caïc quan hãû con ngæåìi trong hoaût âäüng: nhaì quaín lyï, nhaì täø chæïc træåïc tiãn laì phaíi laì mäüt nhaì thæûc haình vãö tám lyï hoüc, mäüt ngæåìi gioíi âäüng viãn vaì thäng tin, liãn laûc våïi moüi ngæåìi.

3.3. Træåìng phaïi hiãûn âaûi (khai thaïc caïc tiãöm nàng con ngæåìi)

Træåìng phaïi naìy gäöm Drucker, Chandler, Lewrence, Lorscho, Woodwward, March, Simon, Bennis, Beckhanrd, Hugo Munsterberg...

Mäüt trong säú nguyãn tàõc quaín lyï con ngæåìi cuía træåìng phaïi hiãûn âaûi:

a. Caïch tiãúp cáûn hãû thäúng: coi doanh nghiãûp, bao gäöm nhiãöu ngæåìi laì mäüt hãû thäúng måí, cáön luän thêch æïng våïi mäi træåìng (thë træåìng, cäng nghãû måïi, luáût phaïp cuía Chênh phuí, thë træåìng väún...).



b. Caïc bäü pháûn bãn trong cuía täø chæïc (nhæîng con ngæåìi) phaíi âæåüc váûn haình mäüt caïch thäúng nháút, gàõn kãút nhæ mäüt.

c. Quaín lyï cáön mãöm deío, uyãøn chuyãøn âãø thêch æïng våïi mäi træåìng xung quanh luän phaït triãøn, biãún âäøi vaì coï luïc khäng äøn âënh.

d. Tçm caïch caíi thiãûn caïc âiãöu kiãûn lao âäüng vaì cháút læåüng cuäüc säúng cuía ngæåìi lao âäüng.

e. Phaït triãøn caïc hçnh thæïc måïi vãö täø chæïc lao âäüng, laìm phong phuï caïc chæïc nàng, caïc täø, âäüi tæû quaín, caïc cáu laûc bäü cháút læåüng cao...

f. Giaíi quyãút caïc váún âãö vãö kinh tãú, vãö kyî thuáût trong doanh nghiãûp khäng âæåüc taïch råìi caïc váún âãö xaî häüi (coï nghéa laì yãúu täú con ngæåìi).

g. Baìn baûc, thuyãút phuûc, thæång læåüng våïi con ngæåìi âãø âaût âæåüc sæû âäøi måïi, âàûc biãût chuï yï âãún bäü pháûn têch cæûc.

h. Nhaì quaín lyï phaíi coï âáöu oïc chiãún læåüc, coï âáöu oïc täø chæïc, gioíi laìm viãûc våïi con ngæåìi, âäüng viãn, phaït huy âæåüc khaí nàng cuía con ngæåìi.

Ngæåìi ta tháúy:

- Træåìng phaïi hiãûn âaûi muäún phaït triãøn tæ tæåíng quaín lyï cuía træåìng phaïi tám lyï - xaî häüi lãn mäüt mæïc cao hån.

- Hoü âaïnh giaï con ngæåìi cao hån nhiãöu so våïi træåìng phaïi täø chæïc lao âäüng khoa hoüc, âàûc biãût hoü cho ràòng con ngæåìi coï nhiãöu khaí nàng maì caïc nhaì quaín lyï cáön tçm caïch khai thaïc, huy âäüng vaìo saín xuáút.

- Hoü coi con ngæåìi nhæ "mäüt hãû thäúng måí, phæïc taûp vaì âäüc láûp". Cáön phaíi tháúy roî hãû thäúng âoï khi âiãöu khiãøn con ngæåìi.

- Tuy nhiãn, muäún thoía maîn con ngæåìi trong lao âäüng, trong cuäüc säúng cáön coï nhiãöu âiãöu kiãûn.

Nhæ váûy: Triãút lyï QTNL thæåìng åí âiãøm naìo âoï trong caïc quan niãûm mä hçnh, caïc thuyãút, caïc træåìng phaïi QTNL noïi trãn, do âoï phaíi chuï yï tênh håüp lyï cuía



tæìng mä hçnh, træåìng phaïi. Âiãöu naìy âoìi hoíi nhæîng kiãún thæïc quaín lyï con ngæåìi vaì taìi nàng cuía tæìng ngæåìi giaïm âäúc, tæìng nhaì kinh tãú, nhaì quaín trë. Khäng coï mäüt cäng thæïc chung naìo aïp duûng cho moüi luïc moüi nåi. Kinh nghiãûm caïc næåïc cäng nghiãûp phaït triãøn ngaìy nay âãöu sæí duûng kãút håüp caïc mä hçnh, caïc thuyãút trãn vaìo quaín lyï con ngæåìi mäüt caïch coï choün loüc. Triãút lyï QTNL cuía caïn bäü laînh âaûo cao nháút åí täø chæïc, åí doanh nghiãûp seî aính hæåíng hoàûc taïc âäüng træûc tiãúp âãún caïch thæïc QTNL cuía caïc nhaì quaín trë cáúp dæåïi vaì táút nhiãn taïc âäüng âãún caïc quyãút âënh QTNL. Khi hoaûch âënh chênh saïch quaín lyï con ngæåìi cáön phaíi quan tám âáöy âuí âãún nhæîng âiãøm sau:

- Tän troüng vaì quyï mãún ngæåìi lao âäüng.

- Taûo ra nhæîng âiãöu kiãûn âãø con ngæåìi laìm viãûc coï nàng suáút lao âäüng cao, âaím baío yãu cáöu cuía doanh nghiãûp.

- Quan tám âãún nhæîng nhu cáöu váût cháút, tinh tháön, âàûc biãût laì nhæîng nhu cáöu vãö tám lyï, xaî häüi cuía con ngæåìi.

- Laìm cho con ngæåìi ngaìy caìng coï giaï trë trong xaî häüi.

- Tháúy roî âæåüc caïc mäúi quan hãû taïc âäüng giæîa kyî thuáût, kinh tãú, phaïp luáût, xaî häüi khi giaíi quyãút caïc váún âãö liãn quan âãún con ngæåìi.

- Quaín lyï con ngæåìi mäüt caïch vàn minh, nhán âaûo, laìm cho con ngæåìi ngaìy caìng coï haûnh phuïc trong lao âäüng vaì trong cuäüc säúng.

Âoï laì nhæîng âiãøm khäng phaíi dãù daìng thæûc hiãûn nhæng váùn laì nhæîng âoìi hoíi máúu chäút âäúi våïi caïc nhaì quaín lyï trong caïc täø chæïc vaì caïc nhán viãn chuyãn män vãö quaín trë nhán læûc trong thåìi âaûi hiãûn nay.

4. Quaín trë nhán læûc laì mäüt khoa hoüc vaì laì mäüt nghãû thuáût

Quaín trë nhán læûc laì mäüt hãû thäúng caïc kiãún thæïc, caïc nguyãn tàõc vaì caïc phæång phaïp khoa hoüc âaî âæåüc âuïc ruït vaì kiãøm nghiãûm qua thæûc tãú âãø thæûc hiãûn caïc chæïc nàng quaín lyï con ngæåìi, taûo âäüng læûc



âãø thuïc âáøy hoaût âäüng cuía hoü, liãn kãút vaì phäúi håüp caïc hoaût âäüng cuía con ngæåìi. Laînh âaûo vaì kiãøm tra caïc hoaût âäüng cuía con ngæåìi âãø thæûc hiãûn âæåüc caïc chæïc nàng quaín lyï con ngæåìi âoï, ngæåìi quaín lyï phaíi biãút váûn duûng linh hoaût caïc kiãún thæïc, phæång phaïp quaín lyï cho phuì håüp våïi tæìng ngæåìi lao âäüng trong tæìng træåìng håüp.

Quaín trë nhán læûc âaî traíi qua nhiãöu thãú kyí, âæåüc nhiãöu nhaì quaín lyï, nhaì khoa hoüc nghiãn cæïu, tçm hiãøu âuïc kãút thaình nhiãöu træåìng phaïi, âæåüc thæûc tiãùn cháúp nháûn, aïp duûng vaì ngaìy nay ngæåìi ta âaî viãút thaình saïch giaïo khoa âãø giaíng daûy, hoàûc chuyãn âãö âàng trãn baïo, chuí âãö tuyãn truyãön, phäø biãún vaì aïp duûng phäø biãún trong thæûc tãú saín xuáút, cuîng nhæ nhiãöu lénh væûc khaïc.

Vç váûy "QTNL" thæûc sæû âaî tråí thaình mäüt khoa hoüc. Nhæîng chæïc nàng (näüi dung) cuía noï liãn quan våïi nhiãöu khoa hoüc chung, cuîng nhæ khoa hoüc chuyãn ngaình (khoa hoüc tæû nhiãn, khoa hoüc xaî häüi, khoa hoüc kyî thuáût, khoa hoüc kinh tãú, khoa hoüc quaín lyï, khoa hoüc täø chæïc...).

QTNL liãn quan âãún con ngæåìi, vç con ngæåìi laì âäúi tæåüng cuía quaín lyï, maì trong quaï khæï, hiãûn taûi cuîng nhæ tæång lai, con ngæåìi luän luän thay âäøi, luän luän phaït triãøn, con ngæåìi coï âæåüc kiãún thæïc tæì giaïo duûc, coï kinh nghiãûm tæì hoaût âäüng thæûc tãú, hoàûc tæì quan saït thæûc tãú. Con ngæåìi coï vàn hoïa, coï kiãún thæïc, coï kinh nghiãûm thæûc tãú âoï khäng chëu âæïng yãn âãø nhçn âiãöu kiãûn hoaût âäüng, kãút quaí hoaût âäüng cuía mçnh làûp laûi nhæ cuî hoàûc xáúu âi, maì luän luän pháún âáúu væån lãn nhæîng âiãöu kiãûn täút âeûp hån. Con ngæåìi khäng ngæìng saïng taûo caíi tiãún kyî thuáût, cäng nghãû tiãn tiãún, âáúu tranh cho nhæîng quan hãû tæû do bçnh âàóng giæîa con ngæåìi âãø laìm cho saín xuáút ngaìy caìng hiãûu quaí, âåìi säúng ngaìy caìng âæåüc náng cao. Ngæåìi quaín lyï tiãn tiãún phaíi tênh âãún nhæîng biãún âäøi vãö cháút cuía âäúi tæåüng quaín lyï, âäöng thåìi cuîng tênh âãún nhæîng âiãöu kiãûn khaïch quan, bàòng trê tæåíng tæåüng saïng taûo, coï nhæîng dæû âoaïn chênh xaïc âuïc kãút thaình lyï luáûn, kinh nghiãûm âãø aïp duûng kiãún thæïc âoï. Moüi biãún âäøi cuía caïc âiãöu kiãûn, yãúu täú noïi trãn âoìi hoíi ngæåìi quaín lyï phaíi coï thay âäøi trong tæ duy,



tçm nhæîng hçnh thæïc, phæång phaïp, cå chãú quaín lyï måïi, nhàòm âem laûi hiãûu quaí cao trong Quaín trë nhán læûc. Táút caí âiãöu âoï khäng chè laì mäüt khoa hoüc, maì coìn laì mäüt nghãû thuáût.

III. AÍNH HÆÅÍNG CUÍA MÄI TRÆÅÌNG ÂÄÚI VÅÏI QUAÍN TRË NHÁN LÆÛC

Hiãûn nay chuïng ta âang säúng trong mäüt mäi træåìng luän thay âäøi vaì thay âäøi våïi mäüt täúc âäü ráút nhanh. Caïc nhaì quaín lyï phaíi âäúi màût våïi mäüt nhiãûm vuû khoï khàn âoï laì chuáøn bë cho sæû thay âäøi âäöng thåìi cuîng phaíi thêch nghi våïi nhæîng sæû thay âäøi cho phuì håüp våïi sæû thay âäøi âoï. Båíi váûy, nháûn biãút roî nguäön gäúc cuía sæû thay âäøi laì mäüt yãúu täú quan troüng âäúi våïi caïc nhaì quaín lyï noïi chung vaì våïi caïc nhán viãn chuyãn män nhán læûc noïi riãng.

Coï 4 nguäön thay âäøi quan troüng coï thãø taïc âäüng maûnh meî tåïi caïc hoaût âäüng cuía caïc nhaì quaín lyï täø chæïc.

- Mäi træåìng váût cháút vaì mäi træåìng kinh tãú: viãûc gia tàng dán säú vaì caûn kiãût vãö taìi nguyãn, ä nhiãùm mäi træåìng laìm cho sæû caûnh tranh giæîa caïc vuìng, caïc quäúc gia, caïc cäng ty vaì tháûm chê caïc caï nhán våïi nhau ngaìy caìng tråí nãn khäúc liãût hån. Sæû tàng træåíng kinh tãú vaì täúc âäü laûm phaït âãöu coï aính hæåíng âãún thu nháûp, âåìi säúng vaì cäng àn viãûc laìm cho ngæåìi lao âäüng.

- Mäi træåìng cäng nghãû - kyî thuáût, thäng tin: kyî thuáût hiãûn âaûi vaì cäng nghãû saín xuáút måïi laìm xuáút hiãûn mäüt säú ngaình nghãö måïi, âoìi hoíi ngæåìi lao âäüng phaíi âæåüc trang bë nhæîng kiãún thæïc vaì kyî nàng måïi. Thãm vaìo âoï nghãö cuî máút âi phaíi coï âaìo taûo laûi, bäöi dæåîng, náng cao trçnh âäü vaì giaíi quyãút nhæîng ngæåìi däi ra. Khoa hoüc kyî thuáût hiãûn âaûi âaî laìm cho mäi træåìng thäng tin ngaìy caìng phaït triãøn vaì thäng tin tråí thaình mäüt nguäön læûc mang tênh cháút säúng coìn âäúi våïi täø chæïc.

- Mäi træåìng chênh trë: Caïc täø chæïc kinh doanh seî ngaìy caìng coï taïc âäüng maûnh meî hån tåïi mäi træåìng chênh trë thäng qua caïc saín pháøm dëch vuû hay viãûc laìm do hoü taûo ra âäúi våïi xaî häüi. Ngæåüc laûi mäi træåìng



chênh trë coï aính hæåíng maûnh meî nhæ laì sæû äøn âënh caïc chênh saïch kinh tãú.

- Mäi træåìng vàn hoïa - xaî häüi: Xaî häüi phán chia thaình nhiãöu nhoïm quyãön låüi vaì caïc nhoïm naìy seî quan tám âãún nhæîng saín pháøm mang tênh cháút cäüng âäöng nhæ laì naûn tháút nghiãûp hån laì mäüt säú saín pháøm kinh tãú nhæ laì låüi nhuáûn...

Thãm vaìo âoï läúi säúng, nhu cáöu caïch nhçn nháûn vãö giaï trë con ngæåìi cuîng thay âäøi. Nhæîng thay âäøi naìy coï aính hæåíng âãún caïch tæ duy vaì caïc chênh saïch vaì QTNL trong caïc täø chæïc.

Tæì sæû phán têch trãn coï thãø chè ra mäi træåìng QTNL bao gäöm:

- Mäi træåìng bãn ngoaìi: gäöm caïc yãúu täú nhæ khung caính kinh tãú - chênh trë, dán säú vaì læûc læåüng lao âäüng trong xaî häüi, caïc âiãöu kiãûn vàn hoïa - xaî häüi chung cuía âáút næåïc, phaït luáût, khoa hoüc kyî thuáût cäng nghãû, khaïch haìng, âäúi thuí caûnh tranh.

- Mäi træåìng bãn trong: gäöm caïc yãúu täú nhæ sæï maûng, muûc tiãu, nhiãûm vuû cuía täø chæïc chênh saïch chiãún læåüc cuía täø chæïc, báöu khäng khê tám lyï xaî häüi, cå cáúu täø chæïc cuía âån vë.

Caïc yãúu täú âoï aính hæåíng tåïi sæû hçnh thaình vaì phaït triãøn nguäön nhán læûc, tênh cháút näüi dung vaì caïch thæïc thæûc hiãûn caïc hoaût âäüng quaín lyï nguäön nhán læûc trong täø chæïc.

IV. QUAÏ TRÇNH HÇNH THAÌNH VAÌ PHAÏT TRIÃØN QUAÍN TRË NHÁN LÆÛC

Giai âoaûn så khai cuía QTNL bàõt âáöu thåìi kyì trung cäø, khi lao âäüng coìn thæûc hiãûn åí nhæîng hçnh thæïc tæû nhiãn. Sæû phaït triãøn thaình phäú vaì laìng maûc âaî taûo ra nhæîng nhu cáöu måïi vãö haìng hoïa vaì dëch vuû cuîng nhæ viãûc laìm cho nhæîng ngæåìi muäún thoaït khoíi aïp bæïc, boïc läüt cuía xaî häüi phong kiãún. Nhæîng ngæåìi thåü thuí cäng âaî táûp håüp nhau laûi thaình caïc phæåìng häüi, tæû täø chæïc quaï trçnh lao âäüng cuía mçnh, theo nhæîng quy æåïc, thæåìng do ngæåìi thåü caí, ngæåìi thåü laình nghãö nháút hoàûc gia træåíng (täüc træåíng) âënh ra, âiãöu haình phán cäng lao âäüng giæîa nhæîng ngæåìi lao âäüng trong nhæîng nhoïm khäng låïn. Quan hãû xaî häüi



cuía saín xuáút váût cháút åí giai âoaûn naìy thãø hiãûn sæû phuû thuäüc caï nhán ngæåìi lao âäüng âäúi våïi nhæîng hçnh thæïc bàõt buäüc ngoaìi kinh tãú cuía lao âäüng.

Phaït triãøn cäng træåìng thuí cäng, âæa âãún sæû tiãúp cáûn måïi trong laînh âaûo hoaût âäüng lao âäüng. Phaï våî khuän khäø xæåíng thuí cäng, cäng træåìng thuí cäng kãút håüp caïc xæåíng thuí cäng âäüc láûp træåïc âoï âæa phán cäng lao âäüng træûc tiãúp vaìo quaï trçnh saín xuáút. Quan hãû lao âäüng tråí thaình quan hãû thäúng trë vaì phuû thuäüc (giæîa ngæåìi nàõm giæî tæ liãûu saín xuáút, haìng hoïa vaì ngæåìi laìm thuã). Trong hãû thäúng Quaín trë nhán læûc thuí cäng, ngæåìi laìm thuã cuía saín xuáút cäng træåìng laì lao âäüng kãút håüp. Âäúi tæåüng cuía quaín lyï, chæïc nàng QTNL (âiãöu kiãûn lao âäüng chung, täø chæïc hãû thäúng tiãön læång (tiãön cäng), chãú âäü laìm viãûc, theo doîi kiãøm tra viãûc thæûc hiãûn...) laì cuía ngæåìi chuí saín xuáút - ngæåìi thuã mæåïn lao âäüng.

Bæåïc ngoàût cäng nghiãûp thãú kyí XVIII - XIX, tæì cäng træåìng thuí cäng chuyãøn sang saín xuáút maïy moïc laì sæû thay âäøi caïch maûng cuía læûc læåüng saín xuáút, âäöng thåìi cuîng laìm thay âäøi sáu sàõc vãö cháút trong hçnh thæïc xaî häüi hoïa lao âäüng. Khaïc våïi cäng træåìng thuí cäng, cå såí saín xuáút laì con ngæåìi, laì âäúi tæåüng cuía quaín lyï, giåì âáy tråí thaình hãû thäúng cuía maïy riãng leí âæåüc kãút håüp laûi. Ngæåìi cäng nhán phuû thuäüc vaìo sæû váûn haình cuía maïy, laìm theo nhëp âiãûu vaì chæïc nàng cuía maïy. Cäng nghiãûp hoïa tæ baín laìm dëch chuyãøn troüng tám (sæû chuï yï) trong quaín lyï saín xuáút vãö phêa yãúu täú váût cháút, laìm haûn heûp âi sæû tæû quaín lyï.

Trong nhæîng âiãöu kiãûn phaït triãøn kinh tãú theo kiãøu cäng nghiãûp, hçnh thaình QTNL theo kyî thuáût (quaín lyï truyãön thäúng), dæûa trãn nguyãn tàõc phán cäng lao âäüng täúi âa vaì chuyãn män hoïa cäng nhán, cäng xæåíng, taïch lao âäüng saín xuáút vaì lao âäüng quaín lyï, âënh hæåïng hçnh thæïc bàõt buäüc kinh tãú roî raìng trong quan hãû lao âäüng.

Tiãún bäü kyî thuáût, khäng ngæìng laìm thay âäøi hãû thäúng caïc quan hãû lao âäüng vaì caïc näüi dung cuía QTNL. Âäöng thåìi, dæåïi aính hæåíng cuía caïc chênh saïch nhaì



næåïc, nhæîng tçm kiãúm cuía caïc nhaì khoa hoüc, caïc nhaì täø chæïc QTNL cuîng khäng ngæìng âäøi måïi.

Màûc duì ngæåìi lao âäüng âæåüc sæí duûng våïi säú læåüng låïn, caïc chuí doanh nghiãûp (täø chæïc) váùn duy trç sæû laînh âaûo vaì kiãøm soaït nhán læûc trong tay hoü.

Thåìi kyì phaït triãøn vuî baîo cuía cäng nghiãûp cuäúi thãú kyí 19 âáöu thãú kyí 20: táûp trung hoïa saín xuáút, âäüc quyãön hoïa tæ baín åí Myî, Âæïc, Anh vaì nhiãöu næåïc khaïc dáùn âãún sæû táûp trung nhiãöu doanh nghiãûp låïn; âäng âaío quáön chuïng cäng nhán gäöm caïc ngaình nghãö khaïc nhau, laìm nhæîng cäng viãûc chuyãn män hoïa heûp âoìi hoíi êt vãö trçnh âäü laình nghãö; quaín lyï træûc tuyãún âaî tråí nãn phæïc taûp vaì khoï khàn hån, âoìi hoíi coï sæû tàng cæåìng nghiãn cæïu âãø náng cao sæïc khoíe, an toaìn cho ngæåìi lao âäüng. Viãûc quaín lyï theo kinh nghiãûm chuyãøn sang quaín lyï khoa hoüc, cáön phaíi tàng cæåìng nghiãn cæïu caïc phæång phaïp, caïc thao taïc laìm viãûc, caïc tiãu chuáøn âënh mæïc, caïc phæång phaïp tuyãøn choün, âaìo taûo, khuyãún khêch, náng cao khaí nàng laìm viãûc cuía ngæåìi lao âäüng. Nhæîng tçm kiãúm thãø hiãûn trong caïc træåìng phaïi lyï luáûn cuía Gilbret, Taylor, Emerson, Elton Mayo... Nhiãöu nghiãn cæïu tråí thaình cå såí cuía quaín lyï hiãûn âaûi. Noï âënh hæåïng laînh âaûo tæìng ngæåìi lao âäüng riãng leí nhæ "con ngæåìi kinh tãú håüp lyï".

Vaìo nhæîng nàm 1920, nãön cäng nghiãûp vaì thæång maûi thãú giåïi nàòm trong tay nhæîng táûp âoaìn låïn, chuïng chi phäúi toaìn bäü nhán læûc caí vãö sæïc khoíe vaì tinh tháön, tháûm chê coìn luîng âoaûn caí chênh quyãön nhaì næåïc. Trong nhæîng nàm naìy hoaût âäüng håüp phaïp cuía cäng âoaìn chæa âæåüc thæìa nháûn, keïo daìi âãún hãút pháön tæ âáöu thãú kyí XX.

Nhæîng nàm 1930 - 1940, quaï trçnh táûp trung hoïa saín xuáút, vai troì cuía nhaì næåïc trong âiãöu chènh kinh tãú, trong lénh væûc sæí duûng lao âäüng laìm thuã âæåüc náng cao, nhæîng cuîng laìm phæïc taûp thãm nhæîng quan hãû lao âäüng vaì tæ baín trong saín xuáút, trong caïc doanh nghiãûp låïn åí Myî, Táy Áu, Nháût Baín, phäø biãún phæång phaïp saín xuáút theo dáy chuyãön. Khäng chè säú læåüng maì trçnh âäü thaình thaûo cuía cäng nhán laì âiãöu kiãûn quan troüng âãø náng cao hiãûu quaí saín xuáút. Âiãöu âoï âoìi hoíi caïc nhaì quaín lyï phaíi hoaìn thiãûn, tiãu chuáøn



hoïa phæång phaïp tuyãøn choün caïn bäü cäng nhán, hoaìn thiãûn täø chæïc vaì traí læång, phaït triãøn hãû thäúng âaìo taûo trong doanh nghiãûp vaì náng cao trçnh âäü laình nghãö cho nhán viãn. Caïc nhaì saín xuáút âaî chuï yï thu huït nhæîng nhaì tám lyï, nhaì xaî häüi hoüc tham gia. Nhæîng taïc âäüng naìy laìm tàng tênh têch cæûc cuía ngæåìi lao âäüng, náng cao nàng suáút lao âäüng, caíi thiãûn báöu khäng khê xaî häüi trong doanh nghiãûp, laìm giaím nhæîng âuûng âäü giæîa lao âäüng vaì quaín lyï. Træåìng phaïi "caïc quan hãû con ngæåìi" måí ra kyí nguyãn måïi trong quaín lyï. Tuy váûy, thæûc cháút nhæîng phæång phaïp tám lyï xaî häüi thåìi âoï khäng laìm thay âäøi cå såí cuía QTNL truyãön thäúng, maì chè laìm thay âäøi hçnh thæïc cuía noï.

Cuäüc khuíng hoaíng kinh tãú laìm suûp âäø hån 1/3 nãön saín xuáút cäng nghiãûp thãú giåïi, laìm máu thuáùn täüt âènh quan hãû chênh trë - xaî häüi, laìm máút niãöm tin vaìo sæû huìng maûnh cuía caïc âoìn báøy kinh tãú truyãön thäúng dæûa trãn caïc nguyãn tàõc tæû do caûnh tranh. Tàng cæåìng sæû can thiãûp cuía Nhaì næåïc vaìo kinh tãú, vaìo lénh væûc lao âäüng laìm thuã. Mäüt trong nhæîng hæåïng chênh laì phaíi xaïc âënh nguyãn tàõc chung cuía viãûc laìm vaì quan hãû lao âäüng. Mäüt màût, Nhaì næåïc - chuí thãø QTNL vé mä, dæåïi daûng taûo ra hãû thäúng cäng viãûc xaî häüi, aïp duûng nghéa vuû lao âäüng thåìi chiãún. Màût khaïc, âiãöu chènh hoaût âäüng cuía caïc chuí doanh nghiãûp trong lénh væûc thuã mæåïn lao âäüng bàòng nhæîng luáût haûn chãú, khäng chè xuáút phaït tæì låüi êch ngæåìi thuã mæåïn lao âäüng maì coìn tênh âãún aïp læûc tæì phêa ngæåìi lao âäüng, cäng âoaìn, caïc læûc læåüng chênh trë khaïc, chuí quyãön chung cuía toaìn dán v.v...

QTNL thåìi kyì naìy thæûc tãú phuû thuäüc vaìo læûc læåüng dán chuí thäúng trë. Caïc nhaì næåïc dán chuí tæ saín coï nhæîng chênh saïch haûn chãú mæïc âäü tæû do cuía âäüc quyãön trong nhæîng váún âãö âiãöu kiãûn viãûc laìm, tiãön læång vaì chãú âäü laìm viãûc. ÅÍ Myî täøng thäúng Ruzovel aïp duûng luáût quy luáût tiãu chuáøn baío âaím xaî häüi (1930), baío hiãøm xaî häüi (1935), mæïc læång täúi thiãøu, tiãön læång laìm væåüt giåì, âiãöu kiãûn kyî thuáût an toaìn vaì baío häü lao âäüng trong nhiãöu ngaình saín xuáút (1936), tiãu chuáøn lao âäüng (1938). ÅÍ Phaïp, Chênh phuí caïnh taí lãn nàõm chênh quyãön (1936), âæa luáût mäüt tuáön laìm viãûc 40 giåì, traí læång nghè pheïp, tàng læång



cho cäng nhán viãn chæïc. Nhæîng nàm sau chiãún tranh Nhaì næåïc têch cæûc âiãöu chènh âiãöu kiãûn vaì chãú âäü laìm viãûc. ÅÍ Nháût, sau chiãún tranh xaïc âënh sæû kiãøm soaït tiãön læång vaì giaï caí, aïp duûng caïc tiãu chuáøn Nhaì næåïc trong quan hãû: âiãöu kiãûn lao âäüng, thåìi gian laìm viãûc vaì traí cäng laìm ngoaìi giåì (Luáût Tiãu chuáøn lao âäüng 1947). Nhæîng thay âäøi trong quaín lyï khäng chè laìm càng thàóng maì coìn laìm näø ra nhæîng tranh cháúp (âuûng âäü) giæîa ngæåìi lao âäüng vaì ngæåìi sæí duûng lao âäüng. Coï thãø noïi nhæîng nàm cuäúi chiãún tranh vaì sau chiãún tranh, QTNL âaî chuyãøn sang giai âoaûn måïi. Sæû thay âäøi trong caïc quan hãû giæîa con ngæåìi âaî chè ra sæû thay âäøi têch cæûc cuía cäng nhán trong baìn baûc ra caïc quyãút âënh, chãú âäü goïp yï kiãún, sæû âäúi thoaûi træûc tiãúp coï thãø laìm tàng nàng suáút lao âäüng ráút nhiãöu. Ngæåìi ta nháún maûnh âãún viãûc nghiãn cæïu con ngæåìi vaì tàng cæåìng sæïc maûnh cuía lao âäüng âæåüc täø chæïc. Caïc chæång trçnh âaìo taûo caïc nhaì quaín lyï, caïc nhaì giaïm saït âæåüc täø chæïc âãø hoü hiãøu hån nhæîng ngæåìi dæåïi quyãön hoü (thaình láûp hãû thäúng âaìo taûo náng cao trçnh âäü caïn bäü laînh âaûo tæì âäúc cäng âãún quaín lyï).

Phaït triãøn kinh tãú nhæîng nàm sau chiãún tranh liãn quan tåïi vai troì cuía caïc yãúu täú khoa hoüc - kyî thuáût, våïi hiãûn âaûi hoïa kyî thuáût saín xuáút, âoìi hoíi phaíi tiãúp tuûc phaït triãøn hçnh thæïc xaî häüi hoïa lao âäüng, yï nghéa håüp taïc tàng lãn, nháút laì trong lénh væûc hoaût âäüng nghiãn cæïu khoa hoüc, âäöng thåìi cuîng laìm máu thuáùn cuía QTNL truyãön thäúng tàng lãn. Do âiãöu kiãûn lao âäüng âån âiãûu, cæåìng âäü lao âäüng tàng, sæí duûng quaï mæïc thåìi gian laìm ngoaìi giåì... dáùn âãún thaïi âäü thåì å, boí viãûc cuía ngæåìi lao âäüng trong doanh nghiãûp. Nhiãöu nghiãn cæïu thê nghiãûm âãø thu huït moüi ngæåìi lao âäüng, xoïa âi thaïi âäü thåì å, laûnh nhaût våïi lao âäüng, nhæ thu huït nhæîng cäng nhán coï trçnh âäü chuyãn män, coï hoüc váún tham gia caïc váún âãö täø chæïc, quaín lyï doanh nghiãûp, måí räüng caïc chæïc nàng lao âäüng, quay voìng cäng viãûc, âënh hæåïng cäng viãûc cho tæìng ngæåìi. Tuy váûy, nhæîng nghiãn cæïu chæa gàõn nhán âaûo hoïa lao âäüng våïi hiãûn âaûi hoïa saín xuáút, måí räüng hiãûp taïc lao âäüng trãn cå såí cháút læåüng måïi, phaït triãøn chiãún læåüc "nguäön tiãöm nàng con ngæåìi".



Nhæîng tçm kiãúm måïi nhæ nhæîng hçnh thæïc håüp taïc lao âäüng trong saín xuáút træûc tiãúp, hãû thäúng khuyãún khêch váût cháút, täø chæïc thåìi gian laìm viãûc, sæû tham gia quaín lyï doanh nghiãûp v.v... nhæ täø chæïc caïc âäüi tæû quaín (åí Anh, Thuûy Âiãøn), sæí duûng caïc hçnh thæïc tiãön læång dæûa trãn caïc âënh mæïc chàût cheî vaì âaïnh giaï cháút læåüng cäng viãûc, tiãön læång gàõn våïi kãút quaí cuäúi cuìng cuía cäng viãûc vaì cuía doanh nghiãûp, hçnh thæïc "tham gia vaìo låüi nhuáûn chung", xáy dæûng laûi chãú âäü laìm viãûc âaî âënh, âæa ra tênh âäüc láûp cuía ngæåìi thæûc hiãûn trong xaïc âënh thåìi gian laìm viãûc vaì nghè ngåi trong ngaìy, trong tuáön, sæû tham gia cuía ngæåìi thæûc hiãûn trong xaïc âënh thåìi gian laìm viãûc vaì nghè ngåi trong ngaìy, trong tuáön, sæû tham gia cuía ngæåìi lao âäüng trong quaín lyï saín xuáút (âaûi diãûn ngæåìi lao âäüng trong doanh nghiãûp).

Noïi chung, nhæîng nghiãn cæïu aïp duûng cuía tháûp kyí 1960 - 1970 phaín aïnh khäng chè yãu cáöu chênh trë chung cuía quáön chuïng cäng nhán trong quan hãû dán chuí, maì coìn caí kinh tãú, sæí duûng caïc tiãöm nàng vãö täø chæïc vaì tri thæïc cuía cäng nhán viãn chæïc, khuyãún khêch nhæîng tçm kiãúm thê nghiãûm theo hæåïng naìy åí Myî, Nháût, nhæîng hçnh thæïc "håüp âäöng táûp thãø", åí Táy Áu, caïc "Häüi âäöng xê nghiãûp", "Häüi âäöng saín xuáút", "UÍy ban nhaì maïy"... taûo ra sæû thoía thuáûn thäúng nháút hoaût âäüng giæîa cäng nhán, cäng âoaìn vaì laînh âaûo nhaì maïy.

Khuíng hoaíng kinh tãú nhæîng nàm 1970 - 1980 laìm cho caïc nhaì saín xuáút tháúy ràòng quyãön læûc, tiãöm nàng quan troüng nháút cuía laînh âaûo chênh laì nhán læûc, laì chäù dæûa cáön tàng cæåìng sæû chuï yï âãø náng cao tênh têch cæûc cuía con ngæåìi, sæí duûng nhæîng tiãöm nàng khaí nàng hiãûn coï, maì laì nhæîng khaí nàng saïng taûo, khaí nàng täø chæïc.

Âäøi måïi QTNL, khàõc phuûc nhæîng máu thuáùn do hçnh thæïc täø chæïc quaín lyï truyãön thäúng âàût ra laì mäüt trong nhæîng khêa caûnh hiãûn nay cuía âäøi måïi täø chæïc quaín lyï lao âäüng theo cå chãú thë træåìng.

Cuû thãø laì sau nhæîng nàm 1980 âãún nay, QTNL coï sæû thay âäøi táûn gäúc rãù coï thãø noïi coï mäüt cuäüc



caïch maûng trong QTNL vãö quan âiãøm, tãn goüi cuîng nhæ vãö cung caïch quaín lyï.

Tæì quaín trë nhán viãn (quaín trë nhán sæû - Personnel Management) thaình quaín trë nguäön nhán læûc (Human Resourses Management) coï nghéa laì chiãún læåüc con ngæåìi âæåüc coi laì mäüt bäü pháûn quan troüng haìng âáöu trong chiãún læåüc saín xuáút kinh doanh cuía täø chæïc.

Quaín trë nguäön nhán læûc (hay quaín lyï nguäön nhán læûc) laì thuáût ngæî hiãûn âaûi âæåüc thàõng thãú vaìo cuäúi nhæîng nàm 1980 laì dáúu hiãûu ghi nháûn vai troì räüng måí vaì cuîng laì sæû ghi nháûn mäüt cung caïch quaín lyï nhán læûc måïi: tæì quaín lyï cæïng nhàõc coi con ngæåìi chè laì læûc læåüng thæìa haình phuû thuäüc cáön khai thaïc täúi âa ngàõn haûn våïi chi phê täúi thiãøu âaî vaì âang chuyãøn sang mäüt caïch quaín lyï mãöm deío hån, linh hoaût hån, taûo âiãöu kiãûn âãø con ngæåìi phaït huy tênh têch cæûc, chuí âäüng saïng taûo, væìa khai thaïc nàng læûc cuía hoü væìa coï kãú hoaûch âáöu tæ daìi haûn sao cho chi phê âæåüc sæí duûng mäüt caïch täúi æu.

TOÏM TÀÕT NÄÜI DUNGQuaín trë nhán læûc laì táút caí caïc hoaût âäüng cuía

mäüt täø chæïc âãø thu huït, xáy dæûng, phaït triãøn, sæí duûng, âaïnh giaï, baío toaìn vaì giæî gçn mäüt læûc læåüng lao âäüng phuì håüp våïi yãu cáöu cäng viãûc cuía täø chæïc



caí vãö màût säú læåüng vaì cháút læåüng. Âäúi tæåüng cuía Quaín trë nhán læûc laì ngæåìi lao âäüng våïi tæ caïch laì nhæîng caï nhán vaì caïc váún âãö coï liãn quan âãún hoü trong täø chæïc nhæ cäng viãûc vaì caïc quyãön låüi, nghéa vuû cuía hoü trong täø chæïc. Muûc tiãu cuía Quaín trë nhán læûc nhàòm náng cao sæû âoïng goïp coï hiãûu suáút cuía ngæåìi lao âäüng âäúi våïi nhæîng täø chæïc, âaïp æïng yãu cáöu cäng viãûc træåïc màõt vaì trong tæång lai cuía täø chæïc cuîng nhæ âaïp æïng yãu cáöu phaït triãøn caï nhán cuía ngæåìi lao âäüng. Thæûc cháút cuía Quaín trë nhán læûc laì cäng taïc quaín lyï con ngæåìi trong phaûm vi näüi bäü täø chæïc, laì sæû âäúi xæí cuía täø chæïc våïi ngæåìi lao âäüng.

Quaín trë nhán læûc laì mäüt lénh væûc quan troüng cuía quaín lyï trong moüi täø chæïc. Quaín lyï caïc nguäön læûc khaïc seî khäng coï hiãûu quaí nãúu täø chæïc khäng quaín lyï täút nguäön nhán læûc.

Caïc hoaût âäüng chuí yãúu cuía quaín trë nhán læûc theo 3 chæïc nàng chuí yãúu: thu huït (hçnh thaình) nguäön nhán læûc; âaìo taûo vaì phaït triãøn nguäön nhán læûc; duy trç nguäön nhán læûc. Cuû thãø laì:

Kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc. Thiãút kãú vaì phán têch cäng viãûc. Biãn chãú nhán sæû. Âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc. Âaìo taûo vaì phaït triãøn nhán læûc. Thuì lao lao âäüng. Quan hãû lao âäüng vaì baío vãû lao âäüng.

Triãút lyï quaín trë nhán læûc laì nhæîng tæ tæåíng, quan âiãøm cuía ngæåìi laînh âaûo cáúp cao vãö caïch thæïc quaín lyï con ngæåìi trong täø chæïc. Tæì âoï caïc täø chæïc coï biãûn phaïp, chênh saïch vãö quaín trë nhán læûc vaì chênh caïc biãûn phaïp, phæång phaïp quaín lyï âoï coï taïc duûng nháút tåïi hiãûu quaí, tinh tháön, thaïi âäü laìm viãûc cuía ngæåìi lao âäüng.

Quaín trë nhán læûc laì mäüt hãû thäúng caïc kiãún thæïc, caïc nguyãn tàõc vaì caïc phæång phaïp khoa hoüc âaî âæåüc âuïc ruït vaì kiãøm nghiãûm qua thæûc tãú âãø thæûc hiãûn caïc chæïc nàng quaín lyï cuía con ngæåìi, ngæåìi quaín lyï phaíi biãút váûn duûng linh hoaût caïc kiãún thæïc,



phæång phaïp quaín lyï cho phuì håüp våïi tæìng ngæåìi trong tæìng træåìng håüp.

Caïc yãúu täú cuía mäi træåìng bãn trong vaì bãn ngoaìi coï aính hæåíng âãún sæû hçnh thaình vaì phaït triãøn cuía nguäön nhán læûc cuîng nhæ caïch thæïc thæûc hiãûn vaì näüi dung caïc hoaût âäüng quaín lyï nguäön nhán læûc trong täø chæïc.

Quaín trë nhán læûc ra âåìi tæì thåìi kyì trung cäø song phaït triãøn maûnh meî vaìo cuäúi thãú kyí 19 âáöu thãú kyí 20. Âàûc biãût laì nhæîng nàm 80 tråí laûi âáy, quaín trë nhán læûc coï sæû thay âäøi táûn gäúc rãù, coï thãø noïi coï mäüt cuäüc caïch maûng trong Quaín trë nhán læûc vãö quan âiãøm, tãn goüi cuîng nhæ cung caïch quaín lyï.

CÁU HOÍI ÄN TÁÛP1. Thãú naìo laì Quaín trë nhán læûc trong täø chæïc?

Vai troì, sæû cáön thiãút cuía Quaín trë nhán læûc? 2. Trçnh baìy nhæîng hoaût âäüng chuí yãúu cuía Quaín

trë nhán læûc?3. Triãút lyï Quaín trë nhán læûc laì gç? Táöm quan

troüng cuía triãút lyï Quaín trë nhán læûc?4. Trçnh baìy caïc quan niãûm vãö con ngæåìi lao âäüng,

caïc hoüc thuyãút, caïc træåìng phaïi Quaín trë nhán læûc? Caïc nhaì quaín lyï âaî váûn duûng caïc triãút lyï naìy nhæ thãú naìo khi xáy dæûng mäüt chênh saïch vãö quaín lyï con ngæåìi trong täø chæïc?

5. Haîy chæïng minh Quaín trë nhán læûc laì mäüt khoa hoüc vaì cuîng laì mäüt nghãû thuáût?

6. Thãú naìo laì mäi træåìng Quaín trë nhán læûc? Noï aính hæåíng nhæ thãú naìo tåïi caïc hoaût âäüng Quaín trë nhán læûc trong täø chæïc?

7. Trçnh baìy sæû hçnh thaình vaì phaït triãøn cuía Quaín trë nhán læûc?



CHÆÅNG II. SÆÛ PHÁN CHIA TRAÏCH NHIÃÛM QUAÍN LYÏ NGUÄÖN NHÁN LÆÛC

TRONG TÄØ CHÆÏCI. SÆÛ PHÁN CHIA TRAÏCH NHIÃÛM QUAÍN LYÏ

NGUÄÖN NHÁN LÆÛC TRONG TÄØ CHÆÏC 1. Sæû phán chia traïch nhiãûm quaín lyï nguäön

nhán læûc giæîa bäü pháûn chæïc nàng vaì nhæîng ngæåìi quaín lyï khaïc

Nhæ âaî âãö cáûp åí Chæång I, quaín lyï nguäön nhán læûc ngaìy caìng coï táöm quan troüng trong caïc täø chæïc. Caïc hoaût âäüng nguäön nhán læûc cáön phaíi âæåüc âàût ngang haìng våïi chiãún læåüc kinh doanh vaì tham gia vaìo viãûc âaût caïc muûc tiãu cuía täø chæïc. Tuy nhiãn, quaín lyï nguäön nhán læûc chè coï thãø thæûc sæû tham gia têch cæûc vaìo thàõng låüi kinh tãú cuía täø chæïc khi coï sæû phán âënh roî raìng vaì sæû nhçn nháûn cuìng chia seí vãö caïc traïch nhiãûm vaì quyãön haûn quaín lyï nguäön nhán læûc giæîa nhæîng ngæåìi quaín lyï khaïc trong täø chæïc vaì bäü pháûn chæïc nàng vãö nguäön nhán læûc cuîng nhæ coï sæû kãút håüp hoaût âäüng mäüt caïch kiãn âënh giæîa hoü våïi nhau.

Traïch nhiãûm quaín lyï nguäön nhán læûc træåïc hãút thuäüc vãö nhæîng ngæåìi quaín lyï vaì laînh âaûo åí caïc cáúp, caïc bäü pháûn trong täø chæïc nhæ Täøng giaïm âäúc, Giaïm âäúc, Quaín âäúc phán xæåíng, Træåíng phoìng, ban... Duì hoaût âäüng åí lénh væûc naìo, âaím nhiãûm åí vë trê naìo trong täø chæïc vaì våïi mäüt quy mä nhæ thãú naìo thç táút caí nhæîng ngæåìi quaín lyï âãöu phaíi træûc tiãúp giaíi quyãút caïc váún âãö vãö nguäön nhán læûc vç âoï chênh laì nhæîng váún âãö cäút loîi âäúi våïi mäüt ngæåìi quaín lyï.

Bäü pháûn chæïc nàng vãö nguäön nhán læûc cuía cäng ty coï traïch nhiãûm tråü giuïp cho caïc caïn bäü quaín lyï vaì laînh âaûo thæûc hiãûn caïc hoaût âäüng quaín lyï nguäön nhán læûc trong bäü pháûn cuía mçnh. Chàóng haûn, phoìng nguäön nhán læûc xáy dæûng caïc máùu phiãúu âãø giuïp nhæîng ngæåìi quaín lyï âo læåìng âæåüc sæû thæûc hiãûn cäng viãûc cuía nhæîng ngæåìi dæåïi quyãön, coìn viãûc



âaïnh giaï thç âæåüc thæûc hiãûn båíi chênh nhæîng ngæåìi quaín lyï âoï. Noïi caïch khaïc, bäü phán chæïc nàng vãö nguäön nhán læûc chëu traïch nhiãûm træåïc hãút vãö viãûc giuïp cho täø chæïc coï thãø âaût âæåüc caïc muûc tiãu kinh doanh thäng qua viãûc thiãút kãú caïc chæång trçnh nguäön nhán læûc, coìn nhæîng ngæåìi quaín lyï khaïc laì nhæîng ngæåìi thæûc hiãûn caïc chæång trçnh âoï. Âiãöu âoï cuîng coï nghéa laì mäùi mäüt ngæåìi quaín lyï chênh laì mäüt nhaì quaín lyï nguäön nhán læûc.

2. Vai troì vaì quyãön haûn cuía bäü pháûn chæïc nàng vãö nguäön nhán læûc

Våïi traïch nhiãûm laì ngæåìi tråü giuïp cho nhæîng ngæåìi quaín lyï, thäng thæåìng, bäü pháûn chæïc nàng vãö nguäön nhán læûc thæûc hiãûn ba vai troì sau âáy:

Vai troì tæ váún: trong vai troì naìy, caïc chuyãn gia nguäön nhán læûc âæåüc coi nhæ nhæîng ngæåìi tæ váún näüi bäü, thu tháûp thäng tin, phán têch caïc váún âãö nhàòm thiãút kãú caïc giaíi phaïp, âæa ra sæû tråü giuïp vaì hæåïng dáùn âäúi våïi nhæîng ngæåìi quaín lyï khaïc âãø giaíi quyãút caïc váún âãö vãö nguäön nhán læûc trong täø chæïc. Chàóng haûn, caïn bäü quaín lyï nguäön nhán læûc âæa ra nhæîng låìi tæ váún vãö biãn chãú, âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc, caïc chæång trçnh âaìo taûo vaì thiãút kãú laûi cäng viãûc. Trong nhæîng tçnh huäúng nhæ váûy, phoìng nguäön nhán læûc cung cáúp âáöu vaìo âãø caïc caïn bäü quaín lyï træûc tuyãún ra caïc quyãút âënh.

Vai troì phuûc vuû: trong vai troì naìy, caïc nhán viãn nguäön nhán læûc thæûc hiãûn caïc hoaût âäüng maì viãûc thæûc hiãûn caïc hoaût âäüng âoï båíi mäüt bäü pháûn táûp trung seî coï hiãûu quaí hån so våïi caïc näø læûc âäüc láûp cuía mäüt vaìi âån vë khaïc nhau. Nhæîng hoaût âäüng naìy laì nhæîng hoaût âäüng phuûc vuû træûc tiãúp cho caïc caïn bäü quaín lyï træûc tuyãún hay caïc bäü pháûn chæïc nàng khaïc trong täø chæïc vê duû nhæ tuyãøn mäü, âaìo taûo âënh hæåïng, ghi cheïp häö så, thæûc hiãûn caïc baïo caïo vãö nhán sæû...

Vai troì kiãøm tra: phoìng nguäön nhán læûc âæåüc yãu cáöu kiãøm tra nhæîng chênh saïch vaì chæïc nàng quan troüng trong näüi bäü täø chæïc. Âãø thæûc hiãûn vai troì



naìy, phoìng nguäön nhán læûc xáy dæûng caïc chênh saïch vaì caïc thuí tuûc (quy chãú) vaì giaïm saït sæû thæûc hiãûn chuïng. Khi thæûc hiãûn vai troì naìy, caïc thaình viãn cuía bäü pháûn nguäön nhán læûc âæåüc coi laì nhæîng ngæåìi âaûi diãûn hoàûc ngæåìi âæåüc uíy quyãön cuía quaín lyï cáúp cao. Do yãu cáöu cuía luáût phaïp (åí næåïc ta laì Bäü luáût Lao âäüng), vai troì kiãøm tra ngaìy caìng tråí nãn quan troüng trong caïc lénh væûc nhæ an toaìn, tuyãøn duûng, quan hãû lao âäüng vaì thuì lao lao âäüng.

Trong täø chæïc, thæåìng phán biãût ba loaûi quyãön haûn: quyãön haûn træûc tuyãún, quyãön haûn tham mæu vaì quyãön haûn chæïc nàng.

Quyãön haûn træûc tuyãún thuäüc vãö nhæîng ngæåìi quaín lyï træûc tuyãún vaì nhæîng ngæåìi quaín lyï chung. Nhæîng ngæåìi quaín lyï træûc tuyãún coï quyãön ra quyãút âënh vaì chè thë âäúi våïi cáúp dæåïi trong caïc lénh væûc saín xuáút, tiãu thuû vaì taìi chênh. Hoü giaïm saït caïc nhán viãn saín xuáút caïc saín pháøm vaì dëch vuû cuía täø chæïc, hoü chëu traïch nhiãûm ra caïc quyãút âënh taïc nghiãûp. Caïc âån vë âæåüc giaïm saït båíi nhæîng ngæåìi quaín lyï træûc tuyãún coï traïch nhiãûm tåïi cuìng âäúi våïi thæûc hiãûn taïc nghiãûp thàõng låüi cuía täø chæïc. Nhæîng ngæåìi quaín lyï chung chëu traïch nhiãûm toaìn bäü vãö hoaût âäüng cuía mäüt bäü pháûn saín xuáút hay toaìn bäü täø chæïc.

Bäü pháûn nguäön nhán læûc laì mäüt bäü pháûn quaín lyï chæïc nàng (hay coìn goüi laì bäü pháûn tham mæu), trong tæû caïc bäü pháûn chæïc nàng khaïc nhæ kiãøm tra cháút læåüng, kyî thuáût hay haûch toaïn... vaì do âoï thæûc hiãûn quyãön haûn tham mæu vaì quyãön haûn chæïc nàng.

Quyãön haûn tham mæu thãø hiãûn åí quyãön tham dæû caïc cuäüc hoüp baìn vãö caïc phæång aïn phaït triãøn, caíi täø täø chæïc coï liãn quan tåïi nguäön nhán læûc; quyãön phaït biãøu, giaíi thêch, thuyãút phuûc, tæ váún, cho låìi khuyãn âäúi våïi caïc caïn bäü quaín lyï vaì laînh âaûo vãö táút caí nhæîng váún âãö coï liãn quan âãún nguäön nhán læûc.

Quyãön haûn chæïc nàng thãø hiãûn åí quyãön nháûn, thu tháûp caïc taìi liãûu, thäng tin tæì caïc bäü pháûn khaïc trong täø chæïc coï liãn quan âãø xæí lyï caïc váún âãö nguäön nhán læûc; quyãön täø chæïc, phäúi håüp hoaût



âäüng cuía caïc nhán viãn nguäön nhán læûc våïi caïc nhán viãn thuäüc caïc bäü pháûn khaïc trong doanh nghiãûp, cuîng nhæ caïc caïn bäü, chuyãn gia ngoaìi doanh nghiãûp âãø nghiãn cæïu, phäø biãún caïc váún âãö nguäön nhán læûc cuîng nhæ thæûc hiãûn caïc biãûn phaïp, phæång aïn quaín lyï nguäön nhán læûc. Quyãön haûn chæïc nàng cuía bäü pháûn nguäön nhán læûc coìn thãø hiãûn åí quyãön kiãøm soaït caïc hoaût âäüng quaín lyï nguäön nhán læûc åí caïc bäü pháûn trong täø chæïc vaì nãúu âæåüc quaín lyï cáúp trãn uíy quyãön coï thãø ra quyãút âënh âäúi våïi mäüt säú hoaût âäüng nháút âënh.

Háöu hãút caïc doanh nghiãûp Viãût Nam âãöu âæåüc täø chæïc theo kiãøu cå cáúu træûc tuyãún - chæïc nàng vaì åí mäùi cáúp quaín lyï, quyãön quyãút âënh âãöu táûp trung cho ngæåìi laînh âaûo træûc tuyãún. Laînh âaûo chæïc nàng theo doîi viãûc thæûc hiãûn; hæåïng dáùn viãûc thæûc hiãûn quyãút âënh cuía Thuí træåíng træûc tuyãún vãö quaín lyï nhán læûc âäúi våïi cáúp dæåïi, cuîng nhæ âäúi våïi caïc bäü pháûn ngang cáúp, chæï khäng ra caïc quyãút âënh riãng.

Trong thæûc tãú, hçnh thaình hai quan âiãøm cæûc âoan thæåìng tháúy trong quaín lyï nhán læûc:

Mäüt laì, nháún maûnh quaï nhiãöu quyãön vaì traïch nhiãûm cuía laînh âaûo táûp trung (træûc tuyãún) vaì xem nheû quyãön, traïch nhiãûm cuía bäü pháûn quaín lyï chæïc nàng.

Hai laì, coi troüng quaï âaïng vai troì cuía bäü pháûn quaín lyï chæïc nàng, coi nheû vai troì cuía quaín lyï táûp trung.

Caí hai quan âiãøm âoï âãöu khäng âuïng, båíi vç vai troì cuía laînh âaûo táûp trung laì âiãöu hoìa caïc mäúi quan hãû, caïc hoaût âäüng bäü pháûn vaì hoaût âäüng chæïc nàng sao cho phuì håüp våïi muûc tiãu chung cuía toaìn âån vë. Laînh âaûo táûp trung khäng thãø laìm thay vai troì cuía bäü pháûn chæïc nàng, vç thæûc tãú hoü khäng coï âuí thåìi gian vaì sæû chuyãn sáu âãø táûp trung vaìo nhæîng váún âãö cuû thãø vaì nghiãûp vuû. Thæåìng ngæåìi laînh âaûo táûp trung naìo sa vaìo nhæîng váún âãö cuû thãø cuía caïc bäü pháûn chæïc nàng seî boí råi hoàûc buäng loíng nhiãûm vuû quaín lyï chung. Màût khaïc, bäü pháûn chæïc nàng duì maûnh, gioíi âãún âáu cung khäng tháúy hãút âæåüc vaì tæû âiãöu hoìa âæåüc caïc mäúi quan hãû chung cuía caí âån vë. Vç váûy,



laînh âaûo chæïc nàng cáön phaíi thäng tin qua laînh âaûo chung.

Tæì âoï, mäüt váún âãö quan troüng trong mäúi quan hãû giæîa træûc tuyãún vaì chæïc nàng (tham mæu) laì liãûu nhæîng ngæåìi quaín lyï træûc tuyãún coï phaíi theo nhæîng låìi khuyãn cuía bäü pháûn chæïc nàng hay khäng? Mäüt caïch truyãön thäúng thç nhæîng ngæåìi quaín lyï træûc tuyãún coï quyãön cháúp nháûn låìi khuyãn cuía tham mæu, coï quyãön sæía âäøi chuïng hoàûc tæì chäúi chuïng. Tuy nhiãn, ngaìy nay, åí caïc doanh nghiãûp tiãn tiãún trãn thãú giåïi, xu hæåïng chung laì giao quyãön nhiãöu hån cho caïc bäü pháûn chæïc nàng trong nhæîng lénh væûc nháút âënh âãø caïc bäü pháûn âoï coï thãø hoaût âäüng têch cæûc vaì nàng âäüng hån. Trong nhæîng lénh væûc naìy, cháúp nháûn nhæîng yãu cáöu cuía tham mæu laì bàõt buäüc âäúi våïi nhæîng ngæåìi quaín lyï træûc tuyãún, sæû kãu ca hay chäúng laûi phaíi âæåüc âãû lãn cáúp quaín lyï cao hån.

Âäúi våïi sæû phán chia traïch nhiãûm quaín lyï nguäön nhán læûc trong täø chæïc,ngæåìi quaín lyï cáön phaíi nháûn thæïc ràòng quaín lyï nguäön nhán læûc laì cäng viãûc haìng ngaìy cuía mçnh; âäöng thåìi, nháûn thæïc âæåüc vai troì quan troüng ngaìy caìng tàng cuía bäü pháûn chuyãn traïch vãö nguäön nhán læûc. Bäü pháûn nguäön nhán læûc phaíi âæåüc âàût ngang haìng våïi caïc bäü pháûn chæïc nàng khaïc trong täø chæïc, phaíi âæåüc thu huït vaìo nhæîng váún âãö mang tênh cháút chiãún læåüc cuía täø chæïc.

II. QUY MÄ, CÅ CÁÚU CUÍA BÄÜ PHÁÛN NGUÄÖN NHÁN LÆÛC

Quy mä vaì cå cáúu cuía bäü pháûn nguäön nhán læûc cuía mäüt täø chæïc âæåüc quyãút âënh tuìy thuäüc vaìo læåüng thäng tin cáön thu tháûp, xæí lyï phuûc vuû cho viãûc ra caïc quyãút âënh tæïc laì khäúi læåüng caïc cäng viãûc quaín lyï cáön phaíi giaíi quyãút vaì caïch thæïc thæûc hiãûn chuïng. Do âoï, tuìy thuäüc vaìo quy mä cuía täø chæïc (xæåíng saín xuáút, cäng ty, täøng cäng ty...) vaì caïc yãúu täú thuäüc âiãöu kiãûn bãn trong, bãn ngoaìi cuía täø chæïc nhæ: âàûc âiãøm cäng viãûc vaì sæû phæïc taûp cuía hoaût âäüng; trçnh âäü cuía nhán læûc vaì quaín lyï nhán læûc; quan hãû såí hæîu cuía täø chæïc vaì caïc quan hãû giæîa cäng nhán våïi laînh âaûo vaì cäng âoaìn; tçnh hçnh thë træåìng lao âäüng vaì caûnh tranh; tçnh hçnh phaït triãøn



kinh tãú cuía âáút næåïc; caïc chênh saïch kinh tãú - xaî häüi cuía Nhaì næåïc; caïc quy âënh vãö phaïp luáût cuía Nhaì næåïc trong lénh væûc lao âäüng, sæû phaït triãøn cuía cäng nghãû vaì kyî thuáût; tæ tæåíng, tæ duy cuía ngæåìi quaín lyï âãø læûa choün quy mä vaì cå cáúu bäü pháûn nguäön nhán læûc cho phuì håüp...

Khi hçnh thaình bäü pháûn chæïc nàng quaín lyï nguäön nhán læûc trong mäüt täø chæïc hoàûc trong mäùi cáúp quaín lyï cuía täø chæïc phaíi tênh âãún chæïc nàng, nhiãûm vuû âàût ra cho bäü pháûn âoï trãn cå såí phán têch khäúi læåüng cäng viãûc vaì caïc yãúu täú aính hæåíng âãún noï. Muûc tiãu laì xáy dæûng âæåüc mäüt cå cáúu goün nheû, traïnh sæû cäöng kãönh, chäöng cheïo giæîa caïc chæïc nàng âãø coï thãø giaíi quyãút nhanh vaì hiãûu quaí caïc váún âãö âàût ra.

Bäü pháûn quaín lyï nhán læûc âæåüc thaình láûp phaíi âaïp æïng caïc yãu cáöu chuí yãúu sau âáy: Yãu cáöu cán âäúi: cán âäúi vãö säú ngæåìi thæûc hiãûn,

cå såí váût cháút, tiãön väún âæåüc phán bäø trong tæång quan våïi khäúi læåüng cäng viãûc phaíi thæûc hiãûn vaì sæû âoïng goïp vaìo caïc muûc tiãu cuía täø chæïc cuîng nhæ trong tæång quan våïi caïc bäü pháûn chæïc nàng khaïc.

Yãu cáöu linh hoaût: phaíi coï cå cáúu täø chæïc vaì nhæîng quy âënh linh hoaût, coï thãø âiãöu chènh âãø âaïp æïng këp thåìi, coï hiãûu quaí caïc yãu cáöu vãö nguäön nhán læûc cuía täø chæïc.Hiãûn nay, trong caïc täø chæïc, bäü pháûn chæïc nàng

vãö nguäön nhán læûc âæåüc thaình láûp våïi quy mä ráút âa daûng vaì tãn goüi cuîng khäng thäúng nháút. Caïc doanh nghiãûp næåïc ngoaìi hoàûc liãn doanh våïi næåïc ngoaìi thæåìng thaình láûp phoìng nguäön nhán læûc, thãø hiãûn mäüt caïch nhçn hiãûn âaûi hån âäúi våïi cäng taïc quaín lyï lao âäüng. ÅÍ caïc doanh nghiãûp næåïc ta, bäü pháûn naìy thæåìng âæåüc thaình láûp thaình mäüt phoìng, mäüt ban âäüc láûp våïi caïc tãn goüi khaïc nhau nhæ phoìng hay ban "täø chæïc lao âäüng", "täø chæïc caïn bäü", "lao âäüng - tiãön læång" hoàûc saïp nháûp våïi chæïc nàng quaín trë haình chênh thaình phoìng "täø chæïc - haình chênh", "haình chênh täøng håüp"...



Nhæ trãn âaî âãö cáûp, váún âãö âàût ra laì tuìy thuäüc vaìo caïc âiãöu kiãûn cuû thãø cuía täø chæïc maì læûa choün vaì hçnh thaình bäü pháûn chæïc nàng cho phuì håüp vãö màût quy mä, caïch täø chæïc, tãn goüi cuîng nhæ sæû phán nhoïm caïc chæïc nàng nhoí bãn trong nhæ tuyãøn duûng, tiãön læång, âaìo taûo, an toaìn, quan hãû lao âäüng...

Màûc duì khäng coï hçnh máùu chung cho moüi täø chæïc vaì báút cæï mooüt sæû sao cheïp cæïng nhàõc naìo cuîng seî âem laûi sæû báút håüp lyï, kinh nghiãûm thæûc tãú cho tháúy nhæîng gåüi yï cho viãûc hçnh thaình coï hiãûu quaí bäü pháûn chæïc nàng vãö nguäön nhán læûc nhæ sau: Trong caïc täø chæïc ráút nhoí (dæåïi 100 cäng nhán

viãn), cäng taïc quaín lyï nguäön nhán læûc tháûm chê coï thãø chè cáön âæåüc kiãm nhiãûm båíi chuí doanh nghiãûp hoàûc giaïm âäúc âiãöu haình hoàûc tråü lyï cuía hoü hoàûc mäüt ngæåìi laînh âaûo naìo âoï. Træåìng håüp naìy phuì håüp våïi caïc cäng ty tæ nhán coï quy mä nhoí.

Trong caïc doanh nghiãûp nhoí (khoaíng trãn 100 cäng nhán viãn), chè cáön mäüt chuyãn gia âãø âaím nháûn moüi cäng viãûc vãö nguäön nhán læûc.

Våïi caïc doanh nghiãûp væìa (vaìi tràm cäng nhán viãn), coï thãø thaình láûp ban hay phoìng nguäön nhán læûc.

Våïi caïc doanh nghiãûp låïn (haìng nghçn cäng nhán viãn, täøng cäng ty, táûp âoaìn), thç tuìy mæïc âäü coï thãø thaình láûp phoìng nguäön nhán læûc hay caí mäüt cå cáúu chæïc nàng âæåüc chuyãn män hoïa våïi nhiãöu phoìng, nhiãöu chuyãn gia âãø thæûc hiãûn caïc cäng viãûc khaïc nhau thuäüc lénh væûc quaín lyï nguäön nhán læûc.Hçnh II-1 vaì Hçnh II-2 sau âáy cho tháúy vê duû vãö cå

cáúu bäü pháûn nguäön nhán læûc trong mäüt cäng ty nhoí vaì mäüt táûp âoaìn låïn cuìng våïi sæû phán nhoïm caïc chæïc nàng trong âoï (theo caïch täø chæïc cuía caïc cäng ty næåïc ngoaìi).

Hçnh II-1. Cå cáúu phoìng nguäön nhán læûc trong mäüt cäng ty

Cå cáúu phoìng nguäön nhán læûc trong mäüt cäng ty nhoí


CHUÍ TËCH

Giaïm âäúctaìi chênh

Giaïm âäúc saín xuáút

Giaïm âäúc nguäön nhán

læûc

Giaïm âäúc Marketing

Tråü lyï Giaïm âäúc

NNL

Tråü lyï nhán sæû

Tråü lyï quaín trë


Cå cáúu phoìng nguäön nhán læûc trong mäüt cäng ty låïn

Nguäön: Human Resource Management Wendell E. French, Houghton Mihlin Comp; 1994, trang 14.

Hçnh II-2. Caïc traïch nhiãûm cuía phoìng nguäön nhán læûc trong mäüt cäng ty

Cäng ty nhoí Cäng ty låïn

Vë trê Traïch nhiãûm Vë trê Traïch nhiãûm

Giaïm âäúc NNL

Kãú hoaûch hoïa NNL

Thuì lao cho lao âäüng quaín lyï vaì nhán viãn chuyãn män

Tuyãøn mäü

Quan hãû lao âäüng

Giaíi quyãút khiãúu naûi

Phoï chuí tëch NNL

Tham gia uíy ban âiãöu haình

Kãú hoaûch hoïa täø chæïc

Kãú hoaûch hoïa NNL

Chênh saïch

Phaït triãøn täø chæïc

Tråü lyï

giaïm âäúc NNL

Quaín trë tiãön cäng, tiãön læång

Tuyãøn mäü

Phoíng váún

Âënh hæåïng

Giaïm âäúc

tuyãøn mäü vaì

tuyãøn

Tuyãøn mäü

Phoíng váún

Tràõc nghiãûm

Bäú trê lao âäüng

Thäi viãûc


Phoï Chuí tëch

taìi chênh

Phoï Chuí tëch

saín xuáút

Phoï Chuí tëch

nguäön nhán læûc

Phoï Chuí tëch

Marketing

GÂ thuì lao vaì phuïc

låüi

GÂ quan hãû lao âäüng

(nhán viãn)

GÂ Âaìo taûo vaì

phaït triãøn

GÂ tuyãøn duûng

GÂ quan hãû lao âäüng

(phaïp chãú)

CHUÍ TËCH


Âaìo taûo

Bäú trê laûi lao âäüng

Thäi viãûc

An toaìn vaì sæïc khoíe

Caïc chæång trçnh âàûc biãût khaïc

duûng

Giaïm âäúc thuì

lao vaì phuïc låüi

Phán têch vaì âaïnh giaï cäng viãûc

Âiãöu tra khaío saït

Âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc

Quaín lyï thuì lao

Caïc kãú hoaûch chæång trçnh thæåíng, phán chia låüi nhuáûn.

Phuïc låüi cho ngæåìi lao âäüng

Tråü lyï

nhán sæû

Tràõc nghiãûm

Phoíng váún

Mä taí cäng viãûc

Âaïnh giaï cäng viãûc

Âaìo taûo

Phuïc låüi cho ngæåìi lao âäüng

Dëch vuû cho ngæåìi lao âäüng

Kãú hoaûch (chæång trçnh) saïng kiãún

Giaïm âäúc quan

hãû lao âäüng (váún âãö

chung)

Thæång læåüng, âaìm phaïn

Quaín lyï håüp âäöng

Thuí tuûc giaíi quyãút khiãúu naûi

Troüng taìi hoìa giaíi

Sæïc khoíe vaì an toaìn

Caïc chæång trçnh y tãú

Caïc viãûc khaïc

Tråü lyï

haình chênh quaín

trë

Thæ kyï

Xæí lyï vàn baín

Häö så

Phoíng váúnGiaïm âäúc âaìo taûo vaì

phaït triãøn

Âënh hæåïng

Âaìo taûo

Phaït triãøn quaín lyï

Kãú hoaûch hoïa vaì phaït triãøn nghãö nghiãûp

Quaín lyï cháút læåüng

Phoíng váún thäi viãûc

Giaïm âäúc quan hãû

(váún âãö caï nhán)

Quan hãû viãûc laìm bçnh âàóng

Theo doîi håüp âäöng

Caïc chæång trçnh tråü giuïp nhán viãn

Tæ váún nhán viãn sa thaíi

Nguäön: Human Resource Management Wendell E. French, Houghton Mihlin Comp; 1994, trang 15.

Trong caïc cäng ty næåïc ngoaìi, lénh væûc nguäön nhán læûc thæåìng âæåüc laînh âaûo båíi mäüt ngæåìi våïi chæïc danh laì Phoï täøng giaïm âäúc nguäön nhán læûc (Human Resource Vice President) hay Giaïm âäúc nguäön nhán læûc (Director oì Human Resources). Bäü pháûn nhán sæû/nguäön



nhán læûc do Phoï täøng giaïm âäúc hay Giaïm âäúc nguäön nhán læûc âæïng âáöu phaíi baïo caïo våïi Täøng giaïm âäúc cäng ty hoàûc Træåíng âiãöu haình, giäúng nhæ caïc bäü pháûn taìi chênh, marketing hay saín xuáút... Trong mäüt cäng ty nhoí, Giaïm âäúc nguäön nhán læûc thæåìng phuû traïch mäüt säú nhán viãn. Trong caïc cäng ty låïn, lénh væûc nguäön nhán læûc coï thãø âæåüc chia ra laìm nhiãöu phoìng nhæ phoìng tuyãøn duûng, phoìng thuì lao vaì phuïc låüi, phoìng quan hãû lao âäüng... våïi nhiãöu chuyãn gia, nhán viãn âaím nhiãûm caïc nhoïm cäng viãûc khaïc nhau.

Trong caïc doanh nghiãûp Viãût Nam, ngæåìi âæïng âáöu lénh væûc nguäön nhán læûc thæåìng laì Træåíng phoìng nhán sæû (täø chæïc lao âäüng), chëu sæû laînh âaûo træûc tiãúp cuía mäüt Phoï giaïm âäúc cäng ty. Trong caïc cäng ty låïn hay täøng cäng ty, bäü pháûn nhán sæû åí caïc cáúp cuîng thæåìng âæåüc goüi laì phoìng vaì chëu sæû laînh âaûo cuía phoìng nhán sæû åí cáúp cao hån. Caïc phoìng thæåìng bao gäöm caïc chuyãn gia vaì nhán viãn nguäön nhán læûc âãø thæûc hiãûn caïc cäng viãûc coï tênh cháút täø chæïc, âiãöu haình chung cho toaìn cäng ty hay täøng cäng ty. Trong cáúp xæåíng saín xuáút hay xê nghiãûp thaình viãn, bäü pháûn nhán sæû thæåìng chè laì mäüt ban hay mäüt nhoïm gäöm caïc nhán viãn phuû traïch caïc cäng viãûc quaín lyï nguäön nhán læûc trong phaûm vi xæåíng hoàûc xê nghiãûp.

Toïm laûi, quy mä cuía phoìng nguäön nhán læûc pháön låïn bë aính hæåíng træûc tiãúp båíi quy mä cuía täø chæïc. Màûc duì caïc täø chæïc låïn hån thæåìng coï caïc phoìng nguäön nhán læûc låïn hån, tyí lãû giæîa biãn chãú phoìng nguäön nhán læûc trãn täøng säú lao âäüng coï xu hæåïng giaím khi täø chæïc phaït triãøn låïn hån.Hçnh II-3. Cå cáúu täø chæïc cuía mäüt cäng ty qui mä

væìa hoàûc låïn åí Viãût Nam


GIAÏM ÂÄÚC CÄNG TY

P. GÂSaín

xuáút

P. GÂKyî

thuáût

P. GÂKinh tãú

GÂ. Xê nghiãûp

I

TP. Nhán sæû - TC.HCChuyãn gia âënh mæïcNhán viãn häö så....

P. GÂXN I

Træåíng ca - Täø træåíng saín xuáút

P. GÂ. Xê nghiãûp INhán viãn âënh mæïcNhán viãn tiãön læång....


III. CAÏC YÃU CÁÖU ÂÄÚI VÅÏI CAÏC NHÁN VIÃN CHUYÃN MÄN NGUÄÖN NHÁN LÆÛC

Ngaìy nay, caïc caïn bäü nguäön nhán læûc âæåüc coi laì (hay cáön âæåüc coüi laì) nhæîng nhán viãn quan troüng båíi vç hoü cuìng våïi nhæîng ngæåìi quaín lyï khaïc quaín lyï mäüt nguäön læûc quan troüng cuía doanh nghiãûp. Våïi chæïc nàng laì nhæîng ngæåìi tråü giuïp cho caïc caïn bäü laînh âaûo vaì quaín lyï åí caïc cáúp, caïc bäü pháûn, caïc nhán viãn nguäön nhán læûc âoïng goïp ráút låïn trong viãûc âãö ra vaì täø chæïc thæûc hiãûn moüi chuí træång, chênh saïch cuía cäng ty. Do âoï, hoü phaíi laì nhæîng ngæåìi âæåüc chuáøn bë vaì âaìo taûo vãö chuyãn män, nghiãûp vuû.

Trãn thæûc tãú, caïc chæïc danh nghãö nghiãûp vãö nguäön nhán læûc thay âäøi tuìy tæìng cäng ty, noïi chung thæåìng coï ba loaûi hçnh nhæ sau: (a) Giaïm âäúc (hay Træåíng phoìng) nguäön nhán læûc, (b) Nhán viãn chuyãn män nguäön nhán læûc vaì (c) caïc nhán viãn tråü giuïp.

Giaïm âäúc (hay Træåíng phoìng) nguäön nhán læûc: laì ngæåìi quaín lyï chung quaín lyï táút caí caïc chæïc nàng vãö nguäön nhán læûc vaì phäúi håüp caïc chæïc nàng naìy cuìng våïi caïc hoaût âäüng khaïc cuía täø chæïc. ÅÍ caïc cäng ty nhoí, Giaïm âäúc nguäön nhán læûc coï thãø laì mäüt ngæåìi âæåüc thuã tæì bãn ngoaìi hoàûc laì mäüt caïn bäü træûc tuyãún chuyãøn tæì mäüt lénh væûc khaïc cuía cäng ty. Trong caïc cäng ty låïn, caïc chæïc danh nguäön nhán læûc cao nháút thæåìng âæåüc âãö baût tæì nhæîng nhán viãn chuyãn män nguäön nhán læûc åí báûc tháúp hån. Do tênh quan troüng ngaìy caìng tàng cuía quaín lyï nguäön nhán læûc, caïc Giaïm âäúc âiãöu haình hay Træåíng phoìng



nguäön nhán læûc cáön phaíi hiãøu biãút räüng vaì âàûc biãût cáön phaíi âæåüc âaìo taûo vãö chuyãn män, nghiãûp vuû nãúu hoü laì nhæîng ngæåìi chuyãøn tæì lénh væûc khaïc sang.

Caïc nhán viãn chuyãn män nguäön nhán læûc: laì nhæîng ngæåìi chuyãn nghiãûp vaì kyî thuáût, coï kinh nghiãûm âàûc biãût åí mäüt trong nhæîng lénh væûc chæïc nàng nhæ: xáy dæûng biãn chãú; læång, thæåíng, phuïc låüi; quan hãû lao âäüng; âaìo taûo, huáún luyãûn... ÅÍ caïc cäng ty âuí låïn, coï thãø coï nhiãöu mæïc âäü kyî nàng vaì traïch nhiãûm åí mäüt trong nhæîng lénh væûc kyî nàng noïi trãn. Vê duû: mäüt vë trê khåíi âiãøm trong lénh væûc biãn chãú bao gäöm viãûc tuyãøn choün vaì phoíng váún nhæîng ngæåìi xin laìm caïc cäng viãûc âån giaín, theo giåì, hoàûc theo håüp âäöng ngàõn haûn. Tæì vë trê âoï, nhán viãn naìy coï thãø âæåüc thàng tiãún âãø quaín lyï viãûc sæí duûng nhæîng ngæåìi lao âäüng coï chuyãn män vaì lao âäüng quaín lyï. Tæì vë trê laûi coï thãø tiãúp tuûc thàng tiãún tåïi vë trê âiãöu phäúi táút caí caïc hoaût âäüng xáy dæûng biãn chãú. Cäng viãûc cuía mäüt nhán viãn chuyãn män quaín lyï nguäön nhán læûc thæåìng âæåüc xem laì mäüt baìn âaûp âãø tiãún tåïi vë trê cao hån trong quaín lyï chàóng haûn Giaïm âäúc (hay Træåíng phoìng) nguäön nhán læûc hay Phoï giaïm âäúc cäng ty.

Caïc nhán viãn tråü giuïp: khoaíng mäüt næía säú caïc vë trê trong mäüt phoìng nguäön nhán læûc âiãøn hçnh laì caïc cäng viãûc tråü giuïp nhæ tiãúp tán, âaïnh maïy vaì nhæîng vë trê thæ kyï khaïc. Caïc cäng viãûc naìy bao gäöm caí viãûc quaín lyï häö så, thu tháûp vaì baïo caïo dæî liãûu thæåìng âæåüc âaím nhiãûm båíi nhæîng ngæåìi täút nghiãûp caïc træåìng trung hoüc vaì kyî thuáût. Nhæîng ngæåìi lao âäüng naìy coï thãø âæåüc âãö baût lãn nhæîng vë trê nhæ nhán viãn chuyãn män nguäön nhán læûc hay Giaïm âäúc (Træåíng phoìng) nguäön nhán læûc våïi âiãöu kiãûn hoü phaíi âæåüc âaìo taûo bäø sung vãö nguäön nhán læûc.

Caïc nhán viãn chuyãn män nguäön nhán læûc vaì caïc Giaïm âäúc, Træåíng phoìng vãö nguäön nhán læûc (maì træåïc hãút hoü cuîng phaíi laì caïn bäü chuyãn män) laì nhæîng ngæåìi phaíi nghiãn cæïu, tiãúp xuïc våïi moüi ngæåìi lao âäüng trong täø chæïc våïi trçnh âäü chuyãn män, vàn hoïa ráút khaïc nhau; giåïi tênh, ngæåìi cuî, ngæåìi måïi khaïc nhau; tháûm chê tän giaïo, chênh kiãún cuîng khaïc nhau...



nãn phaíi laì nhæîng ngæåìi coï kiãún thæïc åí trçnh âäü âaûi hoüc. Nhán viãn chuyãn män nguäön nhán læûc phaíi coï caïc kiãún thæïc chuyãn män, nghiãûp vuû vãö kinh tãú, quaín lyï vaì täø chæïc lao âäüng, tám lyï - xaî häüi hoüc lao âäüng, kiãún thæïc vãö luáût phaïp noïi chung vaì luáût phaïp vãö lao âäüng (Luáût Lao âäüng) cuîng nhæ caïc kiãún thæïc coï liãn quan nhæ kinh tãú hoüc, thäúng kã hoüc, quaín trë kinh doanh v.v...

Caïc kiãún thæïc vãö nguäön nhán læûc vaì tám lyï hoüc lao âäüng giuïp cho caïc nhán viãn chuyãn män nguäön nhán læûc biãút caïch âäúi xæí håüp lyï våïi ngæåìi lao âäüng âãø coï thãø giaíi quyãút caïc váún âãö vãö quan hãû con ngæåìi; bäú trê, sàõp xãúp lao âäüng; khåi dáûy âäüng cå vaì tinh tháön lao âäüng; giaíi quyãút caïc báút âäöng trong lao âäüng vaì nhiãöu váún âãö vãö lao âäüng khaïc.

Nhán viãn chuyãn män nguäön nhán læûc cáön phaíi biãút caïc kiãún thæïc vãö kinh tãú lao âäüng vaì täø chæïc lao âäüng khoa hoüc âãø giaíi quyãút nhæîng váún âãö vãö nàng suáút lao âäüng, vãö hiãûu quaí kinh tãú, vãö täø chæïc tiãön læång, tiãön thæåíng, láûp kãú hoaûch nhán læûc, baío hiãøm, phán chia låüi nhuáûn, láûp quyî phuïc låüi, täø chæïc nåi laìm viãûc vaì âiãöu kiãûn lao âäüng...

Nhán viãn chuyãn män nguäön nhán læûc phaíi hiãøu biãút vãö luáût phaïp, vãö caïc mäúi quan hãû chuí vaì thåü (ngæåìi sæí duûng lao âäüng vaì ngæåìi lao âäüng), vãö quyãön låüi, nghéa vuû vaì traïch nhiãûm cuía caí hai phêa trong caïc váún âãö nhæ: ngaìy, giåì laìm viãûc; tiãön cäng, tiãön læång; baío hiãøm; kyí luáût lao âäüng; âçnh cäng... âãø thæûc hiãûn caïc hoaût âäüng quaín lyï âuïng våïi quy âënh cuía luáût phaïp vaì âãø giaíi quyãút täút mäúi quan hãû giæîa ngæåìi sæí duûng lao âäüng vaì ngæåìi lao âäüng.

Caïc kiãún thæïc xaî häüi hoüc giuïp cho nhán viãn chuyãn män nguäön nhán læûc hiãøu biãút nhæîng quan hãû xaî häüi vaì sæû tiãún hoïa táút yãúu cuía xaî häüi cuîng nhæ cuía tæìng bäü pháûn, tæìng nhoïm xaî häüi, caïc quy luáût âiãöu khiãøn caïc täø chæïc vaì chæïc nàng con ngæåìi.

Thäúng kã hoüc giuïp cho caïc nhán viãn chuyãn män nguäön nhán læûc biãút caïch thu tháûp, táûp håüp säú liãûu, biãút phán têch, giaíi thêch, âæa ra nhæîng nháûn xeït xaïc âaïng. Caïc kiãún thæïc vãö kyî thuáût taûo âiãöu kiãûn cho hoü coï thãø thiãút láûp âæåüc nhæîng tiãu chuáøn âãø âaïnh



giaï sæû thæûc hiãûn cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng vaì caïc khuyãún khêch vãö taìi chênh. Coìn caïc kiãún thæïc vãö quaín trë kinh doanh nhæ quaín lyï saín xuáút, marketing, taìi chênh - kãú toaïn, quaín lyï cháút læåüng... giuïp cho caïc nhán viãn chuyãn män nguäön nhán læûc hiãøu âæåüc mäúi quan hãû täøng thãø giæîa caïc lénh væûc chuyãn män, quan hãû qua laûi giæîa caïc sæû viãûc, quaï trçnh âãø âæa ra âæåüc caïc chæång trçnh, biãûn phaïp vãö nguäön nhán læûc mang tênh âäöng bäü vaì khaí thi.

Mäüt cå såí kiãún thæïc räüng vãö caïc män khoa hoüc nhæ tám lyï hoüc, xaî häüi hoüc, triãút hoüc, luáût hoüc vaì kinh tãú hoüc laì âàûc biãût quan troüng âäúi våïi ngæåìi Täøng âiãöu haình (Træåíng phoìng) nguäön nhán læûc âãø giuïp cho hoü coï thãø tham gia coï hiãûu quaí vaìo viãûc láûp kãú hoaûch lao âäüng; thiãút láûp caïc mäúi quan hãû con ngæåìi vaì täø chæïc; khuyãún khêch ngæåìi lao âäüng laìm viãûc tæû giaïc vaì coï nàng suáút cao; kiãøm soaït vaì âaïnh giaï mæïc âäü sæí duûng nhán læûc trong viãûc thæûc hiãûn muûc tiãu cuía täø chæïc; tuyãøn mäü, tuyãøn choün vaì bäú trê sæí duûng nhæîng ngæåìi lao âäüng coï trçnh âäü; âæa ra caïc kãú hoaûch phaït triãøn nhán læûc; âiãöu hoìa caïc nhu cáöu caï nhán, täø chæïc vaì xaî häüi.

Âãø hoaìn thaình nhiãûm vuû, caïc nhán viãn chuyãn män nguäön nhán læûc phaíi laìm viãûc saïng taûo, phaíi hoüc caïch xæí lyï caïc tçnh huäúng xung âäüt, phaíi âiãöu hoìa giæîa tæû do vaì kyí luáût.

Caïc nhán viãn chuyãn män nguäön nhán læûc coìn laì nhæîng ngæåìi am hiãøu sáu sàõc täø chæïc cuía mçnh, khäng chè vãö màût con ngæåìi maì caí vãö thæûc traûng kinh tãú, taìi chênh, caïc yãúu täú mäi træåìng vaì cäng nghãû aính hæåíng tåïi cäng viãûc kinh doanh cuía doanh nghiãûp cuîng nhæ muûc tiãu, chiãún læåüc vaì caïc âàûc træng vàn hoïa cuía doanh nghiãûp.

Nhán viãn chuyãn män nguäön nhán læûc cuîng phaíi nhanh nhaûy, nàõm bàõt âæåüc nhæîng thay âäøi, tiãún bäü cuía quaín lyï trong næåïc, cuîng nhæ cuía næåïc ngoaìi âãø váûn duûng linh hoaût, saïng taûo vaìo täø chæïc cuía mçnh.

Nhán viãn chuyãn män nguäön nhán læûc phaíi nàõm âæåüc caïc phæång tiãûn vaì kyî thuáût quaín lyï hiãûn âaûi trong hãû thäúng thäng tin, täø chæïc, taìi chênh - kãú toaïn, láûp kãú hoaûch kinh doanh vaì kiãøm soaït. Âàûc biãût, hoü



phaíi sæí duûng thaình thaûo caïc cäng cuû vaì kyî thuáût quaín lyï nguäön nhán læûc nhæ: khaío saït, phoíng váún, caïc phæång phaïp âaïnh giaï cäng viãûc, xáy dæûng hãû thäúng traí cäng, caïc phæång phaïp âaìo taûo vaì phaït triãøn... cuîng nhæ æïng duûng tin hoüc trong quaín lyï nguäön nhán læûc.

Trong âiãöu kiãûn phaït triãøn kinh tãú vaì kinh doanh hiãûn nay, caïc nhán viãn chuyãn män nguäön nhán læûc cuîng cáön coï kyî nàng vãö ngoaûi ngæî âãø giao tiãúp våïi caïc chuyãn gia næåïc ngoaìi, âãø âoüc, nghiãn cæïu caïc taìi liãûu, saïch baïo vãö kiãún thæïc vaì kinh nghiãûm quaín lyï cuía næåïc ngoaìi âãø náng cao kyî nàng quaín lyï vaì aïp duûng caïc phæång phaïp quaín lyï hiãûn âaûi phuì håüp våïi xu thãú vaìo täø chæïc cuía mçnh mäüt caïch coï læûa choün vaì håüp lyï.

Nhán viãn chuyãn män nguäön nhán læûc phaíi têch luîy kinh nghiãûm, tiãúp xuïc räüng raîi, laìm viãûc coï traïch nhiãûm, biãút làõng nghe, thu tháûp yï kiãún cuía quáön chuïng, giaíi quyãút dæït khoaït, cäng bàòng, khäng thiãn vë caïc xung âäüt vaì coï khaí nàng xáy dæûng caïc täø nhoïm laìm viãûc coï hiãûu quaí.

Nhán viãn chuyãn män nguäön nhán læûc cáön phaíi coï tênh nàng âäüng, khaí nàng thêch nghi, nghë læûc cao, sæïc khoíe täút âãø coï thãø nhaûy caím, linh hoaût âënh hæåïng, saïng taûo trong cäng viãûc cuîng nhæ liãn hãû, tiãúp xuïc våïi tæìng ngæåìi lao âäüng âãø giaíi quyãút âãún nåi âãún chäún, håüp tçnh håüp lyï caïc váún âãö coï liãn quan âãún cäng viãûc vaì quyãön låüi cuía tæìng ngæåìi nhæ bäú trê cäng viãûc, thuyãn chuyãøn, âãö baût, cho thäi viãûc, kyí luáût, báút bçnh, tranh cháúp v.v...

TOÏM TÀÕT NÄÜI DUNG



Trong caïc täø chæïc thæåìng coï sæû phán chia traïch nhiãûm quaín lyï nguäönnl giæîa caïc bäü pháûn chæïc nàng vãö nguäön nhán læûc vaì caïc caïn bäü quaín lyï khaïc. Caïc caïn bäü træûc tiãúp laì ngæåìi chëu traïch nhiãûm chênh vaì coï quyãön ra quyãút âënh vãö caïc váún âãö nhán sæû âäúi våïi caïc nhán viãn trong bäü pháûn cuía mçnh vaì âæåüc sæû tråü giuïp cuía caïc nhán viãn chuyãn män cuía bäü pháûn chæïc nàng vãö nguäön nhán læûc. Quy mä vaì tãn goüi cuía bäü pháûn chæïc nàng vãö nguäön nhán læûc thæåìng âæåüc quy âënh tuìy thuäüc vaìo quy mä vaì quan âiãøm quaín lyï cuía täø chæïc. Bäü pháûn chæïc nàng vãö nguäön nhán læûc âoïng ba vai troì quan troüng laì tæ váún, phuûc vuû vaì kiãøm tra/kiãøm soaït caïc hoaût âäüng quaín lyï nhán sæû trong toaìn bäü täø chæïc. Bäü pháûn naìy thæåìng âæåüc trao caïc quyãön haûn tæång xæïng nhæ quyãön haûn tham mæu vaì quyãön haûn chæïc nàng. Âãø laìm täút nhiãûm vuû, caïc caïn bäü/nhán viãn chuyãn män vãö nguäön nhán læûc phaíi âæåüc âaìo taûo mäüt caïch cáøn tháûn vaì laì ngæåìi am hiãøu tæåìng táûn vãö täø chæïc cuía mçnh.

CÁU HOÍI ÄN TÁÛP1. Trçnh baìy sæû phán chia traïch nhiãûm quaín lyï

nguäön nhán læûc giæîa bäü pháûn chæïc nàng vaì nhæîng ngæåìi quaín lyï khaïc trong täø chæïc?

2. Bäü pháûn chæïc nàng vãö nguäön nhán læûc coï thãø coï quy mä vaì cå cáúu nhæ thãú naìo?

3. Caïc caïn bäü, nhán viãn chuyãn män vãö nguäön nhán læûc cáön âaïp æïng nhæîng yãu cáöu gç?



PHÁÖN II KÃÚ HOAÛCH HOÏA VAÌ BÄÚ TRÊ

NHÁN LÆÛC

Pháön Kãú hoaûch hoïa vaì bäú trê nhán læûc trçnh baìy nhæîng hoaût âäüng chuí yãúu cuía Quaín trë nhán læûc cáön âæåüc thæûc hiãûn âãø hçnh thaình âæåüc nguäön nhán læûc trong täø chæïc. Caïc näüi dung chênh cuía pháön naìy:

Chæång III. Thiãút kãú vaì Phán têch cäng viãûc.Chæång IV. Kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc.Chæång V. Tuyãøn mäü vaì tuyãøn choün nhán læûc.Chæång VI. Bäú trê nhán læûc vaì thäi viãûc.

CHÆÅNG III. THIÃÚT KÃÚ VAÌ PHÁN TÊCH CÄNG VIÃÛC

I. KHAÏI NIÃÛM CÄNG VIÃÛC



Trong täø chæïc, do chuyãn män hoïa lao âäüng maì caïc nghãö âæåüc chia ra thaình caïc cäng viãûc. Mäüt cäng viãûc laûi âæåüc taûo thaình tæì nhiãöu nhiãûm vuû cuû thãø vaì âæåüc thæûc hiãûn båíi mäüt hoàûc mäüt säú ngæåìi lao âäüng taûi mäüt hoàûc mäüt säú vë trê viãûc laìm. Nghãö, cäng viãûc, vë trê viãûc laìm vaì nhiãûm vuû âæåüc âënh nghéa nhæ sau:

Nhiãûm vuû: biãøu thë tæìng hoaût âäüng lao âäüng riãng biãût våïi tênh muûc âêch cuû thãø maì mäùi ngæåìi lao âäüng phaíi thæûc hiãûn. Vê duû: soaûn thaío mäüt vàn baín trãn maïy tênh, traí låìi âiãûn thoaûi.

Vë trê (vë trê viãûc laìm): biãøu thi táút caí caïc nhiãûm vuû âæåüc thæûc hiãûn båíi cuìng mäüt ngæåìi lao âäüng. Vê duû: táút caí caïc nhiãûm vuû âæåüc thæûc hiãûn båíi mäüt nhán viãn thao taïc maïy tênh, hoàûc mäüt thæ kyï, mäüt nhán viãn âaïnh maïy.

Cäng viãûc: laì táút caí nhæîng nhiãûm vuû âæåüc thæûc hiãûn båíi mäüt ngæåìi lao âäüng hoàûc táút caí nhæîng nhiãûm vuû giäúng nhau âæåüc thæûc hiãûn båíi mäüt säú ngæåìi lao âäüng. Chàóng haûn, caïc nhiãûm vuû giäúng nhau âæåüc thæûc hiãûn båíi caïc nhán viãn âaïnh maïy thuäüc bäü pháûn âaïnh maïy.

Nghãö: laì táûp håüp nhæîng cäng viãûc tæång tæû vãö näüi dung vaì coï liãn quan våïi nhau åí mæïc âäü nháút âënh våïi nhæîng âàûc tênh väún coï, âoìi hoíi ngæåìi lao âäüng coï nhæîng hiãøu biãút âäöng bäü vãö chuyãn män nghiãûp vuû, coï nhæîng kyî nàng, kyî xaío vaì kinh nghiãûm cáön thiãút âãø thæûc hiãûn. Vê duû: caïc cäng viãûc kãú toaïn, kiãøm toaïn vaì thuí quyî âãöu thuäüc nghãö taìi chênh.

Viãûc taûo thaình caïc cäng viãûc laì kãút quaí cuía sæû phán chia lao âäüng (phán cäng lao âäüng) trong näüi bäü täø chæïc. Cäng viãûc coï thãø âæåüc xem nhæ laì mäüt âån vë mang tênh täø chæïc nhoí nháút trong mäüt cäng ty vaì noï coï nhæîng chæïc nàng quan troüng. Thæûc hiãûn cäng viãûc chênh laì phæång tiãûn âãø ngæåìi lao âäüng coï thãø âoïng goïp sæïc mçnh vaìo viãûc thæûc hiãûn caïc muûc tiãu cuía täø chæïc. Âäöng thåìi, cäng viãûc laì cå såí âãø mäüt täø chæïc thæûc hiãûn caïc hoaût âäüng quaín lyï nhán læûc âäúi våïi ngæåìi lao âäüng nhæ: bäú trê cäng viãûc, kãú hoaûch hoïa lao âäüng, âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc, thuì lao vaì âaìo taûo... Màût khaïc, cäng viãûc coìn coï



nhæîng taïc âäüng ráút quan troüng tåïi caï nhán ngæåìi lao âäüng nhæ aính hæåíng tåïi vai troì, cæång vë cuía hoü trong täø chæïc, cuîng nhæ tiãön læång, sæû thoía maîn vaì thaïi âäü cuía hoü trong lao âäüng.

II. THIÃÚT KÃÚ CÄNG VIÃÛC1. Khaïi niãûm vaì näüi dung cuía thiãút kãú cäng

viãûcThiãút kãú cäng viãûc laì quaï trçnh xaïc âënh caïc

nhiãûm vuû, caïc traïch nhiãûm cuû thãø âæåüc thæûc hiãûn båíi tæìng ngæåìi lao âäüng trong täø chæïc cuîng nhæ caïc âiãöu kiãûn cuû thãø âãø thæûc hiãûn caïc nhiãûm vuû, traïch nhiãûm âoï.

Thiãút kãú cäng viãûc coï hiãûu quaí laì mäüt quaín trë täøng thãø cáön âæåüc xem xeït tæì nhiãöu giaïc âäü. Kãút håüp caïc cäng viãûc våïi caïc muûc tiãu cuía täø chæïc, taûo âäüng læûc tåïi mæïc täúi âa cho ngæåìi lao âäüng, âaût âæåüc caïc tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc, phuì håüp giæîa caïc khaí nàng vaì kyî nàng cuía ngæåìi lao âäüng våïi caïc âoìi hoíi cuía cäng viãûc âãöu laì nhæîng nhçn nháûn cå baín trong thiãút kãú cäng viãûc. Sæû boí qua mäüt trong nhæîng khêa caûnh âoï âãöu coï thãø dáùn âãún giaím hiãûu quaí vaì hiãûu suáút hoaût âäüng cuía täø chæïc cuîng nhæ sæû thoía maîn cuía ngæåìi lao âäüng.

Khi thiãút kãú cäng viãûc cáön phaíi xaïc âënh ba yãúu täú thuäüc vãö cäng viãûc nhæ sau:

Näüi dung cäng viãûc: bao gäöm täøng thãø caïc hoaût âäüng, caïc nghéa vuû, caïc nhiãûm vuû, caïc traïch nhiãûm thuäüc cäng viãûc cáön phaíi thæûc hiãûn; caïc maïy moïc, caïc trang thiãút bë, duûng cuû cáön phaíi sæí duûng vaì caïc quan hãû cáön phaíi thæûc hiãûn.

Caïc traïch nhiãûm âäúi våïi täø chæïc: bao gäöm täøng thãø caïc traïch nhiãûm coï liãn quan tåïi täø chæïc noïi chung maì mäùi ngæåìi lao âäüng phaíi thæûc hiãûn. Chàóng haûn nhæ: tuán thuí caïc quy âënh vaì caïc chãú âäü laìm viãûc.

Caïc âiãöu kiãûn lao âäüng: bao gäöm mäüt táûp håüp caïc yãúu täú thuäüc mäi træåìng váût cháút cuía cäng viãûc nhæ nhiãût âäü, chiãúu saïng, caïc âiãöu kiãûn an toaìn v.v...



Trong ba yãúu täú thaình pháön thç näüi dung cäng viãûc laì yãúu täú chuí yãúu cuía cäng viãûc vaì laì yãúu täú trung tám cuía thiãút kãú cäng viãûc. Coï nhiãöu caïch âãø nghiãn cæïu vãö näüi dung cäng viãûc. Vê duû: Ernest J. McCormick vaì nhæîng ngæåìi cäüng sæû âaî thiãút kãú nãn mäüt baín cáu hoíi bao gäöm 190 yãúu täú thaình pháön cuía cäng viãûc âãø sæí duûng trong quaï trçnh phán têch cäng viãûc (âæåüc âãö cáûp åí cuäúi chæång). J.Richard Hackman vaì Greg R. Oldham cho ràòng coï nàm âàûc træng cå baín âãø taûo nãn näüi dung cuía cäng viãûc.

Táûp håüp caïc kyî nàng: laì mæïc âäü yãu cáöu cuía cäng viãûc vãö mäüt táûp håüp caïc hoaût âäüng khaïc nhau cáön âæåüc thæûc hiãûn âãø hoaìn thaình cäng viãûc, âoìi hoíi sæí duûng mäüt loaût caïc kyî nàng vaì sæû kheïo leïo cuía con ngæåìi.

Tênh xaïc âënh cuía nhiãûm vuû: laì mæïc âäü yãu cáöu cuía cäng viãûc vãö sæû hoaìn thaình toaìn bäü hay mäüt pháön xaïc âënh caïc hoaût âäüng lao âäüng âãø thæûc hiãûn cäng viãûc tæì bàõt âáöu cho âãún kãút thuïc våïi mäüt kãút quaí cuû thãø.

Táöm quan troüng cuía nhiãûm vuû: laì mæïc âäü aính hæåíng cuía cäng viãûc tåïi nhæîng ngæåìi khaïc, tåïi täø chæïc noïi chung hay tåïi toaìn xaî häüi.

Mæïc âäü tæû quaín: laì mæïc âäü tæû do vaì laìm viãûc âäüc láûp cuía ngæåìi lao âäüng khi thæûc hiãûn viãûc nhæ: sàõp xãúp lëch laìm viãûc, læûa choün caïch thæïc thæûc hiãûn cäng viãûc...

Sæû phaín häöi: laì mæïc âäü maì sæû thæûc hiãûn caïc hoaût âäüng lao âäüng âæåüc âoìi hoíi båíi viãûc cung cáúp cho ngæåìi lao âäüng caïc thäng tin vãö tênh hiãûu quaí cuía caïc hoaût âäüng cuía hoü.

ÅÍ tæìng cäng viãûc cuû thãø, caïc âàûc træng cå baín cuía cäng viãûc seî âæåüc kãút cáúu theo nhæîng tyí lãû khaïc nhau vaì chuïng dáùn âãún nhæîng kãút quaí nháút âënh âäúi våïi caï nhán ngæåìi lao âäüng hoàûc âäúi våïi täø chæïc. Sæí duûng nàm âàûc træng cå baín cuía cäng viãûc âãø phán têch caïc cäng viãûc nhàòm taûo ra nhæîng cäng viãûc âæåüc thiãút kãú håüp lyï. Caïc cäng viãûc âæåüc thiãút kãú håüp lyï laì caïc cäng viãûc âæåüc thiãút kãú theo hæåïng coï caïc âoìi hoíi håüp lyï âäúi våïi con ngæåìi caí vãö màût thãø læûc vaì trê læûc nhàòm taûo âiãöu kiãûn cho



ngæåìi lao âäüng laìm viãûc våïi nàng suáút cao, sæí duûng håüp lyï quyî thåìi gian laìm viãûc vaì coï tênh háúp dáùn, thaïch thæïc âäúi våïi con ngæåìi nhàòm täúi âa hoïa âäüng læûc laìm viãûc.

2. Caïc phæång phaïp thiãút kãú vaì thiãút kãú laûi cäng viãûc

Khi coï yãu cáöu thiãút kãú vaì thiãút kãú laûi cäng viãûc, caïc täø chæïc coï thãø læûa choün âãø thæûc hiãûn theo nhæîng phæång phaïp sau âáy:

Phæång phaïp truyãön thäúng: laì phæång phaïp xaïc âënh caïc nhiãûm vuû vaì traïch nhiãûm thuäüc cäng viãûc dæûa trãn caïc yãúu täú chung hoàûc giäúng nhau cuía tæìng cäng viãûc âæåüc thæûc hiãûn åí caïc täø chæïc khaïc nhau. Phæång phaïp naìy täön taûi âaî nhiãöu nàm vaì âæåüc cháúp nháûn åí nhiãöu doanh nghiãûp.

Nghiãn cæïu hao phê thåìi gian vaì chuyãøn âäüng: laì phæång phaïp nghiãn cæïu vaì phán têch caïc chuyãøn âäüng cuía baín tay, caïnh tay, chuyãøn âäüng thán thãø cuía ngæåìi lao âäüng trong quaï trçnh laìm viãûc, trong mäúi quan hãû våïi caïc cäng cuû laìm viãûc vaì caïc nguyãn váût liãûu âãø xáy dæûng vaì tiãu chuáøn hoïa mäüt chu trçnh hoaût âäüng håüp lyï nhàòm täúi âa hoïa hiãûu suáút cuía quaï trçnh lao âäüng. Thæûc cháút âoï chênh laì viãûc tiãu chuáøn hoïa cäng viãûc vaì caïch thæïc thæûc hiãûn cäng viãûc âãø moüi ngæåìi âãöu coï thãø thæûc hiãûn âæåüc cäng viãûc âoï theo âuïng yãu cáöu cuía saín xuáút. Phæång phaïp naìy thæåìng âæåüc thæûc hiãûn båíi caïc kyî sæ kyî thuáût vaì aïp duûng âãø thiãút kãú caïc cäng viãûc saín xuáút, mang tênh thuí cäng vaì làûp âi làûp laûi.

Måí räüng cäng viãûc: laì phæång phaïp thiãút kãú cäng viãûc bàòng caïch tàng thãm säú læåüng caïc nhiãûm vuû vaì traïch nhiãûm thuäüc cäng viãûc. Caïc nhiãûm vuû hay traïch nhiãûm âæåüc tàng thãm thæåìng giäúng hoàûc tæång tæû hoàûc coï quan hãû gáön guîi våïi näüi dung cäng viãûc træåïc âoï, khäng âoìi hoíi phaíi hoüc thãm caïc kyî nàng måïi.

Phæång phaïp naìy coï taïc duûng våïi viãûc thiãút kãú laûi caïc cäng viãûc coï näüi dung vaì phaûm vi hoaût âäüng ngheìo naìn, chæa sæí duûng täút thåìi gian laìm viãûc cuía ngæåìi lao âäüng nhæng khäng coï taïc duûng âäúi våïi viãûc khàõc phuûc tênh âån âiãûu cuía cäng viãûc.



Luán chuyãøn cäng viãûc: laì phæång phaïp thiãút kãú cäng viãûc trong âoï ngæåìi lao âäüng thæûc hiãûn mäüt säú cäng viãûc khaïc nhau nhæng tæång tæû nhæ nhau. Phæång phaïp naìy coï taïc duûng chäúng tênh âån âiãûu cuía cäng viãûc nhæng ráút haûn chãú vç tênh tæång tæû nhæ nhau cuía caïc cäng viãûc.

Laìm giaìu cäng viãûc: laì phæång phaïp thiãút kãú cäng viãûc dæûa trãn sæû laìm giaìu thãm näüi dung cäng viãûc bàòng caïch tàng thãm caïc yãúu täú háúp dáùn vaì thoía maîn bãn trong cäng viãûc. Thæûc cháút cuía phæång phaïp naìy laì thay âäøi quan hãû giæîa con ngæåìi vaì cäng viãûc theo chiãöu doüc, tæïc laì cäüng thãm vaìo näüi dung cäng viãûc caïc yãúu täú maì træåïc âoï thuäüc vãö cäng viãûc cuía cáúp quaín lyï cao hån.

Phæång phaïp laìm giaìu cäng viãûc coï thãø hæåïng vaìo cäng viãûc cuía caï nhán hay cäng viãûc cuía tæìng täø nhoïm. Hçnh thæïc thiãút kãú cäng viãûc naìy coï taïc duûng ráút låïn trong viãûc taûo âäüng læûc cho ngæåìi lao âäüng vaì náng cao nàng suáút lao âäüng cuía hoü.

Màûc duì thiãút kãú cäng viãûc aính hæåíng tåïi háöu hãút caïc màût cuía cäng taïc quaín lyï nguäön nhán læûc, phoìng quaín lyï nguäön nhán læûc luän luän giæî mäüt vai troì giaïn tiãúp trong viãûc thiãút kãú vaì thiãút kãú laûi caïc cäng viãûc trong doanh nghiãûp nhæ nghiãn cæïu phaït triãøn váún âãö vaì nhu cáöu thiãút kãú vaì thiãút kãú laûi caïc cäng viãûc taûi caïc bäü pháûn; täø chæïc caïc hoaût âäüng âaìo taûo cáön thiãút; tråü giuïp laînh âaûo trong viãûc kãú hoaûch hoïa vaì thæûc hiãûn chæång trçnh thiãút kãú laûi cäng viãûc âãø âaím baío coï chênh saïch thoía âaïng âäúi våïi nhæîng ngæåìi coï liãn quan; sæía laûi vaì âiãöu chènh laûi caïc baín mä taí cäng viãûc vaì baín xaïc âënh yãu cáöu cuía cäng viãûc våïi ngæåìi thæûc hiãûn, yãu cáöu tuyãøn mäü vaì kãø caí thang baíng læång cuía doanh nghiãûp nãúu cáön thiãút âäúi våïi caïc cäng viãûc âaî âæåüc thiãút kãú laûi.

III. PHÁN TÊCH CÄNG VIÃÛC 1. Phán têch cäng viãûc - cäng cuû cuía quaín lyï

nguäön nhán læûcPhán têch cäng viãûc laì quaï trçnh thu tháûp caïc tæ

liãûu vaì âaïnh giaï mäüt caïch coï hãû thäúng caïc thäng tin quan troüng coï liãn quan âãún caïc cäng viãûc cuû thãø



trong täø chæïc nhàòm laìm roî baín cháút cuía tæìng cäng viãûc. Âoï laì viãûc nghiãn cæïu caïc cäng viãûc âãø laìm roî: åí tæìng cäng viãûc cuû thãø, ngæåìi lao âäüng coï nhæîng nhiãûm vuû vaì traïch nhiãûm gç; hoü thæûc hiãûn nhæîng hoaût âäüng naìo, taûi sao phaíi thæûc hiãûn vaì thæûc hiãûn nhæ thãú naìo; nhæîng maïy moïc, thiãút bë, cäng cuû naìo âæåüc sæí duûng; nhæîng mäúi quan hãû naìo âæåüc thæûc hiãûn ; caïc âiãöu kiãûn laìm viãûc cuû thãø; cuîng nhæ nhæîng yãu cáöu vãö kiãún thæïc, kyî nàng vaì caïc khaí nàng maì ngæåìi lao âäüng cáön phaíi coï âãø thæûc hiãûn cäng viãûc.

Phán têch cäng viãûc coï yï nghéa quan troüng båíi vç coï phán têch cäng viãûc maì ngæåìi quaín lyï xaïc âënh âæåüc caïc kyì voüng cuía mçnh âäúi våïi ngæåìi lao âäüng vaì laìm cho hoü hiãøu âæåüc caïc kyì voüng âoï; vaì nhåì âoï, ngæåìi lao âäüng cuîng hiãøu âæåüc caïc nhiãûm vuû, nghéa vuû vaì traïch nhiãûm cuía mçnh trong cäng viãûc. Âäöng thåìi, phán têch cäng viãûc laì âiãöu kiãûn âãø coï thãø thæûc hiãûn âæåüc caïc hoaût âäüng quaín lyï nguäön nhán læûc âuïng âàõn vaì coï hiãûu quaí thäng qua viãûc giuïp cho ngæåìi quaín lyï coï thãø âæa ra âæåüc caïc quyãút âënh nhán sæû nhæ tuyãøn duûng, âãö baût, thuì lao... dæûa trãn caïc tiãu chuáøn må häö vaì mang tênh chuí quan.

Trong xu thãú chung cuía ngaìy nay laì cäng taïc quaín lyï nhán sæû ngaìy caìng phaíi tuán thuí caïc yãu cáöu ngaìy caìng cao cuía luáût phaïp vãö nhán quyãön vaì quyãön bçnh âàóng cuía ngæåìi lao âäüng, phán têch cäng viãûc ngaìy caìng tråí thaình mäüt bäü pháûn quan troüng cuía quaín lyï nguäön nhán læûc trong caïc täø chæïc.

Âäúi våïi mäùi mäüt cäng viãûc cuû thãø, coï thãø thu tháûp mäüt säú læåüng khaï låïn caïc thäng tin quan troüng coï liãn quan âãún cäng viãûc âoï. Tuy nhiãn, cáön thu tháûp loaûi thäng tin naìo, åí mæïc âäü naìo chi tiãút nhæ thãú naìo laì tuìy thuäüc åí muûc âêch sæí duûng caïc thäng tin âoï cuîng nhæ tuìy thuäüc vaìo læåüng thäng tin âaî coï sàôn vaì tháûm chê tuìy thuäüc caí vaìo quyî thåìi gian, ngán saïch daình cho viãûc âoï. Noïi chung, âãø laìm roî baín cháút cuía mäüt cäng viãûc cuû thãø cáön phaíi thu tháûp caïc loaûi thäng tin sau:

- Thäng tin vãö caïc nhiãûm vuû, traïch nhiãûm, caïc hoaût âäüng, caïc mäúi quan hãû cáön thæûc



hiãûn thuäüc cäng viãûc. Âäúi våïi loaûi thäng tin naìy, yãu cáöu laì phaíi thu tháûp âáöy âuí, khäng boí soït táút caí nhæîng gç maì ngæåìi lao âäüng cáön phaíi laìm, caïc traïch nhiãûm, cáön phaíi gaïnh chëu cuîng nhæ laìm roî mæïc âäü thæåìng xuyãn, táöm quan troüng cuía tæìng nhiãûm vuû vaì kãø caí hao phê thåìi gian (æåïc tênh) âãø thæûc hiãûn tæìng nhiãûm vuû âoï.

- Thäng tin vãö maïy moïc, thiãút bë, cäng cuû, nguyãn váût liãûu cáön phaíi sæí duûng vaì caïc phæång tiãûn häù tråü cäng viãûc.

- Thäng tin vãö caïc âiãöu kiãûn laìm viãûc nhæ âiãöu kiãûn vãö vãû sinh, an toaìn lao âäüng; âiãöu kiãûn vãö chãú âäü thåìi gian laìm viãûc; khung caính tám lyï xaî häüi...

- Thäng tin vãö caïc âoìi hoíi cuía cäng viãûc âäúi våïi ngæåìi thæûc hiãûn nhæ caïc khaí nàng vaì kyî nàng cáön phaíi coï, caïc kiãún thæïc, caïc hiãøu biãút vaì kinh nghiãûm laìm viãûc cáön thiãút...

Caïc tæ liãûu vaì thäng tin thu tháûp âæåüc seî âæåüc xæí lyï phuì håüp tuìy thuäüc vaìo muûc âêch cuía phán têch cäng viãûc. Tuy nhiãn, chuïng thæåìng âæåüc hãû thäúng hoïa vaì trçnh baìy dæåïi daûng caïc baín mä taí cäng viãûc, baín yãu cáöu cuía cäng viãûc våïi ngæåìi thæûc hiãûn vaì baín tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc. Âoï laì nhæîng cäng cuû hæîu êch cho táút caí nhæîng ai coï liãn quan tåïi caïc chæïc nàng quaín lyï nhán sæû trong mäüt täø chæïc.

1.1. Baín mä taí cäng viãûcBaín mä taí cäng viãûc laì mäüt vàn baín viãút giaíi

thêch vãö nhæîng nhiãûm vuû, traïch nhiãûm, âiãöu kiãûn laìm viãûc vaì nhæîng váún âãö coï liãn quan âãún mäüt cäng viãûc cuû thãø.

Baín mä taí cäng viãûc thæåìng bao gäöm ba näüi dung:Pháön xaïc âënh cäng viãûc: tãn cäng viãûc (chæïc danh

cäng viãûc), maî säú cuía cäng viãûc, tãn bäü pháûn hay âëa âiãøm thæûc hiãûn cäng viãûc, chæïc danh laînh âaûo træûc tiãúp, säú ngæåìi phaíi laînh âaûo dæåïi quyãön, mæïc læång... Pháön naìy cuîng thæåìng coìn bao gäöm mäüt hoàûc vaìi cáu toïm tàõt vãö muûc âêch hoàûc chæïc nàng cuía cäng viãûc.



Pháön toïm tàõt vãö caïc nhiãûm vuû vaì traïch nhiãûm thuäüc cäng viãûc: laì pháön tæåìng thuáût viãút mäüt caïch toïm tàõc vaì chênh xaïc vãö caïc nhiãûm vuû vaì traïch nhiãûm thuäüc cäng viãûc. Pháön naìy bao gäöm caïc cáu mä taí chênh xaïc, nãu roî ngæåìi lao âäüng phaíi laìm gç, thæûc hiãûn caïc nhiãûm vuû vaì traïch nhiãûm nhæ thãú naìo, taûi sao phaíi thæûc hiãûn nhæîng nhiãûm vuû âoï.

Caïc âiãöu kiãûn laìm viãûc: bao gäöm caïc âiãöu kiãûn vãö mäi træåìng váût cháút (caïc maïy moïc, cäng cuû, trang bë cáön phaíi sæí duûng), thåìi gian laìm viãûc, âiãöu kiãûn vãö vãû sinh, an toaìn lao âäüng, caïc phæång tiãûn âi laûi âãø phuûc vuû cäng viãûc vaì caïc âiãöu kiãûn khaïc coï liãn quan.

Baín mä taí cäng viãûc nãn ngàõn goün, suïc têch, vaì nãn sæí duûng caïc âäüng tæì haình âäüng coï tênh quan saït âãø mä taí tæìng hoaût âäüng cuû thãø cuía tæìng nghéa vuû chênh. Noïi chung, khäng coï mäüt hçnh thæïc cuû thãø naìo âæåüc coi laì täút nháút maì caïc cäng ty khaïc nhau seî sæí duûng caïc hçnh thæïc khaïc nhau âãø mä taí vãö caïc cäng viãûc.

1.2. Baín yãu cáöu cuía cäng viãûc våïi ngæåìi thæûc hiãûn

Baín yãu cáöu cuía cäng viãûc våïi ngæåìi thæûc hiãûn laì baín liãût kã caïc âoìi hoíi cuía cäng viãûc âäúi våïi ngæåìi thæûc hiãûn vãö caïc kiãún thæïc, kyî nàng, kinh nghiãûm cáön phaíi coï; trçnh âäü giaïo duûc vaì âaìo taûo cáön thiãút; caïc âàûc træng vãö tinh tháön vaì thãø læûc; vaì caïc yãu cáöu cuû thãø khaïc.

Baín yãu cáöu cuía cäng viãûc våïi ngæåìi thæûc hiãûn chè nãn bao gäöm caïc yãu cáöu vãö chuyãn män coï liãn quan roî raìng tåïi viãûc thæûc hiãûn cäng viãûc åí mæïc coï thãø cháúp nháûn âæåüc. Khäng nãn coï nhæîng yãu cáöu quaï cao maì khäng cáön thiãút âãø thæûc hiãûn cäng viãûc, âàûc biãût laì nhæîng yãu cáöu vãö âaìo taûo khäng cáön thiãút, hoàûc thãø hiãûn sæû phán biãût âäúi xæí âäúi våïi ngæåìi lao âäüng (giåïi tênh, dán täüc...). Caïc yãu cáöu cuía cäng viãûc våïi ngæåìi thæûc hiãûn coï thãø âæåüc viãút riãng thaình mäüt vàn baín, cuîng coï thãø âæåüc viãút gäüp trong mäüt vàn baín cuìng våïi pháön mä taí cäng viãûc. Hçnh III-1 laì vê duû vãö mäüt baín mä taí cäng viãûc cuía caïn bäü quaín lyï nhán sæû trong mäüt cäng ty nhoí.



Hçnh III-1. Baín mä taí cäng viãûc


BAÍN MÄ TAÍ CÄNG VIÃÛC

1. Chæïc danh cäng viãûc: Caïn bäü quaín lyï nhán sæû

2. Baïo caïo våïi: Phoï giaïm âäúc kinh tãú

3. Ngaûch læång: 6

CAÏC NHIÃÛM VUÛ

Thiãút kãú vaì thæûc hiãûn caïc chênh saïch coï liãn quan tåïi táút caí caïc hoaût âäüng quaín lyï con ngæåìi. Tuyãøn mäü, phoíng váún vaì tuyãøn duûng lao âäüng cho táút caí caïc vë trê viãûc laìm coìn träúng. Thiãút kãú vaì thæûc hiãûn caïc chæång trçnh âënh hæåïng cho caïc cäng nhán viãn måïi âãø xáy dæûng cho hoü thaïi âäü têch cæûc âäúi våïi caïc muûc tiãu cuía cäng ty. Theo doîi vaì quaín lyï caïc hoaût âäüng nhæ baío hiãøm, hæu trê vaì caïc hoaût âäüng vãö nhán sæû nhæ thuã mæåïn, thàng tiãún, thuyãn chuyãøn vaì cho thäi viãûc. Âiãöu tra caïc vuû tai naûn vaì viãút caïc baïo caïo trçnh lãn ban thanh tra. Thæûc hiãûn caïc cuäüc nghiãn cæïu vãö tiãön læång trong thë træåìng lao âäüng âãø xaïc âënh mæïc traí læång håüp lyï. Laìm viãûc våïi caïc træåíng bäü pháûn vaì quaín âäúc phán xæåíng âãø giaíi quyãút caïc báút bçnh. Viãút caïc baín baïo caïo vãö nhæîng ngæåìi lao âäüng råìi khoíi cäng ty vaì thæûc hiãûn caïc cuäüc phoíng váún âãø xaïc âënh nguyãn nhán. Viãút caïc baín baïo caïo vaì caïc kiãún nghë nhàòm giaím tçnh traûng vàõng màût vaì biãún âäüng sæïc lao âäüng. Coï thãø âaìm phaïn våïi âaûi diãûn cäng âoaìn khi xáy dæûng thoía æåïc lao âäüng táûp thãø.

CAÏC YÃU CÁÖU CUÍA CÄNG VIÃÛC

Kiãún thæïc: Coï kiãún thæïc cå baín vãö quaín lyï nhán sæû, hiãøu biãút vãö caïc chênh saïch vaì caïc quy âënh cuía nhaì næåïc vãö caïc hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh cuía cäng ty; hiãøu biãút vãö luáût phaïp vaì caïc quy âënh vãö lao âäüng.

Kyî nàng: Sæí duûng thaình thaûo caïc phæång phaïp nghiãn cæïu lao âäüng nhæ chuûp aính, báúm giåì, phoíng váún, âiãöu tra xaî häüi hoüc... coï khaí nàng giao tiãúp vaì quan hãû con ngæåìi; coï kyî nàng soaûn thaío, âaìm phaïn; sæí duûng thaình thaûo tiãúng Anh vaì caïc chæång trçnh maïy tênh vàn phoìng.

Giaïo duûc: Täút nghiãûp âaûi hoüc hoàûc tæång âæång vãö Quaín lyï nguäön nhán læûc hoàûc Kinh tãú lao âäüng hoàûc Quaín trë kinh doanh.

Kinh nghiãûm: Täúi thiãøu coï hai nàm kinh nghiãûm trong


1.3. Baín tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûcTiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc laì mäüt hãû

thäúng caïc chè tiãu/tiãu chê phaín aïnh caïc yãu cáöu vãö säú læåüng vaì cháút læåüng cuía sæû hoaìn thaình caïc nhiãûm vuû âæåüc quy âënh trong baín mä taí cäng viãûc.

ÅÍ caïc doanh nghiãûp khaïc nhau, tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc coï thãø âæåüc thãø hiãûn dæåïi caïc daûng khaïc nhau. Coï doanh nghiãûp xáy dæûng mäüt caïch coï hãû thäúng caïc baín tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc cho tæìng cäng viãûc; coï nåi laûi chè giao heûn bàòng miãûng hoàûc bàòng caïc âiãöu khoían nháút thåìi giæîa ngæåìi laînh âaûo vaì cáúp dæåïi.

Âäúi våïi caïc cäng viãûc saín xuáút, tiãu chuáøn chuí yãúu cuía thæûc hiãûn cäng viãûc chênh laì caïc mæïc lao âäüng (säú saín pháøm cáön saín xuáút trong mäüt âån vë thåìi gian; læåüng thåìi gian cho pheïp tiãu hao cho mäüt saín pháøm...) vaì thæåìng gàõn liãön våïi mäüt hãû thäúng khuyãún khêch sæû thæûc hiãûn væåüt mæïc. Âäúi våïi caïc cäng viãûc quaín lyï vaì chuyãn män nghiãûp vuû, viãûc xaïc âënh caïc tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc thæåìng khoï hån. Tuy nhiãn, nãn cäú gàõng sæí duûng caïc khaí nàng âënh læåüng caìng nhiãöu thç caìng täút. Trong træåìng håüp khäng thãø duìng caïc tiãu chuáøn âënh læåüng âãø âaïnh giaï sæû thæûc hiãûn cäng viãûc, coï thãø duìng caïc cáu diãùn âaût âënh tênh âãø thãø hiãûn tiãu chuáøn cáön âaût âæåüc, chàóng haûn: "Khäng âãø khaïch haìng phaìn naìn vç xæí sæû thiãúu lëch thiãûp". Quaín lyï bàòng muûc tiãu cuîng laì phæång phaïp âãø xaïc âënh tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc. Tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc coï thãø âæåüc coi laì sæû måí räüng cuía baín mä taí cäng viãûc (vaì vç thãú nhiãöu khi chuïng âæåüc viãút gäüp thaình mäüt baín).

Æu âiãøm cuía caïc tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc âæåüc diãùn âaût viãút so våïi caïc tiãu chuáøn bàòng miãûng laì åí chäù noï giuïp cho täø chæïc coï thãø kiãøm soaït âæåüc sæû phaït triãøn cuía mçnh, âäöng thåìi âoï



chênh laì mäüt phæång tiãûn thuáûn låüi cho trao âäøi vaì taïi hiãûn thäng tin giæîa ngæåìi lao âäüng vaì ngæåìi quaín lyï.

Hçnh III-2. Tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc


TIÃU CHUÁØN THÆÛC HIÃÛN CÄNG VIÃÛC CUÍA NHÁN VIÃN BAÏN HAÌNG

(Trong 6 thaïng)

1. Thæûc hiãûn 100 cuäüc âiãûn thoaûi baïn haìng

2. Liãn hãû våïi 20 khaïch haìng måïi

3. Baïn buän saín pháøm måïi (säú hiãûu 117) cho 30 ngæåìi baïn buän

4. Âaût 10.000.000 â doanh thu cho saín pháøm 12

5. Âaût 17.000.000 â doanh thu cho saín pháøm 17

6. Thæûc hiãûn 35 cuäüc âiãûn thoaûi phuûc vuû khaïch haìng (vê duû: giaíi thêch vãö phaìn naìn cuía khaïch)

7. Thæûc hiãûn thàõng låüi 4 cuäüc âaìm phaïn vãö baïn haìng

8. Thæûc hiãûn 12 baïo caïo cuäúi thaïngTIÃU CHUÁØN THÆÛC HIÃÛN CÄNG VIÃÛC

CUÍA BÃÚP TRÆÅÍNG NHAÌ HAÌNG

1. Cäng viãûc phaíi âæåüc phán cäng, sàõp xãúp håüp lyï âãø âæa ra âæåüc trçnh tæû caïc âäö àn theo âuïng yãu cáöu cuía khaïch haìng.

2. Caïc moïn àn phaíi âæåüc trçnh baìy âeûp.

3. Cuìng mäüt thåìi gian bãúp træåíng phaíi âaím nháûn âæåüc tæì ba bãúp tråí lãn.

4. Khäng âæåüc quaï 2% säú khaïch haìng phaìn naìn vãö cháút læåüng âäö àn cuîng nhæ caïch trçnh baìy.

5. Khäng hao huût quaï 1% täøng säú baït, âéa, déa... trong mäüt thaïng.

6. Bãúp træåíng vaì nhæîng ngæåìi phuû viãûc phaíi âaím nháûn âæåüc 200 khaïch haìng àn tråí lãn trong mäüt ngaìy.


Phán têch cäng viãûc coï thãø âæåüc tiãún haình vç nhiãöu lyï do. Caïc thäng tin trong baín mä taí cäng viãûc, baín yãu cáöu cuía cäng viãûc vaì kãø caí tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc âæåüc sæí duûng ráút nhiãöu trong caïc chæïc nàng nguäön nhán læûc. Mäüt säú taïc duûng chênh cuía caïc thäng tin phán têch cäng viãûc coï thãø âæåüc kãø âãún nhæ sau:

Láûp kãú hoaûch nguäön nhán læûc: âæåüc sæí duûng âãø âæa ra caïc loaûi cäng viãûc.

Tuyãøn mäü: âæåüc sæí duûng âãø mä taí caïc cäng viãûc âang cáön tuyãøn ngæåìi vaì quaíng caïo vãö caïc vë trê viãûc laìm måïi.

Tuyãøn choün: âæåüc sæí duûng âãø xaïc âënh caïc kyî nàng vaì caïc hoaût âäüng. Láúy âoï laìm tiãu thæïc âãø ra quyãút âënh læûa choün æïng cæí viãn naìo.

Âënh hæåïng: âæåüc sæí duûng âãø giuïp ngæåìi lao âäüng biãút caïc hoaût âäüng maì hoü phaíi laìm.

Âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc: âæåüc sæí duûng âãø xaïc âënh caïc tiãu thæïc vaì muûc âêch thæûc hiãûn cäng viãûc maì càn cæï vaìo âoï ngæåìi lao âäüng âæåüc âaïnh giaï.

Traí thuì lao: âæåüc sæí duûng âãø âaïnh giaï giaï trë caïc cäng viãûc vaì laì cå såí cho viãûc âæa ra cå cáúu tiãön læång.

Âaìo taûo: âæåüc sæí duûng âãø tiãún haình âaïnh giaï nhu cáöu âaìo taûo thäng qua viãûc xaïc âënh caïc hoaût âäüng maì nhæîng ngæåìi lao âäüng cáön phaíi coï khaí nàng âãø thæûc hiãûn.

Kyí luáût: âæåüc sæí duûng âã xaïc âënh caïc tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc coï thãø cháúp nháûn âæåüc maì ngæåìi lao âäüng cáön âaût âæåüc.

An toaìn lao âäüng: âæåüc sæí duûng âãø xaïc âënh caïc quy trçnh laìm viãûc an toaìn cáön phaíi thay âäøi hoàûc cháúm dæït caïc hoaût âäüng khäng an toaìn.



Thiãút kãú laûi cäng viãûc: âæåüc sæí duûng âãø phán têch caïc âàûc træng cuía cäng viãûc cáön phaíi thay âäøi trong caïc chæång trçnh thiãút kãú laûi cäng viãûc.

Baío vãû vãö màût luáût phaïp: âæåüc sæí duûng âãø xaïc âënh caïc chæïc nàng cå baín maì ngæåìi lao âäüng phaíi thæûc hiãûn vaì ráút coï êch cho viãûc baìo chæîa trong caïc vuû tranh cháúp, khiãúu naûi...

2. Caïc phæång phaïp thu tháûp thäng tin phán têch cäng viãûc

Khi thu tháûp thäng tin phán têch cäng viãûc, cáön læu yï laì khäng nhæîng cáön laìm roî nhæîng gç ngæåìi lao âäüng âang thæûc hiãûn maì quan troüng hån laì phaíi laìm roî nhæîng gç ngæåìi lao âäüng cáön phaíi thæûc hiãûn. Coï thãø sæí duûng nhiãöu phæång phaïp âãø thu tháûp thäng tin phán têch cäng viãûc. Khäng coï phæång phaïp naìo laì phuì håüp våïi moüi tçnh huäúng, båíi vç mäùi phæång phaïp coï nhæîng æu âiãøm vaì nhæåüc âiãøm riãng. Caïn bäü phán têch cäng viãûc coï thãø sæí duûng mäüt hoàûc kãút håüp mäüt vaìi phæång phaïp trong säú caïc phæång phaïp sau âáy:

2.1. Quan saïtQuan saït laì phæång phaïp trong âoï ngæåìi caïn bäü

nghiãn cæïu quan saït mäüt hay mäüt nhoïm ngæåìi lao âäüng thæûc hiãûn cäng viãûc vaì ghi laûi âáöy âuí: caïc hoaût âäüng lao âäüng naìo âæåüc thæûc hiãûn, taûi sao phaíi thæûc hiãûn vaì âæåüc thæûc hiãûn nhæ thãú naìo âãø hoaìn thaình caïc bäü pháûn khaïc nhau cuía cäng viãûc. Caïc thäng tin thæåìng âæåüc ghi laûi theo mäüt máùu phiãúu âæåüc quy âënh træåïc.

Phæång phaïp naìy giuïp ngæåìi nghiãn cæïu coï thãø thu âæåüc caïc thäng tin phong phuï vaì thæûc tãú vãö cäng viãûc; tuy nhiãn kãút quaí quan saït bë aính hæåíng båíi yãúu täú chuí quan cuía caí ngæåìi quan saït vaì ngæåìi bë quan saït. Âäöng thåìi, coï mäüt säú nghãö khäng thãø dãù daìng quan saït âæåüc; cuîng nhæ caïc cäng viãûc chuí yãúu coï liãn quan âãún caïc hoaût âäüng trê naîo vaì giaíi quyãút váún âãö chàóng haûn nhæ caïc nghãö chuyãn män vaì kyî thuáût coï thãø khäng biãøu läü nhiãöu haình vi ra ngoaìi âãø quan saït.



2.2. Ghi cheïp caïc sæû kiãûn quan troüngTrong phæång phaïp naìy, ngæåìi nghiãn cæïu ghi cheïp

laûi caïc haình vi thæûc hiãûn cäng viãûc cuía nhæîng ngæåìi lao âäüng laìm viãûc coï hiãûu quaí vaì nhæîng ngæåìi lao âäüng laìm viãûc khäng coï hiãûu quaí; thäng qua âoï coï thãø khaïi quaït laûi vaì phán loaûi caïc âàûc træng chung cuía cäng viãûc cáön mä taí vaì caïc âoìi hoíi cuía cäng viãûc.

Phæång phaïp naìy cho tháúy tênh linh âäüng cuía sæû thæûc hiãûn cäng viãûc åí nhiãöu ngæåìi khaïc nhau; tuy nhiãn täön nhiãöu thåìi gian âãø quan saït, khaïi quaït hoïa vaì phán loaûi caïc sæû kiãûn; âäöng thåìi cuîng gàûp haûn chãú trong viãûc xáy dæûng caïc haình vi trung bçnh âãø thæûc hiãûn cäng viãûc. Phæång phaïp naìy ráút thêch håüp trong viãûc mä taí caïc cäng viãûc vaì xáy dæûng caïc tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc.

2.3. Nháût kyï cäng viãûc (Tæû ghi cheïp)Nháût kyï cäng viãûc laì phæång phaïp trong âoï ngæåìi

lao âäüng tæû ghi cheïp laûi caïc hoaût âäüng cuía mçnh âãø thæûc hiãûn cäng viãûc.

Phæång phaïp naìy coï æu âiãøm laì thu âæåüc caïc thäng tin theo sæû kiãûn thæûc tãú tuy nhiãn âäü chênh xaïc cuía thäng tin cuîng bë haûn chãú vi khäng phaíi luïc naìo ngæåìi lao âäüng cuîng hiãøu âuïng nhæîng gç hoü âang thæûc hiãûn. Âäöng thåìi, viãûc ghi cheïp khoï baío âaím âæåüc liãn tuûc vaì nháút quaïn.

2.4. Phoíng váúnÂäúi våïi nhæîng cäng viãûc maì ngæåìi nghiãn cæïu

khäng coï âiãöu kiãûn quan saït sæû thæûc hiãûn cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng (chàóng haûn cäng viãûc cuía nhæîng ngæåìi quaín lyï, cuía kiãún truïc sæ...) thç coï thãø aïp duûng phæång phaïp phoíng váún. Qua phoíng váún, ngæåìi lao âäüng seî cho biãút nhæîng nhiãûm vuû naìo cáön phaíi thæûc hiãûn trong cäng viãûc cuía hoü, taûi sao phaíi thæûc hiãûn nhæîng nhiãûm vuû âoï vaì cáön phaíi thæûc hiãûn nhæ thãú naìo.

Cuîng giäúng nhæ trong phæång phaïp quan saït, caïc thäng tin âæåüc ghi laûi theo nhæîng baín máùu âaî âæåüc quy âënh sàôn. Phoíng váún theo máùu thäúng nháút giuïp ta



so saïnh âæåüc caïc cáu traí låìi cuía nhæîng ngæåìi lao âäüng khaïc nhau vãö cuìng mäüt cäng viãûc vaì coï thãø tçm hiãøu sáu vãö cäng viãûc nhæng täún nhiãöu thåìi gian.

2.5. Sæí duûng caïc baín cáu hoíi âæåüc thiãút kãú sàôn (phiãúu âiãöu tra)

Trong phæång phaïp naìy, ngæåìi lao âäüng seî âæåüc nháûn mäüt danh muûc caïc cáu hoíi âaî âæåüc thiãút kãú sàôn vãö caïc nhiãûm vuû, caïc haình vi, caïc kyî nàng vaì caïc âiãöu kiãûn coï liãn quan âãún cäng viãûc vaì hoü coï traïch nhiãûm phaíi âiãön cáu traí låìi theo caïc yãu cáöu vaì caïc hæåïng dáùn ghi trong âoï. Mäùi mäüt nhiãûm vuû hay mäüt haình vi âãöu âæåüc âaïnh giaï theo giaïc âäü; coï âæåüc thæûc hiãûn hay khäng âæåüc thæûc hiãûn; táöm quan troüng, mæïc âäü phæïc taûp; thåìi gian thæûc hiãûn; vaì quan hãû âäúi våïi sæû thæûc hiãûn cäng viãûc noïi chung.

Baín cáu hoíi âæåüc thiãút kãú sàôn laì phæång phaïp phán têch cäng viãûc âæåüc sæí duûng räüng raîi ngaìy nay. Æu âiãøm cuía phæång phaïp naìy laì caïc thäng tin thu tháûp âæåüc vãö baín cháút âaî âæåüc læåüng hoïa vaì coï thãø dãù daìng cáûp nháût khi caïc cäng viãûc thay âäøi, do âoï thêch håüp våïi viãûc xæí lyï thäng tin trãn maïy tênh vaì phán têch mäüt khäúi læåüng låïn caïc thäng tin. Viãûc thu tháûp thäng tin coï thãø âæåüc thæûc hiãûn dãù daìng hån caïc phæång phaïp khaïc vaì êt täún phê. Tuy nhiãn, viãûc thiãút kãú caïc baín cáu hoíi thç täún nhiãöu thåìi gian vaì âàõt tiãön. Ngæåìi nghiãn cæïu khäng tiãúp xuïc træûc tiãúp våïi âäúi tæåüng nghiãn cæïu nãn dãù gáy ra tçnh traûng hiãøu láöm caïc cáu hoíi.

Baín cáu hoíi coï thãø âæåüc thãú kãú dæåïi ráút nhiãöu daûng våïi mæïc âäü chi tiãút khaïc nhau. ÅÍ caïc næåïc tiãn tiãún, mäüt trong nhæîng baín cáu hoíi âæåüc sæí duûng räüng raîi ngaìy nay laì Baín cáu hoíi phán têch vë trê viãûc laìm (PAQ), Ernest Mc Cormick vaì caïc âäöng nghiãûp cuía mçnh åí træåìng âaûi hoüc Purdue thiãút kãú. PAQ laì mäüt baín cáu hoíi phán têch cäng viãûc hæåïng vaìo caïc haình vi lao âäüng, bao gäöm 195 yãúu täú cäng viãûc âãø âo saïu màût chênh cuía mäüt cäng viãûc. (xem Hçnh III-3)Hçnh III-3. Caïc tiãu thæïc âæåüc âo læåìng trong Baín

cáu hoíi phán têch vë trê viãûc laìm (PAQ - Position Analysis Questionaire)


Caïc tiãu thæïc âæåüc âo læåìng trong Baín cáu hoíi phán têch vë trê viãûc laìm (PAQ - Position Analysis Questionaire)

1. Thäng tin âáöu vaìo:Nguäön thäng tin: chàóng haûn sæí duûng caïc taìi

liãûu viãút.Caïc hoaût âäüng phán loaûi vaì soaûn thaío: âaïnh giaï

täúc âäü cuía caïc âäúi tæåüng chuyãøn âäüng.2. Caïc quaï trçnh trê oïc: Ra quyãút âënh vaì lyï giaíi: chàóng haûn lyï giaíi âãø

giaíi quyãút váún âãö.Xæí lyï thäng tin: maî hoïa/giaíi maî.Sæí duûng caïc thäng tin âæåüc têch luîy: sæí duûng

kiãún thæïc toaïn hoüc.3. Quaï trçnh thæûc hiãûn cäng viãûc:Sæí duûng caïc thiãút bë: sæí duûng baìn phêm.Caïc hoaût âäüng phäúi håüp thuí cäng: bäúc dåî caïc

âäúi tæåüng/nguyãn váût liãûu.Caïc hoaût âäüng thán thãø: treìo leo.Caïc hoaût âäüng phäúi håüp: phäúi håüp baìn tay -

caïnh tay.4. Caïc hoaût âäüng quan hãû våïi nhæîng ngæåìi

khaïc:Quan hãû giao tiãúp: chè thë.Quan hãû qua laûi: phuûc vuû/dëch vuû.Quan hãû caï nhán: quan hãû caï nhán våïi khaïch

haìng.Giaïm saït vaì phäúi håüp: cáúp giaïm saït.5. Âiãöu kiãûn lao âäüng vaì hoaìn caính cuía

cäng viãûc:Caïc âiãöu kiãûn váût cháút cuía lao âäüng: nhiãût âäü

tháúp.Âiãöu kiãûn tám lyï vaì xaî häüi: bçnh thæåìng.6. Caïc âàûc træng khaïc cuía cäng viãûc:Thåìi gian biãøu laìm viãûc, phæång phaïp traí cäng:

laìm viãûc khäng theo thåìi gian biãøu cäú âënh vaì traí cäng


(Nguäön: Ernest Mc Cormick, Paul R. Jeanneret, and Robert C. Mecham. Position Analysis Questionaire, 1969 by Purdue Research Foundation, West Lafayette, Indiana 47907)

Baín cáu hoíi naìy âoìi hoíi ngæåìi phán têch phaíi âaïnh giaï cäng viãûc theo caïc yãúu täú vaì thæåìng laì theo mäüt thang âiãøm tæì 1 âãún 5 (Hçnh III-4).

Hçnh III-4. Mäüt muûc tæì PAQ


MÄÜT MUÛC TÆÌ PAQ

(Position Analysis Questionaire: Baín cáu hoíi phán têch vë trê viãûc laìm)

CAÏC QUAÏ TRÇNH TRÊ OÏC

Lyï giaíi trong giaíi quyãút váún âãö (sæí duûng maî dæåïi âáy âãø biãøu thë mæïc âäü lyï giaíi âoìi hoíi ngæåìi lao âäüng phaíi coï trong sæí duûng kiãún thæïc, kinh nghiãûm vaì âaïnh giaï âäúi våïi caïc váún âãö).

1. Ráút haûn chãú (Sæí duûng kinh nghiãûm âãø thæûc hiãûn caïc hæåïng dáùn âån giaín hoàûc coï êt liãn quan, vê duû: thåü làõp raïp, ngæåìi váûn haình maïy träün).

2. Haûn chãú (Sæí duûng mäüt säú kiãún thæïc hoàûc kinh nghiãûm âãø læûa choün tæì mäüt säú giaíi phaïp nháút âënh ra mäüt quy trçnh hoàûc hoaût âäüng håüp lyï nháút âãø thæûc hiãûn mäüt cäng viãûc, vê duû: ngæåìi baïn haìng, thåü âiãûn, thuí thæ).

3. Trung bçnh (Sæí duûng caïc nguyãn tàõc phuì håüp âãø giaíi quyãút caïc váún âãö thæûc tiãùn vaì xæí lyï mäüt loaût caïc biãún cuû thãø trong caïc tçnh huäúng chè täön taûi sæû tiãu chuáøn ráút haûn chãú, vê duû: ngæåìi giaïm saït, thåü cå khê).

4. Cao (Sæí duûng nhæîng tæ duy logic vaì khoa hoüc âãø xaïc âënh váún âãö, thu tháûp thäng tin, láúy säú liãûu vaì âæa ra caïc kãút luáûn coï giaï trë, vê duû: kyî sæ dáöu khê, giaïm âäúc nhán sæû, ngæåìi quaín lyï cuía mäüt hãû thäúng siãu thë).


PAQ âæåüc nghiãn cæïu vaì thiãút kãú cáøn tháûn vaì cho pheïp so saïnh thäúng kã giæîa caïc cäng viãûc, tuy nhiãn noï laì mäüt danh muûc cáu hoíi ráút daìi vaì âoìi hoíi khaí nàng âoüc åí trçnh âäü âaûi hoüc. Nhæng âoï laì mäüt cäng cuû ráút hæîu êch cho viãûc xaïc âënh caïc khoaíng mæïc læång vç noï cho pheïp âaïnh giaï giaï trë caïc cäng viãûc bàòng âiãøm.

2.6. Häüi thaío chuyãn giaHäüi thaío chuyãn gia laì phæång phaïp phán têch cäng

viãûc trong âoï caïc chuyãn gia (gäöm nhæîng cäng nhán laình nghãö, nhæîng ngæåìi am hiãøu vãö cäng viãûc, nhæîng ngæåìi laînh âaûo cáúp trung gian, caïc bäü pháûn) âæåüc måìi dæû mäüt cuäüc hoüp âãø thaío luáûn vãö nhæîng cäng viãûc cáön tçm hiãøu. Caïc yï kiãún trao âäøi giæîa caïc thaình viãn seî laìm saïng toí vaì bäø sung thãm nhæîng chi tiãút maì ngæåìi nghiãn cæïu khäng thu âæåüc tæì caïc cuäüc phoíng váún caï nhán vaì caïc phæång phaïp trãn. Ngoaìi ra, quaï trçnh trao âäøi yï kiãún âoï coìn laìm roî caí nhæîng traïch nhiãûm vaì nhiãûm vuû cuía chênh nhæîng thaình viãn trong häüi thaío.



Phæång phaïp naìy âæåüc sæí duûng âãø thu tháûp thäng tin phuûc vuû nhiãöu muûc âêch phán têch cäng viãûc nhæ: xáy dæûng baín mä taí cäng viãûc, yãu cáöu cuía cäng viãûc, tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc, xáy dæûng caïc phiãúu âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc... Phæång phaïp naìy khaï âàõt vaì täún nhiãöu thåìi gian.

IV. VAI TROÌ CUÍA PHOÌNG NGUÄÖN NHÁN LÆÛC VAÌ CAÏC BÆÅÏC TIÃÚN HAÌNH PHÁN TÊCH CÄNG VIÃÛC

Quaï trçnh nghiãn cæïu coï hãû thäúng näüi dung cuía caïc cäng viãûc laì mäüt quaï trçnh phæïc taûp, âoìi hoíi phaíi coï sæû tham gia coï traïch nhiãûm vaì coï täø chæïc cuía táút caí nhæîng ngæåìi lao âäüng vaì ngæåìi quaín lyï coï liãn quan. Do âoï, trong quaï trçnh täø chæïc thæûc hiãûn phán têch cäng viãûc, phoìng Nguäön nhán læûc thæåìng âoïng vai troì chênh.

Phoìng nguäön nhán læûc thæåìng coï nhiãûm vuû: Xaïc âënh muûc âêch cuía phán têch cäng viãûc; kãú

hoaûch hoïa vaì âiãöu phäúi toaìn bäü caïc hãû thäúng, caïc quaï trçnh coï liãn quan; xaïc âënh caïc bæåïc tiãún haình phán têch cäng viãûc.

Xáy dæûng caïc vàn baín thuí tuûc, caïc baín cáu hoíi, baín máùu âiãöu tra âãø thu tháûp thäng tin.

Täø chæïc læûc læåüng caïn bäü âæåüc thu huït vaìo phán têch cäng viãûc.Âãø chè huy toaìn bäü quaï trçnh phán têch cäng viãûc,

cáön phaíi læûa choün mäüt chuyãn gia phán têch cäng viãûc (caïn bäü phán têch cäng viãûc). Ngæåìi naìy coï thãø laì ngæåìi cuía doanh nghiãûp, cuîng coï thãø laì chuyãn gia thuã tæì bãn ngoaìi. Nhæng âoï phaíi laì ngæåìi am hiãøu vãö caïc cäng viãûc vaì caïc âiãöu kiãûn bãn trong, bãn ngoaìi cuía doanh nghiãûp. Nhæîng chuyãn gia thuã tæì bãn ngoaìi phaíi âæåüc tçm hiãøu, laìm quen âãø nàõm âæåüc nhæîng váún âãö âoï. Âäöng thåìi, caïn bäü phán têch cäng viãûc phaíi laì ngæåìi coï kyî nàng viãút täút âãø træûc tiãúp viãút hoàûc hæåïng dáùn caïc caïn bäü coï liãn quan trong viãûc viãút caïc baín mä taí cäng viãûc, baín yãu cáöu cuía cäng viãûc vaì caïc baín tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc.

Caïc nhán viãn chuyãn män nguäön nhán læûc coï thãø træûc tiãúp viãút caïc baín mä taí cäng viãûc vaì caïc baín yãu cáöu cuía cäng viãûc trong sæû phäúi håüp våïi caïc caïn



bäü quaín lyï, caïc nhán viãn giaïm saït åí caïc bäü pháûn vaì ngæåìi lao âäüng. Tuy nhiãn, phoìng Nguäön nhán læûc thæåìng khäng viãút caïc baín tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc cho nhæîng cäng viãûc ngoaìi bäü pháûn cuía mçnh. Nhæ âaî noïi åí trãn, phoìng Nguäön nhán læûc âaìo taûo nhæîng ngæåìi quaín lyï, nhæîng ngæåìi giaïm saït bäü pháûn vãö caïch viãút baín tiãu chuáøn, nhæng coìn viãûc thæûc sæû viãút caïc baín tiãu chuáøn âoï laì váún âãö cuía nhæîng ngæåìi quaín lyï, nhæîng ngæåìi giaïm saït vaì ngæåìi dæåïi quyãön cuía hoü.

Quaï trçnh phán têch cäng viãûc bao gäöm nhiãöu hoaût âäüng, nhçn chung coï thãø chia ra thaình bäún bæåïc nhæ sau:

Bæåïc 1: Xaïc âënh caïc cäng viãûc cáön phán têchDanh muûc caïc cäng viãûc cáön phán têch âæåüc xaïc

âënh tuìy thuäüc vaìo muûc âêch vaì nhu cáöu phán têch cäng viãûc cuía doanh nghiãûp. Thäng thæåìng, phán têch cäng viãûc âæåüc tiãún haình trong bäún dëp sau:

Khi mäüt täø chæïc bàõt âáöu hoaût âäüng vaì chæång trçnh phán têch cäng viãûc láön âáöu tiãn âæåüc tiãún haình.

Khi xuáút hiãûn caïc cäng viãûc måïi. Khi caïc cäng viãûc coï sæû thay âäøi âaïng kãø vãö näüi

dung do kãút quaí cuía caïc phæång phaïp måïi, caïc thuí tuûc måïi hoàûc cäng nghãû måïi.

Khi täø chæïc tiãún haình raì soaït laûi theo chu kyì táút caí caïc cäng viãûc (thæåìng laì ba nàm mäüt láön).Bæåïc 2: Læûa choün caïc phæång phaïp thu tháûp

thäng tin thêch håüp våïi muûc âêch cuía phán têch cäng viãûc; thiãút kãú caïc biãøu máùu ghi cheïp hoàûc caïc baín cáu hoíi cáön thiãút.

Bæåïc 3: Tiãún haình thu tháûp thäng tin.Bæåïc 4: Sæí duûng thäng tin thu tháûp âæåüc vaìo

caïc muûc âêch cuía phán têch cäng viãûc, chàóng haûn kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc, xaïc âënh nhu cáöu âaìo taûo, viãút baín mä taí cäng viãûc, baín yãu cáöu cuía cäng viãûc, baín tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc...

Âãø viãút baín mä taí cäng viãûc, baín yãu cáöu cuía cäng viãûc cáön phaíi laìm nhæîng viãûc nhæ sau:

Viãút baín thaío láön thæï nháút.



Láúy yï kiãún goïp yï cuía ngæåìi lao âäüng vaì ngæåìi laînh âaûo bäü pháûn coï liãn quan.

Sæía laûi baín thaío trãn cå såí caïc yï kiãún goïp yï âoï. Täø chæïc häüi thaío våïi giaïm âäúc nguäön nhán læûc

vaì nhæîng ngæåìi quaín lyï cáúp cao âãø tiãúp tuûc hoaìn thiãûn baín thaío (nãúu cáön thiãút). Sæía laûi baín thaío theo nhæîng goïp yï âoï.

Láúy chæî kyï phã chuáøn cuía ngæåìi laînh âaûo cao nháút træåïc khi ban haình âãø thæûc hiãûn.

Âaïnh maïy thaình nhiãöu baín âãø læu taûi phoìng Nguäön nhán læûc vaì gæíi tåïi caïc bäü pháûn coï liãn quan.

TOÏM TÀÕT NÄÜI DUNGViãûc taûo thaình caïc cäng viãûc laì kãút quaí cuía sæû

phán chia lao âäüng trong näüi bäü täø chæïc. Mäùi mäüt cäng viãûc âæåüc taûo thaình tæì nhiãöu nhiãûm vuû vaì âæåüc thæûc hiãûn båíi nhæîng ngæåìi lao âäüng taûi caïc vë trê viãûc laìm. Caïc cäng viãûc cáön phaíi âæåüc thiãút kãú håüp lyï âãø væìa coï taïc duûng náng cao nàng suáút lao âäüng væìa taûo ra sæû thoía maîn lao âäüng âäúi våïi ngæåìi lao âäüng. Coï nhiãöu phæång phaïp âãø thiãút kãú vaì thiãút kãú laûi caïc cäng viãûc nhæ phæång phaïp truyãön thäúng, nghiãn cæïu caïc hao phê thåìi gian vaì chuyãøn âäüng, måí räüng cäng viãûc, luán chuyãøn cäng viãûc vaì laìm giaìu cäng viãûc. Phán têch cäng viãûc giuïp cho täø chæïc xáy dæûng âæåüc caïc vàn baín laìm roî baín cháút cuía cäng viãûc nhæ: Baín mä taí cäng viãûc, Baín xaïc âënh yãu cáöu cuía cäng viãûc våïi ngæåìi thæûc hiãûn, Baín tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc. Caïc vàn baín naìy laì cäng cuû âàõc læûc cuía quaín lyï nhán læûc trong täø chæïc. Âãø thu tháûp caïc thäng tin vãö cäng viãûc, täø chæïc coï thãø sæí duûng nhiãöu phæång phaïp khaïc nhau nhæ: quan saït, tæû quan saït, ghi cheïp caïc sæû kiãûn quan troüng, phoíng váún, baín cáu hoíi hoàûc häüi thaío chuyãn gia. Trong tiãún trçnh thæûc hiãûn phán têch cäng viãûc, phoìng nguäön nhán læûc âoïng vai troì chênh, træûc tiãúp.

CÁU HOÍI ÄN TÁÛP1. Trçnh baìy caïc khaïi niãûm cäng viãûc, nhiãûm vuû,

vë trê, nghãö?



2. Trçnh baìy khaïi niãûm vaì näüi dung cuía thiãút kãú cäng viãûc; caïc phæång phaïp thiãút kãú cäng viãûc?

3. Trçnh baìy näüi dung cuía Baín mä taí cäng viãûc, Baín xaïc âënh yãu cáöu våïi ngæåìi thæûc hiãûn, Baín tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc?

4. Giaíi thêch taûi sao noïi phán têch cäng viãûc laì cäng cuû cuía quaín lyï nhán læûc trong täø chæïc?

CHÆÅNG IV. KÃÚ HOAÛCH HOÏA NGUÄÖN NHÁN LÆÛC

I. VAI TROÌ CUÍA KÃÚ HOAÛCH HOÏA NGUÄÖN NHÁN LÆÛC

1. Khaïi niãûm vaì vai troì cuía kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc

1.1. Khaïi niãûmKãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc (viãút tàõt laì

KHHNNL) laì quaï trçnh âaïnh giaï, xaïc âënh nhu cáöu vãö nguäön nhán læûc âãø âaïp æïng muûc tiãu cäng viãûc cuía täø chæïc vaì xáy dæûng caïc kãú hoaûch lao âäüng âãø âaïp æïng âæåüc caïc nhu cáöu âoï.

KHHNNL gäöm: Æåïc tênh xem cáön bao nhiãu ngæåìi coï trçnh âäü laình nghãö thêch æïng âãø thæûc hiãûn caïc nhiãûm vuû âaî âàût ra (Cáöu nhán læûc); Æåïc tênh coï bao nhiãu ngæåìi seî laìm viãûc cho täø chæïc (Cung nhán læûc); Læûa choün caïc giaíi phaïp âãø cán âäúi cung vaì cáöu nhán læûc cuía täø chæïc taûi thåìi âiãøm thêch æïng trong tæång lai.

1.2. Vai troì cuía kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc

Kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc giæî vai troì trung tám trong quaín lyï chiãún læåüc nguäön nhán læûc.

Læûc læåüng lao âäüng coï kyî nàng cuía mäüt täø chæïc ngaìy caìng âæåüc nháûn biãút, âaî vaì âang tråí thaình låüi thãú caûnh tranh cuía täø chæïc. KHHNNL cuía täø chæïc coï vai troì quan troüng nhæ kãú hoaûch hoïa vãö väún vaì caïc nguäön taìi chênh cuía täø chæïc. Tuy váûy, âaî tæì láu caïc nhaì quaín lyï ráút quan tám âãún kãú hoaûch hoïa väún vaì caïc nhu cáöu nguäön taìi chênh cuía täø chæïc nhæng chè âãún thåìi gian gáön âáy måïi nháûn tháúy roî



nhæîng låüi thãú caûnh tranh cuía mäüt täø chæïc coï læûc læåüng lao âäüng våïi kyî nàng, trçnh âäü laình nghãö cao.

Báút kyì täø chæïc naìo muäún täön taûi vaì âæïng væîng trong caûnh tranh cáön thiãút phaíi tiãún haình kãú hoaûch hoïa chiãún læåüc nguäön nhán læûc.

Kãú hoaûch hoïa chiãún læåüc nguäön nhán læûc laì quaï trçnh xáy dæûng caïc chiãún læåüc nguäön nhán læûc vaì thiãút láûp caïc chæång trçnh hoàûc caïc chiãún thuáût âãø thæûc hiãûn caïc chiãún læåüc nguäön nhán læûc âoï. Do âoï, vai troì cuía kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc laì giuïp cho täø chæïc âaût âæåüc muûc tiãu cäng viãûc.

Kãú hoaûch chiãún læåüc nguäön nhán læûc cuía täø chæïc mäüt khi âæåüc xáy dæûng âuïng seî mang laûi nhiãöu låüi êch træûc tiãúp hoàûc giaïn tiãúp cho täø chæïc.

Cuû thãø, KHHNNL giuïp cho täø chæïc chuí âäüng tháúy træåïc âæåüc caïc khoï khàn vaì tçm biãûn phaïp khàõc phuûc; xaïc âënh roî khoaíng caïch giæîa tçnh traûng hiãûn taûi vaì âënh hæåïng tæång lai cuía täø chæïc; tàng cæåìng sæû tham gia cuía nhæîng ngæåìi quaín lyï træûc tuyãún vaìo quaï trçnh kãú hoaûch hoïa chiãún læåüc; nháûn roî caïc haûn chãú vaì cå häüi cuía nguäön nhán læûc trong täø chæïc.

Sæû thaình cäng cuía chiãún læåüc nguäön nhán læûc tuìy thuäüc vaìo tçnh hçnh vaì khung caính cuû thãø maì caïc chiãún læåüc âoï âæåüc sæí duûng. Noïi caïch khaïc, chiãún læåüc nguäön nhán læûc coï aính hæåíng ráút quan troüng âãún sæû hoaìn thiãûn täø chæïc vaì hiãûu quaí cuía noï, tuìy thuäüc vaìo mæïc âäü phuì håüp cuía chiãún læåüc nguäön nhán læûc våïi chiãún læåüc täøng thãø cuía täø chæïc; âàûc træng cuía täø chæïc; nàng læûc cuía täø chæïc; vaì sæû thay âäøi cuía mäi træåìng. Do âoï, khi ra caïc quyãút âënh nguäön nhán læûc phaíi quan tám tåïi caïc chiãún læåüc khaïc cuía täø chæïc nhæ: chiãún læåüc taìi chênh, thë træåìng, saín pháøm cuîng nhæ caïc thay âäøi cuía mäi træåìng kinh doanh.

Kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc coï aính hæåíng låïn âãún hiãûu quaí cuía täø chæïc.

Kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc coï quan hãû chàût cheî våïi kãú hoaûch chiãún læåüc saín xuáút kinh doanh cuía täø chæïc. Âãø âaût âæåüc caïc muûc tiãu trong thåìi gian daìi, mäùi täø chæïc phaíi coï mäüt táûp håüp håüp lyï



nhæîng ngæåìi lao âäüng våïi kiãún thæïc, kyî nàng vaì khaí nàng cáön thiãút.

Kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc laì cå såí cho caïc hoaût âäüng biãn chãú nguäön nhán læûc, âaìo taûo vaì phaït triãøn nguäön nhán læûc.

Vê duû: âãø tuyãøn mäü nhæîng ngæåìi lao âäüng måïi, täø chæïc cáön laìm roî: loaûi lao âäüng naìo cáön tuyãøn? bao nhiãu ngæåìi? Khi naìo?... traí loìi cáu hoíi naìy coï liãn quan chàût cheî våïi caïc kãú hoaûch chiãún læåüc kinh doanh cuía täø chæïc.

Kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc nhàòm âiãöu hoìa caïc hoaût âäüng nguäön nhán læûc.

2. Quan hãû giæîa kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc vaì kãú hoaûch saín xuáút kinh doanh

KHHNNL coï quan hãû chàût cheî våïi kãú hoaûch saín xuáút kinh doanh cuía täø chæïc. Quy mä vaì cå cáúu læûc læåüng lao âäüng cuía täø chæïc phaíi âæåüc xaïc âënh dæûa vaìo kãú hoaûch saín xuáút kinh doanh cuía chênh täø chæïc âoï: nhæîng loaûi lao âäüng naìo cáön thiãút âãø âaût âæåüc muûc tiãu cuía saín xuáút? Säú læåüng lao âäüng âãø hoaìn thaình mäùi loaûi cäng viãûc, mäùi nghãö laì bao nhiãu? Do âoï, kãú hoaûch saín xuáút kinh doanh âæåüc xáy dæûng åí ba mæïc: daìi haûn, trung haûn, ngàõn haûn vaì tæång æïng våïi noï cuîng cáön phaíi coï kãú hoaûch daìi haûn, trung haûn, ngàõn haûn vãö nguäön nhán læûc. Kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc phaíi xuáút phaït tæì kãú hoaûch saín xuáút kinh doanh, gàõn våïi kãú hoaûch saín xuáút kinh doanh vaì phuûc vuû kãú hoaûch saín xuáút kinh doanh cuía täø chæïc.

Thåìi haûn cuía kãú hoaûch daìi haûn, trung haûn, ngàõn haûn ráút linh hoaût, cå âäüng vaì cuîng ráút khaïc nhau giæîa caïc täø chæïc, caïc næåïc khaïc nhau trong tæìng thåìi kyì. Dæåïi âáy seî xem xeït mäúi quan hãû giæîa kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc vaì kãú hoaûch saín xuáút kinh doanh theo tæìng mæïc âäü:

2.1. Kãú hoaûch saín xuáút kinh doanh daìi haûn våïi kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc

Âãø tiãúp tuûc täön taûi vaì phaït triãøn trong thåìi kyì daìi (khoaíng ba nàm tråí lãn), caïc täø chæïc phaíi táûp trung vaìo kãú hoaûch hoïa chiãún læåüc daìi haûn. Ngæåìi quaín



lyï cáúp cao trong täø chæïc phaíi âënh roî tæ tæåíng chiãún læåüc nhæ taûi sao täø chæïc cuía mçnh täön taûi? Nhæîng viãûc gç cáön âæåüc laìm?... Do âoï phaíi xaïc âënh roî nhæîng saín pháøm vaì dëch vuû naìo coï êch seî saín xuáút kinh doanh. Phán têch nhæîng màût maûnh vaì màût yãúu cuía täø chæïc nhæ täø chæïc coï låüi thãú caûnh tranh vãö saín pháøm vaì dëch vuû maì mçnh seî saín xuáút trong nhæîng nàm tåïi khäng? Coï nhæîng màût yãúu nghiãm troüng naìo coï thãø laìm täøn haûi hoàûc phaï saín täø chæïc trong thåìi gian daìi hay khäng?

Kãú hoaûch hoïa chiãún læåüc saín xuáút kinh doanh cuîng âoìi hoíi phaíi phán têch læûc læåüng lao âäüng trong thåìi kyì daìi nhæ phán têch cå cáúu lao âäüng dæåïi taïc âäüng cuía nhæîng thay âäøi vãö nhán kháøu hoüc, vàn hoïa, xaî häüi; nhæîng thay âäøi vãö cung nhán læûc...Mäùi thay âäøi naìy âãöu coï thãø coï aính hæåíng nháút âënh âãún læûc læåüng lao âäüng tæång lai cuía täø chæïc.

Mäüt täø chæïc khäng thãø âaût âæåüc caïc muûc tiãu chiãún læåüc daìi haûn nãúu thãúu nguäön nhán læûc cáön thiãút. Nãúu kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc daìi haûn chè roî ràòng læûc læåüng lao âäüng cáön thiãút coï kyî nàng trong tæång lai seî khäng âæåüc âaïp æïng thç caïc kãú hoaûch saín xuáút kinh doanh cuía täø chæïc cáön thiãút phaíi âæåüc thay âäøi hoàûc xem xeït laûi cho phuì håüp.

2.2. Kãú hoaûch saín xuáút kinh doanh trung haûn våïi kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc

Kãú hoaûch saín xuáút kinh doanh trung haûn cuía täø chæïc gäöm: xaïc âënh caïc muûc âêch vaì muûc tiãu cuû thãø cuía täø chæïc trong voìng tæì hai âãún ba nàm tåïi. Biãøu hiãûn nhæ doanh säú baïn ra, säú læåüng saín pháøm theo tæìng loaûi; hoàûc mäüt säú chè tiãu khaïc cuía hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh nhæ: låüi nhuáûn, nàng suáút lao âäüng...

Âãø âaût âæåüc caïc muûc âêch vaì muûc tiãu trãn yãu cáöu täø chæïc phaíi coï mäüt læûc læåüng lao âäüng thêch æïng. Kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc trung haûn phaíi dæû baïo âæåüc cáön bao nhiãu nhán læûc cho mäùi loaûi cäng viãûc âãø âaût âæåüc caïc muûc tiãu cuía saín xuáút kinh doanh; säú lao âäüng seî thuyãn chuyãøn cuîng cáön âæåüc dæû baïo âãø xaïc âënh tyí lãû thiãúu huût læûc læåüng lao âäüng; nhæîng thay âäøi vãö nàng suáút lao



âäüng cuîng cáön âæåüc xem xeït vç noï seî aính hæåíng âãún nhu cáön nhán læûc cuía täø chæïc.

2.3. Kãú hoaûch saín xuáút kinh doanh ngàõn haûn våïi kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc

Kãú hoaûch saín xuáút kinh doanh ngàõn haûn ngàõn haûn thæåìng âæa ra caïc muûc tiãu thæûc hiãûn vaì kãú hoaûch taïc nghiãûp cuía mäüt nàm. Kãú hoaûch kinh doanh ngàõn haûn giæî vai troì ráút quan troüng cho thàõng låüi vãö kinh tãú vaì sæû säúng coìn cuía moüi täø chæïc, âàûc biãût nhæîng dæû baïo vãö tiãút kiãûm vaì chi tiãu. Nhæîng cäng cuû kãú hoaûch naìy taûo ra caïc âiãöu kiãûn âãø phäúi kãút håüp caïc hoaût âäüng trong täø chæïc vaì hæåïng caïc hoaût âäüng cuía caï nhán ngæåìi lao âäüng âaût kãút quaí cao.

Âãø âaût âæåüc caïc muûc tiãu trãn, kãú hoaûch saín xuáút kinh doanh ngàõn haûn cáön thiãút phaíi cán nhàõc kyî nhæîng yãu cáöu vãö nguäön nhán læûc. Caïc chuyãn gia, giaïm saït viãn vaì ngæåìi quaín lyï cáön âæa ra yãu cáöu cuía bäü pháûn mçnh vãö: säú læåüng lao âäüng cáön thiãút theo trçnh âäü laình nghãö, kyî nàng, loaûi âaìo taûo cáön thiãút âãø âaût âæåüc muûc tiãu kinh doanh. Nãúu nhu cáöu lao âäüng cáön nhiãöu hån säú hiãûn coï, thç bäü pháûn tuyãøn mäü nhán læûc coï traïch nhiãûm thæûc hiãûn. Màût khaïc, nãúu dæû baïo nguäön nhán læûc chè roî thæìa nhán læûc, ngæåìi quaín lyï phaíi xem xeït âãø quyãút âënh seî gaíim båït læûc læåüng lao âäüng åí bäü pháûn naìo? Bao nhiãu ngæåìi? Ngæåìi lao âäüng naìo seî taûm nghè viãûc? Trong thåìi gian bao láu? Chãú âäü âäúi våïi ngæåìi bë nghè viãûc nhæ thãú naìo?...

Caïc kãú hoaûch ngàõn haûn coï aính hæåíng maûnh meî âãún caïc hoaût âäüng haìng ngaìy cuía täø chæïc. Màûc duì kãú hoaûch daìi haûn âaî chè roî âënh hæåïng cuía täø chæïc, nhæng chuïng chè coï aính hæåíng maûnh meî âãún hoaût âäüng cuía täø chæïc mäüt khi noï âæåüc chuyãøn dëch thaình caïc kãú hoaûch ngàõn haûn. Mäüt säú täø chæïc duy trç dæû âoaïn kãú hoaûch 5 âãún 10 nàm. Trong træåìng håüp naìy, caïc kãú hoaûch vaì dæû âoaïn thæåìng âæåüc xem xeït laûi vaì cáûp nháût haìng nàm âãø cho täø chæïc luän coï mäüt kãú hoaûch 5 nàm vaì caïc kãú hoaûch haìng nàm hæåïng tåïi caïc muûc tiãu daìi haûn cuía täø chæïc.



3. Caïc nhán täú aính hæåíng âãún kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc

Quaï trçnh KHHNNL cáön xaïc âënh roî caïc nhán täú aính hæåíng sau âáy:

3.1. Loaûi saín pháøm, dëch vuû maì täø chæïc seî cung cáúp cho xaî häüi vaì chiãún læåüc cuía täø chæïc

Mäùi loaûi saín pháøm vaì dëch vuû maì täø chæïc seî saín xuáút kinh doanh vaì âæa ra thë træåìng seî yãu cáöu säú læåüng vaì cháút læåüng lao âäüng, kãút cáúu nghãö nghiãûp vaì trçnh âäü laình nghãö, kyî nàng lao âäüng cuía nguäön nhán læûc ráút khaïc nhau. Do âoï, KHHNNL cáön xem xeït tháût kyî mæïc âäü phæïc taûp cuía saín pháøm âãø xaïc âënh lao âäüng våïi cå cáúu trçnh âäü laình nghãö phuì håüp.

3.2. Tênh khäng äøn âënh cuía mäi træåìngNhæ nhæîng thay âäøi vãö kinh tãú, xaî häüi, chênh trë

vaì tiãún bäü kãú hoaûch kyî thuáût seî aính hæåíng âãún hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh cuía täø chæïc, tæì âoï aính hæåíng âãún cung vaì cáöu nhán læûc cuía täø chæïc tháûm chê theo tæìng nghãö: coï nghãö bë máút âi nhæng coï nghãö måïi laûi ra âåìi vaì coï nhu cáöu nhán læûc.

3.3. Âäü daìi thåìi gian cuía kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc

Âäü daìi thåìi gian cuía KHHNNL cuîng laì mäüt nhán täú quan troüng aính hæåíng âãún KHHNNL. KHHNNL coï thãø âæåüc láûp trong thåìi haûn ngàõn tæì 1 thaïng âãún 1 nàm, hoàûc trong khoaíng thåìi gian daìi tæì 3 nàm âãún 5 hoàûc 7 nàm. Xaïc âënh khoaíng thåìi gian daìi hay ngàõn cuía KHHNNL phuû thuäüc vaìo mæïc âäü aính hæåíng cuía caïc nhán täú tæì mäi træåìng bãn trong vaì mäi træåìng bãn ngoaìi cuía täø chæïc.

Thäng thæåìng, nãúu täø chæïc hoaût âäüng kinh doanh trong mäi træåìng coï biãún âäüng låïn, biãøu hiãûn coï nhiãöu âäúi thuí caûnh tranh måïi trãn thë træåìng; caïc âiãöu kiãûn kinh tãú, chênh trë, xaî häüi thay âäøi nhanh choïng; nhu cáöu vãö saín pháøm, dëch vuû khäng äøn âënh; quy mä cuía täø chæïc nhoí; kinh nghiãûm quaín lyï yãúu... thç thæåìng xaïc âënh âäü daìi cuía kãú hoaûch nguäön nhán læûc khäng quaï 1 nàm.



Ngæåüc laûi, nãúu täø chæïc hoaût âäüng kinh doanh trong mäi træåìng tæång âäúi äøn âënh, biãøu hiãûn vë trê caûnh tranh maûnh meî; coï tiãöm læûc phaït triãøn, kinh tãú, chênh trë, xaî häüi äøn âënh; hãû thäúng thäng tin quaín lyï maûnh; nhu cáöu saín pháøm, dëch vuû äøn âënh; coï kinh nghiãûm quaín lyï täút... thç âäü daìi cuía kãú hoaûch nguäön nhán læûc âæåüc xaïc âënh trãn 1 nàm.

3.4. Loaûi thäng tin vaì cháút læåüng cuía dæû baïo thäng tin vãö kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc

Baín cháút cuía caïc cäng viãûc seî âæåüc thæûc hiãûn.Khi láûp kãú hoaûch nguäön nhán læûc phaíi xaïc âënh

roî: nhæîng loaûi cäng viãûc gç seî âæåüc thæûc hiãûn trong täø chæïc; nhæîng chäù träúng trong täø chæïc cáön âæåüc thay thãú vaì bäø sung do caïc nguyãn nhán: thuyãn chuyãøn lao âäüng, âãö baût, vãö hæu vaì nhæîng cäng viãûc måïi phaït sinh. Hån næîa, nguäön nhán læûc seî âæåüc thu huït tæì âáu? Khaí nàng âaìo taûo vaì phaït triãøn ngæåìi lao âäüng hiãûn coï trong täø chæïc âãø hoaìn thaình cäng viãûc nhæ thãú naìo? Nhán læûc tuyãøn måïi ra sao? Khaí nàng tçm kiãúm dãù hay khoï, thåìi gian daìi hay ngàõn?...

Nhæîng nhán täú trãn cáön âæåüc xem xeït vaì âaïnh giaï khi tiãún haình kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc.

4. Quaï trçnh kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc Quaï trçnh KHH nguäön nhán læûc coï thãø âæåüc thãø

hiãûn thäng qua hçnh sau âáy:Hçnh IV-1. Quaï trçnh kãú hoaûch hoïa nguäön nhán

læûc

Nguäön: Luis R. Gomez-Mejia; David B. Balkin; Robert L. Cardy: Managing Human Resources; Prentice Hall International, Inc, trang 65

Hçnh trãn thãø hiãûn, træåïc hãút KHHNNL phaíi tiãún haình dæû âoaïn cáöu nhán læûc, hay noïi caïch khaïc laì täø


NHÆÎNG ÂIÃÖU KIÃÛN VAÌ CAÏC GIAÍI PHAÏP LÆÛA CHOÜN

CÁÖU LAO ÂÄÜNG

CUNG LAO ÂÄÜNG

Cáöu saín pháøm

Nàng suáútlao âäüng

Thë træåìng lao âäüng bãn trong

Thë træåìng lao âäüng bãn ngoaìi


chæïc cáön bao nhiãu nhán læûc trong thåìi gian tåïi. Cáöu nhán læûc thæåìng tàng khi cáöu vãö saín pháøm hoàûc dëch vuû tàng; vaì cáöu nhán læûc giaím khi nàng suáút lao âäüng tàng lãn, mäüt säú læåüng lao âäüng êt hån seî saín xuáút âæåüc säú læåüng saín pháøm, hoaìn thaình khäúi læåüng cäng viãûc nhæ cuî do aïp duûng cäng nghãû måïi, kyî thuáût tiãn tiãún...

Thæï hai, KHHNNL phaíi æåïc læåüng cung nhán læûc. Cung nhán læûc træåïc hãút laì nhæîng ngæåìi lao âäüng hiãûn coï trong täø chæïc (tæì thë træåìng lao âäüng bãn trong) vaì bãn ngoaìi täø chæïc (thë træåìng lao âäüng bãn ngoaìi).

Sau khi æåïc tênh âæåüc cung vaì cáöu nhán læûc cho nàm tåïi hoàûc laì cho thåìi kyì tåïi, mäùi mäüt täø chæïc seî gàûp phaíi mäüt trong ba træåìng håüp: cung lao âäüng bàòng, låïn hån hoàûc nhoí hån cáöu lao âäüng. Mäùi træåìng håüp yãu cáöu mäüt hãû thäúng caïc giaíi phaïp khaïc nhau tuìy thuäüc vaìo âiãöu kiãûn cuû thãø cuía täø chæïc.

II. DÆÛ ÂOAÏN CÁÖU NHÁN LÆÛC Cáöu nhán læûc laì säú læåüng vaì cå cáúu nhán læûc

cáön thiãút âãø hoaìn thaình säú læåüng saín pháøm, dëch vuû hoàûc khäúi læåüng cäng viãûc cuía täø chæïc trong mäüt thåìi kyì nháút âënh.

Khi xaïc âënh cáöu nhán læûc phaíi xem xeït vaì tênh âãún aính hæåíng cuía caïc yãúu täú nhæ: caïc nhán täú bãn ngoaìi nhæ caûnh tranh trong næåïc vaì ngoaìi næåïc; tçnh hçnh kinh tãú; luáût phaïp; thay âäøi cäng nghãû vaì kyî thuáût.

Caïc nhán täú bãn trong täø chæïc gäöm haûn chãú vãö ngán saïch chi tiãu; mæïc saín læåüng seî tiãún haình saín xuáút nàm kãú hoaûch; säú loaûi saín pháøm vaì dëch vuû måïi; cå cáúu täø chæïc.

Dæû âoaïn cáöu nhán læûc âæåüc chia laìm hai loaûi: cáöu nhán læûc ngàõn haûn vaì cáöu nhán læûc daìi haûn. Mäùi loaûi cáöu nhán læûc coï thãø aïp duûng caïc phæång phaïp dæû baïo khaïc nhau kãø caí âënh tênh vaì âënh læåüng.

1. Dæû âoaïn cáöu nhán læûc ngàõn haûnDæû âoaïn cáöu nhán læûc ngàõn haûn laì cáöu nhán

læûc trong thåìi haûn 1 nàm. Tuy váûy, do âàûc âiãøm cuía



mäùi täø chæïc khoaíng thåìi gian coï thãø linh hoaût hån. Vê duû âäúi våïi caïc täø chæïc saín xuáút kinh doanh mang tênh thåìi vuû, theo muìa thç khoaíng thåìi gian coï thãø ngàõn hån (tæì 3 âãún 6 thaïng) nhæ caïc täø chæïc xáy dæûng, caïc doanh nghiãûp chãú biãún læång thæûc, thæûc pháøm, rau quaí... Trong thåìi haûn ngàõn cáöu nhán læûc phaíi xaïc âënh roî säú nhán læûc cuû thãø trong tæìng nghãö, tæìng loaûi nhán læûc.

Phæång phaïp chuí yãúu âãø dæû âoaïn cáöu nhán læûc trong thåìi haûn ngàõn laì phán têch nhiãûm vuû/phán têch khäúi læåüng cäng viãûc.

Theo trçnh tæû sau:(i) Xaïc âënh nhiãûm vuû/khäúi læåüng cäng viãûc cuía

täø chæïc cáön phaíi hoaìn thaình.(ii) Sæí duûng caïc tyí säú quy âäøi hoàûc tiãu chuáøn

âënh biãn, læåüng lao âäüng hao phê cho mäüt âån vë saín pháøm... âãø tênh täøng säú giåì lao âäüng cáön thiãút cho hoaìn thaình mäùi loaûi cäng viãûc/mäùi loaûi saín pháøm.

(iii) Quy âäøi täøng säú giåì lao âäüng ra säú ngæåìi lao âäüng cuía mäùi nghãö, mäùi loaûi cäng viãûc, mäùi loaûi saín pháøm. Täøng håüp caïc nghãö ta seî coï nhu cáöu nhán læûc cuía täø chæïc trong nàm tåïi.

Tuìy thuäüc vaìo âàûc âiãøm saín xuáút kinh doanh, loaûi saín pháøm, cå cáúu cuía mäùi täø chæïc. Phæång phaïp phán têch nhiãûm vuû dæû âoaïn cáöu nhán læûc ngàõn haûn âæåüc biãøu hiãûn cuû thãø thaình caïc phæång phaïp sau âáy:

1.2. Phæång phaïp tênh theo læåüng lao âäüng hao phê

Theo phæång phaïp naìy, xaïc âënh nhu cáöu nhán læûc cho nàm tåïi (nàm kãú hoaûch) dæûa vaìo caïc càn cæï sau âáy; täøng säú læåüng lao âäüng hao phê âãø hoaìn thaình säú læåüng saín pháøm, hoàûc khäúi læåüng cäng viãûc, nhiãûm vuû cuía nàm kãú hoaûch; quyî thåìi gian laìm viãûc bçnh quán cuía mäüt lao âäüng nàm kãú hoaûch; hãû säú tàng nàng suáút lao âäüng dæû tênh nàm kãú hoaûch.

Cäng thæïc:



Trong âoï:

D: Cáöu lao âäüng nàm kãú hoaûch cuía täø chæïc (ngæåìi).

ti: Læåüng lao âäüng hao phê âãø saín xuáút mäüt âån vë saín pháøm i (giåì - mæïc).

SLi: Täøng säú saín pháøm i cáön saín xuáút nàm kãú hoaûch.

Tn: Quyî thåìi gian laìm viãûc bçnh quán cuía mäüt lao âäüng nàm kãú hoaûch (giåì/ngæåìi).

Km: Hãû säú tàng nàng suáút lao âäüng dæû tênh nàm kãú hoaûch.

n: Säú loaûi saín pháøm cáön saín xuáút nàm kãú hoaûch.

Âãø xaïc âënh læåüng lao âäüng hao phê cho 1 âån vë saín pháøm ta phaíi dæûa vaìo mæïc lao âäüng tæïc mæïc thåìi gian hao phê cho tæìng bæåïc cäng viãûc, theo tæìng nghãö.

Quyî thåìi gian laìm viãûc bçnh quán cuía mäüt lao âäüng nàm kãú hoaûch xaïc âënh thäng qua xáy dæûng baíng cán âäúi thåìi gian lao âäüng cuía mäüt lao âäüng nàm kãú hoaûch trãn cå såí phán têch baíng cán âäúi thåìi gian lao âäüng cuía mäüt lao âäüng nàm baïo caïo. Dæû kiãún nhæîng yãúu täú aính hæåíng nhæ thay âäøi vãö kyî thuáût, täø chæïc... âãø æåïc tênh hãû säú tàng nàng suáút lao âäüng. Dæûa vaìo kãú hoaûch saín xuáút kinh doanh cuía täø chæïc ta seî coï säú læåüng saín pháøm tæìng loaûi.

Vê duû: Haîy tênh cáöu nhán læûc nàm 2005 cuía Cäng ty Dãût Kim X dæûa vaìo kãú hoaûch saín xuáút saín pháøm; læåüng lao âäüng hao phê cho mäüt âån vë saín pháøm. (Baíng IV-1)Baíng IV-1. Kãú hoaûch saín xuáút saín pháøm vaì læåüng

hao phê lao âäüng taûi Cäng ty Dãût Kim X

Tãn saín

pháøm

KHSX saín pháøm

(chiãúc) (SLi)

Læåüng lao âäüng hao phê

cho 1 saín pháøm (giåì-

mæïc) (ti)

Täøng læåüng LÂ

hao phê âãø saín xuáút saín pháøm (tiSLi)

T-Shirt 500.000 1,3 650.000

Polo-Shirt

400.000 1,5 600.000

Quáön daìi

200.000 3,0 600.000



Cäüng 1.850.000

Nàm 2005 dæû tênh nàng suáút lao âäüng cuía cäng nhán âaût 110% (tæïc hãû säú Km = 1,10).

Dæûa vaìo phán têch baíng cán âäúi thåìi gian lao âäüng cuía mäüt lao âäüng nàm 2004, dæû tênh säú ngaìy laìm viãûc thæûc tãú bçnh quán cuía mäüt lao âäüng nàm 2005 laì 270 ngaìy. Säú giåì laìm viãûc 8 giåì/ngaìy. Ta coï quyî thåìi gian laìm viãûc bçnh quán cuía mäüt lao âäüng nàm 2005 laì: 270 ngaìy x 8 giåì = 2160 giåì (tæïc Tn= 2160 giåì).

Váûy cáöu nhán læûc cuía Cäng ty Dãût Kim X nàm 2005 laì :

D = 1.850.000 : 2160 = 856 ngæåìi. Phæång phaïp naìy aïp duûng âãø dæû âoaïn cáöu nhán

læûc cho nhæîng cäng viãûc, nhæîng saín pháøm xaïc âënh âæåüc hao phê lao âäüng cáön thiãút tæïc laì coï mæïc lao âäüng laìm càn cæï khoa hoüc, thæåìng laì nhæîng nghãö cå khê, dãût, may... Âãø tênh âæåüc hao phê lao âäüng cho mäüt âån vë saín pháøm phaíi thæûc hiãûn tênh toaïn cho tæìng bæåïc cäng viãûc nãn täún thåìi gian vaì phæïc taûp, nhæng kãút quaí khaï chênh xaïc.

1.3. Phæång phaïp tênh theo nàng suáút lao âäüng

Näüi dung cå baín cuía phæång phaïp naìy laì láúy täøng saín pháøm nàm kãú hoaûch (hiãûn váût hoàûc giaï trë) chia cho nàng suáút lao âäüng cuía mäüt ngæåìi lao âäüng nàm kãú hoaûch seî âæåüc cáöu nhán læûc nàm kãú hoaûch cuía täø chæïc.

Cäng thæïc:

Trong âoï:

D: Cáöu lao âäüng nàm kãú hoaûch.

Q: Täøng saín pháøm nàm kãú hoaûch.

W: Nàng suáút lao âäüng bçnh quán cuía mäüt lao âäüng nàm kãú hoaûch.

Vê duû: Taûi xê nghiãûp chãú biãún thæûc pháøm, giaï trë saín læåüng kãú hoaûch laì 5.000.000.000 âäöng; nàng suáút lao âäüng bçnh quán mäüt lao âäüng nàm kãú hoaûch laì 50.000.000 âäöng. Váûy cáöu nhán læûc nàm kãú hoaûch cuía xê nghiãûp laì:



5.000.000.000 : 5.000.000 = 100 ngæåìi.Theo phæång phaïp naìy cáön chuï yï täøng saín

læåüng nàm kãú hoaûch vaì nàng suáút lao âäüng cuía mäüt lao âäüng nàm kãú hoaûch phaíi thäúng nháút âån vë tênh. Nãúu täøng saín læåüng tênh bàòng tiãön (giaï trë) thç nàng suáút lao âäüng cuîng tênh bàòng tiãön. Nãúu täøng saín læåüng tênh bàòng hiãûn váût (caïi, chiãúc, táún, taû, kg...) thç nàng suáút lao âäüng cuía mäüt lao âäüng nàm kãú hoaûch cuîng phaíi tênh bàòng hiãûn váût.

1.4. Phæång phaïp tênh theo tiãu chuáøn âënh biãn

Tiãu chuáøn âënh biãn laì khäúi læåüng cäng viãûc/nhiãûm vuû maì mäüt ngæåìi phaíi âaím nháûn. Vê duû säú hoüc sinh maì mäüt giaïo viãn phaíi âaím nháûn; säú giæåìng bãûnh maì mäüt häü lyï phaíi phuûc vuû.

Dæû âoaïn cáöu nhán læûc nàm kãú hoaûch theo phæång phaïp naìy seî càn cæï vaìo nhiãûm vuû cáön hoaìn thaình nàm kãú hoaûch nhæ: Täøng säú hoüc sinh nháûp træåìng theo tæìng loaûi låïp hoüc (låïp 1; låïp 2...) cuía træåìng; hoàûc täøng säú giæåìng bãûnh cáön phuûc vuû nàm kãú hoaûch cuía bãûnh viãûn; vaì âënh mæïc phuûc vuû cuía mäüt giaïo viãn hoàûc cuía mäüt y syî, mäüt baïc syî nàm kãú hoaûch.

Phæång phaïp tênh theo tiãu chuáøn âënh biãn thêch håüp âãø dæû baïo cáöu nhán læûc nàm kãú hoaûch cuía caïc täø chæïc thuäüc ngaình giaïo duûc, y tãú, phuûc vuû...

Vê duû: Haîy dæû âoaïn säú giaïo viãn tæì låïp 1 âãún låïp 5 (báûc tiãøu hoüc) nàm kãú hoaûch cuía mäüt træåìng hoüc. Theo quy âënh tiãu chuáøn âënh biãn (säú læåüng hoüc sinh maì mäüt giaïo viãn phaíi âaím nháûn) nhæ säú liãûu cäüt säú 2; säú læåüng hoüc sinh nháûp træåìng åí caïc låïp nhæ trong baíng. Tæì âoï dæû tênh âæåüc säú giaïo viãn tiãøu hoüc cuía træåìng nàm kãú hoaûch bàòng säú hoüc sinh nháûp træåìng chia cho tiãu chuáøn âënh biãn (Baíng IV-2).

Baíng IV-2. Dæû âoaïn nhu cáöu giaïo viãn báûc tiãøu hoüc cuía mäüt træåìng hoüc nàm kãú hoaûch



(âån vë tênh: ngæåìi)

Låïp

Tyí säú giaïo

viãn/hoüc sinh (Tiãu

chuáøn âënh biãn)

Säú læåüng

hoüc sinh åí caïc

låïp nàm baïo caïo

Dæû baïo säú læåüng

hoüc sinh caïc låïp nàm

kãú hoaûch

Säú læåüng

giaïo viãn

hiãûn coï nàm

baïo caïo

Säú læåüng

giaïo viãn dæû baïo

nàm kãú hoaûch

(1) (2) (3) (4) (5 = 3 : 2)

(6 = 4 : 2)

Låïp 1

1/20 914 962 46 48

Låïp 2

1/22 896 914 41 42

Låïp 3

1/24 945 896 40 37

Låïp 4

1/26 1.021 945 39 36

Låïp 5

1/28 968 1.021 35 36

Täøng säú 4.744 4.738 201 199

2. Dæû âoaïn cáöu nhán læûc daìi haûnKãú hoaûch hoïa nhán læûc daìi haûn thæåìng âæåüc

tiãún haình cho thåìi haûn trãn 1 nàm, coï thãø tæì 3 âãún 5 nàm hoàûc 7 nàm.

Dæû âoaïn cáöu nhán læûc daìi haûn laì nhiãûm vuû cuía caïc chuyãn gia quaín lyï nhán læûc. Mäùi täø chæïc tiãún haình saín xuáút caïc loaûi saín pháøm khaïc nhau, trçnh âäü täø chæïc vaì quaín lyï, trçnh âäü kyî thuáût aïp duûng vaìo saín xuáút kinh doanh cuîng ráút khaïc nhau cho nãn cáöu vãö säú læåüng vaì cháút læåüng nhán læûc nàm kãú hoaûch ráút khaïc nhau. Do âoï, phaíi càn cæï vaìo muûc tiãu vaì kãú hoaûch chiãún læåüc saín xuáút kinh doanh cuía täø chæïc trong tæång lai, dæû âoaïn nhæîng thay âäøi vãö kyî thuáût, cäng nghãû, taïc âäüng cuía mäi træåìng... âãø dæû baïo cáöu nhán læûc cho tæìng loaûi cäng viãûc, tæìng nghãö, tæìng loaûi saín pháøm cho thåìi kyì kãú hoaûch.



Coï nhiãöu phæång phaïp dæû âoaïn cáöu nhán læûc daìi haûn. Sau âáy laì mäüt säú phæång phaïp:

2.1. Phæång phaïp dæû âoaïn cáöu nhán læûc cuía täø chæïc dæûa vaìo cáöu nhán læûc cuía tæìng âån vë

Theo phæång phaïp naìy, ngæåìi quaín lyï åí tæìng âån vë (phán xæåíng, phoìng, ban) dæûa vaìo muûc tiãu cuía âån vë, xaïc âënh khäúi læåüng cäng viãûc cáön phaíi hoaìn thaình cho thåìi kyì kãú hoaûch dæû âoaïn cáön bao nhiãu nhán læûc âãø hoaìn thaình khäúi læåüng cäng viãûc âoï. Cáöu nhán læûc cuía täø chæïc trong thåìi kyì kãú hoaûch seî âæåüc täøng håüp tæì cáöu nhán læûc cuía tæìng âån vë.

Æu âiãøm cå baín cuía phæång phaïp naìy laì ngæåìi quaín lyï åí tæìng bäü pháûn, âån vë trong täø chæïc thæåìng coï nhæîng thäng tin chênh xaïc vãö nhiãûm vuû, saín læåüng, khäúi læåüng cäng viãûc... maì âån vë mçnh seî hoaìn thaình trong thåìi kyì kãú hoaûch, do âoï seî dæû âoaïn âæåüc säú nhán læûc cáön thiãút kãø caí nhæîng ngæåìi lao âäüng måïi dæû kiãún cáön âæåüc thu huït vaì bäø sung.

Nhæåüc âiãøm cuía phæång phaïp naìy laì âãø coï säú liãûu cáön thiãút cho dæû âoaïn âoìi hoíi phaíi coï sæû håüp taïc cuía nhiãöu ngæåìi trong âån vë. Hån næîa mäùi ngæåìi quaín lyï åí tæìng bäü pháûn, âån vë coï thãø sæí duûng nhæîng giaí âënh khaïc nhau cho sæû phaït triãøn âån vë mçnh trong tæång lai âãø dæû âoaïn cáöu nhán læûc. Âãø khàõc phuûc nhæåüc âiãøm naìy ngæåìi âæïng âáöu täø chæïc phaíi thäng baïo roî muûc tiãu daìi haûn cuía täø chæïc trong thåìi kyì kãú hoaûch, âæa ra nhæîng raìng buäüc vãö taìi chênh, väún, lao âäüng... dæûa vaìo âoï ngæåìi quaín lyï tæìng âån vë dæû âoaïn cáöu nhán læûc cuía âån vë mçnh.

2.2. Phæång phaïp æåïc læåüng trung bçnhDæû âoaïn cáöu nhán læûc cuía täø chæïc thåìi kyì kãú

hoaûch dæûa vaìo cáöu nhán læûc bçnh quán haìng nàm cuía täø chæïc trong thåìi kyì træåïc.

Vê duû:Coï säú liãûu nhán læûc cuía Cäng ty kinh doanh Váûn

Taíi tæì nàm 1990 âãún nàm 2000 nhæ sau:Baíng IV-3. Nhán læûc Cäng ty kinh doanh Váûn Taíi 1990 -

2000

Nàm Ngæåìi Nàm Ngæåìi Nàm Ngæåìi



1990 300 1994 280 1998 297

1991 305 1995 312 1999 315

1992 310 1996 277 2000 311

1993 273 1997 332

Haîy dæû âoaïn cáöu nhán læûc cuía cäng ty âãún nàm 2005. Biãút ràòng tçnh hçnh saín xuáút kinh doanh cuía cäng ty tæì nàm 2001 âãún 2005 khäng coï gç thay âäøi gç âaïng kãø so våïi giai âoaûn 1990 âãún 2000.

AÏp duûng phæång phaïp æåïc læåüng trung bçnh, cáöu nhán læûc cuía cäng ty giai âoaûn tæì nàm 2001 âãún nàm 2005 seî laì säú nhán læûc bçnh quán caïc nàm thåìi kyì 1990-2000:

D = 3312 : 11 = 301 (ngæåìi/nàm).Theo phæång phaïp naìy, viãûc tênh toaïn cáöu nhán

læûc âån giaín, säú liãûu dãù thu tháûp nhæng phæång phaïp naìy dæûa vaìo säú liãûu cuía quaï khæï, khi dæû âoaïn coï thãø khäng tháúy hãút nhæîng biãún âäüng coï thãø xaíy ra trong thåìi kyì kãú hoaûch aính hæåíng âãún cáöu nhán læûc cuía täø chæïc.

2.3. Phæång phaïp tênh theo tiãu chuáøn hao phê lao âäüng cuía mäüt âån vë saín læåüng

Näüi dung cå baín cuía phæång phaïp naìy laì láúy tiãu chuáøn hao phê lao âäüng âãø saín xuáút ra mäüt âån vë saín læåüng (1.000.000 âäöng giaï trë saín læåüng; hoàûc laì mäüt âån vë saín pháøm) tênh theo giåì - mæïc nhán våïi täøng saín læåüng nàm kãú hoaûch. Sau âoï chia cho quyî thåìi gian laìm viãûc bçnh quán cuía mäüt lao âäüng nàm kãú hoaûch ta âæåüc cáöu lao âäüng nàm kãú hoaûch.

Cäng thæïc: D = (Q x t) /TTrong âoï:D: Cáöu nhán læûc nàm kãú hoaûch.Q: Täøng saín læåüng cáön phaíi saín xuáút nàm kãú

hoaûch.t: Tiãu chuáøn hao phê lao âäüng cho mäüt âån vë saín

læåüng nàm kãú hoaûch.



T: Täøng säú giåì laìm viãûc bçnh quán cuía mäüt lao âäüng nàm kãú hoaûch.

Vê duû:Taûi mäüt xê nghiãûp khai thaïc âaï, coï saín læåüng kãú

hoaûch/nàm giai âoaûn 2001 âãún 2005 laì 500.000 táún/nàm. Tiãu chuáøn hao phê lao âäüng cho mäüt táún âaï khai thaïc laì 20 giåì. Säú giåì laìm viãûc bçnh quán cuía mäüt lao âäüng thåìi kyì kãú hoaûch laì 2100 giåì/nàm. Cáöu nhán læûc/nàm cuía xê nghiãûp giai âoaûn 2001 âãún 2005 seî laì:

D = (500.000 táún x 20 giåì) : 2100 giåì = 476 ngæåìi/nàm.

2.4. Phæång phaïp dæû âoaïn xu hæåïngNäüi dung cuía phæång phaïp naìy laì: Càn cæï vaìo kãú

hoaûch saín xuáút kinh doanh vaì muûc tiãu cáön âaût âæåüc cuía täø chæïc trong thåìi kyì kãú hoaûch nhæ: säú læåüng saín pháøm hoàûc dëch vuû; doanh säú baïn ra; æåïc tênh nhæîng thay âäøi vãö kyî thuáût aính hæåíng âãún quaï trçnh saín xuáút kinh doanh cuía täø chæïc... so våïi thåìi kyì hiãûn taûi, æåïc tênh cáöu nhán læûc cáön thiãút âãø hoaìn thaình nhiãûm vuû cuía täø chæïc thåìi kyì kãú hoaûch.

AÏp duûng phæång phaïp naìy, cäng viãûc dæû âoaïn nhu cáöu nhán læûc âæåüc thæûc hiãûn mäüt caïch dãù daìng nhæng æåïc læåüng thæåìng êt chênh xaïc vaì chuí yãúu dæûa vaìo säú liãûu cuía thåìi kyì træåïc âoï.

2.5. Phæång phaïp phán têch häöi quy tuyãún tênh

Sæí duûng haìm säú toaïn hoüc phaín aïnh mäúi quan hãû cuía cáöu nhán læûc våïi caïc biãún säú nhæ: doanh säú baïn ra; saín læåüng seî saín xuáút kyì kãú hoaûch; nàng suáút lao âäüng; säú hoüc sinh/sinh viãn dæû kiãún seî nháûp træåìng thåìi kyì kãú hoaûch... âãø dæû âoaïn cáöu nhán læûc cuía täø chæïc trong thåìi kyì kãú hoaûch.

Âãø aïp duûng phæång phaïp naìy cáön thu tháûp säú liãûu phaín aïnh mäúi quan hãû giæîa cáöu nhán læûc theo thåìi gian vaì caïc yãúu täú theo chuäùi thåìi gian.

Chàóng haûn: y = f (X1, X2, X3...)Chuäùi thåìi gian thu tháûp âæåüc säú liãûu caìng daìi

thç kãút quaí dæû âoaïn cáöu nhán læûc thåìi kyì kãú hoaûch caìng chênh xaïc.



Vê duû: Taûi mäüt træåìng hoüc, âãø âaïp æïng nhu cáöu hoüc táûp cuía dán cæ trong vuìng quy mä træåìng hoüc cáön âæåüc måí räüng vaì nhu cáöu giaïo viãn kyì kãú hoaûch seî âæåüc tàng lãn. Giaí sæí trong nhæîng nàm âaî qua, theo säú liãûu baïo caïo ta coï mäúi quan hãû giæîa säú læåüng hoüc sinh nháûp træåìng vaì säú læåüng giaïo viãn nhæ trong baíng sau. Sæí duûng phæång phaïp phán têch häöi quy tuyãún tênh âãø dæû âoaïn nhu cáöu giaïo viãn cuía træåìng nàm 2005.

Baíng IV-4. Säú læåüng hoüc sinh nháûp træåìng vaì säú læåüng giaïo viãn

qua caïc nàm(âån vë:

ngæåìi)

NàmSäú læåüng hoüc

sinh (ngæåìi)Säú læåüng giaïo

viãn (ngæåìi)

1986 200 15

1987 250 20

1988 345 24

1989 378 25

1990 400 23

1991 456 25

1992 504 27

1993 546 26

1994 750 30

1995 809 33

1996 837 39

1997 928 45

1998 1107 60

Æåïc tênh säú hoüc sinh nàm

2005 laì1.400 392



Nháûp säú liãûu trong baíng vaìo maïy vi tênh coï chæång trçnh âaî caìi âàût sàôn, tiãún haình xæí lyï säú liãûu thäúng kã, kãút quaí cáöu nhán læûc thåìi kyì kãú hoaûch âæåüc xaïc âënh.

Nhæîng säú liãûu trong baíng qua xæí lyï cho ta phæång trçnh biãøu diãùn mäúi quan hãû giæîa säú læåüng giaïo viãn vaì säú læåüng hoüc sinh nháûp træåìng nhæ sau:

Y = 7,234 + 0,0397 XTrong âoï:Y : Säú læåüng giaïo viãnX: Säú læåüng hoüc sinh nháûp træåìng.Âãø dæû âoaïn nhu cáöu giaïo viãn cáön thiãút cho thåìi

kyì kãú hoaûch khi âaî biãút säú læåüng hoüc sinh nháûp ta chè viãûc thay vaìo phæång trçnh trãn:

Nhu cáöu giaïo viãn æåïc tênh nàm 2005 seî laì:Y = 7,234 + (0,0397 x 1400) = 63 giaïo viãnCoï thãø aïp duûng phæång phaïp naìy âãø xaïc âënh

cáöu nhán læûc cuía caïc täø chæïc dæûa vaìo phán têch mäúi quan hãû cuía nhiãöu yãúu täú. Tuy váûy, phæång phaïp naìy thæåìng thêch håüp khi thu tháûp âæåüc säú liãûu cuía täø chæïc trong mäüt chuäùi thåìi gian daìi trong quaï khæï hoàûc coï máùu säú liãûu khaï låïn. Phæång phaïp naìy chè thêch håüp trong træåìng håüp mäi træåìng cuía täø chæïc ráút äøn âënh.

2.6. Phæång phaïp chuyãn giaDæû âoaïn cáöu nhán læûc daìi haûn dæûa vaìo yï kiãún

cuía caïc chuyãn gia coï kinh nghiãûm trong tæìng lénh væûc, coï thãø laì yï kiãún cuía mäüt nhoïm chuyãn gia hoàûc laì yï kiãún cuía caï nhán nhæ giaïm âäúc nguäön nhán læûc hoàûc laì chuyãn gia kãú hoaûch hoïa daìi haûn. Caïc chuyãn gia dæûa vaìo âaïnh giaï cuía hoü vãö tçnh hçnh täø chæïc trong tæång lai, âiãöu kiãûn kinh tãú, xaî häüi cuía täø chæïc, våïi kinh nghiãûm maì hoü âaî tæìng têch luîy âæåüc seî âæa ra phæång aïn dæû âoaïn cáöu nhán læûc cuía täø chæïc trong thåìi kyì kãú hoaûch.

Âãø âaût âæåüc kãút quaí mong muäún täø chæïc cáön phaíi sæí duûng täøng håüp kãút quaí æåïc læåüng cáöu nhán læûc thåìi kyì kãú hoaûch cuía täø chæïc maì nhiãöu chuyãn gia âaî hiãún kãú. Kinh nghiãûm cho tháúy coï 3 phæång phaïp sau:



Phæång phaïp 1: Yãu cáöu mäùi chuyãn gia näüp baín tæåìng trçnh vãö æåïc tênh cáöu nhán læûc cuía täø chæïc theo kinh nghiãûm riãng cuía hoü, sau âoï seî tênh trung bçnh cáöu nhán læûc cuía täø chæïc theo æåïc tênh cuía caïc chuyãn gia.

Phæång phaïp 2: Täø chæïc häüi thaío måìi caïc chuyãn gia âãún dæû vaì phaït biãøu, thaío luáûn nhoïm. Kãút luáûn cuäúi cuìng laì yï kiãún thäúng nháút cuía caïc chuyãn gia vãö æåïc tênh cáöu nhán læûc cuía täø chæïc trong thåìi kyì kãú hoaûch.

Phæång phaïp 3: Âãø thæûc hiãûn phæång phaïp naìy, mäüt ngæåìi coï traïch nhiãûm dæû âoaïn cáöu nhán læûc cuía täø chæïc - coï thãø laì chuyãn gia cuía phoìng quaín lyï nguäön nhán læûc thæûc hiãûn caïc cäng viãûc sau:

Læûa choün danh saïch caïc chuyãn gia am hiãøu vãö täø chæïc vaì coï kiãún thæïc, kinh nghiãûm dæû âoaïn nhán læûc.

Xaïc âënh roî nhæîng váún âãö coï liãn quan âãún dæû âoaïn nhán læûc: khoï khàn, thuáûn låüi, muûc tiãu vaì chiãún læåüc phaït triãøn täø chæïc trong tæång lai.

Soaûn mäüt baíng cáu hoíi vãö dæû âoaïn cáöu nhán læûc cuía täø chæïc trong thåìi kyì kãú hoaûch vaì gæíi âãún tæìng chuyãn gia.

Caïc chuyãn gia æåïc tênh cáöu nhán læûc cuía täø chæïc theo kiãún thæïc vaì kinh nghiãûm cuía mçnh, chuyãøn âãún cho ngæåìi coï traïch nhiãûm täøng håüp. Kãút quaí dæû âoaïn nhán læûc âæåüc gæíi tråí laûi caïc chuyãn gia xem xeït cho yï kiãún vãö phæång aïn læûa choün. Nãúu mäüt chuyãn gia naìo âoï chæa âäöng tçnh vãö phæång aïn täøng håüp dæû âoaïn nhán læûc âaî choün thç yãu cáöu giaíi thêch roî: nguyãn nhán khäng âäöng tçnh, cáön thay âäøi nhæ thãú naìo vaì chuyãøn baín goïp yï âoï âãún ngæåìi coï traïch nhiãûm täøng håüp cáöu nhán læûc. Phæång aïn cuäúi cuìng dæû âoaïn cáöu nhán læûc cuía täø chæïc laì kãút quaí nháút trê cao cuía caïc chuyãn gia.

Våïi phæång phaïp naìy, caïc chuyãn gia khäng tiãúp xuïc træûc tiãúp våïi nhau trong cuäüc hoüp hoàûc häüi thaío maì chè thäng qua vàn baín nãn thuáûn låüi hån vaì traïnh âæåüc nhæîng haûn chãú (nhæ nãø nang hoàûc ngaûi báút âäöng quan âiãøm...) trong thaío luáûn nhoïm.



III. DÆÛ ÂOAÏN CUNG NHÁN LÆÛC Sau khi dæû âoaïn cáöu nhán læûc, cáön tiãún haình

dæû âoaïn cung nhán læûc cuía täø chæïc trong thåìi kyì kãú hoaûch. Täø chæïc phaíi âaïnh giaï, phán têch, vaì dæû âoaïn khaí nàng coï bao nhiãu ngæåìi sàôn saìng laìm viãûc cho täø chæïc âãø biãûn phaïp thu huït, sæí duûng vaì khai thaïc tiãöm nàng cuía ngæåìi lao âäüng, náng cao hiãûu quaí hoaût âäüng cuía täø chæïc.

Dæû âoaïn cung nhán læûc tæì hai nguäön: cung nhán læûc tæì bãn trong täø chæïc (tæïc laì phán têch nhán læûc hiãûn coï trong täø chæïc) vaì cung nhán læûc tæì bãn ngoaìi täø chæïc.

1. Dæû âoaïn cung nhán læûc trong näüi bäü täø chæïc/Phán têch nhán læûc hiãûn coï cuía täø chæïc

Kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc yãu cáöu phán têch kyî læûc læåüng lao âäüng hiãûn coï cuía täø chæïc vãö säú læåüng vaì cå cáúu læûc læåüng lao âäüng.

Muäún váûy cáön thæûc hiãûn theo trçnh tæû sau âáy:1.1. Phán loaûi læûc læåüng lao âäüng hiãûn coï

trong täø chæïcSäú læåüng nhán læûc hiãûn coï trong täø chæïc træåïc

hãút phaíi âæåüc phán loaûi theo caïc tiãu thæïc khaïc nhau nhæ: Giåïi tênh; tuäøi; theo nghãö; theo trçnh âäü laình nghãö; sæïc khoíe; thám niãn cäng taïc; tçnh traûng gia âçnh; theo chæïc nàng; tiãöm nàng cho phaït triãøn vaì âãö baût... laìm cå såí cho phán têch.

1.2. Phán têch nhán læûc hiãûn coï trong täø chæïc

a. Näüi dung phán têchPhán têch cå cáúu tuäøi cuía læûc læåüng lao âäüng

hiãûn coï trong täø chæïc. Phán têch cå cáúu nhán læûc theo giåïi tênh: nam, næî âãø âaïnh giaï mæïc âäü phuì håüp våïi yãu cáöu cäng viãûc.

Phán têch trçnh âäü vàn hoïa cuía ngæåìi lao âäüng theo caïc nghãö, loaûi cäng viãûc.

Phán têch kãút cáúu trçnh âäü, nghãö nghiãûp cuía ngæåìi lao âäüng theo tæìng cáúp báûc (chàóng haûn: báûc 1; báûc 2; báûc 3; báûc 4...), so våïi nhu cáöu. Hoàûc phán têch so saïnh trçnh âäü (bàòng cáúp âaût âæåüc, chuyãn



ngaình âaî âæåüc âaìo taûo) cuía caïn bäü quaín lyï, laînh âaûo âäúi våïi yãu cáöu cuía cäng viãûc.

Phán têch so saïnh mæïc âäü phæïc taûp cuía cäng viãûc vaì trçnh âäü laình nghãö cuía cäng nhán thäng qua so saïnh cáúp báûc cäng viãûc våïi cáúp báûc cäng nhán theo tæìng nghãö, tæìng báûc biãút âæåüc mæïc âäü phuì håüp, khäng phuì håüp vaì coï chiãún læåüc nguäön nhán læûc thêch æïng cho thåìi kyì kãú hoaûch.

Táûp trung phán têch nhæîng cäng viãûc cuû thãø hoàûc loaûi cäng viãûc thæåìng coï tyí lãû thay thãú lao âäüng cao; vàõng màût nhiãöu; vi phaûm kyí luáût lao âäüng hoàûc hoaìn thaình cäng viãûc åí mæïc âäü tháúp, tçnh hçnh sæí duûng thåìi gian lao âäüng cuía caïc loaûi lao âäüng.

Chè roî nhæîng ngæåìi seî vãö hæu, seî nghè viãûc trong tæìng nàm kãú hoaûch âãø coï kãú hoaûch thäng baïo cho ngæåìi lao âäüng biãút træåïc âäöng thåìi chuáøn bë ngæåìi thay thãú mäüt caïch chuí âäüng.

b. Phæång phaïp phán têchSæí duûng phæång phaïp so saïnh læûc læåüng nhán

læûc hiãûn coï trong täø chæïc theo tæìng tiãu thæïc våïi yãu cáöu cäng viãûc maì hoü âang âaím nháûn hoàûc so våïi tçnh hçnh nhán læûc hiãûn coï våïi yãu cáöu cäng viãûc trong nàm kãú hoaûch sàõp tåïi nhàòm âaût âæåüc muûc tiãu saín xuáút kinh doanh cuía täø chæïc.

Vê duû:(a) Phán têch kãút cáúu nghãö nghiãûp cuía lao âäüng

trong doanh nghiãûp:Âaím baío nhu cáöu lao âäüng theo tæìng nghãö trong

doanh nghiãûp chàóng nhæîng âaím baío tênh âäöng bäü vãö lao âäüng giæîa caïc nghãö trong dáy chuyãön saín xuáút maì coìn taûo âiãöu kiãûn âãø sæí duûng lao âäüng håüp lyï theo caïc nghãö, táûn duûng nàng læûc maïy moïc thiãút bë hiãûn coï. Båíi vç nãúu mäüt nghãö naìo âoï bë thæìa lao âäüng so våïi nhu cáöu seî dáùn âãún bäú trê lao âäüng khäng âuïng ngaình nghãö, trong khi âoï nghãö naìo bë thiãúu lao âäüng seî khäng âaím baío tênh âäöng bäü trong dáy chuyãön saín xuáút.

Phæång phaïp phán têch: so saïnh säú lao âäüng cáön coï theo nhu cáöu saín xuáút kinh doanh, phuûc vuû



kinh doanh våïi säú lao âäüng hiãûn coï theo tæìng nghãö, tæìng cäng viãûc, tæìng chæïc danh.

Baíng IV-5. Phán têch kãút cáúu nghãö nghiãûp cuía cäng nhán saín xuáút taûi Cäng ty May X

(âån vë tênh: ngæåìi)

Caïc NghãöSäú lao âäüng theo nhu cáöu

kãú hoaûch

Säú lao âäüng

hiãûn coï

Thæìa/thiãúu lao

âäüng (+/-)

Nghãö Dãût 100 95 -5

Nghãö May 90 90 0

Nghãö Táøy Nhuäüm

25 30 +5

Täøng håüp 215 215 0

Säú liãûu trong biãøu cho tháúy: täøng säú nhán læûc hiãûn coï cuía doanh nghiãûp cán âäúi våi nhu cáöu nhán læûc nàm kãú hoaûch. Nhæng phán têch sáu tæìng nghãö laûi coï tçnh traûng thæìa cäng nhán nghãö táøy nhuäüm vaì thiãúu cäng nhán nghãö dãût.

(b) Phán têch tçnh hçnh sæí duûng cäng nhán saín xuáút theo trçnh âäü laình nghãö:

Bàòng viãûc so saïnh cáúp báûc cäng viãûc bçnh quán våïi cáúp báûc cäng nhán bçnh quán cuía tæìng nghãö; tæìng bäü pháûn saín xuáút vaì toaìn doanh nghiãûp theo biãøu sau:Baíng IV-6. Thäúng kã cáúp báûc cäng viãûc bçnh quán vaì

cáúp báûc cäng nhán bçnh quán theo nghãö taûi Cäng ty May X

Caïc Nghãö

Cáúp báûc cäng viãûc bçnh quán

Cáúp báûc cäng nhán bçnh quán

So saïnh(CBCVbq-CBCNbq)



Dãût 3,5 3 +0,5

May 3 4 -1

Táøy Nhuäüm

4 4 0

Cå khê 5 6 -1

............

Theo vê duû trãn sæû phuì håüp trong bäú trê lao âäüng theo trçnh âäü laình nghãö cuía cäng ty âæåüc âaím baío trong caïc nghãö: Dãût, Táøy; trong khi åí caïc nghãö May, Cå khê bë laîng phê sæïc lao âäüng vç cäng nhán phaíi laìm caïc cäng viãûc yãu cáöu trçnh âäü laình nghãö tháúp hån trçnh âäü laình nghãö hiãûn coï cuía hoü.

(c) Phán têch tçnh hçnh sæí duûng caïn bäü chuyãn män, kyî thuáût theo ngaình nghãö âaìo taûo, trçnh âäü chuyãn män, thám niãn nghãö...

So saïnh tçnh hçnh thæûc tãú (säú ngæåìi hiãûn coï) våïi yãu cáöu cäng viãûc (säú ngæåìi cáön coï theo nhu cáöu) nhàòm âaïnh giaï mæïc âäü phuì håüp theo caïc tiãu thæïc; ngaình nghãö âaìo taûo; trçnh âäü chuyãn män; thám niãn nghãö; trçnh âäü ngoaûi ngæî...Baíng IV-7. Baíng âaïnh giaï mæïc âäü phuì håüp giæîa

caïc chæïc danh theo caïc tiãu thæïc

Chæïc danh

Trçnh âäü hiãûn coï Yãu cáöu cäng viãûc

Ngaình

âaìo taûo

Trçnh

âäü chuyãn

män

Thám

niãn nghã

ö

Trçnh

âäü ngoa

ûi ngæî

Ngaình

âaìo taûo

Trçnh

âäü chuyãn

män

Thám

niãn nghã

ö

Trçnh

âäü ngoa

ûi ngæî

Giaïm âäúc

Phoï giaïm âäúc



KDoanh

Træåíng phoìng Nhán sæû

Chuyãn gia tiãön læång

..........

c. Âãö xuáút caïc kãú hoaûch thêch æïng cho tuyãøn mäü, tuyãøn choün, âaìo taûo, phaït triãøn âãø thoía maîn nhu cáöu thay thãú vaì phaït triãøn, måí räüng saín xuáút kinh doanh

Hãû thäúng thäng tin nguäön nhán læûc seî cung cáúp caïc thäng tin, tæ liãûu, säú liãûu phán têch tçnh hçnh læûc læåüng lao âäüng cuía täø chæïc. Caïc thäng tin, säú liãûu naìy âæåüc thu tháûp tæì nhiãöu nguäön khaïc nhau thuäüc häö så cuía ngæåìi lao âäüng nhæ: caïc máùu âån xin viãûc; baín âaïnh giaï tçnh hçnh thæûc hiãûn cäng viãûc thæåìng kyì cuía ngæåìi lao âäüng; nhæîng bäø sung thay âäøi cuía caï nhán ngæåìi lao âäüng; tçnh hçnh khen thæåíng, kyí luáût; lëch sæí vãö âaìo taûo, tiãön læång; häö så sæïc khoíe cuía ngæåìi lao âäüng...Hãû thäúng thäng tin nguäön nhán læûc khäng chè laìm cå såí cho phán têch tçnh hçnh nhán læûc hiãûn coï trong täø chæïc âãø tiãún haình kãú hoaûch hoïa nhán læûc maì coìn laìm cå såí cho kãú hoaûch hoïa saín xuáút, thë træåìng, taìi chênh.

2. Dæû âoaïn cung nhán læûc tæì bãn ngoaìiDæû âoaïn cung nhán læûc tæì bãn ngoaìi laì cäng viãûc

ráút quan troüng båíi vç nhán læûc cuía täø chæïc thæåìng bë biãún âäüng do mäüt säú ngæåìi âang laìm viãûc trong täø chæïc nhæng laûi coï nhu cáöu thuyãn chuyãøn âi nåi khaïc, vãö hæu, äúm âau, chãút, tai naûn, bë kyí luáût buäüc thäi viãûc... Vç váûy, nhu cáöu bäø sung nhán læûc xuáút hiãûn vaì nguäön bäø sung cho säú naìy phaíi tçm tæì thë træåìng



lao âäüng bãn ngoaìi. Màût khaïc, do nhu cáöu phaït triãøn vaì måí räüng saín xuáút nãn täø chæïc cáön coï thãm nhán læûc âãø hoaìn thaình nhiãûm vuû saín xuáút. Do âoï, dæû âoaïn cung nhán læûc tæì thë træåìng lao âäüng bãn ngoaìi cho pheïp täø chæïc tháúy roî tiãöm nàng lao âäüng, caïc nguäön nhán læûc coï thãø cung cáúp cho täø chæïc vaì coï biãûn phaïp thu huït nguäön nhán læûc phuì håüp våïi yãu cáöu cuía täø chæïc khi cáön thiãút.

Dæû âoaïn cung nhán læûc tæì bãn ngoaìi täø chæïc cáön âæåüc xem xeït vaì phán têch åí táöm vé mä båíi vç noï phuû thuäüc vaìo nguäön nhán læûc cuía xaî häüi, quy mä vaì cå cáúu nguäön nhán læûc trong xaî häüi laûi phuû thuäüc vaìo quy mä, cå cáúu vaì sæû gia tàng dán säú. Do âoï caïc yãúu täú: kinh tãú, vàn hoïa, xaî häüi, tám lyï, phong tuûc, táûp quaïn... laûi aính hæåíng âãún mæïc sinh. Viãûc tàng hoàûc giaím mæïc sinh seî taïc âäüng âãún tàng giaím caïc nguäön nhán læûc. Chàóng haûn, xu hæåïng giaím sinh åí caïc næåïc phaït triãøn trong caïc tháûp kyí væìa qua âaî vaì âang dáùn âãún thiãúu nhán læûc hiãûn taûi vaì tæång lai cho caïc næåïc naìy. Tæì âoï caïc chæïc nàng cuía quaín lyï nguäön nhán læûc trong täø chæïc nhæ: tuyãøn mäü, tuyãøn choün, âaìo taûo, phaït triãøn, thuì lao lao âäüng, caïc quan hãû lao âäüng... cuîng phaíi âæåüc xem xeït, âiãöu chènh, giaíi quyãút càn cæï vaìo tçnh hçnh khan hiãúm caïc nguäön lao âäüng cuía xaî häüi. Trong khi âoï åí caïc næåïc cháûm phaït triãøn vaì âang phaït triãøn nhæ næåïc ta, do kãút quaí cuía gia tàng dán säú nhanh trong cuäúi nhæîng nàm 70 vaì âáöu nhæîng nàm 80, säú læåüng nguäön nhán læûc hiãûn taûi cuía âáút næåïc ráút däöi daìo. Do âoï, khi âaïnh giaï cung nhán læûc tæì bãn ngoaìi âãø coï caïc biãûn phaïp thu huït lao âäüng, duy trç vaì phaït triãøn læûc læåüng lao âäüng cuía täø chæïc phaíi âàût trong âiãöu kiãûn thæìa nhán læûc vãö màût säú læåüng, nhæng cháút læåüng nguäön nhán læûc tháúp, nhiãöu nghãö thiãúu nhán læûc coï trçnh âäü laình nghãö.

Khi âaïnh giaï vaì dæû âoaïn nguäön nhán læûc tæì thë træåìng lao âäüng bãn ngoaìi cáön táûp trung vaìo caïc näüi dung sau âáy:

2.1. Biãún âäüng mæïc sinh, mæïc chãút, quy mä vaì cå cáúu dán säú



Dán säú laì cå såí hçnh thaình caïc nguäön nhán læûc. Tuy váûy, viãûc tàng giaím dán säú cuía thåìi kyì naìy chè coï thãø taïc âäüng âãún tàng hoàûc giaím nguäön nhán læûc cuía thåìi kyì sau âoï tæì 15 âãún 16 nàm. Båíi vç con ngæåìi tæì khi sinh ra cho âãún khi bæåïc vaìo tuäøi coï khaí nàng lao âäüng phaíi máút mäüt khoaíng thåìi gian êt nháút 15 âãún 16 nàm. Maì viãûc tàng, hoàûc giaím mæïc sinh vaì mæïc chãút seî træûc tiãúp laìm tàng hoàûc giaím quy mä vaì cå cáúu dán säú, tæì âoï laìm thay âäøi quy mä vaì cå cáúu læûc læåüng lao âäüng. Do âoï, phán têch quy mä cå cáúu dán säú, sæû tàng hoàûc giaím mæïc sinh, mæïc chãút seî cho pheïp täø chæïc nhçn tháúy roî caïc nguäön nhán læûc trong tæång lai âãø coï biãûp phaïp thêch æïng.

Trong âiãöu kiãûn Viãût Nam hiãûn nay coï quy mä dán säú låïn âæïng thæï 12 trãn thãú giåïi vaì thæï 2 trong khu væûc cháu AÏ Thaïi Bçnh Dæång âaî vaì âang taûo ra mäüt nguäön nhán læûc ráút âäng âaío vãö màût säú læåüng. Hån næîa cå cáúu dán säú Viãût Nam treí nãn säú ngæåìi bæåïc vaìo âäü tuäøi lao âäüng haìng nàm låïn. Theo säú liãûu täøng âiãöu tra dán säú vaì nhaì åí 1/4/1999 dán säú Viãût Nam 77 triãûu ngæåìi, dæû âoaïn täúc âäü phaït triãøn dán säú haìng nàm âaût 1,011% giai âoaûn 2001-2005 thç âãún nàm 2005 dán säú Viãût Nam seî laì 82.492.600 ngæåìi. Tyí suáút sinh thä âaî giaím âaïng kãø qua caïc thåìi kyì nhæ sau:

Baíng IV-8. Tyí suáút sinh thä qua caïc thåìi kyì åí Viãût Nam

Thåìi kyì Tyí suáút sinh thä (%0)

1979-1984 33,5

1984-1989 31,0

1989-1994 27,4

1994-1999 20,5

1998-1999 19,9

Kãút quaí cuía tyí suáút sinh thä tháúp âaî laìm cho täøng tyí suáút sinh giaím tæì 3,8 con nàm 1989 xuäúng coìn 3,1 con nàm 1994 vaì coìn 2,3 con nàm 1999. Bãn caûnh thuáûn låüi quy mä dán säú låïn, tyí lãû phaït triãøn dán säú cao âaî cung cáúp mäüt nguäön nhán læûc däöi daìo vãö màût säú læåüng thç cuîng âang âàût ra nhæîng khoï khàn



vãö nhaì åí, giaïo duûc, náng cao mæïc säúng vaì nháút laì cung cáúp säú ngæåìi bæåïc vaìo tuäøi lao âäüng haìng nàm tæì 1,4 âãún 1,6 triãûu ngæåìi cáön coï viãûc laìm. Do âoï cung nhán læûc cuía caïc täø chæïc coï nhiãöu thuáûn låüi trong âaïp æïng vãö màût säú læåüng nhæng caïc täø chæïc cuîng gàûp phaíi khäng êt khoï khàn trong viãûc tçm âæåüc âuïng ngæåìi cho cäng viãûc yãu cáöu cuía täø chæïc, âàûc biãût vãö màût cháút læåüng lao âäüng.

2.2. Phán têch quy mä vaì cå cáúu læûc læåüng lao âäüng xaî häüi

Caïc thäng tin vaì säú liãûu thu tháûp âæåüc tæì caïc cå quan thuäüc Bäü Lao âäüng vaì caïc cå quan Thäúng kã nhæ: täøng säú læûc læåüng lao âäüng; cå cáúu læûc læåüng lao âäüng theo giåïi tênh; theo tuäøi; tyí lãû ngæåìi coï viãûc laìm, tháút nghiãûp, giåì laìm viãûc bçnh quán, thu nháûp bçnh quán, säú lao âäüng laìm viãûc theo muìa, tyí lãû lao âäüng hoaût âäüng trong caïc ngaình hoàûc trong caïc thaình pháön kinh tãú. Trãn táöm vé mä seî giuïp cho caïc täø chæïc nhçn tháúy roî khaí nàng cung nhán læûc cho täø chæïc khan hiãúm hay däöi daìo, tæì âoï coï kãú hoaûch vaì biãûn phaïp thu huït lao âäüng cho täø chæïc hoaìn thaình nhiãûm vuû trong thåìi kyì kãú hoaûch.

Theo kãút quaí âiãöu tra máùu quäúc gia vãö lao âäüng - viãûc laìm 1/7/200 quy mä læûc læåüng lao âäüng cuía Viãût Nam låïn vaì tiãúp tuûc gia tàng våïi täúc âäü cao. Nàm 2000 læûc læåüng lao âäüng laì 38.643.089 ngæåìi, våïi täúc âäü tàng 2,7%/nàm thåìi kyì 1996-2000 trong khi täúc âäü tàng dán säú chè coï 1,5%/nàm trong cuìng kyì. Dæû âoaïn âãún nàm 2005 læûc læåüng lao âäüng seî laì 42.689.900 ngæåìi. Do âoï, khaí nàng cung vãö säú læåüng nguäön nhán læûc trong phaûm vi xaî häüi cho caïc cäng täø chæïc ráút phong phuï. 77,74% læûc læåüng lao âäüng táûp trung vaìo khu væûc näng thän, khu væûc thaình thë chè coï 22,56%, læûc læåüng lao âäüng treí tæì 15-34 tuäøi chiãúm 50% læûc læåüng lao âäüng. Våïi säú læåüng phong phuï nhæ trãn, tyí lãû tháút nghiãûp vaì thiãúu viãûc laìm cuía læûc læåüng lao âäüng tæång âäúi cao, tyí lãû sæí duûng thåìi gian lao âäüng cuía læûc læåüng lao âäüng näng thän chè âaût khoaíng 70%.



Baíng IV-9. Tyí lãû tháút nghiãûp åí thaình phäú vaì tyí lãû sæí duûng lao âäüng åí näng thän Viãût Nam

Chè tiãu Nàm 1996

Nàm 1997

Nàm 1998

Tyí lãû tháút nghiãûp åí thaình thë (%)

5,76 5,82 6,68

Tyí lãû sæí duûng thåìi gian lao âäüng näng thän (%)

72,11 72,90 70,88

2.3. Phán têch cháút læåüng nguäön nhán læûc Cháút læåüng nguäön nhán læûc laì mäüt tiãu thæïc

ráút quan troüng trong phán têch cung nhán læûc tæì bãn ngoaìi. Nãúu cháút læåüng nguäön nhán læûc cao, âa daûng seî taûo cå häüi cho caïc täø chæïc coï khaí nàng thu huït âæåüc læûc læåüng lao âäüng phuì håüp våïi yãu cáöu cäng viãûc.

Cháút læåüng nguäön nhán læûc âæåüc phán têch theo caïc tiãu thæïc:

- Trçnh âäü hoüc váún cuía læûc læåüng lao âäüng ngaìy caìng âæåüc náng cao do âoìi hoíi cuía tiãún bäü kyî thuáût, cäng nghãû, thay âäøi cuía mäi træåìng... Ngaìy nay, læûc læåüng lao âäüng traí coï hoüc váún cao, coï nhu cáöu viãûc laìm vaì cuîng coï nhiãöu nhu cáöu âàût ra cho ngæåìi sæí duûng lao âäüng nhæ: muäún âæåüc thuí thaïch, muäún laìm nhæîng cäng viãûc coï mæïc læång cao, hay di chuyãøn vaì khäng gàõn boï suäút âåìi våïi täø chæïc (biãn chãú suäút âåìi) nhæ thãú hãû ngæåìi lao âäüng cuía thåìi kyì bao cáúp træåïc âáy. Do âoï, viãûc phán têch trçnh âäü hoüc váún cuía læûc læåüng lao âäüng seî giuïp cho caïc chuyãn gia quaín lyï nguäön nhán læûc nhçn tháúy roî cháút læåüng nguäön nhán læûc tæì thë træåìng lao âäüng bãn ngoaìi vaì coï biãûn phaïp âãø thu huït âæåüc nhæîng lao âäüng coï cháút læåüng cao vaì âäúi xæí, âaîi ngäü xæïng âaïng âãø giæî chán hoü åí laûi våïi täø chæïc.

- Tçnh hçnh giaïo duûc vaì âaìo taûo cuía âáút næåïc trong tæìng thåìi kyì nhæ: giaïo duûc nghãö nghiãûp;



âaìo taûo cäng nhán kyî thuáût; âaìo taûo âaûi hoüc, cao âàóng, trung hoüc chuyãn nghiãûp... haìng nàm seî cung cáúp cho caïc täø chæïc mäüt læûc læåüng lao âäüng coï trçnh âäü chuyãn män laình nghãö phuì håüp våïi yãu cáöu cäng viãûc.

ÅÍ Viãût Nam hiãûn nay, màûc duì säú læåüng nguäön nhán læûc phong phuï nhæng cháút læåüng nguäön nhán læûc tháúp: 84,49% læûc læåüng lao âäüng khäng coï chuyãn män kyî thuáût, læûc læåüng lao âäüng âaî qua âaìo taûo tæì så cáúp, hoüc nghãö chè coï 15,51%. Hãû thäúng giaïo duûc phäø thäng, âaìo taûo nghãö, trung hoüc chuyãn nghiãûp, cao âàóng vaì âaûi hoüc coìn nhiãöu báút håüp lyï cäüng våïi tám lyï thêch vaìo âaûi hoüc cuía âa säú thanh niãn sau khi täút nghiãûp phäø thäng âaî laìm cho cáúu truïc âaìo taûo cuía læûc læåüng lao âäüng âaî qua âaìo taûo ráút báút håüp lyï. Nàm 1996 cáúu truïc âaìo taûo laì 1 - 1,7 - 2,4 (tæïc æïng våïi 1 lao âäüng coï trçnh âäü cao âàóng, âaûi hoüc tråí lãn thç coï 1,7 lao âäüng coï trçnh âäü trung hoüc chuyãn nghiãûp vaì 2,4 lao âäüng coï trçnh âäü så cáúp/hoüc nghãö/cäng nhán kyî thuáût). Nàm 2000 cáúu truïc naìy laì 1 - 1,2 - 1,7.

2.4. Phán têch tçnh hçnh di dánTçnh hçnh di dán giæîa caïc vuìng trong næåïc, giæîa

caïc tènh/thaình phäú coï aính hæåíng låïn âãún säú læåüng vaì cå cáúu nguäön nhán læûc cuía âëa baìn tæì âoï seî aính hæåíng træûc tiãúp âãún cung lao âäüng tæì thë træåìng bãn ngoaìi cho täø chæïc. Âàûc biãût di dán tæû do tæì näng thän ra thaình phäú våïi muûc tiãu kinh tãú xaî häüi nhæ tçm kiãúm viãûc laìm, tàng thu nháûp åí caïc næåïc âang phaït triãøn âaî vaì âang taûo nãn nhæîng biãún âäüng låïn vãö nguäön nhán læûc.

2.5. Dæû âoaïn nguäön lao âäüng tæì næåïc ngoaìi vãö

Trong âiãöu kiãûn hiãûn nay cuía Viãût Nam coï nguäön lao âäüng däöi daìo vaì âang tçm kiãúm caïc biãûn phaïp xuáút kháøu lao âäüng sang thë træåìng caïc næåïc cháu AÏ: Nháût Baín, Haìn Quäúc, Häöng Käng, Âaìi Loan, Malaysia... cuîng nhæ caïc næåïc cháu Phi, cháu Áu nhæ: Li Bi, Cäüng Hoìa Sêp, Liãn Xä cuî... Âäöng thåìi våïi viãûc âæa lao âäüng âê næåïc ngoaìi thç haìng nàm caïc âëa phæång trong toaìn quäúc laûi tiãúp nháûn säú lao âäüng hãút haûn tråí vãö vaì



coï nhu cáöu âæåüc laìm viãûc. Âáy cuîng laì nguäön cung cáúp lao âäüng cho caïc täø chæïc.

Ngoaìi nhæîng näüi dung trãn coìn phán têch xu hæåïng phaït triãøn cuía caïc nghãö nghiãûp hoàûc mäüt säú khêa caûnh khaïc tuìy thuäüc vaìo âàûc âiãøm cuía mäùi täø chæïc, trong mäùi thåìi kyì. Cuìng våïi quaï trçnh phaït triãøn cuía kãú hoaûch kyî thuáût , cäng nghãû seî laìm xuáút hiãûn nhæîng nghãö nghiãûp måïi trong khi mäüt säú nghãö nghiãûp cuî coï thãø máút âi hoàûc bë thu heûp laûi. Do âoï, khi phán têch cung nhán læûc tæì thë træåìng lao âäüng bãn ngoaìi cuîng cáön quan tám âãún xu hæåïng phaït triãøn cuía caïc nghãö nghiãûp.

Sau khi phán têch cung nhán læûc tæì thë træåìng lao âäüng bãn trong vaì bãn ngoaìi, mäùi täø chæïc cáön âæa ra âæåc kãút quaí dæû âoaïn täøng säú lao âäüng sàôn saìng cung cáúp cho täø chæïc laì bao nhiãu? Thuäüc caïc nghãö, caïc báûc cuû thãø nhæ thãú naìo? Vaìo tæìng thåìi âiãøm cuû thãø trong thåìi kyì kãú hoaûch?

IV. CÁN ÂÄÚI CUNG VAÌ CÁÖU NHÁN LÆÛC, CAÏC GIAÍI PHAÏP KHÀÕC PHUÛC MÁÚT CÁN ÂÄÚI GIÆÎA CUNG VAÌ CÁÖU

Sau khi dæû âoaïn âæåüc cáöu vaì cung nhán læûc cho thåìi kyì kãú hoaûch cuía täø chæïc, tiãún haình cán âäúi/so saïnh cáöu våïi cung vãö nhán læûc khäng chè vãö nhán læûc åí caïc nhoïm låïn maì coìn chi tiãút âãún tæìng nghãö, tæìng loaûi cäng viãûc, tæìng cäng viãûc. Kãút quaí so saïnh cáöu vaì cung nhán læûc cuía täø chæïc seî xaíy ra ba træåìng håüp sau âáy: Cáöu nhán læûc låïn hån cung nhán læûc (thiãúu nhán læûc); Cung nhán læûc låïn hån cáöu nhán læûc (thæìa nhán læûc); Cáöu nhán læûc bàòng cung nhán læûc (cán âäúi). Mäùi træåìng håüp cuû thãø âoìi hoíi täø chæïc phaíi coï caïc biãûn phaïp cuû thãø, thêch æïng.

1. Cáöu nhán læûc låïn hån cung nhán læûc (thiãúu lao âäüng)

Træåìng håüp naìy nhu cáöu lao âäüng cho saín xuáút vaì hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh cuía täø chæïc âoìi hoíi låïn hån säú læåüng coï khaí nàng cung cáúp. Täø chæïc cáön tçm kiãúm caïc biãûn phaïp khai thaïc vaì huy âäüng læûc læåüng lao âäüng tæì bãn trong vaì bãn ngoaìi täø chæïc. Cuû thãø gäöm caïc giaíi phaïp sau:



- Thæûc hiãûn chæång trçnh âaìo taûo kyî nàng vaì âaìo taûo laûi nhæîng ngæåìi lao âäüng hiãûn coï âãø hoü âaím nháûn âæåüc nhæîng chäù träúng trong täø chæïc nhàòm laìm cho täø chæïc hoaìn thaình nhiãûm vuû kãú hoaûch maì khäng cáön tuyãøn mäü nhán viãn måïi tæì thë træåìng bãn ngoaìi.

- Âãö baût ngæåìi lao âäüng trong täø chæïc, bäöi dæåîng âãø ngæåìi lao âäüng coï thãø âaím nháûn âæåüc cäng viãûc åí vë trê cao hån.

- Kãú hoaûch hoïa kãú cáûn vaì phaït triãøn quaín lyï: thu tháûp vaì nàõm caïc thäng tin vãö caïc chæïc vuû/vë trê cäng viãûc seî bë träúng do ngæåìi lao âäüng muäún chuyãøn âi nåi khaïc hoàûc seî âæåüc thàng chæïc, vãö hæu trong thåìi gian tåïi. Tiãúp theo cáön læûa choün ngæåìi coï âuí taìi, âæïc thæûc hiãûn cäng viãûc hoàûc læûa choün ngæåìi coï tiãöm nàng cho chæïc vuû âang träúng âãø âaìo taûo, bäöi dæåîng, phaït triãøn thay thãú tæìng bæåïc vaì âaím nháûn âæåüc cäng viãûc.

- Tuyãøn mäü ngæåìi lao âäüng måïi tæì bãn ngoaìi täø chæïc.

- Kyï håüp âäöng phuû våïi caïc cäng ty, täø chæïc khaïc âãø tàng thãm gia cäng saín pháøm.

- Biãûn phaïp thuã nhæîng lao âäüng laìm viãûc khäng troün ngaìy hoàûc sæí duûng lao âäüng taûm thåìi âãø khàõc phuûc tçnh traûng thiãúu nhán læûc træåïc màõt.

- Huy âäüng ngæåìi lao âäüng trong täø chæïc laìm thãm giåì, nhæng giaíi phaïp naìy chè aïp duûng trong thåìi haûn ngàõn vaì âæåüc coi laì giaíi phaïp tçnh thãú bë khäúng chãú båíi Bäü luáût Lao âäüng. Hån næîa do giåïi haûn vãö sinh lyï vaì sæïc khoíe cuía ngæåìi lao âäüng, nãúu laìm thãm giåì trong thåìi gian daìi coï thãø laì nguyãn nhán dáùn âãún tai naûn lao âäüng, sæïc khoíe cuía ngæåìi lao âäüng khäng âæåüc âaím baío. Chàóng haûn theo quy âënh cuía Bäü luáût Lao âäüng næåïc Cäüng hoìa xaî häüi chuí nghéa Viãût Nam Âiãöu 69 trang 49: "Ngæåìi sæí duûng lao âäüng vaì ngæåìi lao âäüng coï thãø thoía thuáûn laìm thãm giåì nhæng khäng âæåüc quaï bäún giåì trong ngaìy, 200 giåì trong mäüt nàm".



2. Cung nhán læûc låïn hån cáöu nhán læûc (thæìa lao âäüng)

Ngæåüc laûi våïi træåìng håüp trãn, coï thãø do nhu cáöu cuía xaî häüi vãö saín pháøm hoàûc dëch vuû tæì täø chæïc bë giaím suït so våïi thåìi kyì træåïc dáùn âãún täø chæïc bë thæìa lao âäüng so våïi nhu cáöu. Hoàûc cuîng coï thãø do täø chæïc laìm àn thua läù nãn thu heûp saín xuáút, læûc læåüng lao âäüng cáön phaíi giaím båït, vç thãú maì thæìa lao âäüng.

Âãø coï biãûn phaïp hæîu hiãûu cáön càn cæï vaìo tçnh hçnh cuû thãø cuía täø chæïc. Nhæng nhçn chung coï thãø gäöm caïc biãûn phaïp sau:

- Thuyãn chuyãøn nhán læûc âãún bäü pháûn âang thiãúu nhán læûc.

- Taûm thåìi khäng thay thãú nhæîng ngæåìi chuyãøn âi.

- Giaím giåì lao âäüng trong tuáön, trong thaïng vaì trong ngaìy nhæng phaíi thaío luáûn våïi ngæåìi lao âäüng vaì thäng baïo cho ngæåìi lao âäüng biãút. Thäng thæåìng biãûn phaïp giaím giåì laìm chè aïp duûng âäúi våïi nhæîng nhán viãn laìm viãûc theo giåì. Vê duû, hiãûn mäùi nhán viãn âang laìm 40 giåì mäüt tuáön, âãø khàõc phuûc tçnh traûng thæìa nhán læûc mäùi nhán viãn chè âæåüc bäú trê laìm 30 giåì trong tuáön.

- Chia seí cäng viãûc: hai nhán viãn thay nhau cuìng laìm chung mäüt cäng viãûc.

- Nghè luán phiãn: nghè khäng læång taûm thåìi khi cáön laûi huy âäüng. Biãûn phaïp naìy træåïc hãút thæåìng âæåüc aïp duûng cho nhæîng cäng nhán måïi vaìo nghãö, thám niãn nghãö tháúp hoàûc cuîng coï cäng ty aïp duûng âäúi våïi cäng nhán coï nàng suáút tháúp, yï thæïc cháúp haình kyí luáût lao âäüng tháúp. Coìn âäúi våïi ngæåìi quaín lyï vaì caïn bäü chuyãn män kyî thuáût khi aïp duûng biãûn phaïp taûm nghè khäng læång hoàûc nghè luán phiãn chuí yãúu xem xeït caïc âäúi tæåüng coï nàng læûc keïm hoàûc khaí nàng hoaìn thaình nhiãûm vuû âæåüc giao thæåìng åí mæïc tháúp.

- Cho caïc täø chæïc khaïc thuã nhán læûc: Âæa nhæîng ngæåìi lao âäüng cuía täø chæïc âi laìm viãûc



cho caïc täø chæïc khaïc coï nhu cáöu thuã lao âäüng nhæng váùn giæî tãn hoü trong danh saïch baíng læång cuía täø chæïc. Biãûn phaïp naìy thæåìng aïp duûng âäúi våïi âäüi nguî lao âäüng coï trçnh âäü chuyãn män, laình nghãö cao trong giai âoaûn täø chæïc gàûp khoï khàn.

- Váûn âäüng nhán viãn vãö máút sæïc hoàûc tæû thäi viãûc vaì hæåíng chãú âäü tråü cáúp mäüt láön: Coï thãø aïp duûng âäúi våïi nhán viãn coï sæïc khoíe yãúu khäng âaïp æïng âæåüc yãu cáöu cäng viãûc cuía täø chæïc nhæng baín thán vaì gia âçnh hoü coï thãø tæû taûo âæåüc viãûc laìm hoàûc coï thãø tçm âæåüc viãûc laìm phuì håüp taûi cå såí khaïc våïi mæïc thu nháûp khaï hån.

AÏp duûng báút cæï biãûn phaïp naìo kãø trãn nhàòm giaím biãn chãú nhán læûc, täø chæïc cuîng nãn coï chæång trçnh tråü cáúp, hæåïng dáùn cho nhán viãn nhanh choïng thêch nghi våïi âiãöu kiãûn måïi bàòng caïch cäú váún, hæåïng dáùn cho nhán viãn caïch thæïc xin viãûc, âäüng viãn kêch thêch nhán viãn vãö váût cháút vaì tinh tháön âãø giuïp hoü giaím båït màûc caím tám lyï vaì khoï khàn ban âáöu khi khäng coìn viãûc laìm åí täø chæïc.

3. Cáöu nhán læûc bàòng cung nhán læûc (cán âäúi)

Trong træåìng håüp naìy nhu cáöu nhán læûc cáön thiãút âãø hoaìn thaình khäúi læåüng cäng viãûc, säú læåüng saín pháøm hoàûc dëch vuû kyì kãú hoaûch bàòng säú læåüng ngæåìi hiãûn coï cuía täø chæïc. Do âoï, cäng viãûc cáön laìm trong træåìng håüp naìy laì:

- Bäú trê sàõp xãúp laûi nhán læûc trong näüi bäü täø chæïc.

- Thæûc hiãûn kãú hoaûch hoïa kãú cáûn.

- Thæûc hiãûn chæång trçnh âaìo taûo vaì phaït triãøn kyî nàng cho ngæåìi lao âäüng âãø coï thãø aïp duûng nhæîng thaình tæûu måïi cuía tiãún bäü kyî thuáût vaìo saín xuáút kinh doanh.

- Âãö baût, thàng chæïc cho nhán viãn dæûa vaìo sæû thæûc hiãûn cäng viãûc, tiãún bäü trong nghãö nghiãûp vaì yãu cáöu cuía cäng viãûc.



- Tuyãøn mäü nhán viãn tæì bãn ngoaìi nhàòm thay thãú nhæîng ngæåìi vãö hæu, chuyãøn âi nåi khaïc, hoàûc chãút do äúm âau, tai naûn...

Vê duû: tiãún haình cán âäúi cung cáöu nhán læûc cuía doanh nghiãûp Z trãn cå såí dæû âoaïn cáöu nhán læûc âãø âaût âæåüc muûc tiãu cäng viãûc nàm 2005 vaì phán têch cung nhán læûc hiãûn coï nàm 2000, säú nhán læûc giaím trong giai âoaûn 2000-2005.

Baíng IV-10. Cán âäúi cung - cáöu nhán læûc cuía doanh nghiãûp Z

Chæïc danh

Nhán læûc hiãûn

coï nàm 2000

% nhán læûc giaím tæì

1995-2000

Säú nhán læûc giaím tênh âãún 2005

Säú nhán læûc coìn

laûi åí DN nàm

2005

Dæû âoaïn cáöu nhán læûc

cuía DN nàm 2005

Dæû âoaïn säú

nhán læûc cáön

âæåüc tuyãøn

måïi 2005

A (1) (2) (3)=(2)x(1)

(4)=(1)-(3)

(5) (6)=(5)-(4)

Ban giaïm âäúc

3 33,0 1 2 3 1

Træåíng, phoï phoìng ban

10 10,0 1 9 10 1

Quaín âäúc vaì phoï quaín âäúc phán xæåíng

5 20,0 1 4 6 2

Täø træåíng

12 8,0 1 11 13 2

Caïn bäü quaín lyï

21 4,9 1 20 25 5



kinh tãú

Caïn bäü kyî thuáût

25 20,0 5 20 18 -2

Nhán viãn haình chênh

20 10,0 2 18 15 -3

Cäng nhán saín xuáút

350 4,0 14 336 325 -11

Täøng säú

446 26 420 415 -5

Theo kãút quaí dæû âoaïn cáöu nhán læûc nàm 2005 cuía doanh nghiãûp cáön 415 ngæåìi, nhæng cung nhán læûc thæûc tãú cuía doanh nghiãûp laì 420 ngæåìi, cung låïn hån cáöu nhán læûc (thæìa 5 ngæåìi). Nhæng phán têch sáu tæìng chæïc danh cäng viãûc laûi chè roî cung nhán læûc cho caïc chæïc danh ban giaïm âäúc, træåíng phoï phoìng, quaín âäúc vaì phoï quaín âäúc phán xæåíng, täø træåíng saín xuáút, caïn bäü quaín lyï kinh tãú nhoí hån cáöu nhán læûc (tæïc thiãúu cung nhán læûc), trong khi cung vãö caïn bäü kyî thuáût, nhán viãn haình chênh, cäng nhán saín xuáút låïn hån cáöu (thæìa cáöu nhán læûc). Vç váûy doanh nghiãûp cáön càn cæï vaìo âiãöu kiãûn cuû thãø cuía mçnh âãø aïp duûng caïc biãûn phaïp âaî nãu trãn nhàòm âiãöu hoìa vaì cán âäúi nhán læûc trong doanh nghiãûp, sæí duûng coï hiãûu quaí nguäön nhán læûc.



TOÏM TÀÕT NÄÜI DUNGKãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc giæî vai troì trung

tám trong quaín lyï chiãún læåüc nguäön nhán læûc, coï mäúi quan hãû chàût cheî våïi kãú hoaûch saín xuáút kinh doanh vaì aính hæåíng låïn âãön hiãûu quaí cuía täø chæïc. Tæì viãûc xaïc âënh caïc nhán täú aính hæåíng âãún kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc, phæång phaïp phán têch nhiãûm vuû/khäúi læåüng cäng viãûc âæåüc sæí duûng âãø dæû âoaïn cáöu nhán læûc trong thåìi haûn ngàõn, caïc phæång phaïp: æåïc læåüng trung bçnh, dæû âoaïn xu hæåïng, phán têch häöi quy tuyãún tênh, phæång phaïp chuyãn gia âæåüc sæí duûng âãø dæû âoaïn cáöu nhán læûc daìi haûn. Dæû âoaïn cung nhán læûc âæåüc thæûc hiãûn trãn cå såí phán têch nhán læûc hiãûn coï trong näüi bäü täø chæïc kãút håüp våïi dæû âoaïn dán säú, quy mä vaì cå cáúu læûc læåüng lao âäüng xaî häüi. Cán âäúi cung cáöu nhán læûc âæåüc thæûc hiãûn bàòng caïc giaíi phaïp thêch æïng cho caïc træåìng håüp âãø khàõc phuûc tçnh traûng thiãúu hoàûc thæìa lao âäüng.

CÁU HOÍI ÄN TÁÛP1. Trçnh baìy vai troì cuía kãú hoaûch hoïa nguäön nhán

læûc?2. Trçnh baìy caïc phæång phaïp dæû âoaïn cáöu nhán

læûc cuía täø chæïc?3. Dæû âoaïn cung nhán læûc cuía täø chæïc?



4. Cán âäúi cung - cáöu nhán læûc cuía täø chæïc vaì caïc giaíi phaïp khàõc phuûc máút cán âäúi giæîa cung - cáöu nhán læûc?

CHÆÅNG V. TUYÃØN MÄÜ VAÌ TUYÃØN CHOÜN NHÁN LÆÛC

I. QUAÏ TRÇNH TUYÃØN MÄÜ1. Khaïi niãûm, táöm quan troüng cuía tuyãøn mäü

nhán læûcTuyãøn mäü laì quaï trçnh thu huït nhæîng ngæåìi xin

viãûc coï trçnh âäü tæì læûc læåüng lao âäüng xaî häüi vaì læûc læåüng lao âäüng bãn trong täø chæïc. Moüi täø chæïc phaíi coï âáöy âuí khaí nàng âãø thu huït âuí säú læåüng vaì cháút læåüng lao âäüng âãø nhàòm âaût âæåüc caïc muûc tiãu cuía mçnh. Quaï trçnh tuyãøn mäü seî aính hæåíng ráút låïn âãún hiãûu quaí cuía quaï trçnh tuyãøn choün. Trong thæûc tãú seî coï ngæåìi lao âäüng coï trçnh âäü cao nhæng hoü khäng âæåüc tuyãøn choün vç hoü khäng âæåüc biãút caïc thäng tin tuyãøn mäü, hoàûc hoü khäng coï cå häüi näüp âån xin viãûc. Cháút læåüng cuía quaï trçnh læûa choün seî khäng âaût âæåüc nhæ caïc yãu cáöu mong muäún hay hiãûu quaí tháúp nãúu nhæ säú læåüng ngæåìi näüp âån xin viãûc bàòng hoàûc êt hån säú nhu cáöu cáön tuyãøn choün. Cäng taïc tuyãøn mäü coï aính hæåíng låïn âãún cháút læåüng nguäön nhán læûc trong täø chæïc. Tuyãøn mäü khäng chè aính hæåíng tåïi viãûc tuyãøn choün, maì coìn aính hæåíng tåïi caïc chæïc nàng khaïc cuía quaín trë nguäön nhán læûc nhæ: Âaïnh giaï tçnh hçnh thæûc hiãûn cäng viãûc, thuì lao



lao âäüng; âaìo taûo vaì phaït triãøn nguäön nhán læûc; caïc mäúi quan hãû lao âäüng... Sæû taïc âäüng cuía tuyãøn mäü âäúi våïi caïc chæïc nàng khaïc âæåüc minh hoüa theo Hçnh V-1.

Hçnh V-1. Mäúi quan hãû qua laûi giæîa tuyãøn mäü vaì caïc chæïc nàng khaïc cuía quaín trë nguäön nhán læûc


Tuyãøn choün

Âaïnh giaï tçnh hçnh

thæûc hiãûn cäng viãûc

Thuì lao

TU

YÃ

ØN

MÄ

Ü

Nhiãöu ngæåìi tham gia tuyãøn mäü cho pheïp ngæåìi sæí duûng lao âäüng coï

khaí nàng læûa choün nhiãöu hån.

Tyí lãû säú ngæåìi âæåüc cháúp nháûn aính hæåíng âãún säú ngæåìi cáön thiãút

phaíi tuyãøn mäü.

Nhæîng ngæåìi xin viãûc trçnh âäü laình nghãö cao thç thæûc hiãûn cäng viãûc

täút hån

Caïc váún âãö täön taûi vãö thæûc hiãûn cäng viãûc coï thãø cho tháúy sæû cáön thiãút thu huït nhæîng ngæåìi lao âäüng

coï trçnh âäü cao hån.

Cung vãö lao âäüng seî aính hæåíng âãún mæïc læång vaì ngæåìi coï trçnh âäü cao seî mong âåüi caïc mæïc thuì lao cao hån


(Nguäön: David J. Cherrington, The Management of Human Resources, Forth edition, Prentice Hall International, Inc, 1996, trang 192)

2. Caïc nguäön vaì phæång phaïp tuyãøn mäü nhán læûc

Khi coï nhu cáöu tuyãøn ngæåìi, caïc täø chæïc coï thãø tuyãøn mäü tæì læûc læåüng lao âäüng åí bãn trong täø chæïc cuîng nhæ tæì thë træåìng lao âäüng åí bãn ngoaìi. Nguäön bãn trong thæåìng âæåüc æu tiãn hån. Tuy nhiãn trong nhiãöu træåìng håüp tuyãøn mäü tæì caïc nguäön bãn ngoaìi coï yï nghéa hån.

a. Âäúi våïi nguäön tuyãøn mäü tæì bãn trong täø chæïc chuïng ta coï thãø sæí duûng caïc phæång phaïp sau

(i) Phæång phaïp thu huït thäng qua baín thäng baïo tuyãøn mäü, âáy laì baín thäng baïo vãö caïc vë trê cäng viãûc cáön tuyãøn ngæåìi. Baín thäng baïo naìy âæåüc gæíi âãún táút caí caïc nhán viãn trong täø chæïc. Thäng baïo naìy bao gäöm caïc thäng tin vãö nhiãûm vuû thuäüc cäng viãûc vaì caïc yãu cáöu vãö trçnh âäü cáön tuyãøn mäü.

(ii) Phæång phaïp thu huït thäng qua sæû giåïi thiãûu cuía caïn bäü, cäng nhán viãn trong täø chæïc. Qua kãnh thäng tin naìy chuïng ta coï thãø phaït hiãûn âæåüc nhæîng ngæåìi coï nàng læûc phuì håüp våïi yãu cáöu cuía cäng viãûc, mäüt caïch cuû thãø vaì nhanh.

(iii) Phæång phaïp thu huït càn cæï vaìo caïc thäng tin trong: "Danh muûc caïc kyî nàng", maì caïc täø chæïc



thæåìng láûp vãö tæìng caï nhán ngæåìi lao âäüng, læu træî trong pháön mãöm nhán sæû cuía caïc cäng ty. Trong baíng naìy thæåìng bao gäöm caïc thäng tin nhæ: caïc kyî nàng hiãûn coï, trçnh âäü giaïo duûc vaì âaìo taûo, quaï trçnh laìm viãûc âaî traíi qua, kinh nghiãûm nghãö nghiãûp vaì caïc yãúu täú liãn quan khaïc âãún pháøm cháút caï nhán ngæåìi lao âäüng cáön tuyãøn mäü.b. Âäúi våïi nguäön tuyãøn mäü tæì bãn ngoaìi chuïng ta

coï thãø aïp duûng caïc phæång phaïp thu huït sau âáy(i) Phæång phaïp thu huït thäng qua sæû giåïi thiãûu cuía caïn bäü cäng chæïc trong täø chæïc (tæång tæû nhæ trãn).

(ii) Phæång phaïp thu huït nguäön tuyãøn mäü qua quaíng caïo trãn caïc phæång tiãûn truyãön thäng nhæ: Trãn caïc kãnh cuía âaìi truyãön hçnh, âaìi phaït thanh, trãn caïc baïo, taûp chê vaì caïc áún pháøm khaïc. Näüi dung quaíng caïo tuìy thuäüc vaìo säú læåüng cuîng nhæ cháút læåüng lao âäüng cáön tuyãøn mäü vaì tênh cháút cuía cäng viãûc maì coï thãø táûp trung thaình chiãún dëch quaíng caïo våïi sæû kãút håüp cuía nhiãöu phæång tiãûn khaïc nhau hay quaíng caïo riãng biãût. Âäúi våïi phæång phaïp thu huït naìy nãn chuï yï näüi dung quaíng caïo âãø ngæåìi xin viãûc kháøn træång liãn laûc våïi cå quan tuyãøn mäü.

(iii) Phæång phaïp thu huït caïc æïng viãn thäng qua caïc trung tám mäi giåïi vaì giåïi thiãûu viãûc laìm. Âáy laì phæång phaïp thu huït âang aïp duûng phäø biãún åí næåïc ta nháút laì âäúi våïi caïc doanh nghiãûp hay täø chæïc khäng coï bäü pháûn chuyãn traïch vãö Quaín trë nhán læûc. Caïc trung tám naìy thæåìng âæåüc âàût trong caïc træåìng âaûi hoüc, cao âàóng, trung hoüc chuyãn nghiãûp vaì caïc täø chæïc quáön chuïng cuîng nhæ caïc cå quan quaín lyï lao âäüng åí âëa phæång vaì Trung æång.

(iv) Phæång phaïp thu huït caïc æïng viãn thäng qua caïc häüi chåü viãûc laìm. Âáy laì phæång phaïp måïi âang âæåüc nhiãöu caïc täø chæïc aïp duûng. Phæång phaïp thu huït naìy cho pheïp caïc æïng viãn âæåüc tiãúp xuïc træûc tiãúp våi nhiãöu nhaì tuyãøn duûng, måí ra khaí nàng læûa choün räüng hån våïi quy mä låïn hån. Cuìng



mäüt thåìi âiãøm caïc æïng viãn vaì caïc nhaì tuyãøn duûng seî nháûn âæåüc nhiãöu thäng tin hån, taûo ra nhæîng càn cæï xaïc âaïng hån âãø âi tåïi nhæîng quyãút âënh âuïng nháút cho caïc æïng viãn vaì nhaì tuyãøn duûng.

(v) Phæång phaïp thu huït caïc æïng viãn thäng qua viãûc cæí caïn bäü cuía phoìng nhán sæû tåïi tuyãøn mäü træûc tiãúp taûi caïc træåìng âaûi hoüc, cao âàóng, daûy nghãö.3. Quaï trçnh tuyãøn mäüCaïc hoaût âäüng tuyãøn mäü chëu taïc âäüng cuía

nhiãöu yãúu täú. Bao gäöm:Caïc yãúu täú thuäüc vãö täø chæïc

- Uy tên cuía cäng ty.

- Quaíng caïo vaì caïc mäúi quan hãû xaî häüi.

- Caïc quan hãû våïi cäng âoaìn, caïc chênh saïch nhán sæû vaì báöu khäng khê tám lyï trong táûp thãø.

- Chi phê.Caïc yãúu täú thuäüc vãö mäi træåìng.

- Caïc âiãöu kiãûn vãö thë træåìng lao âäüng (cung, cáöu lao âäüng).

- Sæû caûnh tranh cuía caïc doanh nghiãûp khaïc.

- Caïc xu hæåïng kinh tãú.

- Thaïi âäü cuía xaî häüi âäúi våïi mäüt säú nghãö nháút âënh.

Âãø âaût thàõng låüi, quaï trçnh tuyãøn mäü cáön âæåüc tiãún haình coï kãú hoaûch vaì mang tênh chiãún læåüc roî raìng. Quaï trçnh tuyãøn mäü bao gäöm caïc bæåïc sau:

3.1. Xáy dæûng chiãún læåüc tuyãøn mäüTuyãøn mäü laì chæïc nàng cå baín cuía quaín trë

nguäön nhán læûc. Phoìng nguäön nhán læûc coï chæïc nàng quaíng caïo vaì thäng baïo tuyãøn ngæåìi, saìng loüc ngæåìi xin viãûc. Phoìng nguäön nhán læûc laì cå quan tham mæu cho caïc cáúp laînh âaûo trong täø chæïc (Ban giaïm âäúc, Häüi âäöng quaín trë, Giaïm âäúc cäng ty, Täøng cäng ty...) vãö viãûc hoaûch âënh caïc chênh saïch tuyãøn mäü nhæ: Xaïc âënh nhu cáöu tuyãøn mäü, xaïc âënh âëa chè tuyãøn



mäü, kinh phê tuyãøn mäü, caïc muûc tiãu tuyãøn mäü cuû thãø. Phoìng nguäön nhán læûc chëu traïch nhiãûm háöu hãút caïc hoaût âäüng tuyãøn mäü cuía täø chæïc, khuyãún nghë caïc chênh saïch lãn caïc cáúp laînh âaûo vaì quaín lyï caïc cáúp vãö xáy dæûng chiãún læåüc vaì caïc quy trçnh quaíng caïo tçm ngæåìi xin viãûc, thu tháûp caïc thäng tin tæì ngæåìi xin viãûc, læûa choün vaì saìng loüc caïc thäng tin naìy, âãø âæa ra âæåüc nhæîng ngæåìi coï âuí caïc pháøm cháút âaïp æïng âæåüc caïc yãu cáöu do cäng viãûc âoìi hoíi, âãø coï khaí nàng âæåüc læûa choün. Phoìng nhán læûc cuîng chëu traïch nhiãûm viãûc âaïnh giaï quaï trçnh tuyãøn mäü, nghiãn cæïu âãø âæa ra âæåüc nhæîng quy trçnh tuyãøn mäü coï hiãûu quaí nháút.

Caïc "Baín mä taí cäng viãûc" vaì "Baín xaïc âënh yãu cáöu cuía cäng viãûc âäúi våïi ngæåìi thæûc hiãûn" coï vai troì ráút quan troüng trong quaï trçnh tuyãøn mäü. Phoìng Nhán læûc phaíi láúy "Baín mä taí cäng viãûc" vaì "Baín yãu cáöu cäng viãûc våïi ngæåìi thæûc hiãûn" laìm càn cæï âãø quaíng caïo, thäng baïo tuyãøn mäü, âãø xaïc âënh caïc kyî nàng, kyî xaío cáön thiãút maì ngæåìi xin viãûc cáön phaíi coï nãúu nhæ hoü muäún laìm viãûc taûi caïc vë trê cáön tuyãøn mäü. "Baín xaïc âënh yãu cáöu cuía cäng viãûc âäúi våïi ngæåìi thæûc hiãûn" giuïp cho nhæîng ngæåìi xin viãûc quyãút âënh xem hoü coï nãn näüp âån hay khäng.

Näüi dung cuía chiãún læåüc tuyãøn mäü bao gäöm:a. Láûp kãú hoaûch tuyãøn mäüTrong hoaût âäüng tuyãøn mäü, mäüt täø chæïc cáön

xaïc âënh xem cáön tuyãøn mäü bao nhiãu ngæåìi cho tæìng vë trê cáön tuyãøn. Do coï mäüt säú ngæåìi näüp âån khäng âuí âiãöu kiãûn hoàûc mäüt säú ngæåìi khaïc khäng cháúp nháûn caïc âiãöu kiãûn vãö cäng viãûc nãn täø chæïc cáön tuyãøn mäü âæåüc säú ngæåìi näüp âån nhiãöu hån säú ngæåìi hon cáön thuã mæåïn. Caïc tyí lãû saìng loüc giuïp cho caïc täø chæïc quyãút âënh âæåüc bao nhiãu ngæåìi cáön tuyãøn mäü cho tæìng vë trê cáön tuyãøn. Caïc tyí lãû saìng loüc thãø hiãûn mäúi quan hãû vãö säú læåüng caïc æïng viãn coìn laûi åí tæìng bæåïc trong quaï trçnh tuyãøn choün vaì säú ngæåìi seî âæåüc cháúp nháûn vaìo bæåïc tiãúp theo. Trong kãú hoaûch tuyãøn mäü, chuïng ta phaíi xaïc âënh caïc tyí lãû saìng loüc chênh xaïc vaì håüp lyï.



Tyí lãû saìng loüc coï aính hæåíng tåïi chi phê taìi chênh, tám lyï cuía ngæåìi dæû tuyãøn vaì kyì voüng cuía ngæåìi xin viãûc. Tyí lãû saìng loüc åí caïc täø chæïc cuía næåïc ta hiãûn nay âæåüc xaïc âënh tuìy theo yï âënh chuí quan cuía ngæåìi laînh âaûo maì chæa coï nhæîng càn cæï xaïc âaïng trãn cå såí khoa hoüc. Caïc tyí lãû saìng loüc pháön låïn do tênh âàûc thuì cuía cäng viãûc, tám lyï xaî häüi cuía ngæåìi xin viãûc quyãút âënh, trong âoï yãúu täú thu nháûp coï yï nghéa quan troüng nháút. Do âoï khi xaïc âënh tyí lãû saìng loüc ta cáön phaíi càn cæï vaìo caïc yãúu täú nhæ:

(i) Càn cæï vaìo thë træåìng lao âäüng (cung - cáöu lao âäüng);

(ii) Càn cæï vaìo cháút læåüng cuía nguäön lao âäüng;(iii) Càn cæï vaìo mæïc âäü phæïc taûp cuía cäng viãûc;(iv) Càn cæï tám lyï choün nghãö cuía táûp thãø ngæåìi

lao âäüng;(v) Kinh nghiãûm cuía täø chæïc trong cäng taïc

tuyãøn mäü.Chuïng ta coï thãø tham khaío vê duû sau:Tyí lãû saìng loüc åí Cäng ty Da giaìy X: Tyí lãû giæîa säú ngæåìi âæåüc phoíng váún vaì säú

ngæåìi âæåüc måìi âãún åí voìng tiãúp theo laì 6/1. Tyí lãû säú ngæåìi âæåüc måìi âãún vaì säú ngæåìi

âæåüc âãö xuáút tuyãøn laì 5/1. Tyí lãû giæîa säú ngæåìi âæåüc âãö xuáút vaì säú

ngæåìi âæåüc cháúp nháûn laì 2/1.Nhæ váûy tyí lãû chung cho caí quaï trçnh tuyãøn mäü

laì 60/1, âiãöu naìy coï nghéa laì cæï 60 ngæåìi âæåüc måìi âãún phoíng váún thç coï 1 ngæåìi âæåüc cháúp nháûn vaìo laìm viãûc.

Khi láûp kãú hoaûch tuyãøn mäü cáön phaíi chuï yï tåïi cå häüi coï viãûc laìm cäng bàòng cho ngæåìi lao âäüng, khäng nãn coï caïc biãøu hiãûn thiãn vë, âënh kiãún khi tuyãøn mäü. Khi âaî xaïc âënh âæåüc säú læåüng ngæåìi cuû thãø cáön tuyãøn mäü thç váún âãö coìn laûi laì phaíi xaïc âënh âæåüc caïc nguäön tuyãøn mäü, thåìi gian vaì phæång phaïp tuyãøn mäü.

b. Xaïc âënh nguäön vaì phæång phaïp tuyãøn mäü



Âãø tuyãøn mäü âæåüc âuí säú læåüng vaì cháút læåüng ngæåìi lao âäüng vaìo caïc vë trê viãûc laìm coìn thiãúu ngæåìi, täø chæïc cáön cán nhàõc, læûa choün xem åí vë trê cäng viãûc naìo nãn láúy ngæåìi tæì bãn trong täø chæïc vaì vë trê naìo nãn láúy ngæåìi tæì bãn ngoaìi täø chæïc vaì âi keìm våïi noï laì phæång phaïp tuyãøn phuì håüp.

Tuyãøn mäü tæì bãn ngoaìi hay âãö baût ngæåìi lao âäüng tæì vë trê cäng viãûc tháúp hån lãn vë trê cao hån laì mäüt váún âãö phaíi xem xeït kyî vç caïc lyï do sau:

Nguäön nhán læûc bãn trong täø chæïc, bao gäöm nhæîng ngæåìi âang laìm viãûc cho täø chæïc âoï.

Âäúi våïi nhæîng ngæåìi âang laìm viãûc trong täø chæïc, khi ta tuyãøn mäü nhæîng ngæåìi naìy vaìo laìm taûi caïc vë trê cao hån vë trê maì hoü âang âaím nháûn laì ta âaî taûo ra âæåüc âäüng cå täút cho táút caí nhæîng ngæåìi laìm viãûc trong täø chæïc. Vç khi hoü biãút seî coï cå häüi âæåüc âãö baût hoü seî laìm viãûc våïi âäüng læûc måïi vaì hoü seî thuïc âáøy quaï trçnh laìm viãûc täút hån, seî laìm tàng sæû thoía maîn âäúi våïi cäng viãûc, seî tàng âæåüc tçnh caím, sæû trung thaình cuía moüi ngæåìi âäúi våïi täø chæïc.

Æu âiãøm cuía nguäön naìy laì:Âáy laì nhæîng ngæåìi âaî quen våïi cäng viãûc trong täø

chæïc, hoü âaî qua thuí thaïch vãö loìng trung thaình. Caïi âæåüc låïn nháút khi âãö baût nguäön naìy laì tiãút kiãûm âæåüc thåìi gian laìm quen våïi cäng viãûc, quaï trçnh thæûc hiãûn cäng viãûc diãùn ra liãn tuûc khäng bë giaïn âoaûn, haûn chãú âæåüc mäüt caïch täúi âa ra caïc quyãút âënh sai trong âãö baût vaì thuyãn chuyãøn lao âäüng.

Nhæåüc âiãøm cuía nguäön naìy laì:

- Khi âãö baût nhæîng ngæåìi âang laìm viãûc trong täø chæïc chuïng ta phaíi âãö phoìng sæû hçnh thaình nhoïm "æïng cæí viãn khäng thaình cäng" (âáy laì nhæîng ngæåìi khäng âæåüc bäø nhiãûm) nhoïm naìy thæåìng coï biãøu hiãûn nhæ khäng phuûc laînh âaûo, khäng håüp taïc våïi laînh âaûo v.v... Nhæîng nhæåüc âiãøm naìy thæåìng taûo ra nhæîng xung âäüt vãö tám lyï nhæ chia beì phaïi, gáy máu thuáùn näüi bäü.

- Âäúi våïi caïc täø chæïc coï quy mä væìa vaì nhoí, nãúu chuïng ta chè sæí duûng nguäön trong näüi bäü thç seî khäng thay âäøi âæåüc cháút læåüng lao âäüng.



- Khi xáy dæûng chênh saïch âãö baût trong täø chæïc cáön phaíi coï mäüt chæång trçnh phaït triãøn láu daìi våïi caïch nhçn täøng quaït hån, toaìn diãûn hån vaì phaíi coï quy hoaûch roî raìng. Âäúi våïi nguäön tuyãøn mäü tæì bãn ngoaìi täø

chæïc, âáy laì nhæîng ngæåìi måïi âãún xin viãûc, nhæîng ngæåìi naìy bao gäöm:

- Nhæîng sinh viãn âaî täút nghiãûp caïc træåìng âaûi hoüc, cao âàóng, trung hoüc vaì daûy nghãö (Bao gäöm caí nhæîng ngæåìi âæåüc âaìo taûo trong næåïc vaì ngoaìi næåïc);

- Nhæîng ngæåìi âang trong thåìi gian tháút nghiãûp, boí viãûc cuî;

- Nhæîng ngæåìi âang laìm viãûc taûi caïc täø chæïc khaïc.

Æu âiãøm cuía nguäön naìy laì:

- Âáy laì nhæîng ngæåìi âæåüc trang bë nhæîng kiãún thæïc tiãn tiãún vaì coï hãû thäúng;

- Nhæîng ngæåìi naìy thæåìng coï caïch nhçn måïi âäúi våïi täø chæïc;

- Hoü coï khaí nàng laìm thay âäøi caïch laìm cuî cuía täø chæïc maì khäng såü nhæîng ngæåìi trong täø chæïc phaín æïng.

Nhæåüc âiãøm cuía nguäön naìy laì:

- Tuyãøn ngæåìi åí ngoaìi täø chæïc chuïng ta seî phaíi máút thåìi gian âãø hæåïng dáùn hoü laìm quen våïi cäng viãûc;

- Nãúu chuïng ta thæåìng xuyãn tuyãøn ngæåìi åí bãn ngoaìi täø chæïc (nháút laì trong viãûc âãö baût, thàng chæïc) thç seî gáy tám lyï tháút voüng cho nhæîng ngæåìi trong täø chæïc vç hoü nghé ràòng hoü seî khäng coï cå häüi âæåüc thàng tiãún, vaì seî naíy sinh nhiãöu váún âãö phæïc taûp khi thæûc hiãûn caïc muûc tiãu cuía täø chæïc.

- Nãúu chuïng ta tuyãøn mäü nhæîng ngæåìi âaî laìm viãûc åí caïc âäúi thuí caûnh tranh thç phaíi chuï yï tåïi caïc âiãöu bê máût cuía âäúi thuí caûnh tranh nãúu khäng hoü seî kiãûn. Vç xæa nay coìn täön taûi yï kiãún cho ràòng ngæåìi lao âäüng khi chaûy sang våïi chuí



måïi thæåìng hay läü bê máût vãö caïc thäng tin kinh doanh cuía hoü.

Khi tuyãøn nguäön tæì bãn ngoaìi täø chæïc chuïng ta cáön chuï yï tåïi mäüt säú ruíi ro coï thãø xaíy ra båíi vç nhæîng kyî nàng cuía caïc æïng viãn naìy måïi chè dæìng åí daûng tiãöm nàng noï chæa âæåüc thãø hiãûn træûc tiãúp ra bãn ngoaìi do âoï ngæåìi âæåüc tuyãøn mäü seî khäng âaïp æïng âæåüc ngay cho cäng viãûc.

Phoìng Nguäön nhán læûc cuîng cáön quyãút âënh xem seî sæí duûng nhæîng phæång phaïp naìo âãø coï thãø tçm âæåüc nhæîng ngæåìi näüp âån xin viãûc. Caïc trung tám giåïi thiãûu viãûc laìm, caïc aïp phêch, quaíng caïo trãn baïo chê laì nhæîng phæång phaïp hay âæåüc sæí duûng nháút âãø thu huït ngæåìi xin viãûc.

c. Xaïc âënh nåi tuyãøn mäü vaì thåìi gian tuyãøn mäüCaïc täø chæïc cáön phaíi læûa choün caïc vuìng âãø

tuyãøn mäü, vç âáy laì nhæîng yãúu täú quyãút âënh sæû thaình cäng cuía quaï trçnh tuyãøn. ÅÍ næåïc ta hiãûn nay thë træåìng lao âäüng näng nghiãûp laì nåi táûp trung chuí yãúu lao âäüng coï cháút læåüng ráút tháúp, do váûy khi tuyãøn mäü lao âäüng phäø thäng våïi säú læåüng låïn thç ta chuï yï vaìo thë træåìng naìy. Âäúi våïi caïc loaûi lao âäüng cáön cháút læåüng cao thç chuïng ta táûp trung vaìo caïc âëa chè sau:

- Thë træåìng lao âäüng âä thë nåi táûp trung háöu hãút caïc loaûi lao âäüng coï cháút læåüng cao cuía táút caí caïc ngaình nghãö nhæ kyî thuáût, kinh tãú quaín lyï vaì nháút laì caïc nghãö âàûc biãût.

- Caïc træåìng âaûi hoüc, cao âàóng, trung hoüc, daûy nghãö.

- Caïc trung tám cäng nghiãûp vaì dëch vuû, caïc khu chãú xuáút vaì coï väún âáöu tæ næåïc ngoaìi.

Khi xaïc âënh caïc âëa chè tuyãøn mäü chuïng ta cáön phaíi chuï yï tåïi mäüt säú váún âãö sau âáy:

- Caïc täø chæïc cáön xaïc âënh roî thë træåìng lao âäüng quan troüng nháút cuía mçnh, maì åí âoï coï nhiãöu âäúi tæåüng thêch håüp nháút cho cäng viãûc trong tæång lai.

- Phán têch læûc læåüng lao âäüng hiãûn coï âãø tæì âoï xaïc âënh nguäön gäúc cuía nhæîng ngæåìi lao



âäüng täút nháút. Vê duû, cuìng âaìo taûo trong khäúi ngaình kinh tãú, nhæng seî coï mäüt säú træåìng âaûi hoüc cho ta nhæîng sinh viãn thêch æïng våïi moüi cäng viãûc vaì luän âaût âæåüc hiãûu quaï cao.

Nhæng nãúu ta laûm duûng quaï nhiãöu vaìo mäüt nguäön cuû thãø khi tuyãøn mäü thç seî laìm tàng khaí nàng phán biãût âäúi xæí, laìm máút âi tênh âa daûng, phong phuï cuía nguäön tuyãøn mäü.

Khi caïc âëa chè tuyãøn mäü âaî âæåüc khàóng âënh thç váún âãö tiãúp theo cuía caïc täø chæïc laì xaïc âënh thåìi gian vaì thåìi âiãøm tuyãøn mäü. Âãø xaïc âënh thåìi gian vaì thåìi âiãøm trong chiãún læåüc tuyãøn mäü ta cáön láûp kãú hoaûch cho thåìi gian træåïc màõt vaì láu daìi (< 1 nàm, 3 nàm, 5 nàm). Kãú hoaûch thåìi gian tuyãøn mäü phaíi càn cæï vaìo muûc tiãu cuía caïc täø chæïc âaî xáy dæûng tæång æïng (quy mä kinh doanh, täúc âäü tàng træåíng, tênh cháút cäng nghãû).

3.2. Tçm kiãúm ngæåìi xin viãûcKhi âaî xáy dæûng xong chiãún læåüc tuyãøn mäü vaì

âaî láûp kãú hoaûch tuyãøn mäü thç caïc hoaût âäüng tuyãøn mäü âæåüc tiãún haình. Quaï trçnh tçm kiãúm ngæåìi xin viãûc coï vë trê quan troüng, noï âæåüc quyãút âënh båíi caïc phæång phaïp thu huït ngæåìi xin viãûc. ÅÍ næåïc ta hiãûn nay coï nhiãöu phæång phaïp thu huït ngæåìi xin viãûc, caïc phæång phaïp naìy phuû thuäüc vaìo caïc nguäön tuyãøn mäü maì täø chæïc dæû âënh seî thu huït.

Trong quaï trçnh tuyãøn mäü caïc täø chæïc seî gàûp khoï khàn khi thu huït nhæîng ngæåìi lao âäüng coï trçnh âäü cao trong nhæîng thë træåìng caûnh tranh gay gàõt. Trong caï âiãöu kiãûn nhæ thãú thç caïc täø chæïc phaíi âæa ra âæåüc caïc hçnh thæïc kêch thêch háúp dáùn âãø tuyãøn âæåüc nhæîng ngæåìi phuì håüp våïi yãu cáöu cuía cäng viãûc våïi muûc tiãu laì tuyãøn âæåüc ngæåìi taìi vaì âaím baío hoü seî laìm viãûc láu daìi trong täø chæïc.

Hçnh thæïc gáy sæû chuï yï âáöu tiãn âäúi våïi ngæåìi lao âäüng laì hçnh aính vãö täø chæïc. Âãø coï mäüt áún tæåüng maûnh vãö täø chæïc ta nãn truyãön taíi caïc hçnh aính âeûp coï låüi cho täø chæïc vaì phaíi veî ra âæåüc nhæîng viãùn caính tæång lai cuía täø chæïc. Tuy váûy, khi giaíi quyãút váún âãö naìy caïc nhaì tuyãøn mäü thæåìng coï tám lyï såü ràòng nãúu noïi sæû tháût thç caïc æïng viãn seî



khäng näüp âån coìn quaï tä häöng seî gáy nhæîng cuï säúc cho nhæîng ngæåìi âæåüc nháûn vaìo laìm viãûc, seî laìm cho hoü våî mäüng, thiãúu tin tæåíng vaì caïc caím giaïc khaïc khi chæa âæåüc chuáøn bë kyî vãö traûng thaïi tám lyï. Kinh nghiãûm thæûc tãú âaî cho chuïng ta tháúy ràòng:

Khi ngæåìi lao âäüng âæåüc cung cáúp caïc thäng tin âuïng våïi thæûc tãú cuía cäng viãûc thç säú ngæåìi näüp âån xin viãûc khäng giaím vaì tyí lãû ngæåìi boí viãûc giaím roî rãût so våïi viãûc cung cáúp thäng tin tä häöng.

Khi caïc täø chæïc cung cáúp cho ngæåìi xin viãûc caïc thäng tin trung thæûc thç seî ngàn chàûn âæåüc caïc cuï säúc do kyì voüng cuía ngæåìi lao âäüng taûo nãn båíi hoü âaî nàõm âæåüc caïc thäng tin chênh xaïc taûi nåi laìm viãûc nãn hoü sàôn saìng âoïn nháûn caïc tçnh huäúng âæåüc coi laì xáúu nháút.

Trong chiãún læåüc thu huït nguäön nhán læûc cuía mçnh caïc täø chæïc cáön phaíi cán nhàõc caïc hçnh thæïc kêch thêch âãø âæa ra khi cäng bäú trãn caïc phæång tiãûn quaíng caïo. Trong thæûc tãú nhæîng ngæåìi näüp âån xin viãûc thæåìng bë thu huït båíi mæïc læång vaì mæïc tiãön thæåíng cao. Âáy laì hçnh thæïc háúp dáùn nháút, coìn trong træåìng håüp nhæîng ngæåìi naìy tæì chäúi tiãön læång cao thç täø chæïc phaíi xem xeït âæa ra caïc hçnh thæïc thêch håüp nháút.

Váún âãö tiãúp theo laì xaïc âënh caïc caïn bäü tuyãøn mäü coï hiãûu quaí båíi vç nàng læûc cuía ngæåìi tuyãøn mäü coï tênh cháút quyãút âënh nháút âãún cháút læåüng cuía tuyãøn mäü. Trong quaï trçnh tuyãøn mäü nhæîng nhán viãn vaì caïc caïn bäü tuyãøn mäü laì ngæåìi âaûi diãûn duy nháút cho täø chæïc, vç váûy nhæîng ngæåìi xin viãûc coi nhæîng ngæåìi naìy laì hçnh máùu cuía hoü, do âoï caïn bäü tuyãøn mäü cáön phaíi âaím baío caïc yãu cáöu sau:

Nhæîng ngæåìi laìm cäng taïc tuyãøn mäü phaíi laì nhæîng ngæåìi coï pháøm cháút âaûo âæïc täút, am hiãøu cäng viãûc chuyãn män, hiãøu càûn keî kyî thuáût tuyãøn choün, coï âuí caïc kiãún thæïc, kyî nàng vãö caïc lénh væûc nhæ tám lyï xaî häüi, cäng nghãû vaì kyî thuáût, tám lyï lao âäüng, kyî nàng tràõc nghiãûm, phoíng váún v.v...

Ngoaìi ra caïn bäü tuyãøn mäü cáön phaíi chuï yï tåïi caïc váún âãö sau:



- Quan tám tåïi ngæåìi xin viãûc våïi tæ caïch laì mäüt caï nhán;

- Ngæåìi tuyãøn mäü phaíi nhiãût tçnh, âáy laì cáöu näúi laìm cho cå häüi xin viãûc tråí nãn háúp dáùn vç ngæåìi tham gia tuyãøn mäü cåíi måí bäüc baûch nhæîng suy nghé cuía baín thán, taûo ra sæû hæng pháún khi traí låìi caïc cáu hoíi cuía häüi âäöng tuyãøn mäü;

- Ngæåìi tham gia phoíng váún phaíi häüi âuí caïc täú cháút vã nhán caïch, kyî nàng nghãö nghiãûp, kinh nghiãûm laìm viãûc, am hiãøu vãö caïc váún âãö xaî häüi cuía lao âäüng;

- Trong quaï trçnh tuyãøn mäü phaíi taûo ra báöu khäng khê tám lyï thán thiãûn hoìa âäöng, phaíi bäú trê thåìi gian cán âäúi giæîa hoíi vaì nghe caïc æïng viãn.

3.3. Âaïnh giaï quaï trçnh tuyãøn mäüSau mäüt quaï trçnh tuyãøn mäü thç caïc täø chæïc cáön

phaíi âaïnh giaï caïc quaï trçnh tuyãøn mäü cuía mçnh âãø hoaìn thiãûn cäng taïc naìy ngaìy caìng täút hån. Trong quaï trçnh âaïnh giaï thç cáön chuï yï tåïi näüi dung vaì caïc chi phê tuyãøn mäü. Âãø âaím baío näüi dung naìy ta cáön chuï yï tåïi caïc váún âãö sau âáy:

- Tyí lãû saìng loüc coï håüp lyï khäng? Âáy laì váún âãö coï yï nghéa låïn âãún chi phê taìi chênh, chuïng ta coï thãø giaím tyí lãû naìy xuäúng åí mäüt mæïc âäü cho pheïp, song khäng aính hæåíng tåïi cháút læåüng ngæåìi âæåüc cháúp nháûn.

- Âaïnh giaï hiãûu quaí cuía caïc quaíng caïo tuyãøn mäü âaïnh giaï hiãûu quaí cuía tuyãøn mäü våïi muûc tiãu cuía täø chæïc.

- Sæû âaím baío cäng bàòng cuía táút caí caïc cå häüi xin viãûc.

- Caïc thäng tin thu tháûp âæåüc, âaî âaím baío âuí mæïc tin cáûy cho viãûc xeït tuyãøn chæa.

- Caïc tiãu chuáøn duìng âãø loaûi boí nhæîng ngæåìi xin viãûc âaî håüp lyï chæa, âaî bao quaït hãút âæåüc caïc træåìng håüp phaíi loaûi boí chæa.

- Chi phê taìi chênh cho quaï trçnh tuyãøn mäü.3.4. Caïc giaíi phaïp thay cho tuyãøn mäü



Khi caïc täø chæïc gàûp caïc khoï khàn vãö taìi chênh cho viãûc tuyãøn mäü, ta coï thãø duìng caïc biãûn phaïp dæåïi âáy âãø thay thãú tuyãøn mäü.

a. Håüp âäöng tháöu laûi Trong âiãöu kiãûn hiãûn nay mäüt säú täø chæïc vç khoï

khàn vãö lao âäüng khäng thãø tuyãøn mäü âæåüc thç coï thãø cho mäüt täø chæïc khaïc thæûc hiãûn cäng viãûc dæåïi daûng håüp âäöng thuã laûi. Tuy nhiãn giaíi phaïp naìy muäún thæûc hiãûn coï hiãûu quaí thç cáön phaíi phán têch kyî læåîng caïc màût nhæ cháút læåüng cäng viãûc chi phê vaì låüi êch caïc bãn. Trong quaï trçnh cho tháöu laûi thç phaíi chuï yï tåïi caïc cäng viãûc coï chuyãn män cao âãø cho tháöu laûi tæìng pháön. Vç caïc âån vë nháûn tháöu caïc pháön viãûc naìy laì caïc âån vë coï trçnh âäü chuyãn män hoïa cao, do váûy chi phê cho caïc cäng viãûc naìy thæåìng laì tháúp.

Vê duû:Caïc cäng ty xæí lyï raïc thaíi mäi træåìng, coï thãø

nháûn tháöu xæí lyï raïc thaíi cuía caïc bãûnh viãûn.Caïc cäng ty cäng trçnh âæåìng háöm cuía Täøng cäng

ty xáy dæûng Säng Âaì coï thãø nháûn tháöu laûi cuía caïc cäng ty xáy dæûng âæåìng háöm giao thäng v.v...

b. Laìm thãm giåìTrong saín xuáút kinh doanh, thæûc hiãûn caïc dëch

vuû, nhiãöu khi caïc cäng ty phaíi hoaìn thaình trong mäüt thåì gian ráút eo heûp do váûy caïc cäng ty khäng thãø tuyãøn choün ngay âæåüc maì phaíi aïp duûng biãûn phaïp phäø biãún laì laìm thãm giåì, biãûn phaïp naìy cho pheïp tiãút kiãûm âæåüc chi phê tuyãøn thãm ngæåìi vaì tàng khaí nàng saín xuáút maì khäng cáön tàng lao âäüng. Màût khaïc cuîng cáön phaíi tháúy ràòng caïc nhán viãn treí thæåìng thêch laìm thãm giåì âãø tàng thu nháûp.

Tuy nhiãn viãûc täø chæïc laìm thãm giåì cuîng cáön phaíi chuï yï caïc âiãöu sau âáy:

- Viãûc laìm thãm giåì phaíi tuán theo nhæîng âiãöu khoaín âaî âæåüc quy âënh trong "Bäü luáût Lao âäüng cuía næåïc Cäüng hoìa Xaî häüi chuí nghéa Viãût Nam".



- Khi huy âäüng laìm thãm giåì maì täø chæïc khäng khoa hoüc seî dáùn âãún tçnh traûng laì: Säú ngæåìi laìm giåì haình chênh seî giaím, seî tàng khaí nàng gáy tai naûn lao âäüng.

- Nãúu laûm duûng laìm thãm giåì quaï nhiãöu thç seî dáùn âãún tçnh traûng vi phaûm luáût lao âäüng, dáùn âãún tçnh traûng tranh cháúp vaì xung âäüt giæîa ngæåìi sæí duûng lao âäüng vaì ngæåìi lao âäüng.Do âoï khi bäú trê laìm thãm giåì phaíi tháût chuï yï tåïi

caïc âiãöu trãn âáy nãúu khäng seî khäng coï hiãûu quaí.c. Nhåì giuïp taûm thåìiÂáy laì phæång phaïp thay thãú tuyãøn mäü khi mäüt

cäng ty nhåì mäüt cäng ty khaïc giuïp âåî thæûc hiãûn caïc dëch vuû trong thåìi gian ngàõn mang tênh cháút tmj thåìi.

Æu âiãøm cuía phæång phaïp naìy laì caïc täø chæïc khäng phaíi traí tiãön phuïc låüi, tiãön âaìo taûo nhán viãn måïi, khäng phaíi lo bäú trê lao âäüng khi khan hiãúm cäng viãûc.

Nhæåüc âiãøm cuía phæång phaïp naìy laì ngæåìi thuã mæåïn khäng coï sæû trung thaình vaì tám huyãút, gàõn boï våïi cäng viãûc nhæ nhæîng cäng nhán chênh thæïc.

Hçnh thæïc naìy chè thæûc sæû coï hiãûu quaí vãö chi phê âäúi våïi lao âäüng cáön trçnh âäü âaìo taûo tháúp vaì laìm viãûc láu daìi.

d. Thuã lao âäüng tæì cäng ty cho thuãHçnh thæïc naìy tiãún bäü hån so våïi nhåì giuïp taûm

thåìi åí chäù:

- Giaím båït caïc chi phê coï liãn quan âãún nhán sæû.

- Caïc lao âäüng thuã âæåüc coï thãø tham gia vaìo caïc kãú hoaûch láu daìi täút hån laì cäng nhán thuã taûm thåìi vç trçnh âäü chuyãn män âaî âæåüc chuáøn bë kyî hån, tênh kyí luáût cao hån.Khi sæí duûng caïc biãûn phaïp thay thãú tuyãøn mäü

chuïng ta cáön chuï yï mäüt säú âiãøm sau: Nhæîng ngæåìi lao âäüng thuã tæì caïc cäng ty khaïc vãö

thæåìng hoü khäng âæåüc hæåíng caïc loaûi phuïc låüi cuía âån vë hoü âang laìm viãûc do âoï pháön naìo gáy traûng thaïi tám lyï khäng pháún khåíi vaì thæûc cháút âáy laì haû tháúp mæïc säúng cuía ngæåìi lao âäüng, do



váûy phaíi ngàn chàûn tæ tæåíng "Låüi duûng ngæåìi lao âäüng".

Âãø náng cao sæû gàõn boï cuía ngæåìi lao âäüng våïi cäng viãûc vaì haûn chãú tçnh traûng laìm thua thiãût ngæåìi lao âäüng ta cáön phaíi âæa ra âæåüc mäüt säú quy âënh nhæ sau:

- Cäng viãûc taûm thåìi phaíi âæåüc quy âënh thåìi gian laì bao nhiãu ngaìy hoàûc giåì.

- Nhæîng ngæåìi sæí duûng lao âäüng phaíi mua baío hiãøm y tãú, phaíi âoïng baío hiãøm xaî häüi cho ngæåìi lao âäüng vaì phaíi thæûc hiãûn caïc quy âënh khaïc cho ngæåìi lao âäüng vãö phuïc låüi.

- Âãö nghë caïc cäng ty cho thuã lao âäüng phaíi giaíi quyãút caïc phuïc låüi cho ngæåìi lao âäüng theo caïc chãú âäü hiãûn haình.II. QUAÏ TRÇNH TUYÃØN CHOÜN NHÁN LÆÛC1. Khaïi niãûm vaì táöm quan troüng cuía tuyãøn

choün nhán læûcQuaï trçnh tuyãøn choün nhán læûc laì quaï trçnh âaïnh

giaï caïc æïng viãn theo nhiãöu khêa caûnh khaïc nhau dæûa vaìo caïc yãu cáöu cuía cäng viãûc, âãø tçm âæåüc nhæîng ngæåìi phuì håüp våïi caïc yãu cáöu âàût ra trong säú nhæîng ngæåìi âaî thu huït âæåüc trong quaï trçnh tuyãøn mäü. Cå såí cuía tuyãøn choün laì caïc baín yãu cáöu cuía cäng viãûc âaî âæåüc âãö ra theo baín mä taí cäng viãûc vaì baín yãu cáöu âäúi våïi ngæåìi thæûc hiãûn cäng viãûc. Quaï trçnh tuyãøn choün phaíi âaïp æïng âæåüc caïc yãu cáöu dæåïi âáy:

- Tuyãøn choün phaíi xuáút phaït tæì kãú hoaûch saín xuáút kinh doanh vaì kãú hoaûch nguäön nhán læûc.

- Tuyãøn choün âæåüc nhæîng ngæåìi coï trçnh âäü chuyãn män cáön thiãút cho cäng viãûc âãø âaût tåïi nàng suáút lao âäüng cao, hiãûu suáút cäng taïc täút.

- Tuyãøn âæåüc nhæîng ngæåìi coï kyí luáût, trung thæûc, gàõn boï våïi cäng viãûc våïi täø chæïc.Quaï trçnh tuyãøn choün laì kháu quan troüng nhàòm

giuïp cho caïc nhaì Quaín trë nhán læûc âæa ra caïc quyãút âënh tuyãøn duûng mäüt caïch âuïng âàõn nháút. Quyãút âënh tuyãøn choün coï yï nghéa ráút quan troüng âäúi våïi chiãún læåüc kinh doanh vaì âäúi våïi caïc täø chæïc, båíi vç



quaï trçnh tuyãøn choün täút seî giuïp cho caïc täø chæïc coï âæåüc nhæîng con ngæåìi coï kyî nàng phuì håüp våïi sæû phaït triãøn cuía täø chæïc trong tæång lai. Tuyãøn choün täút cuîng seî giuïp cho täø chæïc giaím âæåüc caïc chi phê do phaíi tuyãøn choün laûi, âaìo taûo laûi cuîng nhæ traïnh âæåüc caïc thiãût haûi ruíi ro trong quaï trçnh thæûc hiãûn caïc cäng viãûc. Âãø tuyãøn choün âaût âæåüc kãút quaí cao thç cáön phaíi coï caïc bæåïc tuyãøn choün phuì håüp, caïc phæång phaïp thu tháûp thäng tin chênh xaïc vaì âaïnh giaï caïc thäng tin mäüt caïch khoa hoüc.

2. Quaï trçnh tuyãøn choünQuaï trçnh tuyãøn choün laì mäüt quy trçnh gäöm nhiãöu

bæåïc, mäùi bæåïc trong quaï trçnh âæåüc xem nhæ laì mäüt haìng raìo chàõn âãø saìng loüc loaûi boí nhæîng æïng viãn khäng âuí caïc âiãöu kiãûn âi tiãúp vaìo caïc bæåïc sau. Säú læåüng caïc bæåïc trong quaï trçnh tuyãøn choün khäng phaíi laì cäú âënh maì noï tuìy thuäüc vaìo mæïc âäü phæïc taûp cuía cäng viãûc khi tuyãøn choün lao âäüng, tênh cháút cuía loaûi lao âäüng cáön tuyãøn choün. Âãø âæåüc nháûn vaìo laìm viãûc thç caïc æïng viãn phaíi væåüt qua âæåüc táút caí caïc bæåïc trong quaï trçnh tuyãøn choün âãö ra. Âãø âaïnh giaï caïc æïng viãn cuía mçnh thç coï nhiãöu täø chæïc thæûc hiãûn theo caïc caïch khaïc nhau, háöu hãút caïc täø chæïc loaûi boí caïc æïng viãn khäng thêch håüp qua tæìng bæåïc âãø giaím læåüng ngæåìi phaíi theo doîi trong quaï trçnh xin viãûc, coï mäüt säú täø chæïc laûi thæûc hiãûn theo caïch cho toaìn bäü caïc æïng viãn tham gia toaìn bäü quaï trçnh tuyãøn choün cho tåïi khi tuyãøn âæåüc nhæîng æïng viãn phuì håüp nháút. Viãûc váûn duûng theo caïch naìo laì tuìy thuäüc vaìo tyí lãû tuyãøn mäü cuía tæìng täø chæïc, khaí nàng taìi chênh cho pheïp, mæïc âäü tin cáûy cuía thäng tin thu âæåüc.

Khi thiãút kãú säú bæåïc vaì näüi dung cuía tæìng bæåïc trong quaï trçnh tuyãøn choün chuïng ta cáön phaíi thiãút kãú sao cho thu âæåüc caïc thäng tin âàûc træng nháút vaì âaïng tin cáûy âãø tæì âoï måïi laìm càn cæï quyãút âënh cho viãûc tuyãøn hay khäng.

Quaï trçnh tuyãøn choün gäöm caïc bæåïc nhæ sau:Bæåïc 1: Tiãúp âoïn ban âáöu vaì phoíng váún så

bäüÂáy laì bæåïc âáöu tiãn trong quaï trçnh tuyãøn choün,

laì buäøi gàûp gåî âáöu tiãn giæîa caïc nhaì tuyãøn duûng våïi



caïc æïng viãn. Bæåïc naìy nhàòm xaïc láûp mäúi quan hãû giæîa ngæåìi xin viãûc vaì ngæåìi sæí duûng lao âäüng, âäöng thåìi bæåïc naìy cuîng xaïc âënh âæåüc nhæîng caï nhán coï nhæîng täú cháút vaì khaí nàng phuì håüp våïi cäng viãûc hay khäng âãø tæì âoï ra nhæîng quyãút âënh coï tiãúp tuûc mäúi quan hãû våïi æïng viãn âoï hay khäng. Quaï trçnh phoíng váún åí bæåïc naìy nãúu phaït hiãûn âæåüc caïc caï nhán khäng coï khaí nàng phuì håüp våïi cäng viãûc cáön tuyãøn thç loaûi boí ngay, tuy nhiãn âãø ra âæåüc quyãút âënh naìy thç caïc tiãu chuáøn cáön âæåüc xáy dæûng mäüt caïch kyî læåîng. Båíi vç khi phoíng váún thç yï chuí quan cuía ngæåìi phoíng váún laì coï tênh cháút quyãút âënh nháút do âoï caïc tiãu chuáøn coï tênh âäüc âoaïn thç khäng nãn duìng noï âãø loaûi ngæåìi xin viãûc. Nhæîng lyï do chênh âãø loaûi boí caïc æïng viãn åí bæåïc âáöu tiãn laì hoü chæa âaïp æïng âæåüc caïc yãu cáöu vãö giaïo duûc, âaìo taûo, kinh nghiãûm cáön thiãút âãø thæûc hiãûn cäng viãûc nhæ khäng coï caïc kyî nàng nhæ âaî thäng baïo, traïi nghãö, khäng âáöy âuí caïc vàn bàòng chênh chè, kãút quaí phoíng váún cho tháúy quaï yãúu vãö nghiãûp vuû, nháûn thæïc nghãö nghiãûp chæa âaût yãu cáöu v.v...

Bæåïc 2: Saìng loüc qua âån xin viãûcTrong caïc täø chæïc, caïc æïng viãn muäún coï viãûc

laìm thç âãöu phaíi näüp âån xin viãûc. Âån xin viãûc laì näüi dung quan troüng cuía quaï trçnh tuyãøn choün.

Âån xin viãûc thæåìng âæåüc caïc täø chæïc thiãút kãú theo máùu, ngæåìi xin viãûc coï traïch nhiãûm âiãön vaìo âån xin viãûc theo yãu cáöu maì caïc nhaì sæí duûng lao âäüng âãö ra. Caïc máùu âån xin viãûc âæåüc thiãút kãú mäüt caïch khoa hoüc vaì håüp lyï coï thãø âæåüc coi laì mäüt cäng cuû quan troüng âãø tuyãøn choün mäüt caïch chênh xaïc ngæåìi xin viãûc, vç âån xin viãûc giuïp cho ta caïc thäng tin âaïng tin cáûy vãö caïc haình vi hoaût âäüng trong quaï khæï cuîng nhæ caïc kyî nàng, kinh nghiãûm vaì kiãún thæïc hiãûn taûi, caïc âàûc âiãøm vãö tám lyï caï nhán, caïc kyì voüng, æåïc muäún vaì caïc khaí nàng âàûc biãût khaïc. Âån xin viãûc laì cå såí cho caïc phæång phaïp tuyãøn choün khaïc nhæ phæång phaïp phoíng váún, âån xin viãûc cung cáúp tãn, nåi âaî laìm viãûc, caïc häö så nhán sæû khaïc.

Khi thiãút kãú caïc máùu âån xin viãûc ta nãn cán nhàõc kyî læåîng caïc thäng tin cáön phaíi coï, näüi dung caïc thäng



tin cáön thu tháûp phaíi âaím baío âæåüc tênh toaìn diãûn, tênh chênh xaïc vaì laìm sao cho ngæåìi xin viãûc traí låìi âæåüc âuïng caïc yãu cáöu âãö ra.

Vê duû: Trong âån xin viãûc thæåìng bao gäöm 4 loaûi thäng tin âiãøn hçnh

- Caïc thäng tin thiãút yãúu nhæ hoü, tãn, ngaìy, thaïng, nàm sinh, âëa chè nåi åí, häü kháøu v.v...

- Caïc thäng tin vãö quaï trçnh hoüc táûp, âaìo taûo, caïc vàn bàòng chæïng chè âaî âaût âæåüc, trçnh âäü hoüc váún khaïc.

- Lëch sæí quaï trçnh laìm viãûc (5 nàm hoàûc 10 nàm) nhæîng cäng viãûc âaî laìm, tiãön læång vaì thu nháûp, lyï do boí viãûc hoàûc chæa coï viãûc laìm.

- Caïc thäng tin vãö kinh nghiãûm âaî coï, caïc thoïi quen såí thêch, caïc âàûc âiãøm tám lyï caï nhán, caïc váún âãö thuäüc cäng dán vaì caïc váún âãö xaî häüi khaïc.Ngoaìi ra caïc máùu âån xin viãûc coìn coï caïc cáu hoíi

måí, xeït máùu chæî viãút v.v...Máùu âån xin viãûc màûc duì coï nhiãöu æu âiãøm song

cuîng khäng traïnh khoíi nhæîng haûn chãú nháút âënh. Âån xin viãûc laì thuí tuûc khaïch quan noï khäng thãø thay thãú cho viãûc gàûp gåî træûc tiãúp giæîa ngæåìi xin viãûc våïi ngæåìi âaûi diãûn cho cäng ty, màût khaïc âån xin viãûc chè hoíi âæåüc mäüt säú haûn chãú caïc váún âãö do váûy noï máút âi tênh âa daûng vaì phong phuï cuía quaï trçnh laìm viãûc, kinh nghiãûm cuía ngæåìi xin viãûc, hoü khäng thãø lyï giaíi âæåüc kyî læåîng nhæîng váún âãö maì hoü âaî laìm trong quaï khæï. Trong âån, ngæåìi xin viãûc chè luän noïi täút vãö mçnh, chè noïi caïi låüi cho baín thán hoü. Trong âån xin viãûc måïi cho chuïng ta tháúy hiãûn traûng theo kiãøu mä taí maì noï chæa cho ta biãút âæåüc "nhæ thãú naìo" hoàûc "taûi sao" v.v... Thäng qua näüi dung cuía máùu âån xin viãûc, caïc nhaì tuyãøn choün seî coï chæïng cåï cuía mçnh âãø tuyãøn choün tiãúp caïc bæåïc sau hay cháúm dæït quaï trçnh tuyãøn choün.

Bæåïc 3: Caïc tràõc nghiãûm nhán sæû trong tuyãøn choün

Âãø giuïp cho caïc nhaì tuyãøn choün nàõm âæåüc caïc täú cháút tám lyï, nhæîng khaí nàng, kyî nàng vaì caïc khaí nàng âàûc biãût khaïc cuía caïc æïng viãn khi maì caïc thäng



tin vãö nhán sæû khaïc khäng cho ta biãút âæåüc mäüt caïch chênh xaïc vaì âáöy âuí. Caïc tràõc nghiãûm nhán sæû mang laûi cho ta nhæîng kãút quaí khaïch quan vãö caïc âàûc træng tám lyï cuía con ngæåìi nhæ khaí nàng báøm sinh, såí thêch, caï tênh cuía caï nhán naìy so våïi caïc caï nhán khaïc. Caïc tràõc nghiãûm giuïp cho viãûc tçm hiãøu âæåüc caïc âàûc træng âàûc biãût trong thæûc hiãûn cäng viãûc cuía tæìng caï nhán, caïc cäng viãûc coï tênh âàûc thuì.

Khi duìng phæång phaïp tràõc nghiãûm âãø tuyãøn choün ta cuîng nãn choün caïc phæång phaïp thêch håüp thç måïi dæû âoaïn âæåüc thaình têch thæûc hiãûn cäng viãûc. Muäún thãú thç khi xáy dæûng caïc baìi tràõc nghiãûm cáön phaíi coï nhæîng ngæåìi am hiãøu vãö cäng viãûc hoàûc âaî nghiãn cæïu kyî vãö cäng viãûc nháút laì baín mä taí cäng viãûc, baín yãu cáöu cuía cäng viãûc âäúi våïi ngæåìi thæûc hiãûn. Hiãûn nay trong thæûc tãú coï ráút nhiãöu loaûi tràõc nghiãûm do âoï viãûc læûa choün âãø sæí duûng loaûi tràõc nghiãûm naìo laì mäüt váún âãö khoï khàn. Âãø âaïnh giaï caïc khêa caûnh cuía caïc æïng viãn ngæåìi ta thæåìng sæí duûng caïc baìi tràõc nghiãûm bàòng chênh cäng viãûc maì sau naìy caïc æïng viãn phaíi laìm, hoàûc laì baìi tràõc nghiãûm máùu.

Trong tràõc nghiãûm nhán sæû coï nhiãöu loaûi tràõc nghiãûm vaì coï nhiãöu caïch phán loaûi khaïc nhau. Ngæåìi ta coï thãø phán loaûi theo nhoïm hay caï nhán, dæûa vaìo cå cáúu, hay dæûa vaìo kãút quaí âaïnh giaï âãø phán loaûi. Thäng thæåìng ngæåìi ta chia tràõc nghiãûm nhán sæû ra caïc loaûi tràõc nghiãûm sau âáy:

Tràõc nghiãûm thaình têchTràõc nghiãûm vãö thaình têch laì loaûi tràõc nghiãûm

âæåüc aïp duûng räüng raîi trong nhiãöu lénh væûc nhæ giaïo duûc, thæûc hiãûn cäng viãûc v.v..., âaïnh giaï xem caïc caï nhán nàõm væîng nghãö nghiãûp, hiãøu biãút nghãö âãún mæïc naìo, thaình têch hoü âaût âæåüc cao hay tháúp nhæ thåìi gian hoaìn thaình cäng viãûc, âiãøm baìi thi, baìi kiãøm tra v.v... Tuìy theo tæìng nghãö vaì tæìng cäng viãûc maì xáy dæûng caïc baìi tràõc nghiãûm cho phuì håüp.

Tràõc nghiãûm vãö nàng khiãúu vaì khaí nàngTràõc nghiãûm nàng khiãúu vaì khaí nàng âæåüc duìng

chuí yãúu âãø chè ra xem caï nhán naìo âaî hoüc täút trong âaìo taûo, seî thæûc hiãûn täút cäng viãûc trong tæång lai,



tiãúp thu täút caïc kiãún thæïc måïi. Loaûi tràõc nghiãûm naìy âæåüc nhoïm thaình 3 loaûi laì: khaí nàng tháön kinh, khaí nàng thuäüc baín nàng, khaí nàng váûn âäüng tám lyï.

- Khaí nàng tháön kinh laì tràõc nghiãûm vãö trê thäng minh noï âæåüc thãø hiãûn thäng qua sæû tranh luáûn bàòng låìi, sæû noïi nàng læu loaït, täúc âäü nháûn biãút vaì mäüt säú âàûc træng khaïc.

- Khaí nàng baín nàng laì tràõc nghiãûm liãn quan âãún khaí nàng nháûn biãút cuía caï nhán liãn quan âãún sæû nháûn biãút caïc mäúi quan hãû thuäüc baín nàng.

- Khaí nàng váûn âäüng tám lyï laì tràõc nghiãûm liãn quan âãún caïc kyî nàng caï nhán trong viãûc thæûc hiãûn caïc hoaût âäüng khaïc nhau cuía cå thãø con ngæåìi, nhæ kiãøm soaït sæû chênh xaïc, âiãöu phäúi caïc caím nháûn, thåìi gian cuía caïc phaín æïng, täúc âäü caïc hoaût âäüng cuía tay, sæû kheïo leïo cuía tay.Tràõc nghiãûm vãö nàng khiãúu vaì khaí nàng thæåìng

âæåüc kãút håüp thaình mäüt loaût caïc tràõc nghiãûm vaì sau âoï âæåüc sæí duûng âãø dæû âoaïn caïc cäng viãûc trong täø chæïc.

Tràõc nghiãûm vãö tênh caïch vaì såí thêchÂáy laì loaûi tràõc nghiãûm nhàòm phaït hiãûn ra caïc

âàûc âiãøm tám lyï caï nhán ngæåìi lao âäüng nhæ caïc loaûi khê cháút, nhæîng æåïc må, nguyãûn voüng cuía caïc æïng viãn, nhæîng æåïc muäún, âãö nghë v.v... Trong thæûc tãú coï nhiãöu loaûi ngæåìi coï khê cháút khaïc nhau nhæ: Khê cháút säi näøi, khê cháút linh hoaût, khê cháút âiãöm ténh, khê cháút æu tæ, tæång æïng våïi caïc khê cháút naìy seî coï caïc thuäüc tênh tám lyï khaïc nhau nhæ täúc âäü cuía phaín æïng, tênh kêch thêch, tênh thàng bàòng, tênh xuïc caím, tênh cæïng ràõn, tênh kiãn trç, quaï trçnh hæng pháún hay æïc chãú. Âáy laì nhæîng tênh caïch cáön thiãút cho mäùi cäng viãûc, do âoï phæång phaïp tràõc nghiãûm naìy seî cho chuïng ta coï thãø nàõm roî âæåüc traûng thaïi tám sinh lyï cuía tæìng ngæåìi âãø sæí duûng vaìo cäng viãûc cho håüp lyï.

Tràõc nghiãûm vãö tênh trung thæûcTênh trung thæûc laì ráút cáön thiãút trong viãûc sæí

duûng lao âäüng vaì trong táút caí caïc cäng viãûc cuía cäng taïc nhán sæû. Ngæåìi ta thæåìng duìng caïc tràõc nghiãûm



tám lyï âãø âaïnh giaï tênh trung thæûc. Nhæîng tràõc nghiãûm naìy thæåìng gäöm nhæîng cáu hoíi âãö cáûp âãún nhiãöu khêa caûnh nhæ cháúp haình kyí luáût lao âäüng khi khäng coï sæû giaïm saït cuía caïc nhaì quaín trë, thaïi âäü cuía caï nhán âäúi våïi váún âãö àn càõp, sæû tham ä tiãöm baûc, sæû khäng tháût thaì trong cäng viãûc v.v... Táút caí caïc tràõc nghiãûm naìy giuïp ta dæû âoaïn âæåüc caïc haình vi khäng trung thæûc trong tæång lai cuía ngæåìi dæû tuyãøn.

Tràõc nghiãûm y hoücTrong mäüt säú træåìng håüp âàûc biãût âãø âaïnh giaï

caïc pháøm cháút sinh lyï cuía caïc æïng viãn chuïng ta coï thãø duìng caïc tràõc nghiãûm y hoüc âãø phaït hiãûn caïc bãûnh xaî häüi nhæ HIV v.v... Hiãûn nay caïc tràõc nghiãûm naìy thæåìng sæí duûng phán têch caïc máùu næåïc tiãøu, phán têch caïc máùu maïu v.v...

Mäüt säú âiãøm cáön læu yï khi thæûc hiãûn caïc tràõc nghiãûm trong tuyãøn choün:

- Tçnh traûng giaí maûo khi traí låìi caïc cáu hoíi khi häüi âäöng âæa ra. Nhàòm thuyãút phuûc caïc nhaì tuyãøn duûng caïc æïng viãn thæåìng âæa ra caïc cáu traí låìi sai sæû tháût, vaì cung cáúp caïc thäng tin khäng âuïng. Hiãûn tæåüng naìy seî gáy khoï khàn cho caïc nhaì tuyãøn duûng khi phaïn âoaïn vaì dæû kiãún âaïnh giaï baín cháút ngæåìi xin viãûc. Khi gàûp caïc træåìng håüp giaí maûo vãö thäng tin thç ta nãn sa thaíi, ngay caí âäúi våïi caïc æïng cæí viãn âæåüc coi laì xuáút sàõc.

- Traïnh hiãûn tæåüng aïp âaût cao trong khi thæûc hiãûn caïc tràõc nghiãûm nhán sæû, vç hiãûn tæåüng naìy seî gáy ra nhiãöu aính hæåíng tåïi sæû linh hoaût vaì sæïc saïng taûo cuía caïc æïng viãn, laìm cho caïc dæû âoaïn tråí nãn cæïng nhàõc.

- Cáön haûn chãú mäüt caïch täúi âa âãún sæû vi phaûm nhæîng âiãöu riãng tæ cuía caïc æïng viãn. Trong khi thæûc hiãûn caïc tràõc nghiãûm vãö nhán sæû nhiãöu khi vä thæïc maì ngæåìi ta coï thãø âuûng chaûm âãún caïc yï nghé riãng tæ cuía ngæåìi xin viãûc. Âiãöu naìy coï thãø gáy âãún nhæîng täøn thæång vãö tçnh caím âäúi våïi ngæåìi xin viãûc nhæ: loìng tin âäúi våïi tän giaïo, sæû kyì thë caï nhán, cuäüc säúng riãng tæ, thiãn hæåïng



quan hãû giåïi tênh, caïc caím xuïc khäng liãn quan âãún cäng viãûc.

- Traïnh caïc läùi sai trong dæû âoaïn.Khi sæí duûng caïc baìi tràõc nghiãûm coï âäü tin cáûy

tháúp hoàûc laì âäü chênh xaïc khäng cao thç seî cho nhæîng dæû âoaïn khäng âuïng vê nhæ nhæîng ngæåìi thæûc hiãûn cäng viãûc täút coï thãø bë loaûi vç âiãøm tràõc nghiãûm tháúp.

Bæåïc 4: Phoíng váún tuyãøn choünPhoíng váún tuyãøn choün laì quaï trçnh giao tiãúp

bàòng låìi (thäng qua caïc cáu hoíi vaì cáu traí låìi) giæîa nhæîng ngæåìi tuyãøn choün vaì ngæåìi xin viãûc, âáy laì mäüt trong nhæîng phæång phaïp thu tháûp thäng tin cho viãûc ra quyãút âënh tuyãøn choün. Phæång phaïp phoíng váún trong tuyãøn choün giuïp chuïng ta khàõc phuûc âæåüc nhæîng nhæåüc âiãøm maì quaï trçnh nghiãn cæïu âån xin viãûc khäng nàõm âæåüc, hoàûc caïc loaûi vàn bàòng chæïng chè khäng nãu hãút âæåüc.

Muûc tiãu cuía caïc cuäüc phoíng váún trong tuyãøn choün

- Âãø thu tháûp caïc thäng tin vãö ngæåìi xin viãûc: Båíi vç caïc thäng tin thu tháûp âæåüc tæì caïc cäng cuû tuyãøn choün khaïc coï thãø chæa âuí, chæa roî raìng, quaï trçnh phoíng váún taûo cå häüi cho thäng tin âæåüc roî raìng hån, âæåüc giaíi thêch càûn kyî hån.

- Âãö cao cäng ty: Qua phoíng váún giuïp cho caïc nhaì tuyãøn choün giåïi thiãûu vãö cäng ty cuía mçnh, laìm cho ngæåìi xin viãûc hiãøu roî vãö nhæîng màût maûnh, æu thãú cuía cäng ty. Âáy laì hçnh thæïc quaíng caïo täút nháút.

- Âãø cung cáúp caïc thäng tin vãö täø chæïc cho ngæåìi xin viãûc, trong khi phoíng váún nãn giaíi thêch cho caïc æïng viãn biãút roî vãö tçnh hçnh cäng ty nhæ muûc tiãu cuía cäng ty, cå cáúu bäü maïy quaín lyï, caïc chênh saïch vãö nhán sæû, caïc cå häüi thàng tiãún, viãûc laìm v.v...

- Thiãút láûp quan hãû baûn beì, tàng cæåìng khaí nàng giao tiãúp.

Caïc loaûi phoíng váúnHiãûn nay ngæåìi ta thæåìng aïp duûng nhiãöu loaûi

phoíng váún thu tháûp thäng tin.



Phoíng váún theo máùuPhoíng váún theo máùu laì hçnh thæïc phoíng váún maì

caïc cáu hoíi âæåüc thiãút kãú sàôn tæì træåïc theo yãu cáöu cuía cäng viãûc, phoíng váún theo máùu laì hçnh thæïc caïc cáu hoíi âãöu âæåüc chuáøn bë kyî âãø ngæåìi âi phoíng váún hoíi vaì caïc cáu traí låìi cuía ngæåìi xin viãûc. Quaï trçnh phoíng váún: Ngæåìi phoíng váún âoüc to caïc cáu hoíi vaì caïc cáu traí låìi âãø ngæåìi xin viãûc læûa choün vaì xaïc âënh cáu traí låìi âuïng nháút cuía mçnh.

Vê duû: Cáu hoíi: Caím xuïc cuía baûn vãö cäng viãûc trong ngaình Du lëch?

Caïc cáu traí låìi:

- Täi khäng thêch ngaình naìy.

- Täi nghé laì seî thêch ngaình naìy.

- Täi nghé seî coï nhiãöu âiãöu thuï vë khi laìm viãûc trong ngaình Du lëch.

- Täi seî phaït huy âæåüc khaí nàng cuía mçnh khi laìm viãûc trong ngaình Du lëch. Sau âoï chåì ngæåìi traí låìi læûa choün 1 trong 4 cáu

trãn.Phoíng váún theo máùu coï æu âiãøm laì xaïc âënh

âæåüc caïc näüi dung chuí yãúu caïc thäng tin cáön nàõm nhæng nhæåüc âiãøm cuía noï laì tênh phong phuï cuía thäng tin bë haûn chãú. Khi ngæåìi hoíi cáön biãút thãm chi biãút hoàûc ngæåìi traí låìi muäún hoíi thãm âãöu bë giåïi haûn do váûy phoíng váún theo máùu giäúng nhæ laì cuäüc noïi chuyãûn våïi maïy ghi ám hay traí låìi theo phiãúu.

Phoíng váún theo tçnh huäúngPhoíng váún theo tçnh huäúng laì quaï trçnh ngæåìi hoíi

yãu cáöu caïc æïng viãn phaíi traí låìi vãö æïng xæí hay caïch thæûc hiãûn, xæí lyï caïc cäng viãûc theo caïc tçnh huäúng giaí âënh hoàûc caïc tçnh huäúng coï tháût trong thæûc tãú, maì nhæîng ngæåìi phoíng váún âàût ra.

Âäúi våïi phæång phaïp naìy thç váún âãö quan troüng laì âæa ra âæåüc caïc tçnh huäúng âaûi diãûn vaì âiãøn hçnh, caïc tçnh huäúng naìy phaíi dæûa trãn cå såí phán têch cäng viãûc mäüt caïch chi tiãút âãø xaïc âënh caïc âàûc træng cå baín vaì caïc kyî nàng chuí yãúu khi thæûc hiãûn cäng viãûc.

Phoíng váún theo muûc tiãu



Phoíng váún theo loaûi naìy laì cuäüc phoíng váún dæûa vaìo cäng viãûc cuû thãø maì yãu cáöu caïc æïng viãn phaíi traí låìi theo nhæîng muûc tiãu xaïc âënh tæì træåïc. Caïc cáu hoíi cuîng dæûa vaìo sæû phán têch cäng viãûc mäüt caïch kyî læåîng âãø xaïc âënh caïc muûc tiãu cho caïc vë trê viãûc laìm. Phæång phaïp phoíng váún theo muûc tiãu laì phæång phaïp cho ta âäü tin cáûy cao vaì âuïng âàõn nháút.

Phoíng váún khäng coï hæåïng dáùnPhoíng váún khäng coï hæåïng dáùn laì cuäüc phoíng

váún maì ngæåìi âi phoíng váún khäng chuáøn bë træåïc näüi dung caïc cáu hoíi, maì âãø cho caïc æïng viãn trao âäøi mäüt caïch thoaíi maïi xung quanh cäng viãûc, ngæåìi hoíi chè coï âënh hæåïng cho cuäüc thaío luáûn.

Hçnh thæïc phoíng váún naìy giuïp cho viãûc thu tháûp thäng tin âa daûng vaì åí nhiãöu lénh væûc, xong muäún cho âaût hiãûu quaí cao thç cáön phaíi chuï yï mäüt säú váún âãö sau âáy:

- Ngæåìi âi phoíng váún phaíi laì ngæåìi nàõm chàõc vaì hiãøu cäng viãûc cuía caïc vë trê cáön tuyãøn ngæåìi mäüt caïch chi tiãút.

- Ngæåìi âi phoíng váún phaíi laì ngæåìi nàõm chàõc kyî thuáût phoíng váún.

- Quaï trçnh phoíng váún nãn chuï yï nghe, khäng âæåüc càõt ngang cáu traí låìi, khäng thay âäøi chuí âãö mäüt caïch âäüt ngäüt, khäng âi vaìo lénh væûc quaï xa våïi cäng viãûc cáön tuyãøn.

Phoíng váún càng thàóngPhoíng váún càng thàóng laì hçnh thæïc phoíng váún

maì trong âoï ngæåìi phoíng váún âæa ra caïc cáu hoíi coï tênh cháút nàûng nãö, mang nhiãöu neït cuía sæû cáût váún, hoàûc cæåìng âäü hoíi däön dáûp, caïch phoíng váún naìy mong tçm kiãúm åí caïc æïng viãn loìng vë tha, sæû æïng xæí cäng viãûc trong thåìi gian eo heûp. Noï giuïp chuïng ta tçm âæåüc nhæîng ngæåìi âãø bäú trê vaìo nhæîng vë trê viãûc laìm càng thàóng nhæ cäng viãûc baïn haìng vaìo caïc dëp lãù tãút, thanh quyãút toaïn cuäúi quyï hay cuäúi nàm v.v...

Phoíng váún theo nhoïmPhoíng váún theo nhoïm laì hçnh thæïc phoíng váún maì

mäüt ngæåìi hoíi cuìng luïc âäúi våïi nhiãöu ngæåìi. Loaûi phoíng váún naìy giuïp ta coï thãø thu tháûp âæåüc nhiãöu



thäng tin hay traïnh âæåüc caïc thäng tin truìng làûp maì caïc æïng viãn âãöu coï, maì ta khäng cáön hoíi riãng tæìng ngæåìi mäüt.

Phoíng váún häüi âäöngPhoíng váún häüi âäöng laì hçnh thæïc phoíng váún cuía

nhiãöu ngæåìi âäúi våïi mäüt æïng viãn. Loaûi phoíng váún naìy thêch håüp trong træåìng håüp bäú trê caïc æïng viãn vaìo caïc vë trê quan troüng maì cáön phaíi coï sæû taïn âäöng cuía nhiãöu ngæåìi. Noï traïnh âæåüc tênh chuí quan khi chè coï mäüt ngæåìi phoíng váún vaì noï taûo ra tênh linh hoaût vaì khaí nàng phaín æïng âäöng thåìi cuía cuía caïc æïng viãn.

Âäü tin cáûy vaì tênh âuïng âàõn cuía caïc cuäüc phoíng váún

Phoíng váún laì cäng cuû giuïp cho caïc nhaì tuyãøn choün âaïnh giaï âuïng âæåüc nhiãöu khêa caûnh cuía caïc æïng viãn, xong caïc thäng tin tæì caïc cuäüc phoíng váún cuîng coìn nhiãöu tranh luáûn vãö âäü tin cáûy vaì tênh chênh xaïc cuía noï, qua nghiãn cæïu vãö kiãøm tra tênh tin cáûy vaì âuïng âàõn cuía caïc thäng tin thu tháûp cuía caïc cuäüc phoíng váún cho chuïng ta mäüt säú kãút luáûn sau âáy:

- Tênh tin cáûy tæång quan khaï tháúp khi ngæåìi phoíng váún cuìng mäüt ngæåìi maì laûi cho kãút quaí khäng âäöng nháút.

- Tênh tin cáûy cuía thäng tin phuû thuäüc vaìo nàng læûc, trçnh âäü cuía ngæåìi phoíng váún vaì muûc tiãu cuía cuäüc phoíng váún.

- Sæû tiãúp xuïc træûc tiãúp seî cho kãút quaí âaïnh giaï cao hån qua quan saït hçnh daïng, khaí nàng giao tiãúp, caïch traí låìi cáu hoíi, phong caïch, sæû gáön guîi vaì caïc täú cháút thäng minh.

- Caïc cuäüc phoíng váún theo máùu, chuáøn bë kyî thç cho kãút quaí âaïng tin cáûy hån.

- Caïc thäng tin thu âæåüc qua phoíng váún khäng phaíi laì yãúu täú duy nháút dæû âoaïn chênh xaïc vãö kãút quaí thæûc hiãûn cäng viãûc. Kãút quaí cuía caïc cuäüc phoíng váún coìn phuû thuäüc

vaìo thaïi âäü, tám traûng, caím xuïc, âiãöu kiãûn thãø læûc cuía ngæåìi phoíng váún vaì ngæåìi traí låìi. Âäöng thåìi caïc âaïnh giaï cuía ngæåìi phoíng váún cuîng chëu aính hæåíng



cuía caïc tçnh huäúng phoíng váún nhæ ngæåìi vaìo phoíng váún âáöu tiãn laì ngæåìi gioíi hoàûc ngæåìi quaï keïm. Hay ngæåìi phoíng váún lyï tæåíng hoïa mäüt hçnh máùu âãø âaïnh giaï chung cho caïc æïng viãn.

Täø chæïc caïc cuäüc phoíng váúnÂãø âaím baío cho kãút quaí caïc cuäüc phoíng váún

âaût kãút quaí cao thç chuïng ta phaíi chuï yï kháu täø chæïc cho chu âaïo, tiãún haình caïc bæåïc theo âuïng trçnh tæû cuía quaï trçnh phoíng váún, phaíi chuáøn bë kyî vãö nghiãûp vuû phoíng váún, taìi chênh, caïc thiãút bë phuûc vuû cho cuäüc phoíng váún.

Bæåïc 5: Khaïm sæïc khoíe vaì âaïnh giaï thãø læûc cuía caïc æïng viãn

Âãø âaím baío cho caïc æïng viãn coï sæïc laìm viãûc láu daìi trong caïc täø chæïc vaì traïnh nhæîng âoìi hoíi khäng chênh âaïng cuía ngæåìi âæåüc tuyãøn vãö âaím baío sæïc khoíe thç bæåïc quan troüng tiãúp theo laì tiãún haình khaïm sæïc khoíe vaì âaïnh giaï thãø læûc cuía caïc æïng viãn. Bæåïc naìy do caïc chuyãn gia vãö y tãú âaím nháûn, phoìng nguäön nhán læûc cáön cung cáúp caïc tiãu chuáøn vãö thãø læûc cho caïc vë trê viãûc laìm âãø caïc chuyãn gia y tãú dæûa vaìo âoï âãø tuyãøn choün. Bæåïc naìy cáön phaíi âæåüc xem xeït vaì âaïnh giaï mäüt caïch khaïch quan, traïnh caïc hiãûn tæåüng hçnh thæïc, qua loa.

Bæåïc 6: Phoíng váún båíi ngæåìi laînh âaûo træûc tiãúp

Âãø âaím baío sæû thäúng nháút tæì häüi âäöng tuyãøn choün cho âãún ngæåìi phuû traïch træûc tiãúp vaì sæí duûng lao âäüng thç cáön phaíi coï sæû phoíng váún træûc tiãúp cuía ngæåìi phuû traïch âãø âaïnh giaï mäüt caïch cuû thãø hån caïc æïng viãn, âáy laì mäüt bæåïc nhàòm xaïc âënh vai troì quan troüng cuía caïc cáúp cå såí. Noï giuïp ta khàõc phuûc âæåüc sæû khäng âäöng nháút giæîa bäü pháûn tuyãøn choün vaì nåi sæí duûng lao âäüng.

Bæåïc 7: Tháøm tra caïc thäng tin thu âæåüc trong quaï trçnh tuyãøn choün

Âãø xaïc âënh âäü tin cáûy cuía caïc thäng tin thu âæåüc qua caïc bæåïc tuyãøn choün ta phaíi thæûc hiãûn bæåïc tháøm tra laûi xem mæïc âäü chênh xaïc cuía caïc thäng tin. Coï nhiãöu caïch âãø tháøm tra caïc thäng tin nhæ



trao âäøi våïi caïc täø chæïc cuî maì ngæåìi lao âäüng âaî laìm viãûc, âaî khai trong âån xin viãûc, hoàûc laì nåi âaî cáúp caïc vàn bàòng chæïng chè... Caïc thäng tin tháøm tra laûi laì nhæîng càn cæï chênh xaïc âãø caïc nhaì tuyãøn duûng ra quyãút âënh cuäúi cuìng.

Bæåïc 8: Tham quan cäng viãûcNhæîng ngæåìi xin viãûc luän coï kyì voüng vãö sæû

thoía maîn cäng viãûc do âoï nãúu ta taûo ra sæû tháút voüng âäúi våïi cäng viãûc do khäng coï âáöy âuí caïc thäng tin thç seî gáy ráút nhiãöu báút låüi cho ngæåìi måïi âãún nháûn cäng viãûc. Do âoï âãø taûo âiãöu kiãûn cho nhæîng ngæåìi xin viãûc âæa ra nhæîng quyãút âënh cuäúi cuìng vãö viãûc laìm thç täø chæïc coï thãø cho nhæîng æïng viãn tham quan hoàûc nghe giaíi thêch âáöy âuí vãö caïc cäng viãûc maì sau khi âæåüc tuyãøn duûng hoü seî phaíi laìm. Âiãöu naìy giuïp cho ngæåìi lao âäüng biãút âæåüc mäüt caïch khaï chi tiãút vãö cäng viãûc nhæ: mæïc âäü phæïc taûp cuía cäng viãûc, tçnh hçnh thu nháûp, sæû thoía maîn âäúi våïi cäng viãûc.

Caïc âiãöu kiãûn laìm viãûc khaïc... Qua âoï ngæåìi tham gia dæû tuyãøn seî nàõm âæåüc nhæîng gç hoü phaíi thæûc hiãûn trong æång lai âãø khoíi phaíi ngåî ngaìng khi gàûp nhæîng âiãöu khäng phuì håüp våïi sæû suy nghé cuía hoü.

Bæåïc 9: Ra quyãút âënh tuyãøn choünSau khi âaî thæûc hiãûn âáöy âuí caïc bæåïc trãn âáy vaì

caïc thäng tin tuyãøn duûng âaî âaím baío theo âuïng yãu cáöu tuyãøn choün âãö ra thç häüi âäöng tuyãøn choün seî ra quyãút âënh tuyãøn duûng âäúi våïi ngæåìi xin viãûc. Cå såí cuía viãûc ra quyãút âënh naìy laì dæûa vaìo phæång phaïp âaïnh giaï chuí quan theo thuí tuûc loaûi træì dáön vaì theo kãút quaí âaïnh giaï cuía phoíng váún vaì tràõc nghiãûm. Khi âaî coï quyãút âënh tuyãøn duûng thç ngæåìi sæí duûng lao âäüng vaì ngæåìi lao âäüng cáön tiãún haình kyï kãút håüp âäöng lao âäüng hoàûc thoía æåïc lao âäüng. Nhæîng cå såí phaïp lyï cuía håüp âäöng lao âäüng laì Bäü luáût Lao âäüng maì Nhaì næåïc ban haình. Trong håüp âäöng lao âäüng nãn chuï yï mäüt säú âiãöu khoaín sau âáy: Thåìi gian thæí viãûc, tiãön cäng, thåìi gian laìm thãm giåì, caïc loaûi baío hiãøm âoìng cho ngæåìi lao âäüng.

3. Mäüt säú váún âãö cáön quan tám khi thæûc hiãûn cäng taïc tuyãøn choün trong täø chæïc



Âãø cäng taïc tuyãøn choün âaût âæåch hiãûu quaï cao hiãûn nay ngæåìi ta coï xu hæåïng thaình láûp caïc trung tám âaïnh giaï. Âáy laì phæång phaïp täút nháút nhàòm giuïp ta læûa choün ngæåìi vaìo vë trê viãûc laìm khi coï mäüt nhoïm ngæåìi muäún xin vaìo vë trê âoï. Trung tám âaïnh giaï bao gäöm nhiãöu thaình viãn âæåüc phán cäng âaïnh giaï theo tæìng hoaût âäüng riãng biãût cuía tæìng ngæåìi trong nhoïm. Sau khi tham gia âaïnh giaï, nhæîng thaình viãn häüi âäöng âæa ra nhæîng kãút luáûn cuía mçnh vaì thaío luáûn nhæîng âaïnh giaï âoï âãø âæa ra âæåüc kãút luáûn chung vãö tæìng ngæåìi tham gia xin viãûc.

Âaïnh giaï caïc giaï trë cuía thuí tuûc tuyãøn choünThuí tuûc tuyãøn choün âoïng goïp ráút låïn vaìo sæû

thaình cäng trong viãûc xaïc âënh âæåüc nhæîng ngæåìi thæûc hiãûn täút cäng viãûc. Tuy váûy thuí tuûc tuyãøn choün cuîng cáön phaíi âæåüc âaïnh giaï âãø xem xeït âaî håüp lyï hay chæa. Båíi vç nãúu tyí troüng ngæåìi xin viãûc âaût thaình cäng cao thç thuí tuûc tuyãøn choün khäng coï yï nghéa coìn trong træåìng håüp chè coï mäüt tyí lãû nhoí säú ngæåìi âæåüc tuyãøn læûa thç thuí tuûc tuyãøn choün cáøn tháûn tråí nãn coï giaï trë, âàûc biãût åí caïc vë trê cäng viãûc quan troüng. Ngæåìi ta thæåìng sæí duûng: Tyí lãû tuyãøn choün âãø âaïnh giaï thuí tuûc tuyãøn choün nhæ sau:

Tyí lãû tuyãøn choün cho ta biãút âæåüc coï bao nhiãu pháön säú ngæåìi âæåüc tuyãøn trong täøng säú ngæåìi xin viãûc, nãúu säú ngæåìi xin viãûc laì 10 ngæåìi maì säú âæåüc choün cuîng laì 10 thç tyí lãû laì 1,00 coìn säú âæåüc choün laì 2 thç tyí lãû laì 0,20.

Tuyãøn choün chuí quan (Tæû tuyãøn choün)Trong tuyãøn choün âãø âaût âæåüc kãút quaí cao thç

phaíi chuï yï tåïi tuyãøn choün chuí quan âoï laì sæû læûa choün cuía chênh nhæîng ngæåìi âi xin viãûc, hoü âoïng mäüt vai troì thuïc âáøy âäúi våïi täø chæïc khi täø chæïc quyãút âënh thuã ai, vç hoü måïi nàõm âæåüc thäng tin âáöy âuí vaì âuïng nháút vãö baín thán mçnh, dæû âoaïn chênh xaïc nháút vãö mæïc âäü thæûc hiãûn caïc cäng viãûc trong tæång lai cuía baín thán. Nhæîng ngæåìi xin viãûc biãút âæåüc caïc âiãøm maûnh, yãúu cuía baín thán vãö caïc täú cháút tám lyï, sinh lyï, caïc kyì voüng, æåïc muäún, kyî nàng, kyî xaío hån laì



caïc nhaì tuyãøn choün. Do âoï viãûc tuyãøn choün khäng chè âàût traïch nhiãûm lãn vai ngæåìi âi tuyãøn maì phaíi coï sæû tham gia tæì ngæåìi xin viãûc. Âáy laì sæû kãút håüp khoa hoüc giæîa tuyãøn choün khaïch quan vaì tuyãøn choün chuí quan.

Thæí viãûcCaïc täø chæïc coï thãø sæí duûng mäüt giai âoaûn thæí

viãûc trong giai âoaûn âáöu thuã muäún âãø giuïp nhæîng ngæåìi laìm thuã måïi vaì cuîng laì âãø baío vãû täø chæïc. Trong giai âoaûn thæí viãûc, caïc cäng nhán, nhán viãn måïi âæåüc nháûn nhæîng låìi chè baío vaì khuyãún khêch âàûc biãût âãø giuïp hoü phaït triãøn kyî nàng vaì khaí nàng âãø tiãún haình cäng viãûc âáöy âuí. Cuäúi giai âoaûn thæí viãûc, hoü seî nháûn âæåüc caïc thäng tin phaín häöi vãö thaình têch cuía hoü tæì nhæîng ngæåìi giaïm saït hoàûc nhæîng ngæåìi âaî keìm càûp hoü. Nhæîng cäng nhán viãn tháút baûi trong quaï trçnh thæí viãûc seî bë sa thaíi.

TOÏM TÀÕT NÄÜI DUNGTuyãøn mäü vaì tuyãøn choün nhán læûc laì näüi dung

quan troüng cuía quaín trë nguäön nhán læûc trong caïc täø chæïc. Tuyãøn mäü laì quaï trçnh thu huït caïc æïng viãn (ngæåìi xin viãûc) vãö phêa caïc täø chæïc âãø caïc nhaì tuyãøn duûng læûa choün vaì saìng loüc nhæîng ngæåìi âuí âiãöu kiãûn vaìo laìm viãûc taûi mäüt vë trê naìo âoï trong täø chæïc. Tuyãøn mäü, tuyãøn choün vaì caïc chæïc nàng khaïc cuía Quaín trë nhán læûc coï mäúi quan hãû qua laûi våïi nhau. Mäüt täø chæïc coï thãø tuyãøn mäü tæì bãn trong hoàûc tæì thë træåìng lao âäüng bãn ngoaìi våïi nhiãöu phæång phaïp khaïc nhau. Quaï trçnh tuyãøn mäü bao gäöm caïc bæåïc nhæ: xáy dæûng chiãún læåüc tuyãøn mäü våïi caïc näüi dung láûp kãú hoaûch tuyãøn mäü, xaïc âënh caïc nguäön vaì phæång phaïp tuyãøn mäü, xaïc âënh nåi tuyãøn mäü, thåìi gian tuyãøn mäü; tçm kiãúm ngæåìi xin viãûc; âaïnh giaï quaï trçnh tuyãøn mäü.

Tuyãøn choün laì quaï trçnh âaïnh giaï caïc æïng viãn theo nhiãöu khêa caûnh khaïc nhau, dæûa vaìo caïc yãu cáöu cuía cäng viãûc, trong säú nhæîng ngæåìi âaî thu huït qua tuyãøn mäü. Cå såí cuía tuyãøn choün dæûa vaìo yãu cáöu cuía cäng viãûc thãø hiãûn trong caïc taìi liãûu nhæ: Baín mä taí cäng viãûc; Baín yãu cáöu âäúi våïi ngæåìi thæûc hiãûn cäng viãûc.



Quaï trçnh tuyãøn choün bao gäöm 9 bæåïc sau âáy:Bæåïc 1 - Phoíng váún så bäüBæåïc 2 - Saìng loüc caïc æïng viãn qua âån xin viãûcBæåïc 3 - Tràõc nghiãûm tuyãøn choünBæåïc 4 - Phoíng váún tuyãøn choünBæåïc 5 - Khaïm sæïc khoíe vaì âaïnh giaï thãø læûcBæåïc 6 - Phoíng váún båíi ngæåìi laînh âaûo træûc tiãúpBæåïc 7 - Tháøm âënh caïc thäng tin âaî thu tháûp

âæåücBæåïc 8 - Tham gia thæí viãûcBæåïc 9 - Ra quyãút âënh tuyãøn choün (Tuyãøn duûng)

CÁU HOÍI ÄN TÁÛP1. Vai troì cuía tuyãøn mäü trong Quaín trë nhán læûc?

Nãúu khäng laìm täút quaï trçnh tuyãøn mäü thç seî gáy aính hæåíng nhæ thãú naìo âäúi våïi täø chæïc vaì caïc näüi dung khaïc cuía Quaín trë nhán læûc?

2. Haîy trçnh baìy nhæîng näüi dung cå baín cuía quaï trçnh tuyãøn mäü trong täø chæïc?

3. Haîy nãu caïc nguäön tuyãøn mäü? Æu, nhæåüc âiãøm cuía mäùi nguäön? Taûi sao chuïng ta phaíi kãút håüp caïc nguäön trong quaï trçnh tuyãøn mäü?

4. Haîy trçnh baìy caïc phæång phaïp tuyãøn mäü vaì æu, nhæåüc âiãøm cuía tæìng phæång phaïp âoï?

5. Vai troì, yï nghéa cuía cäng taïc tuyãøn choün trong täø chæïc vaì trong Quaín trë nhán læûc?

6. Trçnh baìy quaï trçnh tuyãøn choün?7. Haîy trçnh baìy caïc loaûi tràõc nghiãûm vaì phoíng

váún trong tuyãøn choün? Taûi sao nãn kãút håüp chàût cheî giæîa phæång phaïp tràõc nghiãûm vaì phoíng váún tuyãøn choün?



CHÆÅNG VI. BÄÚ TRÊ NHÁN LÆÛC VAÌ CÄNG VIÃÛC

Bäú trê nhán læûc bao gäöm: caïc hoaût âäüng âënh hæåïng (hay coìn goüi laì hoìa nháûp) âäúi våïi ngæåìi lao âäüng khi bäú trê hoü vaìo vë trê viãûc laìm måïi, bäú trê laûi lao âäüng thäng qua thuyãn chuyãøn, âãö baût vaì xuäúng chæïc hay coìn goüi laì quaï trçnh biãn chãú näüi bäü doanh nghiãûp. Täø chæïc seî âäüng viãn âæåüc sæû âoïng goïp cuía ngæåìi lao âäüng åí mæïc cao nháút, nãúu quaï trçnh bäú trê nhán læûc âæåüc thæûc hiãûn coï chuí âënh vaì håüp lyï. Màût khaïc, caïc daûng cuía thäi viãûc nhæ: giaîn thåü, sai thaíi, tæû thäi viãûc cuîng thæåìng gáy ra nhæîng täøn tháút, khoï khàn nháút âënh cho caí hai phêa vaì do âoï cuîng âoìi hoíi phaíi thæûc hiãûn mäüt caïch chuí âäüng vaì coï hiãûu quaí tåïi mæïc coï thãø nháút.

I. ÂËNH HÆÅÏNGÂënh hæåïng laì mäüt chæång trçnh âæåüc thiãút kãú

nhàòm giuïp ngæåìi lao âäüng måïi laìm quen våïi doanh nghiãûp vaì bàõt âáöu cäng viãûc mäüt caïch coï hiãûu suáút.

Mäüt chæång trçnh âënh hæåïng âæåüc thiãút kãú vaì thæûc hiãûn seî taûo âiãöu kiãûn giuïp ngæåìi lao âäüng måïi ruït ngàõn thåìi gian laìm quen våïi cäng viãûc, nhanh choïng âaût nàng suáút lao âäüng cao, giaím chi phê nháûp viãûc. Âäöng thåìi, mäüt chæång trçnh âënh hæåïng täút seî giuïp ngæåìi lao âäüng måïi ruït ngàõn thåìi gian hoìa nháûp vaìo



cuäüc säúng lao âäüng taûi doanh nghiãûp, nhanh choïng laìm quen våïi mäi træåìng lao âäüng måïi, coï aính hæåíng têch cæûc tåïi âaûo âæïc vaì haình vi cuía ngæåìi lao âäüng, goïp pháön läi cuäún hoü thæûc hiãûn muûc tiãu cuía doanh nghiãûp, taûo ra sæû âäöng loìng, tæû nguyãûn giæîa ngæåìi lao âäüng vaì doanh nghiãûp. Våïi mäüt chæång trçnh âënh hæåïng coï hiãûu quaí, säú ngæåìi di chuyãøn khoíi doanh nghiãûp ngay tæì nhæîng thaïng âáöu tiãn cuîng giaím roî rãût vaì nhåì âoï maì giaím âæåüc caïc chi phê liãn quan.

Mäüt chæång trçnh âënh hæåïng nãn bao gäöm caïc thäng tin vãö:

Chãú âäü laìm viãûc bçnh thæåìng haìng ngaìy (giåì laìm viãûc, giåì nghè, àn træa...). Caïc cäng viãûc haìng ngaìy cáön phaíi laìm vaì caïch thæûc hiãûn cäng viãûc. Tiãön cäng vaì phæång thæïc traí cäng. Tiãön thæåíng, caïc phuïc låüi vaì dëch vuû. Caïc näüi quy, quy âënh vãö kyí luáût lao âäüng, an toaìn lao âäüng. Caïc phæång tiãûn phuûc vuû sinh hoaût, thäng tin vaì y tãú. Cå cáúu täø chæïc cuía doanh nghiãûp. Muûc tiãu, nhiãûm vuû saín xuáút kinh doanh, caïc saín pháøm vaì dëch vuû cuía doanh nghiãûp, quaï trçnh saín xuáút caïc saín pháøm vaì dëch vuû âoï. Lëch sæí vaì truyãön thäúng cuía doanh nghiãûp. Caïc giaï trë cå baín cuía doanh nghiãûp.

Caïc thäng tin âoï coï thãø âæåüc cung cáúp cho ngæåìi lao âäüng måïi mäüt caïch liãn tuûc trong vaìi giåì hoàûc keïo daìi trong vaìi tuáön âáöu tiãn våïi sæû sæí duûng kãút håüp nhiãöu phæång phaïp khaïc nhau nhæ: phoíng váún, gàûp gåî vaì thaío luáûn theo nhoïm, sæí duûng säø tay nhán viãn, xem phim video, tham quan... Khi thiãút kãú vaì thæûc hiãûn chæång trçnh, cáön læu yï caïc âiãøm sau âáy:

- Caïc näüi dung âënh hæåïng, thåìi gian vaì phæång phaïp thæûc hiãûn cáön âæåüc thiãút kãú vaì láûp thaình chæång trçnh, in thaình vàn baín vaì gæíi tåïi tæìng ngæåìi lao âäüng vaì nhæîng ngæåìi coï liãn quan (ngæåìi laînh âaûo træûc tiãúp, ngæåìi âåî âáöu, bäü pháûn quaín



lyï nguäön nhán læûc...) âãø thæûc hiãûn. Hçnh VI-1 cho tháúy vê duû vãö chæång trçnh âënh hæåïng cuía cäng ty Erie Insurance.

- Nhæîng áún tæåüng vaì kyì voüng cáön âaût âæåüc trong chæång trçnh phaíi âæåüc thiãút kãú mäüt caïch cáøn tháûn.

- Læåüng thäng tin âæåüc cung cáúp trong chæång trçnh âënh hæåïng khäng nãn quaï nhiãöu, cuîng khäng nãn quaï så saìi.

- Mäùi ngæåìi lao âäüng måïi cáön âæåüc giuïp âåî båíi mäüt ngæåìi âåî âáöu.Vai troì quan troüng cuía ngæåìi laînh âaûo træûc tiãúp

phaíi âæåüc thãø hiãûn thäng qua sæû uíng häü chæång trçnh âënh hæåïng cuía cäng ty hoàûc træûc tiãúp thæûc hiãûn vaì tham gia thæûc hiãûn caïc hoaût âäüng âënh hæåïng cuía cäng ty.

Cáön kãút håüp sæí duûng caïc thäng tin bàòng miãûng vaì caïc thäng tin bàòng vàn baín. Ngaìy nay, caïc thäng tin bàòng vàn baín thæåìng coï xu hæåïng âæåüc thãø hiãûn dæåïi daûng Säø tay nhán viãn.

Hçnh VI-1. Chæång trçnh âënh hæåïng


Chaìo caïc baûn âãún våïi cäng ty Erie. Muûc tiãu cuía chæång trçnh âënh hæåïng laì giuïp caïc baûn, ngæåìi giaïm saït cuía baûn vaì Cäng ty Erie hiãøu biãút láùn nhau. Chæång trçnh âënh hæåïng âæåüc thiãút kãú âãø nhàòm giuïp baûn âoüc coï âæåüc mäüt cäng viãûc måïi vaì thêch æïng våïi mäi træåìng laìm viãûc måïi.

Lëch trçnh sau âáy âæåüc thiãút kãú âãø giuïp cho chæång trçnh âënh hæåïng cuía baûn âæåüc thæûc hiãûn thuáûn låüi åí mæïc cao nháút.

1. Ngæåìi lao âäüng måïi kyï caïc giáúy tåì cáön thiãút (tæì 30' âãún 40').

Trong ngaìy laìm viãûc âáöu tiãn, baûn cáön âãún Bäü pháûn tuyãøn duûng, Phoìng Nguäön nhán læûc âãø laìm caïc giáúy tåì cáön thiãút vaì nháûn Säø tay nhán viãn. Taûi âoï, baûn seî âæåüc nghe giaíi thêch vàõn tàõt vaì âæåüc nháûn âãö cæång cuía chæång trçnh âënh hæåïng.

2. Bæîa àn træa coï ngæåìi hæåïng dáùn (1 giåì).Vaìo ngaìy laìm viãûc âáöu tiãn, ngæåìi giaïm saït cuía baûn seî àn træa

cuìng våïi baûn. Phiãúu àn træa do cäng ty tàûng.3. Kiãøm tra sæïc khoíe (45').Trong tuáön laìm viãûc âáöu tiãn, baûn seî âæåüc bäú trê âãún kiãøm

tra sæïc khoíe taûi Bäü pháûn Dëch vuû sæïc khoíe. Khaïm sæïc khoíe âënh kyì thæåìng âæåüc bäú trê vaìo ngaìy thæï tæ âáöu tiãn haìng thaïng.

4. Thaío luáûn våïi ngæåìi giaïm saït.Trong hai tuáön âáöu, ngæåìi giaïm saït cuía baûn seî thaío luáûn våïi

baûn vãö nhiãûm vuû vaì traïch nhiãûm cuía baûn, caïc quy âënh cuía bäü pháûn vaì vãö caïc chênh saïch, thuí tuûc cuía cäng ty. Ngæåìi giaïm saït cuía baûn seî âæåüc nháûn mäüt Danh muûc âënh hæåïng, cuìng våïi baûn hoaìn táút caïc näüi dung trong âoï vaì gæíi traí vãö bäü pháûn tuyãøn duûng, Phoìng Nguäön nhán læûc.

5. Dæû cuäüc hoüp cung cáúp thäng tin âënh hæåïng (1 giåì 30').

Trong thaïng laìm viãûc âáöu tiãn, baûn seî âæåüc bäú trê âãún dæû mäüt cuäüc hoüp thäng tin âënh hæåïng taûi Trung tám phaït triãøn. Trong cuäüc hoüp naìy, baûn seî âæåüc xem bàng Video vãö cäng ty Erie vaì xem trçnh baìy âeìn chiãúu âãø giuïp baûn laìm quen våïi caïc chênh saïch, thuí tuûc cuía cäng ty nhæ âaî ghi trong Säø tay nhán viãn. Baûn cuîng seî âæåüc hiãøu biãút vãö caïc dëch vuû giaình cho baûn våïi tæ caïch laì mäüt nhán viãn cuía Erie.

6. Quan hãû theo doîi quaï trçnh.Bäü pháûn tuyãøn duûng seî liãn hãû våïi ngæåìi giaïm saït cuía baûn

sau khoaíng mäüt thaïng âãø kiãøm tra lëch trçnh âënh hæåïng âäúi våïi baûn coï träi chaíy khäng. Baûn cuîng âæåüc khuyãún khêch âãø liãn hãû våïi ngæåìi giaïm saït cuía baûn hoàûc bäü pháûn tuyãøn duûng nãúu coï báút kyì cáu hoíi hoàûc váún âãö naìo.

7. Tham quan vàn phoìng laìm viãûc.Trong thaïng âáöu tiãn, baûn seî âæåüc bäú trê âi tham quan toaìn bäü

vàn phoìng laìm viãûc seî laìm quen våïi nåi laìm viãûc måïi.8. Âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc.Ngæåìi giaïm saït cuía baûn tiãún haình âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng

viãûc våïi baûn sau 60 ngaìy laìm viãûc âáöu tiãn âãø giuïp baûn hiãøu âæåüc baûn âaî laìm viãûc nhæ thãú naìo? Âáy laì mäüt dëp täút âãø baûn thaío luáûn våïi ngæåìi giaïm saït vãö báút kyì váún âãö naìo maì baûn quan tám


(Nguäön: Human Resources Management, Wendell L. French, Haughton Mifflin Comp, 1994, trang 250)

II. QUAÏ TRÇNH BIÃN CHÃÚ NÄÜI BÄÜQuaï trçnh biãn chãú näüi bäü laì quaï trçnh bäú trê laûi

ngæåìi lao âäüng trong näüi bäü doanh nghiãûp âãø nhàòm âæa âuïng ngæåìi vaìo âuïng viãûc. Muûc tiãu cuía biãn chãú näü bäü doanh nghiãûp laì âãø âaïp æïng yãu cáöu saín xuáút kinh doanh vaì laìm cho caïc nhu cáöu træåíng thaình vaì phaït triãøn cuía caï nhán phuì håüp våïi caïc nhu cáöu cuía doanh nghiãûp. Biãn chãú näü bäü doanh nghiãûp bao gäöm thuyãn chuyãøn, âãö baût vaì xuäúng chæïc.

1. Thuyãn chuyãønThuyãn chuyãøn laì viãûc chuyãøn ngæåìi lao âäüng tæì

cäng viãûc naìy sang cäng viãûc khaïc tæì âëa dæ naìy sang âëa dæ khaïc.

Thuyãn chuyãøn coï thãø âæåüc âãö xuáút tæì phêa doanh nghiãûp (thuyãn chuyãøn khäng tæû nguyãûn), cuîng coï thãø âæåüc âãö xuáút tæì phêa ngæåìi lao âäüng våïi sæû cháúp thuáûn cuía doanh nghiãûp (thuyãn chuyãøn tæû



nguyãûn). Tæì phêa doanh nghiãûp, thuyãn chuyãøn coï thãø âæåüc thæûc hiãûn do nhæîng lyï do sau:

Âãø âiãöu hoìa nhán læûc giæîa caïc bäü pháûn coï thãø càõt giaím chi phê åí nhæîng bäü pháûn maì cäng viãûc kinh doanh âang bë suy giaím.

Âãø láúp caïc vë trê coìn träúng do caïc lê do nhæ måí räüng saín xuáút, di chuyãøn, chãút, vãö hæu, cháúm dæït håüp âäöng.

Âãø sæía chæîa nhæîng sai soït trong bäú trê lao âäüng.

Tæì âoï, coï caïc daûng thuyãn chuyãøn nhæ: Thuyãn chuyãøn saín xuáút: do nhu cáöu cuía saín xuáút, âãø âiãöu hoìa lao âäüng, âãø traïnh phaíi giaín thåü. Thuyãn chuyãøn thay thãú: âãø láúp vaìo vë trê viãûc laìm coìn träúng. Thuyãn chuyãøn sæía chæîa sai soït: âãø sæía chæîa caïc sai soït trong tuyãøn choün hay bäú trê lao âäüng. Xeït vãö màût thåìi gian, coï hai daûng thuyãn chuyãøn laì: Thuyãn chuyãøn taûm thåìi: thuyãn chuyãøn trong mäüt thåìi gian ngàõn âãø âiãöu hoìa lao âäüng, táûn duûng lao âäüng taûm thåìi... Thuyãn chuyãøn láu daìi: thuyãn chuyãøn trong mäüt thåìi gian daìi âãø âaïp æïng nhu cáöu cuía saín xuáút, âãø sæía chæîa nhæîng sai soït trong bäú trê lao âäüng, âãø táûn duûng nàng læûc caïn bäü...

Âãø quaín lyï hiãûu quaí caïc quaï trçnh thuyãn chuyãøn, täø chæïc cáön âãö ra caïc chênh saïch vaì caïc quy âënh cuû thãø vãö thuyãn chuyãøn, trong âoï cáön læu yï âãún caïc váún âãö sau:

- Cáön quy âënh roî vãö ngæåìi coï quyãön âãö xuáút viãûc thuyãn chuyãøn, ngæåìi coï quyãön vaì chëu traïch nhiãûm vãö viãûc ra quyãút âënh thuyãn chuyãøn. Thäng thæåìng, caïc caïn bäü laînh âaûo bäü pháûn, nhæîng ngæåìi quaín lyï laì ngæåìi coï quyãön âãö xuáút viãûc thuyãn chuyãøn, quyãön quyãút âënh thæåìng thuäüc vãö ngæåìi laînh âaûo cáúp cao trong doanh nghiãûp.



- Khi thuyãn chuyãøn, cáön âaím baío sæû phuì håüp giæîa trçnh âäü cuía ngæåìi lao âäüng våïi mæïc tiãön cäng åí vë trê viãûc laìm måïi.

- Viãûc thuyãn chuyãøn âäúi våïi nhæîng "ngæåìi lao âäüng coï váún âãö" cáön phaíi thæûc hiãûn båíi caïc thuí tuûc chàût cheî, phaíi coï caïc biãûn phaïp giaïo duûc træåïc khi thuyãn chuyãøn, phaíi âæåüc laînh âaûo åø bäü pháûn måïi cháúp nháûn.2. Âãö baûtÂãö baût (thàng tiãún) laì viãûc âæa ngæåìi lao âäüng

vaìo mäüt vë trê viãûc laìm coï tiãön læång cao hån, coï uy tên vaì traïch nhiãûm låïn hån, coï caïc âiãöu kiãûn laìm viãûc täút hån vaì caïc cå häüi phaït triãøn nhiãöu hån.

Muûc âêch cuía âãö baût (thàng tiãún) laì biãn chãú ngæåìi lao âäüng vaìo mäüt vë trê viãûc laìm coìn träúng maì vë trê âoï âæåüc doanh nghiãûp âaïnh giaï laì coï giaï trë cao hån vë trê cuî cuía hoü, nhàòm âaïp æïng nhu cáöu biãn chãú caïn bäü vaì phaït triãøn cuía doanh nghiãûp, âäöng thåìi âãø âaïp æïng nhu cáöu phaït triãøn cuía caï nhán ngæåìi lao âäüng.

Âãö baût coï hai daûng:Âãö baût ngang: chuyãøn ngæåìi lao âäüng tæì mäüt

vë trê viãûc laìm åí mäüt bäü pháûn naìy âãún mäüt vë trê viãûc laìm coï cáúp báûc cao hån hoàûc tæång âæång åí mäüt bäü pháûn khaïc.

Âãö baût thàóng: chuyãøn ngæåìi lao âäüng tæì mäüt vë trê viãûc laìm hiãûn taûi tåïi mäüt vë trê cao hån trong cuìng mäüt bäü pháûn.

Caïc hoaût âäüng âãö baût nãúu âæåüc täø chæïc vaì quaín lyï täút seî âem laûi nhiãöu taïc âäüng têch cæûc âäúi våïi caí ngæåìi lao âäüng vaì doanh nghiãûp.

- Âaïp æïng âæåüc nhu cáöu vãö nhán læûc vaì phaït triãøn cuía doanh nghiãûp, âäöng thåìi sæí duûng âæåüc taìi nàng cuía ngæåìi lao âäüng.

- Khuyãún khêch âæåüc ngæåìi lao âäüng phuûc vuû täút nháút theo khaí nàng cuía mçnh vaì pháún âáúu náng cao trçnh âäü nghãö nghiãûp.

- Giuïp cho doanh nghiãûp coï thãø giæî âæåüc nhæîng ngæåìi lao âäüng gioíi, coï taìi nàng vaì thu huït nhæîng ngæåìi lao âäüng gioíi âãún våïi doanh nghiãûp.



Caïc quyãút âënh âãö baût cáön âæåüc âæa ra træåïc hãút trãn cå såí yãu cáöu cuía cäng viãûc, tæïc laì cáön phaíi coï nhæîng vë trê träúng âang cáön âæåüc biãn chãú ngæåìi lao âäüng vaì yãu cáöu cuía caïc vë trê âoï âäúi våïi ngæåìi thæûc hiãûn cäng viãûc vãö trçnh âäü âaìo taûo, kiãún thæïc, kyî nàng, kinh nghiãûm vaì caïc pháøm cháút cáön thiãút.

Tuy nhiãn, mäüt ngæåìi lao âäüng chè coï thãø âæåüc âãö baût khi nàng læûc laìm viãûc cuía hoü âaïp æïng âæåüc caïc yãúu täút âoï. Nàng læûc laìm viãûc cuía mäüt ngæåìi thç khäng chè thãø hiãûn åí thaình têch âaût âæåüc maì coìn åí tiãöm nàng cuía ngæåìi âoï. Thám niãn chè laì yãúu täú xem xeït khi caïc âiãöu kiãûn khaïc laì nhæ nhau.

Âãø quaï trçnh thàng tiãún âaût âæåüc kãút quaí täút vaì coï taïc duûng têch cæûc, doanh nghiãûp cáön coï caïc chênh saïch håüp lyï, khuyãún khêch sæû phaït triãøn cuía caïc caï nhán vaì caïc thuí tuûc âãö baût roî raìng, nháút quaïn. Mäüt chênh saïch âãö baût täút nãn thãø hiãûn quan âiãøm cuía quaín lyï laì khuyãún khêch vaì quan tám âãún viãûc âãö baût, thàng tiãún trong näüi bäü doanh nghiãûp âãø nhàòm taûo âiãöu kiãûn coï tiãön læång cao hån, cäng viãûc täút hån cho ngæåìi lao âäüng. Âäöng thåìi âäüng viãn caïc laînh âaûo âãø hoü sàôn saìng cho pheïp ngæåìi lao âäüng råìi khoíi bäü pháûn âãún vë trê viãûc laìm måïi nãúu coï cå häüi. Täø chæïc cuîng nãn xáy dæûng vaì sæí duûng caïc thang tiãún bäü nghãö nghiãûp (hay coìn goüi laì thang cäng viãûc, caïc con âæåìng nghãö nghiãûp) âãø giuïp ngæåìi lao âäüng nhçn tháúy âæåüc caïc khaí nàng tiãún bäü trong doanh nghiãûp, âãø hoü coï thãø kãú hoaûch hoïa viãûc âaìo taûo vaì têch luîy kinh nghiãûm nhàòm âaût âæåüc nhæîng muûc tiãu nghãö nghiãûp cuû thãø. Caïc thang tiãún bäü nghãö nghiãûp laì nhæîng så âäö cho tháúy sæû váûn âäüng theo chiãöu ngang vaì theo chiãöu doüc cuía ngæåìi lao âäüng tæì cäng viãûc naìy sang cäng viãûc khaïc trong näüi bäü doanh nghiãûp vaì nhæîng âoìi hoíi cuía tæìng cäng viãûc âäúi våïi hoü.

Trong chênh saïch âãö baût cuía doanh nghiãûp, cuîng cáön xaïc âënh roî ranh giåïi traïch nhiãûm cuía nhæîng caïn bäü coï liãn quan trong viãûc thæûc hiãûn âãö baût. Tæång tæû nhæ thuyãn chuyãøn, thäng thæåìng caïc caïn bäü laînh âaûo bäü pháûn coï quyãön âãö xuáút viãûc thàng tiãún trong sæû tæ váún, häù tråü cuía phoìng Nguäön nhán læûc, quyãút âënh cuäúi cuìng thuäüc vãö ngæåìi laînh âaûo cáúp



cao. Thuí tuûc âãö baût tuìy thuäüc vaìo quy âënh cuía tæìng doanh nghiãûp, song täø chæïc cáön kãú hoaûch hoïa viãûc thàng tiãún vaì thæûc hiãûn caïc hoaût âäüng âaìo taûo, phaït triãøn âäúi våïi ngæåìi lao âäüng âãø chuáøn bë cho hoü caïc kiãún thæïc, kyî nàng cáön coï khi nháûn vë trê viãûc laìm måïi, sæí duûng caïc phæång phaïp tuyãøn mäü, tuyãøn choün thêch håüp âãø tçm vaì saìng loüc âæåüc nhæîng ngæåìi phuì håüp våïi cäng viãûc. Täø chæïc cuîng nãn dæû tênh træåïc caïc "vë trê quay tråí laûi" tæïc laì dæû tênh træåïc nhæîng vë trê cäng viãûc coï cuìng cæång vë vaì tiãön læång nhæ cäng viãûc træåïc khi âæåüc thàng tiãún cuía ngæåìi lao âäüng âãø hoü coï thãø âæåüc chuyãøn âãún khi khäng thæûc hiãûn thàõng låüi åí cæång vë måïi.

3. Xuäúng chæïcXuäúng chæïc laì viãûc âæa ngæåìi lao âäüng âãún

mäüt vë trê viãûc laìm coï cæång vë vaì tiãön læång tháúp hån, coï caïc traïch nhiãûm vaì cå häüi êt hån.

Xuäúng chæïc thæåìng laì kãút quaí cuía viãûc giaím biãn chãú hay kyí luáût, hoàûc laì sæía chæîa viãûc bäú trê lao âäüng khäng âuïng træåïc âoï (do trçnh âäü cuía caïn bäü khäng âaïp æïng hay do sæïc khoíe khäng âaïp æïng âæåüc yãu cáöu cuía cäng viãûc). Xuäúng chæïc phaíi âæåüc thæûc hiãûn trãn cå såí theo doîi vaì âaïnh giaï chàût cheî, cäng khai tçnh hçnh thæûc hiãûn cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng.

III. THÄI VIÃÛCThäi viãûc laì mäüt quyãút âënh cháúm dæït quan hãû

lao âäüng giæîa caï nhán ngæåìi lao âäüng vaì täø chæïc. Quyãút âënh âoï coï thãø coï nguyãn nhán vãö kyí luáût, vãö kinh tãú/saín xuáút kinh doanh hoàûc do nguyãn nhán caï nhán. Duì cho quyãút âënh âoï xaíy ra vç nguyãn nhán gç, thç vai troì cuía phoìng Nguäön nhán læûc laì tçm ra nhæîng biãûn phaïp thoía âaïng âãø sæû chia tay giæîa ngæåìi lao âäüng vaì doanh nghiãûp âæåüc diãùn ra mäüt caïch êt täøn haûi nháút cho caí hai phêa.

Trãn thæûc tãú, thæåìng xaíy ra ba daûng thäi viãûc: giaîn thåü, sa thaíi vaì tæû thäi viãûc.

1. Giaîn thåüGiaîn thåü laì sæû cháúm dæït quan hãû lao âäüng

giæîa ngæåìi lao âäüng vaì doanh nghiãûp do lyï do saín xuáút kinh doanh, chàóng haûn: giaím quy mä saín xuáút,



thæìa biãn chãú do saïp nháûp, täø chæïc laûi saín xuáút, hoàûc do tênh cháút cuía saín xuáút. Täø chæïc cáön âæa ra caïc quyãút âënh håüp lyï: Ai bë máút viãûc træåïc tiãn? Ai âæåüc goüi laûi laìm viãûc træåïc tiãn? Quyãút âënh âoï coï thãø âæåüc læûa choün trãn cå såí thám niãn laìm viãûc hoàûc nhæîng ngæåìi coï hoaìn caính khoï khàn. Täø chæïc coï thãø âæa ra nhæîng cam kãút khi kyï håüp âäöng lao âäüng âãø giuïp cho ngæåìi lao âäüng khoíi bë "säúc" khi bë máút viãûc laìm. Täø chæïc cuîng cáön coï caïc biãûn phaïp häù tråü theo luáût âënh vaì theo khaí nàng kinh tãú cuía doanh nghiãûp âãø giaím båït khoï khàn cho ngæåìi lao âäüng nhæ bäöi thæåìng, tråü cáúp thäi viãûc, âaìo taûo hoüc nghãö måïi, giåïi thiãûu viãûc laìm måïi åí doanh nghiãûp khaïc... Âäöng thåìi, cáön phaíi thäng baïo cho ngæåìi lao âäüng theo mäüt cung caïch håüp lyï.

2. Sa thaíiCoï hai daûng sa thaíi lao âäüng:Ngæåìi lao âäüng bë âuäøi viãûc (sa thaíi) do lyï do kyí

luáût lao âäüng. Âáy laì hçnh thæïc cao nháút cuía kyí luáût lao âäüng. Trong træåìng håüp naìy, phoìng Nguäön nhán læûc vaì ngæåìi laînh âaûo træûc tiãúp cuía ngæåìi lao âäüng cáön phaíi thæûc hiãûn âáöy âuí caïc bæåïc cuía quaï trçnh kyí luáût.

Ngæåìi lao âäüng coï thãø bë sa thaíi do lyï do sæïc khoíe maì phaïp luáût khäng cho pheïp laìm viãûc tiãúp. Sau khi khoíi bãûnh, hoü seî âæåüc tråí laûi laìm viãûc.

3. Tæû thäi viãûcTæû thäi viãûc laì daûng thäi viãûc do nguyãn nhán vãö

phêa ngæåìi lao âäüng. Daûng naìy âån giaín nháút, êt gáy ra caïc váún âãö phæïc taûp cho doanh nghiãûp nhæng laûi taûo ra caïc vë trê träúng. Caïc vë trê âoï cáön ngæåìi thay thãú. Tuy nhiãn, nãúu tháúy khäng cáön thiãút, täø chæïc coï thãø xoïa boí vë trê âoï. Âäöng thåìi cáön phoíng váún âãø tçm nguyãn nhán cuía sæû tæû thäi viãûc.

4. Hæu trêHæu trê khäng phaíi laì thäi viãûc maì laì sæû chia tay

cuía nhæîng ngæåìi lao âäüng cao tuäøi våïi täø chæïc theo quy âënh vãö tuäøi vãö hæu cuía phaïp luáût, noï cho pheïp nhæîng ngæåìi lao âäüng cao tuäøi âæåüc nghè ngåi hoàûc theo âuäøi nhæîng såí thêch ngoaìi lao âäüng vaì âäöng thåìi



måí ra nhæîng vë trê träúng vaì cå häüi nghãö nghiãûp cho nhæîng ngæåìi khaïc. Nhæîng ngæåìi lao âäüng vãö hæu seî âæåüc hæåíng tråü cáúp hæu trê theo luáût âënh vaì caïc phuïc låüi theo quy âënh cuía doanh nghiãûp (nãúu coï).

TOÏM TÀÕT NÄÜI DUNGBäú trê nhán læûc bao gäöm hoaût âäüng âënh hæåïng

ngæåìi lao âäüng måïi vaì quaï trçnh biãn chãú näüi bäü täø chæïc våïi caïc hoaût âäüng nhæ thuyãn chuyãøn, âãö baût vaì xuäúng chæïc. Caïc hoaût âäüng naìy cáön âæåüc thæûc hiãûn mäüt caïch coï kãú hoaûch, dæûa trãn caïc chênh saïch vaì thuí tuûc âæåüc thiãút kãú håüp lyï âãø âaïp æïng yãu cáöu cäng viãûc cuía täø chæïc âäöng thåìi âaïp æïng nhu cáöu phaït triãøn cuía caï nhán ngæåìi lao âäüng. Thäi viãûc laì mäüt quyãút âënh cháúm dæït quan hãû lao âäüng giæîa caï nhán ngæåìi lao âäüng vaì täø chæïc våïi caïc daûng nhæ: giaîn thåü, sa thaíi, tæû thäi viãûc vaì hæu trê.

CÁU HOÍI ÄN TÁÛP1. Trçnh baìy khaïi niãûm, näüi dung cuía âënh hæåïng

ngæåìi lao âäüng måïi?2. Trçnh baìy caïc daûng cuía thuyãn chuyãøn, âãö baût

vaì nhæîng âiãöu cáön læu yï khi thuyãn chuyãøn, âãö baût?3. Khi naìo cáön âæa ngæåìi lao âäüng xuäúng chæïc?4. Trçnh baìy caïc daûng thäi viãûc vaì nhæîng âiãöu

cáön læu yï trong thäi viãûc?



PHÁÖN III TAÛO ÂÄÜNG LÆÛC

Âãø sæí duûng nguäön nhán læûc cuía täø chæïc mäüt caïch coï hiãûu quaí, viãûc taûo âäüng læûc cho ngæåìi lao âäüng trong täø chæïc giæî mäüt vai troì ráút quan troüng. Nhæîng näüi dung vãö taûo âäüng læûc cho ngæåìi lao âäüng trong täø chæïc âæåüc trçnh baìy cuû thãø trong Chæång VII - Taûo âäüng læûc trong lao âäüng.



CHÆÅNG VII. TAÛO ÂÄÜNG LÆÛC TRONG LAO ÂÄÜNG

I. KHAÏI NIÃÛM ÂÄÜNG LÆÛC LAO ÂÄÜNG VAÌ CAÏC YÃÚU TÄÚ AÍNH HÆÅÍNG TÅÏI ÂÄÜNG LÆÛC LAO ÂÄÜNG

Mäüt täø chæïc chè coï thãø âaût âæåüc nàng suáút khi coï nhæîng nhán viãn laìm viãûc têch cæûc vaì saïng taûo. Âiãöu âoï phuû thuäüc caïch thæïc vaì phæång phaïp maì nhæîng ngæåìi quaín lyï sæí duûng âãø taûo âäüng læûc lao âäüng cho nhán viãn.

Âäüng læûc lao âäüng laì sæû khao khaït vaì tæû nguyãûn cuía ngæåìi lao âäüng âãø tàng cæåìng näø læûc nhàòm hæåïng tåïi viãûc âaût caïc muûc tiãu cuía täø chæïc. Âäüng læûc caï nhán laì kãút quaí cuía ráút nhiãöu nguäön læûc hoaût âäüng âäöng thåìi trong con ngæåìi vaì trong mäi træåìng säúng vaì laìm viãûc cuía con ngæåìi. Do âoï, haình vi coï âäüng læûc (hay haình vi âæåüc thuïc âáøy, âæåüc khuyãún khêch) trong täø chæïc laì kãút quaí täøng håüp cuía sæû kãút håüp taïc âäüng cuía nhiãöu yãúu täú nhæ vàn hoïa cuía täø chæïc, kiãøu laînh âaûo, cáúu truïc cuía täø chæïc vaì caïc chênh saïch vãö nhán læûc cuîng nhæ sæû thæûc hiãûn caïc chênh saïch âoï. Caïc yãúu täú thuäüc vãö caï nhán ngæåìi lao âäüng cuîng âoïng vai troì quan troüng trong viãûc taûo âäüng læûc laìm viãûc cho chênh hoü, chàóng haûn: nhu cáöu, muûc âêch, caïc quan niãûm vãö giaï trë v.v...

II. CAÏC HOÜC THUYÃÚT TAÛO ÂÄÜNG LÆÛC TRONG LAO ÂÄÜNG

Coï nhiãöu hoüc thuyãút vãö âäüng læûc trong lao âäüng cho tháúy coï nhiãöu caïch tiãúp cáûn khaïc nhau vãö taûo âäüng læûc. Tuy nhiãn, táút caí caïc hoüc thuyãút âãöu coï mäüt kãút luáûn chung laì: viãûc tàng cæåìng âäüng læûc



âäúi våïi ngæåìi lao âäüng seî dáùn âãún náng cao thaình têch lao âäüng vaì caïc thàõng låüi låïn hån cuía täø chæïc. Sau âáy laì caïc hoüc thuyãút cå baín vãö taûo âäüng læûc lao âäüng:

1. Hãû thäúng nhu cáöu cuía MaslowMaslow cho ràòng con ngæåìi coï ráút nhiãöu nhu cáöu

khaïc nhau maì hoü khao khaït âæåüc thoía maîn. Maslow chia caïc nhu cáöu âoï thaình nàm loaûi vaì sàõp xãúp theo thæï báûc nhæ sau:

Caïc nhu cáöu sinh lyï: laì caïc âoìi hoíi cå baín vãö thæïc àn, næåïc uäúng, chäù åí vaì nguí vaì caïc nhu cáöu cå thãø khaïc.

Nhu cáöu an toaìn: laì nhu cáöu âæåüc äøn âënh, chàõc chàõn, âæåüc baío vãû khoíi caïc âiãöu báút tràõc hoàûc nhu cáöu tæû baío vãû.

Nhu cáöu xaî häüi: nhu cáöu âæåüc quan hãû våïi nhæîng ngæåìi khaïc âãø thãø hiãûn vaì cháúp nháûn tçnh caím, sæû chàm soïc vaì sæû hiãûp taïc. Hay noïi caïch khaïc laì nhu cáöu baûn beì, giao tiãúp.

Nhu cáöu âæåüc tän troüng: laì nhu cáöu coï âëa vë, âæåüc ngæåìi khaïc cäng nháûn vaì tän troüng, cuîng nhæ nhu cáöu tæû tän troüng mçnh.

Nhu cáöu tæû hoaìn thiãûn: laì nhu cáöu âæåüc træåíng thaình vaì phaït triãøn, âæåüc biãún caïc nàng læûc cuía mçnh thaình hiãûn thæûc, hoàûc nhu cáöu âaût âæåüc caïc thaình têch måïi vaì coï yï nghéa, nhu cáöu saïng taûo.

Hoüc thuyãút cho ràòng: khi mäùi mäüt nhu cáöu trong säú caïc nhu cáöu âoï âæåüc thoía maîn thç nhu cáöu tiãúp theo tråí nãn quan troüng. Sæû thoía maîn nhu cáöu cuía caïc caï nhán seî âi theo thæï báûc nhæ trãn vaì màûc duì khäng coï mäüt nhu cáöu naìo coï thãø thoía maîn hoaìn toaìn, nhæng mäüt nhu cáöu âæåüc thoía maîn vãö cå baín thç khäng coìn taûo ra âäüng læûc. Vç thãø, theo Maslow, âãø taûo âäüng læûc cho nhán viãn, ngæåìi quaín lyï cáön phaíi hiãøu nhán viãn âoï âang åí âáu trong hãû thäúng thæï báûc naìy vaì hæåïng vaìo sæû thoía maîn caïc nhu cáöu åí thæï báûc âoï.

2. Hoüc thuyãút Tàng cæåìng têch cæûc



Hoüc thuyãút naìy dæûa vaìo nhæîng cäng trçnh nghiãn cæïu cuía B. F. Skinner, hæåïng vaìo viãûc laìm thay âäøi haình vi cuía con ngæåìi thäng qua caïc taïc âäüng tàng cæåìng. Hoüc thuyãút cho ràòng nhæîng haình vi âæåüc thæåíng seî coï xu hæåïng âæåüc làûp laûi, coìn nhæîng haình vi khäng âæåüc thæåíng (hoàûc bë phaût) seî coï xu hæåïng khäng âæåüc làûp laûi. Âäöng thåìi, khoaíng thåìi gian giæîa thåìi âiãøm xaíy ra haình vi vaì thåìi âiãøm thæåíng/phaût caìng ngàõn bao nhiãu thç caìng coï taïc duûng thay âäøi haình vi báúy nhiãu. Hoüc thuyãút cuîng quan niãûm ràòng phaût coï taïc duûng loaûi træì nhæîng haình vi ngoaìi yï muäún cuía ngæåìi quaín lyï nhæng coï thãø gáy ra nhæîng háûu quaí tiãu cæûc, do âoï âem laûi êt hiãûu quaí hån so våïi thæåíng. Âãø taûo âäüng læûc lao âäüng, ngæåìi quaín lyï cáön quan niãûm âãún caïc thaình têch täút vaì thæåíng cho caïc thaình têch âoï. Sæû nháún maûnh caïc hçnh thæïc thæåíng seî âem laûi hiãûu quaí cao hån sæû nháún maûnh caïc hçnh thæïc phaût.

3. Hoüc thuyãút kyì voüngVictor Vroom nháún maûnh mäúi quan hãû nháûn thæïc:

con ngæåìi mong âåüi caïi gç? Theo hoüc thuyãút naìy, âäüng læûc laì chæïc nàng cuía sæû kyì voüng cuía caï nhán ràòng: mäüt sæû näø læûc nháút âënh seî âem laûi mäüt thaình têch nháút âënh vaì thaình têch âoï seî dáùn âãún nhæîng kãút quaí hoàûc pháön thæåíng nhæ mong muäún. Hoüc thuyãút naìy gåüi yï cho caïc nhaì quaín lyï ràòng cáön phaíi laìm cho ngæåìi lao âäüng hiãøu âæåüc mäúi quan hãû træûc tiãúp giæîa näø læûc - thaình têch; thaình têch - kãút quaí/pháön thæåíng cuîng nhæ cáön taûo nãn sæû háúp dáùn cuía caïc kãút quaí/pháön thæåíng âäúi våïi ngæåìi lao âäüng.

4. Hoüc thuyãút Cäng bàòngJ. Stacy Adams âãö cáûp tåïi váún âãö nháûn thæïc cuía

ngæåìi lao âäüng vãö mæïc âäü âæåüc âäúi xæí cäng bàòng vaì âuïng âàõn trong täø chæïc. Giaí thuyãút cå baín cuía hoüc thuyãút laì moüi ngæåìi âãöu muäún âæåüc âäúi xæí cäng bàòng; caïc caï nhán trong täø chæïc coï xu hæåïng so saïnh sæû âoïng goïp cuía hoü vaì caïc quyãön låüi hoü nháûn âæåüc våïi sæû âoïng goïp vaì caïc quyãön låüi cuía nhæîng ngæåìi khaïc. Ngæåìi lao âäüng seî caím nháûn âæåüc âäúi xæí cäng bàòng, khi caím tháúy tyí lãû quyãön låüi/âoïng goïp



cuía mçnh ngang bàòng våïi tyí lãû âoï åí nhæîng ngæåìi khaïc. Tæ tæåíng âoï âæåüc biãøu diãùn nhæ sau:

Do âoï, âãø taûo âäüng læûc, ngæåìi quaín lyï cáön taûo ra vaì duy trç sæû cán bàòng giæîa sæû âoïng goïp cuía caï nhán vaì caïc quyãön låüi maì caï nhán âoï âæåüc hæåíng.

5. Hoüc thuyãút Hãû thäúng hai yãúu täúF. Herzberg âæa ra lyï thuyãút hai yãúu täú vãö sæû

thoía maîn cäng viãûc vaì taûo âäüng læûc. Herzberg chia caïc yãúu täú taûo nãn sæû thoía maîn vaì khäng thoía maîn trong cäng viãûc thaình hai nhoïm:

Nhoïm 1 bao gäöm caïc yãúu täú then chäút âãø taûo âäüng læûc vaì sæû thoía maîn trong cäng viãûc nhæ:

Sæû thaình âaût. Sæû thæìa nháûn thaình têch. Baín cháút bãn trong cuía cäng viãûc. Traïch nhiãûm lao âäüng. Sæû thàng tiãún.

Âoï laì caïc yãúu täú thuäüc vãö cäng viãûc vaì vãö nhu cáöu baín thán cuía ngæåìi lao âäüng. Khi caïc nhu cáöu naìy âæåüc thoía maîn thç seî taûo nãn âäüng læûc vaì sæû thoía maîn trong cäng viãûc.

Nhoïm 2 bao gäöm caïc yãúu täú thuäüc vãö mäi træåìng täø chæïc nhæ:

Caïc chênh saïch vaì chãú âäü quaín trë cuía cäng ty. Sæû giaïm saït cäng viãûc. Tiãön læång. Caïc quan hãû con ngæåìi. Caïc âiãöu kiãûn laìm viãûc.

Theo Herzberg, nãúu caïc yãúu täú naìy mang tênh cháút têch cæûc thç seî coï taïc duûng ngàn ngæìa sæû khäng thoía maîn trong cäng viãûc. Tuy nhiãn, nãúu chè riãng sæû hiãûn diãûn cuía chuïng thç khäng âuí âãø taûo ra âäüng læûc vaì sæû thoía maîn trong cäng viãûc.

Hoüc thuyãút naìy chè ra âæåüc mäüt loaût caïc yãúu täú taïc âäüng tåïi âäüng læûc vaì sæû thoía maîn cuía ngæåìi



lao âäüng, âäöng thåìi cuîng gáy âæåüc aính hæåíng cå baín tåïi viãûc thiãút kãú vaì thiãút kãú laûi cäng viãûc åí nhiãöu cäng ty. Tuy nhiãn, caïc nhaì nghiãn cæïu phã phaïn ràòng hoüc thuyãút naìy khäng hoaìn toaìn phuì håüp våïi thæûc tãú vç trãn thæûc tãú, âäúi våïi mäüt ngæåìi lao âäüng cuû thãø, caïc yãúu täú naìy hoaût âäüng âäöng thåìi chæï khäng taïch råìi nhau nhæ váûy.

6. Hoüc thuyãút Âàût muûc tiãuVaìo cuäúi nhæîng nàm 1960, caïc nhaì nghiãn cæïu cuía

Edwin Locke chè ra ràòng: caïc muûc tiãu cuû thãø vaì thaïch thæïc seî dáùn âãún sæû thæûc hiãûn cäng viãûc täút hån. Edwin Locke cho ràòng yï âäö laìm viãûc hæåïng tåïi muûc tiãu laì nguäön gäúc chuí yãúu cuía âäüng læûc lao âäüng. Do âoï, âãø taûo âäüng læûc lao âäüng, cáön phaíi coï muûc tiãu cuû thãø vaì mang tênh thaïch thæïc cuîng nhæ cáön phaíi thu huït ngæåìi lao âäüng vaìo viãûc âàût muûc tiãu.

III. CAÏC PHÆÅNG HÆÅÏNG TAÛO ÂÄÜNG LÆÛC TRONG LAO ÂÄÜNG

Âãø taûo âäüng læûc cho ngæåìi lao âäüng, ngæåìi quaín lyï cáön hæåïng hoaût âäüng cuía mçnh vaìo ba lénh væûc then chäút våïi caïc phæång hæåïng chuí yãúu sau âáy:

1. Xaïc âënh nhiãûm vuû vaì tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc cho nhán viãn

Xaïc âënh muûc tiãu hoaût âäüng cuía täø chæïc vaì laìm cho ngæåìi lao âäüng hiãøu roî muûc tiãu âoï. Xaïc âënh nhiãûm vuû cuû thãø vaì caïc tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc cho ngæåìi lao âäüng. ÅÍ âáy, caïc baín mä taí cäng viãûc vaì tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc âoïng vai troì quan troüng. Âaïnh giaï thæåìng xuyãn vaì cäng bàòng mæïc âäü hoaìn thaình nhiãûm vuû cuía ngæåìi lao âäüng, tæì âoï giuïp hoü laìm viãûc täút hån.

2. Taûo âiãöu kiãûn thuáûn låüi âãø ngæåìi lao âäüng hoaìn thaình nhiãûm vuû

Loaûi træì caïc tråí ngaûi cho thæûc hiãûn cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng. Cung cáúp caïc âiãöu kiãûn cáön thiãút cho cäng viãûc. Tuyãøn choün vaì bäú trê ngæåìi phuì håüp âãø thæûc hiãûn cäng viãûc.



3. Kêch thêch lao âäüng Sæí duûng tiãön cäng/tiãön læång nhæ mäüt cäng cuû cå baín âãø kêch thêch váût cháút âäúi våïi ngæåìi lao âäüng. Tiãön cäng/tiãön læång laì bäü pháûn chuí yãúu trong thu nháûp vaì biãøu hiãûn roî raìng nháút låüi êch kinh tãú cuía ngæåìi lao âäüng. Do âoï, noï phaíi âæåüc sæí duûng nhæ laì mäüt âoìn báøy kinh tãú maûnh meî nháút âãø kêch thêch ngæåìi lao âäüng. Tiãön cäng/tiãön læång phaíi âæåüc traí thoía âaïng so våïi sæû âoïng goïp cuía ngæåìi lao âäüng, vaì phaíi cäng bàòng. Sæí duûng håüp lyï caïc hçnh thæïc khuyãún khêch taìi chênh nhæ: tàng læång tæång xæïng thæûc hiãûn cäng viãûc, aïp duûng caïc hçnh thæïc traí cäng khuyãún khêch, caïc hçnh thæïc tiãön thæåíng, pháön thæåíng... âãø náng cao sæû näø læûc vaì thaình têch lao âäüng cuía ngæåìi lao âäüng. Sæí duûng håüp lyï caïc hçnh thæïc khuyãún khêch phi taìi chênh âãø thoía maîn caïc nhu cáöu tinh tháön cuía ngæåìi lao âäüng nhæ: khen ngåüi, täø chæïc thi âua, xáy dæûng báöu khäng khê tám lyï - xaî häüi täút trong caïc táûp thãø lao âäüng, taûo cå häüi hoüc táûp, phaït triãøn, taûo cå häüi náng cao traïch nhiãûm trong cäng viãûc, cå häüi thàng tiãún...




Âäüng læûc lao âäüng laì kãút quaí täøng hoìa cuía nhiãöu yãúu täú taïc âäüng âãún con ngæåìi trong lao âäüng. Caïc hoüc thuyãút vãö âäüng læûc lao âäüng cho tháúy caïc caïch tiãúp cáûn khaïc nhau vãö taûo âäüng læûc. Nháûn thæïc vãö caïc hoüc thuyãút seî giuïp cho ngæåìi quaín lyï coï phæång hæåïng vaì biãûn phaïp håüp lyï âãø taûo âäüng læûc cho ngæåìi lao âäüng trãn caí ba lénh væûc: xaïc âënh nhiãûm vuû vaì tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc cho nhán viãn; taûo âiãöu kiãûn thuáûn låüi âãø ngæåìi lao âäüng hoaìn thaình nhiãûm vuû; kêch thêch lao âäüng.

CÁU HOÍI ÄN TÁÛP1. Giaíi thêch caïc yãúu täú aính hæåíng âãún âäüng

læûc?2. Trçnh baìy caïc hoüc thuyãút taûo âäüng læûc?3. Giaíi thêch caïc phæång hæåïng, biãûn phaïp taûo

âäüng læûc lao âäüng?



PHÁÖN IV PHAÏT TRIÃØN VAÌ ÂAÏNH GIAÏ

Trong quaï trçnh sæí duûng nguäön nhán læûc cáön phaíi thæûc hiãûn caïc hoaût âäüng âaïnh giaï vaì phaït triãøn nguäön nhán læûc, näüi dung cuía caïc hoaût âäüng âoï âæåüc trçnh baìy trong pháön IV Phaït triãøn vaì âaïnh giaï, gäöm hai chæång:

Chæång VIII. Âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc.Chæång IX. Âaìo taûo vaì phaït triãøn nguäön nhán læûc.

CHÆÅNG VIII. ÂAÏNH GIAÏ THÆÛC HIÃÛN CÄNG VIÃÛC

I. KHAÏI NIÃÛM, MUÛC ÂÊCH VAÌ TÁÖM QUAN TROÜNG CUÍA ÂAÏNH GIAÏ THÆÛC HIÃÛN CÄNG VIÃÛC

Âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc (viãút tàõt laì ÂGTHCV) thæåìng âæåüc hiãøu laì sæû âaïnh giaï coï hãû



thäúng vaì chênh thæïc tçnh hçnh thæûc hiãûn cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng trong quan hãû so saïnh våi caïc tiãu chuáøn âaî âæåüc xáy dæûng vaì thaío luáûn vãö sæû âaïnh giaï âoï våïi ngæåìi lao âäüng.

ÂGTHCV laì mäüt hoaût âäüng quaín lyï nguäön nhán læûc quan troüng vaì luän luän täön taûi trong táút caí caïc täø chæïc. Màûc duì åí caïc cäng ty nhoí, ÂGTHCV coï thãø âæåüc thæûc hiãûn mäüt caïch khäng chênh thæïc thäng qua sæû âaïnh giaï haìng ngaìy cuía ngæåìi giaïm saït våïi caïc nhán viãn vaì sæû âaïnh giaï, goïp yï láùn nhau giæîa caïc nhán viãn nhæng háöu hãút caïc täø chæïc âãöu xáy dæûng cho mçnh mäüt hãû thäúng âaïnh giaï chênh xaïc. Trong mäüt hãû thäúng chênh thæïc, tçnh hçnh hoaìn thaình nhiãûm vuû lao âäüng cuía tæìng ngæåìi lao âäüng âæåüc âaïnh giaï theo nhæîng khoaíng thåìi gian âæåüc quy âënh våïi sæû sæí duûng nhæîng phæång phaïp âaïnh giaï âaî âæåüc thiãút kãú mäüt caïch coï læûa choün, tuìy thuäüc vaìo muûc âêch cuía âaïnh giaï. Tuìy vaìo âiãöu kiãûn cuû thãø, caïc kãút quaí âaïnh giaï cáön âæåüc phaín häöi laûi våïi ngæåìi lao âäüng âãø hoü biãút âæåüc mæïc âäü thæûc hiãûn cäng viãûc cuía mçnh vaì hiãøu âæåüc caïch thæïc thæûc hiãûn cäng viãûc täút hån.

Trãn thæûc tãú, coï nhiãöu træåìng håüp ngæåìi lao âäüng laìm viãûc theo mäüt nhoïm hoàûc mäüt täø, âäüi. Khi âoï, cáön phaíi âaïnh giaï mæïc âäü hoaìn thaình nhiãûm vuû cuía caí nhoïm, täø vaì mæïc âäü âoïng goïp (thæûc hiãûn cäng viãûc) cuía tæìng ngæåìi. Tuy nhiãn, viãûc âaïnh giaï seî khäng âæåüc coi laì âáöy âuí nãúu chè dæìng laûi åí âaïnh giaï mæïc âäü hoaìn thaình cäng viãûc cuía caí nhoïm.

Trong täø chæïc, ÂGTHCV coï yï nghéa quan troüng vç noï phuûc vuû âæåüc nhiãöu muûc tiãu quaín lyï vaì taïc âäüng træûc tiãúp tåïi caí ngæåìi lao âäüng vaì täø chæïc noïi chung.

Caïc muûc tiãu maì ÂGTHCV phuûc vuû coï thãø âæåüc quy vãö hai muûc tiãu cå baín laì caíi tiãún sæû thæûc hiãûn cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng vaì giuïp cho nhæîng ngæåìi quaín lyï coï thãø âæa ra âæåüc caïc quyãút âënh nhán sæû âuïng âàõn nhæ âaìo taûo vaì phaït triãøn, thuì lao, thàng tiãún, kyí luáût... Quaï trçnh ÂGTHCV, åí mäüt mæïc âäü naìo âoï, chênh laì sæû måí räüng cuía thiãút kãú cäng viãûc vaì coï nhæîng taïc âäüng cå baín tåïi täø chæïc noïi chung. Do



âoï, ngoaìi viãûc giuïp cho ngæåìi quaín lyï âæa ra caïc quyãút âënh nhán sæû, caïc kãút quaí ÂGTHCV coìn giuïp cho bäü pháûn quaín lyï nguäön nhán læûc vaì laînh âaûo cáúp cao coï thãø âaïnh giaï âæåüc thàõng låüi cuía caïc hoaût âäüng chæïc nàng vãö nguäön nhán læûc nhæ tuyãøn mäü, tuyãøn choün, âënh hæåïng, thàng tiãún, âaìo taûo vaì caïc hoaût âäüng khaïc, kiãøm âiãøm âæåüc mæïc âäü âuïng âàõn vaì hiãûu quaí cuía caïc hoaût âäüng âoï, tæì âoï coï caïc phæång hæåïng âiãöu chènh phuì håüp. Âäöng thåìi, mæïc âäü håüp lyï vaì âuïng âàõn cuía viãûc sæí duûng caïc hãû thäúng âaïnh giaï vaì thäng tin phaín häöi caïc kãút quaí âaïnh giaï våïi ngæåìi lao âäüng coï aính hæåíng ráút låïn tåïi viãûc xáy dæûng vaì phaït triãøn âaûo âæïc, thaïi âäü lao âäüng cuía ngæåìi lao âäüng vaì báöu khäng khê tám lyï - xaî häüi trong caïc táûp thãø lao âäüng.

ÂGTHCV laì mäüt quaï trçnh phæïc taûp vaì chëu nhiãöu aính hæåíng båíi tçnh caím cuía con ngæåìi vç noï dæûa trãn sæû âaïnh giaï chuí quan cuía ngæåìi âaïnh giaï kãø caí khi täø chæïc âaî xáy dæûng vaì sæí duûng mäüt hãû thäúng caïc tiãu chuáøn khaïch quan trong thæûc hiãûn cäng viãûc. Baín cháút chuí quan cuía ÂGTHCV chênh laì nguyãn nhán cuía ráút nhiãöu loaûi läùi thæåìng phaûm phaíi trong quaï trçnh âaïnh giaï dáùn âãún tçnh traûng laìm sai lãûch caïc yï kiãún âaïnh giaï vãö tçnh hçnh laìm viãûc cuía ngæåìi lao âäüng, giaím âäüng læûc laìm viãûc vaì dáùn âãún caïc váún âãö khaïc trong quaín lyï nhán sæû. Do âoï, váún âãö âàût ra âäúi våïi moüi täø chæïc laì xáy dæûng vaì quaín lyï mäüt hãû thäúng âaïnh giaï coï taïc duûng hoaìn thiãûn sæû thæûc hiãûn cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng vaì phaït triãøn ngæåìi lao âäüng.

II. HÃÛ THÄÚNG ÂAÏNH GIAÏ THÆÛC HIÃÛN CÄNG VIÃÛC VAÌ CAÏC YÃU CÁÖU ÂÄÚI VÅÏI MÄÜT HÃÛ THÄÚNG ÂAÏNH GIAÏ

1. Hãû thäúng âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc Âãø âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc, cáön phaíi thiãút

láûp mäüt hãû thäúng âaïnh giaï våïi ba yãúu täú cå baín sau: Caïc tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc. Âo læåìng sæû thæûc hiãûn cäng viãûc theo caïc

tiãu thæïc trong tiãu chuáøn Thäng tin phaín häöi âäúi våïi ngæåìi lao âäüng vaì

bäü pháûn quaín lyï nguäön nhán læûc.



Hçnh sau âáy cho tháúy mäúi quan hãû giæîa ba yãúu täú cuía hãû thäúng âaïnh giaï vaì caïc muûc tiãu cuía ÂGTHCV:

Hçnh VIII-1. Mäúi quan hãû giæîa ba yãúu täú cuía hãû thäúng âaïnh giaï vaì caïc muûc tiãu cuía ÂGTHCV

(Nguäön: William B. Werther, Jr. , Keith Davis, "Human Resources and Personnel Management", fifth edition, Irwin Mac Graw-Hill, 1996, trang 344)

Hçnh naìy cuîng cho tháúy quaï trçnh âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc trong mäüt täø chæïc thæåìng âæåüc diãùn ra theo trçnh tæû nhæ sau:

Xem xeït hoàûc xáy dæûng caïc tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc:

Ngæåìi âaïnh giaï sæí duûng caïc phæång phaïp âaïnh giaï âãø tiãún haình do læåìng sæû thæûc hiãûn cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng thäng qua viãûc so saïnh thæûc tãú thæûc hiãûn cäng viãûc våïi caïc tiãu chuáøn.

Caïc kãút quaí âaïnh giaï âæåüc thaío luáûn våïi ngæåìi lao âäüng âãø nhàòm hoaìn thiãûn sæû thæûc hiãûn cäng viãûc cuía hoü. Âäöng thåìi, caïc kãút quaí âaïnh giaï âæåüc cung cáúp tåïi bäü pháûn quaín lyï nguäön nhán læûc, âæåüc læu træî trong häö så nhán viãn, laìm cå såí âãø ra caïc quyãút âënh vãö nguäön nhán læûc coï liãn quan âãún cäng


Âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc

Thäng tin phaín häöi

Thæûc tãú thæûc hiãûn cäng viãûc

Âo læåìng sæû thæûc hiãûn cäng viãûc

Tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc

Häö så nhán viãn

Quyãút âënh nhán sæû


viãûc cuía ngæåìi lao âäüng maì muûc tiãu cuäúi cuìng laì nhàòm hoaìn thiãûn sæû thæûc hiãûn cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng.

Nhæ âaî âãö cáûp åí Chæång 3 (Phán têch cäng viãûc), tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc laì mäüt hãû thäúng caïc chè tiãu/tiãu chê âãø thãø hiãûn caïc yãu cáöu cuía viãûc hoaìn thiãûn mäüt cäng viãûc caí vãö màût säú læåüng vaì cháút læåüng. Âoï chênh laì caïc mäúc chuáøn cho viãûc âo læåìng thæûc tãú thæûc hiãûn cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng. Âãø coï thãø âaïnh giaï coï hiãûu quaí, caïc tiãu chuáøn cáön âæåüc xáy dæûng mäüt caïch håüp lyï vaì khaïch quan, tæïc laì phaíi phaín aïnh âæåüc caïc kãút quaí vaì haình vi cáön coï âãø thæûc hiãûn thàõng låüi mäüt cäng viãûc. Do âoï, yãu cáöu âäúi våïi caïc tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc laì:

- Tiãu chuáøn phaíi cho tháúy nhæîng gç ngæåìi lao âäüng cáön laìm trong cäng viãûc vaì cáön phaíi laìm täút âãún mæïc naìo?

- Caïc tiãu chuáøn phaíi phaín aïnh âæåüc mäüt caïch håüp lyï caïc mæïc âäü yãu cáöu vãö säú læåüng vaì cháút læåüng cuía thæûc hiãûn cäng viãûc, phuì håüp våïi âàûc âiãøm cuía tæìng cäng viãûc.

Trãn thæûc tãú, viãûc xáy dæûng caïc tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc khäng phaíi laì dãù daìng. Coï hai caïch âãø xáy dæûng caïc tiãu chuáøn:

Chè âaûo táûp trung: trong caïch naìy, ngæåìi laînh âaûo bäü pháûn viãút caïc tiãu chuáøn vaì phäø biãún cho ngæåìi lao âäüng âãø thæûc hiãûn.

Thaío luáûn dán chuí: trong caïch naìy, ngæåìi lao âäüng vaì ngæåìi laînh âaûo bäü pháûn cuìng baìn baûc âãø âæa ra quyãút âënh vãö caïc tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc. Coï thãø tiãún haình theo ba bæåïc nhæ sau:

Bæåïc 1: Ngæåìi laînh âaûo âäüng viãn vaì thu huït caïc nhán viãn dæåïi quyãön vaìo viãûc xáy dæûng tiãu chuáøn vaì phäø biãún caïch viãút caïc tiãu chuáøn âoï cho hoü.

Bæåïc 2: Mäùi nhán viãn dæû thaío tiãu chuáøn cho cäng viãûc cuía mçnh vaì näüp baín dæû thaío cho ngæåìi laînh âaûo.



Bæåïc 3: Ngæåìi laînh âaûo thaío luáûn våïi tæìng nhán viãn vãö caïc tiãu chuáøn dæû thaío âãø âi âãún thäúng nháút vãö tiãu chuáøn cuäúi cuìng.

Caïch laìm naìy phæïc taûp hån nhæng thu huït âæåüc ngæåìi lao âäüng vaìo viãûc xáy dæûng caïc tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc vaì do âoï coï yï nghéa quan troüng âäúi våïi sæû uíng häü vaì tæû nguyãûn thæûc hiãûn caïc tiãu chuáøn âoï.

Âo læåìng sæû thæûc hiãûn cäng viãûc laì yãúu täú trung tám cuía âaïnh giaï. Âoï chênh laì viãûc âæa ra caïc âaïnh giaï coï tênh quaín lyï vãö mæïc âäü "täút" hay "keïm" viãûc thæûc hiãûn cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng. Hay noïi mäüt caïch cuû thãø hån, âoï chênh laì viãûc áún âënh mäüt con säú hay mäüt thæï haûng âãø phaín aïnh mæïc âäü thæûc hiãûn cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng theo caïc âàûc træng hoàûc caïc khêa caûnh âa âæåüc xaïc âënh træåïc cuía cäng viãûc. Trong toaìn bäü täø chæïc, cáön xáy dæûng âæåüc mäüt cäng cuû âo læåìng täút vaì nháút quaïn sao cho táút caí moüi ngæåìi quaín lyï âãöu duy trç âæåüc nhæîng tiãu chuáøn âaïnh giaï coï thãø so saïnh âæåüc.

Nhæ váûy, âãø âo læåìng cáön phaíi xaïc âënh caïi gç cáön âæåüc âo læåìng trong cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng vaì âo bàòng nhæîng tiãu thæïc naìo. Âäöng thåìi, cáön quyãút âënh hãû thäúng âo læåìng nãn hæåïng vaìo viãûc sæí duûng caïc kãút quaí cuía cäng viãûc hay haình vi thæûc hiãûn cäng viãûc hay caïc pháøm cháút cuía ngæåìi lao âäüng khi thæûc hiãûn cäng viãûc. Xaïc âënh caïc khêa caûnh cáön âaïnh giaï cuía thæûc hiãûn cäng viãûc vaì caïc tiãu thæïc âaïnh giaï laì váún âãö cuía viãûc thiãút kãú caïc phiãúu âaïnh giaï trong tæìng phæång phaïp âæåüc læûa choün, tuìy thuäüc vaìo baín cháút cuía cäng viãûc vaì muûc âêch cuía âaïnh giaï. Phán têch cäng viãûc chênh laì hæåïng dáùn chuí yãúu cho sæû læûa choün vaì thiãút kãú âoï.

Thäng tin phaín häöi vãö kãút quaí âaïnh giaï thæåìng âæåüc thæûc hiãûn thäng qua mäüt cuäüc thaío luáûn chênh thæïc giæîa ngæåìi laînh âaûo bäü pháûn vaì ngæåìi lao âäüng vaìo cuäúi chu kyì âaïnh giaï. Cuäüc thaío luáûn âoï âæåüc goüi laì phoíng váún âaïnh giaï. Âoï laì kháu xem xeït laûi toaìn bäü tçnh hçnh thæûc hiãûn cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng, qua âoï cung cáúp cho coü caïc thäng tin vãö tçnh hçnh thæûc hiãûn cäng viãûc âãø hoaìn thiãûn sæû thæûc



hiãûn cäng viãûc cuía hoü. Phoíng váún âaïnh giaï coï yï nghéa quan troüng trong viãûc cung cáúp thäng tin phaín häöi cho ngæåìi lao âäüng khi thæûc hiãûn caïc quyãút âënh âäúi våïi hoü vãö thuì lao, vãö vë trê laìm viãûc, vãö kyí luáût hay vãö caïc nhu cáöu âaìo taûo vaì phaït triãøn.

2. Caïc yãu cáöu âäúi våïi mäüt hãû thäúng âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc

Âãø âaïnh giaï coï hiãûu quaí, hãû thäúng âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc phaíi âaïp æïng caïc yãu cáöu sau:

Tçnh phuì håüpYãu cáöu naìy âoìi hoíi phaíi coï sæû liãn quan roî raìng

giæîa caïc tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc. Caïc tiãu thæïc âaïnh giaï våïi caïc muûc tiãu cuía täø chæïc. Noïi caïch khaïc, hãû thäúng âaïnh giaï phaíi phuì håüp våïi muûc tiãu quaín lyï, phuûc vuû âæåüc muûc tiãu quaín lyï. Âäöng thåìi, phaíi coï sæû liãn quan roî raìng giæîa caïc yãúu täú chuí yãúu cuía cäng viãûc âaî âæåüc xaïc âënh thäng qua phán têch cäng viãûc våïi caïc chè tiãu âaïnh giaï âæåüc thiãút kãú trong phiãúu âaïnh giaï.

Tênh nhaûy caímÂoìi hoíi hãû thäúng âaïnh giaï phaíi coï nhæîng cäng cuû

âo læåìng coï khaí nàng phán biãût âæåüc nhæîng ngæåìi hoaìn thaình täút cäng viãûc vaì nhæîng ngæåìi khäng hoaìn thaình täút cäng viãûc.

Tênh tin cáûyÂæåüc thãø hiãûn åí sæû nháút quaïn cuía âaïnh giaï.

Coï nghéa laì, hãû thäúng âaïnh giaï phaíi âaím baío sao cho âäúi våïi mäùi mäüt ngæåìi lao âäüng báút kyì, kãút quaí âaïnh giaï âäüc láûp cuía nhæîng ngæåìi âaïnh giaï khaïc nhau vãö hoü phaíi thäúng nháút våïi nhau vãö cå baín.

Tênh âæåüc cháúp nháûnÂoìi hoíi hãû thäúng âaïnh giaï phaíi âæåüc cháúp nháûn

vaì uíng häü båíi ngæåìi lao âäüng.Tênh thæûc tiãùnÂãø coï thãø thæûc hiãûn âæåüc trãn thæûc tãú, caïc

phæång tiãûn âaïnh giaï phaíi âån giaín, dãø hiãøu vaì dãø sæí duûng âäúi våïi ngæåìi lao âäüng vaì våïi ngæåìi quaín lyï.

3. Caïc läùi cáön traïnh trong âaïnh giaï Trong âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc, cáön traïnh

màõc caïc läùi sau âáy:



Läùi thiãn vë: ngæåìi âaïnh giaï seî màõc läùi thiãn vë khi hoü æu thêch mäüt ngæåìi lao âäüng naìo âoï hån nhæîng ngæåìi khaïc.

Läùi xu hæåïng trung bçnh: nhæîng ngæåìi âaïnh giaï ngaûi âæång âáöu våïi thæûc tãú, khäng muäún laìm máút loìng ngæåìi khaïc thæåìng coï xu hæåïng âaïnh giaï táút caí moüi ngæåìi åí mæïc trung bçnh.

Läùi thaïi cæûc: läùi naìy seî xaíy ra khi ngæåìi âaïnh giaï toí ra quaï nghiãm khàõc hoàûc quaï dãù daîi trong âaïnh giaï.

Läùi âënh kiãún do táûp quaïn vàn hoïa: yï kiãún cuía ngæåìi âaïnh giaï coï thãø bë sai lãûch do aính hæåíng cuía táûp quaïn vàn hoïa cuía baín thán.

Läùi thaình kiãún: ngæåìi âaïnh giaï coï thãø khäng æu thêch mäüt táöng låïp hay mäüt nhoïm ngæåìi lao âäüng naìo âoï vaì khäng khaïch quan trong âaïnh giaï.

Läùi do aính hæåíng cuía sæû kiãûn gáön nháút: yï kiãún cuía ngæåìi âaïnh giaï cuîng coï thãø bë chi phäúi båíi nhæîng haình vi måïi xaíy ra nháút cuía ngæåìi lao âäüng.III. CAÏC PHÆÅNG PHAÏP ÂAÏNH GIAÏ THÆÛC HIÃÛN

CÄNG VIÃÛC Âãø âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc cuía nhán viãn,

caïc täø chæïc coï thãø suí duûng mäüt caïch kãút håüp vaì coï læûa choün nhæîng phæång phaïp sau âáy:

1. Phæång phaïp thang âo âaïnh giaï âäö hoüaSæí duûng caïc thang âo âaïnh giaï âäö hoüa laì phæång

phaïp truyãön thäúng vaì âæåüc aïp duûng phäø biãún nháút. Trong phæång phaïp nay, ngæåìi âaïnh giaï seî cho yï kiãún âaïnh giaï vãö sæû thæûc hiãûn cäng viãûc cuía âäúi tæåüng âaïnh giaï dæûa trãn yï kiãún chuí quan cuía mçnh theo mäüt thang âo tæì tháúp âãún cao. Caïc tiãu thæïc âaïnh giaï bao gäöm caïc tiãu thæïc liãn quan træûc tiãúp âãún cäng viãûc vaì caí caïc tiãu thæïc coï liãn quan khäng træûc tiãúp âãún cäng viãûc.

Âãø xáy dæûng phæång phaïp coï hai bæåïc quan troüng laì læûa choün caïc âàûc træng (caïc tiãu thæïc) vaì âo læåìng caïc âàûc træng. Tuìy thuäüc vaìo baín cháút cuía tæìng loaûi cäng viãûc maì caïc âàûc træng âæåüc læûa choün coï thãø laì säú læåüng, cháút læåüng cuía cäng viãûc



hay sæû håüp taïc, sæû näø læûc laìm viãûc, kiãún thæïc thuäüc cäng viãûc, saïng kiãún, tênh saïng taûo, âäü tin cáûy, âaím baío ngaìy cäng, khaí nàng laînh âaûo... Viãûc læûa choün caïc âàûc træng cáön phaíi âæåüc tiãún haình chuí yãúu trãn cå såí caïc âàûc træng coï liãn quan tåïi hiãûu quaí cuía täø chæïc. Caïc thang âo âãø âaïnh giaï coï thãø âæåüc thiãút kãú dæåïi daûng mäüt thang âo liãn tuûc hoàûc mäüt thang âo råìi raûc.

Vê duû sau âáy cho tháúy mäüt máùu phiãúu âaïnh giaï våïi mäüt thang âo råìi raûc dæåïi daûng thang âiãøm: Tãn nhán viãn: Chæïc danh cäng viãûc: Tãn ngæåìi âaïnh giaï: Bäü pháûn:

Ngaìy âaïnh giaï:

Xuáút

sàõcKhaï

Âaût yãu cáöu

Dæåïi mæïc trung bçnh

Mæïc âäü täúi thiãø

u

Khäúi læåüng cäng viãûc

5 4 3 2 1

Cháút læåüng cäng viãûc

5 4 3 2 1

Tênh tin cáûy 5 4 3 2 1

Khaí nàng xeït âoaïn

5 4 3 2 1

Khaí nàng hiãøu biãút

5 4 3 2 1

Thaïi âäü 5 4 3 2 1

Tinh tháön håüp taïc

5 4 3 2 1

Khaí nàng vaì triãøn voüng håüp taïc

5 4 3 2 1

Âãø âaïnh giaï, ngæåìi âaïnh giaï xaïc âënh xem mæïc âäü thæûc hiãûn cäng viãûc cuía âäúi tæåüng thuäüc vãö



thæï haûng naìo (xuáút sàõc hay trung bçnh...) theo tæìng tiãu thæïc. Viãûc kãút håüp caïc âiãøm säú coï thãø theo caïch tênh bçnh quánn hoàûc täøng cäüng caïc âiãøm åí tæìng tiãu thæïc. Âãø giuïp cho ngæåìi âaïnh giaï cho âiãøm dãù daìng vaì chênh xaïc hån, máùu phiãúu coï thãø âæåüc thiãút kãú chi tiãút hån bàòng caïch mä taí ngàõn goün tæìng tiãu thæïc âaïnh giaï vaì caí tæìng thæï haûng. Khi âoï, máùu phiãúu coï thãø âæåüc thiãút kãú nhæ sau: Tãn nhán viãn: Chæïc danh cäng viãûc: Tãn ngæåìi âaïnh giaï: Bäü pháûn:


Tiãu thæïc Thæï haûng Giaíi thêch

1. Khäúi læåüng cäng viãûc: Âaïnh giaï qua säú læåüng saín pháøm âæåüc cháúp nháûn, täúc âäü laìm viãûc

5. Säú læåüng saín pháøm ráút cao, thæåìng xuyãn væåüt mæïc tiãu chuáøn

4. Säú læåüng saín pháøm thæåìng âaût mæïc tiãu chuáøn, trong mäüt vaìi lénh væûc væåüt mæïc tiãu chuáøn

3. Säú læåüng saín pháøm thæåìng âaût mæïc tiãu chuáøn

2. Säú læåüng saín pháøm âaût xáúp xè mæïc tiãu chuáøn, coï khaí nàng tàng nàng suáút

1. Säú læåüng saín pháøm khäng âaût mæïc tiãu chuáøn, khäng coï khaí nàng tàng nàng suáút

v.v...

Æu âiãøm cuía viãûc sæí duûng mäüt thang âo âaïnh giaï âäö hoüa laì åí chäù chuïng dãù hiãøu, âæåüc xáy dæûng



tæång âäúi âån giaín vaì sæí duûng thuáûn tiãûn. Chuïng coï thãø âæåüc cho âiãøm mäüt caïch dãù daìng vaì læåüng hoïa âæåüc tçnh hçnh thæûc hiãûn cäng viãûc cuaí ngæåìi lao âäüng bàòng âiãøm. Nhåì âoï, chuïng cho pheïp so saïnh vãö âiãøm säú vaì thuáûn tiãûn cho viãûc ra caïc quyãút âënh quaín lyï coï liãn quan âãún caïc quyãön låüi vaì âaïnh giaï nàng læûc cuía caïc nhán viãn. Mäüt máùu phiãúu âaïnh giaï coï thãø âæåüc thiãút kãú våïi caïc tiãu thæïc mang tênh cháút chung, phuì håüp våïi nhiãöu loaûi cäng viãûc vaì do âoï coï thãø duìng cho nhiãöu nhoïm lao âäüng. Tuy nhiãn, khi âoï caïc âàûc træng riãng biãût cuía tæìng cäng viãûc coï thãø bë boí qua. Viãûc sæí duûng caïc thang âo âäö hoüa cuîng dãù bë aính hæåíng nhiãöu båíi läùi do chuí quan nhæ läùi thiãn vë, thaình kiãún, âënh kiãún, xu hæåïng trung bçnh hay thaïi quaï dáùn âãún viãûc âo læåìng khäng chênh xaïc. Ngoaìi ra, caïc thang âo âaïnh giaï âæåüc læûa choün khäng phuì håüp, hoàûc kãút håüp khäng chênh xaïc caïc âiãøm säú trong kãút quaí täøng thãø. Màûc duì khäng thãø yãu cáöu sæû chênh xaïc tuyãût âäúi nhæng ráút coï thãú seî xaíy ra træåìng håüp mäüt âiãøm säú cao åí âàûc træng naìy seî buì âàõp cho mäüt âiãøm säú tháúp åí âàûc træng khaïc. Do âoï, nãúu nhæîng âaïnh giaï vãö nhiãöu âàûc træng khaïc nhau âæåüc táûp håüp trong mäüt âiãøm säú chung thç táöm quan troüng tæång âäúi cuía mäùi âàûc træng cáön âæåüc xem xeït cáøn tháûn vaì coï thãø cho chuïng caïc troüng säú thêch håüp.

2. Phæång phaïp danh muûc kiãøm tra Trong phæång phaïp naìy, cáön phaíi thiãút kãú mäüt

danh muûc caïc cáu mä taí vãö caïc haình vi vaì caïc thaïi âäü coï thãø xaíy ra trong thæûc hiãûn cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng.

Vê duû: Tãn nhán viãn: Chæïc danh cäng viãûc: Tãn ngæåìi âaïnh giaï: Bäü pháûn:

Ngaìy âaïnh giaï:------- håüp taïc våïi baûn cuìng laìm viãûc------- giæî gçn nåi laìm viãûc goün gaìng saûch seî------- thæåìng hoaìn thaình cäng viãûc âuïng thåìi haûn------- ghi cheïp säø saïch cáøn tháûn------- coï thaïi âäü miãùn cæåîng khi phaíi laìm thãm giåì------- khäng tiãúp thu phã bçnh v.v...



Nhæîng ngæåìi âaïnh giaï âæåüc nháûn baín chuûp cuía máùu phiãúu vaì seî âaïnh giaï vaìo nhæîng cáu maì hoü caím tháúy phuì håüp våïi âäúi tæåüng âaïnh giaï. Caïc cáu mä taí coï thãø âæåüc coi laì ngang giaï trë nhæ nhau nhæng trong nhiãöu træåìng håüp chuïng thæåìng âæåüc cho caïc troüng säú âãø laìm roî mæïc âäü quan toüng tæång âäúi giæîa chuïng våïi nhau. Âiãøm säú seî âæåüc tênh bàòng caïch cäüng caïc cáu hoàûc âiãøm cuía caïc cáu.

Phæång phaïp naìy dãù thæûc hiãûn vaì traïnh âæåüc caïc läùi nhæ xu hæåïng trung bçnh hay sæû dãù daîi. Kãút quaí âaïnh giaï âæåüc biãøu hiãûn cuû thãø bàòng âiãøm do âoï cuîng thuáûn tiãûn cho viãûc ra caïc quyãút âënh quaín lyï. Tuy nhiãn, âãø caïc cáu mä taí phuì håüp våïi tæìng loaûi cäng viãûc, cáön phaíi thiãút kãú caïc danh muûc khaïc nhau cho caïc loaûi cäng viãûc khaïc nhau. Trong træåìng håüp caïc cáu mä taí mang tênh cháút chung thç phuì håüp våïi nhiãöu loaûi cäng viãûc nhæng laûi khäng phaín aïnh âæåüc tênh âàûc thuì cuía tæìng loaûi cäng viãûc. Viãûc xaïc âënh caïc troüng säú cuîng phæïc taûp vaì âoìi hoíi coï sæû tråü giuïp chuyãn män.

3. Phæång phaïp ghi cheïp caïc sæû kiãûn quan troüng

Phæång phaïp naìy âoìi hoíi ngæåìi âaïnh giaï phaíi ghi laûi theo caïch mä taí nhæîng haình vi coï hiãûu quaí vaì nhæîng haình vi khäng coï hiãûu quaí (hay xuáút sàõc hoàûc yãúu keïm) trong thæûc hiãûn cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng theo tæìng yãúu täú cuía cäng viãûc. Âoaûn ghi cheïp sau âáy cho tháúy vê duû vãö haình vi têch cæûc vaì haình vi tiãu cæûc cuía mäüt nhán viãn phoìng thê nghiãûm hoïa trong yãúu täú cäng viãûc "kiãøm soaït caïc yãúu täú an toaìn": Tãn nhán viãn: Chæïc danh cäng viãûc: Tãn ngæåìi âaïnh giaï: Bäü pháûn:


1. Kiãøm soaït caïc yãúu täú an toaìn

Haình vi têch cæûc Haình vi tiãu cæûc



12/10 Dáûp mäüt âaïm chaïy nhoí këp thåìi

3/11 Huït thuäúc trong kãú hoaûch hoïa cháút

Phæång phaïp coï æu âiãøm laì thuáûn låüi cho viãûc thaío luáûn våïi ngæåìi lao âäüng vãö caïc æu âiãøm, nhæåüc âiãøm cuía hoü trong thæûc hiãûn cäng viãûc vaì viãûc ra quyãút âënh. Noï cuîng giuïp haûn chãú âæåüc caïc läùi do chuí quan. Tuy nhiãn, noï coï nhæåüc âiãøm laì täún nhiãöu thåìi gian vaì nhiãöu khi cäng viãûc ghi cheïp bë boí qua. Ngæåìi lao âäüng cuîng coï thãø caím tháúy khäng thoaíi maïi khi biãút ràng ngæåìi laînh âaûo ghi laûi nhæîng haình vi yãúu keïm cuía mçnh.

4. Phæång phaïp âaïnh giaï bàòng thang âo dæûa trãn haình vi

Âáy laì phæång phaïp kãút håüp giæîa phæång phaïp thang âo âaïnh giaï âäö hoüa vaì phæång phaïp ghi cheïp caïc sæû kiãûn quan troüng. Caïc thang âaïnh giaï dæûa trãn haình vi cuîng tæång tæû nhæ caïc thang âaïnh giaï âäö hoüa. Chè khaïc laì caïc thang âaïnh giaï naìy âæåüc mä taí chênh xaïc hån båíi caïc haình vi cuû thãø. Vê duû sau âáy cho tháúy mäüt thang âiãøm âaïnh giaï dæûa trãn haình vi âãø âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc cuía nhán viãn phuûc vuû khaïch saûn theo yãúu täú "quan hãû våïi khaïch haìng": Tãn nhán viãn: Chæïc danh cäng viãûc: Tãn ngæåìi âaïnh giaï: Bäü pháûn:


1. Quan hãû våïi khaïch haìng:

Xuáút sàõc

7Nhán viãn phuûc vuû giuïp âåî khaïch luïc cáön thiãút

Täút 6Nhán viãn phuûc vuû cäú gàõng kçm neïn sæû bæûc tæïc træåïc khi xaíy ra tranh caîi

Khaï 5Nhán viãn phuûc vuû tháûn troüng suy xeït xem coï nãn tiãúp tuûc phuûc vuû khaïch haìng âaî say ræåüu nhæîng coï ngæåìi âi keìm

Trung bçnh

4 Nhán viãn phuûc vuû ngæìng phuûc vuû âäö uäúng cho nhæîng khaïch haìng âaî say ræåüu



nhæng chè coï mäüt mçnh

Yãúu 3Nhán viãn phuûc vuû taïn chuyãûn báng quå våïi nhæîng khaïch haìng chè coï mäüt mçnh

Keïm 2Nhán viãn phuûc vuû xeït neït nhæîng khaïch haìng treí tuäøi ngay khi måïi âãún quáöy láön âáöu

Ráút keïm

1

Nhán viãn phuûc vuû thu doün âäö uäúng cuía khaïch (báút kãø âaî uäúng hãút hoàûc chæa) våïi mäüt låìi thäng baïo thiãúu lëch sæû hoàûc khäng thäng baïo gç vãö giåì âoïng cæía

Âãø cho âiãøm, ngæåìi âaïnh giaï phaíi xaïc âënh xem haình vi cuía âäúi tæåüng thuäüc vaìo loaûi naìo trong säú caïc thæï haûng trãn (vaì chênh vç thãú maì noï coìn coï tãn goüi laì: thang âiãøm kyì voüng haình vi). Viãûc kãút håüp caïc âiãøm säú âãø xaïc âënh âiãøm cuäúi cuìng cuîng âæåüc laìm tæång tæû nhæ trong phæång phaïp thang âiãøm âo âäö hoüa.

Æu âiãøm cå baín cuía caïc thang âo dæûa trãn haình vi laì: chuïng êt thiãn vë hån caïc thang âo khaïc; caïc âàûc træng âæåüc læûa choün cáøn tháûn hån; vaì chuïng taûo ra sæû nháút trê giæîa nhæîng ngæåìi âaïnh giaï båíi vç chuïng âaïnh giaï caïc haình vi coï thãø quan saït âæåüc hån laì âaïnh giaï caïc nháûn thæïc chuí quan.

Nhæåüc âiãøm cuía phæång phaïp naìy laì viãûc thiãút kãú caïc thang âo ráút täún thåìi gian vaì chi phê. Viãûc sæí duûng caïc thang âo âãø cho âiãøm cuîng täún nhiãöu thåìi gian. Kãút quaí âaïnh giaï cuîng seî bë aính hæåíng nãúu caïc âàûc træng vaì caïc haình vi khäng âæåüc læûa choün vaì mä taí cáøn tháûn. Ngæåìi âaïnh giaï cuîng gàûp khoï khàn khi phaíi xaïc âënh sæû tæång tæû giæîa haình vi thæûc hiãûn cäng viãûc cuía âäúi tæåüng våïi haình vi âæåüc mä taí trong thang âo.

Thang âiãøm quan saït haình vi, mäüt daûng tæång tæû cuía BARS, giuïp khàõc phuûc mäüt säú nhæåüc âiãøm bàòng caïch âæa ra mäüt bæïc tranh roî raìng hån vãö caïc khêa caûnh cuía thæûc hiãûn cäng viãûc. Thang âiãøm quan saït haình vi chè âoìi hoíi ngæåìi âaïnh giaï mä taí táön säú xaíy ra cuía haình vi (liãn tuûc, thæåììng xuyãn, thènh thoaíng, hiãúm khê hay khäng bao giåì) maì khäng cáön quyãút âënh xem



chuïng laì täút hay xáúu. Vê duû sau âáy cho tháúy mäüt thang âo quan saït haình vi âãø âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc cuía mäüt kyî sæ cäng trçnh trong yãúu täú "tênh tin cáûy": Tãn nhán viãn: Chæïc danh cäng viãûc: Tãn ngæåìi âaïnh giaï: Bäü pháûn:

Ngaìy âaïnh giaï:1. Tênh tin cáûy:1) Sæí duûng thåìi gian våïi hiãûu suáút cao

Khäng bao giåì

1 2 3 4 5Thæåìng

xuyãn

2) Hoaìn thaình cäng viãûc/cäng trçnh âuïng thåìi haûn

Khäng bao giåì

1 2 3 4 5Thæåìng

xuyãn

3) Giuïp âåî nhæîng ngæåìi khaïc hoaìn thaình cäng viãûc âuïng thåìi haûn, nãúu cáön thiãút

Khäng bao giåì

1 2 3 4 5Thæåìng

xuyãn

4) Tæû nguyãûn laìm viãûc ngoaìi giåì vaì cuäúi tuáön nãúu cáön thiãút

Khäng bao giåì

1 2 3 4 5Thæåìng

xuyãn

5) Ngàn ngæìa vaì cäú gàõng giaíi quyãút caïc váún âãö coï thãø gáy ra sæû trç hoaîn cäng trçnh

Khäng bao giåì

1 2 3 4 5Thæåìng

xuyãn

Tæì âoï, coï thãø xaïc âënh säú âiãøm cuía tæìng yãúu täú cäng viãûc vaì âiãøm chung cho thæûc hiãûn cäng viãûc cuía mäüt nhán viãn.

Vç caí hai phæång phaïp âãöu dæûa trãn cå såí phán têch cäng viãûc cáøn tháûn, nãn chuïng âàûc biãût phuì håüp våïi nhæîng cäng viãûc âoìi hoíi tênh phaïp lyï cao nhæ cäng viãûc cuía caïc luáût sæ, caïc kãú toaïn cäng hay nhæîng cäng viãûc mang toïnh cháút phuûc vuû, dëch vuû, nhán viãn baïn haìng.

5. Caïc phæång phaïp so saïnh



Âoï laì mäüt nhoïm caïc phæång phaïp coï cuìng baín cháút laì âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc cuía tæìng ngæåìi lao âäüng dæûa trãn so saïnh sæû thæûc hiãûn cäng viãûc cuía tæìng ngæåìi våïi nhæîng baûn cuìng laìm viãûc trong bäü pháûn. Sæû so saïnh naìy thæåìng âæåüc dæûa trãn mäüt tiãu thæïc täøng thãø vãö tçnh hçnh laìm viãûc (thæûc hiãûn cäng viãûc täøng thãø) cuía tæìng ngæåìi lao âäüng. Caïc phæång phaïp âaïnh giaï cuîng thæåìng âæåüc thæûc hiãûn båíi ngæåìi laînh âaûo bäü pháûn.

Æu âiãøm chung cuía caïc phæång phaïp naìy laì chuïng âãöu âån giaín, dãù hiãøu, dãù thæûc hiãûn, ráút coï taïc duûng trong viãûc ra caïc quyãút âënh nhæ læång, thæåíng, thàng tiãún âäúi våïi ngæåìi lao âäüng. Tuy nhiãn, phæång phaïp naìy dãù dáùn âãún phaûm caïc läùi nhæ thiãn vë, thaình kiãún, sæû kiãûn gáön nháút. Viãûc cung cáúp caïc thäng tin phaín häöi våïi ngæåìi lao âäüng cuîng bë haûn chãú. Âäöng thåìi, caïc phæång phaïp âaïnh giaï so saïnh thæåìng khäng coï taïc duûng khuyãún khêch sæû cäüng taïc vaì âoaìn kãút trong táûp thãø lao âäüng.

Coï nhiãöu caïch âãø âaïnh giaï so saïnh, sau âáy laì caïc phæång phaïp thæåìng âæåüc sæí duûng:

5.1. Phæång phaïp xãúp haûngTrong phæång phaïp naìy, caïc nhán viãn trong nhoïm

seî âæåüc sàõp xãúp theo thæï tæû tæì cao nháút tåïi tháúp nháút, dæûa trãn tçnh hçnh thæûc hiãûn cäng viãûc täøng thãø cuía tæìng ngæåìi. Coï hai caïch âãø xãúp haûng:

Xãúp haûng âån giaín: caïc nhán viãn âæåüc sàõp xãúp mäüt caïch tuáön tæû tæì xuáút sàõc nháút âãún yãúu keïm nháút.

Xãúp haûng luán phiãn (hay xãúp haûng coï læûa choün): ngæåìi âaïnh giaï læûa choün trong danh saïch nhæîng ngæåìi cáön âæåüc âaïnh giaï, ngæåìi xuáút sàõc nháút vaì yãúu keïm nháút. Tãn cuía hai ngæåìi naìy âæåüc loaûi khoíi danh saïch vaì âæåüc viãút vaìo hai âáöu cuìng cuía mäüt danh saïch khaïc. Sau âoï, ngæåìi âaïnh giaï xaïc âënh nhán viãn xuáút sàõc nháút vaì nhán viãn keïm nháút trong säú nhæîng ngæåìi coìn laûi cuía danh saïch thæï nháút vaì tãn cuía hai ngæåìi naìy âæåüc xoïa khoíi danh saïch âoï vaì ghi vaìo danh saïch kia. Viãûc sàõp xãúp âæåüc tiãún haình tiãúp tuûc nhæ váûy cho tåïi hãút. Phæång phaïp naìy



cho kãút quaí chênh xaïc hån phæång phaïp xãúp haûng âån giaín.

5.2. Phæång phaïp phán phäúi bàõt buäücPhæång phaïp naìy âoìi hoíi ngæåìi âaïnh giaï phaíi phán

loaûi caïc nhán viãn trong nhoïm thaình caïc loaûi khaïc nhau theo nhæîng tyí lãû nháút âënh. Chàóng haûn:

10% säú nhán viãn phaíi âæåüc âaïnh giaï laì "täút"10% säú nhán viãn phaíi âæåüc âaïnh giaï laì "keïm"20% säú nhán viãn phaíi âæåüc âaïnh giaï laì "khaï"20% säú nhán viãn phaíi âæåüc âaïnh giaï laì "yãúu"40% säú nhán viãn phaíi âæåüc âaïnh giaï laì "trung

bçnh"Viãûc xaïc âënh tyí lãû caïc loaûi nhán viãn thæåìng

âæåüc dæûa trãn "phán phäúi chuáøn" (trong thäúng kã) vç noï cho pheïp mäüt tyí lãû % låïn hån cuía máùu âæåüc xãúp vaìo trong caïc thæï loaûi åí giæîa. Phæång phaïp naìy haûn chãú viãûc màõc läùi xu hæåïng trung bçnh hay quaï dãù daîi, quaï nghiãm khàõc.

5.3. Phæång phaïp cho âiãømPhæång phaïp naìy âoìi hoíi ngæåìi âaïnh giaï phaíi phán

phäúi mäüt täøng säú âiãøm cho caïc nhán viãn trong bäü pháûn. Chàóng haûn:

Nhán viãn

Säú âiãøm

Hoa 17

Huyãön 14

Hæång 13

Haûnh 11

Linh 10

Thoa 10

Dæång 9

Tuìng 6

Hiãúu 5



Trung 5

Täøng 100

Phæång phaïp naìy cho tháúy sæû khaïc nhau tæång âäúi giæîa caïc nhán viãn nhæng dãù bë aính hæåíng båíi läùi thaình kiãún, thiãn vë, sæû kiãûn gáön nháút.

5.4. Phæång phaïp so saïnh càûpPhæång phaïp naìy yãu cáöu ngæåìi âaïnh giaï phaíi so

saïnh tæìng nhán viãn våïi táút caí nhæîng ngæåìi khaïc trong bäü pháûn theo tæìng càûp. Khi âaïnh giaï, ngæåìi âaïnh giaï phaíi cán nhàõc hai caï nhán mäüt luïc vaì quyãút âënh xem ai laì ngæåìi laìm viãûc täút hån. Vê duû cuía tæìng nhán viãn trong baíng xãúp haûng (hay säú âiãøm âaïnh giaï) âæåüc quyãút âënh båíi säú láön nhán viãn âoï âæåüc choün laì täút hån so våïi nhæîng nhán viãn khaïc. Coï nhiãöu caïch âãø so saïnh caïc nhán viãn theo càûp, trong âoï coï mäüt caïch âån giaín, täún êt thåìi gian vaì cäng viãûc giáúy tåì laì viãút tãn vaì säú hiãûu cuía tæìng nhán viãn tæì trãn xuäúng dæåïi åí phêa bãn traïi cuía mäüt biãøu âäö vaì cuîng nhæîng säú liãûu âoï theo caïc cäüt åí phêa trãn âãø taûo thaình mäüt ma tráûn (mäüt baíng). Ngæåìi âaïnh giaï seî cán nhàõc tæìng càûp tãn åí trong mäüt næía cuía ma tráûn âoï vaì chè ra ngæåìi laìm viãûc täút hån trong tæìng càûp.

Vê duû:

STT

Nhán viãn

2 3 4 5 6 7 8 9 10

1 Hoa 1 1 4 1 1 1 1 9 1

2 Huyãön 3 4 2 2 2 2 9 2

3 Hæång 4 3 3 3 3 9 3

4 Haûnh 4 4 4 4 9 4

5 Hæng 6 5 8 9 10

6 Thaình 6 8 9 10

7 Linh 8 9 10

8 Long 9 10



9 Hoaìng 9

10 Tuï

Âäúi våïi caïc bäü pháûn coï nhiãöu nhán viãn, säú læåüng càûp so saïnh seî låïn hån. Cäng thæïc tênh säú so saïnh theo càûp laì N (N - 1)/2 våïi N laì säú nhán viãn trong bäü pháûn. Æu âiãøm cuía so saïnh càûp laì âån giaín vaì coï tênh tin cáûy cao hån caïc kiãøu so saïnh khaïc.

6. Phæång phaïp baín tæåìng thuáûtÂoï laì phæång phaïp trong âoï ngæåìi âaïnh giaï seî

viãút mäüt vàn baín (baín tæåìng thuáût) vãö tçnh hçnh thæûc hiãûn cäng viãûc cuía nhán viãn, vãö caïc âiãøm maûnh, âiãøm yãúu, caïc tiãöm nàng cuía hoü cuîng nhæ caïc gåüi yï vãö caïc biãûn phaïp hoaìn thiãûn sæû thæûc hiãûn cäng viãûc cuía nhán viãn. Baín tæåìng thuáût coï thãø âæåüc viãút theo nhæîng chuí âãö khaïc nhau, chàóng haûn: tçnh hçnh thæûc hiãûn cäng viãûc, khaí nàng thàng tiãún, caïc âiãøm maûnh, âiãøm yãúu cuía nhán viãn vaì nhu cáöu âaìo taûo... Nãúu âæåüc thæûc hiãûn täút, phæång phaïp naìy seî cung cáúp caïc thäng tin phaín häöi ráút chi tiãút vaì hæîu êch cho ngæåìi lao âäüng. Tuy nhiãn, khoï coï thãø sæí duûng caïc thäng tin tæåìng thuáût vaìo viãûc ra caïc quyãút âënh nhán sæû. Sæû chênh xaïc cuía caïc thäng tin tæåìng thuáût phuû thuäüc ráút nhiãöu vaìo khaí nàng diáùn âaût viãút cuía ngæåìi âaïnh giaï. Do váûy, âãø taûo âiãöu kiãûn dãù daìng cho ngæåìi âaïnh giaï, baín tæåìng thuáût coï thãø âæåüc yãu cáöu viãút theo mäüt vaìi cáu hoíi âaî âënh sàôn (phæång phaïp máùu tæåìng thuáût). Phæång phaïp naìy thæåìng âæåüc sæí duûng kãút håüp våïi mäüt phæång phaïp mang tênh âënh læåüng khaïc.

7. Phæång phaïp "Quaín lyï bàòng muûc tiãu"Trong phæång phaïp naìy, ngæåìi laînh âaûo bäü pháûn

cuìng våïi tæìng nhán viãn xáy dæûng caïc muûc tiãu thæûc hiãûn cäng viãûc cho thåìi kyì tæång lai. Ngæåìi laînh âaûo sæí duûng caïc muûc tiãu âoï âãø âaïnh giaï sæû näø læûc cuía nhán viãn vaì cung cáúp caïc thäng tin phaín häöi cho hoü. Khaïc våïi caïc phæång phaïp trãn, phæång phaïp naìy nháún maûnh nhiãöu vaìo caïc kãút quaí maì nhán viãn cáön âaût âæåüc chæï khäng nháún maûnh nhiãöu vaìo caïc hoaût âäüng (haình vi) thæûc hiãûn cäng viãûc vaì do âoï noï coï



taïc duûng náng cao sæû chëu traïch nhiãûm caï nhán âäúi våïi cäng viãûc.

Âãø thæûc hiãûn âæåüc phæång phaïp naìy, ngæåìi laînh âaûo vaì nhán viãn phaíi cuìng thaío luáûn âãø thäúng nháút våïi nhau vãö:

- Caïc yãúu täú chênh trong cäng viãûc cuía nhán viãn.

- Caïc muûc tiãu cuû thãø cáön âaût âæåüc cho tæìng yãúu täú cuía cäng viãûc trong chu kyì âaïnh giaï âaî âënh træåïc (thæåìng laì 6 thaïng hay 1 nàm).

- Xáy dæûng mäüt kãú hoaûch hoaût âäüng âãø thæûc hiãûn caïc muûc tiãu âoï.

Cuäúi kyì, ngæåìi laînh âaûo sæí duûng caïc muûc tiãu âoï âãø âaïnh giaï sæû thæûc hiãûn cäng viãûc cuía nhán viãn. Tuy nhiãn, trong suäút chu kyì âaïnh giaï, nhán viãn luän tæû xem xeït laûi mäüt caïch âënh kyì tiãún bäü cäng viãûc cuía mçnh dæåïi sæû giuïp âåî cuía ngæåìi laînh âaûo vaì nãúu cáön thiãút coï thãø âæa ra nhæîng âiãöu chènh vãö kãú hoaûch hoaût âäüng, tháûm chê caí muûc tiãu cäng viãûc.

Nãúu âæåüc thæûc hiãûn täút, "Quaín lyï bàòng muûc tiãu" goïp pháön quan troüng trong viãûc taûo âäüng læûc cho moüi ngæåìi lao âäüng åí moüi cáúp quaín lyï vç moüi ngæåìi lao âäüng vaì ngæåìi quaín lyï âãöu âæåüc tham gia vaìo viãûc xáy dæûng muûc tiãu cäng viãûc cho chênh mçnh vaì nhán viãn cuía mçnh. Caïc muûc tiãu cäng viãûc cuîng giuïp cho ngæåìi laînh âaûo træûc tiãúp vaì nhán viãn tháúy roî nhu cáöu âaìo taûo vaì phaït triãøn nghãö nghiãûp åí tæìng ngæåìi. Tuy nhiãn, viãûc xaïc âënh caïc muûc tiãu cäng viãûc khäng phaíi laì dãù. Do coï taïc duûng trong viãûc läi cuäún ngæåìi lao âäüng tham gia thæûc hiãûn caïc muûc tiãu cuía doanh nghiãûp, tham gia vaìo quaín lyï chung nãn phæång phaïp naìy ngaìy nay tråí thaình phäø biãún åí nhiãöu næåïc. ÅÍ næåïc ta, caïc doanh nghiãûp coï trçnh âäü quaín lyï tiãún bäü, caïc liãn doanh våïi næåïc ngoaìi cuîng thæåìng aïp duûng phæång phaïp naìy. Trong caïc doanh nghiãûp nhaì næåïc, noï cuîng âæåüc nhiãöu ngæåìi quaín lyï hoan nghãnh vaì thæí nghiãûm aïp duûng.

IV. XÁY DÆÛNG VAÌ THÆÛC HIÃÛN CHÆÅNG TRÇNH ÂAÏNH GIAÏ



Khi mäüt täø chæïc quyãút âënh âæa ra mäüt chæång trçnh âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc hoàûc thay âäøi mäüt chæång trçnh âaî coï sàôn thç yãúu täú quyãút âënh thaình cäng laì chæång trçnh âoï coï âæåüc xáy dæûng cáøn tháûn vaì täø chæïc thæûc hiãûn chu âaïo hay khäng? Âãø xáy dæûng vaì thæûc hiãûn mäüt chæång trçnh âaïnh giaï, täø chæïc cáön laìm täút nhæîng viãûc sau âáy:

1. Læûa choün vaì thiãút kãú phæång phaïp âaïnh giaï

Viãûc læûa choün phæång phaïp âaïnh giaï træåïc hãút tuìy thuäüc vaìo muûc âêch cuía âaïnh giaï. Âäöng thåìi, tuìy thuäüc vaìo muûc tiãu cuía quaín lyï maì læûa choün phæång phaïp vaì thiãút kãú näüi dung cuía phæång phaïp cho phuì håüp.

2. Læûa choün ngæåìi âaïnh giaï Thäng thæåìng, ngæåìi laînh âaûo træûc tiãúp laì ngæåìi

âaïnh giaï chuí yãúu, cáön thiãút vaì coï hiãûu quaí. Tuy nhiãn, mäüt säú caïn bäü, nhán viãn, caï nhán khaïc cuîng thæåìng âæåüc læûa choün laìm ngæåìi âaïnh giaï våïi nhiãöu phæång aïn kãút håüp khaïc nhau nhæ baûn cuìng laìm viãûc, ngæåìi dæåïi quyãön cuía ngæåìi âæåüc âaïnh giaï, baín thán ngæåìi lao âäüng hoàûc cuîng coï thãø laì caïc khaïch haìng, baûn haìng cuía ngæåìi lao âäüng. Trong sæû kãút håüp cho yï kiãún âaïnh giaï, yï kiãún cuía ngæåìi laînh âaûo træûc tiãúp thæåìng laì chuí âaûo vaì coï tênh quyãút âënh, caïc yï kiãún khaïc laì âãø tham khaío.

3. Xaïc âënh chu kyì âaïnh giaïChu kyì âaïnh giaï thæåìng âæåüc caïc täø chæïc quy

âënh laì 6 thaïng hoàûc 1 nàm hoàûc tuìy thuäüc vaìo tæìng âåüt hoaìn thaình cäng viãûc. Lyï thuyãút vaì thæûc tiãùn quaín lyï cho tháúy khäng nãn quy âënh chu kyì daìi hån 1 nàm cuîng nhæ khäng nãn quaï ngàõn.

4. Âaìo taûo ngæåìi âaïnh giaï Âáy laì kháu ráút quan troüng âãø âaím baío hiãûu quaí

cuía âaïnh giaï. Ngæåìi âaïnh giaï cáön âæåüc âaìo taûo âãø hiãøu biãút vãö hãû thäúng âaïnh giaï vaì muûc tiãu cuía âaïnh giaï; hiãøu roî caïch âaïnh giaï vaì nháút quaïn trong âaïnh giaï. Coï thãø sæí duûng hai hçnh thæïc âãø âaûo taûo ngæåìi âaïnh giaï:

Cung cáúp caïc vàn baín hæåïng dáùn.



Täø chæïc caïc låïp âaûo taûo (táûp huáún).5. Phoíng váún âaïnh giaï Âoï laì mäüt cuäüc noïi chuyãûn chênh thæïc giæîa

ngæåìi laînh âaûo træûc tiãúp vaì nhán viãn nhàòm xem xeït laûi toaìn bäü tçnh hçnh thæûc hiãûn cäng viãûc âaî qua trong mäúi quan hãû våïi caïc quyãút âënh nhán sæû; caïc tiãöm nàng trong tæång lai cuía hoü, vaì caïc biãûn phaïp âãø hoaìn thiãûn sæû thæûc hiãûn cäng viãûc cuía hoü.

Phoíng váún âaïnh giaï laì kháu cuäúi cuìng nhæng ráút quan troüng âäúi våïi hiãûu quaí cuía cäng taïc âaïnh giaï. Âãø thaình cäng, ngæåìi laînh âaûo træûc tiãúp cáön chuáøn bë kyî caìng cho cuäüc noïi chuyãûn. Bæåïc chuáøn bë bao gäöm xem xeït laûi kãút quaí cuía nhæîng láön âaïnh giaï træåïc âoï; xaïc âënh nhæîng haình vi âàûc biãût cáön nháún maûnh trong quaï trçnh âaïnh giaï; dæû tênh trçnh tæû tiãún haình hoàûc caïch tiãúp cáûn âäúi våïi tæìng âäúi tæåüng. Coï thãø tiãúp cáûn theo mäüt trong ba caïch sau âáy hoàûc kãút håüp giæîa caïc caïch:

Kãø vaì thuyãút phuûc Kãø vaì làõng nghe Giaíi quyãút váún âãö

Khi thæûc hiãûn cuäüc phoíng váún, ngæåìi laînh âaûo nãn tuán theo nhæîng hæåïng dáùn sau âáy:

Nháún maûnh nhæîng màût têch cæûc cuía thæûc hiãûn cäng viãûc.

Giaíi thêch âãø ngæåìi lao âäüng biãút âaïnh giaï laì âãø nhàòm hoaìn thiãûn quaï trçnh thæûc hiãûn cäng viãûc chæï khäng nhàòm kyí luáût.

Thæûc hiãûn phoíng váún âaïnh giaï åí nåi êt bë laìm phiãön nháút.

Caïc yï kiãún phã bçnh phaíi cuû thãø, khäng noïi chung chung vaì máûp måì.

Hæåïng caïc yï kiãún phã bçnh vaìo cäng viãûc, chæï khäng vaìo âàûc træng nhán caïch.

Giæî bçnh ténh vaì khäng tranh caîi våïi âäúi tæåüng. Chè ra caïc hoaût âäüng cuû thãø maì nhán viãn cáön

phaíi thæûc hiãûn âãø hoaìn thaình cäng viãûc.



Nháún maûnh ràòng ngæåìi âaïnh giaï sàôn saìng giuïp âåî âãø ngæåìi lao âäüng hoaìn thaình cäng viãûc täút hån.

Kãút thuïc phoíng váún bàòng sæû nháún maûnh caïc màût têch cæûc trong thæûc hiãûn cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng.V. VAI TROÌ CUÍA PHOÌNG QUAÍN TRË NGUÄÖN

NHÁN LÆÛCTraïch nhiãûm chênh trong viãûc xaïc âënh lëch trçnh vaì

thæûc hiãûn caïc hoaût âäüng âaïnh giaï laì thuäüc vãö ngæåìi laînh âaûo træûc tiãúp hoàûc ngæåìi âæåüc giao traïch nhiãûm thæûc hiãûn cuäüc phoíng váún âaïnh giaï. Tuy nhiãn, trong sæû phäúi håüp våïi nhæîng ngæåìi quaín lyï khaïc, phoìng quaín trë nguäön nhán læûc âoïng vai troì ráút quan troüng trong viãûc thiãút kãú vaì täø chæïc thæûc hiãûn chæång trçnh, bao gäöm caïc cäng viãûc nhæ: xaïc âënh ngæåìi âaïnh giaï vaì læûa choün phæång phaïp âaïnh giaï phuì håüp, tiãún haình caïc hoaût âäüng âaìo taûo, kiãøm soaït caïc hoaût âäüng âaïnh giaï åí táút caí caïc phoìng ban, bäü pháûn trong täø chæïc, täøng håüp caïc kãút quaí âaïnh giaï vaì âãö ra caïc biãûn phaïp khàõc phuûc caïc sai läùi.




Âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc laì mäüt hoaût âäüng quaín lyï nhán sæû quan troüng thæåìng âæåüc tiãún haình mäüt caïch coï hãû thäúng vaì chênh thæïc trong caïc täø chæïc nhàòm hoaìn thiãûn sæû thæûc hiãûn cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng vaì giuïp ngæåìi quaín lyï âæa ra caïc quyãút âënh nhán sæû âuïng âàõn. Hãû thäúng âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc bao gäöm 3 yãúu täú laì: caïc tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc; âo læåìng sæû thæûc hiãûn cäng viãûc vaì thäng tin phaín häöi. Coï nhiãöu phæång phaïp âãø âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc cuía nhán viãn maì caïc täø chæïc cáön sæí duûng chuïng mäüt caïch kãút håüp vaì coï læûa choün. Âãø xáy dæûng vaì thæûc hiãûn thaình cäng mäüt chæång trçnh âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc, täø chæïc cáön laìm täút caïc cäng viãûc nhæ: læûa choün vaì thiãút kãú phæång phaïp; læûa choün ngæåìi âaïnh giaï; xaïc âënh chu kyì âaïnh giaï; âaìo taûo ngæåìi âaïnh giaï vaì phoíng váún âaïnh giaï. Phoìng nguäön nhán læûc âoïng vai troì quan troüng trong thiãút kãú vaì täø chæïc thæûc hiãûn chæång trçnh.

CÁU HOÍI ÄN TÁÛP1. Trçnh baìy khaïi niãûm, muûc âêch vaì táöm quan

troüng cuía âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc?2. Giaíi thêch ba yãúu täú cuía hãû thäúng âaïnh giaï

thæûc hiãûn cäng viãûc vaì caïc yãu cáöu âäúi våïi mäüt hãû thäúng âaïnh giaï?

3. Trçnh baìy näüi dung, æu, nhæåüc âiãøm cuía caïc phæång phaïp âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc?



CHÆÅNG IX. ÂAÌO TAÛO VAÌ PHAÏT TRIÃØN NGUÄÖN NHÁN LÆÛC

I. VAI TROÌ CUÍA ÂAÌO TAÛO VAÌ PHAÏT TRIÃØN NGUÄÖN NHÁN LÆÛC

1. Khaïi niãûm âaìo taûo vaì phaït triãøn nguäön nhán læûc

Âaìo taûo vaì phaït triãøn laì caïc hoaût âäüng âãø duy trç vaì náng cao cháút læåüng nguäön nhán læûc cuía täø chæïc, laì âiãöu kiãûn quyãút âënh âãø caïc täø chæïc coï thãø âæïng væîng vaì thàõng låüi trong mäi træåìng caûnh tranh. Do âoï trong caïc täø chæïc, cäng taïc âaìo taûo vaì phaït triãøn cáön phaíi âæåüc thæûc hiãûn mäüt caïch coï täø chæïc vaì coï kãú hoaûch.

Phaït triãøn nguäön nhán læûc (theo nghéa räüng) laì täøng thãø caïc hoaût âäüng hoüc táûp coï täø chæïc âæåüc tiãún haình trong nhæîng khoaíng thåìi gian nháút âënh âãø nhàòm taûo ra sæû thay âäøi haình vi nghãö nghiãûp cuía ngæåìi lao âäüng.

Træåïc hãút, phaït triãøn nguäön nhán læûc chênh laì toaìn bäü nhæîng hoaût âäüng hoüc táûp âæåüc täø chæïc båíi doanh nghiãûp, do doanh nghiãûp cung cáúp cho ngæåìi lao âäüng. Caïc hoaût âäüng âoï coï thãø âæåüc cung cáúp trong vaìi giåì, vaìi ngaìy hoàûc tháûm chê tåïi vaìi nàm, tuìy vaìo muûc tiãu hoüc táûp; vaì nhàòm taûo ra sæû thay âäøi haình vi nghãö nghiãûp cho ngæåìi lao âäüng theo hæåïng âi lãn, tæïc laì nhàòm náng cao khaí nàng vaì trçnh âäü nghãö nghiãûp cuía hoü. Nhæ váûy, xeït vãö näüi dung phaït triãøn nguäön nhán læûc bao gäöm ba loaûi hoaût âäüng laì: giaïo duûc, âaìo taûo vaì phaït triãøn.

- Giaïo duûc: âæåüc hiãøu laì caïc hoaût âäüng hoüc táûp âãø chuáøn bë cho con ngæåìi bæåïc vaìo mäüt nghãö nghiãûp hoàûc chuyãøn sang mäüt nghãö måïi, thêch håüp hån trong tæång lai.

- Âaìo taûo (hay coìn âæåüc goüi laì âaìo taûo kyî nàng): âæåüc hiãøu laì caïc hoaût âäüng hoüc táûp nhàòm giuïp cho ngæåìi lao âäüng coï thãø thæûc hiãûn coï hiãûu quaí hån chæïc nàng, nhiãûm vuû cuía mçnh. Âoï chênh laì quaï trçnh hoüc táûp laìm cho ngæåìi lao âäüng nàõm væîng hån vãö cäng viãûc cuía mçnh, laì nhæîng hoaût âäüng hoüc



táûp âãø náng cao trçnh âäü, kyî nàng cuía ngæåìi lao âäüng âãø thæûc hiãûn nhiãûm vuû lao âäüng coï hiãûu quaí hån.

- Phaït triãøn: laì caïc hoaût âäüng hoüc táûp væåüt ra khoíi phaûm vi cäng viãûc træåïc màõt cuía ngæåìi lao âäüng, nhàòm måí ra cho hoü nhæîng cäng viãûc måïi dæûa trãn cå såí nhæîng âënh hæåïng tæång lai cuía täø chæïc.

Baíng IX-1. So saïnh giæîa âaìo taûo vaì phaït triãøn nguäön nhán læûc

Âaìo taûo Phaït triãøn

1. Táûp trung

Cäng viãûc hiãûn taûi Cäng viãûc tæång lai

2. Phaûm viCaï nhán Caï nhán vaì Täø

chæïc

3. Thåìi gian

Ngàõn haûn Daìi haûn

4. Muûc âêch

Khàõc phuûc sæû thiãúu huût vãö kiãún thæïc vaì kyî nàng hiãûn taûi

Chuáøn bë cho tæång lai

2. Muûc tiãu vaì vai troì cuía âaìo taûo vaì phaït triãøn nguäön nhán læûc

Muûc tiãu chung cuía âaìo taûo vaì phaït triãøn nguäön nhán læûc laì nhàòm sæí duûng täúi âa nguäön nhán læûc hiãûn coï vaì náng cao tênh hiãûu quaí cuía täø chæïc thäng qua viãûc giuïp cho ngæåìi lao âäüng hiãøu roî hån vãö cäng viãûc, nàõm væîng hån vãö nghãö nghiãûp cuía mçnh vaì thæûc hiãûn chæïc nàng, nhiãûm vuû cuía mçnh mäüt caïch tæû giaïc hån, våïi thaïi âäü täút hån, cuîng nhæ náng cao khaí nàng thêch æïng cuía hoü våïi caïc cäng viãûc trong tæång lai.

Coï nhiãöu lyï do âãø noïi ràòng cäng taïc âaìo taûo vaì phaït triãøn laì quan troüng vaì cáön âæåüc quan tám âuïng mæïc trong caïc täø chæïc. Trong âoï coï ba lyï do chuí yãúu laì:



Âãø âaïp æïng yãu cáöu cäng viãûc cuía täø chæïc hay noïi caïch khaïc laì âãö âaïp æïng nhu cáöu täön taûi vaì phaït triãøn täø chæïc.

Âãø âaïp æïng nhu cáöu hoüc táûp, phaït triãøn cuía ngæåìi lao âäüng.

Âaìo taûo vaì phaït triãøn laì nhæîng giaíi phaïp coï tênh chiãún læåüc taûo ra låüi thãú caûnh tranh cuía doanh nghiãûp.Âaìo taûo vaì phaït triãøn laì âiãöu kiãûn quyãút âënh

âãø mäüt täø chæïc coï thãø täön taûi vaì âi lãn trong caûnh tranh. âaìo taûo vaì phaït triãøn nguäön nhán læûc giuïp cho doanh nghiãûp:

- Náng cao nàng suáút lao âäüng, hiãûu quaí thæûc hiãûn cäng viãûc.

- Náng cao cháút læåüng cuía thæûc hiãûn cäng viãûc.

- Giaím båït sæû giaïm saït vç ngæåìi lao âäüng âæåüc âaìo taûo laì ngæåìi coï khaí nàng tæû giaïm saït.

- Náng cao tênh äøn âënh vaì nàng âäüng cuía täø chæïc.

- Duy trç vaì náng cao cháút læåüng cuía nguäön nhán læûc.

- Taûo âiãöu kiãûn cho aïp duûng tiãún bäü kyî thuáût vaì quaín lyï vaìo doanh nghiãûp.

- Taûo ra âæåüc låüi thãú caûnh tranh cuía doanh nghiãûp.

Âäúi våïi ngæåìi lao âäüng, vai troì cuía âaìo taûo vaì phaït triãøn nguäön nhán læûc thãø hiãûn åí chäù:

- Taûo ra âæåüc sæû gàõn boï giæîa ngæåìi lao âäüng vaì doanh nghiãûp.

- Taûo ra tênh chuyãn nghiãûp cuía ngæåìi lao âäüng.

- Taûo ra sæû thêch æïng giæîa ngæåìi lao âäüng vaì cäng viãûc hiãûn taûi cuîng nhæ tæång lai.

- Âaïp æïng nhu cáöu vaì nguyãûn voüng phaït triãøn cuía ngæåìi lao âäüng.

- Taûo cho ngæåìi lao âäüng coï caïch nhçn, caïch tæ duy måïi trong cäng viãûc cuía hoü laì cå såí âãø phaït



huy tênh saïng taûo cuía ngæåìi lao âäüng trong cäng viãûc.

II. CAÏC PHÆÅNG PHAÏP ÂAÌO TAÛO VAÌ PHAÏT TRIÃØN

Coï nhiãöu phæång phaïp âãø âaìo taûo vaì phaït triãøn nguäön nhán læûc. Mäùi mäüt phæång phaïp coï caïch thæïc thæûc hiãûn, æu nhæåüc âiãøm riãng maì caïc täø chæïc cáöncán nhàõc âãø læûa choün cho phuì håüp våïi âiãöu kiãûn cäng viãûc, âàûc âiãøm vãö lao âäüng vaì vãö nguäön taìi chênh cuía mçnh. Sau âáy, chuïng ta noïi tåïi caïc phæång phaïp âaìo taûo vaì phaït triãøn nhán læûc chuí yãúu âang âæåüc thæûc hiãûn åí caïc næåïc vaì åí næåïc ta hoàûc coï thãø aïp duûng åí næåïc ta.

1. Âaìo taûo trong cäng viãûc Âaìo taûo trong cäng viãûc laì caïc phæång phaïp âaìo

taûo træûc tiãúp taûi nåi laìm viãûc, trong âoï ngæåìi hoüc seî hoüc âæåüc nhæîng kiãún thæïc, kyî nàng cáön thiãút cho cäng viãûc thäng qua thæûc tãú thæûc hiãûn cäng viãûc vaì thæåìng laì dæåïi sæû hæåïng dáùn cuía nhæîng ngæåìi lao âäüng laình nghãö hån.

Nhoïm naìy bao gäöm nhæîng phæång phaïp nhæ:1.1. Âaìo taûo theo kiãøu chè dáùn cäng viãûcÂáy laì phæång phaïp phäø biãún duìng âãø daûy caïc

kyî nàng thæûc hiãûn cäng viãûc cho háöu hãút caïc cäng nhán saín xuáút vaì kãø caí mäüt säú cäng viãûc quaín lyï. Quaï trçnh âaìo taûo bàõt âáöu bàòng sæû giåïi thiãûu vaì giaíi thêch cuía ngæåìi daûy vãö muûc tiãu cuía cäng viãûc vaì chè dáùn tè mè, theo tæìng bæåïc vãö caïch quan saït, trao âäøi, hoüc táûp vaì laìm thæí cho tåïi khi thaình thaûo dæåïi sæû hæåïng dáùn vaì chè dáùn chàût cheî cuía ngæåìi daûy.

1.2. Âaìo taûo theo kiãøu hoüc nghãöTrong phæång phaïp naìy, chæång trçnh âaìo taûo bàõt

âáöu bàòng viãûc hoüc lyï thuyãút åí trãn låïp, sau âoï caïc hoüc viãn âæåüc âæa âãún laìm vëãc dæåïi sæû hæåïng dáùn cuía cäng nhán laình nghãö trong mäüt vaìi nàm; âæåüc thæûc hiãûn caïc cäng viãûc thuäüc nghãö cáön hoüc cho tåïi khi thaình thaûo táút caí caïc kyî nàng cuía nghãö. Phæång phaïp naìy duìng âãø daûy mäüt nghãö hoaìn chènh cho cäng nhán.



Caïc phæång phaïp naìy thæûc cháút laì sæû keìm càûp cuía cäng nhán laình nghãö âäúi våïi ngæåìi hoüc vaì laì phæång phaïp thäng duûng åí Viãût Nam.

1.3. Keìm càûp vaì chè baíoPhæång phaïp naìy thæåìng duìng âãø giuïp cho caïc

caïn bäü quaín lyï vaì caïc nhán viãn giaïm saït coï thãø hoüc âæåüc caïc kiãún thæïc, kyî nàng cáön thiãút cho cäng viãûc træåïc màõt vaì cäng viãûc cho tæång lai thäng qua sæû keìm càûp, chè baío cuía nhæîng ngæåìi quaín lyï gioíi hån. Coï ba caïch âãø keìm càûp laì:

Keìm càûp båíi ngæåìi laînh âaûo træûc tiãúp Keìm càûp båíi mäüt cäú váún Keìm càûp båíi ngæåìi quaín lyï coï kinh nghiãûm hån

1.4. Luán chuyãøn vaì thuyãn chuyãøn cäng viãûcLuán chuyãøn vaì thuyãn chuyãøn cäng viãûc laì

phæång phaïp chuyãøn ngæåìi quaín lyï tæì cäng viãûc naìy sang cäng viãûc khaïc âãø nhàòm cung cáúp cho hoü nhæîng kinh nghiãûm laìm viãûc åí nhiãöu lénh væûc khaïc nhau trong täø chæïc. Nhæîng kinh nghiãûm vaì kiãún thæïc thu âæåüc qua quaï trçnh âoï seî giuïp cho hoü coï khaí nàng thæûc hiãûn nhæîng cäng viãûc cao hån trong tæång lai. Coï thãø luán chuyãøn vaì thuyãn chuyãøn cäng viãûc theo ba caïch:

Chuyãøn âäúi tæåüng âaìo taûo âãún nháûn cæång vë quaín lyï åí mäüt bäü pháûn khaïc trong täø chæïc nhæng váùn våïi chæïc nàng vaì quyãön haûn nhæ cuî.

Ngæåìi quaín lyï âæåüc cæí âãún nháûn cæång vë cäng taïc måïi ngoaìi lénh væûc chuyãn män cuía hoü.

Ngæåìi quaín lyï âæåüc bäú trê luán chuyãøn cäng viãûc trong phaûm vi näüi bäü mäüt nghãö chuyãn män.

(a) Nhæîng æu âiãøm cuía âaìo taûo trong cäng viãûc:

- Âaìo taûo trong cäng viãûc thæåìng khäng yãu cáöu mäüt khäng gian hay nhæîng trang thiãút bë riãng biãût âàûc thuì.



- Âaìo taûo trong cäng viãûc coï yï nghéa thiãút thæûc vç hoüc viãn âæåüc laìm viãûc vaì coï thu nháûp trong khi hoüc.

- Âaìo taûo trong cäng viãûc mang laûi mäüt sæû chuyãøn biãún gáön nhæ ngay tæïc thåìi trong kiãún thæïc vaì kyî nàng thæûc haình (máút êt thåìi gian âaìo taûo)

- Âaìo taûo trong cäng viãûc cho pheïp hoüc viãn thæûc haình nhæîng gç maì täø chæïc träng mong åí hoü sau khi quaï trçnh âaìo taûo kãút thuïc.

- Âaìo taûo trong cäng viãûc taûo âiãöu kiãûn cho hoüc viãn âæåüc laìm viãûc cuìng våïi nhæîng âäöng nghiãûp tæång lai cuía hoü; vaì bàõt chæåïc nhæîng haình vi lao âäüng cuía nhæîng ngæåìi âäöng nghiãûp.

(b) Nhæîng nhæåüc âiãøm cuía caïc phæång phaïp âaìo taûo trong cäng viãûc:

- Lyï thuyãút âæåüc trang bi khäng coï hãû thäúng.

- Hoüc viãn coï thãø bàõt chæåïc nhæîng kinh nghiãûm, thao taïc khäng tiãn tiãún cuía ngæåìi daûy.

(c) Caïc âiãöu kiãûn âãø âaìo taûo trong cäng viãûc âaût hiãûu quaí laì:

- Caïc giaïo viãn daûy nghãö phaíi âæåüc læûa choün cáøn tháûn vaì phaíi âaïp æïng nhæîng yãu cáöu chæång trçnh âaìo taûo vãö trçnh âäü chuyãn män, mæïc âäü thaình thaûo cäng viãûc vaì khaí nàng truyãön thuû.

- Quaï trçnh (chæång trçnh) âaìo taûo phaíi âæåüc täø chæïc chàût cheî vaì coï kãú hoaûch.

2. Âaìo taûo ngoaìi cäng viãûc Âaìo taûo ngoaìi cäng viãûc laì phæång phaïp âaìo taûo

trong âoï ngæåìi hoüc âæåüc taïch khoíi sæû thæûc hiãûn caïc cäng viãûc thæûc tãú.

2.1. Täø chæïc caïc låïp caûnh doanh nghiãûp Âäúi våïi nhæîng nghãö tæång âäúi phæïc taûp, hoàûc

caïc cäng viãûc coï tênh âàûc thuì, thç viãûc âaìo taûo bàòng keìm càûp khäng âaïp æïng âæåüc yãu cáöu caí vãö säú læåüng vaì cháút læåüng. Caïc doanh nghiãûp coï thãø täø chæïc caïc låïp âaìo taûo våïi caïc phæång tiãûn vaì thiãút bë



daình riãng cho hoüc táûp. Trong phæång phaïp naìy chæång trçnh âaìo taûo gäöm hai pháön: lyï thuyãút vaì thæûc haình. Pháön lyï thuyãút âæåüc giaíng táûp trung do caïc kyî sæ, caïn bäü kyî thuáût phuû traïch. Coìn pháön thæûc haình thç âæåüc tiãún haình åí caïc xæåíng thæûc táûp do caïc kyî sæ hoàûc cäng nhán laình nghãö hæåïng dáùn. Phæång phaïp naìy giuïp cho hoüc viãn hoüc táûp coï hãû thäúng hån.

2.2. Cæí âi hoüc åí caïc træåìng chênh quyCaïc doanh nghiãûp cuîng coï thãø cæí ngæåìi lao âäüng

âãún hoüc táûp åí caïc træåìng daûy nghãö hoàûc quaín lyï do caïc Bäü, ngaình hoàûc do Trung æång täø chæïc. Trong phæång phaïp naìy, ngæåìi hoüc seî âæåüc trang bë tæång âäúi âáöy âuí caí kiãún thæïc lyï thuyãút láùn kyî nàng thæûc haình. Tuy nhiãn phæång phaïp naìy täún nhiãöu thåìi gian vaì kinh phê âaìo taûo.

2.3. Caïc baìi giaíng, caïc häüi nghë hoàûc caïc häüi thaío

Caïc buäøi giaíng baìi hay häüi nghë coï thãø âæåüc täø chæïc taûi doanh nghiãûp hoàûc åí mäüt häüi nghë bãn ngoaìi, coï thãø âæåüc täø chæïc riãng hoàûc kãút håüp våïi caïc chæång trçnh âaìo taûo khaïc. Trong caïc buäøi thaío luáûn, hoüc viãn seî thaío luáûn theo tæìng chuí âãö dæåïi sæû hæåïng dáùn cuía ngæåìi laînh âaûo nhoïm vaì qua âoï hoü hoüc âæåüc caïc kiãún thæïc, kinh nghiãûm cáön thiãút.

2.4. Âaìo taûo theo kiãøu chæång trçnh hoïa, våïi sæû tråü giuïp cuía maïy tênh

Âáy laì phæång phaïp âaìo taûo kyî nàng hiãûn âaûi ngaìy nay maì nhiãöu cäng ty åí nhiãöu næåïc âang sæí duûng räüng raîi. Trong phæång phaïp naìy, caïc chæång trçnh âaìo taûo âæåüc viãút sàôn trãn âéa cæïng cuía maïy tênh, ngæåìi hoüc chè viãûc thæûc hiãûn theo caïc hæåïng dáùn cuía maïy tênh, phæång phaïp naìy coï thãø sæí duûng âãø âaìo taûo ráút nhiãöu kyî nàng maì khäng cáön coï ngæåìi daûy.

2.5. Âaìo taûo theo phæång thæïc tæì xaÂaìo taûo tæì xa laì phæång thæïc âaìo taûo maì giæî

ngæåìi daûy vaì ngæåìi hoüc khäng træûc tiãúp gàûp nhau taûi mäüt âiãøm vaì cuìng thåìi gian maì thäng qua phæång tiãûn nghe nhçn trung gian. Phæång tiãûn trung gian naìy coï thãø laì saïch, taìi liãûu hoüc táûp, bàng hçnh, bàng tiãúng,



âéa CD vaì VCD, Internet (Video-Conferencing). Cuìng våïi sæû phaït triãøn cuía khoa hoüc cäng nghãû thäng tin caïc phæång tiãûn trung gian naìy caìng âa daûng.

Phæång thæïc âaìo taûo naìy coï æu âiãøm näøi báûc laì ngæåìi hoüc coï thãø chuí âäüng bäú trê thåìi gian hoüc táûp cho phuì håüp våïi kãú hoaûch cuía caï nhán; ngæåìi hoüc åí caïc âëa âiãøm xa trung tám âaìo taûo váùn coï thãø tham gia âæåüc nhæîng khoïa hoüc, chæång trçnh âaìo taûo coï cháút læåüng cao. Tuy nhiãn, hçnht hæïc âaìo taûo naìy âoìi hoíi caïc cå såí âaìo taûo phaíi coï tênh chuyãn män hoïa cao, chuáøn bë baìu giaíng vaì chæång trçnh âaìo taûo phaíi coï sæû âáöu tæ låïn.

2.6. Âaìo taûo theo kiãøu phoìng thê nghiãûmPhæång phaïp naìy bao gäöm caïc cuäüc häüi thaío hoüc

táûp trong âoï sæí duûng caïc kyî thuáût nhæ: baìi táûp tçnh huäúng, diãùn këch, mä phoíng trãn maïy tênh, troì chåi quaín lyï hoàûc laì caïc baìi táûp giaíi quyãú váún âãö. Âáy laì caïch âaìo taûo hiãûn âaûi ngaìy nay nhàòm giuïp cho ngæåìi hoüc thæûc táûp giaíi quyãút caïc tçnh huäúng giäúng nhæ trãn thæûc tãú.

2.7. Mä hçnh hoïa haình viÂoï cuîng laì phæång phaïp diãùn këch nhæng caïc våí

këch âæåüc thiãút kãú sàôn âãø mä hçnh hoïa caïc haình vi håüp lyï trong caïc tçnh huäúng âàûc biãût.

2.8. Âaìo taûo kyî nàng xæí lyï cäng vàn, giáúy tåìÂáy laì mäüt kiãøu baìi táûp, trong âoï ngæåìi quaín lyï

nháûn âæåüc mäüt loaût caïc taìi liãûu, caïc baín ghi nhåï, caïc tæåìng trçnh, baïo caïo, låìi dàûn doì cuía cáúp trãn vaì caïc thäng tin khaïc maì mäüt ngæåìi quaín lyï coï thãø nhán âæåüc khi væìa tåïi nåi laìm viãûc vaì hoü coï traïch nhiãûm phaíi xæí lyï nhanh choïng vaì âuïng âàõn. Phæång phaïp naìy giuïp cho ngæåìi quaín lyï hoüc táûp caïch ra quyãút âënh nhanh choïng trong cäng viãûc haìng ngaìy.

Baíng täøng kãút vãö caïc æu âiãøm vaì nhæåüc âiãøm cuía caïc phæång phaïp âaìo taûo trong vaì ngoaìi cäng viãûc

Phæång phaïp Æu âiãøm Nhæåüc âiãøm

A. Âaìo taûo trong cäng viãûc

1. Âaìo taûo theo chè dáùn cäng viãûc.

- Giuïp cho quaï trçnh lénh häüi kiãún thæïc

- Can thiãûp vaìo sæû tiãún haình cäng



vaì kyî nàng cáön thiãút âæåüc dãù daìng hån.- Khäng cáön phæång tiãûn vaì trang thiãút bë hoüc táûp riãng cho hoüc táûp.

viãûc.- Laìm hæ hoíng caïc trang thiãút bë.

2. Âaìo taûo theo kiãøu hoüc nghãö.

- Khäng can thiãûp (aính hæåíng) tåïi viãûc thæûc hiãûn cäng viãûc thæûc tãú.- Viãûc hoüc âæåüc dãù daìng hån.- Hoüc viãn âæåüc trang bë mäüt læåüng khaï låïn caïc kiãún thæïc vaì kyî nàng.

- Máút nhiãöu thåìi gian.- Âàõt.- Coï thãø khäng liãn quan træûc tiãúp tåïi cäng viãûc.

3. Keìm càûp vaì chè baío.

- Viãûc tiãúp thu lénh häüi caïc kyï nàng kiãún thæïc cáön thiãút khaï dãù daìng.- Coï âiãöu kiãûn laìm thæí caïc cäng viãûc tháût.

- Khäng thæûc sæû âæåüc laìm cäng viãûc âoï mäüt caïch âáöy âuí.- Hoüc viãn coï thãø bë láy nhiãùm mäüt säú phæång phaïp, caïch thæïc laìm viãûc khäng tiãn tiãún.

4. Luán phiãn vaì thuyãn chuyãøn cäng viãûc.

- Âæåüc laìm tháût nhiãöu cäng viãûc.- Hoüc táûp thæûc sæû.- Måí räüng kyî nàng laìm viãûc cuía hoüc viãn.

- Khäng hiãøu biãút âáöy âuí vãö mäüt cäng viãûc.- Thåìi gian åí laûi mäüt cäng viãûc hay mäüt vë trê quaï ngàõn.

B. Âaìo taûo ngoaìi cäng viãûc

1. Täø chæïc caïc låïp caûnh doanh nghiãûp.

- Hoüc viãn âæåüc trang bë hoïa âáöy âuí vaì coï hãû thäúng caïc kiãún thæïc lyï thuyãút vaì thæûc haình.

- Cáön coï caïc phæång tiãûn vaì trang thiãút bë riãng cho hoüc táûp.- Täún keïm.

2. Cæí ngæåìi âi hoüc åí caïc træåìng chênh quy.

- Khäng can thiãûp (aính hæåíng) tåïi viãûc thæûc hiãûn cäng viãûc cuía ngæåìi

- Täún keïm.



khaïc, bäü pháûn.- Hoüc viãn âæåüc trang bë âáöy âuí vaì coï hãû thäúng caíi caïch kiãún thæïc lyï thuyãút vaì thæûc haình.- Chi phê khäng cao khi cæí âi nhiãöu ngæåìi âi hoüc.

3. Baìi giaíng, häüi nghë hay thaío luáûn.

- Âån giaín, dãù täø chæïc.- Khäng âoìi hoíi phæång tiãûn trang thiãút bë riãng.

- Täún nhiãöu thåìi gian.- Phaûm vë heûp.

4. Âaìo taûo theo kiãøu chæång trçnh hoïa våïi sæû tråü giuïp cuía maïy tênh.

- Coï thãø sæí duûng âãø âaìo taûo ráút nhiãöu kyî nàng maì khäng cáön ngæåìi daûy.- Hoüc viãn coï âiãöu kiãûn hoüc hoíi caïch giaíi quyãút caïc tçnh huäúng giäúng thæûc tãú maì chi phê laûi tháúp hån nhiãöu.- Cung cáúp cho moüi hoüc viãn moüi cå häüi hoüc táûp trong thåìi gian linh hoaût, näüi dung hoüc táûp âa daûng vaì tuìy thuäüc vaìo sæû læûa choün cuía caï nhán, vaì âàûc biãût laì cung cáúp tæïc thåìi nhæîng phaín häöi âäúi våïi cáu traí låìi cuía ngæåìi hoüc laì âuïng hay sai åí âáu thäng qua viãûc cung cáúp låìi giaíi ngay sau cáu traí låìi cuía baûn.- Viãûc hoüc táûp diãùn ra nhanh hån.- Phaín aïnh nhanh nhaûy hån vaì tiãún

- Täún keïm, noï chè hiãûu quaí vãö chi phê ki sæí duûng cho säú låïn hoüc viãn.- Yãu cáöu nhán viãn âa nàng âãø váûn haình.



âäü hoüc vaì traí baìi laì do hoüc viãn quyãút âënh.

5. Âaìo taûo tæì xa. - Cung cáúp cho hoüc viãn mäüt læåüng låïn thäng tin trong nhiãöu lénh væûc khaïc nhau.- Caïc thäng tin cung cáúp cáûp nháût vaì låïn vãö màût säú læåüng.- Ngæåìi hoüc chuí âäüng trong bäú trê kãú hoaûch hoüc táûp.- Âaïp æïng âæåüc nhu cáöu hoüc táûp cuía caïc hoüc viãn åí xa trung tám âaìo taûo.

- Chi phê cao.- Âáöu tæ cho viãûc chuáøn bë baìi giaíng ráút låïn.- Thiãúu sæû trao âäøi træûc tiãúp giæîa hoüc viãn vaì giaïo viãn.

6. Âaìo taûo theo kiãøu phoìng thê nghiãûm.

- Hoüc viãn ngoaìi viãûc âæåüc trang bë caïc kiãún thæïc lyï thuyãút coìn coï cå häüi âæåüc âaìo luyãûn nhæîng kyî nàng thæûc haình.- Náng cao khaí nàng/kyî nàng laìm viãûc våïi con ngæåìi cuîng nhæ ra quyãút âënh.

- Täún nhiãöu cäng sæïc, tiãön cuía vaì thåìi gian âãø xáy dæûng lãn caïc tçnh huäúng máùu.- Âoìi hoíi ngæåìi xáy dæûng lãn tçnh huäúng máùu ngoaìi gioíi lyï thuyãút coìn phaíi gioíi thæûc haình.

7. Âaìo taûo kyî nàng xæí lyï cäng vàn, giáúy tåì.

- Âæåüc laìm viãûc tháût sæû âãø hoüc hoíi.- Coï cå häüi reìn luyãûn kyî nàng laìm viãûc vaì ra quyãút âënh

- Coï thãø aính hæåíng tåïi viãûc thæûc hiãûn cäng viãûc cuía bäü pháûn.- Coï thãø gáy ra nhæîng thiãût haûi.

(Nguäön: Taìi liãûu giaíng daûy cuía giaïo sæ JEAN LADOUCEUR ÂHTH Moncton, Ca-na-da vaì Taìi liãûu âaìo taûo cuía Dæû aïn âaìo taûo tæì xa Âaûi hoüc KTQD)

III. TÄØ CHÆÏC THÆÛC HIÃÛN CAÏC HOAÛT ÂÄÜNG ÂAÌO TAÛO VAÌ PHAÏT TRIÃØN

Caïc hoaût âäüng âaìo taûo vaì phaït triãøn khäng diãùn ra riãng biãût maì chuïng liãn quan tåïi nhau vaì bë aính



hæåíng båíi caïc chæïc nàng khaïc cuía Quaín trë nhán læûc, âàûc biãût laì âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc vaì quan hãû lao âäüng. Chênh vç váûy caïc hoaût âäüng âaìo taûo vaì phaït triãøn phaíi âæåüc thiãút láûp vaì âaïnh giaï âaïp æïng caïc yãu cáöu täøng thãø cuía täø chæïc. Sæû phán têch viãûc âaìo taûo vaì tçm hiãøu xem noï phaín æïng nhæ thãú naìo våïi caïc hoaût âäüng cuía täø chæïc laì hãút sæïc cáön thiãút.

1. Caïc váún âãö vãö màût chiãún læåücÂãø xáy dæûng vaì thæûc hiãûn mäüt chiãún læåüc

täøng thãø vãö âaìo taûo vaì phaït triãøn, täø chæïc cáön phaíi xem xeït caïc váún âãö sau:

1.1. Taûi sao täø chæïc cáön âáöu tæ cho âaìo taûo vaì phaït triãøn?

Caïc täø chæïc âáöu tæ cho chæång trçnh âaìo taûo vaì phaït triãøn våïi nhiãöu lyï do caí khaïch quan vaì chuí quan. Lyï do chuí quan laì vç âäúi thuí caûnh tranh tiãún haình âaìo taûo vaì täø chæïc nghé ràòng hoü seî laûc háûu træì khi tiãún haình chæång trçnh âaìo taûo y nhæ váûy. Mäüt lyï do chuí quan khaïc laì vç caïc chæång trçnh âaìo taûo naìy phäø biãún vaì täø chæïc nghé laì noï täút nháút hay mäüt säú chæång trçnh laûi âæåüc tiãún haình vç noï âaïp æïng mäüt säú nhu cáöu bæïc thiãút cuía chênh phuí. Lyï do khaïch quan âãø tiãún haình chæång trçnh âaìo taûo vaì phaït triãøn nguäön nhán læûc laì vç noï goïp pháön vaìo caïc muûc tiãu chiãún læåüc cuía täø chæïc vaì âaïp æïng caïc nhu cáöu thiãút yãúu cuía täø chæïc.

1.2. Phaíi tiãún haình loaûi chæång trçnh âaìo taûo vaì phaït triãøn naìo?

Âaìo taûo vaì phaït triãøn âæåüc tiãún haình våïi muûc âêch laìm cho täø chæïc hoaût âäüng hiãûu quaí hån vç thãú mäüt chiãún læåüc âaìo taûo vaì phaït triãøn phuì håüp våïi muûc tiãu cuía täø chæïc laì ráút cáön thiãút. Coï caïc loaûi hçnh âaìo taûo sau:

- Âënh hæåïng lao âäüng: Muûc âêch cuía loaûi hçnh naìy laì phäø biãún thäng tin, âënh hæåïng vaì cung cáúp kiãún thæïc måïi nhæ giaíi thêch cho ngæåìi lao âäüng vãö cáúu truïc täø chæïc måïi cuía täø chæïc hay cung cáúp caïc thäng tin vãö täø chæïc cho nhæîng ngæåìi måïi.



- Phaït triãøn kyî nàng: Nhæîng ngæåìi måïi phaíi âaût âæåüc caïc kyî nàng cáön thiãút âãø thæûc hiãûn cäng viãûc vaì caïc kinh nghiãûm âãø hoü âaût âæåüc caïc kyî nàng måïi khi cäng viãûc cuía hoü thay âäøi hoàûc coï sæû thay âäøi vãö maïy moïc, cäng nghãû.

- Âaìo taûo an toaìn: Loaûi âaìo taûo naìy âæåüc tiãún haình âãø ngàn chàûn vaì giaím båït caïc tai naûn lao âäüng vaì âãø âaïp æïng caïc âoìi hoíi cuía luáût phaïp. Trong mäüt säú træåìng håüp, loaûi hçnh âaìo taûo naìy âæåüc làûp laûi mäüt caïch thæåìng xuyãn.

- Âaìo taûo nghãö nghiãûp: Muûc âêch cuía loaûi hçnh âaìo taûo naìy laì âãø traïnh viãûc kiãún thæïc vaì kyî nàng nghãö nghiãûp bë laûc háûu. Viãûc âaìo taûo naìy nhàòm phäø biãún caïc kiãún thæïc måïi âæåüc phaït hiãûn hoàûc caïc kiãún thæïc thuäüc caïc lénh væûc liãn quan âãún nghãö mang tênh âàûc thuì nhæ nghãö luáût, kãú toaïn, y...

- Âaìo taûo ngæåìi giaïm saït vaì quaín lyï: Nhæîng ngæåìi giaïm saït vaì caïc nhaì quaín lyï cáön âæåüc âaìo taûo âãø biãút caïch ra caïc quyãút âënh haình chênh vaì caïch laìm viãûc våïi con ngæåìi. Loaûi hçnh âaìo taûo naìy chuï troüng vaìo caïc lénh væûc: ra quyãút âënh, giao tiãúp, giaíi quyãút váún âãö vaì taûo âäüng læûc.

1.3. Ai cáön âæåüc âaìo taûo?Cáu traí låìi âæång nhiãn laì caïc caï nhán trong täø

chæïc. Trãn thæûc tãú, caïc täø chæïc thæåìng choün nhæîng caï nhán âaî tæìng âæåüc âaìo taûo täút træåïc âoï âãø âaìo taûo thãm vaì kãút quaí laì khoaíng caïch giæîa hoü vaì nhæîng ngæåìi khäng âæåüc âaìo taûo ngaìy caìng xa. Âiãöu naìy cuîng khäng coï låüi cho täø chæïc vç trçnh âäü lao âäüng khäng âäöng âãöu. Traí låìi cáu hoíi naìy chênh laì xaïc âënh âäúi tæåüng âaìo taûo do âoï caïc täø chæïc cáön phaíi cán nhàõc, læûa choün caïc âäúi tæåüng âaìo taûo phuì håüp våïi muûc âêch cuía täø chæïc vaì khaí nàng cuía caïc âäúi tæåüng âãø coï âæåüc kãút quaí âaìo taûo täút nháút. Tuìy thuäüc vaìo yãu cáöu, muûc âêch cuía caïc chæång trçnh âaìo taûo maì täø chæïc coï thãø læûa choün âäúi tæåüng laì caï nhán, mäüt nhoïm ngæåìi hay toaìn bäü caïn bäü cäng nhán viãn cuía mçnh.



Âãø xaïc âënh nhu cáöu âaìo taûo, cáön phaíi tiãún haình phán têch täø chæïc, phán têch con ngæåìi vaì phán têch nhiãûm vuû. Phán têch täø chæïc xem xeït sæû håüp lyï cuía caïc hoaût âäüng âaìo taûo trong mäúi quan hãû våïi chiãún læåüc kinh doanh, nguäön læûc sàôn coï (thåìi gian, taìi chênh, chuyãn gia) cuía täø chæïc, cuîng nhæ sæû uíng häü cuía nhæîng ngæåìi laînh âaûo âäúi våïi hoaût âäüng âaìo taûo trong täø chæïc. Phán têch con ngæåìi laì viãûc xem xeït: (1) Liãûu coï phaíi nhæîng yãúu keïm cuía kãút quaí thæûc hiãûn cäng viãûc laì do sæû thiãúu huût nhæîng kyî nàng, kiãún thæïc vaì khaí nàng cuía ngæåìi lao âäüng hay laì do nhæîng váún âãö liãn quan âãún âäüng læûc laìm viãûc cuía ngæåìi lao âäüng, thiãút kãú cäng viãûc khäng håüp lyï... (2) Ai laì âäúi tæåüng cáön phaíi âæåüc âaìo taûo, (3) Sæû sàôn saìng cuía ngæåìi lao âäüng âäúi våïi hoaût âäüng âaìo taûo. Phán têch nhiãûm vuû bao gäöm viãûc xaïc âënh caïc nhiãûm vuû quan troüng vaì kiãún thæïc, kyî nàng vaì haình vi cáön phaíi âæåüc chuï troüng âãø âaìo taûo cho ngæåìi lao âäüng nhàòm giuïp hoü hoaìn thaình cäng viãûc täút hån.

1.4. Ai seî laì ngæåìi cung cáúp chæång trçnh âaìo taûo vaì phaït triãøn?

Täø chæïc cán nhàõc viãûc læûa choün caïc chæång trçnh âaìo taûo näüi bäü hay caïc chæång trçnh âaìo taûo bãn ngoaìi. Sæû chuáøn bë cho chæång trçnh âaìo taûo näüi bäü âoìi hoíi täø chæïc phaíi âáöu tæ thåìi gian vaì näø læûc hån nhæng nhiãöu täø chæïc laûi thiãúu kyî nàng âãø cung cáúp caïc chæång trçnh âaìo taûo coï cháút læåüng täút. Tuy nhiãn chæång trçnh âaìo taûo tæì bãn ngoaìi thæåìng täún keïm hån chæång trçnh do täø chæïc tæû thæûc hiãûn.

1.5. Laìm thãú naìo âãø âaïnh giaï chæång trçnh âaìo taûo vaì phaït triãøn?

Háöu hãút caïc chæång trçnh âaìo taûo chè âæåüc âaïnh giaï mäüt caïch hãút sæïc hçnh thæïc, nhæîng ngæåìi âæåüc âaìo taûo seî âæåüc hoíi hoü caím tháúy thãú naìo vãö chæång trçnh âoï. Nhæîng áún tæåüng chuí quan âaî laìm måì âi lyï do cå baín cuía chæång trçnh âaìo taûo. Mäüt sæû âaïnh giaï cáøn tháûn phaíi âæåüc dæûa trãn caïc muûc tiãu cuía chæång trçnh âaìo taûo vaì muûc tiãu cuía täø chæïc.

2. Trçnh tæû xáy dæûng mäüt chæång trçnh âaìo taûo/phaït triãøn



Viãûc xáy dæûng mäüt chæång trçnh âaìo taûo hoàûc phaït triãøn coï thãø âæåüc thæûc hiãûn theo 7 bæåïc:

2.1. Xaïc âënh nhu cáöu âaìo taûoLaì xaïc âënh khi naìo? ÅÍ bäü pháûn naìo? Cáön phaíi

âaìo taûo, âaìo taûo kyî nàng naìo, cho loaûi lao âäüng naìo vaì bao nhiãu ngæåìi? Nhu cáöu âaìo taûo âæåüc xaïc âënh dæûa trãn phán têch nhu cáöu lao âäüng cuía täø chæïc, caïc yãu cáöu vãö kiãún thæïc, kyî nàng cáön thiãút cho viãûc thæûc hiãûn caïc cäng viãûc vaì phán têch trçnh âäü, kiãún thæïc, kyî nàng hiãûn coï cuía ngæåìi lao âäüng.

Viãûc xaïc âënh nhu cáöu cäng nhán kyî thuáût cáön âaìo taûo coï thãø theo caïc phæång phaïp sau:

a. Phæång phaïp tênh toaïn càn cæï täøng hao phê thåìi gian lao âäüng kyî thuáût cáön thiãút cho tæìng loaûi saín pháøm vaì quyî thåìi gian lao âäüng cuía tæìng loaûi (cäng) nhán viãn kyî thuáût tæång æïng.

KTi: Nhu cáöu (cäng) nhán viãn thuäüc nghãö (chuyãn män) i.

Ti: Täøng hao phê thåìi gian lao âäüng kyî thuáût thuäüc nghãö (chuyãn män) i cáön thiãút âãø saín xuáút.

Qi: Quyî thåìi gian lao âäüng cuía mäüt (cäng) nhán viãn kyî thuáût thuäüc nghãö (chuyãn män) i.

Hi: Khaí nàng hoaìn thaình væåüt mæïc åí kyì triãøn voüng cuía (cäng) nhán viãn kyî thuáût thuäüc nghãö (chuyãn män) i.

b. Phæång phaïp tênh toaïn càn cæï vaìo säú læåüng maïy moïc, thiãút bë kyî thuáût cáön thiãút cho quaï trçnh saín xuáút, mæïc âaím nhiãûm cuía mäüt (cäng) nhán viãn kyî thuáût vaì hãû säú ca laìm viãûc cuía maïy moïc thiãút bë.

SM: Säú læåüng maïy moïc trang thiãút bë kyî thuáût cáön thiãút åí kyì triãøn voüng.

Hca: Hãû säú ca laìm viãûc cuía maïy moïc thiãút bë.N: Säú læåüng maïy moïc trang thiãút bë do cäng nhán

viãn kyî thuáût phaíi tênh.c. Phæång phaïp chè säú



Dæû âoaïn nhu cáöu cäng nhán viãn kyî thuáût càn cæï vaìo chè säú tàng cuía saín pháøm, chè säú tàng cuía cäng nhán viãn kyî thuáût trãn täøng säú cäng nhán viãn vaì chè säú tàng nàng suáút lao âäüng åí kyì kãú hoaûch.

IKT: Chè säú tàng cäng nhán viãn kyî thuáût.ISP: Chè säú tàng saín pháøm.It: Chè säú tàng tè troüng cäng nhán viãn kyî thuáût trãn

täøng säú.IW: Chè säú tàng nàng suáút lao âäüng.Phæång phaïp naìy cho säú liãûu khäng chênh xaïc

bàòng caïch tênh åí hai phæång phaïp trãn. Thæåìng duìng âãø dæû toaïn nhu cáöu cäng nhán viãn kyî thuáût cuía caïc cäng ty låïn trong caïc kãú hoaûch daìi haûn.

Càn cæï vaìo baíng phán têch cäng viãûc vaì viãûc âaïnh giaï tçnh hçnh thæûc hiãûn cäng viãûc, càn cæï vaìo cå cáúu täø chæïc, cäng ty seî xaïc âënh âæåüc säú læåüng, loaûi lao âäüng vaì loaûi kiãún thæïc kyî nàng cáön âaìo taûo.

2.2. Xaïc âënh muûc tiãu âaìo taûoLaì xaïc âënh kãút quaí cáön âaût âæåüc cuía chæång

trçnh âaìo taûo. Bao gäöm:Nhæîng kyî nàng cuû thãø cáön âæåüc âaìo taûo vaì

trçnh âäü kyî nàng coï âæåüc sau âaìo taûo.Säú læåüng vaì cå cáúu hoüc viãn.Thåìi gian âaìo taûo.2.3. Læûa choün âäúi tæåüng âaìo taûoLaì læûa choün ngæåìi cuû thãø âãø âaìo taûo, dæûa

trãn nghiãn cæïu vaì xaïc âënh nhu cáöu vaì âäüng cå âaìo taûo cuía ngæåìi lao âäüng, taïc duûng cuía âaìo taûo âäúi våïi ngæåìi lao âäüng vaì khaí nàng nghãö nghiãûp cuía tæìng ngæåìi.

2.4. Xáy dæûng chæång trçnh âaìo taûo vaì læûa choün phæång phaïp âaìo taûo

Chæång trçnh âaìo taûo laì mäüt hãû thäúng caïc män hoüc vaì baìi hoüc âæåüc daûy, cho tháúy nhæîng kiãún thæïc naìo, kyî nàng naìo cáön âæåüc daûy vaì daûy trong



bao láu. Trãn cå såí âoï læûa choün phæång phaïp âaìo taûo phuì håüp.

2.5. Dæû tênh chi phê âaìo taûoChi phê âaìo taûo quyãút âënh viãûc læûa choün caïc

phæång aïn âaìo taûo, bao gäöm caïc chi phê cho viãûc hoüc, chi phê cho viãûc giaíng daûy.

2.6. Læûa choün vaì âaìo taûo giaïo viãnCoï thãø læûa choün caïc giaïo viãn tæì nhæîng ngæåìi

trong biãn chãú cuía doanh nghiãûp hoàûc thuã ngoaìi (giaíng viãn cuía caïc træåìng âaûi hoüc, trung tám âaìo taûo...). Âãø coï thãø thiãút kãú näüi dung chæång trçnh âaìo taûo phuì håüp nháút våïi thæûc tãú taûi doanh nghiãûp, coï thãø kãút håüp giaïo viãn thuã ngoaìi vaì nhæîng ngæåìi coï kinh nghiãûm láu nàm trong doanh nghiãûp. Viãûc kãút håüp naìy cho pheïp ngæåìi hoüc tiãúp cáûn våïi kiãún thæïc måïi, âäöng thåìi khäng xa råìi thæûc tiãùn taûi doanh nghiãûp. Caïc giaïo viãn cáön phaíi âæåüc táûp huáún âãø nàõm væîng muûc tiãu vaì cå cáúu cuía chæång trçnh âaìo taûo chung.

2.7. Âaïnh giaï chæång trçnh vaì kãút quaí âaìo taûo

Chæång trçnh âaìo taûo coï thãø âæåüc âaïnh giaï theo caïc tiãu thæïc nhæ: muûc tiãu âaìo taûo coï âaût âæåüc khäng? Nhæîng âiãøm yãúu âiãøm maûnh cuía chæång trçnh âaìo taûo vaì âàûc tênh hiãûu quaí kinh tãú cuía viãûc âaìo taûo thäng qua âaïnh giaï chi phê vaì kãút quaí cuía chæång trçnh, tæì âoï so saïnh chi phê vaì låüi êch cuía chæång trçnh âaìo taûo.

Kãút quaí cuía chæång trçnh âaìo taûo bao gäöm: kãút quaí nháûn thæïc, sæû thoía maîn cuía ngæåìi hoüc âäúi våïi chæång trçnh âaìo taûo, khaí nàng váûn duûng nhæîng kiãún thæïc vaì kyî nàng lénh häüi âæåüc tæì chæång trçnh âaìo taûo, sæû thay âäøi haình vi theo hæåïng têch cæûc... Âãø âo læåìng caïc kãút quaí trãn, coï thãø sæí duûng caïc phæång phaïp nhæ phoíng váún, âiãöu tra thäng qua baíng hoíi, quan saït, yãu cáöu ngæåìi hoüc laìm baìi kiãøm tra.

Phoìng Quaín trë nhán sæû (bäü pháûn chuyãn traïch vãö lao âäüng), coï vai troì laînh âaûo trong viãûc xáy dæûng vaì täø chæïc thæûc hiãûn chæång trçnh naìy, trong sæû uíng häü cuía laînh âaûo træûc tuyãún vaì caïc phoìng ban chæïc nàng khaïc.



Coï thãø täøng håüp laûi trçnh tæû xáy dæûng mäüt chæång trçnh âaìo taûo/phaït triãøn bàòng så âäö dæåïi âáy:

Hçnh IX-1. Trçnh tæû xáy dæûng mäüt chæång trçnh âaìo taûo/phaït triãøn


Xaïc âënh nhu cáöu âaìo taûo Â

aïn

h g

iaï la

ûi n

ãú

u c

áön

th

iãút

Caïc

quy t

rçnh

âaïn

h g

iaï âæ

åü

c xaïc

âënh

pháön n

aìo

båíi

sæû

coï th

ãø â

o

læåìn

g â

æåü

c ca

ïc m

uûc

tiãu

Xaïc âënh muûc tiãu âaìo taûo

Xaïc âënh chæång trçnh âaìo taûo vaì læûa choün phæång

phaïp âaìo taûo

Læûa choün âäúi tæåüng âaìo taûo

Læûa choün vaì âaìo taûo giaïo viãn

Dæû tênh chi phê âaìo taûo

Thiãút láûp quy trçnh âaïnh giaï


TOÏM TÀÕT NÄÜI DUNGÂaìo taûo vaì phaït triãøn laì caïc hoaût âäüng âãø duy

trç vaì náng cao cháút læåüng nguäön nhán læûc cuía täø chæïc, laì âiãöu kiãûn quyãút âënh âãø caïc täø chæïc coï thãø âæïng væîng vaì thàõng låüi trong mäi træåìng caûnh tranh.

Phaït triãøn nguäön nhán læûc (theo nghéa räüng) laì täøng thãú caïc hoaût âäüng hoüc táûp coï täø chæïc âæåüc tiãún haình trong nhæîng khoaíng thåìi gian nháút âënh âãø nhàòm taûo ra sæû thay âäøi haình vi nghãö nghiãûp cuía ngæåìi lao âäüng.

Phaït triãøn nguäön nhán læûc gäöm 3 loaûi hoaût âäüng: Giaïo duûc - Âaìo taûo - Phaït triãøn.

Coï hai nhoïm phæång phaïp âaìo taûo vaì phaït triãøn laì âaìo taûo trong cäng viãûc vaì âaìo taûo ngoaìi cäng viãûc, trong caïc nhoïm âoï coï nhiãöu phæång phaïp âaìo taûo cuû thãø.

Khi täø chæïc thæûc hiãûn caïc hoaût âäüng âaìo taûo vaì phaït triãøn, täø chæïc cáön xem xeït caïc váún âãö vãö



màût chiãún læåüc âãø âæa ra mäüt kãú hoaûch täøng thãø vãö âaìo taûo vaì phaït triãøn. Trçnh tæû xáy dæûng mäüt chæång trçnh âaìo taûo/phaït triãøn nhán læûc gäöm 7 bæåïc laì:

- Xaïc âënh nhu cáöu âaìo taûo.

- Xaïc âënh muûc tiãu âaìo taûo.

- Læûa choün âäúi tæåüng âaìo taûo.

- Xaïc âënh chæång trçnh âaìo taûo vaì læûa choün phæång phaïp âaìo taûo.

- Læûa choün vaì âaìo taûo giaïo viãn.

- Dæû tênh kinh phê âaìo taûo.

- Âaïnh giaï chæång trçnh âaìo taûo.

CÁU HOÍI ÄN TÁÛP1. Taûi sao trong caïc täø chæïc, cäng taïc âaìo taûo vaì

phaït triãøn nguäön nhán læûc cáön âæåüc thæûc hiãûn mäüt caïch coï täø chæïc vaì coï kãú hoaûch?

2. Coï nhæîng phæång phaïp âaìo taûo vaì phaït triãøn nhán læûc naìo âang vaì coï thãø thæûc hiãûn âæåüc åí næåïc ta. Coï cáön kãút håüp caïc phæång phaïp âaìo taûo vaì phaït triãøn hay khäng?

3. Täø chæïc thæûc hiãûn caïc hoaût âäüng âaìo taûo vaì phaït triãøn nguäön nhán læûc trong täø chæïc nhæ thãú naìo?

PHÁÖN VTHUÌ LAO VAÌ CAÏC PHUÏC LÅÜI



Pháön V. Thuì lao vaì caïc phuïc låüi trçnh baìy nhæîng näüi dung liãn quan âãún caïc loaûi thuì lao vaì caïc loaûi phuïc låüi cho ngæåìi lao âäüng trong täø chæïc tæì phæång diãûn lyï thuyãút âãún nhæîng váûn duûng trong thæûc tãú âãø coï thãø thæûc hiãûn hiãûu quaí hån Quaín trë nhán læûc.

Chæång X. Cå såí cuía quaín lyï thuì lao lao âäüng.Chæång XI. Quaín trë tiãön cäng vaì tiãön læång.Chæång XII. Caïc hçnh thæïc traí cäng.Chæång XIII. Caïc khuyãún khêch taìi chênh.Chæång XIV. Caïc phuïc låüi cho ngæåìi lao âäüng.

CHÆÅNG X. CÅ SÅÍ CUÍA QUAÍN LYÏ THUÌ LAO LAO ÂÄÜNG

I. THUÌ LAO LAO ÂÄÜNG VAÌ MUÛC TIÃU CUÍA HÃÛ THÄÚNG THUÌ LAO LAO ÂÄÜNG

1. Khaïi niãûm vaì cå cáúu cuía thuì lao lao âäüng Theo nghéa heûp, thuì lao lao âäüng laì táút caí caïc

khoaín maì ngæåìi lao âäüng nháûn âæåüc thäng qua mäúi quan hãû thuã mæåïn giæîa hoü våïi täø chæïc.

Cå cáúu thuì lao lao âäüng gäöm 3 thaình pháön: thuì lao cå baín, caïc khuyãún khêch, caïc phuïc låüi.

1.1. Thuì lao cå baínThuì lao cå baín laì pháön thuì lao cäú âënh maì ngæåìi

lao âäüng nháûn âæåüc mäüt caïch thæåìng kyì dæåïi daûng tiãön læång (theo tuáön, theo thaïng) hay laì tiãön cäng theo giåì. Thuì lao cå baín âæåüc traí dæûa trãn cå såí cuía loaûi cäng viãûc cuû thãø, mæïc âäü thæûc hiãûn cäng viãûc, trçnh âäü vaì thám niãn cuía ngæåìi lao âäüng.



Tiãön cäng: laì säú tiãön traí cho ngæåìi lao âäüng tuìy thuäüc vaìo säú læåüng thåìi gian laìm viãûc thæûc tãú (ngaìy, giåì), hay säú læåüng saín pháøm âæåüc saín xuáút ra hay tuìy thuäüc vaìo khäúi læåüng cäng viãûc âaî hoaìn thaình. Tiãön cäng thæåìng âæåüc traí cho cäng nhán saín xuáút, caïc nhán viãn baío dæåîng maïy moïc thiãút bë, nhán viãn vàn phoìng.

Tiãön læång: laì säú tiãön traí cho ngæåìi lao âäüng mäüt caïch cäú âënh vaì thæåìng xuyãn theo mäüt âån vë thåìi gian (tuáön, thaïng, nàm). Tiãön læång thæåìng âæåüc traí cho caïc caïn bäü quaín lyï vaì caïc nhán viãn chuyãn män, kyî thuáût.

Tuy nhiãn, trong thæûc tãú hai thuáût ngæî naìy thæåìng âæåüc duìng láùn läün âãø chi pháön thuì lao cå baín, cäú âënh maì ngæåìi lao âäüng âæåüc nháûn trong täø chæïc.

1.2. Caïc khuyãún khêch Caïc khuyãún khêch laì khoaín thuì lao ngoaìi tiãön cäng

hay tiãön tiãön læång âãø traí cho nhæîng ngæåìi lao âäüng thæûc hiãûn täút cäng viãûc. Loaûi thuì lao naìy gäöm: tiãön hoa häöng, caïc loaûi tiãön thæåíng, phán chia nàng suáút, phán chia låüi nhuáûn.

1.3. Caïc phuïc låüiCaïc phuïc låüi laì pháön thuì lao giaïn tiãúp âæåüc traí

dæåïi daûng caïc häù tråü cuäüc säúng cuía ngæåìi lao âäüng nhæ: baío hiãøm sæïc khoíe, baío hiãøm xaî häüi; tiãön læång hæu; tiãön traí cho nhæîng ngaìy nghè: nghè lãù, nghè pheïp, caïc chæång trçnh giaíi trê, nghè maït; nhaì åí; phæång tiãûn âi laûi vaì caïc phuïc låüi khaïc gáön liãön våïi caïc quan hãû laìm viãûc hoàûc laì thaình viãn trong täø chæïc.

Ngoaìi ba thaình pháön trãn, nãúu hiãøu theo nghéa räüng thç thuì lao lao âäüng coìn gäöm caí caïc yãúu täú mang tênh phi taìi chênh. Âoï laì caïc yãúu täú thuäüc näüi dung cäng viãûc vaì mäi træåìng laìm viãûc.

Näüi dung cäng viãûc gäöm: Mæïc âäü háúp dáùn cuía cäng viãûc Mæïc âäü thaïch thæïc cuía cäng viãûc Yãu cáöu vãö traïch nhiãûm khi thæûc hiãûn cäng viãûc Tênh äøn âënh cuía cäng viãûc



Cå häüi âãø thàng tiãún, âãö baût hoàûc phaït triãøn...Mäi træåìng laìm viãûc gäöm:

Âiãöu kiãûn laìm viãûc thoaíi maïi Chênh saïch håüp lyï vaì cäng bàòng cuía täø chæïc Lëch laìm viãûc linh hoaût Âäöng nghiãûp thán aïi Giaïm saït viãn án cáön, chu âaïo Biãøu tæåüng âëa vë phuì håüp...

2. Caïc muûc tiãu cuía hãû thäúng thuì lao lao âäüng

Thuì lao coï aính hæåíng ráút låïn âãún sæû læûa choün cäng viãûc, tçnh hçnh thæûc hiãûn cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng vaì cháút læåüng saín pháøm, hiãûu quaí hoaût âäüng cuía täø chæïc. Muûc tiãu cå baín cuía thuì lao lao âäüng laì thu huït âæåüc nhæîng ngæåìi lao âäüng gioíi phuì håüp våïi yãu cáöu cäng viãûc cuía täø chæïc, gçn giæî vaì âäüng viãn hoü thæûc hiãûn cäng viãûc täút nháút. Khi âæa caïc quyãút âënh thuì lao, coï mäüt vaìi muûc tiãu cáön phaíi âæåüc xem xeït âäöng thåìi. Caïc muûc tiãu âoï bao gäöm:

Hãû thäúng thuì lao phaíi håüp phaïp: thuì lao lao âäüng cuía täø chæïc phaíi tuán thuí caïc âiãöu khoaín cuía Bäü luáût Lao âäüng cuía næåïc Cäüng hoìa xaî häüi chuí nghéa Viãût Nam. Vê duû: Âiãöu 56 quy âënh vãö tiãön læång täúi thiãøu; Âiãöu 59; Âiãöu 61 vãö traí læång cho ngæåìi lao âäüng khi laìm viãûc thãm giåì...

Hãû thäúng thuì lao phaíi thoía âaïng: Hãû thäúng thuì lao phaíi âuí låïn âãø thu huït lao âäüng coï cháút læåüng cao vaìo laìm viãûc cho täø chæïc vaì giæî chán hoü åí laûi våïi täø chæïc vç sæû hoaìn thaình cäng viãûc cuía hoü coï vai troì ráút quan troüng giuïp cho täø chæïc âaût âæåüc muûc tiãu âaî âãö ra vaì phaït triãøn täø chæïc.

Hãû thäúng thuì lao phaíi coï taïc duûng kêch thêch ngæåìi lao âäüng phaíi coï taïc duûng taûo âäüng læûc vaì kêch thêch ngæåìi lao âäüng hoaìn thaình cäng viãûc coï hiãûu quaí cao.

Hãû thäúng thuì lao phaíi cäng bàòng: Nãúu chæång trçnh thuì lao khäng cäng bàòng seî triãût



tiãu âäüng læûc lao âäüng. Cäng bàòng âäúi våïi bãn ngoaìi vaì cäng bàòng trong näüi bäü.

- Cäng bàòng âäúi våïi bãn ngoaìi: nghéa laì mæïc thuì lao lao âäüng tæång tæû hoàûc bàòng nhau khi so saïnh thuì lao lao âäüng cuía cuìng mäüt cäng viãûc trong täø chæïc mçnh våïi caïc täø chæïc khaïc trãn cuìng âëa baìn.

- Cäng bàòng bãn trong: nghéa laì caïc cäng viãûc khaïc nhau trong täø chæïc phaíi âæåüc traí våïi mæïc thuì lao lao âäüng khaïc nhau; caïc cäng viãûc giäúng nhau coï yãu cáöu vãö mæïc âäü phæïc taûp, trçnh âäü laình nghãö giäúng nhau thç phaíi nháûn thuì lao lao âäüng nhæ nhau. Cäng bàòng coìn thãø hiãûn sæû cäng bàòng vãö thuí tuûc nhæ: thåìi haûn tàng læång vaì âiãöu kiãûn tàng læång.

Hãû thäúng thuì lao phaíi baío âaím: nghéa laì ngæåìi lao âäüng caím tháúy thu nháûp haìng thaïng cuía hoü âæåüc baío âaím vaì coï thãø âoaïn træåïc âæåüc thu nháûp cuía hoü.

Hãû thäúng thuì lao phaíi hiãûu quaí vaì hiãûu suáút: âoìi hoíi täø chæïc phaíi quaín lyï hãû thäúng thuì lao mäüt caïch coï hiãûu quaí vaì phaíi coï nhæîng nguäön taìi chênh âãø häù tråü cho hãû thäúng âoï âæåüc tiãúp tuûc thæûc hiãûn trong thåìi gian daìi.

Mäùi muûc tiãu trong 6 muûc tiãu trãn âãöu quan troüng trong viãûc xáy dæûng mäüt hãû thäúng thuì lao håüp lyï. Tuy nhiãn, nhæîng muûc tiãu âoï khäng phaíi luän luän tæång håüp våïi nhau vaì nhæîng ngæåìi sæí duûng lao âäüng thæåìng bë buäüc phaíi cán âäúi sæû caûnh tranh giæîa caïc muûc âêch âoï.

II. AÍNH HÆÅÍNG CUÍA THUÌ LAO ÂÃÚN CHOÜN NGHÃÖ, CHOÜN VIÃÛC, ÂÃÚN THÆÛC HIÃÛN CÄNG VIÃÛC CUÍA NGÆÅÌI LAO ÂÄÜNG VAÌ HIÃÛU QUAÍ CUÍA TÄØ CHÆÏC.

Caïc chæång trçnh thuì lao lao âäüng cuía täø chæïc âæa ra nhàòm thu huït nhæîng ngæåìi xin viãûc coï cháút læåüng cao, âäüng viãn ngæåìi lao âäüng náng cao nàng læûc, thæûc hiãûn täút cäng viãûc vaì giæî chán nhæîng ngæåìi lao âäüng gioíi nháút cho täø chæïc. Do âoï, pháön naìy seî táûp trung vaìo caïc näüi dung nhæ thuì lao lao âäüng vaì choün nghãö, choün viãûc; cäng bàòng vãö thuì lao



vaì sæû thoía maîn trong lao âäüng; hiãûu quaí cuía thuì lao lao âäüng âäúi våïi thæûc hiãûn cäng viãûc, sæû coï màût cuía ngæåìi lao âäüng vaì hiãûu quaí cuía täø chæïc.

1. Thuì lao vaì choün nghãö, choün viãûcThäng thæåìng nhæîng nghãö, nhæîng cäng viãûc coï

khaí nàng âæåüc traí mæïc læång cao nhæ: kinh doanh, luáût sæ, kiãøm saït; hoàûc caïc lénh væûc Dáöu Khê; Bæu Chênh Viãùn Thäng thç thu huït âäng âaío ngæåìi lao âäüng tham gia näüp âån vaì choün viãûc laìm. Do âoï, tiãön læång laì mäüt nhán täú quan troüng caí cho læûa choün nghãö nghiãûp vaì læûa choün viãûc laìm, læûa choün lénh væûc lao âäüng.

Khi âaïnh giaï vaì xem xeït mæïc tiãön læång maì cäng viãûc âang måìi goüi thæåìng dæûa vaìo caïc nhán täú sau âáy:

Chi phê vãö mæïc säúng åí vuìng maì ngæåìi lao âäüng seî chi duìng: Giaï sinh hoaût seî khaïc nhau giæîa caïc vuìng âëa lyï vaì seî aính hæåíng âãún tiãön læång thæûc tãú maì ngæåìi lao âäüng nháûn âæåüc. Chi phê vãö mæïc säúng gäöm: chi cho àn åí; âi laûi; chi cho àn uäúng; giaíi trê... laì nhæîng xem xeït coï giaï trë trong phoíng váún viãûc laìm vaì quaï trçnh læûa choün.

Mæïc læång khåíi âiãøm: Mäùi täø chæïc khaïc nhau coï thãø âæa ra mæïc læång khåíi âiãøm khaïc nhau. Coï doanh nghiãûp âæa ra mæïc læång khåíi âiãøm cao nhæng säú ngæåìi âæåüc tàng læång haìng nàm ráút haûn chãú. Mäüt säú doanh nghiãûp khaïc xáy dæûng mæïc læång khåíi âiãøm tháúp nhæng laûi coï caïc kãú hoaûch khuyãún khêch vaì tiãön thæåíng cho ngæåìi lao âäüng. Mäüt säú doanh nghiãûp khaïc laûi væìa traí læång bàòng tiãön màût âäöng thåìi laûi coï phuïc låüi cho ngæåìi lao âäüng bàòng hiãûn váût vaì cung cáúp baío hiãøm taìi chênh daìi haûn cho ngæåìi lao âäüng.

2. Cäng bàòng vãö thuì lao vaì sæû haìi loìng vãö cäng viãûc

Âäü låïn cuía thuì lao maì ngæåìi lao âäüng âæåüc nháûn seî laìm cho hoü haìi loìng hoàûc khäng haìi loìng vãö cäng viãûc. Sæû cäng bàòng vãö thuì lao caìng âæåüc quaïn triãût thç sæû haìi loìng vãö cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng



caìng cao, hoaût âäüng cuía täø chæïc caìng coï hiãûu quaí vaì muûc tiãu caìng âaût âæåüc.

Nháûn thæïc vãö mäúi quan hãû giæîa cäng bàòng vãö thuì lao lao âäüng vaì sæû haìi loìng cäng viãûc coï thãø âæåüc xem xeït dæûa vaìo:

(i) Caïc yãúu täú thuäüc vãö caï nhán mäùi ngæåìi lao âäüng khaïc nhau dáùn âãún säú læåüng tiãön læång vaì loaûi tiãön læång mäùi ngæåìi nháûn âæåüc khaïc nhau.

(ii) Caïc yãúu täú thuäüc vãö täø chæïc seî quyãút âënh chênh saïch thuì lao cuía täø chæïc. Tæì âoï, säú læåüng tiãön læång maì täø chæïc seî traí cho ngæåìi lao âäüng dæûa vaìo cäng viãûc trong täø chæïc.

(iii) Kãút quaí cuía so saïnh caïc yãúu täú thuäüc vãö caï nhán ngæåìi lao âäüng (tæïc tiãön læång theo caím nháûn leî ra caï nhán âoï thæûc nháûn) seî taûo nãn nháûn thæïc cuía ngæåìi lao âäüng ràòng hoü âæåüc âäúi xæí cäng bàòng, hay khäng cäng bàòng. Âãún læåüt noï laûi taïc âäüng âãún sæû haìi loìng cäng viãûc vaì kãút quaí thæûc hiãûn cäng viãûc.

Caïc nghiãn cæïu vãö thuì lao cuía caïc nhaì khoa hoüc haình vi âaî âæa âãún kãút luáûn ràòng:

Sæû haìi loìng vãö tiãön læång nháûn âæåüc laì mäüt haìm säú cuía caïc biãún säú: âäü låïn cuía tiãön læång maì täø chæïc traí cho nhán viãn, tiãön læång cuía nhæîng ngæåìi lao âäüng khaïc trong täø chæïc vaì sæû caím nháûn cuía nhán viãn vãö âäü låïn cuía tiãön læång maì âaïng ra hoü nháûn khi thæûc hiãûn cäng viãûc. Sæû haìi loìng vãö tiãön læång coï aính hæåíng låïn âãún sæû haìi loìng cäng viãûc cuîng nhæ aính hæåíng âãún sæû vàõng màût, thuyãn chuyãøn cuía nhán viãn. Tiãön læång seî âäüng viãn têch cæûc sæû thæûc hiãûn cäng viãûc cuía nhán viãn khi vaì chè khi tiãön læång laì quan troüng âäúi våïi hoü. Hãû thäúng tiãön læång âæåüc chi traí nhæ thãú naìo coï aính hæåíng têch cæûc hoàûc tiãu cæûc âãún caïc cäú gàõng thay âäøi cuía täø chæïc.

3. Thuì lao vaì kãút quaí thæûc hiãûn cäng viãûc Lyï thuyãút vaì thæûc tãú âaî chè ra ràòng khäng coï

mäúi quan hãû phuì håüp tuyãût âäúi hoaìn toaìn giæîa sæû



haìi loìng cäng viãûc (trong âoï tiãön læång nháûn âæåüc laì mäüt nhán täú quyãút âënh sæû haìi loìng cäng viãûc cuía nhán viãn) vaì kãút quaí thæûc hiãûn cäng viãûc, caï biãût coï træåìng håüp ngæåìi lao âäüng khäng haìi loìng cäng viãûc nhæng laûi cäú gàõng âaût nàng suáút lao âäüng cao. Màûc duì váûy cáön khàóng âënh ràòng sæû haìi loìng cäng viãûc do tiãön læång nháûn âæåüc chi phäúi coï aính hæåíng quyãút âënh tyí lãû thuáûn âãún kãút quaí thæûc hiãûn cäng viãûc. Tiãön læång nháûn âæåüc caìng cao thæåìng dáùn âãún kãút quaí thæûc hiãûn cäng viãûc caìng täút vaì ngæåüc laûi. Do âoï:

(i) Tiãön læång seî âäüng viãn nhán viãn nãúu nhán viãn tin chàõc ràòng hoaìn thaình cäng viãûc täút seî âæåüc nháûn tiãön læång cao hån vaì ngæåüc laûi.

(ii) Caïc täø chæïc phaíi nháún maûnh táöm quan troüng cuía quan hãû giæîa tiãön læång vaì sæû hoaìn thaình cäng viãûc.

(iii) Nhæîng háûu quaí tiãu cæûc cuía mäúi quan hãû giæîa sæû thæûc hiãûn täút cäng viãûc vaì traí læång cao phaíi âæåüc giaím thiãøu.

Biãûn phaïp tàng cæåìng mäúi quan hãû giæîa thuì lao lao âäüng vaì kãút quaí thæûc hiãûn cäng viãûc

Âãø âäüng viãn ngæåìi lao âäüng, ngæåìi quaín lyï cáön coï caïch nhçn vaì xæí lyï täút mäúi quan hãû giæîa thuì lao lao âäüng vaì kãút quaí thæûc hiãûn cäng viãûc. Khuyãún khêch ngæåìi lao âäüng hoaìn thaình täút cäng viãûc, cháút læåüng cao seî âæåüc nháûn nhiãöu tiãön læång vaì ngæåüc laûi ngæåìi khäng hoaìn thaình cäng viãûc, cháút læåüng keïm seî âæåüc nháûn êt tiãön læång hån. Mäüt säú ngæåìi lao âäüng coï thãø khäng muäún tiãön læång cuía hoü gàõn boï tháût chàût cheî våïi kãút quaí thæûc hiãûn cäng viãûc. Âiãöu âoï coï thãø do: sæû âäüng viãn caï nhán yãúu åït, hoü ngaûi nhæîng aïp læûc khäng thêch thuï tæì âäöng nghiãûp hoàûc hoü tin ràòng ngæåìi quaín lyï seî náng cao tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc (náng mæïc saín læåüng) nãúu ngæåìi lao âäüng hoaìn thaình mæïc lao âäüng quaï cao vaì seî âæåüc nhiãöu tiãön læång. Hãû thäúng âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc seî laì mäüt cäng cuû tàng cæåìng mäúi quan hãû chàût cheî



giæîa tiãön læång våïi kãút quaí thæûc hiãûn cäng viãûc. Thäng qua hãû thäúng âaïnh giaï caïc tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc seî âæåüc thiãút láûp, âæåüc thäng baïo cho ngæåìi lao âäüng vaì âæåüc sæí duûng âãø traí læång cho nhán viãn. Sæû cháúp nháûn vaì loìng tin cuía ngæåìi lao âäüng vaìo caïc khuyãún khêch cuía täø chæïc seî laì mäüt nhán täú quyãút âënh sæû thàõng låüi cuía täø chæïc - taïc âäüng træûc tiãúp âãún cháút læåüng hoaìn thaình cäng viãûc, nàng suáút lao âäüng cao vaì caïc mæïc thuì lao lao âäüng.

4. Thuì lao lao âäüng vaì sæí duûng ngaìy cäng, giåì cäng

Tiãön læång âæåüc nháûn coï aính hæåíng quyãút âënh âãún sæû coï màût hay vàõng màût trong cäng taïc cuía ngæåìi lao âäüng. Sæû vàõng màût coï thãø laì caïch phaín æïng cuía ngæåìi lao âäüng våïi mæïc tiãön læång khäng phuì håüp, khäng cäng bàòng cuía täø chæïc. Trong træåìng håüp naìy ngæåìi lao âäüng thæåìng âæa ra caïc lyï do chung chung nhæ äúm âau, xin nghè pheïp, hoàûc xin nghè nhán coï caïc cå häüi khaïc maì váùn âæåüc nháûn læång. Tuy váûy, mäüt säú ngæåìi vàõng màût ngay caí khi bë càõt giaím læång. Thæûc cháút lyï do vàõng màût thæåìng laì:

Muäún traïnh sæû khäng haìi loìng vãö mäi træåìng cäng viãûc, âiãöu kiãûn lao âäüng, quan hãû våïi âäöng nghiãûp hoàûc våïi ngæåìi giaïm saït. Báút maîn våïi cå cáúu traí cäng cuía täø chæïc nhæ: tiãön læång, âãö baût, nháûn biãút cuía ngæåìi quaín lyï vaì âaïnh giaï ngæåìi lao âäüng khäng cäng bàòng.

Cuìng våïi vàõng màût thç âi muäün vãö såïm cuîng coï nguyãn nhán tæång tæû vaì gáy thiãût haûi vãö nàng suáút, saín læåüng vaì cháút læåüng saín pháøm cuía täø chæïc. Kãút quaí laì hãû säú sæí duûng giåì cäng vaì ngaìy cäng coï êch tháúp.

Biãûn phaïp coï thãø aïp duûng âãø haûn chãú vàõng màût, âãún muäün, vãö såïm nhæ: aïp duûng traí cäng theo giåì laìm viãûc; traí cäng laìm thãm giåì; khuyãún khêch tæû thæûc hiãûn, phaït minh saïng kiãún...

5. Thuì lao lao âäüng vaì thuyãn chuyãøn lao âäüng



Tiãön læång coï aính hæåíng quyãút âënh âãún sæû haìi loìng cäng viãûc âäöng thåìi âæåüc ngæåìi lao âäüng ráút coi troüng khi hoü quyãút âënh tiãúp tuûc kyï håüp âäöng laìm viãûc taûi täø chæïc âoï hay chuyãøn doanh nghiãûp khaïc.

Gäúc rãù cuía chuyãøn cäng taïc laì do sæû báút cäng vãö tiãön læång trong täø chæïc dáùn âãún khäng haìi loìng vãö cäng viãûc. Âiãöu âoï thäi thuïc nhán viãn chuyãøn cäng taïc âãún laìm viãûc åí mäüt täø chæïc khaïc nhiãöu hån laì khaí nàng nháûn âæåüc viãûc laìm täút hån åí täø chæïc seî chuyãøn âãún. Sæû báút cäng bàòng vãö tiãön læång caìng cao thç sæû khäng haìi loìng cäng viãûc caìng cao, mæïc âäü råìi täø chæïc caìng låïn. Âæång nhiãn quyãút âënh chuyãøn cäng taïc âæåüc xem xeït dæûa vaìo nguyãûn voüng cuía nhán viãn vaì hoü coï khaí nàng nháûn âæåüc viãûc laìm åí mäüt täø chæïc khaïc.

Moüi nhán viãn âãöu nháûn thæïc roî caïc phê täøn khi chuyãøn cäng taïc nhæ chi phê âãø håüp lyï hoïa gia âçnh trong træåìng håüp cäng viãûc måïi åí vuìng khaïc, âëa phæång khaïc; ngæåìi lao âäüng cáön coï thåìi gian âãø laìm quen våïi cäng viãûc, våïi âäöng nghiãûp vaì våïi giaïm saït viãn. Do âoï, cáön coï biãûn phaïp tàng cæåìng sæû haìi loìng cäng viãûc, caíi thiãûn âiãöu kiãûn cäng bàòng bãn trong täø chæïc nhæ: caíi thiãûn báöu khäng khê laìm viãûc; caíi thiãûn âiãöu kiãûn lao âäüng; chàm soïc sæïc khoíe cho ngæåìi lao âäüng; taûo cå häüi âãø sæí duûng kiãún thæïc, kyî nàng cuía ngæåìi lao âäüng...

6. Thuì lao lao âäüng vaì hiãûu quaí cuía täø chæïc Tiãön læång âoïng vai troì laì âoìn báøy kinh tãú kêch

thêch ngæåìi lao âäüng vaì seî aính hæåíng âãún læûa choün nghãö nghiãûp, viãûc laìm, haìi loìng cäng viãûc, vàõng màût, thuyãn chuyãøn. Sæû aính hæåíng naìy khäng giäúng nhau giæîa nhæîng ngæåìi lao âäüng vç phuû thuäüc vaìo: tuäøi, giåïi tênh, mæïc thu nháûp, tçnh traûng gia âçnh, trçnh âäü giaïo duûc vaì caïc yãúu täú kinh tãú, vàn hoïa, xaî häüi khaïc. Hån thãú næîa, thuì lao lao âäüng coï quan hãû chàût cheî, biãûn chæïng våïi hiãûu quaí hoaût âäüng cuía täø chæïc. Tiãön læång caìng cao, sæû haìi loìng vãö cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng caìng âæåüc tàng cæåìng, giaím laîng phê giåì cäng, ngaìy cäng, ngæåìi lao âäüng gàõn boï våïi täø chæïc, giaím thuyãn chuyãøn lao âäüng, tàng nàng suáút, cháút læåüng vaì hiãûu quaí hoaût âäüng saín xuáút kinh



doanh cuía täø chæïc. Mäüt khi muûc tiãu cuía täø chæïc âaût âæåüc laûi coï âiãöu kiãûn náng cao mæïc säúng váût cháút vaì tinh tháön cuía ngæåìi lao âäüng, taûo âäüng læûc kêch thêch ngæåìi lao âäüng.

Âãø tàng cæåìng mäúi quan hãû cuía thuì lao lao âäüng vaì hiãûu quaí hoaût âäüng cuía täø chæïc khi xáy dæûng thuì lao lao âäüng cáön quaïn triãût:

(i) Caïc chæång trçnh thuì lao phaíi nhàòm tàng cæåìng gàõn boï nhu cáöu cuía caïc caï nhán lao âäüng, âäöng thåìi phaíi linh hoaût vaì mãöm deío nhàòm thêch æïng våïi âa daûng hoïa læûc læåüng lao âäüng.

(ii) Táûp trung traí thuì lao cao hån cho ngæåìi lao âäüng hoaìn thaình cäng viãûc xuáút sàõc, coï kiãún thæïc, kyî nàng cao.

Caïc chênh saïch, sæû thæûc hiãûn vaì caïc quyãút âënh thuì lao phaíi âæåüc baío vãû vaì quaín trë bàòng caïc chæång trçnh quaín lyï nguäön nhán læûc.

III. CAÏC YÃÚU TÄÚ AÍNH HÆÅÍNG ÂÃÚN THUÌ LAO LAO ÂÄÜNG

Nhæ âaî biãút tiãön cäng/tiãön læång laì pháön thuì lao cå baín, noï laì thaình pháön chênh, chiãúm tyí troüng låïn trong thuì lao lao âäüng cuía mäùi ngæåìi lao âäüng. Do váûy, khi xeït caïc yãúu täú aính hæåíng âãún thuì lao lao âäüng cuîng chênh laì xem xeït caïc yãúu täú aính hæåíng âãún thuì lao lao âäüng, nhæng coï thãø chia laìm bäún nhoïm sau âáy: Yãúu täú thuäüc mäi træåìng bãn ngoaìi; nhæîng yãúu täú thuäüc vãö täø chæïc; nhæîng yãúu täú thuäüc vãö cäng viãûc; nhæîng yãúu täú thuäüc vãö caï nhán ngæåìi lao âäüng. Dæåïi âáy chuïng ta seî phán têch cuû thãø tæìng nhoïm yãúu täú.

1. Yãúu täú thuäüc mäi træåìng bãn ngoaìi gäöm:1.1. Thë træåìng lao âäüngTçnh hçnh cung vaì cáöu lao âäüng, tháút nghiãûp trãn

thë træåìng lao âäüng laì yãúu täú bãn ngoaìi quan troüng nháút aính hæåíng âãún säú læåüng tiãön cäng maì ngæåìi chuí sæí duûng sæïc lao âäüng seî âæa ra âãø thu huït vaì gçn giæî ngæåìi lao âäüng coï trçnh âäü. Sæû thay âäøi cå cáúu âäüi nguî lao âäüng, caïc âënh chãú vãö giaïo duûc vaì



âaìo taûo cuîng aính hæåíng âãún mæïc tiãön læång cuía doanh nghiãûp.

1.2. Sæû khaïc biãût vãö tiãön læång theo vuìng âëa lyï maì täø chæïc/doanh nghiãûp âang cæ truï

1.3. Caïc mong âåüi cuía xaî häüi, vàn hoïa, phong tuûc, táûp quaïn

Caïc mong âåüi cuía xaî häüi, vàn hoïa, phong tuûc, táûp quaïn taûi nåi doanh nghiãûp âang kinh doanh cuîng cáön âæåüc læu tám xem xeït khi xaïc âënh mæïc tiãön læång vç tiãön læång phaíi phuì håüp våïi chi phê sinh hoaût cuía vuìng âëa lyï.

1.4. Caïc täø chæïc cäng âoaìnCäng âoaìn laì mäüt täø chæïc coï thãú læûc maûnh maì

caïc cáúp quaín trë phaíi thaío luáûn våïi hoü vãö caïc tiãu chuáøn âæåüc sæí duûng âãø xãúp læång; caïc mæïc chãnh lãûch vãö tiãön læång; caïc hçnh thæïc traí læång... Nãúu doanh nghiãûp âæåüc cäng âoaìn uíng häü thç caïc kãú hoaûch âãö ra ráút dãù giaình âæåüc thàõng låüi.

1.5. Luáût phaïp vaì caïc Quy âënh cuía chênh phuíCaïc âiãöu khoaín vãö tiãön læång, tiãön cäng vaì caïc

phuïc låüi âæåüc quy âënh trong Bäü luáût Lao âäüng âoìi hoíi caïc täø chæïc phaíi tuán thuí khi xaïc âënh vaì âæa ra caïc mæïc tiãön læång.

1.6. Tçnh traûng cuía nãön kinh tãúTçnh traûng cuía nãön kinh tãú âang suy thoaïi hay âang

tàng træåíng nhanh seî taûo cho doanh nghiãûp coï khuynh hæåïng haû tháúp hoàûc tàng læång cho ngæåìi lao âäüng. Båíi vç, trong âiãöu kiãûn nãön kinh tãú suy thoaïi nguäön cung vãö lao âäüng tàng lãn, coìn trong âiãöu kiãûn nãön kinh tãú tàng træåíng thç viãûc laìm âæåüc taûo ra vaì nhu cáöu vãö lao âäüng laûi tàng lãn.

2. Yãu cáöu thuäüc vãö täø chæïc Täø chæïc/doanh nghiãûp thuäüc ngaình saín xuáút

hoàûc lénh væûc saín xuáút kinh doanh naìo. Doanh nghiãûp coï täø chæïc cäng âoaìn hay khäng? Låüi nhuáûn vaì khaí nàng chi traí thuì lao lao âäüng

cuía täø chæïc. Caïc täø chæïc kinh doanh thaình cäng thæåìng coï khuynh hæåïng traí læång cao hån



mæïc læång trung bçnh cuía thë træåìng lao âäüng bãn ngoaìi vaì ngæåüc laûi.

Quy mä cuía doanh nghiãûp. Trçnh âäü trang bë kyî thuáût cuía doanh nghiãûp:

Tiãn tiãún, hiãûn âaûi hay laûc háûu. Quan âiãøm, triãút lyï cuía täø chæïc trong traí

læång: Täø chæïc âàût mæïc læång cao, tháúp hay theo caïc mæïc læång trãn thë træåìng. Chàóng haûn mäüt säú cäng ty muäún âæïng âáöu trong viãûc traí læång cao hån caïc cäng ty khaïc. Caïc cäng ty naìy muäún thu huït nhán taìi, båíi vç hoü cho ràòng traí læång cao hån caïc täø chæïc seî thu huït nhæîng ngæåìi laìm viãûc coï khaí nàng cao hån. Traí læång cao cuîng thuïc âáøy ngæåìi lao âäüng laìm viãûc coï cháút læåüng cao, tàng suáút lao âäüng cao vaì vç thãú chi phê lao âäüng cuía mäüt âån vë saín pháøm seî tháúp hån.

Mäüt säú täø chæïc khaïc laûi aïp duûng mæïc læång thënh haình tæïc laì mæïc læång trung bçnh maì háöu hãút caïc täø chæïc khaïc âang traí cho ngæåìi lao âäüng. Vç hoü cho ràòng våïi caïch âoï váùn thu huït âæåüc ngæåìi lao âäüng coï trçnh âäü laình nghãö phuì håüp våïi yãu cáöu cäng viãûc, âäöng thåìi váùn duy trç âæåüc vë trê caûnh tranh cuía cäng ty bàòng caïch khäng náng giaï saín pháøm hoàûc dëch vuû cuía cäng ty.

Coï täø chæïc laûi coï chênh saïch traí læång tháúp hån mæïc læång hiãûn haình trãn thë træåìng båíi vç: hoàûc laì täø chæïc âang gàûp khoï khàn vãö taìi chênh; hoàûc laì ngoaìi tiãön læång ngæåìi lao âäüng coìn nháûn âæåüc caïc khoaín tråü cáúp khaïc. Nhæng caïc cäng trçnh nghiãn cæïu âaî chè roî traí læång tháúp khäng coï nghéa laì tiãút kiãûm âæåüc chi phê, ngæåüc laûi täø chæïc seî täún keïm hån båíi vç ngæåìi lao âäüng laìm viãûc khäng coï nàng suáút, nhæîng ngæåìi lao âäüng gioíi seî råìi täø chæïc.

3. Yãúu täú thuäüc vãö cäng viãûcCäng viãûc laì yãúu täú chênh quyãút âënh vaì aính

hæåíng âãún thuì lao lao âäüng, mæïc tiãön læång cuía ngæåìi lao âäüng trong täø chæïc. Caïc doanh nghiãûp ráút chuï troüng âãún giaï trë thæûc cuía tæìng cäng viãûc cuû thãø. Nhæîng yãúu täú thuäüc vãö cäng viãûc cáön âæåüc xem xeït tuìy theo âàûc træng, näüi dung cuía mäùi cäng



viãûc cuû thãø. Tuy váûy nhæîng âàûc træng chung nháút cáön âæåüc phán têch vaì âaïnh giaï cho mäùi cäng viãûc gäöm: Kyî nàng; traïch nhiãûm; sæû cäú gàõng vaì âiãöu kiãûn laìm viãûc.

3.1. Kyî nàng

- Mæïc âäü phæïc taûp cuía cäng viãûc; yãu cáöu kyî nàng lao âäüng trê oïc vaì lao âäüng chán tay.

- Yãu cáöu vãö kiãún thæïc giaïo duûc, âaìo taûo cáön thiãút cho cäng viãûc.

- Khaí nàng ra quyãút âënh, âaïnh giaï.

- Sæû kheïo leïo tay chán; khaí nàng saïng taûo; tênh linh hoaût... cäng viãûc âoìi hoíi.

- Khaí nàng quaín lyï; khaí nàng häüi nháûp maì cäng viãûc âoìi hoíi. 3.2. Traïch nhiãûmCäng viãûc âoìi hoíi traïch nhiãûm âäúi våïi caïc váún âãö

sau âáy:

- Tiãön, taìi saín, sæû cam kãút trung thaình...

- Ra quyãút âënh

- Giaïm saït cäng viãûc cuía ngæåìi khaïc hoàûc cuía ngæåìi dæåïi quyãön.

- Kãút quaí taìi chênh

- Quan hãû våïi cäüng âäöng, våïi khaïch haìng vaì våïi caïc âäúi tæåüng khaïc bãn trong vaì bãn ngoaìi täø chæïc.

- Váût tæ, trang thiãút bë, taìi saín vaì maïy moïc thiãút bë.

- Ra quyãút âënh caïc chênh saïch cuía doanh nghiãûp.

- Thäng tin coï âäü tin cáûy cao.

- Mæïc âäü phuû thuäüc vaì âäü chênh xaïc, cháút læåüng cuía cäng viãûc.3.3. Cäú gàõng

- Yãu cáöu vãö thãø læûc vaì trê læûc.

- Sæû càng thàng cuía cäng viãûc.

- Quan tám âãún nhæîng âiãöu cuû thãø, chi tiãút.

- Nhæîng mäúi quan tám khaïc âæåüc yãu cáöu khi thæûc hiãûn cäng viãûc.



3.4. Caïc âiãöu kiãûn laìm viãûc

- Caïc âiãöu kiãûn cuía cäng viãûc nhæ aïnh saïng; tiãúng äön; âäü rung chuyãøn; näöng âäü buûi...

- Âäüc haûi aính hæåíng âãún sæïc khoíe ngæåìi lao âäüng.4. Yãúu täú thuäüc vãö caï nhán ngæåìi lao âäüngCaï nhán ngæåìi lao âäüng laì yãúu täú coï taïc âäüng

ráút låïn âãún viãûc traí læång. Mæïc tiãön læång, tiãön cäng tuìy thuäüc vaìo sæû hoaìn thaình cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng, trçnh âäü, kinh nghiãûm, thám niãn cäng taïc, sæû trung thaình, tiãöm nàng;

- Sæû hoaìn thaình cäng viãûc: Ngæåìi lao âäüng gioíi, coï thaình têch xuáút sàõc nàng suáút cao thæåìng âæåüc traí læång cao hån.

- Thám niãn cäng taïc laì mäüt yãúu täú âæåüc tênh âãún khi traí læång. Ngæåìi lao âäüng coï thám niãn láu nàm trong nghãö cuîng thæåìng âæåüc nháûn mæïc læång cao hån.

- Kinh nghiãûm: Kinh nghiãûm cuîng laì mäüt yãúu täú aính hæåíng âãún mæïc tiãön læång vaì cáön âæåüc xem xeït khi traí læång.

- Thaình viãn trung thaình: Coï nghéa laì ngæåìi âoï laìm viãûc láu nàm hån nhæîng ngæåìi khaïc trong täø chæïc, âàûc biãût trong nhæîng giai âoaûn khoï khàn vaì thàng tráöm cuía täø chæïc ngæåìi lao âäüng âoï váùn luän âäöng cam cäüng khäø âãø væåüt khoï vaì giaình âæåüc thàõng låüi. Khi traí læång phaíi xem xeït âãún yãúu täú naìy.

- Tiãöm nàng: Khi âënh mæïc læång cáön quan tám âãún tiãöm nàng cuía ngæåìi lao âäüng vaì nuäi dæåîng tiãöm nàng âo. Coï thãø coï ngæåìi lao âäüng chæa coï kinh nghiãûm hoàûc chæa coï khaí nàng laìm âæåüc nhæîng cäng viãûc khoï ngay nhæng trong tæång lai hoü coï tiãöm nàng thæûc hiãûn âæåüc. Do âoï, nhæîng ngæåìi treí tuäøi nhæ nhæîng sinh viãn täút nghiãûp coï thaình têch hoüc táûp gioíi coï thãø âæåüc traí læång cao båíi vç hoü coï tiãöm nàng tråí thaình ngæåìi quaín lyï gioíi trong tæång lai.

IV. CAÏC TIÃU THÆÏC LÆÛA CHOÜN KHI XÁY DÆÛNG HÃÛ THÄÚNG THUÌ LAO LAO ÂÄÜNG

Thuì lao lao âäüng coï aính hæåíng âãún caï nhán ngæåìi lao âäüng trãn caïc màût kinh tãú, xaî häüi, tám lyï. Do âoï,



nhæîng khiãúm khuyãút trong quaín lyï vaì thuì lao lao âäüng coï aính hæåíng tiãu cæûc âãún ngæåìi lao âäüng vaì âãún læåüt noï laûi aính hæåíng âãún kãút quaí thæûc hiãûn cäng viãûc cuía täø chæïc. Xáy dæûng hãû thäúng thuì lao lao âäüng cuía täø chæïc cáön phaíi:

Hãû thäúng thuì lao lao âäüng cho pheïp täø chæïc giaình âæåüc caïc muûc tiãu chiãún læåüc.

Hãû thäúng thuì lao lao âäüng phaíi phuì håüp våïi âàûc âiãøm vaì mäi træåìng cuía täø chæïc.

Âãø xáy dæûng vaì phaït triãøn mäüt hãû thäúng thuì lao lao âäüng cuía täø chæïc coï hiãûu quaí cáön xem xeït vaì læûa choün caïc tiãu thæïc dæåïi âáy. Mäùi tiãu thæïc phaín aïnh hai thaïi cæûc cuía sæû læûa choün hoàûc laì caïi naìy hoàûc laì caïi kia. Nhæng trãn thæûc tãú caïc täø chæïc xáy dæûg vaì quy âënh hãû thäúng thuì lao lao âäüng thæåìng læûa choün sæû cán bàòng giæîa hai thaïi cæûc. Caïc tiãu thæïc naìy gäöm:

1. Cäng bàòng bãn trong hay cäng bàòng bãn ngoaìi

Cäng bàòng bãn trong vaì cäng bàòng bãn ngoaìi âãöu phaíi âæåüc quaïn triãût trong cå cáúu hãû thäúng traí cäng lao âäüng cuía täø chæïc.

Hai mä hçnh cå baín coï thãø váûn duûng âãø xem xeït cäng bàòng bãn trong hay laì cäng bàòng bãn ngoaìi laì:

a. Mä hçnh cäng bàòng phán phäúiMä hçnh naìy cho ràòng våïi tæ caïch laì thaình viãn

trong täø chæïc, khi laìm viãûc ngæåìi lao âäüng âoïng goïp sæïc læûc, kyî nàng, cäú gàõng, thåìi gian... cuía baín thán mçnh cho täø chæïc âãø nháûn âæåüc thu nháûp. So saïnh giæîa mæïc âoïng goïp cuía mäùi ngæåìi lao âäüng cho täø chæïc våïi thu nháûp nháûn âæåüc tæì täø chæïc ta âæåüc tyí säú âoïng goïp/thu nháûp.

Cäng bàòng bãn trong vãö thuì lao âaût âæåüc khi tyí säú âoïng goïp/thu nháûp cuía baín thán hoü ngang bàòng våïi tyí säú âoïng goïp/thu nháûp cuía nhæîng ngæåìi kinh doanh khaïc trong täø chæïc.

Cäng bàòng bãn ngoaìi âaût âæåüc khi ngæåìi lao âäüng so saïnh tyí säú âoïng goïp/thu nháûp cuía baín thán hoü



ngang bàòng våïi tyí säú âoïng goïp/thu nháûp cuía nhæîng ngæåìi lao âäüng åí caïc täø chæïc khaïc.

Nhiãûm vuû chênh cuía hãû thäúng thuì lao lao âäüng laì âaím baío mæïc læång âæåüc xáy dæûng trãn cå såí tyí säú âoïng goïp/thu nháûp cán bàòng bãn trong täø chæïc cuîng nhæ ngoaìi täø chæïc.

b. Mä hçnh thë træåìng lao âäüngCaïc nhaì kinh tãú hoüc cho ràòng sæû cäng bàòng tiãön

læång âaût âæåüc khi mæïc læång cho mäüt cäng viãûc naìo âoï âæåüc xaïc âënh taûi âiãøm giao nhau giæîa âæåìng cung vaì âæåìng cáöu lao âäüng trong thë træåìng lao âäüng, nhàòm thu huït vaì gçn giæî lao âäüng coï cháút læåüng cao. Âiãøm cå baín cuía mä hçnh naìy laì cäng bàòng bãn ngoaìi âaût âæåüc khi doanh nghiãûp traí læång cho ngæåìi lao âäüng theo tyí giaï thë træåìng - mæïc læång cán bàòng trãn thë træåìng. Âiãöu âoï cuîng coï nghéa ràòng hãû thäúng thuì lao lao âäüng cuía täø chæïc væìa âaím baío âæåüc cäng bàòng bãn trong laûi væìa âaím baío âæåüc cäng bàòng bãn ngoaìi.

Nãúu traí tháúp hån mæïc læång cuía thë træåìng thç doanh nghiãûp seî khäng thu huït vaì gçn giæî âæåüc nhæîng ngæåìi lao âäüng coï cháút læåüng cao phuì håüp våïi yãu cáöu cäng viãûc. Nãúu traí læång cao hån mæïc læång cuía thë træåìng, doanh nghiãûp khäng baïn âæåüc saín pháøm trãn thë træåìng vç chi phê lao âäüng quaï cao. Caí hai træåìng håüp trãn doanh nghiãûp âãöu gàûp khoï khàn.

Khaïi quaït laûi, trong âiãöu kiãûn thë træåìng thay âäøi nhanh choïng, täø chæïc coï quy mä nhoí, måïi thaình láûp nhæng laûi coï nhu cáöu cao vãö phaït minh, saïng kiãún âãø duy trç vë trê caûnh tranh khi xáy dæûng hãû thäúng thuì lao lao âäüng thæåìng nháún maûnh hån vaìo cäng bàòng bãn ngoaìi.

Âäúi våïi caïc täø chæïc âaî âæåüc thaình láûp trong thåìi gian daìi, quy mä låïn, saín pháøm chên muìi, læûc læåüng lao âäüng gàõn boï våïi täø chæïc vaì âaî cäúng hiãún láu daìi trong täø chæïc, cäng nghãû êt thay âäøi vaì cäng viãûc äøn âënh. Khi xáy dæûng hãû thäúng thuì lao lao âäüng thæåìng nháún maûnh hån vaìo cäng bàòng bãn trong.

2. Thuì lao cäú âënh hay thuì lao biãún âäøi



Caïc täø chæïc coï thãø læûa choün goïi thuì lao våïi tyí troüng cuía caïc thaình pháön ráút khaïc nhau tuìy thuäüc våïi âiãöu kiãûn cuía mçnh: hoàûc laì thuì lao cå baín våïi tyí troüng cao, hoàûc laì thuì lao biãún âäøi/caïc khuyãún khêch dæûa vaìo caïc tiãu chuáøn âaî âæåüc quy âënh træåïc våïi tyí troüng cao.

Vê duû: ÅÍ Myî, City Bank traí thuì lao cho ngæåìi lao âäüng háöu hãút dæåïi daûng thuì lao cå baín. Trong khi âoï, Anderson Windowns tåïi 50% thuì lao lao âäüng âæåüc traí dæåïi daûng tiãön thæåíng theo låüi nhuáûn nàm cuía cäng ty. ÅÍ Myî, trung bçnh thuì lao biãún âäøi chiãúm 5% täøng thuì lao lao âäüng. Tæång tæû åí Nháût laì 20%.

Thuì lao biãún âäøi gäöm tiãön thæåíng caï nhán, tiãön thæåíng täø, âäüi; phán chia låüi nhuáûn; phán chia nàng suáút... Tyí troüng thuì lao biãún âäøi caìng cao thç sæû chia seí ruíi ro giæîa ngæåìi lao âäüng vaì täø chæïc caìng låïn.

3. Thuì lao theo thæûc hiãûn cäng viãûc hay laì thuì lao theo nhán viãn

Mäùi täø chæïc coï thãø læûa choün traí læång theo kãút quaí thæûc hiãûn cäng viãûc cuía mäùi ngæåìi lao âäüng hay laì læûa choün traí læång theo nhán viãn.

Traí læång theo kãút quaí thæûc hiãûn cäng viãûc laì traí læång theo säú læåüng saín pháøm saín xuáút ra, hoàûc traí læång theo doanh säú baïn ra. Caïch traí læång naìy thêch håüp våïi caïc täø chæïc coï sæû âoïng goïp cuía caï nhán lao âäüng hoàûc cuía nhoïm ngæåìi lao âäüng gàõn boï chàût våïi thuì lao lao âäüng, vaì säú læåüng tiãön læång nháûn âæåüc coï sæû khaïc nhau âaïng kãø giæîa nhæîng ngæåìi lao âäüng hoàûc giæîa caïc nhoïm lao âäüng.

Traí læång theo nhán viãn laì traí mæïc læång giäúng nhau hoàûc tæång âæång nhau cho moüi ngæåìi lao âäüng âaím nháûn mäüt cäng viãûc nháút âënh, kãø caí ngæåìi lao âäüng coï kãút quaí thæûc hiãûn cäng viãûc ráút cao. Vê duû caïc cäng nhán âäún gäù nháûn âæåüc tiãön læång nhæ nhau cho säú læåüng giåì laìm viãûc cuía tuáön (thæåìng laì 48 giåì).

Læûa choün traí læång theo kãút quaí thæûc hiãûn cäng viãûc hay traí læång theo nhán viãn phuû thuäüc chuí yãúu vaìo vàn hoïa cuía täø chæïc, loìng tin cuía ngæåìi quaín lyï cáúp cao.



4. Thuì lao theo cäng viãûc hay theo caï nhán lao âäüng

Hãû thäúng thuì lao lao âäüng mang tênh truyãön thäúng cho ràòng khi xáy dæûng thuì lao cå baín mäüt täø chæïc nãn âaïnh giaï giaï trë cuía mäùi cäng viãûc chæï khäng âaïnh giaï ngæåìi lao âäüng thæûc hiãûn cäng viãûc âoï täút nhæ thãú naìo. Våïi hãû thäúng thuì lao naìy, cäng viãûc tråí thaình mäüt âån vë âãø xaïc âënh thuì lao cå baín chæï khäng phaíi caï nhán lao âäüng thæûc hiãûn cäng viãûc âoï. Âiãöu naìy coï nghéa ràòng giaï trë täúi thiãøu vaì täúi âa cuía mäùi cäng viãûc âæåüc xaïc âënh âäüc láûp våïi caïc caï nhán lao âäüng.

Vê duû: Mäüt tiãún sé hoïa hoüc khi bë tháút nghiãûp coï thãø cháúp nháûn laìm cäng viãûc cuía mäüt ngæåìi taûp vuû nhæ queït doün nåi laìm viãûc, lau nhaì, sàõp xãúp laûi nåi laìm viãûc... vaì hæåíng mæïc læång 2.000 âäöng/giåì nhæ nhán viãn taûp vuû khäng coï trçnh âäü chuyãn män.

Traí thuì lao theo caï nhán lao âäüng tæïc laì thuì lao cå baín dæûa vaìo khaí nàng, kiãún thæïc, tiãöm nàng cuía caï nhán cuîng nhæ tênh linh hoaût, nhaûy beïn cuía caï nhán lao âäüng trong thæûc hiãûn caïc nhiãûm vuû khaïc nhau. Våïi hãû thäúng traí læång theo caï nhán lao âäüng (tæïc traí læång theo kiãún thæïc hoàûc kyî nàng cuía ngæåìi lao âäüng) ngæåìi lao âäüng âæåüc traí læång theo caïc cäng viãûc hoü coï thãø âaím nháûn hoàûc traí læång theo taìi nàng hoü coï vaì âæåüc sæí duûng âãø hoaìn thaình xuáút sàõc caïc nhiãûm vuû trong tçnh hçnh cuû thãø. Nhiãûm vuû hoaìn thaình caìng nhiãöu, cháút læåüng cäng viãûc hoaìn thaình caìng xuáút sàõc thç læång cå baín caìng cao.

Vê duû: Mäüt tiãún sé hoïa hoüc nhæ âaî nãu trãn vç coï kiãún thæïc, kyî nàng vaì khaí nàng gioíi, coï thãø laìm âæåüc ráút nhiãöu viãûc khi cáön thiãút theo yãu cáöu cuía täø chæïc. Chàóng haûn tæì lau nhaì, queït nhaì, lau maïy, chæîa maïy, giuïp âåî caïc nhán viãn phoìng thê nghiãûm, cho âãún viãút baïo caïo vaì hoaìn thaình caïc âãö taìi nghiãn cæïu khoa hoüc, caïc cäng trçnh nghiãn cæïu åí caïc cáúp khaïc nhau. Vç váûy, anh ta âæåüc traí læång 18.000 âäöng/giåì. Thuì lao lao âäüng theo caï nhán lao âäüng coï æu âiãøm chuí yãúu laì âäüng viãn ngæåìi lao âäüng phaït huy saïng kiãún; dãù daìng giao viãûc cho ngæåìi lao âäüng; giaím thuyãn chuyãøn vaì vàõng màût trong cäng taïc. Tuy váûy, traí læång theo caï



nhán lao âäüng coï nhæåüc âiãøm laì chi phê lao âäüng cao, laìm máút chuyãn män hoïa lao âäüng, khoï khàn trong tuyãøn choün nhán viãn.

Caïc nghiãn cæïu âaî chè roî khäng coï caïch traí thuì lao naìo laì hoaìn haío tuyãût âäúi, viãûc læûa choün thuì lao theo cäng viãûc hay theo caï nhán lao âäüng phaíi tuìy thuäüc vaìo âiãöu kiãûn cuû thãø cuía täø chæïc. Thuì lao theo cäng viãûc thæåìng thêch håüp cho caïc täø chæïc coï cäng viãûc äøn âënh, cäng viãûc thæåìng khäng thay âäøi, âãø hiãøu biãút vaì nàõm âæåüc mäüt cäng viãûc âoìi hoíi thåìi gian âaìo taûo daìi, thuyãn chuyãøn lao âäüng tháúp, caïc cäng viãûc trong ngaình âaî âæåüc tiãu chuáøn hoïa, ngæåìi lao âäüng luän coï mong muäún cáöu thë.

Thuì lao theo caï nhán lao âäüng thæåìng phuì håüp våïi caïc täø chæïc coï læûc læåüng lao âäüng gioíi vaì sàôn loìng hoüc âãø hiãøu biãút caïc cäng viãûc khaïc trong täø chæïc, sæû tham gia cuía caï nhán lao âäüng vaì cuía täø nhoïm lao âäüng âæåüc måí räüng trong toaìn täø chæïc, ngæåìi lao âäüng coï nhiãöu cå häüi âãø hoüc táûp vaì nàõm bàõt caïc kyî nàng måïi, nhæîng thiãût haûi trong thuyãn chuyãøn lao âäüng vaì vàõng màût trong saín xuáút seî gáy thiãût haûi ráút låïn cho täø chæïc.

5. Thuì lao tháúp hån hay cao hån mæïc thuì lao âang thënh haình trãn thë træåìng

Læûa choün thuì lao lao âäüng cao hån hay tháúp hån mæïc thuì lao âang thënh haình trãn thë træåìng do hai nguyãn nhán:

Thæï nháút tiãön læång maì ngæåìi lao âäüng nháûn âæåüc tæì täø chæïc seî aính hæåíng træûc tiãúp âãún khaí nàng thu huït lao âäüng tæì caïc täø chæïc khaïc. Mæïc tiãön læång tháúp laì nhán täú chênh dáùn âãún khäng haìi loìng vãö cäng viãûc vaì laì mäüt trong baïo hiãûu âáöu tiãn cuía thuyãn chuyãøn lao âäüng.

Thæï hai læûa choün mæïc læång cao hån hay mæïc læång tháúp hån læång thënh haình trãn thë træåìng coï aính hæåíng quyãút âënh âãún giaï thaình saín pháøm vç tiãön læång laì mäüt yãúu täú quan troüng cuía chi phê saín xuáút. Quyãút âënh traí læång cao hån mæïc læång thë træåìng seî cho pheïp täø chæïc thu huït âæåüc lao âäüng gioíi, haûn



chãú thuyãn chuyãøn lao âäüng, taûo ra báöu khäng khê lao âäüng vui veí trong täø chæïc.

Kinh nghiãûm cho tháúy chênh saïch traí læång cao hån mæïc læång thënh haình trãn thë træåìng thêch håüp våïi caïc cäng ty låïn, êt âäúi thuí caûnh tranh, coï truyãön thäúng hoaìn thaình xuáút sàõc nhiãûm vuû vaì do âoï coï khaí nàng traí læång cao hån.

Traí læång bàòng mæïc læång thënh haình trãn thë træåìng phuì håüp våïi caïc täø chæïc âaî âæåüc thaình láûp ráút hoaìn haío, coï sæïc caûnh tranh cao.

Traí læång tháúp hån mæïc læång thënh haình trãn thë træåìng phuì håüp våïi caïc täø chæïc coï quy mä nhoí, hoaût âäüng trong khu væûc kinh tãú yãúu thãú, säú læåüng lao âäüng êt nhæng tyí troüng lao âäüng næî cao.

6. Thuì lao mang tênh taìi chênh hay thuì lao mang tênh phi taìi chênh

Thuì lao mang tênh taìi chênh hay thuì lao mang tênh phi taìi chênh laì mäüt trong nhæîng tranh luáûn láu âåìi nháút vãö thuì lao lao âäüng. Thuì lao mang tênh phi taìi chênh khäng âæåüc biãøu hiãûn cuû thãø, khäng læåüng hoïa âæåüc gàõn liãön våïi caïc yãúu täú thuäüc näüi dung cäng viãûc vaì mäi træåìng laìm viãûc.

Mäùi cäng ty cáön coï sæû læûa choün phuì håüp vaì kãút håüp haìi hoìa giæîa thuì lao mang tênh taìi chênh vaì phi taìi chênh. Thäng thæåìng caïc cäng ty muäún tàng cæåìng thaình têch vaì traïch nhiãûm cuía caï nhán lao âäüng nháún maûnh thuì lao mang tênh taìi chênh. Trong khi âoï, caïc cäng ty muäún tàng cæåìng sæû raìng buäüc cuía caï nhán våïi täø chæïc thæåìng nháún maûnh thuì lao mang tênh phi taìi chênh. Taûi caïc cäng ty naìy thæåìng coï læûc læåüng lao âäüng äøn âënh, cháút læåüng phuûc vuû khaïch haìng vaì âàûc tênh trung thaình cuía nhán viãn âæåüc âàût lãn haìng âáöu, muäún xáy dæûng báöu khäng khê lao âäüng mang tênh håüp taïc cao.

7. Traí læång cäng khai hay traí læång kênCoï mäüt säú cäng ty thäng baïo cäng khai mæïc læång

cuía moüi ngæåìi trong täø chæïc. Ngæåüc laûi coï mäüt säú cäng ty yãu cáöu ngæåìi lao âäüng phaíi cam kãút khäng tiãút läü våïi âäöng nghiãûp mæïc læång cuía mçnh hoàûc coï thãø bë phaût nãúu khäng thæûc hiãûn âuïng cam kãút. Mäüt



säú cäng ty khaïc laûi læûa choün giæîa hai thaïi cæûc khäng cäng khai tiãön læång cuía tæìng caï nhán lao âäüng nhæng laûi cung cáúp thäng tin vãö caïc ngaûch læång, báûc læång.

So våïi traí læång kên, traí læång cäng khai coï æu âiãøm vaì nhæåüc âiãøm sau:

Vãö æu âiãøm: Giaím båït sæû khäng haìi loìng cuía ngæåìi lao âäüng vãö tiãön læång vç ngæåìi lao âäüng thæåìng tháöm cho ràòng tiãön læång maì hoü âæåüc nháûn thæåìng nhoí hån sæû cäúng hiãún. Hån næîa, traí læång cäng khai buäüc ngæåìi quaín lyï thuì lao lao âäüng phaíi quaín lyï coï hiãûu quaí hån vaì cäng bàòng hån vç caïc quyãút âënh kyí luáût hoàûc khen thæåíng âãöu âæåüc thäng baïo cäng khai.

Vãö nhæåüc âiãøm:Mäüt laì, traí læång cäng khai buäüc caïc nhaì quaín lyï

vaì giaïm saït viãn phaíi baío vãû caïc quyãút âënh thuì lao cuía mçnh træåïc cäng chuïng. Maì caïc quyãút âënh thuì lao naìy khäng phaíi luïc naìo cuîng thoía maîn âæåüc nguyãûn voüng vaì mong muäún cuía moüi ngæåìi lao âäüng.

Hai laì, nhæîng aính hæåíng tiãu cæûc cuía sai soït trong quyãút âënh thuì lao bë tàng lãn, haûn chãú saïng kiãún cuía ngæåìi quaín lyï khi âæa ra quyãút âënh måïi vãö thuì lao lao âäüng.

Ba laì, âãø traïnh laîng phê thåìi gian vaì giaím tranh luáûn våïi ngæåìi lao âäüng, ngæåìi quaín lyï coï thãø traí læång nhæ nhau cho moüi ngæåìi lao âäüng ngay caí khi nhæîng ngæåìi naìy coï kãút quaí thæûc hiãûn cäng viãûc ráút khaïc nhau. Háûu quaí seî dáùn âãún thuyãn chuyãøn lao âäüng cuía nhæîng ngæåìi hoaìn thaình cäng viãûc täút hån vç hoü caím tháúy bë âaïnh giaï tháúp giaï trë lao âäüng cuía mçnh.

Tuy váûy, traí læång cäng khai khäng phaíi âãöu thêch håüp våïi moüi täø chæïc. Mäùi täø chæïc phaíi càn cæï vaìo âàûc âiãøm cuía lao âäüng, yãu cáöu cäng viãûc vaì vàn hoïa cuía täø chæïc maì læûa choün caïch traí læång phuì håüp: cäng khai, hoàûc laì kên, hoàûc laì sæû kãút håüp giæîa hai thaïi cæûc.

8. Quyãút âënh thuì lao táûp trung hay laì phi táûp trung



Caïc täø chæïc phaíi laìm roî ai laì ngæåìi xáy dæûng, quaín lyï vaì âiãöu tiãút caïc quyãút âënh tiãön læång vaì laìm åí âáu. Våïi hãû thäúng thuì lao táûp trung, caïc quyãút âënh læång do phoìng Nguäön nhán læûc cuía Täøng cäng ty xáy dæûng vaì âiãöu tiãút.

Våïi hãû thäúng thuì lao phi táûp trung, caïc quyãút âënh tiãön læång do ngæåìi quaín lyï cuía tæìng phoìng, ban, phán xæåíng trong cy xáy dæûng.

9. Thuì lao khaïc nhau hay thuì lao giäúng nhauToïm laûi, thuì lao lao âäüng laì mäüt váún âãö phæïc

taûp vaì coï aính hæåíng quyãút âënh âãún sæû thaình baûi cuía täø chæïc. Chên càûp tiãu thæïc âaî phán têch trãn coï mäúi quan hãû biãûn chæïng, gàõn boï chàût cheî våïi nhau. Mäùi täø chæïc cáön váûn duûng linh hoaût khi xáy dæûng hãû thäúng thuì lao lao âäüng. Hoàûc laì nháún maûnh thaïi cæûc naìy, hoàûc laì nháún maûnh thaïi cæûc kia hoàûc coï thãø kãút håüp haìi hoìa giæîa hai thaïi cæûc tæïc læûa choün thã cán bàòng nhàòm taûo ra sæû haìi loìng cäng viãûc vaì náng cao hiãûu quaí hoaût âäüng cuía täø chæïc.

TOÏM TÀÕT NÄÜI DUNGThuì lao lao âäüng coï aính hæåíng ráút låïn âãún sæû

thæûc hiãûn cäng viãûc cuía ngæåìi lao âäüng, cháút læåüng saín pháøm, hiãûu quaí hoaût âäüng cuía täø chæïc. Chênh saïch thuì lao cuía täø chæïc phaíi tuìy thuäüc vaìo âàûc âiãøm saín xuáút kinh doanh, cå cáúu täø chæïc âäöng thåìi phaíi âaïp æïng âæåüc caïc muûc tiãu: håüp phaïp, kêch thêch, thoía âaïng, cäng bàòng, baío âaím vaì hiãûu suáút nhàòm thu huït veì gçn giæî nhæîng ngæåìi lao âäüng gioíi, náng cao sæû haìi loìng cuía ngæåìi lao âäüng khi thæûc hiãûn cäng viãûc. Bäún nhoïm yãúu täú thuäüc: mäi træåìng bãn ngoaìi,; täø chæïc; cäng viãûc vaì caï nhán ngæåìi lao âäüng cáön âæåüc phán têch vaì váûn duûng chênh xaïc trong caïc âënh mæïc tiãön cäng/tiãön læång cho mäùi cäng viãûc cuû thãø. Hån næîa, khi xáy dæûng hãû thäúng thuì lao



lao âäüng cáön læûa choün caïc tiãu thæïc phuì håüp våïi âiãöu kiãûn cuía täø chæïc.

CÁU HOÍI ÄN TÁÛP1. Thuì lao lao âäüng laì gç? Phán têch caïc thaình pháön

cuía thuì lao lao âäüng? Giaíi thêch caïc muûc tiãu cuía hãû thäúng thuì lao lao âäüng cuía täø chæïc?

2. Phán têch caïc yãúu täú aính hæåíng âãún thuì lao lao âäüng?

3. Trçnh baìy caïc tiãu thæïc læûa choün khi xáy dæûng hãû thäúng thuì lao lao âäüng cuía mäüt täø chæïc?

CHÆÅNG XI. QUAÍN TRË TIÃÖN CÄNG VAÌ TIÃÖN LÆÅNG

I. YÏ NGHÉA CUÍA QUAÍN TRË TIÃÖN CÄNG, TIÃÖN LÆÅNGTraí cäng lao âäüng laì mäüt hoaût âäüng quaín lyï nhán

sæû coï yï nghéa ráút låïn trong viãûc giuïp cho täø chæïc âaût âæåüc hiãûu suáút cao cuîng nhæ taïc âäüng mäüt caïch têch cæûc tåïi âaûo âæïc lao âäüng cuía moüi ngæåìi lao âäüng. Tuy nhiãn, taïc duûng cuía traí cäng coìn tuìy thuäüc vaìo khaí nàng chi traí vaì yï muäún traí cäng cuía cäng ty cho ngæåìi lao âäüng trong tæång quan våïi sæû âoïng goïp cuía hoü. Mäüt cå cáúu tiãön cäng håüp lyï seî laì cå såí âãø xaïc âënh læåüng tiãön cäng cäng bàòng nháút cho tæìng ngæåìi lao âäüng cuîng nhæ laì cå såí âãø thuyãút phuûc hoü vãö læåüng tiãön cäng âoï.



Caïc täø chæïc cáön quaín trë coï hiãûu quaí chæång trçnh tiãön cäng, tiãön læång cuía mçnh vç kãút quaí cuía chæång trçnh âoï coï yï nghéa âàûc biãût låïn. Tiãön cäng khäng chè aính hæåíng tåïi ngæåìi lao âäüng maì coìn tåïi caí täø chæïc vaì xaî häüi:

Âäúi våïi ngæåìi lao âäüng: ngæåìi lao âäüng quan tám âãún tiãön cäng vç nhiãöu lyï do:

Tiãön cäng, tiãön læång laì pháön cå baín nháút trong thu nháûp cuía ngæåìi lao âäüng, giuïp cho hoü vaì gia âçnh trang traíi caïc chi tiãu, sinh hoaût, dëch vuû cáön thiãút. Tiãön cäng, tiãön læång kiãúm âæåüc aính hæåíng âãún âëa vë cuía ngæåìi lao âäüng trong gia âçnh, âëa vë cuía hoü trong tæång quan våïi caïc baûn âäöng nghiãûp cuîng nhæ giaï trë tæång âäúi cuía hoü âäúi våïi täø chæïc vaì âäúi våïi xaî häüi. Khaí nàng kiãúm âæåüc tiãön cäng cao hån seî taûo ra âäüng læûc thuïc âáøy ngæåìi lao âäüng ra sæïc hoüc táûp âãø náng cao giaï trë cuía hoü âäúi våïi täø chæïc thäng qua sæû náng cao trçnh âäü vaì sæû âoïng goïp cho täø chæïc.

Âäúi våïi täø chæïc: Tiãön cäng laì mäüt pháön quan troüng cuía chi phê saín xuáút. Tàng tiãön cäng seî aính hæåíng tåïi chi phê, giaï caí vaì khaí nàng caûnh tranh cuía saín pháøm cuía cäng ty trãn thë træåìng. Tiãön cäng, tiãön læång laì cäng cuû âãø duy trç, gçn giæî vaì thu huït nhæîng ngæåìi lao âäüng gioíi, coï khaí nàng phuì håüp våïi cäng viãûc cuía täø chæïc. Tiãön cäng, tiãön læång cuìng våïi caïc loaûi thuì lao khaïc laì cäng cuû âãø quaín lyï chiãún læåüc nguäön nhán læûc vaì coï aính hæåíng âãún caïc chæïc nàng khaïc cuía quaín lyï nguäön nhán læûc.

Âäúi våïi xaî häüi: Tiãön cäng coï thãø coï aính hæåíng quan troüng tåïi caïc nhoïm xaî häüi vaì caïc täø chæïc khaïc nhau trong xaî häüi. Tiãön cäng cao hån giuïp cho ngæåìi lao âäüng coï sæïc mua cao hån vaì âiãöu âoï laìm tàng sæû thënh væåüng cuía cäüng âäöng nhæng màût khaïc coï thãø dáùn tåïi tàng giaï caí vaì laìm giaím mæïc säúng cuía nhæîng ngæåìi coï thu nháûp khäng âuäøi këp mæïc tàng cuía giaï caí. Giaï caí



tàng cao laûi coï thãø giaím cáöu vãö saín pháøm vaì dëch vuû vaì dáùn tåïi giaím cäng viãûc laìm. Tiãön cäng âoïng goïp mäüt pháön âaïng kãø vaìo thu nháûp quäúc dán thäng qua con âæåìng thuãú thu nháûp vaì goïp pháön laìm tàng nguäön thu cuía chênh phuí cuîng nhæ giuïp cho chênh phuí âiãöu tiãút âæåüc thu nháûp giæîa caïc táöng låïp dán cæ trong xaî häüi.

Nhæ âaî âãö cáûp tåïi åí chæång træåïc, coï ráút nhiãöu yãúu täú aính hæåíng tåïi thuì lao cuía ngæåìi lao âäüng vaì chuí yãúu laì tåïi tiãön cäng cuía hoü, trong âoï âàûc biãût cáön nháún maûnh laì caïc yãúu täú nhæ: thë træåìng lao âäüng; caïc quy âënh cuía luáût phaïp; sæû âaìm phaïn cuía cäng âoaìn; mæïc säúng trong vuìng; triãút lyï, chiãún læåüc vaì khaí nàng chi traí cuía doanh nghiãûp; giaï trë tæång âäúi cuía cäng viãûc; cuîng nhæ sæû thæûc hiãûn cäng viãûc, kiãún thæïc, kyî nàng, kinh nghiãûm vaì thám niãn laìm viãûc cuía ngæåìi lao âäüng. Nhæîng yãúu täú âoï taïc âäüng mäüt caïch âäüc láûp våïi caïc yãúu täú khaïc hoàûc trong sæû haìi hoìa våïi caïc yãúu täú khaïc seî laìm cho tiãön cäng âæåüc xaïc láûp cao hån hoàûc tháúp hån tuìy thuäüc taïc âäüng täøng thãø cuía chuïng âäúi våïi tiãön cäng.

Caïc hoaût âäüng quaín trë tiãön cäng, tiãön læång trong caïc täø chæïc cáön tuán thuí caïc quy âënh luáût phaïp cuía nhaì næåïc vãö tiãön cäng, tiãön læång. Nhaì næåïc ta âaî ban haình Bäü luáût Lao âäüng (ngaìy 23/6/1994 - coï hiãûu læûc tæì ngaìy 1/1/1995) vaì Luáût sæía âäøi, bäø sung mäüt säú âiãöu cuía Bäü luáût Lao âäüng (ngaìy 2/4/2002 - coï hiãûu læûc tæì ngaìy 1/1/2003) våïi nhiãöu âiãöu khoaín coï liãn quan tåïi tiãön cäng, tiãön læång cuía ngæåìi lao âäüng, trong âoï Chæång VI - Tiãön læång bao gäöm caïc âiãöu (tæì 55 âãún 67) quy âënh træûc tiãúp vãö tiãön cäng, tiãön læång. Chàóng haûn:

Âiãöu 55 cuía Bäü luáût Lao âäüng quy âënh: "mæïc læång cuía ngæåìi lao âäüng khäng âæåüc tháúp hån mæïc læång täúi thiãøu do nhaì næåïc quy âënh".

Mæïc læång täúi thiãøu laì säú tiãön nháút âënh traí cho ngæåìi lao âäüng laì cäng viãûc âån giaín nháút, åí mæïc âäü nheû nhaìng nháút vaì diãùn ra trong mäüt mäi træåìng lao âäüng bçnh thæåìng. Cäng viãûc âån giaín nháút laì nhæîng cäng viãûc maì nhæîng ngæåìi lao âäüng coï khaí nàng laìm viãûc bçnh thæåìng, khäng âæåüc âaìo taûo vãö chuyãn män,



kyî thuáût âãöu coï thãø laìm âæåüc. Kãø tæì nàm 1993, Nhaì næåïc quy âënh mæïc læång täúi thiãøu maì moüi ngæåìi sæí duûng lao âäüng phaíi tuán thuí.

Âiãöu 59 Bäü luáût Lao âäüng quy âënh: "ngæåìi lao âäüng âæåüc traí læång træûc tiãúp, âáöy âuí, âuïng thåìi haûn vaì taûi nåi laìm viãûc", "læång âæåüc traí bàòng tiãön màût. Viãûc traí læång bàòng seïc hoàûc ngán phiãúu do Nhaì næåïc phaït haình, do hai bãn thoía thuáûn våïi âiãöu kiãûn khäng gáy thiãût haûi, phiãön haì cho ngæåìi lao âäüng".

Âiãöu 60 Bäü luáût Lao âäüng quy âënh: "ngæåìi lao âäüng coï quyãön âæåüc biãút lyï do moüi khoaín kháúu træì vaìo tiãön læång cuía mçnh", "ngæåìi sæí duûng lao âäüng... khäng âæåüc kháúu træì quaï 30% tiãön læång haìng thaïng", "ngæåìi sæí duûng lao âäüng khäng âæåüc aïp duûng viãûc xæí phaût bàòng hçnh thæïc càõt læång cuía ngæåìi lao âäüng".

Âiãöu 61 Bäü luáût Lao âäüng quy âënh vãö traí læång laìm thãm giåì, laìm ca âãm v.v...

Caïc doanh nghiãûp nhaì næåïc, ngoaìi viãûc tuán thuí caïc âiãöu khoaín chung cuía Bäü luáût Lao âäüng coìn phaíi tuán thuí nhæîng quy âënh riãng cuía quaín lyï doanh nghiãûp nhaì næåïc maì chênh phuí ban haình.

II. GIÅÏI THIÃÛU HÃÛ THÄÚNG THANG, BAÍNG LÆÅNG CUÍA NHAÌ NÆÅÏC

Nhaì næåïc ta ban haình hãû thäúng thang, baíng læång âãø traí læång cho ngæåìi lao âäüng trong lénh væûc haình chênh, sæû nghiãûp; cho nhæîng ngæåìi laìm caïc chæïc vuû báöu cæí vaì cho læûc læåüng vuî trang nhán dán. Trong lénh væûc saín xuáút kinh doanh, caïc doanh nghiãûp coï thãø tham khaío, váûn duûng hãû thäúng naìy âãø xáy dæûng hãû thäúng tiãön cäng cuía mçnh. Âäúi våïi caïc doanh nghiãûp nhaì næåïc, hãû thäúng thang, baíng læång cuía nhaì næåïc âæåüc duìng laìm cå såí âãø trêch näüp baío hiãøm xaî häüi, baío hiãøm y tãú cho ngæåìi lao âäüng vaì laìm cå såí âãø xaïc âënh giaï trë âáöu vaìo cuía saín pháøm.

Hãû thäúng tiãön læång cuía nhaì næåïc bao gäöm hai chãú âäü tiãön læång: chãú âäü tiãön læång cáúp báûc vaì chãú âäü tiãön læång chæïc vuû.

1. Chãú âäü tiãön læång cáúp báûc



Chãú âäü tiãön læång cáúp báûc âæåüc thiãút kãú âãø traí cäng cho cäng nhán saín xuáút càn cæï vaìo cháút læåüng lao âäüng vaì âiãöu kiãûn lao âäüng khi hoü thæûc hiãûn mäüt cäng viãûc nháút âënh.

Cháút læåüng lao âäüng thãø hiãûn åí trçnh âäü laình nghãö cuía ngæåìi lao âäüng âæåüc sæí duûng vaìo quaï trçnh lao âäüng. Trçnh âäü laình nghãö cuía cäng nhán laì täøng håüp cuía sæû hiãøu biãút vãö chuyãn män nghiãûp vuû, cuía nhæîng kyî nàng, kyî xaío vaì kinh nghiãûm têch luîy trong quaï trçnh hoaût âäüng lao âäüng. Do âoï, cháút læåüng lao âäüng âæåüc thãø hiãûn åí trçnh âäü giaïo duûc, âaìo taûo, caïc kyî nàng vaì kinh nghiãûm cuía ngæåìi lao âäüng âæåüc sæí duûng âãø thæûc hiãûn cäng viãûc.

Chãú âäü tiãön læång cáúp báûc coï ba yãúu täú: thang læång, mæïc læång vaì tiãu chuáøn cáúp báûc kyî thuáût.

Yãúu täú 1 - Thang læång: laì baíng xaïc âënh quan hãû tyí lãû vãö tiãön læång giæîa nhæîng cäng nhán trong cuìng mäüt nghãö hoàûc nhoïm nghãö giäúng nhau theo trçnh âäü laình nghãö cuía hoü.

Mäüt thang læång gäöm coï mäüt säú báûc læång vaì hãû säú phuì håüp våïi caïc báûc læång âoï.

Báûc læång: laì báûc phán biãût vãö trçnh âäü laình nghãö cuía cäng nhán vaì âæåüc xãúp tæì tháúp âãún cao (báûc cao nháút coï thãø laì báûc 3, báûc 6, báûc 7... Chãú âäü tiãön læång cáúp báûc hiãûn haình coï báûc cao nháút laì báûc 7).

Hãû säú læång: laì hãû säú chè roî lao âäüng cuía cäng nhán åí mäüt báûc naìo âoï âæåüc traí læång cao hån ngæåìi lao âäüng laìm åí nhæîng cäng viãûc âæåüc xãúp vaìo mæïc læång täúi thiãøu laì bao nhiãu láön.

Yãúu täú 2 - Mæïc læång: laì säú tiãön duìng âãø traí cäng lao âäüng trong mäüt âån vë thåìi gian phuì håüp våïi caïc báûc trong thang læång.

Theo caïch tênh tiãön cäng theo chãú âäü hiãûn haình thç mæïc læång täúi thiãøu coï hãû säú bàòng 1, mæïc tiãön læång cuía caïc báûc trong caïc thang, baíng læång âæåüc tênh dæûa vaìo cäng thæïc:

Cäng thæïc: Mi = M1 x Ki

Mi: Mæïc læång báûc iM1: Mæïc læång täúi thiãøu



Ki: Hãû säú læång báûc i Yãúu täú 3 - Tiãu chuáøn cáúp báûc kyî thuáût: laì

vàn baín quy âënh vãö mæïc âäü phæïc taûp cuía cäng viãûc vaì trçnh âäü laình nghãö cuía cäng nhán åí mäüt báûc naìo âoï phaíi coï sæû hiãøu biãút nháút âënh vãö màût kiãún thæïc lyï thuyãút vaì phaíi laìm âæåüc nhæîng cäng viãûc nháút âënh trong thæûc haình. Âäü phæïc taûp cuía cäng viãûc âæåüc hiãøu laì nhæîng âàûc tênh väún coï cuía cäng viãûc âoìi hoíi ngæåìi lao âäüng coï sæû hiãøu biãút nháút âënh vãö chuyãn män nghiãûp vuû, coï kyî nàng, kyî xaío vaì kinh nghiãûm åí mæïc cáön thiãút âãø thæûc hiãûn hoaìn thaình cäng viãûc. Trong baín tiãu chuáøn cáúp báûc kyî thuáût thç cáúp báûc cäng viãûc (do nhæîng yãu cáöu cuía cäng viãûc) vaì cáúp báûc cäng nhán (do nhæîng yãu cáöu vãö trçnh âäü laình nghãö âäúi våïi hoü) coï liãn quan chàût cheî våïi nhau.

2. Chãú âäü tiãön læång theo chæïc vuûChãú âäü tiãön læång chæïc vuû âæåüc thiãút kãú âãø

traí læång cho ngæåìi lao âäüng trong caïc täø chæïc quaín lyï nhaì næåïc, caïc täø chæïc kinh tãú xaî häüi vaì caïc loaûi lao âäüng quaín lyï trong caïc doanh nghiãûp tuìy theo chæïc danh viãn chæïc vaì thám niãn nghãö nghiãûp cuía ngæåìi lao âäüng. Âãø âaïp æïng âæåüc caïc baíng læång, caïc täø chæïc phaíi xáy dæûng caïc tiãu chuáøn nghiãûp vuû viãn chæïc vaì thæûc hiãûn viãûc tiãu chuáøn hoïa caïn bäü.

III. XÁY DÆÛNG HÃÛ THÄÚNG TRAÍ CÄNG CUÍA DOANH NGHIÃÛP

Hãû thäúng tiãön cäng, tiãön læång cuía doanh nghiãûp seî âæåüc xáy dæûng tuìy thuäüc vaìo quan âiãøm thuì lao cuía doanh nghiãûp. Doanh nghiãûp coï thãø choün thuì lao theo cäng viãûc hay thuì lao theo caï nhán. Hãû thäúng tiãön cäng theo caï nhán êt âæåüc aïp duûng hån vaì coï thãø dáùn âãún chuí nghéa quan liãu, chuí nghéa hçnh thæïc nãúu täún quaï nhiãöu thåìi gian âãø quaín lyï vaì chæïng nháûn kyî nàng, trçnh âäü cuía moüi ngæåìi lao âäüng. Hãû thäúng tiãön cäng theo cäng viãûc mang tênh truyãön thäúng vaì âæåûc aïp duûng nhiãöu láön. Màûc duì cuîng coï nhiãöu nhæåüc âiãøm nhæng hãû thäúng tiãön cäng theo cäng viãûc toí ra håüp lyï, khaïch quan hån, mang tênh hãû thäúng hån vaì cuîng dãù xáy dæûng, dãù quaín lyï hån. Do âoï, giaïo trçnh trçnh baìy theo quan âiãøm naìy.



1. Ba quyãút âënh vãö tiãön cängTheo quan âiãøm traí cäng theo cäng viãûc, viãûc xáy

dæûng mäüt hãû thäúng tiãön cäng vaì tiãön læång håüp lyï âoìi hoíi phaíi coï ba quyãút âënh cå baín. Mäùi quyãút âënh traí låìi cáu hoíi quan troüng vãö chæång trçnh thuì lao cuía täø chæïc.

Quyãút âënh âáöu tiãn - quyãút âënh vãö mæïc traí cäng: coï liãn quan âãún mæïc âäü täøng thãø vãö thuì lao cuía mäüt täø chæïc. Quyãút âënh naìy traí låìi cho cáu hoíi: caïc thaình viãn cuía täø chæïc nháûn âæåüc bao nhiãu tiãön trong mäúi tæång quan våïi säú tiãön maì caïc caï nhán åí caïc täø chæïc khaïc nháûn âæåüc khi hoü thæûc hiãûn nhæîng cäng viãûc tæång tæû?

Quyãút âënh thæï hai - quyãút âënh vãö cáúu truïc tiãön cäng: coï liãn quan âãún khoaín tiãön traí cho caïc cäng viãûc khaïc nhau trong mäüt täø chæïc. Quyãút âënh naìy traí låìi cho cáu hoíi : bao nhiãu tiãön âæåüc traí cho mäüt cäng viãûc trong tæång quan våïi säú tiãön traí cho caïc cäng viãûc khaïc trong cuìng mäüt cäng ty?

Quyãút âënh thæï ba - quyãút âënh vãö tiãön cäng cuía caï nhán: coï liãn quan âãún caïc khuyãún khêch vaì sæû chi traí thoía âaïng cho caï nhán. Quyãút âënh naìy traí låìi cho cáu hoíi: mäùi mäüt ngæåìi lao âäüng nhán âæåüc bao nhiãu tiãön trong tæång quan våïi säú tiãön maì nhæîng ngæåìi khaïc nháûn âæåüc khi hoü cuìng thæûc hiãûn mäüt cäng viãûc.

Caí ba quyãút âënh naìy âãöu quan troüng trong viãûc taûo ra sæû cäng bàòng vaì thuïc âáøy sæû âoïng goïp cuía nhán viãn, trong âoï âàûc biãût laì quyãút âënh vãö cáúu truïc tiãön cäng. Muûc tiãu chênh cuía quyãút âënh vãö cáúu truïc tiãön cäng laì cung cáúp læåüng tiãön cäng nhæ nhau cho caïc cäng viãûc âaïnh giaï ngang nhau vaì mäüt sæû xaïc láûp coï thãø cháúp nháûn âæåüc vãö caïc chãnh lãûch tiãön cäng cho caïc cäng viãûc khäng ngang nhau.

Viãûc xáy dæûng mäüt cáúu truïc tiãön cäng âoìi hoíi phaíi so saïnh caïc cäng viãûc trong näüi bäü mäüt täø chæïc. Coï ba caïch âãø âæa ra quyãút âënh vãö cáúu truïc tiãön cäng; xaïc âënh âån phæång båíi quaín lyï cáúp cao, thoía thuáûn táûp thãø giæîa quaín lyï vaì cäng âoaìn vaì âaïnh giaï cäng viãûc. Âaïnh giaï cäng viãûc laì phæång phaïp khoa hoüc vaì håüp lyï hån.



2. Âaïnh giaï cäng viãûcÂaïnh giaï cäng viãûc laì viãûc xaïc âënh mäüt caïch coï

hãû thäúng trë giaï tæång âäúi (relation worth) hay giaï trë (value) cuía mäùi cäng viãûc trong mäüt täø chæïc. Muûc âêch cå baín cuía âaïnh giaï cäng viãûc laì âãø loaûi træì nhæîng sæû khäng cäng bàòng trong traí cäng täön taûi do nhæîng cáúu truïc tiãön cäng khäng håüp lyï.

Âãø coï thãø thàõng låüi, chæång trçnh âaïnh giaï phaíi âæåüc thiãút kãú vaì thæûc hiãûn cáøn tháûn. Mäüt chæång trçnh coï hiãûu quaí âoìi hoíi sæû håüp taïc giæîa ngæåìi quaín lyï vaì ngæåìi lao âäüng; caí hai phêa âãöu cáön phaíi nháûn thæïc âuïng giaï trë cuía mäüt chæång trçnh âaïnh giaï cäng viãûc vaì tæû nguyãûn âáöu tæ thåìi gian vaì tiãön baûc cáön thiãút âãø laìm cho noï coï thãø hoaût âäüng âæåüc.

Âiãöu kiãûn âãø mäüt chæång trçnh âaïnh giaï thaình cäng laì doanh nghiãûp phaíi xáy dæûng âæåüc mäüt hãû thäúng caïc vàn baín mä taí cäng viãûc (bao gäöm caí nhæîng yãu cáöu cuía cäng viãûc våïi ngæåìi thæûc hiãûn) âáöy âuí vaì chi tiãút cuîng nhæ phaíi thaình láûp mäüt Häüi âäöng âaïnh giaï cäng viãûc bao gäöm nhæîng ngæåìi am hiãøu vãö cäng viãûc. Kãút quaí cuía âaïnh giaï cäng viãûc laì häüi âäöng âaïnh giaï seî âæa ra mäüt hãû thäúng thæï báûc vãö giaï trë cuía caïc cäng viãûc.

Coï nhiãöu hãû thäúng âaïnh giaï cäng viãûc âaî âæåüc xáy dæûng vaì sæí duûng åí caïc täø chæïc khaïc nhau. Âa pháön trong säú caïc hãû thäúng naìy bao gäöm mäüt trong caïc phæång phaïp sau âáy hoàûc laì mäüt sæû kãút håüp giæîa chuïng:

Xãúp haûng cäng viãûc (xãúp thæï tæû) Phán loaûi Cho âiãøm So saïnh yãúu täú

Phæång phaïp xãúp haûng: Häüi âäöng âaïnh giaï xãúp haûng (thæï tæû) caïc cäng viãûc tæì cao âãún tháúp vãö giaï trë. Phæång phaïp naìy âån giaín nháút trong caïc phæång phaïp âaïnh giaï vaì âoìi hoíi êt thåìi gian vaìo caïc cäng viãûc giáúy tåì nháút nhæng coï nhæåüc âiãøm laì: (1) nhæîng sæû chãnh lãûch giæîa caïc cáúp báûc âæåüc giaí âënh laì nhæ nhau trong khi chuïng thæåìng khäng phaíi laì nhæ váûy; (2) viãûc âo læåìng giaï trë cuía cäng viãûc khäng âæåüc chênh xaïc vç mäùi cäng viãûc âæåüc âaïnh giaï nhæ



mäüt täøng thãø chæï khäng dæûa trãn sæû phán têch cáøn tháûn; (3) khoï sæí duûng trong caïc täø chæïc coï mäüt säú læåüng låïn caïc cäng viãûc.

Phæång phaïp phán loaûi: (hay coìn goüi laì phæång phaïp phán haûng) bao gäöm viãûc xaïc láûp mäüt säú læåüng âaî xaïc âënh træåïc caïc haûng hay caïc loaûi cäng viãûc. Sau âoï caïc baín mä taí khaïi quaït cho caïc loaûi cäng viãûc âæåüc viãút ra. Tiãúp theo, mäùi cäng viãûc âæåüc âaïnh giaï bàòng caïch so saïnh baín mä taí cuía cäng viãûc âoï våïi caïc baín mä taí cuía caïc haûng vaì sau âoï noï âæåüc xãúp vaìo caïc haûng phuì håüp. Caïc haûng cäng viãûc âæåüc xãúp tæì cao âãún tháúp vaì mäùi haûng coï mäüt baín mä taí bàòng låìi caïc vê duû vãö caïc loaûi cäng viãûc phuì håüp våïi noï. Phæång phaïp naìy âæåüc xáy dæûng láön âáöu tiãn båíi Chênh phuí Liãn bang Myî - do kãút quaí cuía cuía Âaûo luáût phán loaûi cäng viãûc toaìn Liãn bang nàm 1923 - thiãút láûp mäüt hãû thäúng thuì lao håüp lyï cho nhæîng ngæåìi lao âäüng trong giåïi cäng chæïc. Æu âiãøm cuía hãû thäúng phán loaûi laì noï tiãu chuáøn hoïa tiãön cäng cho caïc cäng viãûc tæång tæû nhau vaì duy trç sæû chãnh lãûch vãö traí cäng giæîa caïc cäng viãûc trong mäüt täø chæïc âàûc biãût låïn. Nhæåüc âiãøm cuía viãûc sæí duûng hãû thäúng phán loaûi laì tênh äøn âënh cuía noï laìm cho noï khäng thêch æïng âæåüc våïi nhæîng yãúu täú nhæ nhæîng sæû chãnh lãûch tiãön cäng giæîa caïc vuìng, caïc thay âäøi cuía thë træåìng lao âäüng.

Phæång phaïp cho âiãøm: laì phæång phaïp âaïnh giaï cäng viãûc hay âæåüc duìng nháút vç sau khi thiãút láûp, viãûc quaín trë noï khäng quaï khoï khàn vaì caïc quyãút âënh laì coï thãø biãûn häü âæåüc. Phæång phaïp cho âiãøm bao gäöm viãûc phán têch näüi dung cuía caïc cäng viãûc tæì caïc baín mä taí cäng viãûc vaì sau âoï phán phäúi mäüt säú âiãøm cho caïc yãúu täú cuû thãø. Säú âiãøm phán chia vaìo mäùi cäng viãûc xaïc âënh khoaíng mæïc tiãön cäng traí cho cäng viãûc âoï.

Phæång phaïp so saïnh yãúu täú: mäùi cäng viãûc âæåüc sàõp xãúp thæï tæû theo nhiãöu láön (theo tæìng yãúu täú thuì lao) vaì nhåì âoï noï seî nháûn âæåüc mäüt giaï trë tiãön tæång xæïng. Phæång phaïp naìy phæïc taûp hån, do âoï noï khäng âæåüc aïp duûng nhiãöu nhæ phæång phaïp cho âiãøm.



Vç phæång phaïp cho âiãøm laì phäø biãún vaì täút hån caí, âàûc biãût våïi nhæîng täø chæïc væìa vaì låïn coï nhiãöu cäng viãûc nãn giaïo trçnh âi sáu trçnh baìy phæång phaïp naìy.

Âaïnh giaï cäng viãûc bàòng phæång phaïp cho âiãøm bao gäöm caïc bæåïc sau:

Bæåïc 1: Xaïc âënh caïc cäng viãûc then chäút.Cáön xaïc âënh mäüt danh muûc tæì 12 âãún 20 cäng

viãûc then chäút. Caïc cäng viãûc then chäút (coìn âæåüc goüilaì cäng viãûc mäúc chuáøn) laì nhæîng cäng viãûc coï näüi dung äøn âënh, coï thãø so saïnh âæåüc vaì âaî âæåüc traí cäng tæång xæïng. Caïc cuäüc âiãöu tra tiãön cäng seî giuïp xaïc âënh âæåüc caïc cäng viãûc then chäút âoï.

Bæåïc 2: Xaïc âënh caïc yãúu täú thuì lao.Âoï laì caïc yãúu täú thãø hiãûn caïc khêa caûnh cå baín

âãø âiãöu chènh mæïc traí cäng cho mäüt cäng viãûc nhiãöu hån hay êt hån caïc cäng viãûc khaïc nãúu táút caí nhæîng âiãöu kiãûn khaïc laì khäng thay âäøi. Caïc yãúu täú thæåìng âæåüc sæí duûng nhiãöu nháút laì: traïch nhiãûm, caïc yãu cáöu vãö thãø læûc, sæû nguy hiãøm, kyî nàng, caïc âiãöu kiãûn laìm viãûc, caïc traïch nhiãûm giaïm saït, caïc âoìi hoíi vãö trê tuãû. Sau khi âæåüc læûa choün, caïc yãúu täú thuì lao cáön phaíi âæåüc âënh nghéa mäüt caïch roî raìng. (xem Hçnh XI-1).

Bæåïc 3: Xaïc âënh troüng säú cho caïc yãúu täú tuìy theo sæû âoïng goïp cuía chuïng vaìo giaï trë chung cuía cäng viãûc.

Caïc troüng säú phán chia vaìo caïc yãúu täú cáön phaíi phaín aïnh âæåüc caïc giaï trë cuía quaín lyï vaì xaî häüi. Trong vê duû sau âáy, kyî nàng âæåüc cho troüng säú cao hån bäún láön so våïi caïc âiãöu kiãûn laìm viãûc:

Yãúu täú thuì lao

Troüng säú

theo %

Mæïc âäü/Âiãøm

1 2 3 4 5

Kyî nàng 40 20 32 48 72 100

Traïch nhiãûm 30 15 24 36 54 75

Sæû gàõng sæïc 20 10 16 24 36 25

Caïc âiãöu kiãûn 10 5 8 12 18 25



laìm viãûc

Bæåïc 4: Xaïc âënh täøng säú âiãøm täúi âa maì mäüt cäng viãûc coï thãø âæåüc nháûn vaì säú cáúp âäü maì mäùi yãúu täú thuì lao cáön phaíi chia ra.

Täøng säú âiãøm täúi âa cho mäüt cäng viãûc coï thãø âæåüc áún âënh âãún 200, 500 tháûm chê 1000 âiãøm. Caïc yãúu täú coï thãø âæåüc chia thaình 3, 5 mæïc âäü yãu cáöu hoàûc nhiãöu hån. Mäùi mäüt mæïc âäü yãu cáöu laûi cáön phaíi âæåüc âënh nghéa (mä taí) mäüt caïch roî raìng (xem Hçnh XI-1).

Hçnh XI-1. Yãúu täú caïc yãu cáöu vãö thãø læûcYãúu täú naìy âãö cáûp âãún nàng læåüng thãø cháút thæåìng

âæåüc tiãu hao khi âæïng, náng, mang, vaïc, âáøy hay keïo. Mæïc âäü yãu cáöu âæåüc xem xeït trãn giaïc âäü troüng læûc coï liãn quan vaì % thåìi gian ngæåìi cäng nhán thæåìng âæåüc yãu cáöu âãø thæûc hiãûn caïc hoaût âäüng naìy. Caïc thuáût ngæî "khäng thæåìng xuyãn" vaì "thæåìng xuyãn" âæåüc âënh nghéa nhæ sau:

Khäng thæåìng xuyãn: âæåüc làûp âi làûp laûi, coï thãø quan saït tháúy trong ngaìy nhæng yãu cáöu dæåïi 30% thåìi gian.

Thæåìng xuyãn: Yãu cáöu trãn 30% thåìi gian.

Mæïc âäü

Âënh nghéa

1

Cäng viãûc ráút nheû. Náng khäng thæåìng xuyãn, täúi âa laì 5 kg. Coï thãø thæåìng xuyãn phaíi náng hay mang vaïc nguyãn váût liãûu coï troüng læåüng khäng âaïng kãø nhæ chæïng tæì, säø saïch, cäng cuû nhoí vaì nhæîng thæï tæång tæû.

2

Cäng viãûc nheû. Náng khäng thæåìng xuyãn, täúi âa laì 10 kg. Coï thãø thæåìng xuyãn phaíi náng vaì/hay mang vaïc caïc âäúi tæåüng coï troüng læåüng âãún 5 kg. Nhæîng cäng viãûc âoìi hoíi phaíi âi hoàûc âæïng liãn tuûc cuîng âæåüc xãúp vaìo loaûi naìy kãø caïc khi troüng læûc náng lãn laì khäng âaïng kãø; hoàûc caïc cäng viãûc ngäöi trong háöu hãút thåìi gian nhæng phaíi keïo bàòng caïnh tay vaì/hay bàòng càóng chán.

3

Cäng viãûc trung bçnh. Náng khäng thæåìng xuyãn, troüng læåüng täúi âa laì 25 kg. Coï thãø thæåìng xuyãn phaíi náng vaì/hay mang vaïc nhæîng váût duûng coï troüng læåüng täúi âa 10 kg. Coï thãø âæåüc huy âäüng âãø âáøy hoàûc keïo caïc váût coï âoìi hoíi tæång âæång nhæ luïc náng.

4 Cäng viãûc nàûng. Náng khäng thæåìng xuyãn, troüng læåüng täúi âa laì 40 kg. Coï thãø thæåìng xuyãn phaíi náng vaì/hay mang vaïc nhæîng váût duûng coï troüng læåüng täúi âa 20 kg. Coï thãø âæåüc huy âäüng âãø âáøy hoàûc keïo caïc váût



coï âoìi hoíi tæång âæång nhæ luïc náng.

5

Cäng viãûc ráút nàûng. Náng khäng thæåìng xuyãn, troüng læåüng låïn hån 40 kg. Coï thãø thæåìng xuyãn phaíi náng vaì/hay mang vaïc nhæîng váût duûng coï troüng læåüng låïn hån 20 kg. Coï thãø âæåüc huy âäüng âãø âáøy hoàûc keïo caïc váût coï âoìi hoíi tæång âæång nhæ luïc náng.

Bæåïc 5: Xáy dæûng baíng âiãømBaíng âiãøm âæåüc xáy dæûng càn cæï vaìo troüng säú

cuía caïc yãúu täú vaì säú cáúp âäü cuía tæìng yãúu täú. Læu yï ràòng säú âiãøm áún âënh cho tæìng mæïc âäü cáön phaíi tæång æïng våïi troüng säú cuía tæìng yãúu täú. Vê duû: nãúu yãúu täú kyî nàng âæåüc cho troüng säú laì 40%, yãúu täú caïc âiãöu kiãûn laìm viãûc âæåüc cho troüng säú laì 10%, vaì caí hai coï caí 5 mæïc âäü, thç mæïc âäü 2 cho yãúu täú kyî nàng cáön phaíi coï säú âiãøm bàòng bäún láön nhiãöu hån so våïi mæïc âäü 2 cuía caïc âiãöu kiãûn laìm viãûc.

Bæåïc 6: Tiãún haình cho âiãøm caïc cäng viãûc.Häüi âäöng âaïnh giaï cäng viãûc tênh giaï trë âiãøm cho

tæìng cäng viãûc thäng qua so saïnh baín mä taí cäng viãûc cuía tæìng yãúu täú, tæìng cáúp âäü vaì sæí duûng baíng âiãøm.

Vê duû: Cäng viãûc cuía cäng nhán váûn haình maïy nghiãön

Yãúu täú thuì lao

Mæïc âäü Âiãøm

Kyî nàng 3 48

Traïch nhiãûm 2 24

Sæû gàõng sæïc 4 36

Caïc âiãöu kiãûn laìm viãûc

4 18

Täøng säú âiãøm 126

Kãút quaí cuía âaïnh giaï cäng viãûc tuìy thuäüc vaìo phæång phaïp âaïnh giaï âæåüc sæí duûng. Phæång phaïp xãúp haûng cho thæï tæû cuía caïc cäng viãûc tæì coï giaï trë



cao nháút tåïi coï giaï trë tháúp nháút. Phæång phaïp phán loaûi âæa caïc cäng viãûc våïi giaï trë tæång âæång vaìo caïc ngaûch phuì håüp vaì sàõp xãúp caïc ngaûch tuìy theo giaï trë cuía chuïng. Phæång phaïp so saïnh yãúu täú thç luän cho mæïc tiãön cäng cuû thãø åí tæìng cäng viãûc. Coìn phæång phaïp cho âiãøm thç cho thæï tæû sàõp xãúp caïc cäng viãûc tuìy theo giaï trë âiãøm cuía chuïng.

3. Trçnh tæû xáy dæûng hãû thäúng traí cäng cuía doanh nghiãûp

Âãø xáy dæûng hãû thäúng tiãön cäng, tiãön læång doanh nghiãûp coï thãø laìm theo trçnh tæû sau âáy:

Bæåïc 1: Xem xeït mæïc læång täúi thiãøu maì Nhaì næåïc quy âënh

Bæåïc naìy coï yï nghéa nhàõc nhåí âãø caïc doanh nghiãûp kiãøm tra laûi mæïc læång täúi thiãøu maì doanh nghiãûp phaíi tuán thuí, nhàòm âaím baío tênh håüp phaïp cuía hãû thäúng tiãön cäng.

Bæåïc 2: Khaío saït mæïc læång thënh haình trãn thë træåìng

Âæa ra quyãút âënh vãö mæïc traí cäng cuía doanh nghiãûp, cáön phaíi nghiãn cæïu thë træåìng âãø biãút âæåüc caïc mæïc læång trung bçnh cho tæìng cäng viãûc. Thäng tin vãö tiãön cäng vaì caïc phuïc låüi cuía nhæîng ngæåìi lao âäüng khaïc trong caïc ngaình tæång tæû hoàûc trong cuìng mäüt âëa phæång coï thãø âæåüc thu tháûp mäüt caïch khäng chênh thæïc qua kinh nghiãûm vaì hiãøu biãút cuía ngæåìi quaín lyï nhæng täút hån caí laì qua caïc cuäüc âiãöu tra chênh thæïc thæåìng âæåüc täø chæïc båíi caïc haîng tæ váún.

Bæåïc 3: Âaïnh giaï cäng viãûc Sæí duûng häüi âäöng âaïnh giaï vaì phæång phaïp

âaïnh giaï phuì håüp âãø âaïnh giaï giaï trë cuía caïc cäng viãûc, âãø sàõp xãúp caïc cäng viãûc theo mäüt hãû thäúng thæï báûc vãö giaï trë tæì tháúp âãún cao hoàûc ngæåüc laûi.

Bæåïc 4: Xaïc âënh caïc ngaûch tiãön cäng (ngaûch læång/haûng læång)

Háöu hãút caïc doanh nghiãûp âãöu xáy dæûng caïc ngaûch tiãön cäng âãø âån giaín hoïa viãûc traí cäng.

Ngaûch tiãön cäng (hay ngaûch læång) laì mäüt nhoïm caïc cäng viãûc doüc theo hãû thäúng thæï báûc vãö giaï trë



cuía caïc cäng viãûc vaì âæåüc traí cuìng mæïc tiãön cäng. Trong mäüt cäng ty, coï thãø coï 6, 8 hay 10, 12 tháûm chê tåïi 15, 20 ngaûch læång.

Trong phæång phaïp phán haûng, caïc ngaûch læång âaî âæåüc hçnh thaình ngay tæì khi âaïnh giaï cäng viãûc.

Trong phæång phaïp cho âiãøm, cáön âæa caïc cäng viãûc then chäút lãn âäö thë âãø xaïc âënh âæåìng tiãön cäng âãø tæì âoï xaïc âënh caïc ngaûch tiãön cäng. Coï 2 caïch âãø xaïc âënh âæåìng tiãön cäng: (a) Keí bàòng tay mäüt âæåìng thàóng saït tåïi mæïc coï thãø nháút våïi caïc cäng viãûc then chäút; vaì (b) Duìng âæåìng häöi quy bçnh phæång beï nháút (xem hçnh XI-2).

Hçnh XI-2. Minh hoüa mäüt âæåìng tiãön cäng dæûa trãn 15 cäng viãûc then chäút.

Caïc ngaûch tiãön cäng coï thãø âæåüc phán chia âãöu âàûn thaình caïc nhoïm hoàûc hçnh thaình caïc nhoïm cäng viãûc mäüt caïch tæû nhiãn (khäng âãöu âàûn). Hçnh XI-3 cho tháúy vê duû vãö 8 ngaûch tiãön cäng âæåüc thiãút kãú doüc theo âæåìng tiãön cäng. Caïc cäng viãûc khäng then chäút seî âæåüc âæa vaìo caïc ngaûch phuì håüp tuìy säú âiãøm âaïnh giaï cuía chuïng.

Bæåïc 5: Xaïc âënh mæïc tiãön cäng (mæïc læång) cho tæìng ngaûch

Trong phæång phaïp xãúp haûng hoàûc phán loaûi cäng viãûc, åí mäùi ngaûch cáön choün mäüt cäng viãûc then chäút vaì láúy mæïc tiãön cäng cuía viãûc âoï laìm mæïc tiãön


Tiãön

cäng

Säú âiãøm


cäng chung cho caïc ngaûch. Trong phæång phaïp so saïnh yãúu täú, mæïc tiãön cäng trung bçnh cuía caïc cäng viãûc trong ngaûch seî laì mæïc tiãön cäng chung cho caí ngaûch.

Trong phæång phaïp cho âiãøm, mæïc tiãön cäng cho tæìng ngaûch seî âæåüc xaïc âënh nhåì vaìo âæåìng tiãön cäng âaî âæåüc xáy dæûng. Âæåìng tiãön cäng seî âi qua âiãøm giæîa cuía caïc ngaûch læång (hçnh XI-3). Tuy nhiãn, træåïc khi xaïc âënh mæïc tiãön cäng cho tæìng ngaûch phaíi xaïc âënh âæåìng chênh xuáút tiãön cäng hay coìn goüi laì âæåìng xu hæåïng tiãön cäng.

Âãø khuyãún khêch caï nhán ngæåìi lao âäüng, thay vç sæí duûng mäüt mæïc tiãön cäng duy nháút cho caïc cäng viãûc trong ngaûch, nhiãöu doanh nghiãûp thiãút kãú mäüt khoaíng tiãön cäng âãø traí cäng cho nhæîng ngæåìi lao âäüng khaïc nhau cuìng thæûc hiãûn caïc cäng viãûc trong ngaûch.

Khoaíng tiãön cäng laì khoaíng dao âäüng cuía tiãön cäng âæåüc traí trong tæìng haûng (ngaûch) tiãön cäng, cho tháúy mæïc âäü khuyãún khêch caï nhán âäúi våïi tæìng cäng viãûc.

Caïc khoaíng tiãön cäng trong caïc ngaûch coï thãø âæåüc xaïc âënh âäöng âãöu hoàûc khäng âäöng âãöu. Giæîa caïc khoaíng coï thãø khäng coï âäü gäúi âáöu cuîng coï thãø coï mäüt âäü gäúi âáöu nháút âënh.

Ngaûch tiãön cäng coï thãø âæåüc phán chia thaình caïc báûc cäú âënh taûo thaình thang læång hoàûc coï thãø khäng âæåüc phán chia (khäng coï thang læång).

Trong træåìng håüp chia ngaûch thaình caïc báûc læång thç tiãún trçnh thæûc hiãûn nhæ åí bæåïc 6.

Hçnh XI-3. Vê duû vãö caïc ngaûch tiãön cäng âæåüc thiãút kãú

doüc theo âæåìng tiãön cäng.


Tiãön cänggiåì

Tiãön cäng täúi âa cho

ngaûch

thæï hai

Tiãön cäng khåíi

âiãøm cho

ngaûch thæï hai

Caïc ngaûch

lao âäüng

Täúi âa

Mæïc tiãön cäng khoanh

âoí

Âæåìng giåïi haûn

täúi thiãøuKhoaíng

tiãön cäng

Mæïc tiãön cäng

khoanh xanh

Âæåìng xu

hæåïng


1 2 3 4 5 6 7 8 Âiãøm

Bæåïc 6: Phán chia ngaûch thaình caïc báûc læång Tæång tæû nhæ caïch thiãút kãú caïc thang læång trong

hãû thäúng thang, baíng læång cuía Nhaì næåïc, ngaûch tiãön cäng coï thãø âæåüc chia thaình báûc theo ba caïch sau:

Tàng âãöu âàûn (tyí lãû tàng åí caïc báûc bàòng nhau).

Tàng luîy tiãún (tyí lãû tàng åí báûc sau cao hån tyí lãû tàng åí báûc træåïc).

Tàng luîy thoaïi (tyí lãû tàng åí báûc sau tháúp hån tyí lãû tàng åí báûc træåïc).

Âãø thiãút kãú mäüt thang læång cáön âënh nghéa mäüt säú khaïi niãûm sau:

Bäüi säú cuía thang læång: laì sæû gáúp bäüi giæîa mæïc læång cao nháút vaì mæïc læång tháúp nháút cuía ngaûch læång (phuû thuäüc vaìo âäü låïn cuía ngaûch læång).

Hãû säú læång: laì hãû säú cho tháúy mæïc læång åí báûc naìo âoï trong ngaûch bàòng bao nhiãu láön so våïi mæïc læång tháúp nháút (khåíi âiãøm) cuía ngaûch.



Mæïc læång: säú tiãön traí cho ngæåìi lao âäüng åí tæìng báûc trong mäüt âån vë thåìi gian (giåì, tuáön, thaïng) phuì håüp våïi caïc báûc trong thang læång.

Hãû säú tàng tuyãût âäúi: laì hiãûu säú cuía caïc hãû säú læång giæîa hai báûc liãn tiãúp nhau. Thê duû: hãû säú tàng tuyãût âäúi cuía báûc 2 so våïi báûc 1 cuía thang læång sau (xem baíng XI-1) laì 65 (1,165 - 1,0).

Hãû säú tàng tæång âäúi: laì thæång säú cuía hãû säú tàng tuyãût âäúi våïi hãû säú læång cuía báûc âæïng træåïc. Thê duû: hãû säú tàng tæång âäúi cuía báûc 2 so våïi báûc 1 cuía thang læång sau laì 16,5% (0,165/1,0 x 100).

Baíng XI-1. Thang læång 7 báûc

Chè tiãuBáûc læång

1 2 3 4 5 6 7

Hãû säú læång 1,00 1,65 1,375

1,580

1,841

2,144

2,500

Hãû säú tàng tuyãût âäúi

- 0,165

0,192

0,223

0,261

0,303

0,356

Hãû säú tàng tæång âäúi (%)

- 16,5 16,48

16,43

16,51

16,55

16,60

Tuìy theo tæìng loaûi thang læång, hãû säú tàng tæång âäúi coï thãø âãöu âàûn, coï thãø luîy tiãún hoàûc giaím dáön.

Trong thang læång coï hãû säú tàng tæång âäúi âãöu âàûn, hãû säú tàng tæång âäúi vãö cå baín luän bàòng nhau, nhæ baíng XI-2 dæåïi âáy.Baíng XI-2. Thang læång coï hãû säú tàng tæång âäúi âãöu

âàûn


1 2 3 4 5 6

Hãû säú læång 1,00 1,15 1,32 1,51 1,74 2,00


- 0,15 0,17 0,19 0,23 0,27


- 15,0 14,80 14,80

14,80

14,80



Trong thang læång coï hãû säú tàng tæång âäúi luîy tiãún, hãû säú tàng tæång âäúi cuía caïc báûc sau vãö cå baín luän luän låïn hån báûc træåïc noï (xem baíng XI-3).

Baíng XI-3. Thang læång coï hãû säú tàng tæång âäúi luîy tiãún


1 2 3 4 5 6

Hãû säú læång 1,00 1,13 1,29 1,48 1,72 2,00


- 0,13 0,16 0,19 0,24 0,28


- 13,0 14,00 14,70

16,20

16,30

Trong thang læång coï hãû säú tàng tæång âäúi luîy thoaïi (giaím dáön), hãû säú tàng tæång âäúi cuía caïc báûc sau vãö cå baín luän nhoí hån caïc báûc åí træåïc (xem baíng XI-4).

Baíng XI-4. Thang læång coï hãû säú tàng tæång âäúi luîy thoaïi


1 2 3 4 5 6 7 8

Hãû säú læång 1,00

1,15

1,32 1,51 1,74 2,00 2,50 2,30

Hãû säú tàng tuyãût âäúi - 0,1

50,17 0,19 0,23 0,27 0,30 0,3

0

Hãû säú tàng tæång âäúi (%) - 15,

014,8

014,8

014,8

014,8

016,2

012,0

Nguäön: Caïc baíng XI-1, baíng XI-2, baíng XI-3, baíng XI-4, trêch trong Phaûm Âæïc Thaình, Giaïo trçnh Kinh tãú Lao âäüng, Táûp I, Nhaì xuáút baín Giaïo duûc, trang 147, 148, 149.

Trçnh tæû thiãút kãú thang læång nhæ sau: Xaïc âënh bäüi säú cuía thang læång:

B: laì bäüi säú cuía thang læångSmax: mæïc læång cao nháút cuía ngaûch



Smin: mæïc læång tháúp nháút cuía ngaûch Xaïc âënh säú báûc cuía thang læång: tuìy

thuäüc vaìo âäü daìi phuûc vuû trong mäüt ngaûch, âäü låïn cuía tàng læång vaì trong tæång quan våïi âäü låïn cuía khoaíng tiãön cäng.

Xaïc âënh hãû säú báûc læång: âãø xaïc âënh hãû säú læång åí tæìng báûc træåïc hãút phaíi xaïc âënh hãû säú khoaíng caïch giæîa hai báûc liãön kãö. Nãúu hãû säú khoaíng caïch lãn âãöu âàûn thç hãû säú báûc lãn âãöu âàûn. Nãúu hãû säú khoaíng caïch luîy tiãún hoàûc luîy thoaïi thç hãû säú báûc lãn cuîng luîy tiãún hoàûc luîy thoaïi tæång æïng. Duì hãû säú khoaíng caïch âãöu âàûn, luîy tiãún hoàûc luîy thoaïi thç hãû säú báûc 1 (báûc khåíi âiãøm cuía ngaûch) vaì báûc cao nháút cuîng khäng thay âäøi. Hãû säú khoaíng caïch lãn âãöu âàûn âæåüc tênh nhæ sau:

hkc: Hãû säú khoaíng caïch lãn âãöu âàûnn: Säú báûc trong thang læång

Sau âoï xaïc âënh hãû säú cuía caïc báûc læång naìo âoï bàòng caïch láúy hãû säú læång cuía báûc liãön kãö âæïng træåïc noï nhán våïi hãû säú khoaíng caïch (hãû säú læång cuía báûc 1 thç bàòng 1):

Ki = Ki-1 x hkc

Ki: Hãû säú læång báûc iKi-1: Hãû säú læång báûc liãön kãö âæïng træåïc Xaïc âënh mæïc læång åí tæìng báûc: âæåüc

tênh bàòng caïch nhán mæïc læång báûc 1 (mæïc læång tháúp nháút trong ngaûch) våïi hãû säú læång cuía báûc tæång æïng. Cäng thæïc tênh nhæ sau:

Si = S1 x Ki

Si: Mæïc læång báûc iS1: Mæïc læång báûc 1 (tháúp nháút) cuía ngaûchKi: Hãú säú læång báûc i



Våïi thang læång âaî âæåüc xáy dæûng, tuìy vaìo quan âiãøm traí læång, ngæåìi lao âäüng seî âæåüc xãúp vaìo báûc læång phuì håüp hoàûc xem xeït âãø âæåüc tàng læång âënh kyì. Ngaìy nay, caïc thang læång våïi mæïc tàng cäú âënh êt âæåüc phäø biãún, chuïng chè coìn âæåüc duìng åí mäüt säú lénh væûc cäng vaì caïc lénh væûc laìm viãûc tæû nguyãûn. ÅÍ næåïc ta, thang læång cäú âënh våïi caïc báûc tàng theo thám niãn hoàûc tàng theo trçnh âäü laình nghãö cuía ngæåìi lao âäüng âæåüc sæí duûng trong lénh væûc cäng chæïc, viãn chæïc vaì mäüt säú doanh nghiãûp, thæåìng laì caïc doanh nghiãûp nhaì næåïc. Trong træåìng håüp sæí duûng thang læång cäú âënh våïi caïc báûc tàng theo trçnh âäü laình nghãö, cáön phaíi xáy dæûng tiãu chuáøn cáúp báûc kyî thuáût âãø quy âënh trçnh âäü laình nghãö cuía cäng nhán/hoàûc nhán viãn åí tæìng báûc phaíi hiãøu, biãút vaì laìm âæåüc nhæîng gç.

Mäüt cäng ty coï thãø xáy dæûng mäüt cáúu truïc tiãön cäng cho caí täø chæïc (hãû thäúng mäüt cå cáúu), nhæng cuîng coï thãø vaì coï luïc cáön phaíi xáy duûng nhiãöu cå cáúu tiãön cäng (hãû thäúng âa cå cáúu). Vê duû: mäüt cäng ty coï thãø xáy dæûng 4 cå cáúu tiãön cäng cho bäún nhoïm cäng viãûc: caïc cäng viãûc quaín lyï; caïc cäng viãûc vàn phoìng, thæ kyï; caïc cäng viãûc saín xuáút; caïc cäng viãûc baïn haìng.

IV. QUAÍN TRË TIÃÖN CÄNG, TIÃÖN LÆÅNG Täø chæïc cáön th vaì duy trç mäüt caïch coï hãû thäúng

cå cáúu tiãön cäng. Caïn bäü tiãön cäng/tiãön læång cáön xaïc âënh vaì nàõm tháût chàõc chênh saïch traí cäng cuía doanh nghiãûp vaì thæûc hiãûn caïc hoaût âäüng quan troüng sau âáy:

Âiãöu chènh caïc mæïc tiãön cäng cuî cuía ngæåìi lao âäüng cho phuì håüp våïi hãû thäúng tiãön cäng måïi (trong træåìng håüp doanh nghiãûp xáy dæûng laûi hãû thäúng tiãön cäng). Khi thæûc hiãûn hãû thäúng tiãön cäng måïi, seî coï nhæîng ngæåìi lao âäüng hiãûn taûi âæåüc traí cäng cao hån hay tháúp hån mæïc tiãön cäng thiãút kãú måïi. Caïc mæïc tiãön cäng naìy phaíi âæåüc âiãöu chènh cho håüp lyï bàòng nhæîng biãûn phaïp phuì håüp. Tæång tæû nhæ váûy, nhæîng báút håüp lyï xaíy ra trong tiãún trçnh traí cäng cuîng phaíi âæåüc âiãöu chènh.



Xãúp læång cho nhæîng ngæåìi måïi âæåüc tuyãøn vaìo hãû thäúng tiãön (hoàûc hãû thäúng tiãön cäng måïi) tuìy theo quan âiãøm traí cäng cuía doanh nghiãûp. Tênh toaïn traí læång, traí cäng cho ngæåìi lao âäüng theo caïc daûng, caïc chãú âäü phuì håüp. Thæûc hiãûn tàng læång/tiãön cäng cho ngæåìi lao âäüng theo âuïng chênh saïch vaì thuí tuûc âaî âæåüc thiãút kãú. Cáûp nháût hãû thäúng tiãön cäng mäüt caïch thæåìng xuyãn vaì thæûc hiãûn caïc âiãöu chènh nãúu cáön thiãút. Thæûc hiãûn caïc âiãöu chènh cáön thiãút khi coï tçnh traûng tiãön cäng bë däön neïn (sæû thu heûp chãnh lãûch vãö tiãön cäng giæîa caïc cäng viãûc do nhiãöu lyï do khaïc nhau). Âaìo taûo ngæåìi quaín lyï âãø hoü biãút sæí duûng hãû thäúng tiãön cäng âuïng chênh saïch cuía doanh nghiãûp vaì coï thãø giaíi thêch cho ngæåìi lao âäüng. Thäng tin våïi ngæåìi lao âäüng. Kãú hoaûch hoïa vaì quaín lyï quyî tiãön cäng.



TOÏM TÀÕT NÄÜI DUNGCaïc täø chæïc cáön quaín lyï coï hiãûu quaí chæång

trçnh tiãön cäng, tiãön læång cuía mçnh vç tiãön cäng khäng chè aính hæåíng låïn âäúi våïi ngæåìi lao âäüng maì coìn tåïi caí täø chæïc vaì xaî häüi. Khi xáy dæûng hãû thäúng traí cäng täø chæïc cáön cán nhàõc nhiãöu yãúu täú âãø âæa ra âæåüc ba quyãút âënh quan troüng laì: quyãút âënh vãö mæïc traí cäng; quyãút âënh vãö cáúu truïc tiãön cäng vaì quyãút âënh vãö tiãön cäng cho caï nhán. Âàûc biãût caïc täø chæïc âãöu phaíi tuán thuí caïc quy âënh cuía luáût phaïp coï liãn quan âãún tiãön cäng, tiãön læång. Âaïnh giaï cäng viãûc giuïp cho täø chæïc coï thãø âæa ra âæåüc mäüt cå cáúu tiãön læång håüp lyï. Coï 4 phæång phaïp âãø âaïnh giaï cäng viãûc laì: xãúp haûng cäng viãûc; phán loaûi; cho âiãøm vaì so saïnh caïc yãúu täú trong âoï phæång phaïp cho âiãøm thæåìng âæåüc sæí duûng nhiãöu hån caí. Mäüt cäng ty coï thãø xáy dæûng mäüt cå cáúu tiãön cäng chung cho caí täø chæïc, cuîng coï thãø hoàûc cáön phaíi xáy dæûng nhiãöu cå cáúu tiãön cäng cho caïc nhoïm cäng viãûc khaïc nhau. Quaín trë tiãön cäng/tiãön læång bao gäöm viãûc quaín trë hãû thäúng traí cäng âæåüc xáy dæûng vaì caïc cäng viãûc khaïc coï liãn quan âãún traí cäng cho ngæåìi lao âäüng nhæ xãúp haûng, tàng læång, âiãöu chènh tiãön cäng, quaín lyï quyî tiãön cäng/tiãön læång...

CÁU HOÍI ÄN TÁÛP1. Giaíi thêch yï nghéa cuía quaín trë tiãön cäng/tiãön

læång trong doanh nghiãûp?2. Âaïnh giaï cäng viãûc laì gç? Coï nhæîng phæång

phaïp naìo âãø âaïnh giaï cäng viãûc? Trçnh baìy phæång phaïp cho âiãøm âãø âaïnh giaï cäng viãûc?

3. Trçnh baìy trçnh tæû xáy dæûng hãû thäúng traí cäng cuía doanh nghiãûp?

4. Doanh nghiãûp cáön phaíi laìm gç âãø quaín trë tiãön cäng/tiãön læång?



CHÆÅNG XII. CAÏC HÇNH THÆÏC TRAÍ CÄNGNgæåìi lao âäüng coï thãø âæåüc traí cäng dæåïi daûng

tiãön læång (salary) cäú âënh theo mäüt âån vë thåìi gian nhæ tuáön, thaïng, nàm hoàûc dæåïi daûng tiãön cäng (wage) âæåüc tênh toaïn dæûa trãn cå såí säú læåüng thåìi gian laìm viãûc thæûc tãú hoàûc khäúi læåüng cäng viãûc thæûc tãú âaî hoaìn thaình theo mæïc tiãön cäng âaî âæåüc xaïc âënh træåïc. Tiãön læång thæåìng âæåüc duìng âãø traí cäng cho caïc nhán viãn quaín lyï, nhán viãn giaïm saït vaì caïc loaûi nhán viãn chuyãn män khäng giaïm saït. Coìn tiãön cäng (âæåüc âãö cáûp âãún åí chæång naìy) thæåìng âæåüc duìng âãø traí cho caïc loaûi cäng nhán saín xuáút hoàûc caïc nhán viãn åí caïc vë trê cäng viãûc khäng äøn âënh.

Tuìy vaìo cå såí tênh toaïn læåüng tiãön traí cho cäng nhán, tiãön cäng laûi âæåüc traí dæåïi hai hçnh thæïc: tiãön cäng traí theo thåìi gian vaì tiãön cäng traí theo saín pháøm.

I. HÇNH THÆÏC TRAÍ CÄNG THEO THÅÌI GIANTrong hçnh thæïc traí cäng theo thåìi gian, tiãön cäng

cuía cäng nhán âæåüc tênh toaïn dæûa trãn cå såí mæïc tiãön cäng âaî âæåüc xaïc âënh cho cäng viãûc vaì säú âån vë thåìi gian (giåì hoàûc ngaìy) thæûc tãú laìm viãûc, våïi âiãöu kiãûn hoü phaíi âaïp æïng caïc tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc täúi thiãøu âaî âæåüc xáy dæûng træåïc nãúu muäún tiãúp tuûc âæåüc nháûn mæïc tiãön cäng cho cäng viãûc âoï.

Tiãön cäng traí theo thåìi gian thæåìng âæåüc aïp duûng cho caïc cäng viãûc saín xuáút nhæng khoï âënh mæïc âæåüc cuû thãø; hoàûc caïc cäng viãûc âoìi hoíi cháút læåüng cao, caïc cäng viãûc maì nàng suáút, cháút læåüng phuû thuäüc chuí yãúu vaìo maïy moïc, thiãút bë hay caïc hoaût âäüng taûm thåìi, saín xuáút thæí.

Æu âiãøm cuía hãû thäúng naìy laì dãù hiãøu, dãù quaín lyï, taûo âiãöu kiãûn cho caí ngæåìi quaín lyï vaì cäng nhán



coï thãø tênh toaïn tiãön cäng mäüt caïch dãù daìng. Caïc mæïc thåìi gian âæåüc sæí duûng cuîng nhæ caïc ghi cheïp vãö säú læåüng saín pháøm saín xuáút thæûc tãú cuía caïc caï nhán chè laì âãø nhàòm muûc âêch kiãøm tra, chæï khäng duìng âãø tênh toaïn træûc tiãúp læåüng tiãön cäng. Nhæåüc âiãøm chuí yãúu cuía hçnh thæïc traí cäng theo thåìi gian laì tiãön cäng maì cäng nhán nháûn âæåüc khäng liãn quan træûc tiãúp âãún sæû âoïng goïp lao âäüng cuía hoü trong mäüt chu kyì thåìi gian cuû thãø. Vç thãú, sæû khuyãún khêch thæûc hiãûn cäng viãûc dæûa trãn nhæîng âoìi hoíi täúi thiãøu cuía cäng viãûc cáön phaíi âæåüc thæûc hiãûn båíi nhæîng biãûn phaïp taûo âäüng læûc khaïc ngoaìi caïc khuyãún khêch taìi chênh træûc tiãúp. Tuy nhiãn, nhæåüc âiãøm cuía hçnh thæïc traí cäng theo thåìi gian coï thãø âæåüc khàõc phuûc nhåì chãú âäü thæåíng. Do váûy, traí cäng theo thåìi gian coï thãø âæåüc thæûc hiãûn theo hai chãú âäü:

Traí cäng theo thåìi gian âån giaín: theo säú ngaìy (hoàûc giåì) thæûc tãú laìm viãûc vaì mæïc tiãön cäng ngaìy (hoàûc giåì) cuía cäng viãûc. Traí cäng theo thåìi gian coï thæåíng: gäöm tiãön cäng theo thåìi gian âån giaín cäüng våïi tiãön thæåíng. Tiãön thæåíng coï thãø tênh cho táút caí caïc saín pháøm âæåüc saín xuáút, cuîng coï thãø âæåüc tênh cho säú saín pháøm væåüt mæïc hoàûc mæïc âäü thæûc hiãûn cäng viãûc xuáút sàõc.

II. HÇNH THÆÏC TRAÍ CÄNG THEO SAÍN PHÁØMVåïi muûc tiãu khuyãún khêch tàng nàng suáút lao

âäüng, ngæåìi lao âäüng coìn coï thãø âæåüc traí cäng theo säú læåüng âån vë saín pháøm maì hoü saín xuáút ra.

Trong hçnh thæïc naìy, tiãön cäng cuía ngæåìi lao âäüng seî phuû thuäüc træûc tiãúp vaìo säú læåüng âån vë saín pháøm âæåüc saín xuáút ra vaì âån giaï traí cäng cho mäüt âån vë saín pháøm.

Cäng thæïc: TC = ÂG x Qtt

Trong âoï:TC: Tiãön cängÂG: Âån giaïQtt: Säú læåüng saín pháøm thæûc tãú



Âån giaï âæåüc tênh bàòng caïch chia mæïc læång giåì cuía cäng viãûc cho säú âån vë saín pháøm âënh mæïc maì ngæåìi lao âäüng coï nghéa vuû phaíi saín xuáút trong mäüt âån vë thåìi gian hoàûc nhán mæïc læång giåì cuía cäng viãûc våïi säú giåì âënh mæïc âãø saín xuáút âæåüc mäüt âån vë saín pháøm.

Caïc mæïc lao âäüng naìy thãø hiãûn khäúi læåüng saín pháøm maì ngæåìi lao âäüng cáön saín xuáút ra trong mäüt âån vë thåìi gian (hay læåüng thåìi gian âæåüc pheïp hao phê cho mäüt âån vë saín pháøm) våïi nhëp âäü laìm viãûc bçnh thæåìng vaì thæåìng âæåüc xaïc âënh bàòng caïc phæång phaïp nghiãn cæïu thåìi gian (chuûp aính ngaìy laìm viãûc vaì báúm giåì thåìi gian laìm viãûc) vaì nghiãn cæïu chuyãøn âäüng.

Æu âiãøm cuía traí cäng theo saín pháøm laì coï taïc duûng khuyãún khêch taìi chênh âäúi våïi ngæåìi lao âäüng, thuïc âáøy hoü náng cao nàng suáút lao âäüng, âàûc biãût âäúi våïi nhæîng ngæåìi coï mong muäún maûnh meî náng cao thu nháûp, vç læåüng tiãön cäng maì hoü nháûn âæåüc phuû thuäüc træûc tiãúp vaìo læåüng saín pháøm cuía hoü. Viãûc tênh toaïn tiãön cäng cuîng âån giaín vaì coï thãø âæåüc giaíi thêch dãù daìng âäúi våïi ngæåìi lao âäüng. Tuy nhiãn, traí cäng theo saín pháøm coï thãø dáùn âãún tçnh traûng ngæåìi lao âäüng êt quan tám âãún âaím baío cháút læåüng saín pháøm, tiãút kiãûm nguyãn váût liãûu vaì sæí duûng håüp lyï maïy moïc, thiãút bë. Nhiãöu træåìng håüp ngæåìi lao âäüng khäng muäún laìm nhæîng cäng viãûc âoìi hoíi trçnh âäü laình nghãö cao vç khoï væåüt mæïc lao âäüng. Trong nhæîng giåì ngæìng viãûc vç lyï do vãö phêa doanh nghiãûp nhæ: dáy chuyãön bë ngæìng trãû, thiãúu nguyãn váût liãûu hoàûc nguyãn liãûu khäng âaím baío cháút læåüng, maïy moïc thiãút bë hoíng, máút âiãûn v.v... ngæåìi lao âäüng âæåüc hæåíng tiãön cäng theo thåìi gian hoàûc mäüt læåüng tiãön bàòng våïi mæïc tiãön cäng saín pháøm trung bçnh maì âaïng ra hoü coï thãø kiãúm âæåüc trong khoaíng thåìi gian âoï.

Do caïc nhæåüc âiãøm âoï nãn tiãön cäng theo saín pháøm chè phuì håüp våïi nhæîng cäng viãûc maì åí âoï dáy chuyãön saín xuáút âaím baío âæåüc liãn tuûc, caïc cäng viãûc coï thãø âënh mæïc âæåüc, coï tênh làûp âi làûp laûi vaì khäng âoìi hoíi trçnh âäü laình nghãö cao, nàng suáút lao âäüng phuû thuäüc chuí yãúu vaìo sæû näø læûc cuía ngæåìi



lao âäüng vaì viãûc tàng nàng suáút khäng gáy aính hæåíng låïn tåïi cháút læåüng cuía saín pháøm.

Âãø âaím baío taïc duûng khuyãún khêch âäúi våïi ngæåìi lao âäüng vaì hiãûu quaí kinh tãú âäúi våïi doanh nghiãûp, khi tiãún haình traí cäng theo saín pháøm cáön coï nhæîng âiãöu kiãûn cå baín sau:

Phaíi xáy dæûng âæåüc caïc mæïc lao âäüng coï càn cæï khoa hoüc âãø taûo âiãöu kiãûn tênh toaïn caïc âån giaï traí cäng chênh xaïc. Täø chæïc vaì phuûc vuû täút nåi laìm viãûc âãø haûn chãú täúi âa thåìi gian ngæìng viãûc, taûo âiãöu kiãûn âãø ngæåìi lao âäüng hoaìn thaình vaì hoaìn thaình væåüt mæïc lao âäüng. Thæûc hiãûn täút cäng taïc thäúng kã, kiãøm tra, nghiãûm thu saín pháøm âæåüc saín xuáút ra vç thu nháûp cuía ngæåìi lao âäüng phuû thuäüc vaìo säú læåüng saín pháøm âaût tiãu chuáøn cháút læåüng âaî saín xuáút ra vaì âån giaï. Laìm täút cäng taïc giaïo duûc yï thæïc traïch nhiãûm vaì âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc âäúi våïi ngæåìi lao âäüng âãø traïnh khuynh hæåïng chè chuï yï tåïi säú læåüng maì khäng chuï yï tåïi cháút læåüng saín pháøm, sæí duûng tiãút kiãûm nguyãn váût liãûu vaì maïy moïc, thiãút bë.

Hçnh thæïc traí cäng theo saín pháøm coï thãø âæåüc thæûc hiãûn theo nhiãöu chãú âäü khaïc nhau, tuyì thuäüc vaìo âäúi tæåüng traí cäng. Dæåïi âáy laì mäüt säú chãú âäü âaî vaì âang âæåüc aïp duûng trong saín xuáút:

1. Chãú âäü traí cäng theo saín pháøm træûc tiãúp caï nhán

Chãú âäü traí cäng naìy thæåìng âæåüc aïp duûng âäúi våïi nhæîng cäng nhán saín xuáút chênh maì cäng viãûc cuía hoü mang tênh cháút âäüc láûp tæång âäúi, coï thãø âënh mæïc vaì kiãøm tra, nghiãûm thu saín pháøm mäüt caïch cuû thãø vaì riãng biãût. Tuyì vaìo âiãöu kiãûn saín xuáút vaì quan âiãøm khuyãún khêch lao âäüng cuía doanh nghiãûp, ngæåìi lao âäüng coï thãø âæåüc traí cäng theo âån giaï cäú âënh, luîy tiãún hay luîy thoaïi.

Âån giaï cäú âënh âæåüc tênh theo cäng thæïc sau âáy:ÂG = L : Q hoàûc



ÂG = L x TTrong âoï:ÂG: Âån giaï saín pháømL: Mæïc læång cáúp báûc cuía cäng viãûcQ: Mæïc saín læåüngT: Mæïc thåìi gian (tênh theo giåì)

Vê duû 1: Mäüt cäng nhán laìm cäng viãûc báûc 5, mæïc læång

ngaìy laì 40.000 â. Mæïc saín læåüng ca laì 5 saín pháøm.Váûy âån giaï saín pháøm laì: 40.000 â : 5 sp = 8.000

â/sp.Vê duû 2:Mäüt cäng nhán laìm cäng viãûc báûc 6, mæïc thåìi gian

âãø chãú taûo mäüt âån vë saín pháøm laì 8 giåì. Mæïc læång giåì cuía cäng viãûc báûc 6 laì 5.315 â.

Váûy âån giaï saín pháøm laì: 5.315 â x 8 giåì = 42.492 â/sp.

Tiãön cäng cuía cäng nhán tênh theo cäng thæïc:TC = ÂG x Qtt

TC: Tiãön cäng tênh theo chãú âäü traí cäng saín pháøm træûc tiãúp caï nhán

Qtt: Säú læåüng saín pháøm thæûc tãú âæåüc nghiãûm thu

Trong træåìng håüp doanh nghiãûp muäún traí cäng theo âån giaï luîy tiãún hoàûc luîy thoaïi thç phaíi xáy dæûng baíng âån giaï khuyãún khêch. Baíng âån giaï khuyãún khêch laì baíng quy âënh caïc mæïc tiãön cäng cho 1 âån vë saín pháøm theo caïc mæïc nàng suáút. Hçnh XII-1 cho tháúy mäüt vê duû vãö caïc baíng âån giaï khuyãún khêch.

Hçnh XII-1. Caïc baíng âån giaï khuyãún khêch cäú âënh,

luîy tiãún vaì luîy thoaïi

BAÍNG ÂÅN GIAÏ KHUYÃÚN KHÊCH CÄÚ ÂËNH

(1) (2) (3) (4) (5)

Säú Âån Thu nháûp Chi phê Täøng chi



sp/giåì

giaï (â)

tiãön cäng/giåì (â)

giaïn tiãúp cäú âënh/sp

(â)

phê/sp (chæa kãø

nvl) (â)

100 50 5.000 1.000 1.050

110 50 5.500 910 960

120 50 6.000 830 880

130 50 6.500 770 820

140 50 7.000 710 760

150 50 7.500 670 720

BAÍNG ÂÅN GIAÏ KHUYÃÚN KHÊCH LUÎY TIÃÚN

(1) (2) (3) (4) (5)

Säú sp/gi

åì

Âån giaï (â)

Thu nháûp tiãön

cäng/giåì (â)

Chi phê giaïn tiãúp

cäú âënh/sp (â)

Täøng chi phê/sp

(chæa kãø nvl) (â)

100 50 5.000 1.000 1.050

110 55 6.050 910 965

120 60 7.200 830 890

130 65 8.450 770 835

140 70 9.800 710 780

150 75 11.250 670 720

BAÍNG ÂÅN GIAÏ KHUYÃÚN KHÊCH LUÎY THOAÏI

(1) (2) (3) (4) (5)

Säú sp/gi

åì

Âån giaï (â)

Thu nháûp tiãön

cäng/giåì (â)

Chi phê giaïn tiãúp

cäú âënh/sp

Täøng chi phê/sp

(chæa kãø



(â) nvl) (â)

100 50 5.000 1.000 1.050

110 49 5.390 910 959

120 48 5.760 830 878

130 47 6.110 770 817

140 46 6.440 710 756

150 45 6.750 670 715

Baíng âån giaï âæåüc xáy dæûng theo trçnh tæû nhæ sau:

Bæåïc 1: Xaïc âënh âån giaï tiãu chuáøn dæûa trãn mæïc læång cáúp báûc vaì mæïc lao âäüng (giäúng nhæ âån giaï cäú âënh).

Vê duû: mæïc læång cáúp báûc laì 5.000 â/giåì, mæïc saín læåüng laì 100 sp/giåì. Váûy âån giaï tiãu chuáøn laì 50 â/sp.

Bæåïc 2: Xaïc âënh mæïc tiãön cäng täúi âa maì doanh nghiãûp muäún traí cho ngæåìi lao âäüng åí mæïc nàng suáút täúi âa.

Mæïc nàng suáút täúi âa laì mæïc nàng suáút coï thãø âaût âæåüc båíi khäng nhiãöu hån 5% säú ngæåìi lao âäüng.

Viãûc naìy nhàòm khäúng chãú mæïc tàng cuía tiãön cäng vaì âaím baío tênh cäng bàòng trong tæång quan våïi caïc cäng viãûc khaïc. Vê duû: trong baíng mæïc tàng luîy thoaïi åí hçnh XII-1 ngæåìi lao âäüng coï thãø âæåüc nháûn mæïc tiãön cäng giåì bàòng 135% so våïi mæïc læång cáúp báûc (våïi giaí thiãút mæïc læång cáúp báûc laì 5.000 â/giåì; âån giaï tiãu chuáøn laì 50 â/sp våïi mæïc nàng suáút laì 100 sp/giåì). Tæïc laì åí mæïc nàng suáút 150 sp/giåì, âån giaï laì 45 â/sp, thç ngæåìi lao âäüng âæåüc hæåíng mæïc tiãön cäng giåì laì 6.750 â/giåì, tàng 35% so våïi mæïc læång cáúp báûc.

Âãø xaïc âënh mæïc tiãön cäng täúi âa trong mäüt hãû thäúng luîy tiãún hay luîy thoaïi, doanh nghiãûp cáön phaíi biãút khaí nàng tàng nàng suáút lao âäüng, âäü låïn cuía chi phê saín xuáút giaïn tiãúp cäú âënh âãø tæì âoï âiãöu chènh



mäüt caïch thæûc nghiãûm giæîa mæïc nàng suáút täúi âa vaì chi phê saín xuáút giaïn tiãúp cäú âënh cho mäüt âån vë saín pháøm âãø xaïc âënh mæïc âån giaï coï thãø cho mæïc tiãön cäng nhæ mong muäún (vê duû tàng 35% so våïi læång cáúp báûc) maì váùn kiãøm soaït âæåüc chi phê.

Bæåïc 3: Phán chia caïc mæïc âån giaï tæång æïng våïi tæìng mæïc nàng suáút

Khi aïp duûng hãû thäúng tiãön cäng våïi âån giaï luîy thoaïi, cäng ty thæåìng khoï giaíi thêch vãö tênh håüp lyï cuía noï âäúi våïi ngæåìi lao âäüng. Vç thãú, hãû thäúng naìy êt âæåüc sæí duûng. Trong hãû thäúng tiãön cäng våïi âån giaï luîy tiãún, mæïc tàng cuía tiãön cäng låïn hån mæïc tàng cuía nàng suáút lao âäüng. Vç thãú, cäng ty cuîng cáön cán nhàõc khi âæa ra quyãút âënh sæí duûng hãû thäúng naìy.

Æu âiãøm cuía chãú âäü traí cäng theo saín pháøm træûc tiãúp caï nhán laì mäúi quan hãû giæîa tiãön cäng maì cäng nhán nháûn âæåüc vaì kãút quaí lao âäüng thãø hiãûn roî raìng, do âoï kêch thêch ngæåìi cäng nhán cäú gàõng náng cao nàng suáút lao âäüng nhàòm náng cao thu nháûp. Viãûc tênh toaïn tiãön cäng âån giaín, cäng nhán coï thãø dãù daìng tênh âæåüc säú tiãön cäng nháûn âæåüc sau khi hoaìn thaình nhiãûm vuû.

Tuy nhiãn, chãú âäü tiãön cäng naìy coï nhæåüc âiãøm laì laìm cho cäng nhán êt quan tám âãún viãûc sæí duûng täút maïy moïc, thiãút bë vaì nguyãn váût liãûu, êt chàm lo âãún cäng viãûc chung cuía táûp thãø v.v...

2. Chãú âäü traí cäng theo saín pháøm táûp thãøChãú âäü traí cäng naìy thæåìng âæåüc aïp duûng våïi

nhæîng cäng viãûc cáön mäüt nhoïm cäng nhán, âoìi hoíi sæû phäúi håüp giæîa caïc cäng nhán vaì nàng suáút lao âäüng chuí yãúu phuû thuäüc vaìo sæû âoïng goïp cuía caí nhoïm nhæ làõp raïp caïc thiãút bë, saín xuáút åí caïc bäü pháûn laìm viãûc theo dáy chuyãön, träng nom maïy liãn håüp.

Âån giaï åí âáy âæåüc tênh theo cäng thæïc:

hoàûc: hoàûc:

Trong âoï:ÂG: Âån giaï tênh theo saín pháøm táûp thãø



: Täøng læång cáúp báûc cuía caí nhoïm

Q: Mæïc saín læåüng cuía caí nhoïmLi: Læång cáúp báûc cuía cäng viãûc báûc iTi: Mæïc thåìi gian cuía cäng viãûc báûc in: Säú cäng viãûc trong täø: Læång cáúp báûc cäng viãûc bçnh quán cuía caí

täøT: Mæïc thåìi gian cuía saín pháøm

Vê duû 2: Nhoïm cäng nhán B làõp raïp saín pháøm coï cå cáúu cäng viãûc våïi mæïc thåìi gian nhæ sau: 15 giåì cäng viãûc báûc 1 våïi mæïc læång giåì laì 1.950â; 20 giåì cäng viãûc báûc 2 våïi mæïc læång giåì laì 2.160â; 5 giåì cäng viãûc báûc 4 våïi mæïc læång giåì laì 2.676â.

Váûy âån giaï cuía saín pháøm laì:(15 giåì x 1.950â) + (20 giåì x 2.160â) + (5 giåì x

2.676â) = 85.830â/sp.Vê duû 3: Nhoïm cäng nhán C làõp raïp saín pháøm coï

cáúp báûc cäng viãûc bçnh quán laì báûc 4 våïi mæïc tiãön læång giåì laì 2.676â. Mæïc thåìi gian quy âënh âãø hoaìn thaình mäüt saín pháøm laì 30 giåì.

Váûy âån giaï cuía saín pháøm laì: 2.676â x 30 giåì = 80.280â.

Tiãön cäng cuía caí täø cäng nhán cuîng tênh theo cäng thæïc:

TC = ÂG x Qtt Theo chãú âäü traí cäng naìy, váún âãö cáön chuï yï khi

aïp duûng laì phaíi phán phäúi tiãön cäng cho caïc thaình viãn trong täø, nhoïm phuì håüp våïi báûc læång vaì thåìi gian lao âäüng cuía hoü.

Vê duû 4: Mäüt nhoïm cäng nhán làõp raïp saín pháøm våïi mæïc saín læåüng laì 4 saín pháøm/ngaìy. Trong thaïng täø làõp raïp âæåüc 110 saín pháøm våïi cå cáúu lao âäüng nhæ sau:

1 cäng nhán báûc II laìm 170 giåì cäng viãûc báûc 2, våïi mæïc læång 3.238â/giåì.



1 cäng nhán báûc III laìm 180 giåì cäng viãûc báûc 3, våïi mæïc læång 3.668â/giåì.

1 cäng nhán báûc V laìm 175 giåì cäng viãûc báûc 4, våïi mæïc læång 4.148â/giåì.

1 cäng nhán báûc VI laìm 160 giåì cäng viãûc báûc 5, våïi mæïc læång 4.687â/giåì.

Chãú âäü laìm viãûc theo quy âënh laì 8 giåì/ngaìy vaì 22 ngaìy/thaïng.

Âån giaï 1 saín pháøm âæåüc tênh laì:

Tiãön cäng cuía caí täø laì: 31.482â x 110sp = 3.463.020â

Viãûc phán phäúi tiãön cäng coï thãø âæåüc thæûc hiãûn theo caïc phæång phaïp sau:

Phæång phaïp thæï nháút: Duìng hãû säú âiãöu chènh: Quaï trçnh tênh toaïn nhæ sau:

Bæåïc 1: Tênh tiãön cäng theo cáúp báûc vaì thåìi gian laìm viãûc cuía mäùi cäng nhán:

Cäng nhán báûc II: 3.238â x 170 giåì = 550.460âCäng nhán báûc III: 3.668â x 180 giåì = 660.240âCäng nhán báûc V: 4.148â x 175 giåì = 725.900âCäng nhán báûc VI: 4.687â x 160 giåì = 749.920â----------------------------------------------------------Cäüng: 2.686.520âBæåïc 2: Xaïc âënh hãû säú âiãöu chènh cuía täø bàòng

caïch láúy täøng säú tiãön âæåüc lénh chia cho säú tiãön cäng væìa tênh trãn.

Hãû säú âiãöu chènh laì: 3.463.020â : 2.686.520â = 1,289

Bæåïc 3: Tênh tiãön cäng cuía tæìng ngæåìi:Do täøng säú tiãön cäng thæûc lénh cuía caí nhoïm cao

hån 28,9% so våïi tiãön cäng lénh theo cáúp báûc vaì thåìi gian laìm viãûc nãn tiãön cäng cuía tæìng ngæåìi cuîng cao hån 28,9%.

Cuû thãø, tiãön cäng cuía tæìng ngæåìi laì:Cäng nhán báûc II: 550.460â x 1,289 = 709.543â



Cäng nhán báûc III: 660.240â x 1,289 = 851.049âCäng nhán báûc V: 725.900â x 1,289 = 935.685âCäng nhán báûc VI: 749.920â x 1,289 = 966.647â------------------------------------------------------------Cäüng: 3.462.924âPhæång phaïp thæï hai: Duìng giåì - hãû säúQuaï trçnh tênh toaïn nhæ sau:Bæåïc 1: Tênh âäøi säú giåì laìm viãûc thæûc tãú cuía

tæìng cäng nhán våïi cáúp báûc khaïc nhau thaình säú giåì laìm viãûc thæûc tãú åí báûc 1 âãø so saïnh.

Muäún thãú, cáön phaíi biãút hãû säú læång åí tæìng báûc.

Trong nhoïm cäng nhán nãu trãn, hãû säú læång cuía báûc 2 laì 1,41; báûc 3 laì 1,29; báûc 5 laì 1,46; báûc 6 laì 1,65.

Do âoï, säú giåì laìm viãûc thæûc tãú cuía tæìng cäng nhán âäøi ra giåì báûc 1 laì:

- Cäng nhán báûc II: 170 giåì x 1,14 = 193,8 giåì báûc 1- Cäng nhán báûc III: 180 giåì x 1,29 = 232,2 giåì báûc 1- Cäng nhán báûc V: 175 giåì x 1,46 = 255,5 giåì báûc 1- Cäng nhán báûc VI: 160 giåì x 1,65 = 264,0 giåì báûc 1----------------------------------------------------------------Cäüng: 945,5 giåì báûc 1Bæåïc 2: Láúy täøng säú tiãön cäng thæûc tãú nháûn

âæåüc chia cho säú giåì laìm viãûc âaî tênh âäøi âãø biãút tiãön cäng thæûc tãú cuía mäùi giåì báûc 1:

3.463.020â : 945,5 giåì = 3.662,6âBæåïc 3: Tênh tiãön cäng thæûc lénh cuía mäùi cäng

nhán theo tiãön cäng cáúp báûc vaì säú giåì laìm viãûc âaî tênh laûi:

- Cäng nhán báûc II: 3.662,6â x 193,8 giåì = 709.812â- Cäng nhán báûc III: 3.662,6â x 232,2 giåì = 850.456â- Cäng nhán báûc V: 3.662,6â x 255,5 giåì = 935.794â- Cäng nhán báûc VI: 3.662,6â x 264,0 giåì =966.926â----------------------------------------------------------------Cäüng: 3.462.988â



Hai phæång phaïp chia åí trãn âãöu âem laûi kãút quaí giäúng nhau.

Chãú âäü traí cäng theo saín pháøm táûp thãø coï æu âiãøm laì khuyãún khêch cäng nhán trong täø, nhoïm náng cao traïch nhiãûm træåïc táûp thãø, quan tám âãún kãút quaí cuäúi cuìng cuía täø. Song, noï coï nhæåüc âiãøm laì saín læåüng cuía mäùi cäng nhán khäng træûc tiãúp quyãút âënh tiãön cäng cuía hoü. Do âoï, êt kêch thêch cäng nhán náng cao nàng suáút lao âäüng caï nhán.

3. Chãú âäü traí cäng theo saín pháøm giaïn tiãúpChãú âäü traí cäng naìy chè aïp duûng cho nhæîng cäng

nhán phuû maì cäng viãûc cuía hoü coï aính hæåíng nhiãöu âãún kãút quaí lao âäüng cuía cäng nhán chênh hæåíng tiãön cäng theo saín pháøm, nhæ cäng nhán sæía chæîa, phuûc vuû maïy såüi, maïy dãût trong nhaì maïy dãût, cäng nhán âiãöu chènh thiãút bë trong nhaì maïy cå khê v.v...

Âàûc âiãøm cuía chãú âäü traí cäng naìy laì thu nháûp vãö tiãön cäng cuía cäng nhán phuû laûi tuìy thuäüc vaìo kãút quaí saín xuáút cuía cäng nhán chênh. Do âoï, âån giaï tênh theo cäng thæïc sau:

ÂG: Âån giaï tênh theo saín pháøm giaïn tiãúpL: Læång cáúp báûc cuía cäng nhán phuûQ: Mæïc saín læåüng cuía cäng nhán chênhM: Säú maïy phuûc vuû cuìng loaûiVê duû: Cäng nhán âiãöu chènh báûc III, mæïc læång

ngaìy laì 19.200â, phuûc vuû 3 maïy cuìng loaûi. Mæïc saín læåüng cuía cäng nhán chênh trãn mäùi maïy laì 20 saín pháøm, tæïc 60 saín pháøm/ca. Thåìi gian phuûc vuû mäùi maïy trong ca xáúp xè bàòng nhau.

Âån giaï cuía 1 saín pháøm laì:

Saín læåüng t hæûc tãú cuía mäùi maïy trong ca laìm viãûc nhæ sau:

Maïy I laì 25 saín pháømMaïy II laì 24 saín pháømMaïy III laì 18 saín pháøm Saín læåüng cuía caí ca laì:



24 + 24 + 18 = 67 saín pháømDo âoï, tiãön cäng thæûc lénh cuía cäng nhán phuû seî

laì:320â x 67 = 21.440â.Tiãön cäng cuía cäng nhán phuû cuîng coï thãø tênh

bàòng caïch láúy säú pháön tràm hoaìn thaình mæïc saín læåüng cuía cäng nhán chênh nhán våïi mæïc læång theo cáúp báûc cuía cäng nhán phuû.

Tæì thê duû nãu trãn, tháúy pháön tràm hoaìn thaình mæïc saín læåüng cuía cäng nhán chênh laì 111,6% {(67/60)*100}.

Vç váûy, tiãön cäng cuía cäng nhán phuû tênh theo caïch naìy laì:

19.200â x 1,116 = 21.427,2â

Chãú âäü tiãön cäng naìy khuyãún khêch cäng nhán phuû phuûc vuû täút hån cho cäng nhán chênh, taûo âiãöu kiãûn náng cao nàng suáút lao âäüng cuía cäng nhán chênh.

4. Chãú âäü traí cäng theo saín pháøm coï thæåíng

Chãú âäü traí cäng naìy, vãö thæûc cháút laì caïc chãú âäü traí cäng saín pháøm kãø trãn kãút håüp våïi caïc hçnh thæïc tiãön thæåíng.

Khi aïp duûng chãú âäü traí cäng naìy, toaìn bäü saín pháøm âæåüc aïp duûng theo âån giaï cäú âënh, coìn tiãön thæåíng seî càn cæï vaìo trçnh âäü hoaìn thaình vaì hoaìn thaình væåüt mæïc caïc chè tiãu vãö säú læåüng cuía chãú âäü tiãön thæåíng quy âënh.

Tiãön cäng traí theo saín pháøm coï thæåíng (Lth) tênh theo cäng thæïc:

ÅÍ âáy:

L: Tiãön cäng traí theo saín pháøm våïi âån giaï cäú âënh

m: % tiãön thæåíng cho 1% hoaìn thaình væåüt mæïc chè tiãu thæåíng

h: % hoaìn thaình væåüt mæïc chè tiãu thæåíng.

Vê duû: Mäüt cäng nhán hoaìn thaình kãú hoaûch saín læåûng laì 102%, tiãön cäng saín pháøm theo âån giaï cäú



âënh cuía cäng nhán âoï laì 760.000â. Theo quy âënh, cæï hoaìn thaình væåüt mæïc 1% thç âæåüc thæåíng laì 1,5% so våïi tiãön cäng tênh theo âån giaï cäú âënh.

Váûy tiãön cäng tênh theo saín pháøm coï thæåíng cuía cäng nhán âoï laì:

Yãu cáöu cå baín khi aïp duûng chãú âäü tiãön cäng tênh theo saín pháøm coï thæåíng laì phaíi quy âënh âuïng âàõn caïc chè tiãu, âiãöu kiãûn thæåíng vaì tyí lãû thæåíng bçnh quán.

5. Chãú âäü traí cäng khoaïn

Chãú âäü traí cäng khoaïn aïp duûng cho nhæîng cäng viãûc nãúu giao tæìng chi tiãút, tæìng bäü pháûn seî khäng coï låüi maì phaíi giao toaìn bäü khäúi læåüng cho cäng nhán hoaìn thaình trong mäüt thåìi gian nháút âënh. Chãú âäü traí cäng naìy âæåüc aïp duûng chuí yãúu trong xáy dæûng cå baín vaì mäüt säú cäng viãûc trong näng nghiãûp. Trong cäng nghiãûp, thæåìng duìng cho caïc cäng viãûc sæía chæîa, làõp raïp caïc saín pháøm, maïy moïc, thiãút bë v.v...

Âån giaï khoaïn coï thãø âæåüc tênh theo âån vë cäng viãûc nhæ xáy 1 m2 tæåìng hoàûc cuîng coï thãø tênh cho caí khäúi læåüng cäng viãûc hay cäng trçnh nhæ làõp raïp mäüt saín pháøm, hoàûc xáy tæåìng vaì làõp cáúu kiãûn bã täng cuía mäüt gian nhaì. Tiãön cäng seî âæåüc traí theo khäúi læåüng cäng viãûc maì cäng nhán hoaìn thaình ghi trong phiãúu giao khoaïn. Chãú âäü traí cäng naìy coï thãø aïp duûng cho caï nhán hoàûc táûp thãø.

Nãúu âäúi tæåüng nháûn khoaïn laì táûp thãø täø, nhoïm thç caïch tênh âån giaï vaì caïch phán phäúi tiãön cäng cho cäng nhán trong täø nhoïm giäúng nhæ chãú âäü tiãön cäng tênh theo saín pháøm táûp thãø.

Chãú däü tiãön cäng khoaïn khuyãún khêch cäng nhán hoaìn thaình nhiãûm vuû træåïc thåìi haûn maì váùn âaím baío cháút læåüng cäng viãûc thäng qua håüp âäöng giao khoaïn chàût cheî. Tuy nhiãn, trong chãú âäü traí cäng naìy, khi tênh toaïn âån giaï phaíi hãút sæïc chàût cheî, tyí mè âãø



xáy dæûng âån giaï traí cäng chênh xaïc cho cäng nhán laìm khoaïn.

Mäüt daûng khaïc cuía traí cäng khoaïn laì chãú âäü traí cäng theo giåì tiãu chuáøn (Standard Hour Plans). Theo chãú âäü traí cäng theo giåì tiãu chuáøn, cáön phaíi xaïc âënh säú giåì tiãu chuáøn (säú giåì âënh mæïc) âãø thæûc hiãûn cäng viãûc vaì mæïc tiãön cäng cuía mäüt giåì laìm viãûc. Traí cäng theo giåì tiãu chuáøn laì mäüt daûng cuía traí cäng theo saín pháøm nhæng khaïc våïi chãú âäü traí cäng theo saín pháøm åí trãn laì thay vç xaïc âënh âån giaï cho mäüt âån vë saín pháøm thç laûi xaïc âënh âån giaï cho mäüt giåì laìm viãûc. Ngæåìi lao âäüng coï thãø âæåüc hæåíng toaìn bäü pháön chi phê lao âäüng træûc tiãúp tiãút kiãûm âæåüc do tàng nàng suáút lao âäüng, cuîng coï thãø chè âæåüc hæåíng mäüt pháön säú chi phê tiãön cäng tiãút kiãûm âæåüc âoï theo tyí lãû phán chia cuía doanh nghiãûp âæa ra nhæ trong kãú hoaûch Halsey, kãú hoaûch Rowan, kãú hoaûch Gantt.

Trãn âáy laì nhæîng hçnh thæïc vaì chãú âäü traí cäng chuí yãúu thæåìng âæåüc aïp duûng trong caïc doanh nghiãûp. Tuy nhiãn, trãn thæûc tãú caïc phæång phaïp traí cäng ráút âa daûng, tuìy thuäüc vaìo caïc âiãöu kiãûn cuû thãø vãö täø chæïc - kyî thuáût cuía caïc cäng viãûc vaì cuîng nhæ quan âiãøm quaín lyï doanh nghiãûp. Khäng coï mäüt chãú âäü traí cäng naìo laì täúi æu, vç thãú doanh nghiãûp phaíi læûa choün âãø aïp duûng cho phuì håüp.



TOÏM TÀÕT NÄÜI DUNGNgæåìi lao âäüng coï thãø âæåüc traí cäng dæåïi daûng

tiãön læång hay dæåïi daûng tiãön cäng. Tiãön cäng laûi coï thãø âæåüc traí dæåïi hai hçnh thæïc: tiãön cäng theo thåìi gian vaì tiãön cäng theo saín pháøm. Tiãön cäng theo thåìi gian âæåüc tênh toaïn dæûa trãn cå såí mæïc tiãön cäng âaî âæåüc xaïc âënh cho cäng viãûc vaì säú âån vë thåìi gian thæûc tãú laìm viãûc, våïi âiãöu kiãûn ngæåìi lao âäüng phaíi âaïp æïng caïc tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc âaî âæåüc xáy dæûng træåïc. Chãú âäü traí cäng theo thåìi gian coï thæåíng khuyãún khêch ngæåìi lao âäüng thæûc hiãûn cäng viãûc täút hån mæïc tiãu chuáøn. Tiãön cäng theo saín pháøm âæåüc tênh toaïn dæûa trãn cå såí säú âån vë saín pháøm âæåüc nghiãûm thu vaì âån giaï traí cäng cho mäüt âån vë saín pháøm. Traí cäng theo saín pháøm thæûc cháút laì mäüt daûng cuía khuyãún khêch taìi chênh, do âoï caïc chãú âäü traí cäng theo saín pháøm coï taïc duûng täút trong viãûc khuyãún khêch ngæåìi lao âäüng tàng nàng suáút lao âäüng nhæng cuîng coï ráút nhiãöu nhæåüc âiãøm. Tiãön cäng theo saín pháøm chè phuì håüp våïi nhæîng cäng viãûc äøn âinh, coï thãø âënh mæïc âæåüc, khäng âoìi hoíi trçnh âäü laình nghãö vaì cháút læåüng cao. Khi aïp duûng traí cäng theo saín pháøm phaíi âaím baío xáy dæûng âæåüc caïc mæïc lao âäüng coï càn cæï kyî thuáût, täø chæïc phuûc vuû täút nåi laìm viãûc, thäúng kã/nghiãûm thu saín pháøm chênh xaïc vaì giaïo duûc yï thæïc traïch nhiãûm cho cäng nhán.



CÁU HOÍI ÄN TÁÛP1. Trçnh baìy hçnh thæïc traí cäng theo thåìi gian? Traí

cäng theo thåìi gian thæåìng âæåüc aïp duûng cho nhæîng cäng viãûc naìo?

2. Trçnh baìy hçnh thæïc traí cäng theo saín pháøm? Traí cäng theo saín pháøm coï nhæîng æu, nhæåüc âiãøm gç? Traí cäng theo saín pháøm thæåìng âæåüc aïp duûng cho nhæîng cäng viãûc naìo?

3. Giaíi thêch caïc âiãöu kiãûn âãø âaím baío traí cäng theo saín pháøm coï hiãûu quaí?

DANH MUÛC TAÌI LIÃÛU THAM KHAÍO

TIÃÚNG VIÃÛT1. An toaìn vaì sæïc khoíe khi sæí duûng hoïa cháút taûi nåi

laìm viãûc - Taìi liãûu táûp huáún.2. Baío âaím an toaìn taûi nåi laìm viãûc. Thaïch thæïc näøi

lãn åí khu væûc cháu AÏ - Vuû Baío häü lao âäüng dëch vaì xuáút baín theo nguyãn baín tiãúng Anh cuía ILO/EASMAT - Haì Näüi thaïng 7 nàm 1997.

3. Caïc biãûn phaïp phoìng ngæìa taïc haûi cuía nhæîng nghãö âäüc haûi nguy hiãøm åí cháu AÏ - Vuû Baío häü lao âäüng dëch vaì xuáút baín theo nguyãn baín tiãúng Anh cuía ILO/EASMAT - Haì Näüi thaïng 7 nàm 1997.

4. Caïc táûp vàn baín phaïp quy vãö Lao âäüng tiãön læång; Bäü LÂTB & XH; 2000, 2001, 2002.

5. Caïc vàn baín luáût hiãûn haình baío häü lao âäüng cuía Viãût Nam - NXB Lao âäüng xaî häüi - Haì Näüi 1999.



6. Chuyãn âãö luáût phaïp vãö baío häü lao âäüng - Bäü LÂTB & XH - Haì Näüi 8-1998.

7. Âiãöu kiãûn lao âäüng trong caïc doanh nghiãûp åí Viãût Nam - NXB Chênh trë quäúc gia - Haì Näüi 1996.

8. Giaïo trçnh Quaín trë nhán læûc; Bäü män Quaín trë nhán læûc, Træåìng Âaûi hoüc Kinh tãú Quäúc dán; PSG. TS. Phaûm Âæïc Thaình; NXB Giaïo duûc, 1995 - 1998.

9. Giaïo trçnh Kinh tãú Lao âäüng; Táûp I; Bäü män Kinh tãú Lao âäüng, Træåìng Âaûi hoüc Kinh tãú Quäúc dán, PGS. PTS. Phaûm Âæïc Thaình; Taïi baín láön 2, NXB Giaïo duûc, 1995.

10.Giao tãú nhán sæû trong doanh nghiãûp, Phong Sån; NXB TP. Häö Chê Minh; 1990.

11.Hæåïng dáùn phán loaûi nghãö nàûng nhoüc âäüc haûi - Viãûn Khoa hoüc lao âäüng vaì caïc váún âãö xaî häüi - NXB Chênh trë Quäúc gia - Haì Näüi 1996.

12.Bäü luáût Lao âäüng Viãût Nam (âaî sæía âäøi nàm 2002).

13.Mäüt säú chãú âäü quy âënh måïi vãö baío häü lao âäüng - Bäü LÂTB & XH - Haì Näüi 1998.

14.Nhán sæû - Chça khoïa cuía thaình cäng, Matsushita Konosuke (dëch sang tiãúng Viãût, Tráön Quang Tuãû); NXB TP. Häö Chê Minh - 2000.

15.Quaín lyï âiãöu haình kyî nàng giao viãûc; Robert B. Muddex (dëch sang tiãúng Viãût, Nguyãùn Thë Quyình Giao, Nguyãùn Nguyãn); NXB Caì Mau; 1996.

16.Quaín lyï con ngæåìi trong doanh nghiãûp, GS Phuìng Thãú Træåìng; NXB Haì Näüi - 1996.

17.Quaín lyï doanh nghiãûp trong cå chãú thë træåìng, Ngä Thë Cuïc, NXB Chênh trë Quäúc gia - 1998.

18.Quaín lyï Nguäön nhán læûc, Paul Hersey Ken Blanc Hard (dëch sang tiãúng Viãût PTS Tráön Thë Haûnh, PTS Âàûng Thaình Hæng, Âàûng Maûnh Phäø), NXB Chênh trë Quäúc gia - 1995.

19.Tuyãøn choün vaì quaín lyï cäng nhán viãn chæïc åí Nháût Baín (taìi liãûu dëch), NXB ÂH & GDCN Haì Näüi - 1991.

20.Tuyãøn táûp baïo caïo tham luáûn Häüi nghë 10 nàm cäng taïc giaïo duûc âaìo taûo mäi træåìng - Haì Näüi - 2000.



21.Quaín trë Nhán sæû - Nguyãùn Hæîu Thán, NXB Thäúng kã - 1996.

TIÃÚNG ANH

1. Chris Hendry, Human Resources Management a Strategic Approach to Employment, Butterworth, Heinemann, 1995.

2. Chuck William, Human Resource Management, First Edition; Texas Learning Company, 2000.

3. David H. Holt, Management Priciples and Practices, Second Edition, Prentice-Hall International, Inc., 1990.

4. David J. Cherrington, The Management of Human Resources, Prentice Hall International, Inc., 1995.

5. Herbert J. Chruden, Arthur W. Sherman, Jr., Personnel Management, Second Edition, South-Western Publishing Company, 1963.

6. Luis r. Gomez-Mejia, David B. Balkin, Robert L. Cardy, Managing Human Resources, Prentice Hall International, Inc., 1995.

7. Michael Amstrong, Employee Reward, Short Run Press, Exeter, 1996.

8. Paul Hersey, Kenneth H. Blanchard, Management of Organisational Behavior/Utilizing Human Resources, Sixth Edition, Prentice Hall, Englewood Cliffs, NJ 07632, 1993.

9. R. Wayne Mondy, Robert M. Noe III, Shane R. Premeaux, Human Resource Management, Fifth Edition, Allyn And Balcon, 1993.

10.Randy L. Desimon, David M. Harris, Human Resource Development, The Dryden Press, 1998.

11.Raymond A. Noe, Employee Trainning & Development, Irwin/McGraw-Hill, 1999.

12.Renisi Griffin, Human Resource Management, First Edition, Hughton Mifflin Company, 2001.

13.Robert D. Gatewood, Hubert S. Field, Human Resource Selection, Fourth Edition, The Dryden Press, 1998.



14.Robert L. Mathis, John H. Jackson, Human Resource Management, Nineth Edition, Thomson Learning Publishing, 2000.

15.Stephen P. Robbins, Organisational Behavior, Fifth Edition, Prentice Hall International, Inc., 1991.

16.Terry, L. , Personnel/Human Resource Management, Mac. Millan Publishing Company, 1990.

17.Thomas J. Bergmann, Vida G. Scarpello, Frederick S. Hills, Compensation Dicision Making, Third Edition, The Dryden Press, 1998.

18.Wayne F. Casio, Productivity; Quylity of Worklife, International Edition, Irwin/McGraw Hill, 1998.

19.Wendell L. French, Human Resources Management, Third Edition, Houghton Mifflin Company, 1994.

20.William B. Werther, Jr , Keith Davis, Human Resources and Personnel Management, Fifth Edition, Irwin/McGraw Hill, 1996.

21.William P. Anthony, Pamela L. Perrewe, K. Michele Kacmar, Human Resource Management a Strategic Approach, Third Edition, The Dryden Press, 1999.

DANH MUÛC HÇNH

Hçnh I-1. So saïnh ba hoüc thuyãút vãö con ngæåìi....................................................................................9

Hçnh II-1. Cå cáúu phoìng Nguäön nhán læûc trong mäüt cäng ty ................................................................................30

Hçnh II-2. Caïc traïch nhiãûm cuía phoìng Nguäön nhán læûc trong mäüt cäng ty ................................31

Hçnh II-3. Cå cáúu täø chæïc cuía mäüt Cäng ty quy mä væìa hoàûc låïn åí Viãût Nam............................33

Hçnh III-1. Baín mä taí cäng viãûc ...............................47Hçnh III-2. Tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc .........49Hçnh III-3. Caïc tiãu thæïc âæåüc âo læåìng trong Baín

cáu hoíi phán têch vë trê viãûc laìm (PAQ - Position Analysis Quetionaire).............................53



Hçnh III-4. Mäüt muûc tæì PAQ....................................54Hçnh IV-1. Quaï trçnh kãú hoaûch hoïa nguäön nhán

læûc.....................................................................63Hçnh V-1. Mäúi quan hãû qua laûi giæîa tuyãøn mäü vaì

caïc chæïc nàng khaïc cuía quaín trë nguäön nhán læûc.....................................................................90

Hçnh VI-1. Chæång trçnh âënh hæåïng.....................118Hçnh VIII-1. Mäúi quan hãû giæîa ba yãúu täú cuía hãû

thäúng âaïnh giaï vaì caïc muûc tiãu cuía ÂGTHCV ............................................................135

Hçnh IX-1. Trçnh tæû xáy dæûng mäüt chæång trçnh âaìo taûo/phaït triãøn.........................................168

Hçnh XI-1. Yãúu täú caïc yãu cáöu vãö thãø læûc.....198Hçnh XI-2. Minh hoüa mäüt âæåìng tiãön cäng dæûa

trãn 15 cäng viãûc then chäút......................201Hçnh XI-3. Vê duû vãö caïc ngaûch tiãön cäng âæåüc

thiãút kãú doüc theo âæåìng tiãön cäng ......202Hçnh XII-1. Caïc baíng âån giaï khuyãún khêch cäú

âënh, luîy tiãún, luîy thoaïi................................213

DANH MUÛC BAÍNG

Baíng IV-1. Kãú hoaûch saín xuáút saín pháøm vaì læåüng hao phê lao âäüng taûi Cäng ty Dãût kim X..........................................................................66

Baíng IV-2. Dæû âoaïn nhu cáöu giaïo viãn báûc tiãøu hoüc cuía mäüt træåìng hoüc nàm kãú hoaûch68

Baíng IV-3. Nhán læûc Cäng ty kinh doanh Váûn taíi 1990-2000...........................................................69

Baíng IV-4. Säú liãûu hoüc sinh nháûp træåìng vaì säú læåüng giaïo viãn qua caïc nàm ...................71

Baíng IV-5. Phán têch kãút cáúu nghãö nghiãûp cuía cäng nhán saín xuáút taûi Cäng ty May X........76



Baíng IV-6. Thäúng kã cáúp báûc cäng viãûc bçnh quán vaì cáúp báûc cäng nhán bçnh quán theo nghãö taûi Cäng ty May X..............................................76

Baíng IV-7. Baíng âaïnh giaï mæïc âäü phuì håüp giæîa caïc chæïc danh theo caïc tiãu thæïc................77

Baíng IV-8. Tyí suáút sinh thä qua caïc thåìi kyì åí Viãût Nam.....................................................................78

Baíng IV-9. Tyí lãû tháút nghiãûp åí thaình phäú vaì tyí lãû sæ duûng lao âäüng åí näng thän Viãût Nam81

Baíng IV-10. Cán âäúi cung-cáöu nhán læûc cuía doanh nghiãûp Z............................................................86

Baíng IX-1. So saïnh giæîa âaìo taûo vaì phaït triãøn nguäön nhán læûc.............................................154

Baíng XI-1. Thang læång 7 báûc...............................203Baíng XI-2. Thang læång coï hãû säú tàng tæång âäúi

âãöu âàûn..........................................................204Baíng XI-3. Thang læång coï hãû säú tàng tæång luîy

tiãún..................................................................204Baíng XI-4. Thang læång coï hãû säú tàng tæång luîy

thoaïi.................................................................204

MUÛC LUÛCPHÁÖN I....................................................................1TÄØNG QUAN VÃÖ QUAÍN TRË NHÁN LÆÛC..................1

CHÆÅNG I. VAI TROÌ CUÍA QUAÍN TRË NHÁN LÆÛC TRONG CAÏC TÄØ CHÆÏC..................................................................................2

I. ÂÄÚI TÆÅÜNG, NÄÜI DUNG MÄN HOÜC QUAÍN TRË NHÁN LÆÛC......21. Âäúi tæåüng män hoüc Quaín trë nhán læûc...............................22. Näüi dung cuía män hoüc Quaín trë nhán læûc............................2

II. THÆÛC CHÁÚT CUÍA QUAÍN TRË NHÁN LÆÛC.................................31. Khaïi niãûm, âäúi tæåüng, muûc tiãu vaì táöm quan troüng cuía Quaín trë nhán læûc.......................................................................32. Caïc hoaût âäüng chuí yãúu cuía quaín trë nhán læûc.................63. Triãút lyï quaín trë nhán læûc......................................................7



4. Quaín trë nhán læûc laì mäüt khoa hoüc vaì laì mäüt nghãû thuáût..........................................................................................15

III. AÍNH HÆÅÍNG CUÍA MÄI TRÆÅÌNG ÂÄÚI VÅÏI QUAÍN TRË NHÁN LÆÛC...............................................................................................16IV. QUAÏ TRÇNH HÇNH THAÌNH VAÌ PHAÏT TRIÃØN QUAÍN TRË NHÁN LÆÛC...............................................................................................17

TOÏM TÀÕT NÄÜI DUNG.............................................................23CÁU HOÍI ÄN TÁÛP.....................................................................24CHÆÅNG II. SÆÛ PHÁN CHIA TRAÏCH NHIÃÛM QUAÍN LYÏ NGUÄÖN NHÁN LÆÛC TRONG TÄØ CHÆÏC................................25

I. SÆÛ PHÁN CHIA TRAÏCH NHIÃÛM QUAÍN LYÏ NGUÄÖN NHÁN LÆÛC TRONG TÄØ CHÆÏC..........................................................................25

1. Sæû phán chia traïch nhiãûm quaín lyï nguäön nhán læûc giæîa bäü pháûn chæïc nàng vaì nhæîng ngæåìi quaín lyï khaïc..........252. Vai troì vaì quyãön haûn cuía bäü pháûn chæïc nàng vãö nguäön nhán læûc....................................................................................26

II. QUY MÄ, CÅ CÁÚU CUÍA BÄÜ PHÁÛN NGUÄÖN NHÁN LÆÛC...........28III. CAÏC YÃU CÁÖU ÂÄÚI VÅÏI CAÏC NHÁN VIÃN CHUYÃN MÄN NGUÄÖN NHÁN LÆÛC.....................................................................................34

TOÏM TÀÕT NÄÜI DUNG.............................................................38CÁU HOÍI ÄN TÁÛP.....................................................................38

PHÁÖN II.................................................................39KÃÚ HOAÛCH HOÏA VAÌ BÄÚ TRÊ NHÁN LÆÛC.............39

CHÆÅNG III. THIÃÚT KÃÚ VAÌ PHÁN TÊCH CÄNG VIÃÛC............40I. KHAÏI NIÃÛM CÄNG VIÃÛC..............................................................40II. THIÃÚT KÃÚ CÄNG VIÃÛC..............................................................41

1. Khaïi niãûm vaì näüi dung cuía thiãút kãú cäng viãûc................412. Caïc phæång phaïp thiãút kãú vaì thiãút kãú laûi cäng viãûc......42

III. PHÁN TÊCH CÄNG VIÃÛC..............................................................441. Phán têch cäng viãûc - cäng cuû cuía quaín lyï nguäön nhán læûc....................................................................................................442. Caïc phæång phaïp thu tháûp thäng tin phán têch cäng viãûc. . .50

IV. VAI TROÌ CUÍA PHOÌNG NGUÄÖN NHÁN LÆÛC VAÌ CAÏC BÆÅÏC TIÃÚN HAÌNH PHÁN TÊCH CÄNG VIÃÛC.............................................55

TOÏM TÀÕT NÄÜI DUNG.............................................................57CÁU HOÍI ÄN TÁÛP.....................................................................57CHÆÅNG IV. KÃÚ HOAÛCH HOÏA NGUÄÖN NHÁN LÆÛC............58

I. VAI TROÌ CUÍA KÃÚ HOAÛCH HOÏA NGUÄÖN NHÁN LÆÛC...............581. Khaïi niãûm vaì vai troì cuía kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc582. Quan hãû giæîa kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc vaì kãú hoaûch saín xuáút kinh doanh......................................................593. Caïc nhán täú aính hæåíng âãún kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc.............................................................................................624. Quaï trçnh kãú hoaûch hoïa nguäön nhán læûc.........................63

II. DÆÛ ÂOAÏN CÁÖU NHÁN LÆÛC....................................................641. Dæû âoaïn cáöu nhán læûc ngàõn haûn....................................642. Dæû âoaïn cáöu nhán læûc daìi haûn........................................68

III. DÆÛ ÂOAÏN CUNG NHÁN LÆÛC...................................................74



1. Dæû âoaïn cung nhán læûc trong näüi bäü täø chæïc/Phán têch nhán læûc hiãûn coï cuía täø chæïc..............................................742. Dæû âoaïn cung nhán læûc tæì bãn ngoaìi................................78

IV. CÁN ÂÄÚI CUNG VAÌ CÁÖU NHÁN LÆÛC, CAÏC GIAÍI PHAÏP KHÀÕC PHUÛC MÁÚT CÁN ÂÄÚI GIÆÎA CUNG VAÌ CÁÖU................................83

1. Cáöu nhán læûc låïn hån cung nhán læûc (thiãúu lao âäüng).....832. Cung nhán læûc låïn hån cáöu nhán læûc (thæìa lao âäüng)......843. Cáöu nhán læûc bàòng cung nhán læûc (cán âäúi)....................85

TOÏM TÀÕT NÄÜI DUNG.............................................................88CÁU HOÍI ÄN TÁÛP.....................................................................88

CHÆÅNG V. TUYÃØN MÄÜ VAÌ TUYÃØN CHOÜN NHÁN LÆÛC.........89I. QUAÏ TRÇNH TUYÃØN MÄÜ............................................................89

1. Khaïi niãûm, táöm quan troüng cuía tuyãøn mäü nhán læûc......892. Caïc nguäön vaì phæång phaïp tuyãøn mäü nhán læûc.............913. Quaï trçnh tuyãøn mäü.............................................................92

II. QUAÏ TRÇNH TUYÃØN CHOÜN NHÁN LÆÛC.................................1021. Khaïi niãûm vaì táöm quan troüng cuía tuyãøn choün nhán læûc..................................................................................................1022. Quaï trçnh tuyãøn choün.........................................................1023. Mäüt säú váún âãö cáön quan tám khi thæûc hiãûn cäng taïc tuyãøn choün trong täø chæïc.....................................................112

TOÏM TÀÕT NÄÜI DUNG...........................................................114CÁU HOÍI ÄN TÁÛP...................................................................114CHÆÅNG VI. BÄÚ TRÊ NHÁN LÆÛC VAÌ CÄNG VIÃÛC..............116

I. ÂËNH HÆÅÏNG.............................................................................116II. QUAÏ TRÇNH BIÃN CHÃÚ NÄÜI BÄÜ.............................................119

1. Thuyãn chuyãøn.....................................................................1192. Âãö baût.................................................................................1203. Xuäúng chæïc.........................................................................122

III. THÄI VIÃÛC................................................................................1221. Giaîn thåü...............................................................................1222. Sa thaíi...................................................................................1233. Tæû thäi viãûc........................................................................1234. Hæu trê..................................................................................123

TOÏM TÀÕT NÄÜI DUNG...........................................................124CÁU HOÍI ÄN TÁÛP...................................................................124

PHÁÖN III...............................................................125TAÛO ÂÄÜNG LÆÛC................................................125

CHÆÅNG VII. TAÛO ÂÄÜNG LÆÛC TRONG LAO ÂÄÜNG...........126I. KHAÏI NIÃÛM ÂÄÜNG LÆÛC LAO ÂÄÜNG VAÌ CAÏC YÃÚU TÄÚ AÍNH HÆÅÍNG TÅÏI ÂÄÜNG LÆÛC LAO ÂÄÜNG.........................................126II. CAÏC HOÜC THUYÃÚT TAÛO ÂÄÜNG LÆÛC TRONG LAO ÂÄÜNG.. .126

1. Hãû thäúng nhu cáöu cuía Maslow..........................................1262. Hoüc thuyãút Tàng cæåìng têch cæûc.....................................1273. Hoüc thuyãút kyì voüng..........................................................1274. Hoüc thuyãút Cäng bàòng.......................................................1285. Hoüc thuyãút Hãû thäúng hai yãúu täú...................................1286. Hoüc thuyãút Âàût muûc tiãu..................................................129



III. CAÏC PHÆÅNG HÆÅÏNG TAÛO ÂÄÜNG LÆÛC TRONG LAO ÂÄÜNG......................................................................................................129

1. Xaïc âënh nhiãûm vuû vaì tiãu chuáøn thæûc hiãûn cäng viãûc cho nhán viãn.............................................................................1292. Taûo âiãöu kiãûn thuáûn låüi âãø ngæåìi lao âäüng hoaìn thaình nhiãûm vuû................................................................................1293. Kêch thêch lao âäüng.............................................................130


PHÁÖN IV...............................................................132PHAÏT TRIÃØN VAÌ ÂAÏNH GIAÏ.................................132

CHÆÅNG VIII. ÂAÏNH GIAÏ THÆÛC HIÃÛN CÄNG VIÃÛC............133I. KHAÏI NIÃÛM, MUÛC ÂÊCH VAÌ TÁÖM QUAN TROÜNG CUÍA ÂAÏNH GIAÏ THÆÛC HIÃÛN CÄNG VIÃÛC...........................................................133II. HÃÛ THÄÚNG ÂAÏNH GIAÏ THÆÛC HIÃÛN CÄNG VIÃÛC VAÌ CAÏC YÃU CÁÖU ÂÄÚI VÅÏI MÄÜT HÃÛ THÄÚNG ÂAÏNH GIAÏ..........................134

1. Hãû thäúng âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc........................1342. Caïc yãu cáöu âäúi våïi mäüt hãû thäúng âaïnh giaï thæûc hiãûn cäng viãûc..................................................................................1373. Caïc läùi cáön traïnh trong âaïnh giaï.......................................138

III. CAÏC PHÆÅNG PHAÏP ÂAÏNH GIAÏ THÆÛC HIÃÛN CÄNG VIÃÛC.....1381. Phæång phaïp thang âo âaïnh giaï âäö hoüa...........................1382. Phæång phaïp danh muûc kiãøm tra.......................................1413. Phæång phaïp ghi cheïp caïc sæû kiãûn quan troüng...............1424. Phæång phaïp âaïnh giaï bàòng thang âo dæûa trãn haình vi. .1425. Caïc phæång phaïp so saïnh....................................................1456. Phæång phaïp baín tæåìng thuáût..........................................1487. Phæång phaïp "Quaín lyï bàòng muûc tiãu".............................148

IV. XÁY DÆÛNG VAÌ THÆÛC HIÃÛN CHÆÅNG TRÇNH ÂAÏNH GIAÏ... .1491. Læûa choün vaì thiãút kãú phæång phaïp âaïnh giaï................1492. Læûa choün ngæåìi âaïnh giaï.................................................1493. Xaïc âënh chu kyì âaïnh giaï....................................................1494. Âaìo taûo ngæåìi âaïnh giaï.....................................................1505. Phoíng váún âaïnh giaï............................................................150

V. VAI TROÌ CUÍA PHOÌNG QUAÍN TRË NGUÄÖN NHÁN LÆÛC...........151TOÏM TÀÕT NÄÜI DUNG...........................................................152CÁU HOÍI ÄN TÁÛP...................................................................152CHÆÅNG IX. ÂAÌO TAÛO VAÌ PHAÏT TRIÃØN............................153

I. VAI TROÌ CUÍA ÂAÌO TAÛO VAÌ PHAÏT TRIÃØN NGUÄÖN NHÁN LÆÛC......................................................................................................153

1. Khaïi niãûm âaìo taûo vaì phaït triãøn nguäön nhán læûc........1532. Muûc tiãu vaì vai troì cuía âaìo taûo vaì phaït triãøn nguäön nhán læûc...........................................................................................154

II. CAÏC PHÆÅNG PHAÏP ÂAÌO TAÛO VAÌ PHAÏT TRIÃØN....................1551. Âaìo taûo trong cäng viãûc......................................................1552. Âaìo taûo ngoaìi cäng viãûc.....................................................157

III. TÄØ CHÆÏC THÆÛC HIÃÛN CAÏC HOAÛT ÂÄÜNG ÂAÌO TAÛO VAÌ PHAÏT TRIÃØN................................................................................162

1. Caïc váún âãö vãö màût chiãún læåüc....................................162



2. Trçnh tæû xáy dæûng mäüt chæång trçnh âaìo taûo/phaït triãøn..................................................................................................164


PHÁÖN V...............................................................170THUÌ LAO VAÌ CAÏC PHUÏC LÅÜI................................170

CHÆÅNG X. CÅ SÅÍ CUÍA QUAÍN LYÏ THUÌ LAO LAO ÂÄÜNG.....171I. THUÌ LAO LAO ÂÄÜNG VAÌ MUÛC TIÃU CUÍA HÃÛ THÄÚNG THUÌ LAO LAO ÂÄÜNG................................................................................171

1. Khaïi niãûm vaì cå cáúu cuía thuì lao lao âäüng.......................1712. Caïc muûc tiãu cuía hãû thäúng thuì lao lao âäüng..................172

II. AÍNH HÆÅÍNG CUÍA THUÌ LAO ÂÃÚN CHOÜN NGHÃÖ, CHOÜN VIÃÛC, ÂÃÚN THÆÛC HIÃÛN CÄNG VIÃÛC CUÍA NGÆÅÌI LAO ÂÄÜNG VAÌ HIÃÛU QUAÍ CUÍA TÄØ CHÆÏC...................................................................173

1. Thuì lao vaì choün nghãö, choün viãûc....................................1742. Cäng bàòng vãö thuì lao vaì sæû haìi loìng vãö cäng viãûc......1743. Thuì lao vaì kãút quaí thæûc hiãûn cäng viãûc.........................1754. Thuì lao lao âäüng vaì sæí duûng ngaìy cäng, giåì cäng...........1765. Thuì lao lao âäüng vaì thuyãn chuyãøn lao âäüng....................1776. Thuì lao lao âäüng vaì hiãûu quaí cuía täø chæïc.....................177

III. CAÏC YÃÚU TÄÚ AÍNH HÆÅÍNG ÂÃÚN THUÌ LAO LAO ÂÄÜNG........1781. Yãúu täú thuäüc mäi træåìng bãn ngoaìi gäöm:.......................1782. Yãu cáöu thuäüc vãö täø chæïc...............................................1793. Yãúu täú thuäüc vãö cäng viãûc..............................................1804. Yãúu täú thuäüc vãö caï nhán ngæåìi lao âäüng......................181

IV. CAÏC TIÃU THÆÏC LÆÛA CHOÜN KHI XÁY DÆÛNG HÃÛ THÄÚNG THUÌ LAO LAO ÂÄÜNG..............................................................182

1. Cäng bàòng bãn trong hay cäng bàòng bãn ngoaìi..................1822. Thuì lao cäú âënh hay thuì lao biãún âäøi................................1843. Thuì lao theo thæûc hiãûn cäng viãûc hay laì thuì lao theo nhán viãn............................................................................................1844. Thuì lao theo cäng viãûc hay theo caï nhán lao âäüng.............1855. Thuì lao tháúp hån hay cao hån mæïc thuì lao âang thënh haình trãn thë træåìng.........................................................................1866. Thuì lao mang tênh taìi chênh hay thuì lao mang tênh phi taìi chênh.........................................................................................1877. Traí læång cäng khai hay traí læång kên.................................1878. Quyãút âënh thuì lao táûp trung hay laì phi táûp trung............1889. Thuì lao khaïc nhau hay thuì lao giäúng nhau..........................188

TOÏM TÀÕT NÄÜI DUNG...........................................................189CÁU HOÍI ÄN TÁÛP...................................................................189CHÆÅNG XI. QUAÍN TRË TIÃÖN CÄNG VAÌ TIÃÖN LÆÅNG........190

II. GIÅÏI THIÃÛU HÃÛ THÄÚNG THANG, BAÍNG LÆÅNG CUÍA NHAÌ NÆÅÏC...........................................................................................192

1. Chãú âäü tiãön læång cáúp báûc............................................1922. Chãú âäü tiãön læång theo chæïc vuû.....................................194

III. XÁY DÆÛNG HÃÛ THÄÚNG TRAÍ CÄNG CUÍA DOANH NGHIÃÛP. . .1941. Ba quyãút âënh vãö tiãön cäng...............................................1942. Âaïnh giaï cäng viãûc..............................................................195



3. Trçnh tæû xáy dæûng hãû thäúng traí cäng cuía doanh nghiãûp..................................................................................................199

IV. QUAÍN TRË TIÃÖN CÄNG, TIÃÖN LÆÅNG....................................206TOÏM TÀÕT NÄÜI DUNG...........................................................208CÁU HOÍI ÄN TÁÛP...................................................................208CHÆÅNG XII. CAÏC HÇNH THÆÏC TRAÍ CÄNG...........................209

I. HÇNH THÆÏC TRAÍ CÄNG THEO THÅÌI GIAN...................................209II. HÇNH THÆÏC TRAÍ CÄNG THEO SAÍN PHÁØM...............................210

1. Chãú âäü traí cäng theo saín pháøm træûc tiãúp caï nhán.......2122. Chãú âäü traí cäng theo saín pháøm táûp thãø........................2153. Chãú âäü traí cäng theo saín pháøm giaïn tiãúp.......................2194. Chãú âäü traí cäng theo saín pháøm coï thæåíng.....................2205. Chãú âäü traí cäng khoaïn.......................................................221


DANH MUÛC TAÌI LIÃÛU THAM KHAÍO.......................224

DANH MUÛC HÇNH.................................................227

DANH MUÛC BAÍNG.................................................228

MUÛC LUÛC...........................................................229


bg qtnl

Documents