besnik krasniqi ndermarresia · pdf file• aftësia për tu tërhequr nga...
TRANSCRIPT
Inovacionet dhe Ndermarresia
Besnik A. Krasniqi
Prishtinë, 2011
1
“Zbulimi është aftësia që të mëdysheni nga gjërat e zakonshme.” Noam Chomsky
“Risia është krijimi i së resë ose ri-aranzhimi i se vjetrës në mënyrë të re. “ Michael Vance
D i s a P ë r k u f i z i m e
“Kreativiteti është te lejosh vetveten të bësh gabime. Mjeshtri është të dish se cilat duhet t’i mbash.” Scott Adams
“Është më mire të kesh aq ide sa disa nga ato të jenë gabim, se sa gjithherë të keni të drejt dhe mos keni fare ide.” Edward de Bono
“Truri është një organ i mrekullueshëm; fillon së punuari në po të njëjtin moment kur ju të zgjoheni në mëngjes dhe nuk ndalet deri sa të mbërrin
në zyre.” Robert Frost
2
Bill Gates, themeluesi i Microsoft—it, ishte
inovatori kryesorë në përhapjen e kompjuterit
personal. Por larg ai nuk kishte luajtur rol në
zhvillimin e internetit, dhe ishte zënë në befasi
nga shpërthimi i përdorimit të internetit.
Microsoft-i zhvilloj shpejtë WebBrowser –in e
3
tij, Internet Explorer dhe paketoj atë në
softwer-in e Windows-it sistemin standart të
përdorimit të industrisë për PC. Edhe pse
gjykatat e Shteteve të Bashkuara më pas
vendosen që kjo lëvizje ishte anti-konkuruese,
i kishte lejuar Microsoft-it të kapë fitimtarin e
internetit dhe të vendosë netscape si sistem
browser më të popularizuarin. Libri i Gates-it
Çka është kreativiteti?
• Akti i shndërrimit të një ideje të re dhe
imaxhinative në realitet
• “Kreativiteti është proces i sjelljes diëka të
4
• “Kreativiteti është proces i sjelljes diëka të
re…kreativiteti kërkon pasion dhe dedikim.
Na bën të vetëdijshëm për atë që
paraprakisht ka qenë e fshehur…”
— Rollo May, The Courage to Create
Çka është kreativiteti?
• Ideja
– Diçka e imaxhinuar ose e pikturuar në mendje të
njeriut
5
njeriut
• Kreativiteti
– Aftësia për të prodhuar punë unike dhe të
shfrytëzueshme
• Inovacioni
– Implementimi praktiki idesënë një paisje apo
proces të ri
Çka është kreativiteti?
• Ideja
– Diçka e imaxhinuar ose e pikturuar në mendje të
njeriut
6
njeriut
• Kreativiteti
– Aftësia për të prodhuar punë unike dhe të
shfrytëzueshme
• Inovacioni
– Implementimi praktiki idesënë një paisje apo
proces të ri
Mundësimi i Kreativitetit?
• Kreativiteti nuk është vetëm i lindur – ai
mundë të arrihet dhe të trajnohet
• Kreativiteti kërkon ambient dhe procese që e
mundësojnë atë – pra kërkon të mbështetet
7
mundësojnë atë – pra kërkon të mbështetet
• Niveli i kreativitetit është i ndryshëm në mes
kulturave, dhe përtej historisë, - pra faktorë
të ndryshëm e influencojnë atë
Cilët persona janë kreativ?
• të menduarit e kundërt: njëri nuk është i kënaqur vetëm me një
zgjidhje
• të menduarit origjinal: njëri nuk frikohet nga idetë e reja të vërteta
• ndryshueshmëria e mendimeve: bollëku i ideve dhe lehtësia për t’i
krijuar ato
• origjinaliteti: aftësia për të krijuar diçka unike
8
• origjinaliteti: aftësia për të krijuar diçka unike
• të qenët i informuar mbi shanset: aftësia për të parë të mundshmen
më mirë se të menduarit pa dyshim
• elaborimi: aftësia për t’i përpunuar idetë, përfunduar ato
• fjalori i pasur: aftësia për të pasur zgjedhje të gjerë dhe preciz të të
shprehurit
• fuqia e koncentrimit: aftësia për të adresuar kapacitetin e plotë
mental në vetëm një detyrë
• ri-definimi: aftësia për të menduarit abstrakt, duke përfshirë të
menduarit analitik
Origjina – Burimi i ideve
• Roger Sperry psikobiolog - Hartues i teorisë mbi
pjesën e majtë dhe të djathtë të trurit
• Pjesa e majtë: Objektive Analitike Logjike
• Majtë = Logjike
9
• Majtë = Logjike
• Pjesa e Djathtë: Subjektive, Intuitive kreative
• Djathtë = Kreativitet
Cilët persona janë kreativ?
• Truri ynë është i ndarë. Që të arrihen rezultate më të mira në të
menduarit kreativ, duhet të jeni të vetëdijshëm që truri përbëhet prej
dy hemisferave:
E majta E djathta
10
E majta E djathta
• i drejtë
• vijues
• i synuar
• logjik
• i detajuar
• i organizuar
• i bashkuar
• i njëkohshëm
• sistematik
• intuitiv
• gjithëpërfshirës
• vizual
Procesi kreativ
• Procesi kreativ kryesisht përfshinë 4 hapa, duke përfshirë të dy anët:
Procesi kreativ
• Përgatitja • nxjerrja në pah e problemit
11
• Përgatitja
• “majtë”
• nxjerrja në pah e problemit
• analiza e situatës dhe të kuptuarit
• Inkubacioni
• “djathtë”
• relaksimi, zbavitja
• shqyrtimi i pavetëdijshëm
• Inspirimi
• “djathtë”
• gjenerim i papritur i idesë
• intuitivë e çuditshme
• Verifikimi
• “majtë”
• Verifikimi i ideve
• projektimi, filtrimi, prioriteti
• më vonë: vlerësimi
Kultura inovative
• Mungesa e kulturës inovative mund të përcaktohet duke vëzhguar, nëse këto në vijim gjinden apo jo:
• kjo nuk është fare e re
• pse ta bëjmë në këtë mënyrë, ne gjithnjë e kemi bërë ndryshe
• kjo nuk mund të funksionoj
• ne nuk kemi burime për diçka të tillë
12
• ne nuk kemi burime për diçka të tillë
• për ta bërë këtë ne duhet të ndryshojmë të gjitha
• ti nuk je përgjegjës për ideja të tilla
• si specialist unë duhet të ju tregoj se…
• askush nuk e ka bërë në këtë mënyrë, kështu ndoshta nuk do të funksionoj
• nëse nuk të pëlqen në këtë mënyrë pse nuk po shkon
Kultura Inovative (vazhdim)
Bllokada sociale Bllokada psikologjike
• tepër komitete
• tepër punë rutine
• duke u përpjekur për më të mirën dhe të vërtetën absolute
Kultura jo-inovative mund të shkaktohet nga bllokadat
13
• tepër punë rutine
• burokracia
• rivalitete
• mungesa e kuptimit të vlerës, vlerësimit
• tradita dhe tabu
• caqe me kërkesa tepër të larta
mirën dhe të vërtetën absolute
• tendenca drejt procedurës së zakonshme
• ndalim për të folur
• dëshpërim dhe tërheqja
• kënaqësi e lehtë personale
• mungesa e vetëbesimit
Praktikë e mirë në kulturën
innovative
• 3M Worldwide, një kompani e njohur për kulturë kreative
dhe menaxhim me kërkesa të larta, i ka përcaktuar
mekanizmat përkrahëse në vijim:
– rregulla 15 %: çdo punëtorë mund ti kërkoj deri 15% të
kohës për një projekti sipas zgjedhjes së tij/saj;
– rregulla 25%: çdo fushë biznesore duhet të bëjë > 25%
14
– rregulla 25%: çdo fushë biznesore duhet të bëjë > 25%
të qarkullimit me produktet që nuk janë më të vjetra se
5 vjet;
– subvencione: projekti me rrezik fondet kapitale deri
40.000 US$ për të kontrolluar ideja dhe mostrat;
– aksionarë: që nga 1937 punëtorët marrin pjesë në
profitin e kompanisë
Procesi i Mendimit Kreativ
• Një çështje tjetër e rëndësishme që ka të
bëjë me procesin e kreativiteti është se a
është qasja ndaj procesit të krijimit të ideve
15
është qasja ndaj procesit të krijimit të ideve
kreative diçka e rëndomtë apo e planifikuar
dhe e mundësuar nga një algoritëm i
caktuar në mënyrë sistematike
Procesi i Mendimit Kreativ
16
Përgatitja Dëshprimi Inkubimi Elaborimi ImplementimiInspirimi
Procesi i Mendimit Kreativ: Faza 1 Përgatitja
• Individi bën përpjekje të definon problemin, merr informacionet e nevojshme dhe mundohet të gjen përgjigje.
• Shpeshëherë ndodhë që njerëzit të kalojnë në
17
• Shpeshëherë ndodhë që njerëzit të kalojnë në zgjidhjen e problemit pa e kuptuar atë mirë.
• Hirshberg sygjerojnë që bëjmë pyetje kreative para se të japim përgjigje kreative.
– Ky autor inkurajon pyetjet që mund të jenë befausese, provokative, destabilizuese të cilat hapin shtigje për rrugë dhe zgjidhje të reja.
Procesi i Mendimit Kreativ: Faza 2 Dëshprimi
• Shpeshherë arritja e zgjidhjes kreative nuk vjen thjeshtë menjëherë.
• Kjo fazë i përgjanë një serie të përpjekjeve dhe dështimeve e cila rezulton me frustracion dhe
18
dështimeve e cila rezulton me frustracion dhe dëshprim.
• Kjo është fazë kritike në të cilën shumica e njerëzve heqin dorë nga zgjidhja kreative apo përcaktohen për një zgjidhje e cila është jokreative e cila ndoshta nuk është zjgidhja e kënaqshme e problemit.
Procesi i Mendimit Kreativ: Faza 3
Inkubacioni
• Faza e inkubimit fillon kur individi i ka
eliminuar disa nga bllokadat e kreativitetit
dhe është duke punuar në zgjidhje.
19
dhe është duke punuar në zgjidhje.
• Problemet në këtë fazë zakonisht
menjanohen nga përvoja e inidividit ose
fusha e specializimit.
Procesi i Mendimit Kreativ: Faza 4 dhe 5
Inspirimi dhe Elaborimi
• Në fazën e inspirimit në të cilën shihet “drita në fund të tunelit’ dhe shpresa për zgjidhje e cila mund të jetë një moment “ahhh” për bartësin e këtij procesi.
• Zjgjidhja kreative duhet shpesh të ridefinohet, adaptohet, zgjerohet, testohet dhe të korigjohet
20
adaptohet, zgjerohet, testohet dhe të korigjohet tutje.
• Jo vetëm që do të ketë probleme pragmatike në aplikimin e zgjidhjes, – por punonjësi duhet të bëjë ndryshime me qëllim të shitjes së kësaj
ideje tek menaxhmenti
– apo të njejtën gjë duhet ta bëjnë menaxherët në raport me aksionerët që paraqet fazën e elaborimit.
Procesi i Mendimit Kreativ: Faza 6
Implmentimi
• Identifkimi i resurseve ne dipozicion
• Bërja e planeve aksionale implmentuese
• Fazat e procesit të mendimit kreativ nuk janë
21
• Fazat e procesit të mendimit kreativ nuk janë
lineare dhe të ngurta
Hapat e procesit kreativ dhe roli pjesës së
majtë dhe të djathtë të trurit
� Nxjerrja në pah
e problemit
� Analiza e
situatës
� Të kuptuarit e
problemit
� Emocionet
� Relaksimi
� Zbavitja
� Shqyrtimi i
� Gjenerim i
papritur i idesë
� Intuitivë e
çuditshme
� Abstrakt
�
"Majtë"
� Verifikimi i ideve
� Projektimi
� Filtrimi/
prioriteti
� Më vonë vlerësimi dhe
22
Përgatitja Inkubimi Inspirimi Implementimi
problemit
"Majtë"
� Shqyrtimi i
pavetëdijshëm
"Djathtë"
� Abstrakt
"Djathtë"
"Majtë"vlerësimi dhe
implementimi
"Majtë"
A mësohet (jo)kreativiteti?
23
A mësohet (jo)kreativiteti?
A mësohet kreativiteti?
• The Wall Street Journal ka raportuar se një kurs dy
vjeqar për kreativiteti i mbajtur në General Electric ka
rezultuar në 60 përqind rritje të numrit të koncepteve
të patentuara të kësaj kompanie.
24
të patentuara të kësaj kompanie.
• Pjesëmarrësit në trajnimin për kreativitet në Pittsburgh
Plate Glass kanë treguar 300 përqind rritje të numrit të
ideve me gjasa shumë të mëdha për sukses krahasuar
me ata që nuk kishn zgjedhur këtë trajnim.
Çka tregojnë hulumtimet:
• George Land në vitin 1968 kishte bërë një studim që ksihte te bënet me testimin e potencialit kreativ. Ai kishte shpërndarë 1,600 teste të kreativiteti fëmijëve 5-vjeqar i cili ishte shfrytëzuar nga nga kompania për hulumtime të gjithësisë NASA (National Aeronautics and Space Administration) për tëzgjedhur inxhinerët dhe shkenctarët me kreativë.
• Të njejtit fëmijë në mostër u ritestuan në moshën 10 vjeqare dhe
25
• Të njejtit fëmijë në mostër u ritestuan në moshën 10 vjeqare dhe në moshën 15 vjeqare.
• Rezulatatet e testit të kreativiteti tregojnë se:– në moshën 5 vjeqare 98 përqind e tyre kishin treguar kreativitet,
– në moshën 10 vjeqare 30 përqind
– në moshën 15 vjeqare 12 përqind.
– I njejti test iu kishte dhënë mbi 280,000 presonave të moshës madhore dhe rezultatet kishin treguar se vetëm 2 përqind e tyre ishin kreativ. Kjo kishte bërë që
Land të konludojë se “sjellja jo-kreative është e mësuar”.
Modeli Tre komponentësh i kreativitetit
• Dituria
• Të menduarit kreativ
• Motivimi
26
Modeli Tre komponentësh i
kreativitetit
DituriaDituria
Kreativiteti
Të menduarit
kreativ
Të menduarit
kreativ
Aftësitë e të menduarit kreativ: Me çfarë shkalle
të fleksibilitetit dhe të
imagjinatës njerëzit ju
qasen problemeve
Aftësitë e të menduarit kreativ: Me çfarë shkalle
të fleksibilitetit dhe të
imagjinatës njerëzit ju
qasen problemeve
Dituria: Teknike,
prodedurale dhe
intelektuale
Dituria: Teknike,
prodedurale dhe
intelektuale
27
KreativitetiKreativiteti
MotivimiMotivimi
qasen problemeveqasen problemeve
Motivimi: I brendshëm
është më i efektiv se sa
ai i jashtëm
Motivimi: I brendshëm
është më i efektiv se sa
ai i jashtëm
Dituria
• Dituria konsiderohet si tërësi e informatave që një indivd mbartë në vehte për t’iu qasur zgjidhjes së problemit. – Sipas këtij modeli ekzistojnë dy tipe të diturive që
janë të domosdoshme për kreativitet. • Tipi i parë i diturisë ka të bëjë me përvojën e thellë
28
• Tipi i parë i diturisë ka të bëjë me përvojën e thellë dhe fokusimin e gjatë në një fushë të caktuar cili i mundëson njerëzve që të ndërtojnë eksprtizë teknike e cila ju shërben si bazment për kreativitet brenda atij domeni.
• Tipi i dytë ka të bëj aftësinë e njerëzve që të bëjnë ndërlidhjen e elmenteve paraprakisht të ndara në një mënyrë të re që nënkupton një fokus më të gjërë dhe një interesim më universal.
Të menduarit kreativ• Edhe po të ketë individi një nivel të lartë të ekpertizës
në fushën përkatëse mungesa e kreativitetit mund të ndikojë që ky individ mos të përformoj mirë në punën e tij.
• Këto aftësi prëfshijnë – stili kognitiv që mundëson perspektiva të reja në zgjidjen e
problemeve, ose shfrytëzimin e një teknike të re për hulmtimin e mënyrave te reja për bërjen e gjërave.
29
hulmtimin e mënyrave te reja për bërjen e gjërave. – Në këtë kontekst ekzistojnë katër aspekte kyçe që mendimit
kreativ:• Mospajtimi me të tjerët dhe përpjekja për të getur zgjidhje që
ofojnë dalje nga gjendja ekzistuese (status quo)• Kombinimi i dijes nga fusha parakisht të ndara• Aftësia për të qenë këmbngulës edhe kur ballafaohemi me
probleme të vështira• Aftësia për tu tërhequr nga përpjekja dhe rikithimi i mëvonshëm më
një perspektivë apo qasje të re
Motivimi
• Edhpse komponenta e diturisë e determinon se çka një person mund të bën në një domen të caktuar motivimi për arritjen e qëllimit përcakton se çka në fakt një person do të bëjë.
• Motivimi mund të jetë:– intrinistik apo i brendshëm (që buron nga interesimi dhe
30
– intrinistik apo i brendshëm (që buron nga interesimi dhe involvimi i thellë në punën që bën individi me kurreshtje, duke e shijuar përmes ndjenjës së sfidës) ose
– ekstrinistik apo i jashtëm (që buron nga dëshira për të arritur qëllimin siç mund të jetë arritja e një shpërblimi të premtuar nga dikush, realizimi i diçkaje brenda kohës së caktuar ose të diktuar nga mbikqyrësit, triumfi në ndonjë garë etj).
Inovacioni i produktit kundrejt inovacioni i
procesit
• Inovacionet e produktit
– Janë të materializuara në outputin e organizatës-produktin dhe shërbimin
– P.sh. Zhvillimi i automjetit të ri hibrid elektrik i Hondës është një inovacion i
produktit
• Inovacionet e procesit
31
• Inovacionet e procesit
– Kanë të bëjnë me mënyrën se si një organizatë e realizon biznesin e saj si
p.sh. teknikat për prodhimin ose tregtimin e produktit
– Qëllimi i tyre është përmirësimi i efikasiteti dhe efektivitetit të prodhimit.
– P.sh. Reduktimi i normës së defekteve ose rritja e sasisië së prodhuar
brenda kohës së njejt të punës
Inovacioni i produktit kundrejt inovacioni i
procesit
• Inovacionet e procesit
– Në një firm të bioteknologjisë inovacioni i procesit mund të përfshijë
zhvillimin e një algoritmi gjenetik i cili do të mun që në mynyrë të shpejtë të
hulumtojë një sërë sëmundjes të ndërldihura me gjenet që do të
mundësonte identifikimin e intervenimit dhe terapisë
32
mundësonte identifikimin e intervenimit dhe terapisë
• Inovacionet e produktit
– Inovacioni i produktit do të përfshinte aftësinë e firmës për të prodhuar një
produkt inovativ ose një bar (ilaqe) terapeutik kundër sëmundjes.
– Mirëpo ky proces i gjetjes së barit të ri është i përshpejtuar apo i mundësuar
nga inovacioni i procesit (algoritmi gjenetik)
Kombinimi/komplementariteti i inovacionit të
procesit dhe produktit
• Inovacionet e produktit dhe procesit shpesh ndodhin së bashku
– P.sh. Prodhimi i teknikës së re metalurgjike ka ndikuar në prodhimin e zingjirit të
bizkletave, i cili pasaj ka ndikuar në prodhimin e biqikletave multi-shpejtësi
• Produkti i ri mund të ndikojë në zhvillimin e procesit të ri
– P.sh. Zhvillimi i stacioneve të avancuara punuese ka ndikuar qe te implmentohet
33
– P.sh. Zhvillimi i stacioneve të avancuara punuese ka ndikuar qe te implmentohet
procesin prodhues të mbështetur në kompjuter që ka ndikuar në rritjen e
efikasitetit të prodhimit
• Inovacioni i produktit të një firme mund të jetë njkohësisht edhe inovacion në
proces prodhues për firmën tjetër
– P.sh. United Parcel Service (UPS) i ndihmon konsumatorëve që të zhvillojnë një
sistem më efikas të distribuimit. Ky sistem i ri i distribuimit është një produkt
inovativ për UPS mirëpo është edhe inovacion i procesit për të gjithë konsumatorët
e tij.
Inovacionet radikale dhe inkrementale
• Kriteri kryesor i definimit ka të bëjë me shkallën që
inovacioni paraqet një tejkalim apo avancim të
praktikës ekzistuese
– Inovacionet radikale – Inovacion që është shumë i ri dhe i
34
– Inovacionet radikale – Inovacion që është shumë i ri dhe i
ndryshëm prej solucionit paraprak.
– Inovacioni inkremental (minor) – Inovacion që bënë një
ndryshim realtivisht minor nga (ose modifikim të) praktikës
eksiztuese.
Inovacionet radikale dhe inkrementale (vazh.)
• Radikaliteti mund të konisderohet si kombinim i të resë dhe shkallës së
diferencimit.
– Një teknologji mund të jetë e re për botën, për industrinë, firmën/
– Një teknologji mund të jetë në mënyrë signifikante e ndryshme prej produktit dhe
procesit ekzistues ose margjinalisht i ndryshëm.
– Inovacioni më radikal ëshët i ri për botën dhe totalisht i ndryshëm nga produkti ose
35
– Inovacioni më radikal ëshët i ri për botën dhe totalisht i ndryshëm nga produkti ose
procesi eksistues.
• Inovacioni radikal
– Psh. Prodhimi i teknologjisë wireless ka kërkuar një proces të ri dhe shërbim të ri.
• Inovacioni inkremental
– Psh. Ndryshimi i konfigurimit të telefonit mobil nga ai që nuk e ka tastaturen e
ekspozuar në atë qe e ka apo ndryshimi i planit të të shërbimit që ofron më shumë
minuta falas për vikend.
Inovacionet kompetencë-rritëse kundrejt
inovacioneve kompetencë shkatrruese
• Inovacioni kompetencë-rritëse
– Konisderohet atherë kur firma ndërton inovacionin në bazë të dijes ekzistuese.
– Psh. Çdo gjeneratë e procesorit Intel (p.sh. 286, 386, 486, Pentium I, Pentium II,
Pentium III, Pentium IV) është i bazuar në teknologjinë e gjeneratës paraprake.
Përderisa secila gjeneratë paraqet ndonjë inovacion, të gjitha këto inovacione tregojnë
kompetencen e Intel-it duke i bërë këto kompetenca më të vlefshme.
36
kompetencen e Intel-it duke i bërë këto kompetenca më të vlefshme.
• Inovacioni kompetencë-shkatërruese
– Konsiderohet atherë kur firma prodhon një inovacion i cili nuk ëshët i bazuar në dijen
dhe kompetencën ekzistuese .
– P.sh. Nga 1600 në 1970 në mënyrë intensive janë përdorur disa instrumente
llogaritëse (slide-rules). Që nga 1970 e këndej janë hequr nga perodorimi
Inovacionet kompetencë-rritëse kundrejt
inovacioneve kompetencë shkatrruese
37
Schumpeter përshkruan 5 tipe të
inovacioneve
• Zhvillimi i një produkti të përmirësuar
• Zhvillimi i një procesi të ri
• Depertimi në një treg të ri
Identifikimi i burimeve të reja të furnizimit me lëndë të
38
• Identifikimi i burimeve të reja të furnizimit me lëndë të
parë
• Krijimi i tipeve të reja të organizatave industriale
Funksioni
Kompanitë e vogla
Kompanitë e mëdha
Përparësit Jopërparësitë Përparësitë Jopërparësitë
Menagjmenti
Menagjerët ndërmarrësor
kërkojnë mundësi të reja
dhe marrjen e rreziqeve
Nuk mund të menagjojnë me
rritjen e lartë dhe të përshtaten
me kompleksitetin e rritur
Menagjerë profesional
kontrollojnë organizatat
komplekse
Menagjerët bëhen
administratorë të kontrolluar
nga kontabilistët antipatik të
rrezikut
Personeli
Mungesa e specialistëve teknik të
cilët kufizojnë shkallën e R&D
përpjekjës
Tërheqin specialistë të
shkathët të lartë. Mund të
mbështesin lehtësi të mëdha
R&D
Financat Vështirësi në rritjen e rrezikut të
kapitalit dhe pamundësia për
shpërndarjen e rrezikut nëpër
portfolion e projektit
Mund të ngritin capitalin e
ndërmarrjes, të shpërndajnë
rrezikun dhe të financojnë
ndonjë zgjerim të rrezikut
39
portfolion e projektit ndonjë zgjerim të rrezikut
Komunikimet Komuniki intern i shpejt
dhe efikah, mund të
adaptohen të zgjidhin
problemt
Vështirësi të lidhen me burimet e
jashtme të ekspertizës
Mund të lidhen me burime të
jashtme të ekspertizës, dhe
mund të blejnë informata
teknike dhe burime të
rëndësishme
Komunikimet interne
burokratike dhe të ngadalshëm
në reagim
Marketingu Koha e shpejtë e regimit
në ndryshimet e
kërkesave të tregut
Mungesa e burimeve për të
vendosur sistemi të shtrenjta
distribuimi
Marketingu i produkteve
egzistuese me distribuim
gjithpërfshirës dhe servisimi i
rrjeteve
Menagjmenti i largët nga vendi i
tregut
Patentat dhe
kërkesat
ligjore
Vështirësi për të menagjuar me
patenta dhe qështjet ligjore
pasuese. Kosto të larta të njësive
në përmbushjen e rregulloreve
komplekse në disa industri
Mund të punësojnë patenta
dhe specialist ligjor. Mund të
mbrojnë patentat dhe
shpërndarjen e kostos së
pëlqimit me rregulloret
komplekse
Bizneset e Vogla Vs Bizneseve te medha -
INovacioni
• Kompanitë e vogla dhe të mëdha duken të kenë role të ndryshme në procesin e inovacionit ( Acs
dhe Audretsch, 1990). – Kompania e vogël shihet si një që luan një rol të rëndësishëm në inovacionin e produkteve dhe proceseve të reja.
– Kompanitë më të mëdha kanë një përparësi në intenzivin-kapital, industritë e koncentruaraku burimet themelore dhe
tekonlogjitë konvergjente janë prezente.
• Kompanitë më të vogla duken të kenë përparësi – në industritë në zhvillim me nivel të lartë të inovacionit.
40
– në industritë në zhvillim me nivel të lartë të inovacionit.
– Në të vërtetë kompanitë e vogla dhe të mesme shpesh konsiderohen të jenë më innovative se ato të mëdha për shkak të
flksibilitetit dhe vullnetit të tyre për rrugë të reja ( shih Davis, 1991).
• Pika pëforcohet me tregime të publikuara të suksesit të ndërmarrësëve inovativ që kishin qënë të
shtyrë të fillojnë biznesin e tyre sepse idetë e tyre ishin refuzuar nga kompanitë e mëdha.
• Hewlett Packard hedhi poshtë shpikjen e Steve Wozniak kompjuterit të vogël portable, kështu që
ai idenë e dergoi tek shoku i tij Steven Jobs dhe së bashku ata filluan prodhimin e kompjuterëve
Apple në një garazhë.