Bekijkt-10jaar.indd 1 10-10-10 11:39

2. 3.

Het werkt!Luc van Leeuwen (rechts op de linkerfoto en an-dersom): “Die linkerfoto is genomen toen Wim en ik, tien jaar geleden, naar de notaris waren geweest om de stichting Bekijk ’t op te richten. We waren officieel een echte meneer. Ons kantoor werd ingericht in het kostuumhok van theatergezelschap Orkater op het Westergasterrein in Amsterdam. Wim en ik vonden allebei dat de manier waarop scholieren met theater in aanraking werden gebracht niet werkte. We be-sloten het te veranderen.”

Wim Wentzel: “Er was te weinig voor jongeren: voor jeugdtheater waren ze te oud, volwassenentheater rook naar pluche, dat was toen nog écht elitair. ‘Ik ga er verandering in brengen, ik ben ervan overtuigd!’, zei ik vol bravoure in het eerste interview dat Bekijk ’t gaf.”

LL: “En het werkt! Tien jaar later merken we dat het werkt! We hebben een goed theateraanbod voor jongeren gemaakt. Bovendien hebben we methodie-ken ontwikkeld waarmee we jongeren maximaal bij dat aanbod betrekken. Het is niet altijd makkelijk en we zijn nog lang niet tevreden, maar we zijn op de goede weg en we blijven zoeken naar vernieuwing”

WW: “Dit boekje gaat daarom over cultuureducatie: toen, nu en in de toekomst. We hebben acht mensen geïnterviewd, van de directeur van een groot fonds, tot de scholieren waar wij ons met Bekijk ’t op richten, en hen gevraagd hoe zij cultuureducatie beleven. Door die kennis te delen, hopen wij weer verder te komen in onze missie: jongeren ervaringen geven die ze nooit zullen vergeten.”

Wim Wentzel & Luc van LeeuwenDirectie Bekijk ’t

2001 2011

Bekijkt-10jaar.indd 2-3 10-10-10 11:39

5.

‘Die hele rij gaat eruit. Nu meteen!’

Trouw, 21 december 2000

“PLEUR DAT TONEEL HET SCHOOLPLEIN OP!”

CJP Magazine, augustus/september 2001

Stormachtige start voor Bekijk ’t!Muziek en Theaternetwerk, juni 2001

WW: “Dit zinnetje laat precies zien welke houding er ten opzichte van jongeren bestond in de begintijd van Bekijk ’t. Het verhaal achter deze kop is inmiddels een klassieker: Orkater had een voorstelling gemaakt, Conijn van Olland, ik had gezorgd voor scholieren in de zaal en er kwam een journaliste van Trouw verslag doen. De scholieren kregen eerst een rondleiding achter de schermen en dat liep al niet helemaal lekker; de acteurs waren helemaal niet gewend aan jongeren en zaten er ook niet echt op te wachten. Er was een gespannen sfeer. Dat werd niet minder toen er tijdens de voorstelling behoorlijk wat rumoer in die zaal was: er werden sms’jes gestuurd en op een gegeven moment onderbrak acteur Leopold Witte de voorstelling en riep: ‘Die hele achterste rij eruit! Nu meteen!’ En of ik dat even wilde regelen. Nou, mooi niet. Uiteindelijk heb ik de situatie gesust en mochten de scholieren blijven zitten. Maar die Trouw-journalist zette het natuurlijk wel in haar stuk. Achteraf vinden we dat heel leuk, maar toen was het een nachtmer-rie! Het laat in ieder geval precies zien hoe er toen werd gedacht en waarom Bekijk ’t nodig was.”

LL: “Dat stormachtige zat ‘m erin dat we meteen in het begin veel aanvragen kregen van allerlei theatergezelschappen. We waren at the right place, at the right time. Door het beleid van Van der Ploeg hadden gezelschappen ineens geoormerkt geld om jongeren te bereiken.”

WW: “De vraag was meestal: ‘We hebben nog wat geld, hebben jullie nog een blik jongeren?’. Daar hadden wij geen zin in, wij wilden juist dat ze iets speciaal voor jongeren zouden maken, dat ze vanuit de jongeren gingen denken.”

LL: “En wij pakten in ons enthousiasme alles aan wat ons voor de voeten kwam. Maar dan bleek lang niet iedereen er zo over te denken.”

WW: “Op een gegeven moment wilden we ons niet langer beper-ken tot de samenwerking met die vijf gezelschappen. We wilden jongeren niet meer de schouwburg insturen, waar al dat rode pluche drempelverhogend werkte, maar een voorstelling in een tent ma-ken, het liefst op een schoolplein. Dat luidde een nieuwe fase in voor Bekijk ’t: de CKV-tournee.”

Stormachtige start

Het is het jaar 2000; Staatssecretaris Cultuur en Media, Rick van der Ploeg, vindt dat de kunstwereld niet langer alleen de elite mag bedienen en actiever haar best moet doen om ook jongeren en allochtonen naar het theater en het museum te lokken. Daarmee maakt hij vrienden en vijanden, maar dat er dingen veranderen, is een feit.

Wim Wentzel is op dat moment hoofd marketing en communicatie bij Orkater, Luc van Leeuwen doet hetzelfde voor Dogtroep. Beiden hebben een groot hart voor theater en voor jongeren, beiden vinden dat de gedachte dat jongeren maar gewoon moeten vreten wat de makers hen voorzetten, hopeloos achterhaald is. Samen met Toneelgroep Amsterdam,

De Trust, Het Syndicaat, Dogtroep en Orkater gaan ze een uniek samenwerkingsverband aan met als missie: scholieren enthousiasmeren voor theater. Een jaar later gaan Wim en Luc zelfstandig verder en is Bekijk ’t een feit.

4.

Bekijkt-10jaar.indd 4-5 10-10-10 11:39

6.

Karlijn Benthem (27) is regisseur van Roos_09, de nieuwste voorstelling van Bekijk ’t, die sinds september 2010 landelijk speelt.

Je regisseert het liefst voorstellingen voor educatieve projecten. Wat trekt je daarin aan?“Eigenlijk vind ik educatie een stom woord. Het klinkt alsof ik op een school kom om de leerlingen iets te leren, terwijl ik alleen maar met ze wil praten. Dat vind ik het leuke aan theater, dat je door een voorstelling allerlei onderwerpen kunt aansnijden, zonder dat het te persoonlijk wordt. ‘Wie vertrouw je het meest?’, is niet een vraag die ik normaal gesproken aan een puber zou stellen, maar in het kader van Roos_09 kon het ineens wel. Roos is namelijk ziek en ze wordt niet meer beter. Dat durft ze niet aan haar vrienden te vertellen. In de klas praten we daarover en stellen we de vraag: ‘Aan wie zou jij het vertellen?’”

Zijn ziekte en dood niet nogal stevige thema’s voor een voorstelling die met name voor vmbo’ers is gemaakt? “Dat hebben veel mensen me gevraagd en ik snap het niet. Alsof er bij vmbo’ers nooit iemand dood-gaat. Ik vind de dood trouwens niet zo’n groot thema in de voorstelling en ik merk dat de leerlingen dat ook niet vinden. Ze maken zich er eerder druk om dat Cents, de mannelijke hoofdpersoon, ineens in Roos’ kamer staat: een vreemde die interesse toont in haar leven en haar allemaal vragen stelt. Wat moet Roos daarmee? Op die vraag reageren ze heel fel. Vertrouwen is volgens mij dan ook een veel belangrijker thema in Roos_09.”

Wat is jouw doel bij het maken van een jonge-renvoorstelling? “Dat ik ze iets laat zien wat ze nog niet kennen, zodat ze daar een mening over kunnen vormen.”

En als die mening is dat ze het niets vinden?“Dat gebeurt en dat is prima. Maar ze kunnen geen mening hebben over iets wat ze niet kennen. In de workshops rondom Roos schrijven we ‘klas-

sieke muziek’ op het bord en vragen wat de klas daarvan vindt. Dan hoor je bijna alleen maar ‘stom’, ‘saai’, ouderwets’, ‘slaapverwekkend’. Daarna laten we een stukje klassieke muziek horen en vragen we weer om een reactie. Dan hoor je nog steeds ‘stom’ en ‘saai’, maar ook ‘veel in-strumenten’ of ‘blij’ of ‘emotioneel’.”

Ben je nooit bang dat jongeren die je voorstelling niet leuk vinden, nooit meer in een theater komen?

“Nee, maar dat is natuurlijk wel een interessante discussie. Ik heb er met Bekijk ’t ook heftige gesprek-ken over gevoerd. Zij vonden eerst dat Roos_09 meer moest aansluiten bij wat vmbo’ers gewend zijn. Maar als ik een voorstelling maak, doe ik dat niet vóór een bepaalde doelgroep. Als het werkt, dan werkt het volgens mij bij iedereen.”

Je maakt je dus geen zorgen over de spannings- boog van tien minuten die vmbo’ers vaak wordt toebedeeld?“Misschien hebben ze die wel, maar hoeveel rekening moet je daarmee houden? Ik zie vaak jeugdvoorstellingen waarbij ik denk: jongens, ze zijn niet achterlijk hoor. De vraag is: ga je ze entertainen, ze precies geven wat ze op MTV ook krijgen? Of daag je ze uit en geef je ze de kans te laten zien dat ze echt wel stoer genoeg zijn om zo’n heel stuk te kijken? Ik denk dat voorstellingen vaak te makkelijk worden gemaakt, uit angst de jongeren kwijt te raken. Theater is niet altijd makkelijk, daar komen ze later sowieso achter, dus waarom niet nu?”

Hoe eindigde die discussie met Bekijk ’t?“Ze hebben mij het voordeel van de twijfel gegeven. Tijdens de eerste week dat we Roos_09 opvoerden, eind 2009, was ik ontzettend nerveus. Ik dacht: wat als ze het inderdaad niet aankunnen? Maar de reacties waren heel goed. Ik vind het fantastisch dat Bekijk ’t me dat vertrouwen heeft gegeven. Dat ze dat risico durfden te nemen, vind ik heel kenmer-kend voor ze.”

“De vraag is: ga je ze entertainen of ga je ze uitDagen?”

7.

Bekijkt-10jaar.indd 6-7 10-10-10 11:39

9.8.

Dick van den Heuvel (53) is theatermaker en -schrijver. Hij regisseerde voor Bekijk ’t onder andere de voorstelling Strada en schreef het script voor de nieuwe voorstelling Roos_09.

Wat is het recept voor een succesvolle jonge-renvoorstelling?“Nou, wat in ieder geval níét werkt, is theater maken vanuit een ivoren toren; als je een voorstelling wilt maken vóór jongeren, moet je ‘m maken met en dóór jongeren. Ze moeten naar zichzelf kijken en het gevoel hebben dat het hún voorstelling is. Niet dat een ouwe lul heeft geprobeerd zich in ze te verplaatsen.”

De jonge mensen met wie je zo’n voorstelling maakt, zijn vaak onervaren. Maakt dat jouw werk lastiger? “Nee, want ik werk altijd met mensen die ergens heel goed in zijn. Wat wél lastig is, is dat je soms met mensen werkt die je nog discipline moet bijbrengen. Bij Strada waren er bijvoorbeeld twee jongens die tijdens het repeteren ‘even gingen lunchen’ en na drie uur nog niet terug waren. Nou, ik ontplof on- geveer één keer per jaar en dat was dus toen. Ik heb ze ongelooflijk de oren gewassen en dat maakte geloof ik wel indruk. Ze zijn overigens allebei heel goed terechtgekomen en staan tegen-woordig in grote voorstellingen.”

Strada was een hele succesvolle, multidiscipli-naire voorstelling. Wat wilde jij ermee vertel-len?“De hoofdpersoon in Strada wordt uiteindelijk een oude man die beseft dat hij een grote kans op geluk heeft laten lopen. Ik heb altijd gehoopt dat de jongeren die ernaar keken, beseften dat jong zijn maar heel even duurt. En dat dat jammer is, want alleen als je jong bent kun je je volledig overgeven, met alle risico’s die daarbij horen. Bijvoorbeeld in de liefde, daar storten ze zich helemaal in, zonder voorbehoud. Ik krijg daar energie van.”

Je bent zelf in de vijftig, hoe zorg je ervoor dat je feeling houdt met je doelgroep? “Ik ga vaak mee als mijn voorstellingen worden gespeeld op scholen, in inrichtingen en jeugd- gevangenissen. Na afloop praat ik met de jongeren in het publiek en dan krijg je een vrij duidelijk beeld van wat er met jongeren aan de hand is en hoe ze naar zo’n voorstelling kijken. Ik heb ooit na een voorstelling met een meisje gepraat dat voor een

loverboy was gevlucht. Ze werd in een inrichting opgevangen, maar later bleek dat die loverboy daar gevangen zat. Dat verhaal raakte me zo, dat ik er een voorstelling over heb gemaakt: Liefde is kouder dan de dood. De gesprekken die ik met Bekijk ’t heb, gaan ook heel vaak over de vraag: hoe laten we de slang in z’n eigen staart bijten? Oftewel: hoe zorgen we ervoor dat uit onze ervaringen met jongeren weer nieuwe voorstellingen ontstaan?”

Je meest recente project met Bekijk ’t is Roos_09, een voorstelling over een meisje dat ernstig ziek is en alleen nog via haar computerscherm met de wereld communiceert. Hoe ontstond dat idee? “Roos_09 ontstond toen Bekijk ’t en ik tot de con-clusie kwamen dat die ‘cultuurparticipatie’ waar we mee bezig waren, eigenlijk nog steeds een-richtingsverkeer was. We lieten jongeren naar een voorstelling kijken en in de workshops daaromheen mochten ze zelf iets doen, maar dát lieten we aan niemand zien. Toen zijn we een stap verder gegaan en hebben we een voorstelling gemaakt waarin de deelnemers aan de workshops zelf te zien zijn. Ze maken nu dus echt zelf cultuur.”

Het klinkt alsof Bekijk ’t en jij vaak op één lijn zitten. Klopt dat? “Luc en Wim zijn ontzettend bevlogen en willen heel graag iets doen met wat er in de maatschappij gebeurt. Daarbij vinden ze succes, status of geld verdienen totaal onbelangrijk, het gaat om de jongeren. Dat delen we met elkaar, daar voel ik me gelukkig bij. En dat er soms discussies moeten worden gevoerd om tot iets moois te komen, tja, dat is toch eigenlijk alleen maar logisch?”

“alleen als je jong bent, kun je

je volleDig overgeven”

Bekijkt-10jaar.indd 8-9 10-10-10 11:40

11.10.

Afua Bosters (15, rechts) en Danielle van Kampen (15) hebben meegedaan aan de workshop Roos_09 en zijn naar de voorstelling in het Rozentheater geweest. Ze zitten in de derde van het Rosa Beroeps-college in Amsterdam-Noord, een vmbo voor zorg en welzijn.

Hoe vonden jullie het dat de acteurs uit de voorstelling bij jullie in de klas waren?A: “Eerst dacht ik dat ze een beetje raar waren, omdat ze in de klas ook al hun rol speelden. Ik wist niet of ze nou echt zo waren, of dat ze het speelden.”D: “Ja, die jongen keek in het begin heel boos, dus iedereen zei: ‘Hij kijkt agressief naar me’, maar later bleek dat het zijn rol was.”

Waarom krijgen jullie op school eigenlijk acteer-workshops? Jullie gaan toch later in de zorg werken?D: “Ik denk dat we er wat aan hebben als mens.”A: “Ja, zo leer je hoe je met anderen kunt omgaan.”D: “Soms vertelt iemand mij bijvoorbeeld heel blij een verhaal en dan denk ik: boeiuh. Maar als ik dat zou zeggen, zou het niet zo aardig zijn. Dus dan speel je een beetje mee.” A: “Ik doe dat eigenlijk nooit, ik ben meer straight to the point.”D: “Ja, dat klopt, zij is heel eerlijk.”

Afua, jij kreeg tijdens de workshop een rolletje en was in de voorstelling op een groot scherm te zien. Vertel eens hoe dat ging. A: “Ik moest voor de camera gaan zitten en Roos vertelde mij dat ze dood zou gaan. Ik moest daarop reageren. Dat was wel moeilijk, want in het echt ken ik haar natuurlijk niet. Ik probeerde het heel diep te voelen, maar ik kon niet huilen ofzo. Dus ik vroeg haar wat ze had en waarom ze zich zo schaamde dat ze ziek was.”

Hebben jullie na de workshop over dit onder-werp nagedacht?Allebei: “Ja.”D: “Ik ging nadenken over wat ík zou doen als ik wist dat ik snel doodging. Ik zou een wereldreis maken en heel veel tijd doorbrengen met mijn vrienden en familie. Alles wat ik nog niet heb gedaan, zou ik dan doen.” A: “Dat wilde ik ook tegen Roos zeggen: geniet nou van de tijd die je nog hebt. Ze was wel ziek, maar ze kon nog steeds van alles doen.”

Jullie durven best veel, is iedereen bij jullie in de klas zo stoer?Allebei: “Nee, wij zijn altijd de enigen die mee willen doen!”

A: “Ik snap wel dat sommigen het niet leuk vinden om voor de klas te gaan staan. Iedereen kijkt je aan en je moet je gevoel erin leggen. Dat gaat niet zomaar.”

Jullie vinden acte-ren allebei leuk, maar zouden jullie ook actrice willen worden?D: “Ik zou het wel willen, maar ik denk niet dat ik daar mijn brood mee kan verdienen. Er zijn zó veel actrices, je kunt er alleen van leven als je heel veel succes hebt.” A: “Ik zou het wel willen, maar dan als hobby. Ik wil liever dokter worden, dat is het belangrijkste doel voor mij.”

Na de workshop op school zagen jullie de voor-stelling in het Rozentheater. Was het anders dan jullie hadden verwacht?D: “Het decor was wel anders dan ik had gedacht. Ik vond het heel leuk. Ik zat steeds te wachten tot er weer iets grappigs gebeurde. Alleen het einde vond ik jammer, het was een open einde.”

Hoe had het van jou moeten eindigen?D: “Dat Roos en Cents iets met elkaar kregen en dat ze dan zo gelukkig was, dat ze ook niet meer ziek was. Een happy end, dat was beter geweest.”

“ik wilDe tegen roos zeggen: geniet nou van De tijD Die je nog hebt”

Bekijkt-10jaar.indd 10-11 10-10-10 11:40

13.

De eerste campagne

In de begintijd van Bekijk ’t was het natuurlijk van groot belang dat iedere CKV-docent bekend werd met deze nieuwe club, die hun aanbod specifiek op jongeren richtte. Het Hoofdbureau, dat de campagnes van Bekijk ’t de eerste vier jaar sponsorde, bedacht daarom een ‘geest-verruimende’ campagne. Tot op de dag van vandaag hangen de posters bij Bekijk ’t aan de muur.

WW: “We moesten natuurlijk opvallen tussen al die andere aanbieders van cultuuronderwijs. Daarom bedacht Het Hoofdbureau een pakketje met daarin een walkman en een bandje. Op de voorkant stond een stempel: ‘Geestverruimende middelen’. De docent die het ontving, zette natuurlijk die walkman op en hoorde vervolgens Wim T. Schippers met zijn karakteristieke stem zeggen: ‘Ga rustig zitten, leg je benen op tafel en luister naar Bekijk ’t. Houd deze week je post goed in de gaten...’ En dat ging zo nog een tijdje door. Later die week kregen ze een mailing met ons aanbod en de beelden van jongeren die emoties ondergaan als ze theater bekijken: ‘hartverscheurend’, ‘geestverrui-mend’, ‘oogverblindend’ en ‘om je te bescheuren’. Het is een ijzersterke campagne die we tot op de dag van vandaag in aula’s van scholen zien hangen.”

Fotografie: Alex ten Napel en Nick Strong

12.

WW: “Het heeft geen zijn om als ouwe lullen aan jongeren te vertellen wat ze mooi moeten vinden. Dat moeten ze vooral zelf doen en het aan elkaar vertellen.. Sp!ts bood ze een po-dium, wat wij nog steeds erg bijzonder vinden. Het moesten geen vanzelfsprekende beschouwingen worden, maar stukjes vanuit het perspectief van de jongeren zelf. Dat liep soms een beetje uit de hand. Er was een stukje dat ging van: ‘Ik kon het theater niet vinden, toen moest ik m’n fiets nog op slot zetten’, en dat ging zo maar door. Maar het kwam er wel in, want want we wilden dat ze het vanuit hun eigen gezichtspunt beschreven.”

LL: “Deadline is een website waarop jongeren over al-lerlei genres schrijven: film, theater, literatuur, muziek. Toen we begonnen werd Dieuwke de Boer (2e van rechts, met groene v-hals) hoofdredacteur. Dieuwke was een bindende factor voor de Deadline-redactie. Samen met eindredacteur Dirk Verhoeven bedacht ze allerlei projecten waardoor de jongeren beter leerden schrijven, zoals workshops met een Volkskrant-recensent.” WW: “Dat we met Deadline moesten stoppen, vonden we verschrikkelijk. Het is echt een zwarte bladzijde in de geschiedenis van Bekijk ’t.”

Sp!ts en Deadline Dat jongeren serieus werden genomen, liet Bekijk ’t in de beginperiode niet alleen zien door andere voorstellingen te brengen, maar ook door jongeren om hun mening te vragen. Vanaf 2001 schreef een vast groepje scholieren wekelijks een theaterrecensie voor Bekijk ’t in de gratis krant Sp!ts. Binnen twee jaar groeide ‘Bekijk ’t in Sp!ts’ uit tot jongerenpersbureau Deadline, een breed cultuurplat-form met een eigen website. In 2009 werd de subsidie voor Deadline stopgezet, waardoor Bekijk ’t genoodzaakt was de samenwerking te verbreken. Deadline staat nu op eigen benen en dat gaat hartstikke goed. Dagelijks verschijnen nieuwe actuele artikelen op www.deadline.nl.

Bekijkt-10jaar.indd 12-13 10-10-10 11:40

15.

De CKV-tournee In 2001 gaat Bekijk ’t een nieuwe fase in: in plaats van af te wachten wat gevestigde theatergezelschap-pen aanbieden, gaan ze zelf op zoek naar voorstellin-gen waarvan zij denken dat jongeren die leuk vinden. De trefwoorden daarvoor zijn: laagdrempelig, humor

en participatie. Het worden Zap Molière van Mariëtte Ciggaar, met o.a. Saskia Temmink en De Blauw-helmen van Hendrick-Jan de Stuntman. Omdat de drempel naar de schouwburgen te hoog is en omdat de schouwburgen nog steeds niet echt op jongeren

zitten te wachten, vinden beide voorstellingen plaats in een grote tent voor het Olympisch Stadion in Amsterdam. De CKV-tournee wordt een groot succes en is dat tot op de dag van vandaag, ook nu Bekijk ’t meer en meer de theaters ingaat.

LL: “We wilden af van de moeilijke monologen en konings-drama’s. Dat komt later wel, dachten we. In Zap Molière werd het hele repertoire van Molière er in een half uur doorheen gejast. De jongeren kregen een waaiertje

met twee verschillende kleuren: aan het eind van elke scène werd gevraagd wat er moest gebeuren en daar konden ze met hun waai-er dan op stemmen: een eerste, primitieve vorm van participatie.”

LL: “Let op de publicatiedatum van het krantenbericht in de Dordtenaar: terwijl deze voorstelling plaatsvond, boorden de vliegtuigen zich in het WTC. Een aanwezige journalist stond halverwege de voorstelling op en begon heel druk te bellen. Daarna vertelde hij wat er was gebeurd. Het had ontzettend veel impact, ook op de voorstelling. De volgende dag zouden we weer spelen, maar met al die ontploffingen en rook kon dat natuurlijk niet.”

WW: “De CKV-tournee werd een groot succes. In allerlei steden kwa-men scholieren naar theater kijken in de enorme tenten die we daar op-zetten. Ik herinner me dat we in Eindhoven waren; het waaide enorm, windkracht 9, en wij stonden daar, pal naast de Stadsschouwburg, die tent op te zetten. Alles wat je in een theater nodig hebt, hadden we bij ons, tot aan de toiletten en het stroomaggregaat toe. Toen krabden we ons wel even achter de oren, want waarom konden we met die kinde-ren niet gewoon de echte schouwburg in? We hadden dat pluche tot dan toe altijd gemeden, maar toen beseften we dat de situatie absurd werd. Theaters zaten in die tijd echt nog niet te wachten op jongeren. Die tendens zien wij nu veranderen. Met onze nieuwste voorstelling Roos_09 staan we dan ook wél in het theater.

WW: “De stuntmannen die de voorstelling De Blauw-helmen maakten, zijn niet geschoold op de toneel-school maar komen vanuit het straattheater. Dat levert natuurlijk per definitie participerend theater op; ze haalden toeschouwers uit het publiek en lieten ze bijvoor-beeld een vluchteling spelen die in een mijnenveld ligt. De voorstelling eindigde met steekvlammen, explo-sies en een evacuatie. Die kids vonden het prachtig. Missie geslaagd.”

AD De Dordtenaar, 12 september 2001

14.

Bekijkt-10jaar.indd 14-15 10-10-10 11:40

16. 17.

Jan Jaap Knol maakte tien jaar geleden de start van Bekijk ’t mogelijk door, toen nog werkzaam bij OCW, een eerste subsidie toe te zeggen. Ook nu is hij, als directeur van het Fonds voor Cultuurparticipatie, betrokken bij Bekijk ’t.

U stond tien jaar geleden aan de wieg van Bekijk ’t. Hoe zag die wieg eruit?“Luc van Leeuwen en Wim Wentzel vonden beide dat er iets moest veranderen aan de manier waarop instellingen cultuureducatie gaven en waren ontzettend enthousiast om dat aan te pakken. Al snel bleek dat hun plannen zo groot waren dat een verzelfstandiging nodig was en zo ontstond Bekijk ’t.”

Bekijk ’t is financieel altijd behoorlijk afhanke-lijk geweest van de subsidies die uw fondsen hebben verstrekt. Bent u trots op het resultaat? “Trots moeten ze zelf zijn. Ik ben vooral tevreden dat die investeringen rendement hebben opgeleverd.”

Hoe ziet dat rendement eruit?“Hun grootste verdienste is wat ze voor het vmbo hebben gedaan en nog steeds doen. Daarin zijn ze echt een voorbeeld voor andere instellingen. Ze heb-ben zich vanaf het begin juist voor die groep, waar zestig procent van de jongeren toe behoort, ingezet. En dat terwijl het grootste deel van de instellingen zich op het vwo richt, een groep die verhoudings- gewijs veel kleiner is.”

Hoe zou het komen dat die verdeling zo scheef is?“Er zijn praktische redenen; het vwo duurt bijvoor-beeld twee jaar langer. Maar ik denk ook dat veel instellingen niet zo goed weten wat ze voor vmbo’ers moeten doen. Neem bijvoorbeeld een Griekse trage-die; zo’n voorstelling wordt vaak geschikt bevonden voor vwo 4 of 5, terwijl de thema’s heel universeel zijn. Daar kan een vmbo’er ook zeker iets mee. Strada van Bekijk ’t was een vrij rauwe voorstelling, maar de thema’s maakten veel los in de zaal. Ik merkte dat de leerlingen om me heen echt veront-waardigd waren over wat ze zagen, of de spelers juist aanmoedigden.”

U denkt dat te ‘artistiekerige’ voorstellingen vmbo’ers afschrikken?“Dat zou kunnen, maar ik denk vooral dat de houding van sommige culturele instellingen er

onbedoeld voor kan zorgen dat mensen zich er niet welkom voelen. ‘Ze zullen wel vinden dat ik hier te dom voor ben’ is een gedachte die mensen onterecht kunnen hebben. Vergelijk het maar met de drempel die je kunt voelen om een galerie binnen te stappen. De kunstwereld mag wat dat betreft best wat kritischer naar haar uitstraling kijken.”

Denkt u dat dat minderwaardigheidsgevoel heeft geleid tot de negatieve houding ten opzichte van kunstsubsidies, die we nu in de politiek zien? “Het kan zeker tot een houding leiden van: ‘dat krijgt maar subsidie en het is alleen voor de elite’. Maar juist als mensen vinden dat kunst alleen voor de elite is, is het belangrijk dat er geld is voor cul-tuureducatieve instellingen. Als iets duidelijk maakt dat kunst voor iedereen is, dan is het een instelling als Bekijk’t .”

Wat moeten instellingen als Bekijk ’t de komende tien jaar aanpakken?“Ze moeten hun kennis en ervaring gaan delen. Er zit veel kennis in hoofden waar niemand bij kan en dat is zonde. Als instellingen als Bekijk ’t hun ervaring gaan documenteren, als medewerkers gastdocent op een opleiding worden, wordt die kennis doorgegeven. Daarnaast vind ik het belang-rijk dat jongeren die tijdens een project geraakt worden door kunst, de kans krijgen daar iets mee te doen. Het moet niet bij een incidentele, leuke ervaring blijven, want die kan een paar weken later alweer zijn weggeëbd.”

Daar ligt dus een taak voor Bekijk ’t?“Zij hebben de afgelopen tien jaar laten zien dat hun kracht ligt in het vinden van nieuwe concepten. Dat ze kunnen doorbouwen op eerdere ervaringen en er zo in slagen steeds een stap verder te komen. Dus ik kan me er zeker iets bij voorstellen.”

“bekijk’t laat zien Dat kunst voor ieDereen is”

17.16.

Bekijkt-10jaar.indd 16-17 10-10-10 11:40

19.18.

Niels Büller (25) werd als vijftienjarige door Bekijk ’t gevraagd theatercolumns te schrijven in Sp!ts. Tien jaar later studeert hij rechten en filosofie en is hij oprichter van Cineville, een samenwerkingsverband tussen dertien Amsterdamse filmtheaters.

Je hoort bij de eerste lichting CKV’ers, maar was destijds niet erg enthousiast over het vak. Wat was er niet goed? “Er werd geen brug geslagen tussen wat ons, de leerlingen, bezighield en wat er in het les- programma stond. Er werd geen spark over-gebracht. Ik heb bijvoorbeeld CKV gehad van een techniekleraar die allergisch bleek voor zaagsel. Dat was de manier waarop het vak op ons werd gedropt. En als leerling voelde je dat.”

Hoe kwam je met Bekijk ’t in contact?“Ik deed mee aan een discussie over cultuur-educatie in de Stadsschouwburg en na afloop was er een etentje waar ik Wim Wentzel van Bekijk ’t ontmoette. Hij was het eens met mijn kritiek op CKV en wilde het anders aanpakken, door work-shops te geven en door jongeren meer te betrekken. Een paar weken later vroeg hij me een groep jonge-ren te verzamelen die namens Bekijk ’t theaterrecen-sies mocht schrijven in Sp!ts.”

Een mooi aanbod.“Fantastisch! Ik had samen met een vriend het hemelbestormende idee om geen standaard recensies te schrijven, maar een soort columns, vanuit onze eigen beleving geschreven. We beseften gelukkig dat we gevraagd waren omdat we jongeren waren, niet omdat we zo veel over theater wisten.”

Jullie waren allemaal cultureel geïnteresseerde vwo-leerlingen uit Amsterdam. Niet echt een dwarsdoorsnede van de Nederlandse jeugd.“Klopt. Op een gegeven moment zijn anderen dan ook voor Bekijk ’t gaan schrijven en daaruit is jongerenpersbureau Deadline ontstaan. Wim en Luc gingen meer de kant van de urban en het vmbo op, omdat ze daar veel meer konden berei-ken. Dat snapte ik heel goed.”

Wat is je uit die tijd het meest bijgebleven? “Dat er volwassen mannen waren die tegen me zei-den: ‘Ga jij maar een column voor ons schrijven, dat kun jij wel.’ En die vroegen: ‘Wat vind jij hiervan?’

Dat gaf zo veel vertrouwen. Ik maakte echt deel uit van hun wereld; een spannende wereld met crea-tieve mensen tegen wie ik opkeek. Ik weet nog dat we met Bekijk ’t en acht jongeren naar de Parade in Rotterdam gingen. Het was een zonovergoten dag, we reden daar naartoe in een busje met matrasjes op de grond, kregen daar lekker te eten, ik ontmoette spannende mensen. Dat was geníeten! Ik wilde alles opzuigen wat ik daar zag.”

Wat heb je in die tijd geleerd? “Op een gegeven moment ging ik met Wim en Luc naar een heel vreemd stuk van theatergroep Suver Nuver: op een kinderlijke manier werd het einde van de wereld geschetst, héél bizar. Ik zag voor het eerst iets wat zó abstract was en zó ver van me afstond, dat ik gedwongen werd er ook abstract naar te kijken. Wat móét ik hiermee?, dacht ik. Tot dan toe had ik naar theater gekeken zoals ik naar mijn Sandra Bullock-films keek, ik verwachtte dat ik werd meegenomen. Tijdens die voorstelling van Suver Nuver besefte ik dat ik naar iets kon kijken wat totaal niet strookte met wat ik al kende.”

Waarom was dat waardevol?“Omdat ik het enorm belangrijk vind dat mensen zichzelf zo nu en dan confronteren met iets wat niet vanzelfsprekend is. Als je alleen maar informatie ontvangt die overeenkomt met wat je al vindt en wat je al kent, hoef je nooit je eigen aannames in twijfel te trekken. Kunst heeft voor mij als doel om mensen kennis te laten maken met een wereld waar proble-men heersen die ze zelf niet kennen of waar ideeën bestaan die ze anders nooit zouden horen. Dat probeer ik nu ook te doen met Cineville, het is een rode draad in alles wat ik doe. En dat is begon-nen met Bekijk ’t.”

“ik wilDe alles opzuigen wat ik

Daar zag”

Bekijkt-10jaar.indd 18-19 10-10-10 11:40

21.20.

Marijke van der Woude (48) is directeur en program-meur van jongerentheaterfestival Jonge Harten in Groningen, dat jaarlijks ruim achtduizend jongeren kwalitatief hoogstaand jongerentheater voorschotelt. In 2008 werd er een – inmiddels legendarische – voorstelling van Strada opgevoerd. Komende editie zal Roos_09 er te zien zijn.

Wat hebben Bekijk ’t en Jonge Harten met elkaar gemeen?“Liefde voor de doelgroep. Als ik met Wim Wentzel van Bekijk ’t aan het praten ben, herken ik vooral dat. Ik kan zijn zinnen bij wijze van spreken afmaken als we het over jongeren hebben. Dat lijkt misschien vanzelfsprekend als je je allebei met jon-gerentheater bezighoudt, maar dat is het niet. Ik ken niet veel mensen die zo veel van jongeren kunnen hebben als Bekijk ’t.”

Jongeren zijn geen geliefde doelgroep?“Veel mensen in de theaterwereld vinden de doel-groep jongeren lastig, want ze kunnen niet stilzitten in de zaal, het zijn etterbakken, ze kunnen zich niet concentreren. Nee, natuurlijk kunnen ze zich niet concentreren; hun hersenen zijn nog niet eens vol-groeid. Als puber kan het ontzettend lastig zijn om je te focussen, vooral binnen een groep, maar een paar jaar later kan dat helemaal anders zijn. (Lachend) Ik was ook vréselijk op de middelbare school.”

Wordt er volgens u te veel van jongeren verwacht? “Er moet goed gekeken worden naar wat ze aan-kunnen. Ook voor Jonge Harten is het vmbo een belangrijke doelgroep; jongeren die vaak verbaal niet sterk zijn en weinig zitvlees hebben. Als je ze op een inhoudelijke manier wilt bereiken, moet je niet te moeilijk doen met taal, want daarvoor is meer

concentratievermogen nodig. Je moet dus een voor-stelling laten zien die korte spanningsboogjes heeft: vijf minuten concentreren op tekst en dan moet er weer even iets anders gebeuren. Daarom was Strada ook zo’n succes op ons festival.”

Wat werkte er zo goed?“Strada is een fantastisch op maat gemaakte voorstel-ling. Het waren eigenlijk allemaal kleine fragmentjes van verschillende disciplines. Het leuke was ook dat de jongeren mee mochten joelen, ze kregen de ruimte om hun energie er even uit te gooien. Die voorstelling speelde in de grote zaal met ruim 450 kinderen en slaagde er toch in de aandacht volledig vast te houden.”

Regisseur Karlijn Benthem van Roos_09, zegt in dit boekje dat ze vindt dat vmbo’ers meer uitgedaagd zouden moeten worden. “Ik ben absoluut voor het uitdagen van jongeren, maar als je het niet slim aanpakt, breekt de hel los. Je moet het met beleid doen. Ik heb bijvoorbeeld een traject uitgezet met een school in Groningen, waarin leerlingen in het eerste jaar voorzichtig beginnen met een vrij makkelijke voorstelling. In het tweede jaar doen we er een schepje bovenop en in het derde jaar gaan ze naar drie voorstellingen: één is makkelijk, de tweede wat moeilijker en de derde nóg moeilijker. Een deel van die leerlingen vindt die moeilijke voorstelling dan heel leuk en kan het geheel bevatten. Een ander deel vindt er niks aan.”

Sommige theatermakers denken dat ze altijd goed zitten als ze jongeren een stuk geven dat eruitziet als een videoclip. Met lekker veel gangsters en bitches...“Ik programmeer liever geen voorstellingen die alleen vanuit die themagedachte zijn gemaakt. Een jongere ziet namelijk heel goed wat voor kwa-liteit een voorstelling heeft. Daarom programmeer ik liever voorstellingen die in de eerste plaats vanuit een artistieke invalshoek uitdagend voor ze zijn. Mijn ervaring is dat jongeren zich dan gerespecteerd voelen, waardoor ze met andere ogen naar theater kijken. Bij Jonge Harten bieden we ook workshops aan, bijvoorbeeld met dansers. De boodschap aan degenen die meedoen is duidelijk: leuk als je mee-doet, maar hier gaat wel de zweep erover. Zodra ze merken dat die dansers echt goed zijn, willen ze hun best doen. Ze voelen dat ze serieus worden genomen en dat maakt respect los bij ze. Het is een wissel- werking. En het werkt.”

“uitDagen moet je met

beleiD Doen”

Bekijkt-10jaar.indd 20-21 10-10-10 11:40

23.

WW: “Er was een vmbo-school in Amsterdam negatief in de publiciteit gekomen, waarop we besloten ze gratis workshops aan te bieden rondom de voorstelling Strada. Dat ging helemaal mis: die jongens gingen als een stelletje wilden door het gebouw waar de workshops werden gegeven, gooi-den deuren open, verstoorden repetities en floten naar meisjes. Ramp-za-lig! Ik werd ontzettend kwaad op één van hen, riep dat hij moest ophouden, maar hij werd alleen maar agressiever. Het werd nog net geen vechten. Ik had er een rotgevoel van in m’n buik en besloot het er niet bij te laten zitten. Een half uurtje later zocht ik hem op, stak m’n hand uit en zei: ‘Hé man, dat ging niet zo lekker net’. Wat denk je? Geen vuiltje meer aan de lucht, we waren dikke vrienden. Wij merken heel vaak dat ‘lastige vmbo’ers’ een autoriteitsprobleem hebben. Ze zetten zich af, tegen leraren, tegen de politie, tegen hun ouders. Als je continue te horen krijgt dat je moet luisteren en dat je niet deugt, dan ga je je afzetten. Op het moment dat je als een respectvol medeburger wordt behandeld, is dat ineens niet meer nodig. Dat bedoelen wij met jongeren serieus nemen.”

LL: “Dus als wij workshopbegeleiders aannemen, zorgen we ervoor dat het mensen zijn die niet aan die jongeren gaan vertellen wat ze moeten doen en dat het allemaal anders moet. We willen liever iemand die complimenten geeft en ze stimuleert.”

WW: “Zo’n begeleider moet ertegen kunnen dat die jongeren misschien helemaal niet staan te springen om naar hem of haar te luisteren. Als je wilt dat ze gewoon meedoen omdat het moet, kun je beter met havo/vwo’ers gaan werken dan met vmbo’ers.”

De jongeren Ergens halverwege de afgelopen tien jaar besefte Bekijk ’t dat het cultuuraanbod nog steeds vooral op havo/vwo gericht was. Het vmbo, dat veel groter is, kwam er daarentegen bekaaid vanaf. Wentzel en Van Leeuwen besloten hun inspanningen juist op

deze grote, uitdagende groep te richten. Ze beseften heel goed dat het overgrote deel van deze jongeren nooit een voet in een theater zet en niet met kunst en cultuur wordt opgevoed. Geen gemakkelijke opgave dus, maar de ervaring heeft inmiddels geleerd dat

vmbo’ers een fantastische doelgroep zijn. Mits je weet hoe je met ze moet omgaan.

22.

Bekijkt-10jaar.indd 22-23 10-10-10 11:41

25.24.

Sabrina de Vink (28) is CKV-docent op de Hubertus Vakschool, een vmbo-school voor horeca, brood & banket en toerisme in het Amsterdamse stadsdeel Bos en Lommer. Haar leerlingen volgen regelmatig workshops van Bekijk ’t.

Je geeft les aan vmbo’ers. Ga er maar aan staan, zullen veel mensen denken.“Ik heb ook lesgegeven op het vwo, maar op het vmbo word ik meer uitgedaagd. What you see is what you get. Aan de ene kant hoor ik heel vaak: ‘Ik vind dit stom’ en ‘Waarom moeten we dit doen?’. Aan de andere kant staan ze te dansen in de klas als ik een dvd opzet met muziek die ze herkennen. Bij de film Bolletjesblues gebeurde dat bijvoorbeeld. En toen had ik nog niet eens verteld dat rapper Negativ, die in de film speelt, namens Bekijk ’t les zou komen geven in de klas.”

Wat gebeurde er na dat nieuws?“Ze gingen helemaal uit hun dak. Ik verwachtte eigenlijk dat ze, als hij eenmaal voor de klas stond, verlegener zouden zijn. Maar daar was absoluut geen sprake van. Ik heb leerlingen voor de ramen van mijn lokaal moeten wegtrekken, de hele school liep uit. Er waren twee jongens die zelf goed kunnen rappen. Zij bleven een beetje om de school cirkelen in de hoop Negativ tegen te komen als hij naar bui-ten liep. Dat lukte niet; teleurgesteld dat ze waren. Ze wilden hun muziek aan hem laten horen. Later hoorde ik dat ze hem alsnog hadden benaderd.”

Dus het valt best mee met die vmbo’ers?“Het valt me vooral op dat veel leerlingen niet besef-fen dat ze al aan cultuur doen, dat ze zelf al kunst maken. Ze denken vaak dat het niet voor hun is, maar vertellen me vervolgens dat ze gitaar spelen of rappen. Dan zeg ik: ‘Dat is dus kunst’ en dan zijn ze heel verbaasd.”

Maar toch niet alle jongeren durven voor de klas te rappen?“Nee. Sommigen zijn schuwer, die voelen zich niet veilig genoeg om zoveel van zichzelf te laten zien. Voor hun is het heel belangrijk dat ze tijdens zo’n Bekijk ’t- project zelf een groepje mogen kiezen. En dat ze iets kunnen doen wat bij ze past. Bij de workshop van Bolletjesblues konden de kinderen

die niet wilden rappen, leren fotograferen. Dat werd door sommigen met beide handen aangegrepen. Stonden ze elkaars handen te fotograferen en gingen daar vaak helemaal in op.”

Waarom krijgen leerlingen van een horeca-opleiding eigenlijk CKV-les? Als bakker hoef je niet geïnteresseerd te zijn in kunst.“Dat vragen ze me dan ook vaak en dan zeg ik: ‘Ten eerste omdat het moet, het is een examenvak. En bovendien vind ík het leuk om jouw verhaal te horen. Ik ben benieuwd wat er in je omgaat.’ En dat is zo leuk aan vmbo’ers, dan doen ze het voor mij. Niet zo zeer voor het cijfer, dat interesseert ze min-der dan bijvoorbeeld vwo’ ers. Ze doen het omdat ik het vraag.”

Wat levert het ze uiteindelijk op? “Ik zie hoe ze met elkaar leren omgaan, naar elkaar leren luisteren en kijken. Ik moedig ze aan om elkaar feedback te geven en dat van elkaar te ac-cepteren. ‘Nee, dat is geen belediging’, zeg ik dan. ‘Probeer ernaar te luisteren.’ Ik zie ook heel veel loyaliteit. Tijdens de workshop van Strada had ik een leerling, een verlegen jongen, die ervoor koos om alleen voor de camera te gaan staan. Dat vond ik verrassend, maar de reactie van de andere leer-lingen, die allemaal luisterden en na afloop voor hem klapten en joelden, raakte me pas echt. Hij ac-cepteerde het applaus met ingetogen trots. Op zulke momenten ben ik verschrikkelijk gelukkig dat ik dit werk doe.”

“hij accepteerDe het applaus

met ingetogen trots”

Bekijkt-10jaar.indd 24-25 10-10-10 11:41

27.26.

Sergio Hasselbaink werd tijdens het skaten in het Vondelpark ontdekt door theatergroep Ish. Bekijk ’t zag in hem een acteur en gaf hem de rol van Zamp in Strada. Nu speelt hij de hoofdrol in de grote Nederlandse speelfilm Sonny Boy.

Het begon in het Vondelpark...“Daar ging ik elke dag skaten. Ik was een drop-out, een beetje afgegleden. Het was geen fijne periode. In het Vondelpark zag ik de mensen van theatergroep Ish altijd trucjes doen: jongleren, dansjes op skates. Ik vond het eerlijk gezegd een beetje fruity, maar ze hebben me overgehaald om een keer langs te komen. Wat ik daar zag, had ik nog nooit gezien: iedereen kon iets anders en ieder-een werkte samen, zat op één lijn; een voetballer en iemand die aan martial arts deed, bedachten samen een stuk. Het bróéide daar. Binnen de kortste keren was ik ook aan het dansen en gedichten aan het schrijven, terwijl ik daarvoor alleen in skaten geïnte-resseerd was.”

Uiteindelijk werd je acteur. Hoe ging dat?“Bij Ish zagen ze een danser in me, maar dat was toch niet echt mijn ding. Toen ben ik me gaan richten op acteren. Ish en Bekijk ’t gingen toen samen Strada maken en ik mocht auditie doen. Ik dacht dat ik het helemaal had verpest, maar Dick van den Heuvel, de regisseur, zag kennelijk iets in mij, dus ik kreeg de rol van Zamp.”

Was Bekijk ’t anders dan Ish?“Bij Bekijk ’t waren ze heel hartelijk, net als bij Ish, maar bij Ish was de sfeer wat informeler. Bij Bekijk ’tmoest ik echt aan het werk. Er werd veel van me verwacht. Dat vond ik heel fijn, want daardoor wist ik waar ik aan toe was.”

Je ging met Strada ook langs scholen om workshops te geven aan leerlingen. Hoe was dat voor je? “Ik moest eraan wennen. Vaak waren die leerlingen heel rellerig als je de klas binnenkwam. Ze hadden geen zin, omdat het ze vanuit school werd opgelegd. Wij stuurden dan altijd meteen de leraar de klas uit en als ze doorhadden dat we gewoon lol gingen maken, was het ok. Dan gingen ze hun best doen. Ik weet nog een groepje meiden op een school in

Amsterdam-Noord. Die wilden supergraag meedoen, maar ze mochten niet dansen, omdat ze moslim waren, of zoiets. Als reactie daarop gingen ze lopen rellen en het verpesten voor de rest. We hebben ze anderhalf uur aan de kant gezet, tot ze zó graag wilden meedoen, dat ze zich er vanaf de zijlijn mee gingen bemoeien. ‘Misschien moeten ze daar een rondje draaien’, riepen ze vanaf de kant. Toen hebben we ze mee laten doen en hebben ze iets heel moois gemaakt. Het was heel bijzonder om te zien hoe ze omturnden.”

Je hebt maar één seizoen Strada gedaan. Waarom stopte je ermee?“Ik kreeg de kans om een acteeropleiding te volgen, maar die school was een avondopleiding en ik kon het moeilijk combineren met Strada. Toen ben ik met hangende pootjes naar Wim en Luc gegaan en heb gevraagd of we niet iets konden regelen, want ik wilde én die school én nog een seizoen Strada doen. Ze hebben gekeken of het kon, alles geprobeerd, maar het ging echt niet. Uiteindelijk heb ik gekozen voor de opleiding.”

En nu speel je in een grote film.“Ja, ik ben nu klaar met de opnames van de film Sonny Boy, waarin ik de rol van Waldemar speel. Ik sta elke dag op een set waar zestig mensen kijken wat ik aan het doen ben. Doodeng, maar wel heel geweldig.”

Je hebt best veel geluk gehad, hè? “Ik heb zó veel geluk gehad, je wilt het echt niet weten.”

“bij bekijk ’t moest ik echt aan het werk”

Bekijkt-10jaar.indd 26-27 10-10-10 11:41

28. 29.

WW: “Op het moment dat een jongere uit het publiek wordt gehaald, wordt de sfeer in de zaal elektrisch. Het werkt ongelooflijk goed. De spanning van ‘gaan ze mij eruithalen?’ heeft bovendien een prettig dimmend effect op de branieschoppers. Inmiddels gaan we verder met participatie dan iemand uit de zaal halen. Het heeft zich in de loop der jaren steeds verder ontwikkeld.”

LL: “Jongeren daadwerkelijk laten participeren in kunst, is helemaal niet zo vanzelfsprekend. Je kunt je publiek betrekken bij een stuk door ze aan te spre-ken, te laten reageren, maar participatie betekent dat je ze ook echt iets laat dóen. Dat hebben wij heel veel gedaan in onze workshops. Bij de voorstelling Strada konden jongeren bijvoorbeeld leren rappen en basketballen met de mensen die in het stuk speelden. Dat werd gefilmd en tot een clipje gemonteerd. Als jongeren dat dan terugzien, gaan ze uit hun dak. Nu gaan we een stap verder en íntegreren we dat wat ze doen in het professionele eindproduct. Dan worden ze mede-maker en zijn ze er écht bij betrokken. Wij willen ze op die manier een ervaring geven die ze in hun hart raakt. Roos_09, waarin scènes die we met de jongeren tijdens workshops hebben opgenomen, op een groot scherm in de voorstelling te zien zijn, luidt wat dat betreft een nieuwe fase in.”

Beleven Eigenlijk had Bekijk ’t beter Beleef ‘t kunnen heten, want achterover leunen in je stoel en passief geëntertaind worden is er nooit bijgeweest. De af-gelopen tien jaar heeft Bekijk ’t geëxperimenteerd met ‘participatie’ en is daarbij steeds een stapje

verder gegaan. Met de voorstelling Roos_09 breekt een nieuwe fase aan: wat de jongeren in de klas hebben gemaakt, wordt voor het eerst daadwerke-lijk geïntegreerd in een professionele voorstelling, die in het theater wordt gespeeld. Het doel is even

simpel als belangrijk: als je jongeren onderdeel laat zijn van theater, geef je ze een ervaring die ze nooit meer vergeten.

28.

Bekijkt-10jaar.indd 28-29 10-10-10 11:41

30. 31.

Colofon

Bekijk ’tWestergasfabriekPolonceaukade 191014 DA Amsterdam

info@bekijkt.nlwww.bekijkt.nl020-5818150

Hoofdredactie, teksten en interviews: Rita Schroën (www.ritaschroen.nl)

Ontwerp: Ingrid van der Meulen (www.dezusvankim.nl)

Fotografie interviews: Merlijn Doomernik (www.doomernik.com)

Overige fotografie: Bekijk ’t, Wim Wentzel

30.

Bekijk ’t wordt structureel gefinancierd door het Fonds voor Cultuurparticipatie en de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling van de gemeente Amsterdam, en ontving in de periode 2001-2011 structurele en projectmatige bijdragen van het Ministerie van OCW, VSBfonds, Prins Bernhard Cultuurfonds, VandenEnde Founda-tion, Amsterdams Fonds voor de Kunst, SNS Reaal Fonds, Mondriaan Stichting, Kunstenaars & Co en het Scholingsfonds voor Kunst en Cultuur. Bekijk ’t werd daarnaast facilitair ondersteund door reclamebureaus het Hoofd-bureau en N=5. Waarvoor dank!

De mensen Tien jaar Bekijk ’t betekent ook tien jaar met gepassioneerde mensen werken. Een aantal van hen is geïnterviewd in dit boekje. Jammer dat ze er niet allemaal in konden: de dansers, acteurs, rappers en andere jonge supertalenten. De technici, filmmakers, editors, de regelneven, de theaterprogrammeurs en festivalmedewerkers, alle jongeren die voor Deadline en Sp!ts hebben geschreven, alle CKV-docenten en iedereen bij Bekijk ’t op kantoor.

LL: “Bij Bekijk ’t werken we met een klein vast team, een stevig fundament waar al onze projecten op rusten. Wij prijzen ons ge-lukkig, want we hebben een goed team: een smooth operator op kantoor, eerst Annemargriet van de Kaa en later Kim van Baaren, en we hebben Maren Siebert (in het midden) als programma- en educatiemedewerker, een hele cruciale plek in onze organisatie. Ze is inhoudelijk en organisatorisch erg goed en bovendien echt multifunctioneel, wat heel praktisch is in een kleine organisatie. In onze kantoorruimte in de Westergasfabriek werken ook freelance filmmakers, editors en vormgevers die we regelmatig inhuren. Een superdeal: wij bieden een flexibele werkruimte en krijgen daar inspiratie, leuke nieuwe ideeën en contacten voor terug.”

WW: “Onze projecten op scholen, of ze nou drie dagen of een paar lesuren duren, moeten goed zijn. De mensen met wie we werken, selecteren we dan ook heel zorgvuldig. Ze moeten kunnen samenwerken in een team, goed gekwalificeerd zijn en inhoudelijk weten waar ze het over hebben. En ze moeten natuurlijk goed met de scholie-ren kunnen omgaan. Het team dat we nu hebben heeft die kwaliteiten, daar zijn we echt trots op.”

Bekijkt-10jaar.indd 30-31 10-10-10 11:41

32.

Bekijkt-10jaar.indd 32 10-10-10 11:41