ر لســـت و دوو ســـاڵ بـــش شپكوردســـتان ئســـتا،حكومتی لـــ مھابـــادو ئۆرگانـــی حزبی ران كدیموكراتی كوردستانی ئ ،ی "كوردستان"ـویش رۆژنامئســـبارەت ب دەرچوونی (٥٠٠)

،یـــرۆژنام لـــو ژمـــارە گـــورەو مامۆســـتای و نووســـرو سیاســـتوان

رۆژنامنووس و رووناكبیری بدوع" كوردســـتان گلی

حسن زادە سكرتری پشووی حزبـــی دیموكراتی كوردســـتانی

ئران" ك نیو ســـدەی ل كاری نووســـین و وەرگـــان و بابتی رۆژنامنووسیدای، مامۆستا ھر

لانی رۆمانی"گوەرگ زوو بپیاو"ی عزیز نسین زۆرك ئاشنا كوردی ل خونرانی ب خوندنوە كردو ل پاشان ب وەرگانی ھرس بشی رۆمانی"حمدۆك"ی یشار كمال مشكی زاخاو داین.. كییشو نووســـین و پل بدوناســـاندنی"ع بـــۆ

ی كدوا دیمان ل ،وەل ،زۆكرزۆك و نئاستیدا ل م لن زادە"قسحلگڵ مامۆستا"عبدو حسن زادە"...

ھفتنامیكی رۆژناموانیی گشـــتیی ئــــازادە

دەزگای چاپ و بوكردنوەی "بدرخان" دەریدەكات

ژمارە (١٠٩) پنج شمم ٢٠٠٨/١/٨ زایینیبرانبر ب بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

سای نۆیم

بدرخانی و لسر الچ لموپاش، ل گشت الوە دەتانھاڕن وەكو ئاش

شۆڕش قادر نھنییكانی درامای سمفۆنیای مرگ

بۆ بدرخان ئاشكرا ل ھونریدەكات

www.bedirxan.netbedrxan@yahoo.com

ل یادی ١٢ سای

كۆچی ئایششان

ل٢

ھونرمند حم جزا ل حزووری بدرخاندا

ل٣

كمال محمد گۆرانی بۆ

منداندە

ل١٢

عبدولی حسن زادە باس ل دەرچوونی (٥٠٠) ژمارەی رۆژنامی (كوردستان) دەكات

باس لپشدەری، ك بدولكانی مامۆستا عمی بیرەوەریییشی ســـب لژیان و برخودانی خۆی دەكات، ك پشتر بدوو برگ چاپ و بوكراوەتوە،

ئمجارەیان وردەكاری زیاتر لگڵ بارزانی بۆ بدرخان دەگتوە. ماوەی دوو مانگی خایاند ئوجا (شا) ڕازیبوونی خۆی پشاندا، كوا بارزانی نمر بوات ئمریكا بۆ چارەســـری نخۆشـــییكی، ئو دواخستنش بۆ ڕۆیشـــتنكی ئوە بوو، ك شای گۆڕ ب گۆڕ وایدەزانی ك سرۆك بارزانی تنیا مبســـتی ئوەی، كوا بچت ئمریـــكا و جاركی تر لگڵ ئیدارەی ئمریكا ڕك بكوتوە، ك ئویش بۆ سیاستی (شا) لوكاتدا ندەگونجا، ئیتر ھر بۆیو ل ترسی ئوەی وتمان (شا) فرمانیدا، كوا یككی تایبت میشرەیدا ھفوســـرۆك بارزانی لپاڵ ســـ ندەزگای (ســـاواك) بخلچاودری بت، ئوە بوو ئاغای(مبینی) كۆن سیخوڕی خۆیان لگدا نارد،

كاك مسعود و كاك شفیق قازیشی لگدا بوو

نخۆشییكی سرۆك بارزانی

بۆچی ئحالم نسوور لم

وەرگرتنی ختكی دەزگای

ئاراس پشیمان؟!

ل دیمانیكی تایبت و كراوەدا، نووسرو مالو وەرگو شۆڕشگ مامۆستا مال محمد شماشی بمجۆرە بۆ بدرخان خۆی ناساند: من ب مال محمدی شماشی ناســــراوم و برای مال ئــــاوارەم، لكاتی خۆیدا ئیمام و مودەڕیس و پشنوژی مزگوتی سرچاوەی سردەشت ل بوو كك ھوە كابرایك مامبووم، منیش ماوەیــــســــاواك بوو، ئوكات ل زەمانی شادا ساواك ھبوو، برایكم ھبوو مال محمودیــــان پدەگوت، ل دەرەوە خریكی كاســــبی بوو، وەختی عسر ھاتوە گرتیان و فای برام كمنیش مست ،ردەشتبردیان بۆ پادگای سئستا ل ھۆندای ئو وەخت گنج بوو، گوتم بچۆ نان و كبابكی بۆ برە، دیارە ك ھاتۆتوە نیانھشتووە نان بخوا و گرتوویان، ل رگا تووشی ئو ساواكییی بوو بوو، گوتبووی ئو نان بۆ كوێ دەبی؟ گوتبووی بۆ كاكم، گوتبووی بۆ كاك مالت گیرا؟ ئویش گوتبووی نا كاك مالم نی، مال محمودە، گوتبووی بچۆ ب ئوە دوو مانگ لسر ئو ماتن ك بیگرن، گوتویان ئو

ئیمامی مزگوت ناڕوا، ك ئو ھاتوە ئیمشو دەیگرن، پی ب بوا، ئینجا تقریبن ١٨ سر بزنكمان ھبوو، حاجی ژن چوو بیاندۆشــــی، ژنكــــی ناردبوو بۆ ناو مڕەكان و گوتبووی پی بن ئمشو بوا دەنا دەیگرن، منیش ئاشنایكم ھبوو پیاوكی زۆر چاك بوو، ھر ئو عسرە ٥ ھستری ھناو ئوارە ئو شتی پویست بوو پچامانوە و خلیلی كوڕم ٦ مانگ بوو، ھر ئو شوە ھاتین بــــالی بناودا نیوەشــــوێ ھاتین مای حاجی عزیزی قامیش، نیوەشو بوو ل دەرگاماندا و ئویش ۆپی بكی گدەست بوو، ب ی پكی دەمانچدەســــت ب

دەستوە بوو، گوتی كن؟ گوتم فن كسم...لكۆتایی دیدارەكدا ك لم ژمارەیدا بشــــی یكمی بودەكرتــــوە، پنج دەخات ســــر نھنی و ھموو شــــتكانی دیكی ژیانی خۆی و مال ئاوارەی بناحق

لسدارەدراو.شاینی باس، ئستا مامۆستا مال محمدی شماشی

ل٢٠ل وتی فنلندا دەژی...

مال محمدی شماشی .. ژیان، سیاست، ئایین، وەرگان

ل١٧

ل١٩

ربوار كریم وەلی:ل ھولر، كسمان ھولری نین

ئیسماعیل خورمایل كچری بدرخاندا

نوزاد علی ئحمدو تاراوگ ری كوردی لگرۆژنام

* چوار سد خانوو بۆ خانوادەی شھیدان دروست دەكرت* بدرخان پیمانگای گۆت بۆ زمانی ئمانی بسردەكاتوە

* پرۆفیسۆر مارف خزندار لناوەندی ئاڤستا* علی قرەداغی و غزەو كورد

* د. رەئووف عوسمان و مشھدانی* فرید ئسسردو بارزانییان

كانی حمعلی:رۆی ئارەزوو

خۆشویستی كردووم

ل كچر ل ١١ل ٢٢

چاودری بت، ئوە بوو ئاغای(مبینی) كۆن سیخوڕی خۆیان لگدا نارد، ل١٨

ژمارە (١٠٩)ی كانوونی دووەمی ٢٠٠٩/١/٨بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

2

٢٧٠٨ی كوردیبفرانباری

ئاراستی سیم

كویان ل سری رۆژنامنووسان نا

پش ھموو شـــتك پویست سندیكای رۆژنامنووسان و خودی رۆژنامنووسان ل وە بوەســـتن، كر ئســـجدی ل بپۆژە یاسای رۆژنامگری ل كوردستان بگیك ھبوو، كناب رۆژنامنووس رۆژنامنووســـی ســـركاری لـــدەرچوونی دوای بم دەســـتگیربكرێ، یاســـاك بب ئـــوەی كس ھســـتی پكردب ئو بگی ل یاساكدا الدراوە، ب ھیـــچ شـــوەیك ئاماژە بـــۆ ئوە نكراوە ك ناب رۆژنامنووس لســـر ری دەستگیر بكرێ، بۆیگكاری رۆژنام ك رۆژنامنووســـان لھدانی ئو و یاسایســـتا كاری بدادگا تا ئ گواینكردووە ل شونی و، نبـــووە خۆیدا ب كسیان ناچپیاســـاكیان وردی

خوندبتوە . ل ك زانیوم من ملمالنیكدا ھموو دەستكوتك دەكرت قــوربــانــی تبكرــی ــك ــ ــوت ــك ــت دەســــ، ئـــگـــر ــــك دی بب بــشــتــوانــدرێ ھمووی قوربانی ئوە بت بدەست باشتر، زۆر ــر ھــان ــووس ــن ــام رۆژن بب ــوو واب پیان توانیویان قوربانی ل گمی دەركردنی یاسای رۆژنامگری ل كوردستان بیبنوە، بم نك ھر قیت كوكی بكو ـــردەوە، ب نیان رۆژنامنووسان لــســری قــۆزیــان و و سخت و گرم گمیكی دوای نا، گمیدا لو رۆژنامنووسان دژوار، ب چند نازان كس دۆڕاندیان وەھا یاساك پی ب چونك بوو، چندیش ب ك تگیشتبوون وا رۆژنامنووسان لسر رۆژنامنووس شوەیك ھیچ كاری رۆژنامگری زیندانی ناكرێ، كچی ھردوای دەرچوونی یاساك دوو حاتی زیندانیكردن روویدا، رۆژنامنووسانیش یاساك جبجنكردنی ب ئوەیان ل كــ لـــوەی ئاگا بــ لــــكــدایــوە، یاساكدا شتك نیی رگرب ل زیندانی كــردنــی رۆژنــامــنــووســان، دواتــریــش روونكردنوەیكیدا ل گشتی داواكــاری زیندانیكردنكی كشی لبارەی كزیاتر بــویــكــردەوە (عــــادل)دا دكــتــور پردەی لڕووی راستییكان ھمای و ناب ك كرد ئاشكرا الیكی ھموو بۆ ،ب بوە خۆش دیان رۆژنامنووسان الدراوە، گشتی) (دابــی لیاساكدا كروونكردنوەكیدا ل گشتی ــاری داواكبــویــكــردۆتــوە ٢٠٠٨/١٢/١٥ لــ كــدە: (تاوانك لناو دەقكانی یاسای رۆژنامگری نھاتووە، چونك ناوبراو ئیدان گشتی) (دابی سرپچیكردنی بگــڕاوەتــوە سر ــا دادگ ــراوە، بۆی كیاسای گشتی ك یاسای سزای ل ماددەی (٤٠٣) باس ل تاوانك دەكات و سزای دیكی بشكی ل كــردووە)، دیاری بۆ یاسای (ئگر ھاتووە روونكردنوەكدا جبجكردنی بــواری رۆژنــامــگــری خراوەت تاوانی ئو لسر بوایھپاڵ ناوبراو ئوكات تانمان ل بیاری

دادگا دەدا). م یاسایی ئپ نووسان برۆژنام بۆینك ھر ئوەی دەیانویســـت بدەست بنن ب دەســـتیان نھنا، بكو ئوەی ھشـــبوو لســـریان دانا، چونك بر لدەرچوونی یاساك حكومتی ھرم بۆ ئـــوەی ئزموونكی بڕووی دەرەوەدا لكـــدار نب زۆر لپرســـینوە ھبوو خۆی لدەبوارد، بم ئستا ل سبری یاســـاكدا دەیكات و رۆژنامنووســـیش

زیندانی دەكات. بڕاستی داواكاری گشتیش حقی خۆیتی بـــ (ھندـــك ل ئنـــدام پرلمان و ـــژی وەزارەتـــی مافی مـــرۆڤ ببوت یشم كناھۆشیاری یاسایی باسیان ل

كردووە).

سمكۆ عبدولكریم

دەروازە

كانی حم علی دوای ئوەی ل درامای ئارەزوو رۆـــی (ئارەزوو)ی بینی و توانی بشـــوەیكی زۆر جـــوان و خۆشویســـتان خۆی بـــ بینری كورد بناســـن، ك خۆیشـــی كچكـــی تا بی رۆح سووك و خۆشویســـت، دیارە دوای درامای ئارەزووش، كانی ئســـتا ل درامای سمفۆنیای مرگ بشـــدارە، ك ل دەرھنانی ھونرمند

شۆڕش قادرە.ئا: تیمی بدرخان - سلمانی

* چۆن پناسی خۆت دەكی؟- كانی بوونك یكجار پاك وب گرد و ھستكی زۆرناسك و دوور لڕق و كینی، پپوول ئاسای وڕۆحی پە ل خۆشویســـتی بۆ ژیان و دایك و ھونر و ئوانی ك خۆشیان دەوت.

* قۆناغی مندایت چۆن بسربرد؟- منداكـــی زۆر بدەنگ و فقیر و گوایڵ بـــووم و ل گروپی ھونری منـــدان ئنـــدام بـــووم، گۆرانیمان دەوت و كاری شانۆشمان دەكرد، زۆر

شرمنیش بووم.* بـــ ركـــوت چوویتـــ پیمانـــگای ھونرە جوانـــكان، یـــان ھســـتت دەكـــرد بھرەیكی

ھونریت تیای؟- بردەوام حزم بـــكاری ھونری خۆشـــم لمنداییـــوە كـــردووەو ویســـتووە و سرقای كاری ھونریم بۆی چوونم بۆ پیمانگ ب ركوت نبووە، خولیای خۆم بووەو ھوم داوە تا پی گشتم، ئو بوارە الم زۆر خۆشویست و بردەوام ل ھودام تابتوانـــم لناخمـــدا بزیندووتـــی

بیھموە. * یكـــم كاری ھونـــری چی بـــوو، ك تیدا

بشدار بووی؟- یكم كاری ھونریم وەك شـــانۆ ك ل پیمانگادا تیدا بشـــداربووم (ماشنی مرگ) بوو، ك تایبت بوو ب رووداوی شانزەی سی ھبجی مامۆســـتا دەرھنانی ك شـــھید، مۆفق عـــارف لھۆنی بـــوو. یكم كاری درامیشم كرۆم تیابینی درامای رابوون بوو، ك دەرھنانی نجم ھۆگر بوو. تا ئستا بشداری چندین كاری

شانۆیی ودرامیم كر دووە...* رۆـــی ئافرەتی كورد لـــ دراما كوردییكان

چۆن دەبینی؟لـــ ئســـتادا كـــورد - ئافرەتـــی توانیویتی لرووی نواندنوە برەو پشچوونی باش بخۆیوە ببینت، لگـــڵ ئـــوەش توانیویان بوونی

خۆیـــان بســـلمنن لنـــو درامای كوردیـــدا، ب تایبتی لوســـانی كۆنترۆكی توانیویان ك كۆتاییدا باش بسر بارە ھونرییكدا بكن، بم ل ســـانی پشـــوو كۆمگای ئم جیاواز بووە لـــ كۆمگاكانی تر، كوات بیركردنوەكان دەگۆڕێ، بـــم لـــالی ئم لچاو ســـانی پشـــوودا بیركردنوەكان تارادەیك گۆڕاوە، لگڵ ئوەشدا بیركردنوەی كۆمگای ئم وەكو كۆمگاكانی تر

.نیی* بۆچـــی پیـــاوی كورد حزدەكا ســـیری دراما غیرە كوردییكان بـــكا و جووی وروژنر و مـــاچ ببین، بـــم قبووی نیی ئكتركی

كورد ئو رۆ ببین؟-ئـــوە دەگڕتـــوە بـــۆ ئاســـتی ڕۆشنبیری كسكان، چونك شاینی وتن ك ھموو كس وا بیر ناكاتوە ریكوەشـــدا وەك گوتم خڵ ئگلئاڕاســـتی برەو بیركردنـــوەكان

تگشتن دەگۆڕێ. * ل درامای ئارەزوو بشداربووی، كاردانوەی

ئو درامای لسر كسایتیت چی بووە؟- دەتوانـــم بـــم درامای ئـــارەزوو درامایكی زۆر جوان بوو، خۆشحاڵ

بووم لـــو درامای رۆـــی ئارەزووم پ بخشرا، لبرئوەی باسی لو زوم و زۆران دەكرد، ك ڕووبڕووی دەبتوە، سوپاســـی كورد ئافرەتی جگ م، ككیـــش دەكرموو بینھل خزان و دایكم و كسوكاری خۆم، بینـــران ھردەم ھاوكات پشـــتیوانم بوون ل كارەكانم، دوای ئو كارەش رزكی زۆریان ل گرتووم و خۆشیان ویستووم، لبرئوەی لدوا قۆناغی ی، كیو پب ،میمانگام و دوا ساپتتبیقاتم ھی ل قوتابخانكان ھر پم دەن مامۆستا ئارەزوو، ئمش ئوە دەگین ك رەنگدانوەی باشی ھبـــووە الی خك و ھســـتدەكم

خك خۆشیان دەوم.* چند رووبڕووی توانج تگرتن بوویتوە؟

- توانج لدان الی من كاركی نشیاو و ناشـــیرین، ئنجامدانی ئم كارە ناشـــرینش دەگڕتوە بـــۆ ڕادەی رۆشنبیری ئو كس و بیركردنوەی

برامبر خك.* وەكـــو كانـــی چند ھوـــدەدەی ئو كۆت و بندان بشكنی، ك ئافرەت ھونرمندەكانی

بر ل تۆ نیانتوانیوە خۆی ل قرە بدەن؟- وەكو نواندن تـــا توانیوم ھوی

باشی خۆم داوە تا ئو كۆتان بشكنم و رووبـــڕووی ھمـــوو حاتكان ببمـــوە و بتوانم بباشـــی رۆكان م و توانـــای خۆم لبك ســـترجب

كارەكانمدا بسلمنم.* ل درامای سمفۆنیای مرگ بشداری، ئوە

چۆن؟- دوای ئوەی سیناریۆكم خوندەوە و ئو كسایتییی ك بۆم دانرابوو كسایتییكی جوان بوو و بدیشم و رۆوەش وایكرد ئـــبـــوو، ئـــبگم و بپـــی تواناكانم ھوی بۆ بدەم، پاشـــان ھســـنگاندنی ئو كســـایتیی و بدیھنانـــی ھموو رەھندەكانی ل خۆمـــدا، تا بتوانم لری نواندنوە بپی توانای خۆم رۆی لوشدا جماوەر، نمیبیگكچكی ناو كۆمگای كوردی دەبینم، باس ل كوەشـــدا چیرۆكڵ ئگلكشـــیكی سیاســـی و كۆمیتی دەكا، ك كچكـــ رووبڕووی ھموو ئو كشـــان دەبتوە و ل كۆتاییدا ھموو حاتكان رووبڕووی خۆی دەبتـــوە، ك برەنـــگاری دەبنوە ،نلمبوونی خۆی بســـ و دەتوان و توانیوم كی باشـــوەش رۆئـــ

ســـترجب و رۆدا ئو درامایل یشـــم، چونكم، زۆر خۆشحابكـــئو رۆ وەكو كسك ك دەستی یدا ھكر بارودۆخسزۆرباشی ب ی كردوومو ئیشانستاش ئو تا ئدەتوانم بـــم ل ھموویـــان زیاتر

خۆشم دەوێ.* ل دراماكانی پشوو ب چ رۆك زۆر سرسام

بوویت و حزت دەكرد ئو رۆ ببینی؟- وەكو ئافرەت ھموو ئو كسانی ك رۆیان بینیوە من پم جوان بووە و دەستخۆشیان ل دەكم، چونك ئوە توانای خۆیان توانیویان كاركی وا بكن، ب تایبتی ھونرمند نرمین زۆری زۆر دەستخۆشـــییكی كاوانی لدەكم، چونك كســـكی بڕزە و سترجب تییسایو كتی ئتوانیویبكا، ك پچوانی كسایتی خۆیتی و دژی كۆمگاش، لوانش تووشی توانج لدان بووبتوە، بم ھموو ،ببین و رۆئـــ ك ناتوانســـككـــ دادە نرمین بینیویتی، دووبارە

دەستخۆشی لدەكم.* ئگر ئو رۆ ب تۆ ببخشرابا دەتبینی؟

- ئـــو رۆـــ لگـــڵ تمنی من ندەگونجا.

* ئی ئگر ل داھاتوو رۆكی وا ھبوو؟- تا بتوانم ھـــوڵ دەدەم ك ڕۆكی لوجۆرە برجستبكم و رووبڕووی ل وە، كدەبم و كۆتانـــموو ئھ

كۆمگدا ڕووبڕووم دەبتوە.* ل نواندن ب چ ئافرەتك سرسامی؟

- دەستخۆشی ل ژیان ئیبراھیم خیات دەكــــم، زۆر خۆشــــمدەوێ، ھیــــوای دەخــــوازم، ھروەھا بۆ تمندرژی نرمین كاوانی و ئا عومر و مامۆستا گزیزە و مامۆســــتا بدیع و چندین ھونمنــــدی تر، چونك ھونرمندی .یتوانای باشیان ھ ك یزۆرمان ھ* چی ب ھوادار و ھاندەرانی خۆت دەی؟

- ھیـــوای ســـركوتن و بردەوامی بۆ ســـرجم ھونرمندان دەخوازم، برەو ھونـــر دەیانوێ ئوانـــی پشـــتر بـــرن، بـــ تایبتـــی ئو ی توانیویاننـــدە ئافرەتانرمھونرووبڕووی ھموو كـــۆت و بندك بنوە، دەستخۆشی ل ھموو بینران و دایكم و ئو مندا جوانان دەكم، ك دەچم نـــاو خوندنگاكانوە زۆر خۆشـــیان دەوم و، منیش خۆشـــم

دەون.

ل وە كدەبم و كۆسپانموو ئڕووی ھلی: تا بتوانم رووبع مكانی حكۆمگای ئمدا ھی و ڕووبڕووم دەبتوە

كانی حم علی و بھادین عبدول ل دیمنكی درامای سمفۆنیای مرگ

بۆسیرۆژنامنووسی

پوولباوكی پ دوو ئندام مكتب سیاسی پارتی ل بۆسدا

: بی سیاســـی پارتی دەكتندامی مد ئمحمود محمپۆژەكـــی تالبانی پیوەندی ب پارتییوە نیی، كچی ئازاد برواری ئندامی مكتبی سیاسی پارتی دە :پارتی

ل پۆژەكی تالبانی دەكۆلتوە . توتونبی سیاسی پارتی ككتندامی ممجارەیان دوو ئئبۆسوە، ھرچندە محمود محمد ب زمانی ئمو ئوان قس دەكات، رك وەك ئوە وای حكومت تا ئستا یكی ژمـــارە ( ١٥٣)ی (٢٠٠٨/١٢/٣٠) ل وە، وەك لتـــگرتبنالپڕە (٣)ی ئاوندا دە : ( الی ئم كســـك سرۆكی ئنجومنی وەزیران دەستكی دیارە )، ئی دەب الی

ئوان ك سرۆكی ئنجومنی وەزیران ب؟!لبرامبر ئوەدا ئازاد برواری ئندامی مكتبی سیاسی ی رۆژنامژمارە (٣٧٣)ی (٢٠٠٨/١٢/٢٩)ی رۆژنام پارتی لدا دە :( پارتی پشـــتگیری ل پۆژەكی تالبانی دەكات و ئســـتا ســـرگرمی لكولینوەی ل پۆژەك، لگڵ پۆژەكی تالبانیداین، جیاكردنوەی حزب ل حكومت

ھیچ كشیكی نیی و پشتیوانی لدەكین).

٢

ھوشیار عبدوال یشـــیاخود ( ئ (شـــان یشـــع)ناوداری كورد شـــان) ســـترانبژی (دیار لســـای(١٩٣٨)ز. لشـــاری باكوری پایتختی بكر_ئامـــد)ی كوردستان لبنمایكی وتپارزو كوردپروەر لدایـــك بووە، باوكی و (عوسمان_ئۆســـمان)ە نـــاوی لـــ عشـــیرەتی (جبران_جبـــرا_جبرانلی)ی، دایكیشی ناوی (حجی (مســـتفا لبنمای و خانـــم)ە لدەڤرەكدا و یرزەڕۆمئ بگی) بناوبانگ بوون، عوسمانی باوكی عیشـــ شـــان دەنگبژكی ناودار بـــووە، بم لبر ئـــوە پیاوكی دیندار بووە، ھیچ سترانكی تۆمار نكـــردووەو بگوناھـــی زانیـــوە، عیششان بھرەی ستران و گۆرانی ل باوكی و دەوروبـــری فربووە، ی (١٩٥٨)چوویتسا شان لیشعبۆ لوێ باژارێ(عنتاب_دیلۆك)ێ یكمجار گۆرانـــی بزمانی توركی گوتییـــ، باوك و بـــرای زۆر پیان ناخـــۆش بـــووە، پاشـــان چوویتئستنبوڵ لوێ بكوردی و توركی گۆرانی گوتیی، گۆرانییكانیشـــی

بزۆری فۆلكلۆرو كالســـیكین وەكو:ل ل بـــ مال_جمب لیی كوڕێ میـــرێ ھـــكاری، یـــا ئوەت ئو یشی ژیانی عنئاو سترانان، كشـــان و ژیان و بخت ڕەشـــی وی پشان دەدەن وەكو قدەرێ یار، ئز عیششانم ك لسر ژیانی خۆیدا ك لندھ ،وییدەردێ ھ ،گوتییسترانكانیشی سیاسی و وتپارزی و شۆڕشـــگین، لوانـــ نورۆز، ،نرگشمكر، وەرن وەرن پدیاربلسای ھونرمند عیششـــانی (١٩٧٨) ھاتۆت باشووری كوردستان، ،شـــارەكانی دھۆك، موســـ لـــ ،غـــدا، گۆرانی گوتییر، بولھلئســـگی ڕادیۆی كـــوردی بغدا (١٢) دوانـــزە گۆرانی تۆمار كردووە، (٥) پنچ گۆرانیشی ل تلڤزیۆنی كركووك تۆمار كردبوو، لگڵ خوا لخۆشبوان(محمد عارف جزیری) و (عیسا برواری) و (تحسین تھا)دا

ب دوو قۆی گۆرانیان گوتووە.باری كۆمیتی عیششان:

ھونرمندی نمر (٣) ســـ شووی كردبوو، لو ســـ شووەدا كوڕكی بناوی (موراد) و (٢) دوو كچ بناوی

(شـــھناز) و (یاسمین)ی ھبووە، كوردســـتانی لســـای(١٩٨٢)ز. ب جھشـــتوە ل گڵ شـــھنازی لوێ (ئمانیـــا)، چۆتـــ كچیدا شھنازی كچی كۆچی دوایی دەكات، عیششان بب كسی دەمنتوە، مردنی شھناز كاركی زۆر گورەی كردۆت ســـر دڵ و دەروونی دایكی، بۆی عیش شـــان ماوەیك وازی لـــ ھونر ھنـــا، پاشـــان لبر دووبـــارە تنیایـــی و بكســـی گڕاوەتـــوە كوردســـتان، لوش نحواوەتوە چووت شاری(ئیزمیر) جی كچی نیشت(مینیاســـ) الیلبـــووە، لكۆتایی ژیانـــی الی ئو كچی بـــووە، تا لـــ ١٨/كانوونی ك لكی ی (١٩٩٦) لمی ســـاكی(ئیزمیر) شـــاری نخۆشخانكانی كۆچی دوایی كردووە و ھر لوش وەســـیتكی بداخوە نژراوە، نھاتـــدی داوای ئـــوەی كردبوو نووكژن، ھكر بینشاری دیاربل(یاســـمین)ی كچی لشاری ئیزمیر

.یجنیشت یشگیانی پاكی (عو لزاران سھ

شان)ی ھونرمندو سترانی بژ.

لیادی(١٢) سای كۆچی دوایی سترانبژی بناوبانگ (عیش شان)دا (١٩٣٨-١٩٩٦)

ی رۆژنامرۆژنام نی ئاونامفتھ

ئایششان شازادەی گۆرانیبژان

٢٠٠٩

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كانی

(١٠٩

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

3

یــت

گش

راگیاندنی بدرخانھونرمندی ناســـراو گورەی كورد و مامۆســـتای مقام و سروودەكانی شاخ حم جزا سردانی دەزگای بدرخانی كرد و لالین حمید بدرخان سرۆكی دەزگا و نووسر و لكۆیار د. سروەر عبدوو نووسر و مژوو نووس د. زرار سدیق و مسعود ئیبراھیم مالھمزەی سرپرشتیاری بشی ھونری بدرخان

و چندین میوان پشوازی لكرا.

بیانـــی رۆژی١٢/٢٧/ ٢٠٠٨ ھونرمند بدویاوەری مـــام ع زا بج مـــحفۆتۆگرافـــر عبدوـــی ئیـــاد و سردانی دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخانیان كرد و پشـــوازیان لكرا و باسیان ل بئنجامگیاندن و چاپكردنی یـــادەوەری ھونرمند كـــرد و بیارە و كارە پیرۆزە برەفی ئند شرمھونبدرخان بسپرێ، ك كتبك لالین مام عبدووە ئامادەكراوە و پكھاتووە ل یاداشـــتنام و كـــۆی برھمكانی

ھونرمنـــد و پاشـــكۆیكی ونكانی ژیانی شـــاخ و چ ل نـــد چ لرمھون

كاتی ئاساییدا. كی بند چاورموەش ھوندوای ئدواببوكراوەكانی دەزگای بدرخان خشاند و دەستخۆشی ل ستافی دەزگاك كرد و پیرۆزبایی دەرچوونی دوا ژمارەی لكردن

و ھیوای بردەوامی بۆ خواستن.ھـــر لـــو دانیشتنشـــدا بـــاس لو دانیشتنكرا، ك سرۆكی ھرم لگڵ سازیكردبوو، گۆرانیبژ ھونرمندانی ھونرمند ئوەی ب كاركی باشزانی و ھیوای خواست تا زووە یاسای پاراستنی

مافی ھونرمندان دەربچ و ھونرمند و نـــا ھونرمند لیك جیابكرنوە، ك ،ك دەبیدانانی لیژن وەش بئ ب تم وری ئئاگاداری ھون كلیژنو بزان ك كاری باش و جدی كردووە و

كش كاری خراپی كردووە.ل كۆتایـــی سردانكشـــدا بگرتنی چنـــد ونیكی یـــادگاری ھونرمند مائاوایی ل كردین و ھیوای بردەوامی و كاری جوانتری بۆ خواستین و بنی

بردەوامیشی ب ھمووان دا.ھونرمند حمجزا ئاماژەیـــ جی لـــو ماوەیدا دواییـــن برھمی خۆی

بوكردەوە، ك ئویش سیدییك بوو بناوی "بفری ســـپی"، ك ســـرجم ل بریتیی و ســـیدییكارەكانـــی ئـــمقام، ك خۆی دەبینتوە ل ٦ مقام و پكھاتـــوون ل: (گردەلوولی ســـپی ھۆنراوەی لتیف ھمت و ســـلمانی ھۆنـــراوەی دكتۆر شـــركۆ عبدو و كی فارسییھۆنراوەی ی ژن كرەستك اوە، لژاری موكریانـــی وەریگو ھـــشوكدا ھۆنراوەی شـــركۆ بكس و شـــوگارە ســـختكان و پشینانمان ك ھردووكیان ھۆنـــراوەی ھونرمند

خۆیتی.

حم جزا سردانی بدرخان دەكات

ھونرمند حم جزا

وەك ھنگاوی یكم و ببری ٥ ملیۆن دۆالر ٢٠٠ خانووی نیشتجكردن لالین نووسینگی جگری سرۆكی ھرمی كوردستان بۆ كسوكاری شھیدان ل شاری ھولر دروست دەكرت

تایبت ب بدرخان - ھۆحسنشـــونی دابینكردنـــی بمبســـتی كاری و بۆكـــس نیشـــتجبون شـــھیدان، وەك وەفای ك بۆخونی پاكیـــان كگیانی خۆیـــان بخت كرد لپناو ڕزگاركرن و ئازادی كوردستان، كلسایی قوربانی و خۆبختكرنی ئواندا ئســـتا ھرمی كوردســـتان خاوەنـــی پرلمـــان و حكومـــت و كیانی خۆیتی، نوســـینگی جگری

سرۆكی ھرمی كوردستان ببیاری ھڤاڵ كۆسرەت ڕەسوڵ علی بیاری دروســـتكردنی ٤٠٠ چوارسد خانووی نیشـــتجكردنیدا لشـــاری ھولر بۆكس و كاری سربرزی شھیدان .

لوبارەیـــوە بۆتان علی حســـن رشـــتیاری پرۆژەكرپندازیارو سئدروســـتكردنی پۆژەی : رایگیانـــد ٤٠٠ خانووی نیشـــتجبوون بۆكس وكاری شـــھیدان لشـــاری ھولر

١١٢٠٠ رووبری ب لســـرزەوییك متر دوجا بنیاد دەنرت، ئستا وەك بشـــی یكم ٢٠٠ خانـــوو لقۆناغی جبجكردندایو ھرخانوەك ٢٠٠متر رخانكـــراوەو بریتی یدووجای بۆتلـــ دووژوری خوتن و ژوركی میوان لگڵ موشـــتمالت چشتخانو و ھورەبانـــك و گراجی ئۆتۆمبل و

باخچیك .بودجی پرۆژەك بۆئو ٢٠٠ خانووەی لجیبجكردندایـــ ٥ پنـــچ ملیۆن دۆالرەو لالین نوســـینگی جگری سرۆكی ھرمی كوردستان دابینكراوەو دەســـتی ٢٠٠٨/١٠/١ لـــ پرۆژەكـــدراوەتتندەرو كردووەو بكارەكانی لالین كۆمپانیای "ســـیمای شـــار" جیبجدەكرـــت و ٣٧٪ ی كارەكانی چۆتپـــش و بیارە لمـــاوەی ٢٧٠

رۆژدا تواوبكرت . پرۆژەك سرپرشتیاری ئندازیاری دوپاتیشـــی كردەوە كـــ ھماھنگی كراوە پیوەندیدارەكان نالی لگڵ بۆئنجامدانی ھموو خزمتگوزارییكی پویســـت وەك ئـــاوو كارەباو زراب و بنكـــی تندروســـتی و باخچـــی ساوایان و خوندنگاو یاریگاو چندین

خزمتگوزاری دیكی پویست. شایانی باس ماوەیك لموبریش بردی بناغی نخۆشخانی پاڕی خرخـــوازی كتایبتـــ بكس و رگشمنفال و پھیدان و ئكاری ش

درینكان لشاری ھولر داندراو كۆســـرەت ھڤاڵ ســـرئركی لرەســـول علی ولالیـــن دەزگای

خرخـــوازی ربـــاز فاوندەیشـــن دەنرت، نخۆشـــخانكش بنیاد كتائســـتا دەبت بشـــوەیك

لھرمی كوردستان خزمتگوزاری تندروســـتی لو شـــوەیی تدا

پشكش نكرابت .

كاركردن ل خانووەكانی شھیدان لكاتی دروستكردنیدا

نخشی پۆژەی دروستكردنی ٤٠٠ خانووی نیشتجبوون بۆ شھیدان

دوای ئوەی محمود مشھدانی سرۆكی ئنجوومنی نونرانی عیراق دەســـتی لكاركشـــایوە و وازی لو پۆســـت ھنا، دەنگۆیكی زۆری لدوای خۆی بارەت بو باس، س ی قســـشـــت و بووە جھجرەفتارە ناشـــیرین و نشـــیاوەكانی، دكتۆر رەئوف

عوسمانمان دواند..دیداری حمید بدرخان- سلمانی* ھـــۆی الدانـــی مشـــھدانی لـــ ســـرۆكایتی ك نییوتنككی رـــراق، ھۆكـــمانـــی عرلپلنوان لیستی ھاوپیمانی كوردستان و ئیئتیالفی

شیع؟- خۆی لـــ راســـتیدا ماوەیكی زۆرە چونك ،دانی البرابووایشھدەبووا مجاری پشـــووش ئاوا كۆم ھ و شتی وایكرد، ب تایبتی پاسوانكانی ل ئندامكـــی پرلمانیـــان دابوو و سووكایتیشیان پكردبوو بناوی كاك فریاد، ك ل بری توركمان و ب مزھب شیعش، تنھا لبرئوەی كاك فریاد كردبوو، رەوانی پرســـیاری كۆمك دیارە ئـــوان ب رەوایـــان نزانیووە، دیارە لو كاتوە مشھدانی كۆمك وانرەو ئســـی پرسیاری لنیشـــانھموو كۆبـــۆوە بۆ دواجار، دواجاریش ك ل حـــج گڕایـــوە رۆژك لناو پرلمان كۆمك قســـی ناخۆشـــی برامبر پرلمانتارەكان كرد، قسكان زۆر ســـاردبوون و ناشـــن لرە بیم ك برامبر پرلمانتـــارەكان، داوای ئوەشـــی كرد گوتی من دەســـت لكار وەیورە ئوە، پیاو خراپی گشمدەكك پشتگیری لدەست لكاركشانوەكم تد ك وەینـــاكا و پیاوخراپیـــش ئ

جگی من.* مبســـتت ئوەی وشـــی (گـــواد) و ئوانی

بكارھنای؟ بی ی ناخۆشپیاو پ ك و وشانل -بۆ ســـرۆكی پرلمان ك گورەترین دەســـت ل عیراقدا، چونك ھموو یاســـاكان لووە چاو دەكاتوە و سر دەردن بڕاســـتی پی ناخۆش، ئیتر ئوەبوو ئـــوە وایكرد ك بدوای ئودا ٣ رۆژ كۆبوونـــوە كرا ل ٨٠٪ی ئندام پرلمانان نچوون ژوورێ، لبر ئو وایكرد ك مدابووی، ئ ی كـــوانجنھاوپیمانی كوردســـتان لگڵ لیژنی باو حزبی دەعـــوە و برەی ئیئتیالف ندێ لت ھنانـــكتـــری ببینن، تیخككانی عیراقیشـــی تیابوو، حزبی یی ٢٣ كورسیان ھنزیك ئیسالمی ك

ھمـــوو ب یكوە بیار درا كوا داوای ل بكرێ دەســـت لكار بكشـــتوە، ئگر بخۆشی دەست لكار نكشوە ئیقال دەكرت، یانـــی محروم دەبت ل خاننشـــینی و ھموو ئو شتانی پویســـت لـــرووی یاســـاییوە بۆی بكـــرێ، بگومـــان زۆر سرســـختی وەكان ككۆبوون لـــ كی نواند، لئم بیارماندا بوو بیخین بردەمی تـــا دەســـت لـــكار بكشـــتوە لو نواند زۆر سرســـختی وەیكۆبوونو وتی ئـــو داوایی ئم كـــ ئو ٥٥ كس پشكشـــتان كردووە بۆ ئوەی ،وە یاسایی نییشمكار بكدەســـت لچونكـــ ھۆكارەكانتان ننووســـیوە، دیارە ئـــوە جۆرك ل بیانوو، ئینجا مژوو و برواریشتان ل ننووسیوە، بھرحاڵ ئوان كۆمك بیانووبوون ختی زۆری نواند و دەترســـا كو ســـئگر ئو بچت دەرێ ئم یكســـر دەست بكین ب دەنگدان و ئوان، دوایی كی زۆر لكزانی خ پاش ١٠ دەقیقـــ تور بكھ یوانو ل یمان ھرلپدەنگدانـــوە و كۆبوونوەك بب ئو وە، كڕایـــگ كـــی دیكبكرێ، جارگڕایوە ئاسایی ل پرلمان دانیشت، ئیتر ئوەبوو ئو رۆژە دوو را ھبوو، رایكیـــان وابوو كـــ ھر ئـــو رۆژە

ببنرتوە و تواو، ھندكیش رایان وابوو ك بۆ دوایی ب، بم گروپكی خۆی چووبوون الی و گوتبوویان ھیچ رگاچارەیك بۆ تۆ نماوە تا برگریت لـــ بكین، چونكـــ ئـــو دەنگانی ھاوكۆكن لســـر البرنت یكجار زۆرن وە باشتروایرئب١٥٠ زیاترن، ل و لدەست لكار بكشیتوە بۆ ئوەی ھقی خاننشینی و ئوانت نفوت، ئیتر ندەوە ككـــی خووەبوو ھات وتارئتاراددەیـــك ھندێ ســـۆزی تیابوو، ســـۆزەك بۆ راكشانی ســـۆزی ھندێ كسی سربخۆی بوو لدواجار دەستی لكار كشـــایوە و ب زۆرینی دەنگ ژمارد و بكانیشـــی نت دەنگنانو تزۆرین پسندكرا و ل پرلمان نما.

ل و كابرایوە دەكرێ ئم باس لدكتـــۆر ب *سای ٢٠٠٤ ل ھبج و ئوال ئنسار و لئیسالم بووە، پتوانیی ئوە بگیك ب دەست لیستی ھاوپیمانی و ئمریكا ك ئو كابرای پشووتر تاوانبار بووە و لگڵ گرووپكی تیرۆریستی كاری

كردووە؟- نا. لگڵ ئنساروئیســـالم نبوو، لگڵ بزووتنوەی ئیســـالمی بووە و ماوەیـــك لگیان بـــووە و ھاوڕی نزیكـــی بڕـــز علـــی عبدولعزیز بـــووە، تنانـــت دیوانكی شـــیعری ھی ك شـــیعركی تدایـــ بۆ (نكب

حلبجـــ) پشكشـــی كـــردووە، بم خۆی گوتوویتی خۆشویســـتی علی عبدولعزیـــز رایكشـــام بـــۆ ئوەی ئو شیعرە بنووســـم، واتا تراژیدیا و كو كیمیاباران بجكارەســـاتی ھئـــوەی بقـــدەر نیانھژانـــدووە، علی عبدولعزیـــز جووندوویتی، واتدەگم ھاوڕیتییكش تنھا ئوە بووە كـــ رایكردووە و چۆتـــ ناویان و ئـــوان وەریانگرتـــووە و ماوەیك

لگیان بووە.* پشـــبینی دەكی سرۆكی داھاتووی پرلمان لگڵ خواســـتی ھموو كوتلكانی ناو پرلمان

بگونج؟- پش ئـــوە حزدەكـــم ھندێ تی دیكش ھی باســـی بكم، دەنگۆیك ھبوو ك ئو كاتی مشھدانی چووە بۆ حیجـــاز كۆم خكی بینیوە ئو خكان مامۆســـتای كۆنـــی بوون و عیراق قاچاغن و گوای ل واندیارە ئئوان داوایان لكردووە دەســـت لكار بكشـــتوە و وازبنـــی، چونك خۆی ل دەشـــ ی گوت ك٣ خا وتارەك لسریان بووەستین، یك ل خاكان گوتـــی (ان الل لم یرزق حصاف الكالم) واتـــا خوا توانای قســـكردنی بھزی كان كخا ل كی وات ،تداومنالبـــراوم لوانی لبرئوەب و خۆی بوەی دان، خای دووەم گوتی قوتوی من ل ژیانا مونتزر زەیدی ك چككی ك وەندییمد ھســـعو بووە و ئپنازانم ئو بڕزە كی، بڕاســـتی ئو خاـــ دەكات ئوەی تۆ نفســـیك بكی برامبر بو پیاوە، خای سیم بو وائیل ( كدا گوتی ئوتارەك ر لھ ی قاچاغوانل ب كی وە دەچـــلل عیراقدا) منی بینیوە و گووتوویتی (اما انا لھذا فارس ان یترجل) یانی كاتی پو ســـوارە بھاتووە ئیتر ئوە نئبوا، ئم قســـی كاتی خۆی ئسمای كچی حزرەتـــی ئبوبكر كردوویتی، كاتـــك كوڕەكی كراوە ب ســـدارە و عبدوـــی كوڕی زوبـــری حجاجی یوسفی سقفی كردوویتی ب سدارە و ھواســـراوە، ك ھواســـراوە بۆ چاو ترســـاندنی ئھلی مكك و حیجاز ماوەتـــوە، ھـــر لوێ وەســـتاوە، دایكی چۆتـــ ژر ترمـــی كوڕەكی و گوتوویتـــی كاتی ئوە نھاتووە ئیتر ئـــو ســـوارە بپ بوا، ئبـــو وائیل

ئمی ب محمود مشـــھدانی گوتووە ل حجدا، ئوە یانی تۆ ئســـتا لو پلو پایدا وەكو ئوە وای ب سدارەی دەستوە بی، ئیتر كاتی ئوە ھاتووە بیتـــوە ســـر زەوی و بڕگا بۆیت و ببیتوە ب خكی ئاســـایی و لناو ئم و ماناندابیت و بۆی، ئم ەوە دەگین ك مشھدانی ھر خودی خۆی تاراددەیك ئو گروپی ك ئم برۆح ن كو گروپانل یاندایگگیان لو بل دەرەوەی رژمی ئستا عیراقن و دژی

ئستای عراق دەوەستن. و لئ ژی بۆ كرابوو كررناموە بئ توایپ *حج بتوە و جون ب ئندام پرلمانكان بداو

وا بتووڕەیی قس بكا؟ م بب ،ك وابـــر ،رج نییمـــ - چونك ،واب (٧٠٪)ی دەش وای من لبئنـــدام پرلمانكی دیكـــ ل برەی توافـــوق چووە بـــۆ الی بۆ پیرۆزبایی ك ل حج ھاتۆتوە و گوتوویتی من زۆر ب تاقتم و دەموێ دەســـت لكار بكشموە و رۆح گیشتۆت ناو دەمم، چونك ئیشك ئیشـــكی قورس و من ماندووم، ئو قسیی دوو رۆژ بر لو توڕەیی كردووە، ئینجـــا دوای ئوەی ك ئـــو رۆژەی ئو ھراو ھۆریای بوو پش ئوەی دەســـت لكار بكشتوە، كۆم قسی كرد، ئو قسانش ھر تم حكومدەرەوەی ئ ل كن ككھی یب، بۆ نموون تا ئســـتا لگڵ حزبی ئیســـالمی بووە، بم پی گوتن ئوە پیالنگن، ب میســـال ئالووسی گوت تـــۆ پیـــاوی ئیســـرائیلی لبرئوەی ئیسرائیل، ب ك، دوو جار چۆتجارگوت كوردســـتانی ھاوپیمانی ئمی بغدا بغدای گروبی ئوە بۆ ناچنوە ھولر، ب بـــرەی ئیئتالفی وت ئوە ھموو پیاوی بگانن، دیارە مبستی ئران، ئ ئم ھوســـت ھوستی وەیدەست كیان بستا چئ ك یوانئدژی ئو تاقیكردنوەی ئستای عراق، لبرئـــوە ب بوای من مشـــھدانی ئـــو مـــاوە زۆرەش ك لـــ پڕلمان بـــووە، جۆرك بووە ل شـــانۆگری كـــ بینیویتـــی و بـــوای ١٠٠٪ی بو پرلمان و دیموكراسیتش نبووە، ندەوە لكی خوـــك وتارجار چونكپرلمانی عیراقدا، گوتی رۆژی دوایی گفتوگۆ لسر ئم وتارە دەكین، رۆژی دوایی من سیم كس بووم ك ھستام

گفتوگۆم كرد، ب منتیقكی ئرستۆ ٨ خام لســـر گوت، یك ل خاكان ئوەبوو ك گوتم تۆ رەشبینی برامبر ئـــو تاقیكردنـــوەی ئســـتای عراق و ھمـــوو تۆمتكان دەخیت ســـر ئو دیموكراســـییت و نایخیت سر ئوانی تیرۆریســـتن و ئوان دەكن، وتارەكشت وتاركی الوازە و باوەڕناكم خۆت نووســـیبت، ئوە لگڵ ئوەی ،یكخوا حافیزی پاكم كگوتی زۆر دبم ب درژایی ئو جلسی ھموو جارك ك گفتوگۆ دەكرا، دەیگوت كاك رەئوف دە تۆ متشائیمی و وتارەكت تســـدیق لســـحی و ئوانیـــ، تا ساكیش ھموو رگایكی گرتبر بۆ ئوەی من ھنستموە و موحارەبی دەكـــردم و ھمیشـــ ناوم دەنووســـی دوای دەخســـت یان ھر نیدەھشت، لبرئوە كابرایك بوو داخ لدڵ بوو و دەنگت و ئدیموكراسیی ر برامببھقانو برامبر ھاوپیمانی كوردستان

ئوە ئنجامكیتی. ب یكی ھیوەندییوە ھیـــچ پڕای تۆ ئبـــ *

گروپی ٢٢ی تمووزەوە؟- ب ئوان كۆمی تنسقی، یانی ئگر ئوان بیانـــوێ دژایتی كورد و ن زۆر ئاســـاییبك وەیم تاقیكردنئیكك لوان بن، ئوكات دەب بین رەحمت ل كفـــن دز، بم باوەڕناكم نن، چونكدەست بوتن بركس وانئھمان كشـــ دەخنـــوە بردەممان، لوانی داوابكین كـــ نبن، برەی ئیئتالفیش بواناكم كۆك بن لســـر

ھاتنی ئوان.* كوات گروپی ٢٢ی تمووز نابن؟

- بـــاوەڕ ناكـــم ٢٢ی تمـــووز، ئیال ئگر وەجھك ل وەجھكانیان شتك مـــام ناوەندییكی پـــوە دیارب و زۆر توند و تیژب برامبر ب ھاوپیمانی كوردستان، یانی دەبت خۆی بڕاستی ئم دیموكراســـیتی ئستا ك دەن دیموكراســـتی توافوقی چككی دوو دەم، زۆرجـــار بـــاش بكاردەھنرێ و زۆرجاریـــش خـــراپ بكاردەھنرێ، ب دوو دەم كـــو چر ئگئینجـــا ئباری باشـــ بكارب دەبـــ گوبگرن لرای ھاوپیمانی كوردستان و گوش بگـــرن ل ئیئتیالف بۆ ئـــوەی یككی شیاو بنن، ئگر الین پۆزەتیڤكی

دیموكراسیتی توافوقی بكاربنن.

د.رەئووف عوسمان ئندامی ئنجوومنی نونرانی عراق: مشھدانی سای ٢٠٠٥ لسر كاری تیرۆرستی دەستگیركراوە

د. رەئووف عوسمان - سلمانی - ٢٠٠٨

ژمارە (١٠٩)ی كانوونی دووەمی ٢٠٠٩/١/٨بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

4

مژوو

رەگزی كورد د. نبز مجید ئمینھر بوو دەومندكردنی بابتی گڕان ب دوای قۆناغكانی گشــــكردنی ت، ككاندا بكرنییرمو نوسراوە ئن ك بشتگ ی كورد باشتر وایوشدراوسی ڕاستوخۆی كوردەكان بووون و باشترین سرچاوەش لم ڕووەوە گڕانوەی بوو جوگرافیای ئرمینیا لسدەی حوتمی زایینیدا، ك چند ئاماژەیك برچاو دەكوت، مبستی وتی كوردە، ك بزمانی ئرمنی (korticaikh)یوش ت لب (دۆنتسئ) یی وتپ(كرچیخ)و بناســــراوە ب روەھا بت ھواتای كــــورد د ئایخ ب (كرتیخ+ئایخ)، ك وەرگیراوە،كــــواتای (ئترۆپاتیخ) دت، ك واتای دانیشــــتوانی ئزەربجان دەبخشت، لسردەمی(فاوسنۆس بیزاتینۆس ) ل ســــدەی چوارەمی زایینی) كرچیخ والیتــــك بووو ل نزیك ســــماس و پانتایی خاككــــی ل جۆمرگ دەســــتی پدەكرد تا جزیرەی(ابن عمر) و ئم ھرمانی دەگرتوە(كردوخ، ئالیــــاك كوچك)، بم دواتر گۆڕانكاری بســــر ئــــم ناوچاندا ھات و ھرس ھرمی (كوردۆخ، كوردیخ،تموریخ) كوتن نو چوارچوەی وتی

كوردوینی)(30).بم پی نــــاوی كورد لالین گالنی دەوروبرییوە وەك لســــرچاوە و

نووسراوەكاندا ھاتووە بم شوەی ناویان براوە :سۆمرییكان: گوتی/جوتی/جودی.

ئاشورییكان: گوتی/كورتی/كرتی/كارتی/كاردۆ/كارداكا/كاردان/كارداك.ئرانییكان: گورد/كوتیوی/سیرتی/كورداھا.

یۆنانی:كاردۆسۆی/كاردۆخی/كاردۆك/كردۆكی/كردۆخی/كاردوەكی/كوردخ.ڕۆمانییكان: كرتی. ھیتییكان: گوردا ئرمنكان :گورتوخ (31).

ئگرچــــی ل الیــــن ھندكوە ھودراوە، ك ڕەگ و ڕیشــــی وشــــی كورد ببنوە ســــر ھمان ڕەگ و ڕیشی وشــــی(كرد) ی عرەبی، بم ئم ھون برامبر ب ڕاستییكان و ئنجامكانی لكۆینوە بابتی و زانستییكاندا ب ئاكام بووو. ھرچۆنك بت وشی كورد بم شوەیی، مجار لكت بــــوو یڕكی دەگر زاری خســــۆ لمســــتا باوە ئئ كنووسراوە فارســــیی-پھلوییكاندا دەركوتووە، ك زیاتر پدەچت ئو كات واتایكی كۆمیتی بخشیبت و بوو كۆمكی تایبت بكارھاتبت پترلــــوەی ك مانای نتوەیكی بخشــــیبت، زیاتر ئم ناوە بوو گروپ و ھــــۆزە كۆچرییكانی ئــــران بكارھاتــــووە و ئاماژە بــــووە بۆ ھۆزە ر زۆر بردەشم بوو ئنجبانی پرتی ئكنامش لمشوانكارەكان، ئ ت:( تۆ لر دەردەشئبان برتدا ئیم نامل ت، كوڕوونی دەردەكسنووری خۆت دەرچوویت و مردنی خۆت دەوت، ئی كوردی ل نو خوەتی

كورددا پروەردەبووو ك ڕی پدایت، ك تاج لسر بنیت)(32).ئوەی زیاتر ئم مســــلی پشت ڕاســــت دەكاتوە، ك وشی كورد وەك ڕاســــتی ل ر بردەشــــئ وەیكارھاتووە ئری بك بوو كۆچئاماژەیــــبنمایكی شوانكارە بووە ل باشووری ڕۆژئاوای ئران. ھرلم بارەیوە ل كارنامی ئردەشــــری بابكاندا ھاتووە دەت: ك ئگرچی ئردەشر بــــ ڕەچك ل بنمای شــــایان، بم ل ما شــــوانكارەكانی كورد یم وشئ ك ،یان وایك پندوەشــــدا ھڵ ئگیشــــتووە(33). لگپ یم وشت: ئكارھاتووەو دەمجار بككاندا بوو یردەمی ساسانییسلفارسییو ل وشی بابلی (كاردۆ-KARDO) یان ل وشی (قردۆ) ك مانای ئازایتی دەبخشــــت ھاتووە(34). كوات وشــــی كورد ب پی بۆچوونی ھندك ل توژەران واتای كۆچری یان شوانكارە یا شاخاوی دەبخشت، بم زۆربی توژەران و مژوونووســــان مانای ئم وشــــی بشــــڕكر وە ھاتووە، كی(كورد) ی فارســــییوشــــن لوە و دەك دەدەنو ئازا لمانای قارەمان دەبخشت، و پیوەندی ھی ب وشی(قردو) یان(كاردۆ)ی ئكدییوە، ك ئمیش مانای بھزی دەبخشــــت، لزمانی سۆمری و ك ،یان وایس پخشــــیوەو زۆر كی ب(رڕكش) ر مانایئاشــــووریش ھوشی (كورج) ی كوردی ك مانای توندوتۆڵ دەبخشت پیوەندی ب وشی

.(35)یكوردەوە ھھرلم بارەیــــوە ئمین زەكی بگ دەت: ئگر كورد بگڕتوە ســــر ڕەچكی (سیرتییكان) وەك سترابوون و ھندك ل زانایان دەن ئوە وشــــی (ســــیرت) ل كوردیدا واتای غیرەت دەگرتوە(36)، شرەفخانیش لشــــرەفنامدا دەت:( وا دەردەكوت ك وشــــی كــــورد ب مانای ئازاو بجرگ و ب باك بت(37). بھرحاڵ ئم وشی بوو ك بكارھاتبت و چۆن و چ واتایكی بخشیبت گرنگ ئوەی، ك لسردەمی ساسانییكاندا (226زایینی) ب دواوە ئیتر ب ڕوونی و ئاشكرایی ل دەقكان و نوسراوەكاندا برچاو دەكوت، ئوەتا ئردەشری بابكان باسی یكك ل دوژمنكانی دەكات و ب (پاشــــای كوردان) ناوی دەبات(38). بم ســــبارەت ب وشی كورد ل نوسراوە عرەبییكانی سردەمی فتوحاتی ئیسالم و سرچاوەكانی دواتریش ســــرەتا كوتبوون ژر كاریگری ئارامی و سریانییكان، بم رەبندین نووسینی عچ بینی و ل و نووسراوە فارسیاندواتر سوودیان لئیسالمكاندا ناوی كورد برچاو دەكوت، (ئیبن حوقل) ناوی كوردان وەك ك لشم باســــی كورد دەكات وەك بت، بنكان دســــیحیینی مشودانیشتوانی ناوچی فارس و دەت: شــــوانكارەو كۆچرین(39). بھمان شــــوە ل كتبكانی (ئیبن ئســــیرو تبری) ك باسی نامكی ئرتبان (ئســــتخری و ئیبن مسكوی) روەھان باســــی كوردیان كردووە(40) ھدەك باسی داگیركاری موس ك ككات (سیرئیبن ئ) .(41)باسی كوردیان كردووەدەكات لالین سوپای ئیســــالموە دەت: ھموو ناوچكانی كوردو قردێ و بازبدی و موســــ ھی ئیســــالمن(42). ھروەھا عبدولی كوڕی عومر ك باســــی ئیبراھیمی پغمبری كردووە ل پیوەندی نوان كوردو نمرود دواوەو دەت یكك ل ئعرابی فارس كوشــــتویتی، ئمش مانای كورد دەگینی(43). بھمان شوە (ئیبن ئلعبری) ب شوەی كردا ناوی كوردی ھناوەو لچند شــــونیكدا ئاماژەی پكردووە(44)، ھروەھا گشتیاری ئیتالی ماركۆ پۆۆ لسدەی دوانزەی زایینیدا ب شوەی (كارد) ناوی كوردی ھناوە،(45) ك د.جمال رەشید پی وای ئم لبر ئوە بووەو ك پۆلۆ ســــرەتا ب ناوچكانی باكووری كوردستاندا تپڕیوەو ئوانیش پیتی(و) دەكن ب (ا)، بووی (كورد) ب (كارد) تگیشتووە(46). لرەدا بابزانین بیرو وپكی چیدەرەنجامی دیراس ك ،وە چییم بارەیمال رەشید لڕای د.ج

و بابتیانی دوورو درژە ك لم ڕوەوە ئنجامی داوە.د.جمال رەشید گیشتۆت ئو ئنجامی ك س وشی ئتنیكی و جوگرافی ھی، ك ســــرەكین و پیوەندییان ب مژووی نــــاوی نتوەیی ئمۆی

.یكوردەوە ھ(CURDK-KURD-KURDA) , (KART-CORT-CURT-KURT) , (QARDU-QARDA) دەربــــارەی گروپی یكم دەت: كــــ ئو ناوە ل تۆمارە مژووییكاندا ھاتووە بــــوو ئاماژەكردن ب ناوچی(جغجغ) و تپۆكی ڕەش لســــر ڕووباری خابوورو ھۆرییكان، دواتریش ب تپڕبوونی كات بوو ب ناوك بــــوو كۆمكی ئتنیكی لپاش ئو گۆڕانانی، ك بســــریدا ھات پاش ھاتنی ئارییكان و دروستكردنی دەوتی میتانی. بم گروپی دووەم ناوكی ئتنیكیی، ك بوو چند ھۆزكی میدی لــــ ناوچی چیاكانی زاگروس تا ناوچی گروپی یكم ل باكوورو ڕۆژھتی ســــوریا بكارھاتووە. گروپی ســــیمیش ئوە تنیا ناوكــــی توبووگرافی ناوخۆیی بــــوو ناوچكانی باشووری ڕووباری بووتان بكارھاتووە، ك شونی كورتییكان و مردوكان بووە، بــــم دواتر ب تپڕبوونی كات ئم ناوە ل تۆمارە مژووییكاندا

ون بووە(47).د.جمال رەشــــید پی وای لھزارەی دووەمی بــــر لزایین ب دواوە ئیتر پرۆســــی ب كورد كردنی زمان ل ناوچكانی ناوەڕاستی كوردستان دەستی پكردووەو ئمش ب بادەست بووونی شوەزاری ئارییكان ھاتۆت ئاراوە، ك ھاوكات لگڵ برجســــتبووونی ئم پرۆسی، ھردوو وشی(كورت ) و(كوردا) ئاوتی یكدی بووون وســــرەنجام وای لھات، ك ســــرجم ناوچك لناوخۆیاندا ب قورتی(QURTI) دەناسران. ئوەتا ل دەقكی (تیگالت بالیزەری) پاشای ئاشووری ب (KURTI-KORTI) ھاتووە، ك زۆر نزیك ل وشی (كوردا)، ك لنووسینكانی سوشیندا ھاتووە لھزارەی سیمی بر لزایین، ك ئاشكرای داڕژراوی یكدی نین، بم دواتر دوای یم دوو وش(ارچ كاردا) (خاكی كاردا) ئ كان لبووونی كورتیی جنیشت

بووون ب ڕەگی ڕاستقینی كورد(48).بشی چوارەم

ل خۆرانی كۆیی مووچرداگرتنی مووچسدین: دەستبمال محیكسای ١٩٦١ لسر دەستی شھیدی سركردە د.خالید سعیدەوە بوو

كمال محیدین - ھولر ٢٠٠٨

ڕوونــــكــــردنــــوەیــــكپــــــــــــویــــــســــــت بـــۆ بدرخان ھفتنامی لالپڕە دا ٢٠٠٨/١٢/٢٢لـــ ژمارە(١٠٧) (٤)دا لنووســـینكی (كمال محدین)دا ھیكی مژوویی ڕووی داوە مغزاكی حوزەیرانی ١٩٧٣دا لكۆتایـــی :یمئ(ئحمد حســـن بكر) ســـرۆكی ئو

كاتـــی عـــراق ســـردانی بولغاریای ۆكفمموزدا برەتای تسكردبوو و لھاتوە بغداد، (نازم گزار) مدیری ئمنی عامـــ و (قصر النھای) ویســـتی (بكر) لناوبرت چۆن بوو چۆن نبوو(سدام) فریای ئویـــش كـــوت ئگرچی نازم گـــزار ھریـــك ل (حمادی شـــھاب) وەزیـــری دیفـــاع و (ســـعدون غدان) وەزیری ناوخۆی دەســـت بسركردبوو لو مسلیدا حمادی شھاب كوژراو ســـعدون غدان ب برینـــداری مایوەو چاكبۆوەو نازم گزار لڕگی كوت كوژرا ئم لناوەڕاستی ســـای ١٩٧٣دا بوو. باشـــ كاك كمـــال بدنیاییوە باس

ی ١٩٧٥ دەكات كرەسی ســـادوای ھلگوای كاغزی دابت ب(حمادی شھاب) (كۆتایی فولســـكایی یكم و سرەتای فۆلیسكای دووەم) تكای با ھفتنامی (بدرخان) ئو چند در نوسینی كاك كمال بوبكاتوە جاركی تر، (حمادی شـــھاب) نزیكـــی دوو ســـاڵ بووبـــت كوژرابت چۆن لگڵ نووسینكی كاك كمالـــدا یكانگیر دەبـــت و ئم جۆرە باسان با نبن ب(قیڵ) بسر وەچی بوو ككی تر ھم خئایندەماندا، بمسلی كوردیان برەو ڕووكردبوونوە وەك (غانم عبدولجلیل)و (بورھاندین عبدولەحمان)و (تای عبدولكریم) لم

بن (بد عوسمانخالید ع) شدادواییان مانك لكی ت بـــزە درابو كاغئـــ مال برك با كاك كئ (والله أعلم)، بیادەوەریكی دا بچتوە حتمن بفكری دتوە و دەســـتواژەی (ختوت عرزە)ی كوردی نابت (خطوط عریظة)ی عرەبی تكای ووریای نووسینوەی عرەبی ئم دەستواژەی بن، لسر داوای كاك حمید ئم نووسینم نووسی دەنا ب تلفۆن ئاگادارم كردبوو، بو ھیوایی سوودكم

گیاندبت (بدرخان).....عبدولەحمان مارف سعید

زانكۆی سلمانی/ كۆلجی كشتوكاأل٢٠٠٨/١٢/١٩

* پاش ٥٥ســـاڵ ل خباتـــی كوردایتیتان ئمۆ كوردایتـــی چۆن دەبینی؟ ب براورد لگڵ ئوەی ك لسای ١٩٧٤ لژر ھر دارك وەزارەتك ھبوو ل ناوچی دەربندی رایات، چۆن جیاوازی دەكیت، لنوان حكومتی ئستای كوردستان و حكومتكی

سای ١٩٧٤ ل ناوچی دەربندی رایات؟ - كوردایتی لســـانی"٥٠"پنجاكاندا كۆماری تكچوونـــی پـــاش بتایبتی كوردســـتان ل مھاباد و لسدارەدانی پشـــوای نمر"قازی محمد"ی نمر و ھڤاكانی و دووركوتنوەی ســـرۆك بارزانی نمر و پشمرگ قارەمانكانی ل كوردســـتان و چوونیان بۆ یكیتی ســـۆڤیت و تووندبوون و پرەسندنی ھڕەشـــو بربرەكانی حكومتكانی یـــك لـــدوای یكی عـــراق و ئران و توركیاو سوریا دژی كورد و كوردایتی، بۆی لوكاتاندا كوردایتی كز و بكس و ســـاوابوو، گورەتریـــن كۆســـپیش لپشـــمان واتـــا لپـــش كوردایتی ھوستی شیوعییكان بوو، بتایبتی شیوعیی كوردەكان، ك باوەڕیان ب مافی چارەنووسی گلی كورد نبوو، كوردایتی و ئمو پارتی دیموكراتی كوردستانیان ب جونوەیكی كۆنپرســـتانو سر ب ئیســـتیعمار دەزانی و دژی ركخراوە

دیموكراتیی كوردستانییكان بوون...لسایی خباتی ب وچان و نبزانی پارتی و كادرە دسۆز و ماندوونناسكانی

وردە وردە كوردایتی پرەی سندو، رەگ و ریشی داكوتا لناو كركار و جوتیار و قوتابیان و كاســـبكارانی كوردســـتان و ركخراوە كوردســـتانییكان دروســـت كانی پارتی لنیینھ كخستنبوون و رگشـــت ناوچكانی كوردستان و بغداش چســـپان و پرەســـندنی بخۆیـــوە بینی و پیوەندی ســـركردەكانی پارتی لگڵ بڕزان"كامـــل جادرچی و عزیز شـــریف، حوســـن جمیـــل و فایق ســـامڕائی و ســـدیق شنشـــل و..." رۆژ بڕۆژ بھزتر دەبوو، ســـرەنجام ئاشنایتی كوردستان دیموكراتی پارتی ڵ حیزبگیداكـــرد لتی پو دۆســـتایعرەبییكانی عراق و راستی و عدالتی كشـــی كوردیان بـــۆ روون كردنوەو كوتن كارو خباتی ھاوبش بۆ خباتی راق للی عو رزگاركردنی گدیموكراتیانداگیركران و ھناندی ئاواتكانی گلی كورد و عـــرەب ب دامزراندنی رژمكی دیموكراسی راســـتقینو مسۆگركردنی مافی نتوایتی راستقینی گلی كورد

ل عراق. ی ١٩٥٨ بمووزی ساپاش شۆڕشی ١٤ ترەسمی ل بندی٣ی دەستووری عراقیش خنجری كوردی ونی كشراو ئازادی و سربستی ھموو كوردستانی عراقی گرتوە لگڵ سرانسری عراق، پارتی دیموكراتی كوردســـتانی عراق ئیجازەی ر بكۆشـــباتی تی خدراو رۆژنامپئاشـــكرا كوت ناو كۆمنـــی خكی عراق و كوردستان و گڕانوەی جنابی ســـرۆك بارزانی نمـــر و ھڤاكانی و بســـتنی كۆنگـــرەی چوارەمی پارتی دیموكراتی كوردســـتان لـــ رۆژانی ٣-١٩٥٩/١٠/٨ بـــ ئامادەبوونی ســـرۆك بارزانی نمر و ھبژاردنی ب سرۆكی راق بپارتی دیموكراتی كوردســـتانی عتكای دەنگ و رزگاربوونی جونوەی كوردایتی و پارتی دیموكراتی كوردستان ل چپۆكی زوم و زۆری حیزبی شیوعی عراقی و گڕانوەی كوردایتی بۆ ربازە راســـتقینكی، لـــو ماوەیش نوان جنابی بارزانی و عبدولكریم قاســـم

زۆر باش بوو. ورە لیلوولی گـــپـــاش شۆڕشـــی ئ

١٩٦١/٩/١١ و دروســـتبوونی پشمرگو ھـــزی چكـــداری كوردســـتان و بنكو ئستگی كوردســـتان و ھندێ ناوچی و ئیـــداری ركخســـتنی رزگاركـــراوو بـــۆ جونوەكمـــان كۆمیتـــی جونوەیكی مۆدرن و بھز و ناسراو ل نـــاوەوەو دەرەوەی عراق ژمارەیكی زۆر ل ئفسر و پلداری سوپای عراق ھاتن ریزی شۆڕشی ئیلوول و ھروەھا ناحـــزە سیاســـییكانی عبدولكریم قاسم و دەست بسرداگرتنی ٣٠٠٠٠ سی ھـــزار دینار ل مووچ خۆرانی شـــاری كۆیـــ لـــ رۆژی ١٩٦١/١٢/١ لـــ نزیك شاری كۆی لالین پاوان نمرەكی كوردستان یكمین پشمرگو قارەمانی كورد ھڤای نبز و لخۆ بووردوو د. خالید سعیدی نمر و ھمیش زیندوو سد ھزار رزو سو بۆ گۆڕی پاكی ئو

.ترسناس و نھیدە ماندوونشھروەھا دەست بسر داگرتن و ھنانی جبخانكی پۆلیسی ھولر، ك زیاتر ل ٥٤ تڤنگ و دەمانچو ژمارەیكی زۆر ل تقمنی بۆ ناو شۆڕشـــی ئیلوول بسرپرشتی ھڤانی نبز و كۆندەر جنابی كاك"علی عبدو، شمسدین موفتی، عریف سلمان، عریف علی و عریف عوسمان و..." دەستبسرداگرتنی ئســـیركردنی چوارتاو پۆلیســـخانی خوالخۆشبوو عبدولوەھاب ئتروشی و كخانك و جبنانی چكان و ھپۆلیس ن قارەمانالیبۆ شۆڕشی كوردستان لنبز و بناوبانگكی كوردستان ھڤای ھمیشـــ زیندوو كاك علی عسكری شـــھیدی رـــگای پیاوەتـــی و خباتی

ھمیشیی لپناو كوردو كوردستان. ب بم سركوتنانو گل سركوتنی دیك وەك سركوتنكی گلی زاخۆ، رگشـــمپ رۆژی ١٩٦٢/٤/١ لـــ كـــقارەمانكانی بادینان لناو گلی زاخۆ ل ھزی دوژمنیان داو ٣٤٥ سرباز و ١٧ ئفســـر كوژران و ٥١٤ ئفسر و پلدار دەستگیركران و ٥٠٠ پنج سد تفنگ و ٤٢ رەشـــاش و ژمارەیكی زۆر ل تقمنی و خۆراك دەستكوتی ھزی پشمرگی

كوردستان بوو.. ھمـــوو ئـــو دەســـتكوتان حكومتی

شـــژاندو قاســـم"ی "عبدولكریـــم دڕاوكـــو بـــ بـــاوەڕی خســـت ناو ئفســـرەكانی نـــاو ســـوپای عراق و ھـــزە دەرەكییكانیش لگـــڵ ھندێ وتـــی عرەبی بعســـییكانیان ھاندا بۆ كودەتاكـــردن لســـر عبدولكریم قاســـم لم گژەلولك سیاســـییی ناو عـــراق بعســـییكان ھرشـــیان كردە ســـر وەزارەتی برگریی و ل رۆژی ٨ی شوباتی ١٩٥٣ دەســـتیان گرت دەست و عبدولكریم قاســـمیان كوشت لگڵ لپرسراوەكانی و كوتن گرتن و كوشتنی

خكی ب تاوان. موفاوەزاتیـــان داوای بعســـییكان ڵ بارزانـــی و شـــۆڕش لگـــكـــرد لمانگـــی ١٩٦٣/٣ گورەتریـــن كۆنگرەی سترا بب شـــاری كۆیكوردســـتان لئامادەبوونی جنابی ســـرۆك بارزانی و ھمـــوو ئندامانی لیژنـــی مركزی و مكتبی سیاســـی پارتـــی و ئامر ھز و بتالیۆنكانی لشـــكری كوردســـتان و ســـرۆك ھۆزو ناودارەكانـــی كورد و وەفدی حكومتی بعســـیش ھات كۆیو گفتوگۆ دەستی پكردو وەفدی موفاوەزی كورد دەستنیشـــانكرا ب ســـرۆكایتی جنابی مام جالل لم كات خۆم"كمال ناوچی لیژنی محدین"لپرســـراوی كۆی بـــووم ھروەھـــا ئندامی لیژنی بووم، ب تی شـــاری كۆیرایوەبڕبسرۆكایتی جنابی شھیدی نمر كاك عومر دەباب، ك لوكات شاری كۆیو

دەوروبری ناوچیكی ئازادكراو بوو. موفاوەزات شكســـتی ھناو بعسییكان لـــ رۆژی ١٩٦٣/٦/٩ وەفـــدی كوردییان خســـت بندیخانو ھرشیان كردە سر كوردســـتان و زۆر كوردی بـــ تاوانیان زیندەبچاكرد، بتایبتی ل سلمانی و كۆیو ب تۆپ و تیارە كوتن بۆردومانی كوردستان و لدانی شـــیوعییكانیش، ئمش وای ل یكیتی ســـۆڤیت كرد، ك بكوت دژی بعســـییكان و داوایان ل جمھورییتی منگۆلیا كرد، ك داوای ی كورد بكات لشـــركردنی كچارەسنتوە یكگرتووەكان، ئم ھودانش

ب ئنجام بوو. بشی پنجم

شھیدان علی عسكری و دكتۆر خالید سعید - جۆمرگ ١٩٧٧ (ئم ونی بۆ یكمینجارە بودەكرتوە)

كمال محیدین - ھولر ٢٠٠٨

٢٠٠٩

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كانی

(١٠٩

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

5

كوردستان، غزەو !فغانستان نییئ

ســـروەری یاســـاو پاراســـتنی مافی مرۆڤ و ئـــازادی راگیاندن و پرلمان و حكومت كم تا زۆر ل كوردستانی باشوور رەنگیداوەتوە، ئویش بـــری رەنجی رووباركـــ ل خونی شـــھیدانی ســـربرزی كوردســـتان، ئمۆ كورد ل گم سیاســـی و كای سیاسییكاندا ك ل ناوەخـــۆو دەرەوە لســـری دەكرت، توانیویتـــی ب ئســـپایی و ب ســـلمینوە ئنجامی بدات و لگڵ دۆست و دوژمن لسر

پرس ھنووكییكان قسان بكات. كورد ئمۆ پشت ب دیكۆمنت و داتاو نخشو

رچاوانو سو ئخشتدەبســـت ك بگی كای و لیماددییان ھنودەوتییكانیـــش بـــواری بتایبتـــی قبـــووڵ دیبلۆماســـی دەب، مرۆ قســـكانی گر برامبـــب لـــ دەبـــ ھنانـــوەكان دروســـت و راســـت ژمـــارەو بـــ ،بـــبگنامـــ ل بردەم ھموو ئو كشـــانو دروســـت بـــۆی كـــدەكـــن، یـــا ھندێ كســـی نـــا برپرس راگیاندنكانی لـــ

كوردستان ب ئوەی ھست ب لپرسراویتی بكن، كوردستان دەكن جھننم و ھرچی شتك ھی ب ناشـــیرین ل قمی دەدەن و ئیدی ب ھر مبســـتك ب، ئوان دەخوازن ژن و زۆر بیندیان خواردووە راستی نو سوقناعتیشوە باوەڕیان بوە ھی ك دەستی سدام و بعس و دەوروبر ل حوكمانی كورد باشترە، ســـدان پۆژەو كاری خزمتگوزاری ن ھیچ.. كر دەت، ھـــوێ دەكرـــرەو للپرسیاریشیان ل دەكیت كاكی رۆژنامنووس ،شـــتی باش نیی برا من ھیچ كارم ب :ـــدەتنیا بۆ ئوە دروســـتكراوم ك خراپ بنووسم و خك چواشـــ بكم و تیـــراژی رۆژنامو گۆڤارەكم زیاد بكات، چونك ئگر وا نكم زەرەر دەكـــم و دەب پۆژەكم بوەســـتنم، ئوەش خراپ نایكم، یان ورووژاندنی خك بۆ خۆپشـــاندان و وا ل خك بكرت وەالئی .نموە"نتبـــۆ "خـــاك و نیشـــتیمان و نئدی باشـــ پیامی رۆژنامنووســـی چیی؟ خۆ ئو مملكت ھموو شـــتكی ناشـــیرین نیی، ھندێ شـــتی جوانی تدای.. قســـی ئو برادەرەم بیركوتوە ل حزوری ســـرۆك بارزانی لگڵ رۆژنامنووسان فرمووی "ئوە ب خكی خۆتان گوتووە ھاوبشـــی ھاوتی ،نیدەگ مـــئ وەش زەرەر بن، ئـــكنچونك پشتر ل ھولر 3000 ھزار دانمان دەفرۆشرێ، دەب ۆ 600 دانمدەفرۆشت، ئھاریكارمان بن ل برانبر ئرك و ماف..."، ســـرۆكیش وەمی دایوەو پـــی گوت: "ئز سرۆكی ھرم و دەتوانی پرسیار ل مكتبی سیاســـی بكی"، ئگر لو قس ورد بینوە تنیا پارەو ئیمتیاز رۆڵ دەبین، باقی قسی بریقدارو شتكانی دیك، ھیچ نییو بقی سر ئاوەو رۆژك دادێ ل برامبر ھست و نستی

كۆمنی خك ریسوا بكرن.دیـــارە ئمـــۆش كاتـــی ئـــوە ھاتـــووە، قســـ وەو بننزی ســـپی بخوـــك كاغخفـــش و فشـــۆكان نختـــن و پیامـــی نیـــا راســـت گوتن لنووســـانیش ترۆژنامبرامبـــر مســـل چارەنووسســـازەكانیش نیـــ دوژمنان نووســـینكانیان بۆ زمانی خۆیان وەربگن، چونك لم دواییدا شانازی كردن ب بابتی ئو رۆژنامو گۆڤارانی لو وتانـــ وەردەگدرن ســـر زمانی خۆیان بـــرەوی ســـندووە، ئامانجیـــش ناشـــیرین كردنی كوردو پرۆســـی ب دیموكراتیزەكردنی

.كوردستاندەكرێ وەكو رۆژنامنووســـك پرسیاری ئوە بكـــم، ئایا وتانـــی دەوروبـــر ھموو ئو ل ی كتگوزارییانپۆزەتیـــڤ و خزم شـــت نن، وەری دەگكوردســـتان روو دەداو دەكرسر زمانی خۆیان، یان تنیا شت خراپكانی

نو بوكراوە خراپكانی كوردستان!؟. ل كۆتاییدا دەخوازم بژم كوردســـتان ن ئو ورانی ب براورد لگڵ "حماس" ل غزەو

"تایبان"ل ئفغانستان.

مــرۆ (٩٩)

حمید ئبوبكر بدرخان

تھا

رس

ب

نازم دبندلبرلینوە ئمتان بۆدەگتوە

لسوچكی میخانك پك وسكی...نا من قاوەیك دەخۆموە....!!!

قامنیا شــــتیارمدا بم ڕۆژە بئبســــر (برلیــــن) جوانكانــــی بكموە... گرمایكی ئسك سووك موزێ خــــۆی دەئاخنییمانگــــی تلجســــتموە و ھنــــدێ جــــار وای لدەكردم ئو فانیل تنكی بســــر لبری ھمكشــــابوو كراسكمدا بكموەو لخۆمــــی بئانم...لبر ر نییولرە ھخۆ ئ وە:(ئخۆشمخك بمناس و ب شت و ھرزەكارم ســــیرم بكن...كس تاقتی ئوەی نییــــ لكاتی خۆی ببات و ســــیری چارەی تۆ بكات) كگیشتم پانتایی گۆڕەپانی(كارل ماركس) ئم شونی وتی خۆ دۆزینوەی...ئو پانتایی بۆت وتی ھمــــوو گن...ئو پیرە مردە ڕیشن سم زەردە ھگڕاوەی ر تاتســــشا لرە كدەســــتی جگبردك دانیشــــتووە و بدەســــتكی تریشییوە بدەستكی قمكو لتنیشتیشــــییوە و جگرەكــــی شوشــــیك (بیرە) لبرامبریشیدا كچكی سپیلكی قژ درژی چاوشینی تا بلی جوان خۆی خستۆت باوەشی فتنو پیرە كو ئكی ڕەشــــتاكوڕھونرمندە شــــوەكارەش بتواوی چۆتــــوە عومركــــی ڕەھــــای ئوتۆ ك ســــرلنوێ عشــــق سوزەكانی خۆی ســــوزتر كردۆتوە و ئوەندە بحماســــتوە تا موەكانی قژی ون دەكشــــ و دنیابــــووم لوەی لناخوە بۆی دەســــوتاو تاوكی تر ھموو خمكانی خۆی بۆ ھدەڕشت و بڕووكی خۆشــــوە، ك ونكی تواو دەكرد پــــی دەگوت:( زەمنك من ل تۆ جوانتر بووم، بم ئسف عومر ڕاوی كــــردم ...) من تاوك بوو وەستابووم...لخونی بسرییوە خیاكانی خۆی ب واگاھات و ئاوڕكی پ ل زەردەخنی لمن دایوەو زۆر بگرمــــی و مژكــــی لجگرەكیداو ورتیكــــی لوەھــــات، دنیابــــووم ك ناگاتگوتی:(ھیچ شــــت وەی كلگورەیی عشق...) حزم نكرد زیاتر م...چونكبك ســــرقای بخۆموە دەمزانی خریك لبردەم خمكانی عومر چۆن چۆك دادەداو دەگڕتوە ی، كوداییو سوە بۆ ئتڕو دەگلناو فرمســــككانیدا دەیان تابۆی

سرگردانی بۆ نخشاندووە.... مم خئ موومــــان كــــمنیش....ھگورەی بســــر ڕوخسار و گورەیی لــــ دەكا جگــــ گــــوزەر لشــــمان ھناســــیكی بمروەت و گریان بۆ ڕۆژەكانی دون زتــــر ھیچی ترمان لدەستنای...حزوری دەست و قم و فچی ئم(عیسا) گورەیم بجھشت نكی بچكۆزر مسم دیویدا لو لوەك و ھــــر غریبك خۆی دەخیلی كردووە كچ گارسۆنك ھات و ھشتا ھیچ قسیكمان پكوە نكردووە...كوڕە میلو ڕەشــــتایكی ھندك چووكورســــییكی بســــر تمن ئوالتری زۆر بخرای ڕاكشاو ھر زوو لباوەشــــی كردم و گوتی:(ئرێ ر زوو بــــوە...؟؟؟) ھــــدەمناســــییوســــكی).. كگوت:(پ كچكشــــی منیش ھــــر زوو وتم:(مــــن قاوەیك دەخۆموە...) ئویش وســــكییكی

گۆڕی ب (بیرە).ڕابردویكی تاڵ و ھنووكیكی تاتر.....!!!!

ســــیركی تواوی دەموچاوی ئوم جیاواز شــــتی كۆمل كرد...جگنبت ھیچی تری لــــ بدیناكم...جگــــ لداڕزانی عومركی گنجی ئو نب ھیچــــی تری لــــ نابینم...من جگرەكش نیم، بــــم جاروبار بۆ ھوای نفس جگرەیك ببا دەكم...ئمجارەشیان ل پاكتكی بردەمی ئــــو جگرەیكم دەرھنــــاو ئاگركم

لداو كچ جوان گارسۆنك قاوەكی بۆ من ھناو پرداخ گورە بیرەكشی بۆ ئــــو ھنا...مژكــــی نابدانی جگرەكشیم ل جگرەك داو وتم:(من ئویــــش فكی ناناســــموە...) تۆ لــــ بیرەكی بردەمی دا دەســــتی بۆ پاكتك بردو جگرەیكی داگیرساندو وتشا و ككی ھكی قوویناسھنوانی ڕۆژگارە سختكانی رابردووی و وتی:(ڕاست دەكی تۆ نامناسیتوە، چونك(٣٠) سا منت لشقامكانی ژــــر قــــو بردەمی (باتا) وســــر تختڕەقكانی (مچكۆ) و شــــوانی سرمستی(یانی فرمانبران) و الی تاك قوتابخانكی كچان نبینیوە...وەرە ڕابردویكی تاڵ و ھنووكیكی

تاترت بۆ بگموە)كــــ باوكــــم مرد...دایكم دەیویســــت بســــر مــــن و ھردوو خوشــــككم دابنیشــــ و پمان بگین...ك باوكم مرد دایكم ھشــــا بوەژنكی جوان و تڕ بــــوو، چونك ئوەــــی عومری گڕەككی قوڕینــــی بوو...لماكی ھژارانــــ ژیانمــــان دەگوزەرانــــد...خاننشــــینی پۆلیســــییكی باوكم بوو... گوزەرانمان ھموو سرمایو كرمان ندەدا، ب دوو س ساڵ پش مردنی ئم خانووەی بۆ كردبووین...ھر زوو مامكانم دوو خوشككمیان ل مكتب دەرھنــــاو ئوەندە رووی خۆشــــیان نــــدەدا من، بــــم دایكم لدەكردم، ئــــوەی تكای میشــــھك بخونــــم و پبگم تا لســــایم بحســــتوە، ھرچندە لعومركی ئوتۆ نبوو، كچی ك زەلیلی دایكم و بــــ باوكی خۆمم و بنازی ئو دوو خوشكم دەھات برچاوی، قسكانی دایكمم ببیر دەھاتوەو خۆم دەكردە پیاوكی زۆر گورە و عومری مندایم

بجدەھشت...من لــــرەوە بــــ نزەرك ســــیری ڕوخســــاریم دەكرد، وەك ئوەی دوا ڕۆمانی خۆیــــم بۆ بخونتوە...ئوا نوقمی نــــاو گانوەكانی ببووم و تا وتم:(ئاخر ھاتموەو بخۆم لناكاو مــــن و تۆ ھیچمان نــــاوی یكتریمان

نزانی...)جگرەیكی دەرھناو دای دەســــتم و پكردم، بۆخۆشی بۆ ئاگرەكیشــــی ھروا فكــــی لبرداخ بیرەك داو منیش لقاوە ساردەكو وتی:(من ناوم ویست ناكات، چونكتۆش پ (سیروانناسراوی و نووســــر و ھونرمندی

كاك (.....)ی....بھر حاڵ ھندەی پنچوو مامكی نزۆكــــم چــــی لدایكم خۆشــــكردو میشــــھ دەســــوڕایوە، بدەوریدا دەیگوت:(پارو بكوت كۆش نوەك عــــاردی)، تــــا كار گیشــــت ئوەی و ئاشــــكرابت مســــلكان ھموو بئاشكرایش داوای دەستی دایكم بكات و شووی پبكات، ھڕەشی ئوەیشی لكرد ئگر ڕازی نبت، ئوە دیارە دۆستكی دیكی دوای برای ئو پیدا

كردووە...لرەوە بربرەكان لگڵ حورمتی عومرەی دەســــتیپكرد...بو ژیــــان خۆشــــموە بتواوی كوتبووم ناو ئم گژەنی و دایكیشم لبر ئمو لبر ستری شوورەیی خۆی نیدەورا ھموو شــــتكان بتروكنــــ، ناچار ھمووی دەكردە مینتی و دەیخستوە نو دەروونییوە تا گیشــــت ئوەی خریك بخۆڕایی ئابووی دەبن...خكی غرب نا...مامی منداكانی...شــــوكی ئم شــــوانی كــــ من و ھردوو خوشككم لپای دەخوتین ھستمكرد خو بچاوی داندەھات... نامدارم كردەوەو ھوێ بدرەنگی شژوورەكی تر بدەنگكی خواووەوە

لم پرسی:*خوت نای بیری باوكم دەكی...؟

گریانــــوە) _(بھنســــیكی داھنام زۆر...(دەستكی بسر یوە و بخۆیوە نوساندمی) بیری ئوەش

دەكم...*ئم بۆ دای...ئی ئوەتا نیی ھرسكمان

ل پاڵ تۆوەین...._ئاخر دەترسم لكمان بكن...

*ك دایگیان...بۆ تۆ بجمان دەھی..._نــــا كوڕم....مــــن چۆن دــــی خۆم

جدەھم...(بتــــۆزێ بدەنگــــی و ھنســــككی گریانوە، ھستای سرپ و دەستی منی گرت و گڕاندمییوە بۆ ناو جگاو بنی ئوەی پدام، سبین ھموو

شتكم بۆ باس بكات...).ڕاپچی مرگ یان تۆیكی سر سخت

ئم بیانیی نان و لۆبیایكی گرمی بۆ دانام، چایكی گرمیشــــی لپش دانــــام و دیســــانوە وتی:(ڕۆلكــــم حزدەكم قوتابخان تواو بكیت...كتبكانم بحسموە) پت دەموێ ھگرتوو بو سایقی سرمای ڕی قوتابخانم گرت بر، بم لڕگادا ھمیشــــ ل بیركردنوەی ئوە بووم زوو بگڕموە تا دایكم ھموو شتكم بۆ بــــاس بكات...ل پۆڵ وەكو ھموو ڕۆژانــــ نبووم، لھمــــوو وانكان مامۆستاكان ھۆشــــیاری دەكردموە، بــــالی دەفــــی خیاــــم چونكــــ كاتی پشووەكم ڕۆژە لوە...ئدایكموەكو جــــاران لگــــڵ(دارای) ھاوڕم پندەكنیم....ھزارو یك بیرۆكی خمنــــاك و ترســــناك لســــرووی ھمووشــــیانوە ترســــی لكدابانی ئمو دایكم...بھرحــــاڵ دوا وانی قوتابخانم تواوكــــردو ئمجارەیان چاوەڕوانی كسم نكرد تا لگیان

بتنھــــاو ماــــوە، بگڕمــــوە بخراییكــــی زۆرەوە ڕگام دەبی، ك گیشــــتم ســــری كۆنكمان و ســــیركی ماكــــی خۆمانم كرد، لــــدوورەوە دایكم و پورە(بســــ)ی دراوسمان لبر دەرگا وەستابوون...ئاھكی خۆشیم ببرھاتوە و لبر بجی دایكم وتم:(ئۆخــــی خۆموە نھشــــتوین)...ھنگاوەكانم خراتر كــــرد و نمزانــــی چۆن گیشــــتموە بردەرگاو لالیانوە وەستام و دایكم كتبكانــــی لوەرگرتــــم و لگڵ دوا وتی پورە(بســــ)، كــــ وتی:(دەی ....ورەیخوا گ....ریمكیژم خوا ك (....ســــانكســــی بو كر ئــــھــــبنــــازەوە بپش دایكــــم كوتم بۆ حوشــــ...دیاربوو(نازە) و (سیران) قوتابخان...ئمجارەیان چووبووندایكم تۆزێ ل شــــوێ باشــــتر بوو، لژر ھیوانكمان، ك شــــونكی جیــــا كردبۆەوە و كردبووی شــــونی خواردن دروستكردن، لسر سنییك خواردنی بۆ ھنام و خۆشی لبردەم ســــۆپا عالئدینك دانیشت، منیش بدەم نانخواردنوە وردە وردە قسم لگــــڵ دەكرد و كــــ تواویش بووم خۆم ســــنییكم ھگرت و بردموە شــــونی خۆی و گڕاموە تنیشــــت

دایكم.. چایكی لپش دانام و ڕووم تكرد وتم:

نوتنی دوخونگیان...دەكـــرێ شـــ دایـــ*شـــوت بزانم،...نخـــۆش بووی...؟یـــا بیـــری غریبی خۆت و بیری باوكی ڕەحمتیم و گلیی

بختی خۆت دەكرد....؟ مانئ ھكشانوە)، ناسھب)_ھمــــووی ھبوون...بــــم من حزم لی ئوە پبگینم و كســــی خراپ لدەرگامان ندا...كوڕەكم خاكانت ڕاش لف كیــــان بۆ داوم ببمــــوھقوتابخانیكی كچان، بۆ ئوەی تا ئوە قت پویستیتان بكس نبت.

*ئاخر دای چۆن دەبت تۆ ببیت بفڕاش...نا من واز ل قوتابخان دەھنم و ئیش دەكم، تۆ

و نازەو سیران بخو دەكم..._نا كوڕەكم تۆ بخون...ئیشــــكردن ھیچ عیبكی تدا نییــــ، دوایی من

لگڵ ژن مامۆستاكان دەبم...*ئـــ چیتر...ھـــر ئوەنـــدە نبوو ئمشـــو

ھراسانی كردبووی..._(ھناســــیكی قووتری ھكشا) زۆر نا...سیروان...مســــلیكی گرنگ ھی بتواوی سی كردووم. نــــناھی مامــــت وازم ل(ولــــودم) تش كنی خۆم وەكو فیششــــول)تقیموە، ھســــاموەو دایكیشــــم چاوەكانی پ فرمسك بوون و بردەوام بوو لسر قسكانی...) دەت:(دەبت

شوو بمن بكیتوە...)*ئی تۆ چیت پگوت...؟

_منیش بۆ ئــــوەی ئابــــووی خۆم بپارزم...تا ئم ســــات ئم قسیم الی كس ندركاندوە...دون شویش

ك خوم لندەكت، بڕۆژ دیســــان ھاتوە ســــرم، پ كشم بكات خۆم لدەستی دەرباز كردو پاكم پوەی نا كوت ســــر ئم برمیل و ناو لپی دەســــتی ھندك برینداربوو، منیش وشداوان ڕامكردە دەرگای حھ بو چوومــــ دەرەوە، بــــم ئوەندەم گوێ لبــــوو وتی:(یــــان دەبی بۆ من بیت یــــان دەتكوژم...) لرە بتواوی وە بوومو عومرەشــــمكیم و بڕاچلپیاوكــــی گورەتر و زۆر ب ئزموون ھموو جۆرە ھچوونكم ل نزرەی خۆم سییوە و زۆر ب ھمنی لبر خۆمــــوە دەگوتوە:(یان دەب بۆ ئو

بیت یان دەتكوژێ...؟)ســــای دواییم بوو لــــ قوتابخانی ئامادەییكی پیشــــیی، بیارمدا ئم كشی زۆر بوردی بیری لبكموە، چونكــــ لتان ناشــــارموە ل ژیانی قوتابتیم ھم دەمم ل سیاســــتكی دژ ب حكومت دەدا و ھم خولیاشــــم بۆ خوندنوەی ھبوو و ببردەوام كۆڕەكان دەچووم و دەمخونــــدەوە و زۆر جاریــــش من و (دارا) دەچووینشانۆگرییكان و وەكو لبیریشم بت ســــ، چوار دیوان شیعری شاعیرانم لمان(شونامی ھبوو، لماوە شــــاعیركی تنــــوو)ی (پشــــو) و

(كــــژاوەی گریان)ی شــــركۆ بكس زۆر بیرۆك و كات و ساتبوون...ل مانــــك لكمــــدا ھات، ییاخبكوشتنی مام(مولود)م بوو و ڕابكم، بم بۆ كوێ خۆشم ئم چارەنووسم و بالدا بۆچوونــــم ندەزانی...ئم ھوانم بوەی خایارمدا بۆ ئــــب خواســــتر خوا نگدواڕۆژدا ئلــــسرەداوی ئم كشیی ك (مولود) لدایكم دروســــتكردووە دایكمــــی بۆ تنگن ئاگاداریان بكموە ب ھموان

چارەیك بدۆزینوە.بیارمدا باوكتانوە باوەشی لدوای نچم باوەشــــی ھیچ پیاوكی تر....دایكم ئم بیــــارو بیركردنوەی منی زۆر بــــدڵ بوو و باوەشــــی پدا كردم و وتی:(دەزانــــم باوكــــی تــــۆ وچاغی كور نییــــو منیش دنیــــام پیاوكم

لماوەی، پارزگاریم لدەكات...)بجۆرك بگات جاریشوە وتی:

ی تــــۆ زۆر بو مامخــــوای ئــــب)عقــــ....وا دەزان مــــن لو ژنانم لبر خاتری ھوەســــی خۆم ھموو شتك ب ئاســــانی دەكم...وەالھی تا من لژیاندا مابم بیار بت لدوای چمتیتان نباوەشــــی باوكی ڕەحم

باوەشی ھیچ پیاوكی تر...)ھناسیكی بختوەریم ھاتوە برو وامان داناو ھرك نازەو ســــیرانیش ھاتنوەو منیش دەرســــكانی خۆمان ی خاما موومان بچینواو كرد ھتگورەكمان، ك دوو كۆن بپشــــت

كۆنی ئموە بوون.....(مــــن لــــ قوویی ھســــتی خۆموە بچاوو ب گوچكو ھموو ئندامانی جســــتموە گوم ل گانوەكانی نوقمی گرتبوو...بتواوی (سیروان) ناو ئم گانوە تراژیدیای ببووم...دەمزانی كۆم شتی تیای ھمووی دەبت ســــرنج و بدوایــــدا دەچم و ــــژووە تاو مك لشــــب تــــدەبكۆمیتیانی، ك ھیچ جیاوازیكی نابــــت لگــــڵ مژووی سیاســــتی كوتن و ھسانوەكان، ھموو ئو ورانبوونی، ك لســــاییدا كراوەو دەكرێ...ھیچ قســــیكم ندەكرد.... دەكــــرد، چونككم نھیچ پرســــیاردەمزانی ئگر زنجیرەی گانوەكانی ببــــم زۆر شــــتی وردەكارانی لبیر دەچتوە، بم ل ھمووی گرینگتر الی من (سیروان) زۆر بڕەوانی بسر بیرەوەرییكانــــدا تدەپــــڕی و ھر ئوەندە حسانوی دەدای خۆ تا مژكی قووی بجگرەكی دەداو ناوە ناوەش فكی كورتی ل پرداخكی بردەمی دەداو دواجاریش، ك پرداخك خای بوو، بیاریدا چیتر بیرە نخواتوەو ھردووكمــــان داوای دوو قاوەی ترمان كــــرد...زوو زووش داوای لدەكــــردم تخوا خۆ بیــــزار نبووی...تخوا خۆ حزدەكم بووی...بۆین بتاقــــت وە، چونكمت بۆ بگو شــــتانئتۆ شاعیرو ڕۆژنامنووسی...ھر تۆ دەتوانی گوــــم لبگری دەنا ب دەیان كس و لناویانیشدا كۆم كچك بدرژایی ئم عومرەم بوون ھاوڕم و لھمــــووی كارەســــاتتر ھیچیان نی مــــن بكم دیانتوانــــی (ئــــنمملكتــــی ئبــــدی خۆیان) منیش نمتوانی تنھا بای پڕەگرافكیش لم سربردە تای خۆمیان بۆ باسبكم، چونكــــ دەمزانی ئوان كاتی ئوەیان نییــــ گوێ لخمكانــــی من بگرن و زۆربشــــیان كوشــــتنی لبترازێ ئم جۆرە لك جودابوونوەیان بینیوە...

بھرحاڵ ســــیروان ھر بردەوامبوو كاتیــــش وردە وردە بســــر دەكوت پانتایــــی زۆریــــش ھوركــــی و ئاســــمانی گۆڕەپانی (كارل ماركس)ی

گرتوە.....ئوەبوو نازەو سیرانیش گڕانوەو بر لوەی خۆیان بگۆڕن، دایكم پی وتــــن:(زوو نانتان بخــــۆن ھموومان ئوانیش خاتــــان...) مای دەچینپخۆشــــبوو، زۆریــــان لناخــــوە كلســــموان ھیچیان لم ئــــبندەزانی.. ھرپویستیشــــی ندەكرد بزانن.. دوای تواو بوونیان ھموومان ی ماموەی مار ئبوتین.. لكڕب م لورەكگ ــــی مامو ما(ولودمم)ئموە نزیكبوو ســــیرمكرد (مولود) لبــــر دەرگای خۆیانوە وەســــتاوە سیری الی مای ئم دەكات و ئمش وەك ئــــوەی ك نماندیبــــ ڕگای

خۆمان گرتبر.(بۆ ژمارەی داھاتوو)

لگڕەككی ھژارانی ھولرەوە

بكۆ خموە برەو چارەنووسكی نادیارو نگڕانوەیكی ئبدی و سووتاو لناو مینتییكانی غوربتیدا..!

تایبت ب بدرخانكۆمپانیای ئی ڤی الین یكك لو كۆمپانیایانـــی لو ماوەیدا كاری وەرگانی دەنگی و ژرنووسكراوی كوردی بۆ چندین برھمی دیاری جیھانـــی ئنجامـــداوە و لرگای بینری بـــ كوردییكان ـــناك

كوردییان ئاشناكردوون.جگ لوەش ئو كۆمپانیای ئستا خاوەنـــی تلفزیۆنـــی تایبتـــی

خۆیتی، كـــ ئویش تلفزیۆنی (نیوالین)ـــ، سبارەت ب چۆنیتی كاركـــردن و فیلـــم ھبژاردنـــی لسری، نیھال علی بڕوەبری ستۆدیۆكانی كۆمپانیای ئی ڤی الین گوتی:( ئم یاســـاو رسای خۆمان ھی ھموو فیلمك دۆبالژ ناكین، مبژاردنـــی فیلم الی ئرجی ھم بگونج كفیلم وەیك ئتاراددەیلگـــڵ كۆمـــگا و داب و نریتی

كوەش فیلمرباری ئخۆمان، سشایستی ئوەبت، ك وەربگدرت و سوودی لوە ببینرت، ھروەھا بدنیاییوە رەچاوی ھی ســـوور دەكیـــن، چونك ئمـــ میللتكی ھروەھا بگردین، و ئایینپروەر ئـــو فیلم میوانی ھمـــوو ماك حورمتی دەبـــت ئمش دەبت، ئو ما بگرین، گر رەچاوی ھی ســـوور نكرێ ئم تاوانبار دەبین

و دەبین ھـــۆی تكدانی چندین گنج، فكـــرەی بیروبۆچوونـــی لھمان كاتدا ھی ســـوور ھیچ نیناگ خزمتـــك و ســـوود ھروەھـــا گر ھـــر چ فیلمك بۆ ھر چ كناك دۆبالژ بكین ھی سووری تدابت ئم ب رەزامندی

ئوان میكساجی دەكین.ھروەھـــا فاتح كاكیـــی وەرگی بارەت بی ڤی الین سكۆمپانیای ئرەچاوكردنی زمانی ستاندارد لكاتی وەرگان گوتی: وەكو وەرگی ئی ڤی الیـــن زۆر گرنگی ب لیســـینگ

دەدەم، چونكـــ ئـــم وەرگان بۆ دۆبـــالژە، بۆی دەبت گرنگی تواو بـــ لیســـنینگ بدەی، بـــۆ ئوەی ل كاتی دۆبالژدا كشـــ بۆ دۆبلر دروست نكات، ھروەھا زۆر گرنگی زمانی ســـتاندارد دەدەین چونكب

ئم ئركی وەرگە.ســـبارەت بو تـــوەرە و چندین تـــوەری دیكـــی گرنگی نـــاو ئو كۆمپانیایـــ ل ژمـــارەی داھاتوو ریپۆرتاژـــك بخونـــوە لگـــڵ ستافی ئو كۆمپانیای ب بھموو

بشكانییوە.

بدرخان لنو كاستی كۆمپانیای ئی ڤی الین

درامای كۆشكی شاھان ك لندیم

ژمارە (١٠٩)ی كانوونی دووەمی ٢٠٠٩/١/٨بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

6

حاجی ممۆبو جۆرە موختار ڕیشمی كرەكی گرت و پشما كوت ھڤاڵ كاكخان و پشـــمرگ چاپووككان بدواوە ڕیزیان بست و من و ھاوڕێ یكتی و كاك عزیز"ملكی"یـــش لگڵ ی و كـــوڕی موختارمان لكـــبرای

ناوخۆ ب دوایان كوتین.ئوەبـــوو ڕگایكی كنـــدو لندی مئ رگیـــز بھ وتـــۆی گرت كئلچنـــد تنیـــا و ندۆزرایـــوە شـــونكی ناچار كوتین برامبر ئو برزاییانی دەبابی ھزەكانی جادەكرەوە بوو، تاكو لسمی بڕژ وە دەھاتئاسۆس ل وە، كڕینپخوارەوە بو دەشتدا دەچووە بناری مرگـــوە، بم نئـــوان خۆیان لئمـــ گیاند ن ئمـــش خۆمان یشتینگ بسالمتی كرد، گورگشونی دوورە دەستی ڕژم و موختارو كوڕەكیمـــان بســـوپاس و ڕزەوە بڕكرد، ھریكمان و ڕی خۆمان یشتینگ شـــتانر، بۆ چب گرتھموو ككخ شارستن، گوندی بھداوان لمـــان كۆبوونوە چی ھبوو لخۆراك بۆیان ئامادەكردین و ئاگاداریان كردینوە، ك تا زووە دەبت گوند بجھلن، نوەك ھزی مرگ كۆپتری بتایبتـــی دوژمن چین پالمارمـــان بدەن و گوندەكش جاركی تـــر كاول بكنوە، ئمش وخكمان ل بكرێ وەرگرتن لگڵ خاوەنی وخك بریندارەكمان سوار كرد برەو گوندو كالوە ڕووخاوەكانی بســـت، ڕچكمان نبـــی) (كانی خكك حقیـــان بوو، چونك بو ڕۆژی ڕووناكـــو ببـــر چاوی ئو یرگشمپ كۆم ئو ڕەبیانوە تبپڕن و بچن ناو گوندی بۆ خۆی نكراوبوو، چـــاوەڕوان ڕووداوكی مایی لكوتنـــوەی ڕووداوكی دڵ بدەكـــرا، بنی ناخۆشـــی لزتئوەی پی بزانن ئم چۆن وا درەنگ كوتووین و چیمان بسر ھاتووە! ئم لترســـی گیانی خۆمان تاكو درونی ئاسانی پاروویكی بیننشاو، پالماری كتوپی كۆپترەكانی ڕژم، كـــ لو نزیكانـــ مۆگایان ھبـــوو ك ھمیشـــ بـــۆ ڕاونانی بھنگاوی ئامادەبوون، رگشمپخراو ھر ئوەبوو غارمان ندەدا، بچند ســـعاتك خۆمان گیاندە ئاقاری گوندەكـــ، لپنا چند دار گوـــزو كانییك مۆگامـــان دانا، پاش دانانی حرەسیات، من بسكی برســـی بۆخۆم خوتم، ك زۆربی پشمرگكانی تریش ھر وایانكرد و لگڵ گرمبوونی ڕۆژ چاوم كردەوە، پشمرگكان دوو دوو خریكی نان خواردنی نیوەڕۆ بوون، بماوەیكی كریركرد و ھكورت سكی خۆمان تھستاینوە سرپیان و ملی ڕچكی برەو ھورازمان گرت، تاكو بئوارە گیشتین ناوقدی (ئاسۆس)، لوێ كۆمك خـــزان بۆخۆیان كپریان دروستكردبوو، لبیرم نماوە لوێ خریكی چی بوون، بۆ شـــوەكی بیرمش بووین و لوان دابالی ئـــمن و ھاوڕێ ھیوا برماك كوتین ـــرد منداكی مر ژن و كچھـــ كلماڵ بوون، چی خواردنیان ھبوو كیانیییان داناو بمر دەمی ئبل یانبوو لی ھماســـت و جامیلكئبردەمی ئمیان دانا، ك ســـیرم كرد ھاوڕێ ھیوا وەك ئوەی فرستی بۆ ھكوتب بپارووی زۆر گورە خریـــك بوو ھموو ماســـتك لف بكات، دەســـتم گـــرت و پم وت، با نختیك بۆ كچ و ژنك بمنتوە، كـــ بـــ حپســـانوە، ئوانیش بتایبتی كچك ســـیری پارووی دەستی ئو ھاوڕییان دەكرد، ھاوڕێ ھیواش دەستی كشایوە، بم زۆر لمن تووڕەبوو، ك دەرچووین زۆر

ڕەخنی لگرتم، ك نم ھیشـــتووە ھموو ماستكی بخوات، من لبر بدەنگ بووم نخۆشـــییكی لی و ورتم لـــدەم نھاتـــ دەرەوە، بخرایی لســـر ئـــو تات بردە گوران كۆبووینوە ك شـــوەكی لســـریان خوتبووین و ھشـــتا نیوەڕۆ نببوو، ئم گیشتین سر تۆقی ئاسۆس، ك یك كزە باو نكی دەھات، كوەندە فسیمی ئنمرۆڤ حـــزی دەكرد ســـرخوكی لبریدا بشكن، پشمرگكان ملی ئو ڕچكیان گرتبـــوو، ك برەو خـــواری خوارەوە شـــۆڕ دەبووەوە، منیش بناخری گیانم گرەكم بوو خوارەوە ك موە، بگوانش ئپ لدەمزانی سرچاوەی كانی و ئاوكی زۆر خۆشـــی لی، پیشتر لسای (١٩٧٥) بو شـــوندا تپڕ ببووم، ماوەیك بقدبی ڕۆیشـــتم، زۆر الموە ئاســـان بوو، پشمرگگان بپچـــاو پچـــی شـــۆڕدەبوونوە ئامۆژگاریان كردم، ك وریای خۆم بم نوەكو ھدربم! بم گوم پندان خشـــكقون ن بك شـــوندھلدەھاتم خوارەوە، تاكو ل شونك خلیسكم بردو پشتاو پشت سرەو خوار خۆم بۆ نگیراوە تق تقی ســـرم ك بو وردە بردو دارو شـــاخكان وە كنامھۆش خۆی ھ وت بدەكئگر دەستوەكری نكم و فریای خۆم نكـــوم، كارم تـــواوە، لو سرھدركی یشتبوومگ تاوەدا دەســـتی ھردوو بھزارەوە ھزار خۆم دەكوتاو دەستكم ل لقداركی ب رەگ و ڕیشـــی قایـــم گیر بوو، ھتا ھزم تدا بوو تاقتم دای خۆم دەســـتكی دیكشـــم ل گیر كرد، چند پشمرگیك ك لو پچی پشـــتموە نزیك بوون، چاویان لم بوو، پیاوانـــ فریام كوتن، بھر جۆرك بـــوو پشـــتنكی خۆیان بۆیان لســـرەوە گرـــداو لـــك ندەورام ئرە ھتا شۆڕكردموە، م كم، بماشـــای خوارەوە بكتئومدم پیدا كرد ب ترایی سیری دەوروبری خۆمم كرد، بشوەیك باوەشـــم لو لقدارە گرتبوو، دەت وت دەیان ســـا ھاوڕی یكترین، ئویـــش ب نرم و نیانی باوەشـــی بۆم كردبـــووەوە بـــ لقوپۆپكانی

باوەشنی كزەبایكی ماندووبوونی ئو بییـــوە كچاوم لدەكـــرم، ھدرەی خوار قاچ شل بووەكانم، چ ھدركی سر بگۆبند بوو، تا چاو ببكات برەو خواری خوارەوە قـــووڵ دەبـــووەوە ھموو شـــاخ و كندەن بـــدوای كنـــدەن بوو، سرم ھبی و پشووكم ھكشا كدەتگوت چندین ساڵ لناو چادام و تروسكاییكم ل دەركوت كسری پشـــتنی ھاوڕیان گیشتبووە الم، بدەســـتك پشتنكم ل ناو قدی خۆم تووند گرداو ئوجا ب ھردوو دەستان خۆم پوە ھواسی و ئوان بسر ئو بردو وردە داران ھیان كشـــام، ھیچ دەركم بـــوە نكرد ھتاكو گیاندمیانـــ الی خۆیان و ل چیت نو پشتدەستیان گرتم، ئشونكوە بپچێ! باش بوو نپچاو گیاندمیان سرەوە، ئوجا خریك بوو دەبوراموە چاوەكانم رشـــكو پشمرگكان ك دەكرد، پشكیان بچاكی دیقتیان دام جلكانی برم، بتایبتی لالی پشـــتوەم ھموو ونجن ب ونجن ببوو پیســـتی پشتم گیشتبووە دامابوو بشـــوەیك پشـــتی ملموەو ل زۆر شون خون نازانـــم چند كردبـــوو، فچكـــی پشمرگ بوون ناوە ناوە ل كۆیان دەكردم ھتا گیاندبوومیان ســـر ئاوەك، ھندـــك ئاویان ب دەم و چاوم داكرد، بتواوی لھۆش خۆم یرە، ڕەنگبم مرۆڤ سچووم، دەباوەڕ نكن، لم شون كۆمك پشـــمرگی ناوچكانی سلمانی،

كـــ لناویـــان (شـــخ مقصوری حفیـــد) ھبوو ب ڕكـــوت لوێ كیان لگۆشـــت ند پارچبـــوون چجلبچییكان وەرگرتبوو، بۆخۆیان كوشـــتبوویانوە، من ب بۆنی چزە چزی گۆشت برژاندن ھاتموە ھۆش خۆم و چاوم كـــردەوە، یكم كس بســـرموە وەستابوو، ھاوڕكانی كۆم بوون(ھیواو محمد ژوژكیی و یكتی) یكسر ڕاستیان كردموەو كوتن دڵ دانوەی كردنم و كاكخان و عزیز ملكـــی و ئوانی دیكش بیرۆزبایـــی ســـالمتیان لدەكردم و ھڤانی شـــخی گـــورەش یك بن باڵ گۆشـــتی برژاو جگریان بۆ ھنام وەكو ئادەمیزادی حوت ڕوح، زیندووبومـــوەو كوتمـــ جگـــرو گۆشـــت خـــواردن، نازانـــم كامیان بـــوو بدۆنگی گۆشـــتك پشـــت و دەندەكانیان بجوانی بۆ چوركردم یككیان كراســـكی زیادی پ بوو، ر كـــردم، كبویشـــیان لتا ئھجلكی خۆم ككـــی لبر كردنی نمابوو، لرەدا تامزرۆیی خواردن باســـی ھاوڕێ ھیواو ماستكم بیر كوتـــوە، بخندەوە ڕووم لكردو وتم، ھـــاوڕێ گیـــان ئـــوە ڕۆژی خواردنی گۆشـــتو خـــۆت بچاكی تركـــ، فرمـــوو لجیاتی منیش ھندـــك بخۆ، ك خۆم تنیا چند پارچ جگركی بـــرژاوم بۆ خورا، ھیوا پكنی و وتی ھاوڕێ ئم لبر خمی تۆ ھیچمان پ نخورا، مادەم ئستا شوكر تۆ تندروستیت باش، ئیتر منیش دەكوم ســـر گۆشـــت خواردن، كچی سیرم كرد ئوەندەی بۆ نخورا، دیاربوو زیاتر تامزرۆی

ماست خواردن بوو. نووكھ ،نموو ســـاو ھدوای ئدەكمـــوە، ڕۆژی ئـــو بیـــری كوردســـتان پشـــمرگكانی مرگی لگـــڵ ملمالنیـــان ھـــر نبوو، دوژمن ڕووبڕووبونـــوەی بگرە لبرامبر ســـخت و دژواری كوردستانیش سروشـــتی ســـختی نـــداوە، كۆیان وەســـتاونتوە بم ئـــو دەم بندەیكی وەكو من لو ھڕەتی تمنی بشنگ و ورە رھاتانســـو بتی ئبووم، دەرەق

دەھاتم.پاشان بھاوكاری و یارمتی تكایی پشـــمرگ گیشـــتین بنككانـــی ل تی و كۆمكتی یركردایســـتوژەو خی ناوزەنگ و بكۆتایی ئو كاروان گیشتین، بم وەزعی قـــاچ و قوـــم زۆر خـــراپ بوون، وەیان پش ئـــناوەندی كۆملئاسایی نبوو، كلدانیشتنوە پم درژ بكم و زۆر جاران سرزەنشتیان دەكردم، كـــ ھاوڕی كۆم دەبت برگی ھموو ناخۆشییكان بگرێ، و كدكتۆر شـــا ت كـــی ئاوابماپزیشـــكی تواو بوو فریام كوت و ڕۆژان برینكانی پشتم و پیكانی بۆ تیمار دەكردم و بۆماوەی مانگك بئاسانی ســـاڕژبوونوەو ھموو كوتمـــوە ســـر پیـــان، چیتـــر

بدانیشتنوە پیم درژنكرد.بشی بیستم

پشمرگكانی كوردستان ھر ملمالنیان لگڵ مرگی ڕووبڕووبونوەی دوژمن نبوو، بكو برامبر دژواری و سختی سروشتی كوردستانیش وەستاونتوە

خوندنوەی الپڕەكان... ئو شوو رۆژانی لبیرم ناچنوە

حاجی ممۆ

یبیرەوەر

٢٧٠٨ی كوردیبفرانباری

6

یبیرەوەر

ل رووخساری شھید مئموون دەباغ رووخساری ھموو شھیدەكانی كوردستان دەبینموە

زۆرم پ خۆش ئوە، ك ئم كسان بسر دەكنوەو دەزگاكتان جگای رز و سوپاســــ، پم خۆشــــ راگیاندن ب گشتی رابردووی خك بخونتوە، ئم شھیدان بھموو جۆرك و ھمیش یادیان بكرتوە، چونك ئوان سروەتكی لبن نھاتوون بۆ گلكمان، وەك عــــرەب دە:"من ال ماضی له ال حاضــــر له" ب واتای: ئوەی رابردووی نبت، ئایندەشی نابت. سرەتای ناسینی من بۆ شھید مئموون دەباغ دەگڕتوە بۆ سای ١٩٥٥، ئوكات من قوتابی بووم ل پۆلی پنجمی زانســــتی ل ھولر دەچوومــــوە بغدا، ئودەم شھید مئموون ل بغدا دەیخوند، لوێ لگڵ"شمسدین موفتی "اعظمی"ردووكیان دوو برادەری ئازیزن، لھ فید" كو بابا تاھیر حخانووكیان بكرێ گرتبوو، ھریك ب خوندنی خۆی خریك بوو، ئو دەم شــــھید مئموون ل دواناوەندی دەیخوند، دواتر زانیم مامۆســــتا"ھمزە عبدو"ش

لویو خۆی شاردۆتوە. ھر لھمان ماڵ عباسی مامند ئاغام ناسی. ئو نوەیی ئمو ئو سردەمو دەستیی ك ل یكتی قوتابیانی كوردستان كارمان دەكرد، ئــــو ركخراوە بۆ ئم قوتابخانیك بوو، كــــ بتوانین خباتی تدا بكین، من ھموو كاتك بوپڕی ســــربرزییوە پم خۆش یادی یكتی قوتابیانی كوردســــتان بكرتوە، بتایبتی شــــھیدەكانی یكتی قوتابیانی كوردستان، ك كاك مئموون دەباغ و سدیق پنجونی و كمال ب وانھید بووە، یادی ئیلوول شــــشۆڕشــــی ئ ویش لمال میرانیی وەزیر، ئك كمیران نحقیقــــت زەخیرەیكی لبن نھاتووە، ئوكات من ل یكتی قوتابیان كارم دەكرد، شــــھید مئموون ئوكات پیوەندی ب ركخســــتنكانی ھولرەوە نبوو ل بغــــدا كاری دەكرد. دوای ئوەی من ل بغدا ل كۆلژی ماف وەرگیرام، ل شقامی"مشــــجر"ك شونكی زۆر خۆش بوو، پانسیۆنكم بكرێ گرتبوو، شھید مئموون دەباغیش تازە ل كۆلژی ماف وەرگیرابوو، سای ١٩٥٧ بوو، بر لوەش ل ھولر یكترمان دەناسی، بم لوێ ماوەیك بیكوە ل ژوورك ژیاوین، لبرئوەی من ماوەیكی زۆر ل مكتبی ســــكرتارییتی یكتی قوتابیانی كوردستان بووم ئاگام ل ھســــوكوتی قوتابیان بوو چۆن ھدەسوڕا. من لسای ١٩٥٧ ك چووم بغدا لگڵ شــــھید مئموون زۆر لیكوە نزیك بوون، ئاگاداری ئوەش بووم، ك پیوەندی نوان شھید مئموون و ھاشم چلبی باوكی باش نبوو، ھۆكارەكشی ئوەبوو، باوكی شھید نك لبر باری دارایی و رەزیلی بت، بكو لبر دوو ھۆ یارمتی ندەدا: یكمیان: برایكی دیكی ھبوو د. عبدولباقی ل توركیا نیدەخوند، دواتر ھات ل عراق تواوی كرد، من یارمتیم دەدا، ھۆكاری ســــرەكیش ئوەبوو، كوا مئموون ل سیاست دوور بخاتوە، لوەش حقی خۆیتی وەكو باوكك جگرگۆشكی خۆی ل سیاست بدوور بگرت. بم لسرووی ئوانش شھید ل جدی و چاالكان تی قوتابیان كار بكات و زۆر بــــكی رۆش بــــوو لئمــــوون دەباغ زۆر پمكاردابوو، تا ئوكاتی "كاك رەش"ی خاۆزام ك ئستا نقیبی پارزەرانی كوردستان ھات بغداو ل پانسیۆنكی خۆم و لو شونی شھید مئموونم دانا، بۆی ئو چوو ل شقامی"جمھوری" ژووركی ل ماكی مسیحی ب ناوی ئوانیس بكرێ گرت. ل ھمان مادا كاك واجید شاكریش

ژووركی لوێ گرتبوو.. من ئگر بم سر رەوشتی شھید، ل شوەو روخساری مئموون دەباغ شوەو سیمای ھموو شــــھیدكی كوردستان دەبینم، كسكی زۆر لخۆ بووردوو بوو، ئركی حیزب و قوتابیانی لال لھموو شــــتك گرنگتر بوو، بۆ نموون ئم لیژنی قوتابیان بووین لگڵ دەســــتیك لو ،مح روەر كاككیان وەفاتیان كردووە، وەك: د. سندھ وانیادە، لكیانم لندھ ،نڤاھمحموودی مال عیزەت، ئوانی ل ژیانیش ماون: د. ئحمد كمال شای، كاك ئسعد خیالنی ك ئستا ل ئمریكایو پۆفیسۆرە، بندەش"عدنان نقشبندی". زۆرجار ك ل كۆبووەنوەكان دەھاتین دەرەوە، بیرم شــــھید مئموون لناو كۆبوونوەكان قســــی ندەكرد یان كم قسی دەكرد، دواتر ل دەرەوە رەئی دەدا ب من، تماشام دەكرد تبینییكانی زۆر جوان و بجن و پی دخۆش دەبووم، پم دەگوت: باش بۆ ل كۆبوونوەكان قست ندەكرد، ب پكنینوە دەیگوت: یاشخ كس وەكو تۆ قوەی قمییو لقلقییی لسانی نیی!، چونك من ئوكات ل الپڕەی :و برادەرانبووم، ل ڕەكرپرســــی الپبرادەران دەرماندەكرد، من ب ك لندڵ ھگقوتابیان ل

خوالخۆشبوو لتیف حامید برزنجی، ئیبراھیم میرانی، فاتح جباری. ئوە وەمی ئوبوو، زۆرجار وا وەمی منی دەدایوە، بم نموونی ئو جاركیان پش ئوەی بچت ســــرەوەو شھید بت، ئو ل گرتووخانی ناســــری گیرابوو، ك ئازاد بوو، من لالی خوالخۆشــــبووی برایكی د. عبدولباقی بووم، زۆر ب گرمی چووم الی ئویش ماچی كردم، گوتی نایمــــ ژوورەوە تا ھندك بندكراوم لگ، لگڵ من زیندانی بوون، وابزانم بارزانی ئموون لھید موەبوو، شی ئگوە. بمڕنم ئینجا دەگزرل دایاندەمھوت بوون، دەچم ل

ھموو شتك گرنگتر كاروباری ھاوبیر و ھاو سنگرەكانی بوو. زرام، بوومئــــاگاداری حیزب دام من ب تبرداھات، ھســــیلوولی بوە شۆڕشــــی ئدوای ئبڕوەبری ناحی، كوتم شــــونك بناوی"شــــبك"، شــــش مانگ لــــوێ ماموە، خولی بڕوەبــــری ناحییكان ل بغدا كرایوە، ل خولك یكم بووم. ئیدی ھاتم"حویج". لو

ماوەی زۆر ب پرۆش بووم. شــــھید مئموون ببینم، ئوكات ئو فرمانی گرتنی بۆ دەرچووبوو و خۆی شــــاردبۆوە، ئوە وێ، ھاتی بكم چاوم پزدەكبدولباقی برایم دا، گوتم: حری د. عبی ١٩٦٢ بوو، من خســــاچایخانی"بلدی" نزیك وەزارەتی برگریی ئوكات بوو. نازانم ئو چایخان ئستا ماوە یان نا. كاتك دیم، ل دوورەوە دیتم ســــمی جوانكی تاشی بوو، چاویلكیكی رەشی لچاو كردبوو كتبكی بدەستوە بوو، بۆ ئوەی بوو ھندك شوەی خۆی بگۆڕت. زۆر ب پرۆشوە دەستمان كردە ملی یكدی و یكترمان ماچ كردو دانیشــــتین، زۆر قســــمان كرد، نزیكی كاتژمرك و نیو دانیشــــتین. ئوكات ئو پۆلی سیم بوو ل كۆلژ، ك فرمانی گرتنی دەرچووبوو، پی گوتم: من محا كۆلژی ماف تواو بكم، مگر حكومتی كوردســــتان دابمزرێ و من ب مرسومك كوردســــتانی حقوق تواو بكم. ھفتیكی دیك من دەڕۆم و پیوەندی ب شۆڕشوە دەكم. زۆر حزی دەكرد بب ب پشــــمرگ، عشقكی لوەدابوو، ئوەندە بیروبواكی ال ئازیز ببوو الری نبوو بچت ناو ئاگریشوە، بۆئوەی ئو خون و ئامانجی ھیتی بتدی. ھموو جستی دسۆزی بوو، ھموو لشی بۆ میللت و وتكی حماست بووو. وتی: ھفتیكی دیك دەڕۆم، ئگر شھید بووم، قوتابخانیم بناو بكن، ھبت قسكم زۆر بالوە ناخۆش بوو، دواتر ھساین و یكترمان ماچ كرد، بیارماندا سبی ئوارە گازینۆیك ھبوو بناوی"جندی المجھول" ل جی ھۆتل شــــیراتۆنی ئســــتا، ســــعات حوت یكتر ببینین، ئم جگۆڕكیش بۆئوەی ھســــتمان پنكن، من بڕوەبری ناحی بووم و نونــــری حكومت بووم، ئویش حكومت بشــــونیدا دەگڕا. ســــعات بوو ب حوت نھات، حوت و چارەگ نھات، حوت و نیو ھر نھات، زۆر ترســــام گوتم تئكید گیراوە، چووم بدوای عبدولباقی برایدا، گوتم: خۆ مئموون كی دوور پنكی حیزبی بۆ شوئموون كارھات؟ وتی: می بۆ نر. گوتم: ئخگیراوە، گوتی: ننسپردرا، ئوكارەی پ لو چاوپكوتنی تۆ گرنگتربوو، ئوەشی ل گوایی و دسۆزی بوو.

من ئوە دوا دیدارم بوو لگڵ شھید مئموون. الحركات" ل مدیری"وم لھیدبوونی ئی شواناخۆشترین ھ ویجح ١٩٦٣/٧/٢٧ ل ل بیرملرادیۆ بیست، ك شھید بوو. بگومان من لسرەوە نونری حكومت بووم و لسر مزەكی خۆم دەوامم دەكم. ل ژرەوەش جرگم خونی ل دەتكتوە، ك دەچوون دەوام لبیرم ئندازیاركی مسیحی نینوای ل بوو، بناوی فرانسیس دەیگوت: دەن ئم خكی موسو ل بنمای دەباغكانی موس، منیش دەمگوت: رەنگ واب، ل دی خۆشم دەمگوت: ئگر دەزانی دم چند ناڕەحت، چونك ل رادیۆ ب مئموون ھاشم دەباغ نیخوندەوە، بكو گوتی: مئموون ھوشام دەباغ، چاكم لبیرە ب ھ ناوی باوكی خوندەوە، ل ســــۆزی بیســــتنی ھوای شھیدبوونی شتكم نووسی، ھتا ئستاش ماوە، ب عرەبی نووسیم"الی اخی: م" ناوەكم ننووسی، ئمش

لبر ھۆكاری سیاسی بوو. من ھیچ كاتك یادی شــــھید مئموون دەباغم فرامۆش نكردووەو لبیرم نچووە، كاتی خۆی من لگڵ شھید فرەنسۆ ھریری قسمان كرد، ك ل شونی ئو گۆڕەپانی برزەپردی شھید ئكرەم منتك پیكركی بۆ دروســــت بكین، بم دوای ئوە فرەنســــۆ ھریری شھید بوو،

.جی ھاتكتناو كراو وەسیكی بین قوتابخانقامی گوش م دواتر لكان گۆڕا، بشتجاركیان بڕوەبری قوتابخانك ھاتــــ الم، گوتی: حز دەكم جنابت ھاوەكی زۆر نزیكی شھیدی شتك بنووسی تا ل تابلۆی قوتابخانك ھیبواسین، منیش شتكم لسر مئموون

دەباغ نووسی و ئوانیش جبجیان كرد. ســــبارەت ب نخۆشــــخانكش، كاتی خۆی د. جمال وەزیری تندروستی بوو، ك برادەركی و تابلۆیفۆنم بۆ كرد، گوتم: ئلئموون دەباغ، تی مخۆشخاننزیكی من بوو، نووسرابوو: نبگۆڕن و بیكن ب شھید مئموون دەباغ، ئوەبوو تابلۆكیان گۆڕی و كردیان شھید مئموون

دەباغ. شــــتكی دیكش ئاماژەی پ دەكم، ك لموبر گوتم: باوكی مئموون، یارمتی ندەدا، جا من لــــ بانك پارەم ھبوو، ھموووجار پارەم بۆ خۆم و بۆ ئو رادەكشــــا. دوای ئوەی ب ناچاری ژوورەكی منی جھشت، چوو ل دواناوەندی "وشاش" ل بغدا، نووسر"كاتب"دامزرا، بۆئوەی بو مووچیی خۆی بتوانت كۆلژ تواو بكات، لبیرم دوای شھیدبوونی مئموون دەباغ، من یكیان ھبوو، گوندكی ھكار الم، ك بی ھاتلبووم، ھاشم چ پی قوشتری ناحیوەبڕببناوی قۆپقان و موكیان ھی لوێ، ئم لگڵ چلبییكان پیوەندیمان ھیو زۆربیان موریدی شــــخ حوســــامدین بوون، پم دەگوت: ھاشم چلبی باوكی ب رەحمت بت، دەمگوت: چند بیری ل دەكموە تۆ باوكی مئموونی ناتوانم ئیشكت بۆ نكم، چندیش بیر دەكموە مئموونت ئزیت داوە، دەموێ ئیشــــكت بۆ نكم، من لو ناوەندە حپســــاوم، نازانم چی

بكم؟!

نابت گندەی تكی ئایین بكرت

مامۆستا كازم ڕینـــراپ دوای لـــ گندەـــی مزنكی بھاری (١٩٩١) ھســـتی پ دەكرێ و ڕەگـــی خۆی داكوتا و چكرەی كرد. بم دوای شـــڕی ناوخۆو دروستبوونی دوو ئیدارەیی لناو حكومتی ھرمی كوردستان ئم دیاردە قزەون زیاتر تشنی

كرد، لـــم ماوەیدا لپرســـراوان ھـــواو ھوەســـی خۆیـــان بـــھســـوكوتیان دەكـــرد و یاریان ب لوقمی زاری مندا شـــھیدان

دەكرد. پرســـراوان لو كات لئ چونكـــ چونك ندەترسان، پچینوە لھركاتك بدواداچوونیان لگدا بكرابای ئوە سنگری گندەیان دەگواســـتوە بۆ نـــاو الینكی

!!دیكبارودۆخیان ئم گندەچییكان قۆستوە بۆ مرامی گوو پكردنی شـــتك دراوەكانیان.ھر گیرفان

بكوتبای بردەستیان حپلوشیان دەكرد. دروشمی (فورست ) لالین

گندەچییكانوە برزكرابۆوە.لرگای ئـــم گندەییـــوە بوو كســـانكی زۆر بوون لپرسراوی و حیزبایتـــی بھـــۆی بـــرز، خزمایتـــی و بـــوون بـــ خاوەن تالری بندی پاشایان و ئۆتۆمبلی دوامۆدیلـــی پـــرادۆو بكارھنانی نۆكـــری ســـیریالنكی و ھبوونی مانئ .مـــ رەگزی ســـكرتری ھر ھمووی لـــ ئنجامی پتای

گندەی سری ھدا.ئمی سیرو سمرەی ئوەی ئم

گندەلچییان لسر دیواری نھۆمی سرەوەی كۆشـــك و تالرەكانیان ھكنراوی بـــ بـــرد لســـر نووســـیویان (ھذا من فضل ربي)، گوای ئم لـــ خواوەی. ندەبوو ئم ئایت بنووسن، دەبوو بنووسن چونك ،( وەیییندەگ ل مئ)ھبوون كســـانك شـــاراوەنییخاوەنی ھیچ شـــتك نبوون لم شتانی، ك ئمرۆ ھیان، ئگر بكرت لگـــڵ بدواداچوونیـــان دەردەكوـــت، بئاســـانی زۆر ك بنایاســـایی ئم ســـروەت و

سامانی كۆكردۆتوە.

ھۆحسن : ســـتی پشـــتگیریكردن لـــبمببژـــوی ئو مندانی نخۆشـــی لھرمی یـــھ تاالســـیمیایان داوای لســـر و كوردســـتان حكومتی تندروســـتی وەزارەتی سرۆكایتی كوردستان، ھرمی ئنجومنـــی وەزیرانـــی ھرمی

كوردســـتان بیاریدا بسرفكرنی بـــی ١٥٠ ھزاردینـــار مانگان بۆ بنخۆشی توشبوو ھرمنداكی تاالسیمیا لھرمی كوردستاندا، ٢٠٠٨/١٢/٧ رۆژی بیارەكـــش بژمارە ١٣٣٥٢ ب ئیمزای نچیرڤان بارزانی سرۆكی حكومتی ھرمی

كوردستان دەركراوە .

ھرمنداكی توشبوو ب نخۆشی تاالسیمیا مانگان ١٥٠ ھزار دینار وەردەگرت

عدنان نقشبندی

٢٠٠٩

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كانی

(١٠٩

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

7

و: ھۆشیار محمد ئمین كۆییشـــریف علی حیدەر پش ڕۆیشتنی بۆ مكك سرپرشتی كاروباری خانوادەكی بھاوڕـــی خۆی (تلعت پاشـــا) وەزیری ناوەخـــۆی دەوتی عوســـمانی ســـپارد، ھردووكیـــان دوو كســـی جیـــاواز بوون، (شـــریف علی) كســـایتییكی برز و ،كی پیرۆزی ئاینییركردەیڕۆشنبیر و ستلعـــت پاشـــا پشـــتر ھاووتییكـــی ـــك كگوندەكانـــی (بولغاریا)بـــوو، كاتدەوتی عوســـمانی ئو وتیان داگیركرد ھندك لوان بوون (موســـمان) و پیان بوو لوتی پسووكدەگوتن (بوماك)، ھچاالكی، لكارەكانی پشتی بخۆی دەبست، یبوو بھ رزەی كب وپایو پلرەڕای ئسدرژایی ژیانی ھوی كۆ كردنوەی سامانی نداوە، لبر ئوەی ژیانی درەوشاوە بوو، لڕووداوی كوشتاری ئرمنكان ل توركیا (شریف علی) ناڕەزای خۆی برامبر ئو كوشـــتارە دەربی و ب (تلعت پاشـــا)ی وەزیری ڕاگیاند، ئویـــش لوەمدا پی گوت:(ئی خاوەن شـــكۆ ئو ئرمنان بۆ شـــر بپ وانفرەتن...! ئمـــان نكتوخۆشـــی و دنیایی لگـــڵ میللتی تورك دەژیان، ھیچ كسك ل پشیان ڕگر نبوو بم ئستا، لبر ھر ھۆیك ب ناپاكن و ھگڕاینـــوە، تنھا بیـــر ل نانوەی ئـــاژاوە و یاخیبوون و فبازی دەكنوە...ئوروپییكان ســـۆزیان بۆ ئوان ھی و سرزەنشتی ئم دەكن و بۆكاری زدەڕۆیی ھانیان دەدەن ! ئمـــ چی بكین؟ ناتوانین جلـــوی ئو ســـربازان ڕابگریـــن ك بۆ مئ ترســـم مكردنیـــان دەچن، بمت ین، چونكبك زیان بنبـــناتوانیـــن ڕەگ

ئوانـــ وەك مش زۆر دەبـــن !!، ڕۆژك ژنكی جل شـــۆری ئرمنی بـــ (فاتیم)ی ئینگلیزی ھاوســـری (شریف علی) گووت :(ئم وەك مڕ واین، كاتك ك ســـرمان دەبن زیاد دەبین ! ئو كۆم ئمریكییش ك بۆ ئم نردراون بۆ سرپرشی مندای ب دایك و باوك، ژیانی پاشایان دەژین و خزمتیان ھی، ئگر بگڕنوە ئمریكا

.(دەست دەچ وە كارەكانیان لئنپتدا دەسر دەسسك ئارەزووی خۆی بژن

خانوادەی سوتان(مراد) پاش مردنی خۆی و كوڕەكی لكۆشكی(تشـــارجان) مانوە، دانیشتوانی كۆشكك سای (١٩١٨)ی زاینی تووشی ئاشوب و پشویكی غمناك ھاتن، كاتك ك وت ھاو پیمانییكان (ســـوند خۆرەكان) ھاتن ناو(ئستنبوڵ) ھزەكانی (فرەنسا) بشكیان لو كۆشك داگیر كرد، ھزەكانی بریتانیاش دەیانویست بشكی تـــر داگیربكن، بم(قـــادن ئفندی) ژنی (سولتان مراد) نونری ئو ھزەی بانگكرد و پی ڕاگیاند (كسك ھبوو ئمی لو كۆشك پشتگوێ خســـت تا ئو كس خۆی نو شون ئنناو كفنم نمرد، منیش تا ل و كۆشكل یماو بنئ م) بۆیناھجمانـــوە تا كمالییكان ســـای (١٩٢٢)ی ز كۆشكی سوتانییكانیان گرتوەو بنمای سوتانییكانیان دەركرد دواتر ل ئوڕوپا پـــرت و بوبونوە، بم (قادن ئفندی) تاكـــ ژن بـــوو لو كۆشـــك مـــاوەو ئو بنی، ك برامبر ئینگلیزەكان دابووی

بجی گیاند.ژەكانی دیكنو خو (ویڕ) وان لۆرانسینل

ككی بۆ مكشتگ (یدەرلی حع) میرئلوســـتگی (حیدەر پاشـــا) ل ركوتی

١٩١٦/٦/٩ ئنجامدا، ڕۆژكی شكۆمند بوو، شـــمندەفركی تایبت ب ڕوڕەسمكی شـــكۆدار بۆ ئمیر ئامادەكرابوو، وا بیار بوو چند ڕۆژك ل(دیمشـــق) بمنتوە، دواتر ب ھلی شـــمندەفری (حیجاز) بۆ مككـــ بڕبكوێ، ھلی ئاســـنین تواو شتو گكی ئشـــوە بر ئبببوو، لنبـــ ئۆتومبیل ئنجامـــدرا، لبـــر ئوە گشتك ترسناك بوو، چونك ھاشمییكان پاداشـــتكی چاكیان بۆ ئو كس دانابوو، ك ئمیر علـــی حیدەریان ب زیندوو یان مردوو بۆ دەبن...ئمیـــر علی چاودری پاسوانی بۆخۆی پســـند ندەكرد لبر تووشی پاسوانكانی ھسوكوتی ئو ئازاری زۆر دەبوون، جارك ل شـــونكی مترسیدار داوایان لكرد، ك پنجرەكی رگب بوو بم ڕازی نالی خۆی دابخا، بســـپیی بفرییكی خریكـــی خوندنوە بوو، لژر ئو ڕووناكیی بدرەوشاوەیی دیاردەكوت، بم مبستكی ڕوییكانی (لورانس)ی ئینگلیزی باشتر دەپكا، ئمیر وەمـــی الیانگرەكانـــی بـــوە دەداوە (خوا بخشندەی، خوا باشترین پارزەرە و زۆر

ب بزەیی و ڕزگارمان دەكا). نامیكـــی زۆر لالیـــان ئمیـــرەوە بـــۆ (شملوج) دەنردرا پشبینی ئوەی دەكرد، ك ب بارودۆخكی سختدا دەڕوا، (جمال پاشـــا) ك فرماندەی تورك و برپرســـی ســـوریا بـــوو، مرۆرڤكی ب گومـــان بوو خۆنویست بوو و شریفی گورە ناڕەزایی بۆ دەربیبوو، كات ئمیر (علی حیدەر) بسوریا گوزارەی كردبوو، دەلن دەربارەی ڕەخنی ئینگلیزییـــكان دیلـــ گوزەرانی

تووندە لگرتبوو. یـــدەر بلـــی حع ل (مـــال پاشـــاج)گومان بوو، چونك عرەبـــكان لدەوری كۆببوونوە و لوە ترســـابوون بچن پاڵ شۆڕشـــی عرەبی ل دژی توركیا دەستی سوریا الواز بكا، چونكمال پاشـــاش لجئـــو ســـركردە تورك پیالنكـــی بۆخۆی ،مرو ھشـــای ئـــ تبب دانابـــوو، كمرۆڤكـــی ئازاو ب ھڕەشـــو تووند بوو، لبرئوە سورییكان ڕق و كینی زۆریان لبوو و نازناوی (سفاح)، وات خونژیان

بۆ دانابوو.دەردەسری لخاكی (حیجاز)

یشـــت١٩١٦/٨/١ گ یدەر للی حمیر عئ(مدین) و پشوازییكی باشی لكرا، دوای ماوەیك برەنگاری ھندك كشو ڕووداو ھات...ھۆزەكان و تیرەكان بۆالی (شریفی گورە)، ك نـــوەی پیامبر بوو دەچوون بۆ ســـوند خواردن و الینگیری، ھزاران كس چوون ژر ئـــای ئو، پانزە ھزار شڕكریش ئامادەبوون الینگیری بكن بم ئمیر نیتوانی الی خۆی بیانھتوە لبر پداویستی...ھرچندە ئازووقو نبوونی ســـوپای میری كموكـــوڕی زۆری ھبوو و

شـــاری مدینش ئازووقی كم بوو، ئو بانگوازانی بۆ حكومتی عوسمانی دەكرا ھیچ سوودكی نبوو، چونك یارمتیان بۆ ئو شونان دەنارد، ك ئمانكان لدژی و ھۆیانر ئبنگان، لئینگلیزەكان دەجخانوادەی علی حیدەر، ھروەك نخشی بۆ داڕژرابوو نیانتوانی بۆ (حیجاز) بچن، جگ لوە چتكانـــی (لۆرانس) بدرژایی ڕگای دیمشـــق و مدینـــ بوببوونوە، ناچـــاری لـــب (فاتیمـــ) وەیرئـــبل(شـــملوج) مایوە، كۆیلو كنیزەیكی زۆر لگڵ منداكانیـــان مابوون، ھبوو ھیچ پیوەندیكی بو شونو خاوەنكی نبوو تنھا بۆ دابین كردنی بژویان و بار گرانیش لسر ئو بنمای، ئوە بووە ھۆی ئوەی، ك ھوســـان ل بوودجی خرجییكانـــی ئو خزانـــ پیدا بكات، لبر ئوە ئمیر نامیكـــی ناڕەزایی بۆ ئم پارە ب فیۆدان بۆ ناردن، (فاتیم) لو بارەیوە گفتوگۆی لگڵ (ئمین ئفندی) كرد، بم ئو بســـاچویكی بدەست بوو و لو ناوە ســـری سوڕما بوو وە ئو كارەی ب ملدا ھاتبوو، ئو كۆشك و تالرە

گورەشی خرجییكی زۆری پویست بوو.ئوھونرەی ك (فنتازیای سردەم) لناویبرد

(میسباح) و خوشـــككی (سفین) ھموو بیانیان دەچوون (سالملك) بۆ لبركردنی قورئان، (ئمین ئفندی) وانی توركیشی (فینس) دادەنیشت لگیان پدەگووتن، قورئانكی دەردەھنا، ك لناو برگكی ئاوریشـــم دابوو و چند ئایتكی لســـر نخشابوو...وا باوبوو، ك ھموو ساك خلیفی موسمانان ب پارچ ئاوریشمك تۆزیان لسر كراســـی پیامبر الدەبردو ئاوریشـــمكیان دواتر ڕایاندەوەشـــاند، پارچ دەكردو بدیاری دەیاندای كســـانی نزیك و پایدار، برگی ئو قورئانی ئو ئاوریشمان و پارچل ریفشـــ دوو كچ

دروستكرابوو.ھردوو كچ بچووكك كاتی خوندنوەی قورئان سریاندادەپۆشت وەك ڕزك و دواتر قورئانكیان ماچ دەكرد و بۆ نوچوانیان برزدەكردەوە، ئم كردارەیان پش و پاش كردنوە ئنجامدەدا، دواتر (ئمین ئفندی) لسر سیســـتمی پۆگرامی قوتابخانی كۆن وانی پدەگووتن، ئو بایخی زۆری نووس و خۆشنووســـی دەدا، چونكڕ بـــپشتر مامۆستای ئو وان بووە. سانك ل خۆشنووسی بھرەدار بوو و ل نووسین كاری ڕكخستن و ڕاست كردنوەی پیتكانی دەكرد بۆ ئوەی ببت كاركی تواو.(میسباح) چاودری دەســـتی دەكردو چاوی تدەبی، سرەقمدارەكی ب چقوویكی تایبت ڕكدەخســـت، پڕكی كاغزی لناو لپی دەستی چپی دادەنا، ب ئوە شتكی ڕەقی لژرەوە ب دەســـتی بنووســـین دەكرد و قمكی دەنگی جیەو گیزەی ســـیریان لوەدەھات، ئگر دەستواژەیكی بۆ ئو دوو قوتابیی بنووسیبا، ئوا (خۆی زی) دەپرژاندە سرو، ك شك دەبۆوە و ڕووناكی بردەكـــوت ترووســـكیكی بریقـــداری لدەردەكوت...(ئمیـــن ئفندی) كاغزی وشككرەوەكی بكار ندەھنا، بۆ ئوەی كاغزی مژین نووسینك تكندا، بداخوە ئو ھونرە بزر بوو نما، ك ئســـتا ئو ی زكدەخـــاو خۆتیژو ڕ مرەقســـبكاردەھن، ئو چژی ل نووســـینكی بھـــرەی و كارامیـــی و وەردەگـــرت بدەردەخست و پی شادومان دەبوو. ئستا

.ردەمركی سنووسین م رایی لخبشی نۆیم

لوە ناخۆشتر نیی حز ل شتك نكی و ب سرتب.. بینی خۆمانب.. زستان بوو.. كتبم دەست دایو چووم دەرەوە لنو ئو باخچی ســـعیكم ك لمامانوە چوار سد پنچ سد متر دوور بوو...بیانی بوو ســـرماو ســـۆڵ تنگی ب ھموو شـــتك ھلچنیبوو، ب دەگمن كســـت لدەرەوە ندەبینی، نمدەزانی شوەكی ب ھۆی سرماو سۆوە تووشی سكچوون ھاتووم، بدەم ڕۆیشتنوە لمسر بۆ ئم سر و موتاالكردنی كتبكم، ھســـتم كرد زگم دشـــ، ل دەروونـــوە بخۆمم م ژانكو ئم، بك بكـــبا ت ك دیار نییســـوت:(دەی كلزگمدا بوا) تین و تاوم دای برخۆ:(ئی خوای گیان تووشی چی بووم تی چی و تڕەماشـــی چی؟ گوویكی شلم ب ال ڕاندا ردووكیان پم بوو، ھپی لوە چوپو پخـــوارێ و ئ ھات قم فوەكپ كر گووە شلبكم دەنا لقاور شگوبوون.. ھفقی لوە دەھات، وتم:(تا كسم ل پیدا نبووە، ب خرایی بچمـــوە ماڵ و خۆم پاك بكمـــوە). بڕاكردن پم ھنا ئو كۆنی ڕاســـتوخۆ بۆی دەچووموە ماـــ وەكو نۆڕیم یك لژن دراوســـیكمان لبر قاپی وەستاوە، بناچاری پچم شتر خۆم ھاوكسوە ماڵ، یچوومرەوە ناو كنی بكۆبحمـــام و ب نبوونی ئاوی گرم بو ســـرمای خۆم ب ئاوی ســـارد پاك كردەوە، مردنم بچاوی خۆم دیت، لگووندەكمان چونكـــ قوتابخانی ئامادەیی نبوو، كاتك پۆی ســـیمی

ناوەندیم بسركووتوی و بنمرەیكی باشوە بی، باوكم بزەردەیكوە پی وتم:(كوڕم پت ناخۆش نبت مسرەفی ختشـــار نوە لشـــارو مان چوون قاماندانییبرت ـــم لب بوان گرانو ئو ئركم پ ناســـووڕێ، نا، بم حزناكم لم دوور كویوە...من چیم ماوە؟ ھر ڕۆژێ مـــردار ببموە، مردار م خۆشـــپ وە، دەمـــرم، بۆیدەبمـــلتكمدابی و دت ئاسوودەب تا منیش مبھیچت ك ـــم لڕێ ناھڕۆحم بگ تم بۆت كردبكملوت مرزی حو قناھم ب پارەو پوول بی...بناو كردنی ئو زەوی و زارەی ھمان ھزار خوندنی بقوربان ب و خیاڵ مك ئوەی لو ما بدەســـتت دەكـــوێ، لخوندنا

بدەســـتت ناكوێ، بو قسانی باوكم دم جزب بوو، دەستم ل خوندن ھگرت و لگیدا شانم دای برو ھر لوماوەیدا ژنی بۆ ھنام، دوای مردنی باوكم، دووسای یك لسر یك، ئـــوەی دەمچاند لنھاتیدا قرزار بوومـــوە بناچاری وازم لھناو كوتم پلقاژی نان پیداكردن، بمالو بوال لڕی خزمكوە ب پاســـوان ل دەواجینكی حكومی دامزرام، ئو ژوورەی بشو تیایدا دەماموە چوار پنچ فلیپینیم لگڵ بوو، ھموویان ب جـــم و دەم ھردەھاتن و دەچوون، تی خۆیان بب شـــرمی بردەدا، تی گورە، سرەتا من بو تانیان دەبووم دۆپ ئاو و لناخوە دەموت:(بۆن بۆن بوقیافی ھیان شـــرم ناكن) وەل وردە وردە بو تان ئاشـــنا بووم بكۆج ئگر قومبل زەڕیشـــیان بتقاندبای، تقی سرم

دەھات.ڕۆژكیـــان وتم:(دەخۆ دنیـــا كاول ناب بامنیش خۆم بو كش و ھوایـــ تاقی بكمـــوە تكی عننابی بكـــم) غازاتی ناو زگم ھشتوە ھشـــتوە تا تواو پبووم كتوپ ل ڕمبیكدا تقاندموە، دەنگكیان بئاســـایی وەرگرت و ئستاش كس تماشـــای نكردم، بو دیمن چاو ئبق بووم، بم بینیم غاردان چوونوە گرت و بلوتیان نجیان دەســـتیان بر پھدەرەوە زۆر دەھری بووم، وتم:(بزان ئوان چ بشركن شوو ڕۆژ ت دەكن، كچی ب تی من سغت دەبن)، تۆ بی تی فلیپینی لگڵ تی ئم وت جیابـــ)، دوای پنج دەق یك بژوورەوە ب كی باشـــی دەزانی ھاتی كوردییو فلیپینیانلخۆشلووكردن وتی:(ئامۆژگارییكت دەكم قت غازات ل زگت كدێ و شت نی لوەی دەریدەی بۆن بۆگئ وە، چونكیھنقبوڵ ناكرێ، بۆی ھركات پویســـت بوو غـــازی زگت فدە) سوپاسم كرد، لو ڕۆژەوە وەكو ئوان ب جم و دەم ب شرم كردن تم دەكرد...ئفسووس ئو تكردن وەك خۆی شیری تا پیری، ســـری خواردم كاتك چووموە گوندی و ل دیوەخانی ئاغا دانیشـــتم ب ئاگا ل حای خكـــی الی خۆمان خیام ڕیشتبوو وامدەزانی وا لگڵ فلیپینییكانم، تكم ل بربوو ئو خكی ئوێ بجارێ تاســـان، دەمیان بش بۆەوە:(وەی ئوە چ بوو...حیامان چوو) لشـــرمی رووان ئو ھسانی لوێ ھســـتام چووموە ماڵ یكســـر باروبنم تكناو مام بردە شار ئســـتاش ئو گوندەم تاریك نكردەوە...سان ھات و سان چوو غریبیم ھسا، وتم:(دەبا سرك لگوندی بدەم ڕەنگ دوای ئو بیست سا كس ئوەی لبیر نماب) ڕۆیشتم پش ئوەی بگم گوندی بھاركی سوز بوو، دەغودان بقد كرەتا چاوم بس دا بزانم سرز بووبوەوە، خۆم مك بژنبدەكوێ و ناكوێ دوو گنج لدوورەوە دەھاتن ڕەنگ و ڕوویانم ندەناســـی، ل دەغودانك ڕاست بووموە و چووم پشیان دوای ھواپرسین و چاكو چۆنی وتم:(ئرێ ئوە من دەناسن؟) ھردووكیان شانیان ھتكاندو بیك دەنگ:(یكم جارە دەت ی لو وتم:( تۆ ككبا كورتـــ نجڕووم كردە گ بینیـــن) كدایك بووی و كوڕی كی؟) گنجك وتی:(من كوڕی حم بۆرم و خوندەواریم نیی بس ئوەندەی دەزانم ل سانی تەكی ل دیوەخان ئاغا ل دایك بووم، فرموو چ ئیشـــت ھبوو؟) لناخـــوە ب خۆمم وت:(ئی ھاوار ھیش كوڕە خۆ ئو تەی من بۆت ساڵ و وەكو مژوو باس دەكرێ واباش لكوی ھاتووم بۆ ئوێ بگڕموە) نخت ســـرم ھكاندو وتم:(خۆشیتان، دەی بدوعا). بیك دەنگ:(بخرچـــی). ڕووم وەرچرخاندو

بپل پروزێ ئوم جھشت و ڕێ و ڕێ گڕاموە شار.(تبینی): ئم نوكتیش لناو خك باوە، ھربۆ خۆشی بیخونوە.

دەگنوە دەن كابرایكی پیر ب ڕگایكدا دەڕوا بایكی ل بردەب:(پیری و ھـــزار عیب) ك ئاوڕدەداتوە كس دیار نیی، دە:(كوڕە خۆ بگنجیش

ھر ئاوا بووم).

عیب نبی

شاخوان علی حمد

یەر

ەواد

ی

كمینكان و دانپیانانكی وەزیركی دەوتی عوسمانی بكوشتاری ئرمنكان

جمال پاشاو ملیك فیسڵ

یادەوەری شازادەیكی عرەب لنو حرەمسراكانی عوسمانیدا

لۆرانسكوشتاری ئرمنكان

تایبت ب ھونری بدرخانگۆرانیبژ ســـلیمی لوقمان ھونرمند بنیـــازە لـــو ماوەیـــدا دوو كلیپ بۆ گۆرانییكانی تۆماربكا، یكیان لشاری ھولـــر و ئویدیكیـــان لـــ شـــاری

سلمانی.لو بارەیوە ھونرمند لوقمان سلیم تایبت ب بدرخان گوتی: بنیازم كلیپ بۆ دوو گۆرانـــی ئنجامبدەم، ك یكیان

ل ھولـــرە بناوی مرگـــی ئوینك ل تكستی ئیســـماعیل محمد و ئاوازی خـــۆم و دابشـــكردنی میوزیكـــی كاروان رەمزان، ك ئم كارە كۆمپانیای چوارچرا ھدەست بكاری ونگرتنی و لالین سامان عدنان ونی دەگیرێ، ئگرچی ماوەیكی زۆرە ئو ھوام راگیاندووە، بم لبرئـــوەی كۆمپانیای چوارچرا چند ئامركی پشكوتوویان ھناوە و

چاوەڕوانی ھندكی ترن بۆی دواكوت، بـــم لوماوەیـــ برادەرانـــی چوارچرا پیوەندییان پوەكردم و پیان راگیاندم كارەكم ل ماوەیكی نزیك ئنجامبدرێ. وەرین-ە كناوی ھكلیپی دووەمیش بتكستی دیار ھبجیی و ئاوازی ساالر عبدوـــ و كاری میوزیكی ھبســـت سح، ئویش بیار فتاحی كامرامان كاری ونگرتنی بۆ دەكا و دەستخۆشیان

شـــم لـــمرھو دوو بم، ئـــدەكـــلسیدی ھمیش عشـــق، ك كاتی خۆی ل ســـتۆدیۆی میلـــۆدی و چوارچرا ئو

برھمیان بۆ تۆماركردووم.ســـبارەت ب ئمۆی ھونـــری كوردی ھاوكارییكانـــی و گۆڕانكارییـــكان و وەزارەتی رۆشـــنبیری و چندین توەری گرنگ ل ژمارەی داھاتوو، دیدارك لگڵ

ھونرمند لوقمان سلیم بخونوە.

ھونرمند لوقمان سلیم دوو كلیپی نوێ ئنجامدەدا

ھونرمند لوقمان سلیم

ژمارە (١٠٩)ی كانوونی دووەمی ٢٠٠٩/١/٨بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

8

پچوانكانیكك دەزانن وا ھندــــك ســــرمایدار ،وییق ناســــینوەیان لبنماكانــــی كچی ل گفتوگۆدا ھیچ شتك لبنماكانی ســــرمایداری نازانــــن، ئــــوان وادەزانن بب ،وەینھا پــــارە كۆكردنكاریــــان تبگینن، بوتكیــــان ســــوود ئــــوەی ھروەھــــا دەن ئمــــ كاری ئم نیی تا خزمــــت بــــ وت بگینــــن، بكو كاری حوكومتــــ ھموو خزمتــــك بگینت، لالیكی دیكوە كاتك شــــت گران دەكن گوێ بكس نــــادەن و منتی كس نازانن ببیانووی بازاڕی ئازاد، لمش سیرتر حوكومت پشگیری لبیانووەكیان دەكات بــــ ھاووتییانیش دەن بۆن چی دەكن بیكــــن ئمــــش وەك ك ،وای سانك ئو خۆیــــان ب ڕۆشــــنبیر پشــــگیری ك دەزانن، ئم لسرمایدارانی دیارە دەكــــن، توئمانیش دەمیان چور گفتوگۆشدا ل كراوە، بــــاس ل دنیــــای نوێ دەكــــن، ڕەتی ھموو ك تیی ی نا ســــ ە ڕكچــــی دەكنــــوە، دەــــن ھندك كس لپنــــاوی دیالــــۆگ واتا دەكن، دیالۆگدا تنھا قســــیان لنو ھبت، بابتكانــــدا كچی ك بــــاس لڕەســــنایتی دەكرت خۆیان بــــ دنیای مۆدرن دەبســــتنوە، ھیچ شــــتكیش ل دنیای مۆدرن نازانن، ئاغاكانیــــان ســــیرتر لــــوەش بــــم داناون، ئم قسانش لپۆستی گورەیان شــــانرەكجگ نھشــــتنی بیاری وەك ل شــــون گشــــتییكان، بم ئوانی جبجدەكن بشوەیكی سیرو سمرە دەیانوێ جگرەكشــــان بنببكن، ئوان ل پرســــگكان دوای پشــــكنین بت، دەن زەحمــــت نب پاكت و بخــــرە ناو ئو ڕەوا بشــــوازكی مئ ئوان ستوە، دەزانن، كچی تنھــــا ھقیان ك یكك ل شون گشتییكان جگرەی كشا، ئوا پی بن ئرە شونی گشـــــــتیی، دەكرێ

جگرەكت بكوژنییوە.

رەسول بختیار

كاتك لیكتر ناگین

علی حسن مستفابرایمی باییـــز ئاغای دزەیی خكی مخمور بوو و ھر لوش ژیاوە، ئـــو پیاوە بـــ نمونیـــ خۆی و ڵ دەست پگر لجوتیارەكانی ھكردن بعرب شـــاوەكانی كردنی بوون قغانی برگری و ل چندین قارەمانیتی ب ھاوتا عرەبكانیان دەرس داوە ك تا ھاتن سرحوكمی بعسیان و دارشـــتنی برنامیكی خۆیـــان تعریـــب بـــۆ پتوتـــر

نگرتوە.خورشـــید ئاغا و حمد ئمین ئاغا باشـــیان زۆر ھاوكارییكی بـــرای كردووە ب خۆیـــان و پیاوەكانیان. ھروەھا حوســـنی مـــالی ئاغای قازیخانش و مولود ھولری باوكی ھلوەیی محمد خوالخۆشـــبوو

ك لكاتی خۆی لـــ قی ھولر دادەنیشـــت و دوایی بـــاری كرد بۆ دووگردكان تـــا لگڵ حمد ئمین ئاغا كار بكات گایوە ك ئو چند پیاوكی دیك لو سردەم لالین حمد ئمیـــن ئاغا رەوانی گوندی (لھبان) كران الی خورشـــید ئاغا تا لوـــش ڕەوان بكرن بۆ الی برا

گورەیان برایم ئاغا ل مخمور. وێ برایم ئاغا بۆیان باس دەكا كلعرەبی ئلعوبد و ھندك ئلجبور ویجح لـــ شـــیرەتی دیكـــو عدەپڕنـــوە و لگـــڵ ژمارەیكیش بر كناوچ دانیشـــتووی عرەبی بوونت گیانـــی كوردەكانی قراج، نیایو بزانن ت ســـركھ نبگدەیگرن، دەیكـــوژن و تانیدەكن، دزیان لدەكن، دەبن، مرومات

چیـــان ل دەســـتیان ب قســـووری ناكن تا كوردان ھراســـان بكن و و دەمن. ئچۆڵ بك یان پكناوچعرەبـــكان بكوردانیان دەگووت ( برۆ لۆ داری ترێ ی ) وات ل دەشت ممنن و برۆن شـــاخكان. ئینجا برایم ئاغا جوتیارەكان دەكات چند كۆمـــك و چكداریان دەكا برەو ئاراســـتی چیایبلباس(قرەچـــوغ) ودەوروپشـــتی رەوانیـــان دەكا بۆ شڕی عارەبان. مام مولود ھولری لگڵ كۆمكی دەكسی ب سواری وغ دەچن الی (باقرت) و ماوەیك كان لست رادەگرن بزانن عارەبھكون، ژمارەیـــان چند و چ دەكن. تماشـــا دەكن عارەبـــكان ھموو بیانیان زوو بســـوار دن و بسر گرد و شـــون بـــرزەكان دەكون،

لـــ ھر جیك تـــۆز ببینن ھرش دەبن و ئگر كـــورد بت ئوا چی خوا پ ی ناخۆشـــ لگی دەكن. ئوارەیكی ھدەســـتن كوردەكان درەنگ بســـر گردی باقرت دەكون ك لراج و ڕناوەراســـتی ق ل كنوان ھـــردوو زبچوك وبادینان، رۆژئاوای گردەك كانیان لســـپئنیگای بر وتكتان دەبســـتنوە عارەبكان ك ل رۆژھت دەھاتن. تا بیانی دونیا كـــش و مات بوو، ســـواری كۆملـــك برەبیانـــی عرەب ھواش ھـــواش دن برەو نزیك گردەك نـــدەگ كـــ،گردەك قۆشم كانیان تاو دەدەن و بغوبسر گرد دەكون، لگڵ تاودانی كوردەكان ســـوارچاك وغكانیان لیان دن دەست و لیكم دەست ڕژ پنجیـــان لـــ بردەدەنوە و دووانیـــش بریندار دەكـــن، ئوانی دیك ب شپرزەیی ھریك بالیك دا ھدھاتـــن. كوردان ب دوو وغ و كۆمك چكیان دەســـت دەكوت الشی عارەبكان لوێ بج دن و دەگرنوە. ل مخمور برایم ئاغا و خكی شـــاری ئو رۆژە ئاھنگی گورە دەگرن ب بۆنی سركوتنی ئـــو قۆـــ و قۆكانـــی دیكش. جاركی دیك برایم ئاغای ك مرد و دوو پیاوی ل الیـــن ژمارەیكی ن. لرەب ڕاودەنرزۆر ســـواری عپشـــترا ل برایم ئاغا دەدەن و خۆی و وغكی بریندار دەكن. ئویش ب دەمانچ ( قرەبینا)یكی لیان دتـــ دەســـت و ب برینـــداری دوو عـــرەب دەكـــوژێ و ئوانی دیكش ڕادەكن، پاشان دوو پیاوەكی برایم ئاغا ئو ل پشت خۆیان سواردەكن ك لبۆ یلـــی عوە. عنو دەیب و دەمرە ناودارەكانی ئھ قارەمانبوو، ئو پیاوە (لك) بوو و خكی دوو شیوانی كندیناوە بوو، لگڵ چند ســـواركی دیك ل پیاوە ھرە

و كاتســـۆزەكانی ئرگ و دجببـــوو، علی عبۆ بدەســـتی خۆی زیاتر ل نۆ تعریب چی كوشتووە، تنھا ناوەكـــی عرەبی ناوچكی تۆقاندبـــوو، ك كۆچـــی دوای كرد عـــرەب دەیانگـــو ( وەال عافی لۆ

عزرائیل كوشتی علی عبۆ ).برایم ئاغا پاش ســـركوتنكانی و شكاندنی شاوەكانی یكمی تعریب ھدەست بداڕشـــتنی پیالنك بۆ پتو كردنی ج پ كوردان ل قراج. ھموو خكی مخمور و دەوروبری كۆ دەكاتوە و باسی پیالنكیان بۆ دەكات و ئوانیـــش زۆر بگرمی و دخۆشییوە ھاوكاری دەكن، ھر ما و مڕەك یان زیاتر پشـــكش دەكن ئویش بـــ پارەكی قتی مخمور دروست دەكات ل پانتاییكی گورە وەك سربازگیكی ل دەكات تاببت رەمـــزی مقاوەمتی كوردان برامبر تعریب، وەسیتیش دەكا ئگر مرد گۆرەكی ل شـــونكی ١٩٢٠ ل ك ،تی بر قرامبرز بب

كۆچی دوایی كرد.بۆیـــ وایان ناشـــت تاوەكـــو ھتا ھتای چاوی ل كوردان بت لسر

قتی مقاوەمت. ك لر یھ نی باسوەی شـــایئوەزیرانی ســـرۆك ھاشمی یاسین عراق و خـــودی ملیك فیســـل رۆی برچاویان ھبوو ل ھاندانی ئو عشـــیرەت عرەبان بۆ داگیر كردنی ناوچ كوردییكان. ھر ئو دەم كـــوردە زیندانییكانیان دەبردە حویج تا پرۆژەی ئاوی حویجیان وێ نیشـــترەب لنن و عكھ پج بكن. ملیك فیســـڵ دەستی كرد بـــ كینی زەوی كـــوردان، تا ی دەك پك خـــاوەن زەوییجارجا تۆ ملیكی یان مالكی، ئوەش ملیك تووڕە دەكا و بۆ ماوەیك واز

.نكارەكانی دەھ لبشی دوانزدەھم

علی حسن مستفا: ملیك فیسڵ و یاسین ھاشمی رۆی خراپیان گا ل ھاندانی عرەب

وتایكاربكفۆنی للك تسركجاران ھ *فرمانگیك ھبوو خكی دەچوو پیوەندی پدەكـــردن و بۆیان چـــاك دەكـــردەوە. بم ســـتا گوایدا مۆبایل گۆڕاوە ئردەمم ســـلتلفۆنی چاككردنوەی ئركی كۆمپانیایك گرتۆت ئستۆی خۆی. ئم كۆمپانیای شونی لسر نخش دیار نیی تنھا دەبت پیوەندی بـــ ژمـــارە (٠٦٦١٠٢) بكی كچـــك ژمارەكت ر دەبھ.وەندەیر ئم ھت، بوەردەگرلچاوەڕی چاككردنوە بیت. براستی پشینیان د خۆزگس) گوتوویان راستیان گوتووە، ك

ب كفن دز) !!* سیرە. بشـــی زۆری پرۆژەكانی ناو شاری ھولر چلیان ناچت جاركی دیك دەدرنوە بر نوكی كۆمپرســـرو ھدەتكندرن وەك پرۆژەی چیمنتۆكردنی گڕەكـــی بیرژیان و پشت نخۆشخانی فریاكوتن و شقامی چل

متری سر فولكی كشتوكاڵ......ھتد٠ براستی ئوھا بوات ھموو میزانیی عراق برمان ناگرت و ھتا ھتایش پرۆژەكانمان

ب ئنجام ناگات!.

فاوڵ

بدئاو

یگشت

فرید ئسســـرد بڕوەبری ســـنتری و كوردســـتان ســـتراتیجی لكۆینـــوەی یكك لو نووسرە چاالكانی ل زۆربی بوكـــراوە كوردییكان نووســـینی تایبتی جگ ،یـــدەبینـــرێ و رای جیاوازیشـــی ھلوەش سرنووســـری گۆڤاری (ســـنتری لكۆینوەی ستراتیجی كوردستان)ــ، لم ماوەیدا كتبكی ناوازەو دانســـقی لژر ناونیشـــانی (اصـــول العقائـــد البارزانیة) م كورتئ بو كتبارەت بچاپكرد، ســـ

دیدارەمان لگی سازكرد.ئا: بدرخان* بیرۆكی نووســـینی كتبی (اصول العقائد

البارزانیة) چۆن بوو، چۆن سریھدا؟- بیرم نای بیرۆكك چۆن الی من نالی خ بم من بایدا، بریھسشـــاراوەكانی مژووی كورد دەدەم،

پموای مژووی كورد زۆر الینی نامۆ و شاراوەی تیای، حزدەكم پردە لڕووی ھمام، بۆی ئو بابتم ھۆی ھۆیكیان، ئـــوە ھبژارد، دووەمیش ئوەی ك ل كوردســـتان ھیچ خـــك بقد خـــی بارزان رۆی سیاسی ل مژووی سیاسیمان ننواندووە، ئوە خك فراوانترین رۆی ھبـــووە، بم لھمانكاتدا شـــواوییك ھی لمژووی خی بارزان، تكییـــك ھی لنوان رۆ سیاسی و رۆ ئایینییكی، ئم مسلی زۆر سرنجی راكشام

و حزمكرد تاوتوی بكم.* دەبـــوا ئـــو كتبـــ ســـۆفییكی قابووی بارزانییان بینووسیبای، بم ب پچوانوە

تۆ ئو كارەكت كرد؟

- ئوە پیوەندی ب پســـپۆڕییوە ھی، كسك دەتوان بب ب پسپۆڕ ل الینكی دیاریكراو، بب ئوەی كتڵ بابگكی لیوەندییخۆی پھبـــ، بابتـــك ھدەبژرێ و دەتوانـــ لی قوبتـــوە و ھموو وكاتكانی تاوتوێ بكات، ئنالیدەتوانـــ شـــارەزایی لـــ خـــودی یوەندییان بپ كانی، كـــســـك

بابتكوە ھی زیاتر پیدا بكات.* پیــــەش كاتی خۆی لســــر ئــــوە یك دوو ھوــــی ھبوو، بم كامــــل نبوو، چۆنیتی پیداكردنی سرچاوە بۆ ئم كتبت چۆن بوو؟- پموایـــ ھوكانی ئو ھوی زۆر جدی و سركوتوو بوو، بم مبستی جیاوازن، مبســـتكان ئو لكۆینوە لسر بیروباوەڕی ئایینی بارزانییـــكان نبووە، ئو مســـلی الی ئو شـــتك بووە، ك نیویســـتووە خۆی لـــ قرەی نی داوە الیوو زیاتر ھبدات، ئكۆمیتـــی و الین مژووییكی خباتی خی بارزان نیشـــانبدات و لم رووەوە زۆر ســـركوتوو بوو، چندەھا رووداو ھی، ك ئگر ئو كتبی (بـــارزان وحرك وعی قومی موایكردبا، پالكردی) تۆمـــاری نكسی تر پیدا ندەبوو باسی بكا، لبرئوە كاركی مژوویی كردووە لـــم رووەوە، ئـــو بابتـــی ئو یكك ل بابت ھرە گرنگكان بۆ

تگیشتنی مژووی بارزانییكان.* بـــۆ ب زمانی عرەبی نووســـیت و بزمانی

كوردی نتنووسی؟ ر زمانی ئینگلیزیم بزانیایگـــئ -ب زمانـــی ئینگلیزی دەمنووســـی، مبیك لدواییـــدا بنیـــازم بم بو كتمساڵ ئئ موایكوردی و پبم بودەكمـــوە، كـــوردی ب ك یكم ھیمانكاتیشدا بیرۆكھلدەقـــ عرەبییكی ل لوبنان چاپ

بكموە.* بۆ ب زمانی عرەبی؟

- لبرئوەی پانتایی بوبوونوەی كتبك زیاتر دەب و پموای زیاتر

دەخوندرتوە و ج دەگرێ.* دەن مســـعود بارزانی، سرۆكی ھرمی كوردستان، گوتوویتی: خاوەنی ئو كتب زۆر

باش ل بیروباوەڕی بارزانییكان گیشتووە، سبارەت بم بڕزتان دەن چی؟

- باشـــتر وای ئو پرسیارە ل من نكـــن، بكو لو كســـی بكن كـــ گوتوویتی، نازانـــم تا چند شوانم لب ،راست یو قسئ

وابت.

فرید ئسسرد: ئگر زمانی ئینگلیزیم بزانیای ئو كتبم ب ئینگلیزی دەنووسی

فرید ئسسرد

مملكتی عیللتتیمی بدرخان - سلمانی

دوای ئوەی لرەو لوێ گوبیستی ئوەبووین شانۆگری مملكتی عیللت زیاد ل ١٠٠ رۆژە نمایشــــدەكرێ، راچكاین و ئو بردەوامییی بووە پرســــیار لبردەممان و بــــدوای وەم و ھۆكاری ئــــو بردەوامییی دەگڕاین و ھیوامان رییو شــــانۆگرۆژان ئ ك لدەخواســــت رۆژببینیــــن، بیریشــــتان نچ ســــیركردنی ئو ماندەوەش پبلیت بوو، یانی ئ ب رییشانۆگ رییو شــــانۆگیركردنی ئســــ ی دەچنوانئكسانی ب ئیش نین و سیركردنی ئو كارەیان

تنھا بۆ كات بسربردن ب، بۆی دوای ئوەی وەكو تیمی بدرخان سردانی سلمانیمان كردو ل دەرفتكدا توانیمان بچین ســــیركردنی ئو شانۆگریی، لوێ چندین راستیمان بۆ روون ،رییو شانۆگردەوامی ئبوون بۆ بگبۆوە، ب بریتی بوو ل ردەوامییو بكانی ئخا ل كیكۆمیدیا، چونك ئو شانۆگریی ل سرەتای تا كۆتاییكــــی ھر كۆمیدی بوو، بڕاســــتی ،كۆمیدیای ویســــتی بــــش زۆر پتم میللئئگر ب وردیش بوانین ئو كۆمیدیایی لو شــــانۆگریی نمایشــــكرا، ئوە ھمووی ئش م بــــك بوو، بكانی خو ئــــازارو موعاناتكۆمیدیا نمایشــــكرا، ل برامبر ئوەشدا زۆر ت كرا، كی میللــــنو ھڕوونی بــــاس لب

وایكــــردووە ئــــو گندەی و ھــــراو ھۆریایی ئستا دروستكن. لگڵ ھموو ئمانشدا ئو شانۆگریی ھندێ قس تدابوو ك بڕای ھندێ كس ئو قسان قســــی بازاڕی بوون و ناكرێ ل شانۆگرییكی وادا نمایشبكرێ، ك جۆرەھا

خك دن سیركردنی.جی ئاماژەی ئو شانۆگریی نووسینی وەحید حامدو وەرگانی تۆفیق عبدول و ئامادەكردن و دەرھنانی بكر مستفا بوو، ھریك ل: ماھیر حســــن، ئحمد جۆ، بیان زەریفی، كمال چاالك، ئحمد رەئوف، قادر جالل، بھادین نوری، كمال حمئمین، ھردی عوســــمان، ئومد محمد علی، شروان بختیار، كاروان حســــن، كیوان عوسمان، شــــكار فخرەدین)

شداربوون، لب رییو شانۆگر لكتوەكو ئچند رۆژی نمایشكش بكر مستفای دەرھنر رۆی دوو ئكتری بینیبوو، ك یكیان بھۆی پرس و ئویدیكیان بھۆی نخۆشی نیانتوانی

بشداربن.ل ژمارەكانــــی داھاتووی بدرخــــان راپۆرتك ســــبارەت بو شــــانۆگریی و دیــــدار لگڵ

كاستكی بخوننوە.

دیمنك ل شانۆگری مملكتی عیللت

٢٠٠٩

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كانی

(١٠٩

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

9

ارـــ

ـــوت

شیخ سربست برزنجیبغـــدا دەســـتدارانی كـــماوەی بتایبتـــی حكومتكـــی مالیكی و دەزگاســـربازی و ئمنیكـــی ربازو گرتۆتبـــر تازەیـــان سیاســـتكی برامبر كـــوردان، ئویش تاڕادەیكی برچاو خۆدزینوەیـــ لو بنانی چ لســـردەمی موعارەزەیان یائوەی لدەســـتووری تازەی عـــراق دەنگیان بۆداوە، ڕاشكاوانش باسی ئوە دەكن ك ئوێ دەمی بۆی بونرمیی لگڵ چونك كردووە ھسوكوتیان كوردان ھیچ سنوورو ناوچیكی ڕزگاركراویان لخواروو و ناوەڕاستی عراقدا نبووە چاالكی شۆڕشـــگانی تـــدا ئنجام بدەن، سركردەو زۆرینی بارەگاكانیان كوردســـتان رزگاركراوەكانی ناوچلبووە، پاش ڕووخانی بتكی بغداش بـــۆ دامزراندنـــوەی دەوتی تازەی عراق ل وئاستدانبوون بتوانن عراق بتواوی كۆنترۆڵ كن، بۆی بناچاری پنـــاو ھانایـــان بۆكوردوھزەكانـــی پشمرگی كوردستان ھنا بۆ پاراستنی ش كنو شـــوت ئنانكان، تناوچ توز دەناسرێ و حكومی سناوچبتازەكـــو پرلمان و دەزگا گرنگكانی تدایـــ، كـــورد برپرســـی یكمـــی

پارزگاریكردنی بوو .دەوتی تازەی عراق ھر لسرەتای دامزراندنییوە تائستا تووشی قیرانی ئمنی و داتپینی ژرخانی ئابووری و بمتمانیی ل دامو دەزگا ئیدارییكانی رفراوان ڕووی لكی بییندەبووە، گحوكم كردووە،شڕی تایفی و تسفیی حیسابات لنوان مزھب جیاوازەكان سیمای ڕوونی دەســـتدارانی عرەبی عراق، زۆرینی دەســـتو تاقمكانی دەستدار لھوی خۆدەومندكردنی ناشرعیانن بھر نرخك بۆیان بلوێ درغی ناكن دەستگوی دزی دەوەشنن و بـــرەو ھنـــدەران دەڕۆن بـــ ئوی حیســـاب بۆ خك ندارەكی بكن، ئوەی لناوەندی كارەسات و گژاوەكان ســـرگرمی ســـارژكردنی برینكان و ھوی بنبكردنی گندەی، شـــڕی ڕی كۆنڕی تیرۆر، شـــفی، شـــتایبعسییكانی دەســـت سوور بخونی رۆی ئم میللت، شڕی قاعیدە دەكات و قۆـــی مردانی ھمایـــوە كوردو یوایپ تی، كـــیكتییركردایســـدەبـــ عراقی تازە لســـربنمایكی تازە بونیات بنرتـــوە، تیدا ھموو پكھاتكانی بشـــداربن و ھاووتی و ھاونیشتمانی پل یك بن، بشداریكردنی كوردان لداڕشتنی دەســـتوورو بیارو دەنـــگ بۆ دانی خاڵ و بندەكانی خای وەرچرخانی گڕانوەی متمانی نوان ســـركردایتی كوردو دەستی تازەی حوكمی بغدابوو، ھرچندە كمترین داخوازیكانـــی شـــۆڕش و ڕاپرینـــی لخۆگرت لگڵ ئوەشدا سركردایتی كورد ئامادەیـــی تواوی نیشـــاندا بۆ بشداری و سرلنوێ دامزراندنوەی دەوتـــی تـــازەی عـــراق، بھموو ســـنگییوە ھات میدانـــی ملمالن و برەنگار بوونـــوەی نیارانی عراقی تـــازە زۆرچـــاك ئوەشـــی لبرچاو بوو، ك كۆنپرســـت و شۆڤنیی داخ

لدكانـــی نـــاوەوەو دەرەوەی عراق تازان و گۆڕانكارییرگیز چاویان بھھنایـــو ئامادەنیـــن، كمترین ماف و دەســـكوتكانی خكی كوردســـتان بســـلمنن، بناچاری ســـری بی و پابندبوونیـــان بـــۆ ھنـــدێ مادەو

بگكانی دەستوورشۆڕكردووە . ر لـــراق ھـــتـــی تـــازەی عدەوحكومتكـــی ( عـــالوی و جعفری تادەگاتـــ مالیكی) ھیچیـــان ئامادەیی كشـــكانی نیی نبووەو تواویـــان كورد چارەكن تـــا لعراقكی ئارام و دیموكراتدا ئاسوودە بن، دانانی سرانی كوردی لپۆســـت سیادییكان بشكی كمی ئو داخوازیانی، ك سركردایتی كوردی ب موستحقاتی دەزان منتیش نیی لســـركوردان تاڕۆژان بچاوی كـــوردان دابدرتـــوە، داخوازییكانی كورد خۆیان لزۆر شـــتی گرنگی وەك بڕەسمی ناســـاندنی سنووری ھرمی كوردســـتان، گۆڕینـــی دراوی عراقی و ب كوردی لسرنووســـینی، میزانیی بڕەچاوكردنی كوردســـتان ھرمـــی ژمارەی دانیشتوانی كورد لسرتاسری عراقدا، ئای عـــراق و ڕەنگدانوەی دارایی دەستی تیدا، ناونتوەكان ھرـــم و ســـرچاوە ســـامانییكانی كانـــی دیكوت و ئـــاوو كانوەك نـــناساندنی ھزی پشمرگی كوردستان وەك ھزكی نیزامـــی و پ چك كردن سربازگوشـــونی دروســـتكردنی و كـــردن و مووچشـــق پوەو موانحپدانیـــان، بڕەســـمی داوای لبوردن لگلی كورد لسر مسلی ئنفال

و جینۆســـایدو كیمیابارانـــی كوردان، قرەبووكردنـــوەی زیـــان لكوتوانی كـــوردان لـــو ھمـــوو ماورانییی مر دەستی ڕژسر كورداھات لسبیك لـــدوای یككانی عـــراق زۆری دیككدەكرێ چندین یاسای بۆ دەركرێ ل پرلمانی عراق . ئمان مشـــتكن لخرواری كشو ملمالنیكانی كورد

و حكومتی بغدا . نی دكتییركردایكوردو ســـ كات ،النسو مك لكر یرباســـی ھس ك بعس، دارودەستلگۆڕنراوەكانی بنـــاوو جلوبرگی تازەوە خزاونتوە ناوپرلمـــان و ســـوپاو دەزگا ئمنی و پۆلیســـییكی حكومتی تازە، زۆر بشـــرمان لـــڕووی نونرانی كورد بنكان دەوەستنوە ھموو وەعدەو ڕەتدەكنـــوە، وەك ئوەی كورد ھیچ ڕۆی نبووبـــ ل پرۆســـی ئازادی عراق، كوردان بگرەشون و ئاژاوەچی لقـــم دەدەن، ئـــو تققینـــوەو كوشتن و دەربدەركردنانی لو ماوەی دوایی لموس و تلعفرو كركووك ڕوویاندا ئۆباكی دەخن ئســـتۆی كورد، ھزی پشمرگ بچتو ڕگرو میلیشیای لیاسا دەرچووباس دەكن، بیارمتیدەرو ھاریكاری دەستو تاقمی قاعیدەو بچوەكانی سدامی دەشوبھنن، ئو ناوچانی ناویان لناوە (المناطق المتنـــازع علیھـــا ) دەكن ســـنووری رســـیان و ھكتتی حكومدەســـو ســـولیمانی (ھولرو پارزگاكی دھۆك) ناودەنن ھرمی شیمالی عراق بالیانوە قورس دەستواژەی ( ھرمی

نامگب نن و لكاربكوردستان ) ب ن، پتر لبككانیان كاری پڕەســـمیی٤٥٪ ی خاكـــی بپیتی كوردســـتانیان دابیوە بخاكی ئوممی عرەبی دەزانن بگڕنوە بھیچ جۆرـــك ئامادەنین بۆ منیقـــی عق و مـــژوو تاقبووی ڕاستییكان بكن و بۆیكجارەكی ئارامی و دنوایی بخكی عراق و كوردستان

ببخشن . راقدا جگعرانی تازەی حوكـــم لســـلالینكوردییكـــی بھـــۆی كوردو و نیمچھمنی ھاوپیمانان ھزەكانی و لشـــارەكانی خواروو ئارامییكیان ناوەراست دەستبركردووە بلخۆبایی بوونوە بـــ پـــرس و ڕاو ڕاوژكردن كوتنـــ ھنانـــی ھزی ســـربازی و دامزراندنـــی ھزەكانی ســـحوە لو ناوچانـــی، كـــ پیـــان دەوترت ( كشـــدارەكان ) ھڕەشـــیان لكوردو ھزی پشـــمرگ كرد، كـــ دەب ئو دەڤران چۆكـــن ببیانووی ئوەی( سنوورەك لتیرۆرستان پاك دەكنوە)، بتایبتی لخانقین وجلوالو موسل وكركووك وگرمیان بگشـــتی واشیان ڕاگیاند گۆیا كورد لســـنووری خۆی تجاوزی كردووە، میلیشـــیاكانی كورد ویستكداوە، پت و ناوچانئارامیان لحدیان بۆدانرێ، ئگـــر الملیان كرد بزەبـــری ھز لو ناوچانـــ دەركرن و بیانگڕننوە ئو شـــۆنانی پش ڕووخانی بتكی بغدا، وات سنووری بنكشانوەشیان حیسابی ھلی ٣٦، ڕگرو ل یاســـادەرچوویان بۆدەكرێ، چاك دانـــوەی ســـركردایتی كوردو ی كوردستان، كرگشـــمزەكانی پھلڕۆژانـــی ســـخت و دژواردا بھانای سرانی عرەبی دەوتی تازەی عرەبی وە، كتوە دەدروە ھاتن بـــراقییعمافی ئوەیان نیی تنانت پارزگاری ل دەسكوتكانی شۆڕش و راپڕینیش بكن پاســـاویان ئوەی( عراق وتی ھموان ھمـــوو وەك یك دەیپارزین ) لو شـــونانی پویســـت كات داوا لســـرانی كـــورد دەكـــرێ ھزەكانی كوردیان بۆ ڕەوان كن تا شڕی تیرۆرو ن، كباندەكانـــی ئیرھابیان بـــۆ بكپویستیان پیان نما ئی شونكان جبـــن، ئگرنـــا دەبنـــ بشـــك لمیلیشیای تكدەر، ئوەش كرگرتیی و قۆرۆچیتی نبـــ ھیچ ناوكی تری

نیشتمانی ل نادۆزرتوە.كـــوردو ســـركردایتییكی بـــۆ ئم مســـلی باجی زۆریانداو ب دەیان پشمرگی قارەمان و كادیری تكۆشر بوونـــ قوربانی، پایكانـــی دەوتی مالیكی پ قایم بوون و ئارامی گایوە زۆر ناوچـــو ئیرھابی لـــ دەرپڕنرا و بھپرســـت كورد لبرامبـــردا تكدەرو ئاژاوەگ ناســـرا، ئســـتاش لڕۆژناموگۆڤارو تنانت سایتكانی ئنترنـــت و میدیاكان ڕۆژان لالین شۆڤنیی عرەبكان و دەوتانی ئیقلیمی دەزگا ئمنی موخابراتییكانیان، ھزە ســـبازییكانیان، راگیاندنكانیـــان ردانردەوام بۆ وەشاندنی گورزی نامبو ناوزڕاندنـــی كـــوردو داخوازییكانی پرۆپاگندەی ئـــوە بودەكنوە كورد نتوەیكـــی جیاخوازە، كورد دەیوێ دەســـت بسر ســـرچاوەكانی داھاتی ئوممی عرەبی دابگرێ، كورد ئیسرائیلی دووەم، كورد بنیـــازە دراوی عراقی بگۆڕێ، كورد بنیازە سنووری جوگرافی و نخشـــی عـــراق دەســـكاربكات،

كورد بنیـــازە ناوچكانی خانقین و بدرەوجسان شـــنگارو و كركووك و ھیتر بخاتوەســـر نخشـــی ئو عراق، تری شـــارەكانی شـــونانی ك زەوتیان كـــردووەو ناویان لناوە ( ھرمی كوردستان )، وەك ئوەی بن كورد نتوەیكی شـــڕانی داگیركارە، پارچپارچكا، دەیوێ عـــراق كورد كورد بنیازە سنوور جیاكاتوە، كورد

ب نیازە ...بنیازە . بنیازە.ھموو ئو جنگی ئمـــۆ برپایان كردووە ڕاســـت شـــڕی ســـربازی و پالمـــاردان نیی، ھرچنـــدە ھرش ھـــر ســـربازییكانی پالمـــارە و لیك للشـــكری تورك و فارسكان بردەوامن و ڕۆژانـــ بتۆپ و تانك و الماری ناوچرەكانیان پڕكش ۆكفو دەدەن ســـنوورییكانی كوردســـتان ماورانی دروســـت دەكن ببیانووی ،كـــكڕوانانی پڕاوەدوونانـــی شـــدەیانوێ ئزموونی تازەی فیدرایتی كوردی لبنوە ھتكنن و لھموو دەســـكوتكان خاـــی كنـــوە، ئو ڕكوتن ستراتیجییی نوان عراق و ئمریكا، ك سوودو پاراستنی كوردانی تدایـــ مۆرنكـــرێ، بمۆرنكردنـــی دەتوانن ھموو ھل سوورەكانی تایبت بكوردســـتان ببزنـــن و لـــ ڕگی ئابووقیكی تووند جاركی تر كوردستان بخنـــوە ژر چپۆكـــی داگیركاری و ئزموونكی ھوەشننوە، سرانی كوردی ناچار ب تنازوالت كن، ئگر ،شی بكلر حیسابی خاك وگسلداخوازییكانـــی كوردان ب( تعجیزی ) لقم دەدەن و واشـــی بودەكنوە كـــوردان ناتوانـــن حوكمانـــی خۆیان بكـــن و لســـر مســـلی دارایی و دەست كشـــو ناكۆكیان، لڕگی شڕو گچڵ پفرۆشـــتنوە دەیانوێ داسپاوكن، شـــڕكی ناچاری كورد كـــ ھرگیـــز خوازیای نییـــ بوەش دەرفت بۆ دەســـت توەردانی دەرەكی و ناوخۆ خۆشـــدەكن لپاشان بناوی كمن و ئاسایشـــی ناوچوەی ئانگدووبـــارە ھزە ســـركوتكرەكانیان و عرەبی دیكتاتورییكـــی تدەســـدادەسپننوە، بسركوردوكوردستان و مالیكـــی دووفاقـــی سیاســـتی و كـــورد برامبـــر حكومتكـــی داخوازییكانی ڕوون چ بدەست تكڵ یمانوەی پوەو زیندووكردنـــكردنـــدووقۆی و ســـ قۆییكانـــی لگڵ دەوتئیقلیمییـــكان چ بخۆگلكردن برامبر دەركرنی كورد لو شونانی كوردیـــان تدای یـــا بدابینی ھندێ ھۆزو تیرەی كورد لكـــورد بوونیان و لدەستووری بكمینكان ناساندنیان عراق یـــا داواكـــردن و پاپســـتۆی زیاتـــر بۆســـر ســـركردایتی كورد ندێ داخـــوازی، كھنـــان لوازھب مكانی كورد و رژكدادانڕوپموو شھیك لدوای یككانی عراقی لســـر

دووبارەبۆتوە.ھـــردوو وەك مالكـــی حكومتـــی حكومتكی پشـــوو ھیچـــی بۆكورد پ نییـــ تنھا لـــكات بفیـــرۆدان نب، بوەش گـــرەوی خۆپچككردن و بھزكردنـــی ماشـــن جنگییكی دەباتـــوە و بنـــاوی یـــك پارچیی خاكـــی عـــراق كاری لســـردەكات، لبرامبریشدا عراق ببشك لوتی عرەبـــی دەزانـــ و ئامادەنییـــ ھیچ نتوەیكی تری غیرە عرەبی بشك

لجـــوی دەســـتی حوكمی ھب و تیدا ب ھاووتی پلیك ئژماربكرێ، ئوەی ئمۆ ھیـــ بئمری واقیعی ھروەختك دەكرێ ك تماشادەكن، دەرفتیان بۆ ھكوێ ئو سیاســـتی ئمری واقیع بگۆڕن و لی پشـــیمان ببنـــوە، نموونی زینـــدوو زۆرن لو ڕووەوە، ك لمادەكانی دەســـتووریدا دەركوتن و چۆن پاشكشیان تداكرد ئامادەش نین لھیـــچ دەنگدانیكی تری ئو مادە دەســـتووریانی پیوەســـت بكـــورد بنـــوە ھۆـــی پرلمان و جۆرك لھاوپیمانـــی لگڵ الینی كوردی ببســـتن بـــۆ ب دەســـتووری كردنی بگو بابتكانی بپچوانوە چندین ڕكوتنی ســـازدانی ئامادەی الینن دژی كوردان، لباربردنی مادەی ١٤٠ و دەركردنی ھزی پشـــمرگ لو ناوچانـــی تادونیكی زوو بخونی كـــوردان ئازادكراو پارـــزگاری لكرا، تۆمتباركردنی كورد بگۆڕینی دیمۆگرافی كركووك و موســـ و زۆر شونی تر، ر بكاری سواشكی چھاندانی تاقممیتی توركی بناوی ( برەی توركمانی ) و دژایتـــی ئاشـــكرایان بـــۆ كوردو كوردستان تائوەی وشی (كوردستان ) لسرالپڕەی ڕۆژنامكیان، ك ناوی ( قلع ) یو لكركووك دەردەچ بكن بشـــیمال، تنانت سرۆكی ھرمی كوردســـتانیش بناوی ( حاكـــم ادارە الشـــمال ) ی ناودەبن، جگ لدەیان بوختان و درۆو دەلســـو سووكایتی و كوشـــتن كوردســـتان، و بكـــورد مســـیحییكانیش دەربدەركردنـــی لموس وشـــونانی دیك بدەسیسی كوردانی دەزانـــن و دنیایان بو باس و خواســـ وروژاندووە كچـــی مالیكی و حكومتكـــی لبرامبـــر دەركردنی كوردان نقیان لخۆبیوەو لژرلوەوە بزەیاندێ، مالیكیش وەك نبای دیب و نباران بتنگ مرگساتی كوردانوە ســـیحیش ڕۆژانو بۆ برادەرانی منییگڕانوەوقرەبووكردنوەی لخمـــی زیانكانیان، كچی ئو سدان ھزار كـــوردەی بدەســـتی ئیرھاب ئـــاوارەو كـــوژراو ماوـــران كـــرا، ناب كس

ھرباسیشی بكا تانتۆم بـــو كوردان تاوانباركردنی كوردە، دوژمنانی چپنی پیالنكی ك ل نـــاوەوە پاشـــماوەكانی بعس و شۆڤینیســـتكان كاری لسردەكن و لـــدەرەوەش دەوتانـــی ئیقلیمـــی كوردیـــش ویســـتپ ھاریكاریانـــن، ئســـتوور پشـــت لبرامبـــردا ركخســـتنوەی و بجماوەرەكـــی سیاســـتكی گرتنبری ناوماـــی، ھمنانی خۆپارز ل شـــڕوگچڵ، دۆزینوەی ھلی كارو ئاوەدانكردنوەی ســـرلنوی دھاتكان، قبووڵ كردنی ڕای برامبرو تیاركردنوەی لشكری شۆڕشگری كوردستان، دۆستایتیكردنی لســـربنمانی دەوروبر دەۆتانی برژەوەنـــدی ھاوبـــش، یكدەنگی و دەتوانی ڕیزەكان یكیتی پاراســـتنی تپڕكا، وقۆناغئ وتووانركســـئوانش، ك ب خیای دیكتاتۆریانو بیری تسكی داگیركاری لگۆڕەپانكن ملدان و تسلیم ب ئیرادەی حقخوازی نب ھیچی دیك فریایان ناكوێ، دەنا مژوو رەحمیان پنـــاكاو وەك ھموو فرمانەوا دیكتاتـــۆرەكان تووڕدەدرن و شرمزاری دنیاو ڕووڕەشی بردەمی

دادگای یزدان وگل دەبن .

كوردو سیاستی دووفاقی مالیكی

باوكی دابانلبارودۆخكـــی چاكســـازی بگنامـــی زۆر ناســـك و گونجـــاو مۆركـــرا، چونكـــپداویســـتی بابتیانی بۆ پرۆسی ئازادی فیدرالـــی عراقكـــی دروســـتكردنوەی و خۆ دوور لر بكگرتووی ســـمانی یرلپئیقلیمییكان. تـــدەو توەردانی دەســـت جگ لم بۆ برەنگاربوونوەو زابوون بسر كۆســـپ و تگرەكان لكاتی مۆركردنی ئم بگنامی لســـرەتا شپرزەو ملمالنیكی چو پـــو حیواركـــی زۆر روویـــدا لنوان الینكان بۆ چارەســـر كردنـــی قیرانكان ئمریكا. لگـــڵ ركوتـــن بـــۆ بســـتنی باشـــتروابوو چاكســـازی پـــش مۆركردنـــی پیماننامكـــی نـــوان عـــراق و ئمریكا بووایـــ، بم بھـــۆی ملمالنـــی ھندك

لالینـــ ســـوننی و رەوتی ســـدر نتوانرا لكاتی خۆی بئنجام بگات، چونك واباش بـــوو جۆرـــك لـــ دیموكراتیـــت و ئازادی ،یلسم مر ئســـین لت بۆ رادەرببھبـــۆ ئـــوەی بیســـلمنیین عراقـــی ئمۆ .ی دەســـتی دكتاتـــۆرەكان نیینراقی دوعچاكســـازی بگنامیـــی ئـــم دەبـــت واقیـــع، ئـــرزی لســـر جبجبكرـــت بشوەیك ببت ھنان كایی بارودۆخكی عـــراق ئـــوەی بـــۆ سیاســـی، لبـــاری ئـــاوەدان بكینـــوە لھمـــوو روویكوە.ئـــم بگنامـــی چاكســـازی پیوەنـــدی راســـتوخۆی بســـرۆكی وەزیرانـــی عراق بڕز(نـــوری مالكـــی) یـــوە ھیـــ. پش ســـرۆكی یـــنامگب ئـــم مۆركردنـــی وەزیـــران ھموو الینكانـــی پراوزكردبوو ماوەیك بوو ئـــم حكومتی، ك ل عراق

فرمانەوایـــی دەكرد جۆرك لـــ تاكەوی نانم الیكی بۆ ئپیادەكردبوو، ھیچ حسابندەكـــرد، كـــ توافقیـــان پـــك ھنابوو.جگـــ لم ئـــم بیارانی، كـــ دەردەچوو بوونی كوردیان فرامۆش كردبوو، تارادەیك وەك پویســـت نبوو، لگڵ ئمی لیستی ھاوپیمانی كوردستان و یكگرتووی ئیسالمی نونرایتی كوردیان دەكرد ب قورســـایكی باش ل بغدا. ئگر بكارھنانی دەســـت لـــ بغدا ب قورســـایی ھزەكانی الینكان بوای، ئو كات ب ھیچ دوودی ناومان دەبرد ب حكومتـــی توافق. ئـــم پراوزكردنی لـــ چاكســـازی وایكـــرد پشـــگیری كـــورد بـــۆ دیتنـــوەی میكانیزمی سیاســـی بكین گونجاو ھر لـــ جبجكردنـــی بندەكانی دەســـتوور و دەســـتی قـــزاو چۆنیتـــی سیاســـی....ھتد.لعراق. بشـــداریكردنی

كاتك ئـــم ركوتن گرنگـــی دەردەكوت، بت میدانـــی جبجكردن، بكردار ئگر گۆرینـــی بـــۆ میكانیـــزم دانانـــی واتـــواقیـــع. ئـــرزی لســـر كـــردەوە بـــبۆی دەبـــت الین پیوەنـــدارەكان كش و ناتوانین ل دی و چونكنـــبار بھوای لھپشـــوی و ملمالن دیالۆگی چارەسركردن بكاربنیـــن و پشـــگیری لـــكاری لژنكان بكیـــن و ئارامی مام بكیـــن بڕزگرتنی بیـــروڕای برامبـــر و یكتـــر قبووكـــردن. وتنكم ری ئـــدژان نـــم الیـــك لكی(رەوتـــی ســـدر) بوو ھـــر لســـرەتاوەو نانوەكانیانمان پشـــوی خۆمـــان بچاوی م لت، بوە دكانـــیاندنگای راگر لـــ كنامگوت و بركنجامی راســـتی ســـئمۆركـــرا، چونك لبـــر ژەوەنـــدی ھموو ئمـــۆ عراقـــك ،راقدایـــع گلـــی

.كـــالی ھمـــوو بیارمتـــی پویســـتی لیستی ھاوپیمانی و یكگرتووی ئیسالمی، كـــ نونرایتی كورد دەكـــن ل ئنجونی نیشـــتمانی عراق لگڵ لیســـتی ئیئتالفی شیعی خوازیاری ئوەن، سرۆكی دەستی جبجكردن ھزی عراق لســـوپاو پۆلیس بكارنھنت بۆ یكالیی كردنوەی كشكان وەك روویدا لناوچی قرەتپ و جبارەو خانقیـــن. جگ لمـــ جبجكردنی ماددەی (١٤٠) ی دەســـتووری عراق جبجكردنكی ل ئســـتۆی سرۆكی وەزیرانی عراق بپی مـــاددەی (٨٠/٧٨) چونك ســـرۆك وەزیران ســـنووری دەســـتی زۆر فراوانـــ و خۆی ســـرۆكی ھزە چكدارەكان و جبجكری دەســـتكان. ھـــر بۆیـــش ماوەیـــك تاكـــەوی كاری دەكردو ھیچ حســـابكی بۆ نامگم بم ئـــدەكـــرد. بكان ننـــالیچاكسازی سنووركی دانا تارادەیك دوودی و دڕاوكی لنـــاو دڵ و دەروونی الینكان رەوانـــدەوە، بتایبتی لناو میللتی كورد.

پراوزكردنی كورد لسرچاوەی بیار وایكرد پشتگیری ل چاكسازی سیاسی بكین

غزەو كوردكوردكی موسمان

ناك ــ ل یكك ــ ل شـــوانـــدا لـــم ڕاستوخۆ ك عــرەبــی، ئاسمانییكانی پخشی دەكرد، قسكردن بوو لسر كرتی غزەو كشی مزومیتی گلی فستین، ی سۆزداری و ئاگریناوی الی وابوو، كوشببو قسان شقامی عرەبی ھدەستتوەو ،ندەڕووخ ئیسرائیلیش تاراجی و تخت مامۆستای ئو یا وتاربژە ئو قسكانی ل قــرەداغــی) (د.عــلــی قتر زانكۆیی

قرزاوی قرزاویتر، ل ئوسام ئوسامتر، ل خلیفتر، ڕاشدییكان لیفخ لئسحابكان ئسحابتر، ل سرۆكی وتانی تنتاویتر، تنتاوی ل عرەبتر، عرەبی

شلم كورم ناپارزم قسی دەكرد.ئاگری دەكرد، قسكانیم سیری ھرچند كرد، ــوەم ئ پرسیاری منیش لدەباری، ــوردان، ك عامی و قتل لبرامبر ئاخۆ عرەب و موسلمانانی جیھان ئو بزمیان بڕەسمی قتر ئاخۆ بۆچی وتی یا كرد؟ ئو قسانی ندەكردو تووشی قوڕبسركی ئو ئاخۆ كــرد! قرەداغیان وەكــو كــوردی ھمان كورد نازان زمانستب مامۆستا دووبــارە ئیوبی سحددینی سیاستی

ئازاد كس ھیچ بۆ قودس كورد ناكاتوە! مامدەكات ژیران كورد بكو ناكات، كوردستان كوردو ،ب یكك ھر :دە و بنت نو كای سیاسیی نودوتییكان، ئوا ئمش ل ڕۆژانی موسیبت بھانایوە دین و شفاعتی بۆ دەخوازین، خۆ ئگر ،نكارمان بھكی سووتاو بیوەكو وەرەق ل عوسمانی و سفوی سردەمی وەكــو شردەمس ئو ئگر چادراندا، شڕی بناوی پیرۆزی قورئان ب سورەتی (ئنفال) شرەفی كوردان بخن نو تابووتوە، لم رۆوە كورد زاناو مامۆستای ئایین و زمانزانی لبر ــم ب ،یھ باشی دیبلۆماتی و نژندین ھۆكاری دەرەكی و ناوەكی ناپچ

سر ئوەی قسان بكن، ھر ڕۆژەی كارك بورووژن ل ساك، كوردان دەتوانن دۆست

و دوژمن ئاگاداربكنوە.تۆ بڕز: دەم، قرەداغی علی مال بقتر وەكو بری بخرو وتكی لنو دەژیت، ڕاست ھندێ جار مزگوت دروست دروستت مزگوتكانی ــارەی ژم دەكیت، كردووە س برامبر خوندنگاكان، ئستاش پرەپدانی زانكۆو دروستكردنی ســرەڕای شرەداغ، كورد دەخوازی كقلۆژی لكنتوەكو و بكات چارەسر نتوایتییكان كستی خاوەنی دیك میللتكانی ھموو معنوی خۆی بت، كورد لمژە گوتویتی:

.(تاوت بمزگ بتا ماڵ ھ)

سر ئوەی قسان بكن، ھر ڕۆژەی كارك بورووژن ل ساك، كوردان دەتوانن دۆست سر ئوەی قسان بكن، ھر ڕۆژەی كارك بورووژن ل ساك، كوردان دەتوانن دۆست سر ئوەی قسان بكن، ھر ڕۆژەی كارك

تۆ بڕز: دەم، قرەداغی علی مال بقتر وەكو بری بخرو وتكی لنو تۆ بڕز: دەم، قرەداغی علی مال بقتر وەكو بری بخرو وتكی لنو تۆ بڕز: دەم، قرەداغی علی مال ب

دەژیت، ڕاست ھندێ جار مزگوت دروست دروستت مزگوتكانی ــارەی ژم دەكیت، دەژیت، ڕاست ھندێ جار مزگوت دروست دروستت مزگوتكانی ــارەی ژم دەكیت، دەژیت، ڕاست ھندێ جار مزگوت دروست

كردووە س برامبر خوندنگاكان، ئستاش پرەپدانی زانكۆو دروستكردنی ســرەڕای شرەداغ، كورد دەخوازی كقلۆژی لكنتوەكو و بكات چارەسر نتوایتییكان كستی خاوەنی دیك میللتكانی ھموو معنوی خۆی بت، كورد لمژە گوتویتی:

نوری مالیكی

دكتۆر علی قرەداغی

ژمارە (١٠٩)ی كانوونی دووەمی ٢٠٠٩/١/٨بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

10

قۆبی مه به ســـت له و قۆبیه نییه ، که له ســـعودیه ی ن به پعه ره بی ئیسالمی ئه و که سانه ی سزاده دریاساو شه یعه تی ئیسالم به شمشر قۆیان ده برن، به کو مه به ست له و قۆبریه یه، که که سک به ھه ر جۆرک له جۆره کانی فروفل یا مام کردن له گه ڵ نرو سامانی ئه و که سه برفکی تردا پاره سکه س ی بوو به زه ره ر، که ئـــه وه ش لیا بخوا یـــا ببنڕەتدا وا نبت، ئه وانه ش به پی کات دەرفت

بۆ ھه لکه وتن و پالنی دارژراو ئامانج ده پکن. که وتب تیان بــــۆ ھهپه نابه رانــــی تاراوگه دەرفگورزی خۆیان وه شاندووه ، جا له بانک ب یا له کۆمپانیاکان یا له ھه ر که ســــکی که له وێ به ھۆی کارکــــردن یا به ھۆی براده رایه تی که ســــکی تر یا به ھــــۆی ھاو نه ته وه ییبــــون و پکه وه ژیان لــــه م شاره ی لیده ژی ناسیبتی، زۆرن ئه وانه ی پاره یان لــــه بانک قه رز کردووه یا که لو په لــــی ناوماڵ یا سه یاره یان به قست ھناوه و رایانکردووه و کری خانووی چه ند مانگیشــــیان نه داوه و گه ڕاونه ته وه بۆ زدی باب ھاووتیانی وباپیرانیان، عراقیــــش به ســــه رجه م نه ته وه کانییه وه پکھاته ی ھه ر یه که پشکی خۆی به ر ده کــــه وێ، ئه نجامــــده ران مه رج نییه ســــه ره تا قۆبر یــــا دز یا که ســــی خــــراپ بووبن، نه بوونی یا قه رداره یا ھه شــــیانه به یه کجاری بۆ وته که ی، گه ڕاوه ته وه بۆیه ئه م جــــۆره کارانه ی ئه نجامــــداوه، زۆر جــــار چاولکه ریــــش رۆلی خۆی ده بین، ھه شیانه له تاراوگه ماوه ته وه روبه ڕووی لپرسینه وه ی توند بۆته وه و غه رامه کراوه و باری گرانتر بووه ، به م به گشــــتی ئه وه ی ھه ر جۆرک له م جــــۆره کارانه ی ئه نجامداوه ، چووبت بۆھه ر شونک له م جیھانه ئه و شتانه ی به سه ره وه ماه و رۆژ به رۆژ پاره ی غه رامه ی زیادی دته سه ر، زۆر جاران ده ن ئه نجامده رانی ئه م کارانه له ھه ژاری و نه خونده وارییه ، به م ھه شیانه خاوه نی ئاستکی ھۆشیاریی و شه ھاده یه کی به رزه ، که سی وا ھه یه خاوه نی بوانامه ی دکتۆرایه، یا ده رچووی کۆلیژه

دیارو ناسراوه کانن گه ڕاونه ته وه بۆ والت.به م من باســــی که ســــکتان بۆ ده گرمه وه 281 ھــــه زار ئیــــرۆی کابرایه کی کرمانجی یه کــــک له شاره کانی کوردســــتانی باکووری بردووه ، پیه کی له ئه لمانیایه یه ککی تری له ده ڤــــه ری بادینانه، که چی به یه کجاریش نه گه ڕاوه ته وه، ئه وه ش چۆنه ؟ ســــه یدایه کی ئه م ده وروبه ری دھۆکه ی الی خۆمان خاوه نی دووژنه ، به ھۆی ســــه یدایه کی تره وه، که کرکار ده بت الی کرمانجکی کوردستانی تورکیا، کابرای کرمانج ده ناس، ســــه یدا وا خۆی پیشان ده دات، کــــه خه ریکــــی کاری بازرگانییــــه ، دیاره ســــه یدا له گه ڵ که سانی رژمی پشــــووی عراق و کوڕه کانی سه دام به جۆرک له جۆره کان ناسراوی ھه بووه و چه ند ونه یه کی له گه ل گرتــــوون، دوای راپه ڕینیش له ده ڤه ری بادینــــان چه ند ئه زبه نی و لپرسراوکه سانک له بنه ماه ی ســــولتانی مه زن ده ناســــ و ونه یان له گه ڵ ده گرێ، ھه مــــوو ئه م ونانــــه به ھه ڤالی کرمانج نیشــــانده دات، که ئه و که سکی پکرایی و ده ست رۆشــــتووه له عراق و کوردســــتان به رده وام خه ریکی بازرگانییه ، له سه ر حسابی خۆی ھه ڤالی کرمانج سه فه ر پده کات بۆ ئیتالیاو ھه فته یه ک له وێ ده مننه وه و ده گه رنه وه ، جارکی تر ده عوه تی کوردستانی ده کات و ده یباته دھــــۆکا ره نگین و ده الل، چه ند خانوه کــــی راقی و ریزه دوکانی نیشــــانده دات و دە ئه وانه ھی منن، به کوردییه که ی ریشــــۆله ئاســــا ھه ڤالی کرمانج دانه خــــۆره ده کات ، که ده گه ڕنه وه بۆ ئه لمانیــــا دوای ماوه یه ک ھه ڤال و ســــه یدا رکده که ون پکه وه مام بکه ن، سه یداش به گووته ی خۆی چكی بۆ حکو مه تی عراقی له رووســــیا ده کرت، ھه ڤالیش 281 ھه زار ئیرۆی ته سلیم ده کات، ھه ڤال کرمانج تاشــــه ش مانگ چاوه ردەکات، تارۆژکیان سه یدا ده گه ڕته وه پی ده برا کا ھه ق من، ئه ویش یه ک راســــت پیده برام ئه و چكی من ھینا ته سلیمی حکومه ت عراقم کرد، ئه وانیــــش چ پاره نه دانه من، به خۆشت بارودۆخی عراق ده بینی چۆنه ، من ئســــتا چ پاره م ال نییه ، به س ئه وراقی حکومه تم الھه نه گه ر ده خوازی بده مه توو، ئستاش کابرای راقئای خودێ من چ کربوو کوردێ ئ کرمانج ده لچ به سه ر سه رێ من ئینا ، ئه و به ال چ بوو تووشی من ھات، تا ئیستا ھه ڤالی کرمانج دوو جاران چۆته وه دھۆک سه یدا خۆشی پ نیشان نادات، کاتی سه یدا ده گه ڕتــــه وه بۆ ئه لمانیا ده برا من چ پاره نینه ما خۆ من ناکوژی له سه ر پاره ی، که نگی پارێ من

ھه بوو ئه زێ بده م ته !.

یوسف منتک - ئه لمانیا

ل تاراوگوە

ی ئازادالپڕە

بدرخان - لندەنفازیل جمال مســــتفا بسركوتن ٢٠٠٨ل مائاوایی وەدەســــتھنان و

دەكاتفازیــــل مامۆســــتا و كۆمنــــاس و وەرگەو خكی كوردستانو لسای ٢٠٠١ ەوەلبریتانیا نیشــــج بووە كلالین خزانكی ئینگلیزەوەوەك

كوڕی خۆیان پسندیان كردووه. بــــر لھاتنــــی بــــۆ بریتانیا ئو كۆمناسی بشــــی لكوردســــتان تــــواو ســــالحددینی زانكــــۆی كردبوو و بوانامی بكالۆریۆســــی

بدەستھناوه.بۆ گیشــــتنی لســــرەتای ھــــر شانشــــینیكگرتووەكان بــــردەوام بووەلخوندنی زمان و كۆمپیتر و بشــــداریكردن لخوولی جۆراو جۆر و چندین بوانامــــی ھ مجۆری

بدەستھناوەلوانش:-١- بوانامــــی تواوكردنــــی زمانی

ئینگلیزی تا ئاستی پگیشتوو.٢- بوانامــــی وانبــــژی زمانــــی ئینگلیزی (ئیسۆڵ). ٧٣٠٧ سیتی ئند

گید مایكرۆتیچینگ.٣- چــــوار بوانامــــی فربوونــــی ،ر (٢ ئــــی ســــی دی ئكۆمپیوتــــ

كلیت، ۆردپرۆسس).٤- بوانامی تواوكردنی پرۆگرامی بڕوبرایتیكردن، لالین سافۆرد

كاونس، سی ڤی ئس.خولكانــــی تواوكردنــــی -٥فریاكوتنی سرەتایی، بكارھنانی كامرای ڤیدیۆ، زانیــــاری دەربارەی ئایدز و ھچ ئای ڤی، چوساندنوەی پارزگاریكردنی ڕساكانی ڕەگزی، لتمنی فربوون منان، چۆنتی گورەســــای دا، خراپ مامكردن لگڵ كســــانی بداردا، سالمتی

كســــتی، زیانكانــــی ئلكھول و و......چنــــد دەرمانســــكرەكان

خولكی دیكه.تواوكردنــــی بوانامــــی -٦وەرگان و زمــــان تاقیكردنــــوەی لالین (مترۆپۆلیتان پۆلیس و ئای

.(ئۆ ئلوەرگان-یاســــای دبلــــۆم -٧بریتانیا و وس- زانكۆی سافۆرد-

ئینترپایت.٨- بكالۆریۆس لزمان و وەرگانی زارەكــــی و نووســــین لئینگلیــــزی زانكــــۆی ســــافۆرد و عرەبــــی –

لمانچستر.٩- ماستر لبواری زمان و وەرگانی زارەكــــی و نووســــین لئینگلیــــزی

و عرەبــــی و كــــوردی – زانكــــۆی مانچستر.

وەرگی ناوبــــراو ئســــتای كاری فرمییو ھموو جۆرەكانی وەرگان دەكات بــــۆ دام و دەزگاكانــــی وتی

بریتانیا. ناونیشانی تزی ماسترەكی بریتی

بوو له:"وەرگانی وشو و زاراوە یاساییكان كوردی سۆرانی، بۆ لئینگلیزییوە وەڕۆــــی وەرگی كوردی ســــۆرانی لمیانی كاركردن دا بۆ دادگا و پۆلیس و لبواری كاروباری پنابری دا".

بكالۆریۆسكی تزی ناونیشانی بریتی بوو له:-

"جیاوزیی كلتورییكان ل وەرگانی

متافۆر و ئیدیم و پندی پشــــینان لنوان ئینگلیزی و عرەبی و كوردی

دا".شــــایانی وتنــــ ك بــــۆ یكمجارە كتوژینــــوەی لــــو جۆرەئنجام

بدرت.زۆر دا كات لیــــك فازیــــل ككاری ســــركوتوانتوانیویتی خۆبخشی ڕكخراوەیی و سیاسی و خوندن و پیشش بكات و ھاوكاری كس و كاریشــــی بــــكات. ئو چند بووەلگڵ ھ جیاوازی پۆســــتكی شارەوانی و خزمتگوزاری تندروستی نیشـــــتمانی (ئــــن ئــــچ ئــــس) و خزمتگوزاری كۆمیتی و پندتن كۆلج و مانــــكات كۆلج و پۆلیس دەربارەی ڕنمایــــی فرمانگــــی و كۆمپانیــــای و مادەھۆشــــبرەكان دەیتبسی برۆتن و ڕفیوجی ئكشن و زانكۆی مانچستر و ڕكخراوی كۆچی

نودەوتی و نكست ستپ....ھتد.لھ مان كات دا كاری خۆبخشــــی كردووەبۆ چنــــد الینك ھ ندك

لوانه: - * دەستی سربخۆ بۆ ڕاوژكاریكرنی پۆلیس گروپــــی تایبت بكاروباری دەســــتی و كمنتوایتیــــكان پنابران و كۆچبران و ئینترناشناڵ سۆسایتی سر بزانكۆی مانچستر و چندین ڕكخراوی تریش. ئســــتا ناوبراو سرۆكی (ناوەندی كۆمگای

كوردی ھ رمی ما نچستره).لماوەی ٤ سای خوندن لزانكۆی ســــافۆرد فازیل تنھا یك ڕۆژیش ھــــر دوانكــــوت، لخونــــدن خوندكاراندا لگۆڤــــاری بۆیــــش بنمووننــــاوی ھنــــراو لالیــــن بوە خوندكارەكانوە مامۆســــتاو

ناسرا. كــــ دا تایبــــت یادكــــی لــــ

ڕكدەخرــــت سانلمانچســــتر بۆ ئــــو كســــانی كلبوارك دا بھرەمنــــدن یــــان ســــركوتون، فازیل لالیــــن ڕكخری ڕكخراوی (ننكست ســــتپ) (لویس كی)ــوە فازیل لبۆنكدا دەستنیشــــانكراو بانگكرا بۆ ســــر تختی شــــانۆ و نت) یمز ھزگارەوە(جپار لالین ختی پبخشراو ناوی لڕۆژنامدا Heart of City Awards.وبــــۆوهب

for Personal Achievementئستا لگڵ چند كسانكی ئینگلیزدا كۆمپانیایكیان دامزراندووە بناوی (تی ئس ٤ ئس ئــــی) بۆ كردنوەی خول و وۆرك شــــۆپ و ســــمینار و ســــبارەت ڕاوژكاری و توژینوە بچۆنتــــی بكارھنانــــی وەرگ و گرفت و ئاستنگكلتوری و ئاینیكان لپرۆسی وەرگان دا و تگیشتن لباكگراوندی كمیننتوایتیكان پویســــت ڕاپۆرتــــی نووســــینی و بــــۆ دام و دەزگاكانــــی حكومــــت و و پشــــنیار وەك ڕكخــــراوەكان چاكتركردنی لوكۆینوەبمبستی شوازی كاركردنیان و پشكشكردنی خزمتگوزاری باشــــتر بپنابران و داواكارانــــی پنابری و كۆچبران و كمینكانی تر. تازەترین كاری ئم كۆمپانیایبریتی بوو لنیشــــاندانی پرزنتیشــــنك بشوەی سیدشۆ

بناونیشانی (كوردستان پۆفایل). وەك برنامی ئایندەفازیل لھ وی كردنوەی بشی وەرگانبۆ كوردی-ئینگلیزی لزانكۆی مانچستر، بۆ ئم مبستش چند ھ وك دراوەو تا ڕاددەیكی بــــاش پۆژەككاری تدا

كراوەلكوردستان و لرەش. درخـــان پیرۆزبایـــی لـــنـــاوی دەزگای بب ین بفا دەكمال مســـتنـــدكار فازیل جخوبۆنی وەرگرتنی ماسترو نوخشش ل دكتۆرا.

كوردك له به ناوبانگترین زانكۆكانی بریتانیا ماسترنامی بواری زمان و وەرگانی زارەكی و نووسین له ئینگلیزی و عرەبی و كوردیدا وەردەگرت

پسار فایقزانكــــۆی ئدەبیاتــــی كۆلــــژی قوتابییكــــی ســــالحدین/ ھولر، لرگی توژینوەیك لــــ بارەی (٨) ســــای مژووی شــــاری ھولر،

بوانامی ماستری وەرگرت. نھرۆ محمد عبدولقادر ل دایكبووی ســــای ١٩٨١ـ، دەرچووی بشی مژوویی كۆلژی ئادابی زانكــــۆی ســــالحدین/ ھولرە، لــــ ھرچوار ی بووە، بكشر بمی سكندنی یی خوساپلی زۆر باشــــی با. وەكو رۆژنامنووسك كار دەكات و چندین بابت و لكۆینوەی مژوویی

بوكردۆتوە.قوتابی نھرۆ محمـــد عبدولقادر لرگـــی ماســـتری بوانامـــی توژینوەیكـــی مژوویـــی لژـــر سانی لنوان "ھولر ناونیشانی ك لـــوەیـــژین(١٩١٨-١٩٢٦)دا توبارودۆخی رامیاری" ب پلی زۆر باشی

با وەرگرت. یرنامم ماستی گفتوگۆكردنی ئژنلپكھاتبـــوون لـــ پ.د. عبدولفتاح علی یحیا بۆتانی ل زانكۆی دھۆك (ســـرۆك)، پ.ی.د دلـــر ئحمـــد حمد ل زانكۆی سلمانی (ئندام)، ســـوور لكاك بدود عمـــد.محزانكۆی سالحدین (ئندام) و پ.ی.د. سعدی حوسن ل زانكۆی سالحدین

.(كرشتیاری نامرپندام و سئ)گفتوگۆی ئم ماسترنامی ل ھۆی "فرھـــادی"ی زانكۆی ســـالحدین/ ھولـــر لـــ ٢٤ كانونـــی یكـــم/ دیســـمبر بڕوەچوو و دوای زیاتر ل س كاتژمر گفتوگۆكردن، بیاردرا ك بوانامی ماســـتر بـــ قوتابی

ببخشرت.نھرۆ محمد ل لدوانكی بۆ سایتب پیامنر دەربـــارەی ھبژاردنی ئم بابت بـــۆ توژینوەكی گوتی "تا ئســـتا توژینوەیكی چو پوختی ئكادیمـــی بم شـــوەی، ل بارەی بارودۆخی رامیاری شاری ھولر لو

ماوە مژووییدا ننووسراوە". ی كو قۆناغدەربـــارەی گرنگی ئـــ

ھیبـــژاردوە، توژینوەكی بـــۆ م قۆناغئـــ وەكرد كئامـــاژەی بب وەرچرخانكـــی گرنگی مژوویی بـــ كـــناوچ ـــت، كـــردردەژمگشـــتی و ھولر بتایبتـــی پیدا تپڕیووە، گوتیشی "بۆ نموون لو ماوەیـــدا كۆتایی ب چند ســـای حوكمانی عوســـمانییكان ھاتووە، دواتـــر بریتانییـــكان ھولریـــان دامزراندنی ھروەھا كردووە، داگیر دەوتـــی عراقـــی لـــو ماوەیدا و برقراركردنی دەستی عراق بسر ھولردا بشـــكی دیكی گرنكی ئو

."یماوەی دا زیاتر لوەیژینم توناوبراو لـــ٥٠٠ ســـرچاوەی كـــوردی، عرەبی، توركـــی و فارســـی ئینگلیـــزی، (عوســـمانی) بكار ھناوە، ھروەھا چنـــد ســـرچاوەیكی بكارھناوە ك بشـــكیان تا ئســـتا لـــ ھیچ توژینوەیك بكار نھنراون، لم بارەیـــوە گوتی "بـــۆ یكمین جارە پاپشـــت ب كۆمـــك دۆكیۆمنتی بریتانی، عراقی و عوسمانی چند رەوشـــی لبارەی نوم زانیارییكی ھولر ل دووتوی ئم توژینوەدا

خستۆتروو".گوتیشـــی "ئم توژینوەی زانیاری نوێ و دەگمنی ســـبارەت بو ماوە مژووییی ھولر لخۆگرتووە، بۆ نموون كۆمـــك راپۆرتی بریتانی ســـرچاوە وەكو توژینـــوەدا لم بكارھاتووە، ھروەھا سوودم ل چند رۆژنامیكی عراقی و كوردستانی ئو

سردەم وەرگرتووە".ئـــم ھســـنگاندنی دەربـــارەی توژینوەیـــ لالیـــن ســـرۆك و ئندامانی لژنـــی گفتوگۆكردنوە، نھرۆ محمـــد گوتی "ســـرۆك و ئندامانـــی لژنكـــ بـــ برچاوی ئامادەبووان، ستایشكی برچاوی ئو توژینوەیان كرد و ب توژینوەیكی

گرنگ و بایخداریان نیشان دا".

نھرۆ محمـــد ھروەھـــا ئاماژەی بوەكـــرد كـــ "لگـــڵ ئـــوەی من بھیچ شـــوەیك ل دەستخســـتنی ل چوارچوەی ســـرچاوەیك ھر كوردســـتان سم ســـنووری ھرمی ،بوومم نرخـــمتكـــردووە و كنبم ئگـــر الینـــی پیوەندار كار ئاســـانیان بۆم بكردایـــ، بۆ ئوەی ســـردانی ھردوو وتـــی توركیا و بریتانیـــا بكـــم، تاوەكو دەســـتم تو دوو وكانی ئـــنتدۆكیۆم بـــبگیشـــتای، ھروەھا رەوشی ئمنی بغدا لبارو گونجاوبوای بۆ ئوەی سردانی خانی بگنامكان بكم، ب گۆمان دیكۆمنتی زیاتر و چاكترم ب دەســـت دەكـــوت كـــ خزمتكی وەكـــژینتو بـــ بایخدارتـــری

دەگیاند".ناوەڕۆكـــی ئـــم توژینوەیـــ بم

:وەییشبشــــی یكــــم: پوختیكی بارودۆخی گشــــتی

ھولر بر ل سای ١٩١٨:ھلومرجـــی یكـــم: (تـــوەرەی جوگرافی، توەرەی دووەم:پوختیكی مژووی سیاســـی، توەرەی سیم:تـــوەرەی كارگری، ھلومرجـــی و ئابـــووری بارودۆخـــی چـــوارەم:

كۆمیتی). بشــــی دووەم: داگیركردنــــی ھولــــر لالین

بریتانیاو ھوستی دانیشتوان:(توەرەی یكم: دامزرانی دەستی بریتانیـــا لـــ ھولر و شـــوازی دووەم: تـــوەرەی بڕوەبردنـــی، دانیشـــتوانی ھولـــر ھوســـتی برامبـــر ب داگیـــركاری بریتانی، توەرەی سیم: ھولر ل نائارامی

سای ١٩٢٠دا). ی بردەم پرۆسب ر لولم: ھیشــــی ســــب

عراقی كردندا:ھوســـت یكـــم: (تـــوەرەی لبرامبر دانانی ملیك فیســـڵ، توەرەی دووەم: ھولرو ئنجومنی دامزرانـــدن (المجلس التاسیســـی)،

توەرەی ســـیم: ھولر ل بازنی كشی موس دا).

بشی چوارەم: پگی ھولر ل بزاڤی رزگاری خوازی كوردیدا:

(تـــوەرەی یكـــم: رۆـــی ھولر لـــ كۆمـــو ركخراوە كـــوردی و دووەم: تـــوەرەی عراقییكانـــدا، پیوەندی ھولر ب بزووتنوەكانی ســـیم: توەرەی محمود، شـــخ ھولرو سردانكی سمكۆی شكاك

و كاریگرییكانی ئۆزدەمیر).قوتابی ل كۆتایــــی توژینوەكیدا ب چند

ئنجامك گیشتووە، لوانش:بریتانییكان دەســـتی *ھاتنـــی گرنگ وەرچارخانكی كـــناوچ بۆ بوو، ھرچندە ل رووی ئاوەدانی و خزمتگوزاری دەسپككی باش بوو، ئمش ب براورد لگڵ ســـردەمی فرمانەوایتـــی عوســـمانی، بم شـــتكی ئو تۆی ل مینتییكانی شـــارەك كم نكـــردەوە، بكو بۆ ماوەیك دانیشتوانی بۆ دووبرەی دژ

بیك دابشكرد. ی كڕیـــن و یاخیبوونانو راپئـــ* ـــر ھاتولھ ی ١٩٢٠ لـــســـا لشـــارەكی گمارۆدانی دواتر ئاراوە لكوتوە، زیاتر پرچ كرداربوون، ھگری چند داواكارییكی برتسكی ســـنووردرا بوون، ك ناچن خانی ربۆیـــھ نتوەییـــوە، داواكاری دەبینین زوو پووكانوەو نیان توانیی

ر پسوتۆ خۆیان لكی ئبۆ ماوەیرابگرن.

ی ١٩٢٣ بۆتـــســـا ـــر لـــولھ*لیوایكی سربخۆی تواو و (ئحمد موتســـڕیفی بۆت عوســـمان)یش

ھولر.*ئو ســـردانی (ملیك فیســـڵ) بۆ یكمیـــن جار لـــ كۆتاییكانی ســـای ١٩٢٤دا بۆ ھولر ئنجامیدا، ھولر كۆنگرەیكی وەمدانـــوەی بـــوو، ھروەھا ھنگاوـــك بوو بۆ عراقـــی دەســـتی برقراكردنـــی لـــ شـــارەكو راكشـــانی ســـۆزی ل شتھاتم پی و ئكدانیشـــتوانھڕەتی گرمی كشـــی موس بوو. لگڵ ئوەی زۆرك لسرچاوەكان پیان وای بـــۆ یكمین جار لكاتی راقی لی علیك ئای مكردانسھولر ھكرابت، بم راستیكی پشـــتر ل ســـای ١٩٢٣ بۆ یكمین جار ئای عراق ل شارەك ھكرا، ئوەش ئـــم مانایـــ دەگنت زوتر راقی لتی عراركردنی دەســـرقب

شارەك كاری بۆ كراوە.نوان ئاشـــتیانی ژیانی *پكـــوە پكھاتكانی شاری ھولر یكك لو

.و ماوەیكانی ئتسسیماو خل سایتی پیامنرەوە وەرگیراوەبناوی دەزگای بدرخان پیرۆزبایی ل خوندكار نھرۆ محمـــد عبدولقادر دەكین ب بۆنی

وەرگرتنی ماسترو نوخشش ل دكتۆرا.

ماستر نامیك ل بارەی قۆناغكی ھرە گرنگی مژووی ھولر وەرگیرا

بدرخانلمانگی ئایاری سای( ٢٠٠٧ ) كۆنفرانسی بیارەكانـــی بســـتراو پروەردەیـــی لـــ خوندنـــی ســـای (٢٠٠٧- ٢٠٠٨ ) لسرجم قوتابخانو خوندنگایكانی

ھرمی كوردستان جبجكرا.شتكی زۆر باش ھموو شتك گۆڕانكاری بسر دابت و برەو باشتر بچت، بم

گۆڕانكاری ھر بۆ گۆڕانكاری بت! وتۆتك ینو مم سیستم رۆژەوە ئلبـــواری جبجكردن، مامۆســـتایان و

خوندكاران لالین ســـرچاوەی بیار كـــ وەزارەتـــی پـــروەردەی حكومتی رووبڕووی گلك می كوردستانرھ

بیاری بپل دەبنوە.بیارە ب پلكان بخراپ دەشكتوە روەردەیـــی و بر بـــواری پســـو ب پرسراوانم لشـــارەزایی ئپالنی و ن تیان لپرســـراویل ڕوو، كدەخاتـــ

.ییاردان ھببـــۆ نموونـــ رۆژك نووســـراوك بۆ قوتابخانكان دت دەت تاقیكردنوەی

بنڕەتی پۆلی چوارەمـــی قوتابیانـــی لـــ (٢٠٠٨/١٢/١٦) لبابتی زانســـت و ئینگلیزی زارەكیی، ڕۆژی دوایی بیاركی پچوان دت دەت تاقیكردنوە لسر

كاغز!رۆژك نووسراو دت دەت پرسیارەكانی تاقیكردنـــوەی وەرزی یكم، ناوەندی دەبـــت رۆژی دواتر دەن مامۆســـتای قوتابخانـــ برپرســـیارە لـــ دانانی

پرسیار!رۆژك كارتـــی ئنجامی تاقیكردنوەی

قوتابیان لالین كۆگای دابشـــكردنی كتب دابـــش دەكرت و بـــ ھزارەھا دۆالریان ل خرج دەكرت، ك چی لم دوایی جۆركـــی دیك ل كارت ناردراوە م كارتیســـ مكان، ئبۆ قوتابخانگۆڕانكاری بسر دادت باش من دەپرسم ك بر پرسیارە لم ھموو خرجییی،

ك بھدەر دەڕوات!بۆ لسرەتا مسلكان تاوتوێ ناكن، كلشیكی گونجاو دانانن ! راستییكان

ببگ دەخم ڕوو.لمانش ســـیرو ســـمرەتر ســـای (٢٠٠٧) ملیۆنھـــا دۆالر لـــ چاپكردنی كتبـــی بابتـــی كـــوردی و زانســـت و بانم كتچی ئرجكـــرا. كبیركاری خ

ئمســـاڵ گۆرانكاڕی بسر ھات و ھر زۆرە ب رجییموو خم ھمووی بـــھھدەر چووە لرەو لوێ ل حوشـــی

قوتابخانكان فدراوە ! م لكوەرزی ی ریكـــوا خ مل جگكۆتاییدای و بســـر دەچت تا ئستا دەست قوتابی ل یشـــتووتگب نكت كان، من لندنگایـــو خوقوتابخانـــنزیكوە ئاگادارم لكاتی ســـردانم بۆ شی زۆری قوتابیان لكان بقوتابخانبازاڕ لالین باوك و كس و كاریانوە كتبیان بۆ كدراوە، باش بۆ كۆنترۆلی

سرچاوەی ئم گندەیی ناكن !ئگر وا بروات پرۆسی نوی پروەردەو فركردن برەو ھدر دەڕوات و ئنجامی

خراپـــی لدەكوتوە.دەبوو وەزارەتی پروەردەی حكومتی ھرمی كوردستان پش وەخت ئامادەباشـــی بكردبای بۆ دابین كردنی ھموو پداویســـتییكانی

سیستمی نوی پروەردەو فركردن.ئگر بم شـــوەی برنـــا م رژیان بكردبای ئـــوە ئمۆ لرەو لوێ مقۆ مقۆ پیدا ندەبوو بۆ قســـكردن لسر

سیستمی نوی خوندن. ویســـتپ بڕز پروەردەی وەزارەتی لپرسینوەو بدواداچوون بكات لگڵ ھمـــوو كمترخـــم. لپرســـراوانی كادیركی پروەردەیی دەبت خمخۆری م پرۆسكردنی ئجبی جقینراســـت

نوی بت بۆ سرخستنی.

ب پالنی لجبجكردنی پرۆسی نوی پروەردەو فركردن!

فازیل جمال مستفا - لندەن

وگۆگفت

ی یژن

ل

٢٠٠٩

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كانی

(١٠٩

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

11

زۆرن ئوانـــی ئمۆ ل گۆڕەپانی رۆژنامگری كاردەكـــن و جـــ پنجیان دیـــار و برچاوە، وەكـــو لمدواییانـــدا ھولریـــش رۆژنامـــی خونـــران بســـر خۆڕایـــی رۆژنامیكـــی دابشـــدەكرێ ل زۆربی ناوچكانی كوردستان، ربـــوار كریـــم وەلی خاوەن ئیمتیاز و ســـرۆكی و ب ییو رۆژنامی ئــــــنـــی كارگنجوومئپویســـتمان زانی ئو دیدارەی لگڵ سازبدەین لسر ژیانی تایبتی و كاركردنی ل رۆژنامی

ھولر.ئا: بدرخان* ربـــوار وەك خـــاوەن ئیمتیـــاز و ســـرۆكی ئنجوومنـــی كارگی ھولر ناســـراوە، بم وەك ژیانـــی تایبتـــی، ربـــوار كیـــ و كی و

لكوێ لدایكبووە؟- ل ١٩٧٤ ل گووندی شـــخ وەسانان لكاتكدا كـــ خزانكم برەو ئران ل كۆچدا بوون ل دایك بووم، دوای راپڕیـــن لـــ ١٩٩٢ ەوە گڕاومتوە كوردســـتان، ســـرەتایی و ناوەندی و دواناوەندیم ل ئـــران خوندووە، ئســـتا خوندكاری بشـــی كارگی و بڕوەبردنـــم ل زانكۆی ئیشـــك. فارســـی، دەزانم(توركی، زمان چوار عرەبی و كوردی) و خریكی فربوونی ئینگلیزیشـــم. ل ١٩٩٧ ەوە بشوەی م و لیاندن كار دەكراگ رەســـمی لبشكی زۆری میدیای بینراو، بیستراو و نووســـراو، چ وەك وەرگ، چ وەك پیامنر و چ وەك سرنووســـر كارم

كردووە.* ل تمنی گنجیتدا، عشق بوونی ھبووە؟-ھرچند گنجم، بـــم ل مندای زۆر عاشـــق بووم، ھر بۆی ھشتا

ھر ستم. * سرەتای تكبوونت ب دنیای خوندنوە و

نووسین بۆ كی دەگڕتوە؟-ل منداییـــوە حزم ل خوندنوە بوو، بـــ رۆمانكانی چارز دیكنز، رۆمانـــی ھندـــك و ڤـــرن ژوول عاشـــقانی نووســـرە ئرانییكانی سردەمی شـــا،(ك ئو كات ل ئران قاچاغ بوو) دەستم ب خوندنوە كرد، دوایی خۆم ل نو ئدەبیاتی سۆڤیتیدا دیتـــوە. حزم ل نووســـین نبوو، زیاتر دەمخوندەوە، بم ئیتر دوایی چۆن بوو كوتم ناو رۆژنامنووسی خۆشم نازانم. ئوەی ل ژیانمدا بیرم ل نكردبتوە ئوە بووە رۆژك ببم

ب رۆژنامنووس!* شیعر و چیرۆك و رۆمان، زیاتر حز بكامیان

دەكیت؟ م زیاتر بوە، بنمشـــیعر دەخو-توركی و ب فارسی، ب توركی ئحمد عـــارف و نازم حیكمـــت دەخونموە و ب فارســـیش پتر حزم ل شیعری كالســـیك، موالنـــا و حافـــز، ھـــی نوش شاملۆو سپھری. دەمك ھیچ رۆمانكم نخوندۆتوە، ئستا زیاتر

شتی سیاسی و فكری دەخونموە. بـــ موشـــتاقی نووســـرانی ئـــو كـــن *

نووسینكانیان؟- ئیعجابم ب نووســـركی تایبتی نیی، بم ل رۆماننووســـكان زۆر چژم ل "علی محمدی ئفغانی"، "بۆزۆرگی علوی" و "سادقی ھیدایت و چوبـــك" وەرگرتـــووە. ب حوكمی

كاریشم ئوەی پیوەندیی ب نووسینی زۆربی ھبت رۆژنامنووســـییوە

نووسرەكان دەخونموە.* گۆرانی و مۆســـیقا رۆژان چند كاتیان داگیر

كردووی؟-زۆر كم گوێ ل میوزیك رادەگرم.

* ل ژیانت لچی پشیمانی؟-لـــ زۆر شـــت پشـــیمانم، بـــم ،وەینم ئمشیمانیی تورەترین پگك چوار ســـای تمنی خۆم لسر ئـــوە دانا، ك چۆن بچمـــ دەرەوەی

وت، لوە زۆر پشیمانم. * ئو كارەسات یا ئو سات چی بووە، ك تۆی

لناخوە گریاندووە؟ میـــان كۆچـــی دوایـــی باپیرمكی-ل غریبی، ك قـــت ل بیرم ناچت ناوخـــۆی شـــڕی دووەمیشـــیان و

كوردستان.* ئـــو خواردنـــی حـــزی لدەكـــی و ئـــو

خواردنشی دەزانی لی بنی چیی؟-لـــ غیـــری گنمكوتـــاو ھموو خواردنك دەخۆم و لنانی زۆربشیان

دەزانم. ری كرایت بســـل وەرە چی بوو، كو پئـــ *

خاوەن ئیمتیاز و بڕوەبری كارگی ھولر؟ تی من دەبناعق و پرســـیارە بئ-لو الین بپرســـن، ك منی بو كارە

راسپاردووە، نك خۆم.* رەفتاركردنت لگڵ ستافی ھولر لسر چ

پوەرك؟و كفائـــت پـــوەری -لســـر لوەشـــاوەیی ئو گنجانی ك كارم رۆژنامنووسك ھیچ دەكن، لگڵ الی مـــن وەكو كارمند كاری نكردووە و ھمیشـــ ھوم داوە برادەریان بم

تـــا مودیریان، دەكرێ ئو پرســـیارە لوانیش بكن.

* كـــی بیر ل وازھنان لـــ رۆژنامی ھولر دەكیوە؟

-چونك ئســـتا كاری تـــدا دەكم، رج و ستانداردانو مواوم بباوەڕی تھی، ك چوارچوەی كارەك ھیتی و ھر كاتكیش گۆڕانكی وا دروســـت بت، ك بوام پـــ نبت و نتوانم خۆمی لگدا بگونجنم وازی لدنم. بم واز لـــ ھولریـــش بنم ھر رۆژنامنووســـی دەكـــم و قت بیرم لوە نكردۆتـــوە، ك جگ ل كاری

رۆژنامنووسی كاركی دیك بكم.* مانای ئازادی رۆژنامگری لچی دەبینیوە؟

،موو دنیادا نســـبییھ ئـــازادی ل- رەنگب .قیش نییكی موتھیچ شـــت تی سوورە لكوردستان خ وەی لئ ت، رەنگبئاسایی ب كی دیكنشـــوئوەی ل شـــونكی دیكـــی ختی ســـوورە ل كوردســـتان ئاسایی بت. كش ل كوردســـتان ل سر بوون و نبووونی ئازادی نیی، لسر سقفی وە ل؟ ئیئازادی تـــا كو ،ئازادیییاسادا پناس دەكرت. ئازادی تنھا ل ،ویســـت نییری پگبۆ رۆژنامھموو بواركدا پویستمان ب ئازادی

.یھ* ل كوردستان ئازادی رۆژنامگری چند بوونی

ھی؟بۆ رۆژنامنووســـك وەكـــو -مـــن ئمۆھســـت ب ئازادی دەكم، بم شتا لزراوە، واتا ھمكی دانئازادیی ی ئازادی كر سیغس ینی خۆمان لبچۆن بت؟چی بت؟ رك نكوتووین.

كســـانك ھن ئازادی بـــ برەیی زۆر ل كی دیكندن، ھدەك ناسپموناقشـــیكی ئوە دەدەن، قابی دوور و درـــژە، ئازادیش وەكو ھموو گا لی نـــاو كۆمكانـــی دیكمكچگۆڕاندایـــ، گرنگ ئوەی پرۆســـی پشـــكوتنی كۆمیتی و سیاسی و ت، كك بیئاراســـت ئابـــووری بزەمانی ئازادی بكات، نك ھڕەشی

ل بكات.* پتوای ل كوردستان دەزگا یا بوكراوەیكی تـــواو ئازاد و ســـربخۆ ھب، یـــا ھموویان

پاشكۆی حیزبین؟-ناتوانم ب موتقی قس بكم، بم ئگر پاشكۆی حزبیش نبت، لالین تمویل حزب بادەســـتی كســـكی یكی كالســـیك ھـــت، میدیایدەكرب رەســـمی لالین حزبـــوە تمویل دەكرت، ئستا جۆركی دیك ل میدیا پیدا بووە، ك ب پارەی ناڕاستوخۆی حزب تمویل دەكرت. ئوە ل ھموو شونك دە من ئازادم. ل ھقیقتدا كمك ل میدیای حزبی ئازادترە، بم ئازادییك زیاتر بۆ تسفی حیساباتی شخشسی و ملمالنی دەستت بكار

دەھندرت.* بۆ ھولر؟

-ھولـــر پایتخت، وەكـــو تاران و بغدا و ئانكارا. ئگرنا ئم ھیچمان ھولری نین و ھولـــر مژوویكی دوور و درژی ل نـــاو رۆژنامگریی كوردیدا ھی و شانازی ب ناوەكیوە

دەكین.* ھولر ١٤٤ ژمارەی لدەرچووە ل سای ١٩٥٠-

١٩٥٣ ئایا ھموو ژمارەكانتان بینیوە؟-ھی ئو ســـردەم من تنھا ژمارەی یكمیم ل رگی كتبكی نووسری گران قـــدری كورد"محمود زامدار"ەوە بینیوە ك كتبكی بۆ ترخان كردووە و باسی رۆژنامی ھولر دەكات لو

سردەمدا.* رۆژنامكانـــی ئوروپـــا كـــ لـــ میتـــرۆ و شـــمندەفرەكان بـــ خۆڕایـــی دابشـــدەكرێ، چ جیاوازییـــك بـــدی دەكی لنـــوان ئوان و

ھولر؟-لـــ ئوروپـــا یاســـای ركابریـــی ب نـــادات رۆژنام گـــبازرگانـــی رخۆڕایی ل ھموو شون بو بتوە، ھی ئم ئو شانسی ھی ل ھموو شونك بو بتوە. ئوان ركالمیان زۆرترە ل ئم، بم ل رووی فۆڕم و

ناوەرۆكوە زۆر لیانوە نزیكین.و یـــدان ٢٥٠٠٠ تیـــراژی ھولـــر بـــۆ *

بخۆڕایی؟-سرەڕای كشـــی نخوندەواری و نوعییتی رۆژنامـــ و بوكراوەكان سرەكی كشـــیكی كوردستان، للـــ كوردســـتان ئوەیـــ، خككی یكجـــار زۆر لبر دوو ھـــۆ ئامادە نیی رۆژنام بكت و بیخونتوە، رۆژنام درە پارە بی غمیان پكی ل بـــدات و دووەمیشـــیان رۆژنامـــشـــونكی دیاریكراو دەفرۆشرت و تا دەیگات دەب پنـــج ئوەندەی نرخی رۆژنامك پـــارە خرج بـــكات. ئو كارەی ئمـــ دەیكـــن بریتیی لوەی ك یكم شت ئم خك فر دەكین

وییربم بوە، ئننـــبخو رۆژنامكولتووری رۆژنامخونی الی گنجان و خونـــدەواران زیاد دەكات. ئامانجی ئم ئوەی رۆژنام بگینین ھموو م كولتورەمان پر ئـــگـــس، ئك ب تخزم مـــت، ئدرووســـت بكر

ھموو رۆژنامكان.* داھاتی ریكالم لو رۆژنامی چندە؟

-ئوەیانت پ نام.* ك خرجی تچوونی ھولر دەگرت ئستۆ؟

و راگیاندن ناوەندیـــی -مكتبـــی رۆشنبیریی پارتی دیموكراتی كوردستان و داھاتی ركالم و ئاگادارییكانی خودی

.كرۆژنام* وەكو ھولر پتاوان وای كارتان كردۆت سر

تیراژی كوردستانی نوێ و خبات؟-ئامانجـــی ئم كاركردنـــ ل پناو برز كردنوەی تیراژی ئوانیش نك رۆژنامیك ھیـــچ كمكردنوەیان، ھموو شتكی تدا نیی، بۆی خونری راســـتقین قـــت بـــ رۆژنامیك

قناعتی نایت.* ئایا ھولر ئازادە و ھی سووری نیی؟

-ئازادە ل زۆر شـــتدا، بـــم ھی سووریشـــی ھی چـــۆن نییتی، كام بوكراوە ھی ھی سووری نبت، كس ئو ھ سوورەی بۆ دانناوین، و كاتكان ئســـزموونی كم ئب ن كك ببتوانن شت ت، كودەردەك

ھی سوور بت و نشیبزنن. ر لولكدانی بازاڕی كۆنی ھت بارەت بس *

برامبر ماسترپالنی ھولر دەی چی؟-ھمیشـــ نوكردنوە و پشكوتن، باجـــی ھی؛ یان ناب پشـــبكوین، یانیـــش ك پشـــكوتین دەب ھندێ نو شـــوئ باجی بۆ بدەین. راســـتبشك ل مژووی ئم، بم جاری وای حوكمی ژیان و پویستی ل حوكمی

مژوو بھزترە.* چـــی دەزانـــی ســـبارەت ب ئینســـكلۆپیدیای ھولـــر ك دەزگای بدرخـــان ئامادەی كردووە و

ل ١٠ برگ پكھاتووە؟-بـــا درۆ نكـــم نمدیتـــووە، بم ت و ھیـــوادارم بدەســـتتان خۆش ب

زووترین كات دەستی بخم و بیبینم.* لـــ رۆژنامی ھولر كمترین باس لســـر

ھولر بودەكنوە، بۆ؟-رۆژنامكمان تنھا ناوی ھولرە، رۆژنامی گووتـــم پشـــتریش وەكو

.موو كوردستانھ* ھفتنامـــی بدرخـــان و كارەكانـــی دەزگای

بدرخان چۆن دەبینی؟-بدرخـــان چ وەكـــو دامزراوەیكی میدیایـــی و رۆشـــنبیری و چ وەكـــو ب تایبت مژوویكی بوكراوەیك خۆی ل ناوی رۆژنامنووسی كوردی بۆ خۆی تۆمار كردووە. بشـــی ھرە زۆری ئـــو فزش بـــۆ كاك حمید ئبوبكر دەگڕتوە، ك پیاوكی زۆر چوست و چاالك و ھندك شتی سیر و سمرە دەكات. لت نشارموە حمید ئســـتا الی خۆمان پیدەین"حمید بدرخـــان". زیندووڕاگرتنـــی میراتی رۆژنامنووســـیی كوردییـــ ل الین كسكوە ك دوور و نزیك پیوەندیی مئ.وە نییدرخانوادەی بخان ب

.كی خۆششت

وییربم بوە، ئننـــبخو رۆژنامكولتووری رۆژنامخونی الی گنجان و خونـــدەواران زیاد دەكات. ئامانجی ئم ئوەی رۆژنام بگینین ھموو م كولتورەمان پر ئـــگـــس، ئك ب تخزم مـــت، ئدرووســـت بكر

* ك خرجی تچوونی ھولر دەگرت ئستۆ؟و راگیاندن ناوەندیـــی -مكتبـــی رۆشنبیریی پارتی دیموكراتی كوردستان و داھاتی ركالم و ئاگادارییكانی خودی

* وەكو ھولر پتاوان وای كارتان كردۆت سر

-ئامانجـــی ئم كاركردنـــ ل پناو برز كردنوەی تیراژی ئوانیش نك رۆژنامیك ھیـــچ كمكردنوەیان، ھموو شتكی تدا نیی، بۆی خونری راســـتقین قـــت بـــ رۆژنامیك

-ئازادە ل زۆر شـــتدا، بـــم ھی سووریشـــی ھی چـــۆن نییتی، كام بوكراوە ھی ھی سووری نبت، كس ئو ھ سوورەی بۆ دانناوین، و كاتكان ئســـزموونی كم ئب ن كك ببتوانن شت ت، كودەردەك

ر لولكدانی بازاڕی كۆنی ھت بارەت بس *

-ھمیشـــ نوكردنوە و پشكوتن، باجـــی ھی؛ یان ناب پشـــبكوین، یانیـــش ك پشـــكوتین دەب ھندێ نو شـــوئ باجی بۆ بدەین. راســـتبشك ل مژووی ئم، بم جاری وای حوكمی ژیان و پویستی ل حوكمی

* چـــی دەزانـــی ســـبارەت ب ئینســـكلۆپیدیای ھولـــر ك دەزگای بدرخـــان ئامادەی كردووە و * چـــی دەزانـــی ســـبارەت ب ئینســـكلۆپیدیای ھولـــر ك دەزگای بدرخـــان ئامادەی كردووە و * چـــی دەزانـــی ســـبارەت ب ئینســـكلۆپیدیای

-بـــا درۆ نكـــم نمدیتـــووە، بم ت و ھیـــوادارم بدەســـتتان خۆش ب

* لـــ رۆژنامی ھولر كمترین باس لســـر

-رۆژنامكمان تنھا ناوی ھولرە، رۆژنامی گووتـــم پشـــتریش وەكو

* ھفتنامـــی بدرخـــان و كارەكانـــی دەزگای

-بدرخـــان چ وەكـــو دامزراوەیكی میدیایـــی و رۆشـــنبیری و چ وەكـــو ب تایبت مژوویكی بوكراوەیك میدیایـــی و رۆشـــنبیری و چ وەكـــو ب تایبت مژوویكی بوكراوەیك میدیایـــی و رۆشـــنبیری و چ وەكـــو

خۆی ل ناوی رۆژنامنووسی كوردی بۆ خۆی تۆمار كردووە. بشـــی ھرە زۆری ئـــو فزش بـــۆ كاك حمید ئبوبكر دەگڕتوە، ك پیاوكی زۆر چوست و چاالك و ھندك شتی سیر و سمرە دەكات. لت نشارموە حمید ئســـتا الی خۆمان پیدەین"حمید بدرخـــان". زیندووڕاگرتنـــی میراتی رۆژنامنووســـیی كوردییـــ ل الین كسكوە ك دوور و نزیك پیوەندیی مئ.وە نییدرخانوادەی بخان ب

ل كریسمسدا ئاھنگ یان شڕ؟!

لـــ ھولـــر الی فلكـــی "شـــخ محموود"، كۆم گنج ببۆنی ھاتنـــی ســـای نوـــوە، رگیان دەگـــرت و بۆكس ل ئۆتۆمبـــالن و پلقیـــان لـــ ئۆتۆمبلـــی ئو ئاواییكردن لبۆ ما دەدا ك كخ شوازیكردن لی (2008) و پســـاســـای (2009) ھاتبوون دەرەوە و نجانی دنیا بیفخۆش بوون، گكسرسامكردنی خك، بھۆی كاری ھونری جوان و یاری جۆراوجۆر و ب دابشكردنی دیاری بسر مندان و دخۆشكردنیان ساڵ بڕدەكن،

كــــچــــی ئــــو مالی ئ نجانگ قلبۆكس و پ بشڕفرۆشتن و ـــك و ـــ بــــ خ ب ــكــردن ــت گــاساكیان خك ـــرد و ـــدەك ڕـــ بـــان ـــوازی ـــش ـــ پــی ــك ــ ســا ــــ لدەكـــــــرد، دی خــــــكـــكـــش ب ك رۆژە لو ئاھنگ حساب بــوو، خۆشی و تــاقــتــی شــڕی گنجانیان ئو

بدەنگیان ناچار بۆی نــبــوو، لبرامبریاندا ھدەبژارد.

ك كند ســـانھـــا مـــاوەی چتخكی ئم ب شـــوەیكی گشتی فری ئوە بووە بشـــداری ئاھنگ و خۆشـــییكانی سری ساڵ بكات، بم ھندێ كـــس لم ئاھنگ و بشداریكردنانشدا (وەكو زۆر شتی تـــر) زیادەڕەوی تـــدا دەكن، یان ئوتۆ ھســـووكوتی خكانك و ن كڵ بۆنگل ن نن كـــدەنولگڵ ئوجـــۆرە ئاھنگگانانش دەگونجـــ ك ل جیھانـــدا بڕوە

دەچت. كزممانی بســـل ل یركتۆ ســـلوەی ھولر زیاتر رۆیشـــتووە و تووندتر بووە، فرموو ئم ھوای

سایتی پیامنر بخونوە.."شاری (ســـلمانی) ب 45 قوربانی سای شـــوی لدوایین مائاوایی

2008 كرد."شـــوەدا لـــم رووداو چندیـــن لناو ئافرەتكیش و روویانـــداوە (ئـــاو)ی پاركـــی ئـــازادی، خـــۆی ئاماژەی كـــواھ خنكانـــدووە. بوەداوە كـــ رووداوەكان زۆربیان سرخۆشـــی و شـــڕ بھـــۆی ئوە گریمانی بووە. كسكانوە بك ك ئگـــر كســـكی بگانی خكـــی وتكـــی دیكـــ ھات ئم وتی ئم و لم ئاھنگاندا ئو ھموو شڕ و ئاژاوەیی بینی چیمان پ دەـــت؟ لكاتكدا ل وتكی ئو ســـان ب خۆشی ئاھنگكان بڕوە دەچن و خك رز لیكتر دەنن (ھبـــت لوتانی دنیاش شڕ و ئاژاوە دروست دەبت، بم

زوو ب زووش كۆنترۆڵ دەكرت).ناكـــرێ بین ئم شـــتان ل دنیا روونادەن و لـــ ئاھنگكاندا ھیچ شڕ و ئاژاوەیك روو نادەن. بم پویســـت خكی ئمش وشـــیار بتـــوە و زیادەڕەوی ل شـــتكان نكات، ئاخر بۆچی لیك شودا ب مانی ككی وەكو ســـلشـــارلبـــراورد لگـــڵ شـــارەكانی دنیا س ل(44) ك كی بچووكـــشـــارئاھنگاكانـــی خۆشـــی و رابواردن برینـــدار بكرن و كســـكیش گیان دەســـت بـــدات؟! یـــان بۆچی للھولر چند گنجك بۆ خۆشـــی خۆیان ئارامی خكی تر تكدەدەن و چژ لوە وەردەگـــرن ك ئازاری خكـــی دەوروبریان بـــدەن، ئایا ئم ئاھنگگان یان شـــڕی ناو

كۆنان؟!

(١٣) ببا ھ

سنگر زراری

نیوا

نامۆژ

ی ردار

دی

ربوار كریم وەلی خاوەن ئیمتیاز و سرۆكی ئنجوومنی كارگی رۆژنامی ھولر:

یی سووریشی ھم ھزۆر شتدا ئازادە... ب ر لولھ

شانۆگریی"فندق ینو ئم سفری"ل نووسین و دەرھنانی سرداری" قوتابی"حوسامدین بوو، ك ل برواری ١٩٧٣/٣/٢٥ ورۆز لكانی ننگی ئاھبۆن بقوتابخانی دواناوەندی ھولری ئستا"باخانی ك كــوڕان حكومتی وەزیرانی ئنجومنی

ھرمی كوردستان"ساز دراوە. -١ راســتــوە: ل ئكترەكان

وەھــاب"خــاوەنــی ئیكرام غــازی -٢ ئیسكان". ل غــازی گــس ــرداری س یاسین حوسامدین "پارزەری راوژكار". ٣-ئحمد ٤-شركۆ "مامۆستا". كریم ــز. ٥- گــیــالنــی جــالل وحــجامباز. ٦- سیروان عبدولقادر

دۆغرەمچی"خوالخۆشبوو". تبینی: ئم ونی ل ئرشیفی پارزەر

حوسامدین سرداری وەرگیراوە

نی ٣٦ سامك تینو

ربوار كریم وەلی

ئا: بدرخان یوسفل پـــاش ١/١ ھموو ســـاڵ، رۆژ و رككوتكان ب ھ دەنووســـرێ، لـــ ٢٠٠٩/١/١ كچـــی ٢٠٠٨/١/١لدوانكدا خالید جووتیار بڕوەبری خزنـــی كۆیـــ گوتی: ئـــو رۆژە كان بكی پارەی بانقدان چســـب

ھ دەڕوا و دت.خالید جووتیار تئكیدی لوە كردەوە ھر لـــ بانقكان ئمـــ روونادات، بكـــو الی ھموو ئو كســـانش روودەدات ك نام دەنووسن یا بكاری دەوتییوە خریكن، ھر سبارەت

بم مســـلی چندین فرمانبری بانقمـــان دواند و گوتیان: بســـدان مامـــ و چكی پارە ب ھ دت، كچی دەنووســـرێ ٢٠٠٨ چونك یك كی ئاساییشت بۆی .رقی فســـا ككار ،ست نیینقئ وەیان بو ئ ســـو كئ روودەدات، چونك بۆی ٢٠٠٨ ر دەنووسھ كماوەی ســـا ٢٠٠٩ بنووســـ تزەحم ھندـــك مشـــكی ل ٢٠٠٨"ەك" لبرئوەی چســـپاوە و كاتی دەوێ تا ھودەدا

بیگۆڕێ.ھروەھا شخ سربستیش گوتی: ئم

دیاردەی روودەدا و ل شونی ئوەی بنووسرێ ٢٠٠٩ دەنووسرێ ٢٠٠٨، كئمش لوانی ببت كش و بپی یاساش ئگر وەرگرتنی چكی بانقی پارە ساك دوابكوێ، ئوا بی ١٠٪ ت، چونكدردەب ی لـــپارەك ل

ھقی بانقك دەگتوە.لگـــڵ ھاتنی ھر ســـاكی نوش ھیوا چندیـــن بھیـــوان خكـــی و ئاواتیـــان بننـــدی و بگـــن بو وێ و لدەیانـــ ی كـــئامانجانـــ ھاتۆتی نو ئاواتاننی تردا ئسادی، بم ناخۆشـــ كســـك ئو

ھمـــوو ھیوا و ئاواتـــی ب ژیان و ســـای نوێ ھب، كچی لیكم كاری ســـای نویدا چكی بانقی یان مامـــی فرمانگـــ حكومییكانی ب ھ و ســـاكی بسر رۆیشتوو بـــۆ بگڕتوە، كـــ لوانی ئوە نائومدی لال دروســـت بكا و كمك ســـاردی بكاتـــوە ل ھوـــدان بۆ بدیھنانـــی ئاواتكانـــی ژیانـــی. ئوەشمان لیاد نچ ك رۆیشتنی ھر ســـاك و ھاتنی ســـای نوێ ن، بۆیمت ل كوەی سامبوونكپویست ھموو ھوكان بخرت گڕ

بۆ زووتر بدەستھنانی ئامانجكان و كس ن: دەی قی چیی ئمســـاڵ چۆن ب ویستیشكی تر، پنا ســـا شـــوازی لپ ڕكپنـــگ و ھئاھسای نوێ دەكرێ ئاواش شین و گریان بۆ ســـای رابردوو بخورت، بوەی وەكو پویست نتوانراوە ھنگاوەكان بۆ بدیھنانی ماف و دەستكوتكان بخرت گڕ.٢٠٠٨ رۆیشـــت و ماددەی ١٤٠ جبج نكرا، یاخوا ٢٠٠٩ سای بدیھنانی ماف رەواكانی گلی كورد ب و بـــرا عرەبـــكان ھ نكن

لوەی ٢٠٠٩ش ھر ب ٢٠٠٨ تبگن.

لــ مانگی یـكــی ھمــوو ســـاكی تازە چی روو دەدات ؟!

كپك ل ٩٪ كشی گنم پكدەھنت و كۆمی ڤیتامین B و ڤیتامین Eی تیای، بۆی گنم ب كپكوە "ئاردی زۆر ل بخۆرەكی بنان بۆر"بكرێ نخۆشیان دەپارزێ، وەكو ھوكردنی بری االعصاب"و دەمارەكان"التھاب ز و بت و ھالگرا و تاقری و پبپیت كردنی زیاد دەكات بھۆی بوونی و سلیلۆز ھروەھا ،تیایE ڤیتامین

،كتین و لگنینی تیایمسیلیلۆز و پھسلیلۆز بۆ رەوان بوون باشو پكتین بۆ دابزاندنی رژەی كۆلیسترۆل ھروەھا نخۆشییكانی ب تووشبوون رژەی خونبرەكانی دڵ و نخۆشی شكرە

كم دەكنوە. د. دالوەر محمد سابیر

و/ د. ئازاد مستفا محموود.

رۆی كپك ل داگرتنی رژەی كۆلیسترۆل لخوندا

ژمارە (١٠٩)ی كانوونی دووەمی ٢٠٠٩/١/٨بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

12

ئا: ھونری بدرخانھونرمندی گۆرانیبژ و ناسراوی محمـــد كمـــال كوردســـتان كوردســـتان بۆ گڕانوەی دوای بـــۆ چنـــد كاركی ھونـــری و كلیپكردنـــی گۆرانییكانی، دیارە بنیازە لگڵ ھونرمند دیاری قرەداغی ب ھاوكاری كۆمپانیای بـــۆ كۆنســـرتك ئاونـــكان كوردستان چاوگشكانی مندا

سازبكن. نـــد لـــرموە ھونمبارەیـــلبدرخان ب تایبـــت لدوانكی گوتی: گڕانوەم بۆ كوردستان بۆ ئنجامدانی چند كاركی ھونری و كلیپ كردنی گۆرانییكانم بوو، كۆمپانیای ختانخۆشـــب بم پیوەندییـــان ئاونـــكان و لگیانـــدا كـــ پوەكـــردم لگڵ ھونرمندی بڕز دیاری

سازبكین كۆنسرتك قرەداغی چاوگشـــكانی ـــمندا بـــۆ كوردســـتان، بـــم تا ئســـتا كاتكی دیـــاری نكراوە، بم پموایـــ بم نزیكانـــ ئیش تیا

دەكرێ.جـــی ئاماژەی كمـــال محمد یككـــ لنـــاوە دیارەكانی ناو ھونـــری گۆرانی كـــوردی و لو چند ئنجامدانی بـــۆ ماوەیدا

گڕاوەتوە ھونـــری كاركـــی یگوتن شـــایانی كوردســـتان، محمـــد كمـــال ھونرمنـــد خاوەنی ئداو ستایلی خۆیتی و مرھب یش بند ساچ ر لببـــ پزەكانـــی دڵ و دەروونـــی ھوادارانـــی خۆشـــی كـــردووە. ماوەتوە ئوە بین، ھونرمند ئســـتا ل ئوروپا ژیان بسر

دەبات.

ھونریژمارە ٢٠ - ١٠٩ - پنج شمم ٢٠٠٩/١/٨ی زایینی

درخان دەردەچڵ بگل ریی گشتییكی ھونوكراوەیببسرپرشتی: مسعود ئیبراھیم مال ھمزەmasoud_ibrahim_ar@yahoo.com

٢٧٠٨ی كوردی

داھنانی ھونریپشتر ل ك دەگوترێ كارە بو داھنان یوانل ،دابنجامی نس ئو ك كرابنوشی داھنان وشیكی قوڕس ب و ئستم ئگر داھنان، بگوترێ كارك ب ب بو جیاواز ن كردبكی ١٠٠٪ی نگۆڕانكاریی

ل كارەكانی پشووی خۆی.كوردییكان رییھون كارە لناو یوانلئوە بۆ ئوەش بكرێ، بدی كم داھنان كورد زۆربی ھونرمندانی ك دەگڕتوە دەكنوە، خۆیان شپ كسانی السایی یان لوە سیرتر ھندێ كس ناو ل كارە ك داھنان، دەنن خۆیان ھونرییكانی نوەك ھیچ فی ب داھنانوە نیی، بگرە زومكی گورەی و گڕاندنوە پاشی چندین ئگر نموون بۆ ،كوردیی ھونری سای ئو نكین، غاف خۆمان و نڕۆین دوور دیاردەی ب زۆری لناو دنیای گۆرانی كوردیدا ھستی پ دەكرێ، كسانك ھن ھدەستن ــی ــردن ـــ كـــۆپـــی ك ب ریی١٠٠٪ی كارە ھونكوردییكان غــیــرە ــاوی ــان ن ــن ــ ــ داھ بكاتكدا ل ـــن، دەبئوان برھمی ئو داھنان دەنن ناوی و پیانوای خزمتكی گـــورەیـــان كـــردووە نویان ستایلكی و ھناوەت ناو ھونری وانئ ك كـــوردی، برھمی ــووی ــم ھپش ســاڵ ٤٠ تا ٣٠ئستان و وتانی دیك لو سردەم كاریان

تدا كردووە.زۆر سیرە و جگای پكنین ك ھونرمندك بكاتوە قسكردنكی ل بیر ئوەی پش قس دەكا، ئاخر ٣٠ تا ٤٠ ساڵ گڕاندنوە

دواوەی ھونری كوردی كی داھنان؟ئو جۆرە قسان یا خۆ گلكردن و ب ئاگایی دەربین ل خاسییتكانی داھنان، یانیش كورد گوگری و بینر یانوایپ وانئئوەندە ساویلكی نازانی ل سانی شست پشكش برھمك جۆرە چ حفتاكان و ئمۆ ناكرێ لوە نكۆی چونك كــراوە، ھموو وایكردووە جیھان پشكوتنكانی تاككی كورد ب ئاگاب ل گۆڕانكارییكانی و ینو شتكی كار كام بزان و جیھان

.نانداھبر كــ دێ ندانرمھون ــو ب ســیــرم بكن نوێ ستایلی و داھنان باسی لوەی برھمكانیان گوگر و بینری تایبتی خۆی ھبوو، كچی ئستا لوەتی باس ل داھنان ل برھمكانیان دەكــن نوێ ستایلی و تۆمارگاكان تۆزی لسر دەنیش و كم كس مانرھو بئ بگرێ، چونك ی لئامادە گو دایك بوونمردوویی ل رەتاوە بس ر لھ ھس بم كداوە، تكا دەكریان ھو سلم تنگا و ن بخوا دواكوتووە و حز ب پشكوتنی ھونری كوردی ناكا، نخر ب بازرگانی دەیانوێ ئوانن دواكوتوو ن، كبك رەش و رووت تو میللر و ئھونساھای سا ھونر و ئدەب و كلتوورەكی وە سوودی لتانی دیكن والیدەدزرێ و لدەبینرێ، كسیش نیی خمكیان ل بخوا و ل برامبر ھموو ئو نگبتییاندا برای دەچ كورد پشكوتنخوازی و ئاوازدانر نیشتووەكانی لسر تۆز و كۆن مرھبوتانی عرەبی دن و دەرخواردی بینر و مانرھو بئ یوایری كوردی دەدا و پبیسھزم دەكرێ، نازان رۆژك دادێ ھموو ئو برھمان وەكو رشانوە ب سریدا دەكوێ و كسیش ناب ئو رشانوەیی بۆ خاون

بكاتوە.بكو بــكــم، ــــژدادڕی در نــامــوێ بۆی كی كورد بتوانندرمموو ھونھ مخۆشپداھنان بكاو لری ھونرەوە ئمی كوردیش ل دانبین دنیا دیكی ھاوشانی وتانی بكۆپی داھنانیش بم پشكوتنكان، كردنی برھمكانی سانی شست و حفتا

ناگوترێ و ناكرێ.!؟

پرۆفیشناڵ

محمدو كــمــال كـــۆنـــســــــرتــــــك ـــی ـــدان ـــن بـــــۆ مــــــان ــــــت ــــــوردس ك

ھونرمند كمال محمد

ھونرمنـــد شـــۆڕش قادر دەرچـــووی پیمانگای ھونرەجوانكانی سلمانیی ل سای (١٩٨٥)، ســـتا لو ئ یجندا نیشـــتتـــی ھۆو لـــكوردســـتان خریكـــی كاری ونگرتنـــی فیلمـــی سمفۆنیای مرگ، ك وەك دەرھنر كاری تدا

دەكات.ئا: تیمی بدرخان- سلمانی كردی بچیتشـــی شانۆی، چی وایلدەرچووی ب *

ناو دنیای سینما و تلفزیۆن؟- راســــت دەرچووی بشــــی شانۆم، بم ھوــــدان و خۆشویســــتیم بۆ ھونــــر وایلكــــردم لــــ یك بــــواردا خۆم ندۆزمــــوە، برەو ســــینما و وەشی كم، ئنگاو بنفزیۆنیش ھلتوایلكردم ئوەبوو شانۆ ل كۆمگای كوردیــــدا وەكو كوردســــتان ســــیری دەرەوەم دەكرد، سیرم كرد شانۆ لرە بــــرەو كزبــــوون دەڕوا و بینری كم زی لوە و شــــانۆ وەكو جاران ربۆتناگیرێ، تۆ ك شانۆیك دەكی ٣-٤ مانگ خریكی پرۆڤكردن دەبی، بم لوانی ل ھموو رۆژەكانی نمایشیدا م تۆ بب ،كبۆ شانۆی س ب١٠٠ ك١٠٠ كس ناتوانی كۆمگایك بگۆڕی، لبرئوە ھســــتمكرد ئــــو پیامی دەب ل شــــانۆوە ب میللتی بگینم كــــزە و رۆحكی كمی تیایــــ، ئیدی دوای راپڕین ك راگیاندن و ھونر و ئدەبی كوردی سربستییكی تواوی وەرگرت، لبرئوەی لژر دەستی رژمی بعس نما، ھموو ھوماندا بــــرەو تلفزیۆن و ســــینما بچین،

چونك لوێ بوارەك فراوانترە.* ك ل شانۆوە چوویت ناو دنیای تلفزیۆن و

سینما، ب برنام بوو، یا رككوت؟- خۆی ل راســــتیدا ئمی گنجانی زۆر رۆحكــــی ھشــــتا ســــانی ئویــــش ،تیایــــ شۆڕشــــگانمان دەگڕتــــوە بۆ ئــــوەی ئم ھموو گــــورەكان ســــڵ كگل ھوماندا دانیشــــین و ھســــوكوت بكین، من برادەری منداــــم نیی، ھموویان ١٥-٢٠ ســــاڵ ل خۆم گورەتــــرن بۆچی؟ لبرئــــوەی ویســــتووم لرــــگای خوندنوە و كتــــب و ئدەبوە خۆم م، بوە بكــــژینــــوە و تومــــكقاتایبتی ل شــــانۆ زۆر كارم كردووە، یك لوان ھونرمند ئحمد ساالرە تیپی شانۆی ساالر ل كاتی خۆی ل لسانی ٨٠ گو گپیك بوو ل ھونری دا ٤٠-٥٠ كارمكردووە، كوكوردی، ل یوە و جیاوازیان ھموویان ماوەتھلگڵ ئوانی ئستا ك ب شوەیكی نا زانســــتی پشكشــــی بینری كورد

دەكرێ.* قست لسر ئمۆی كارە درامییكان چیی؟

- ل راســــتیدا، ئو كارە درامییانی چونك ،ونمووی خستا دەكرێ، ھئنییــــ، ھمووی ھیچــــی لكۆینوە ربــــن چۆن لوەی فبۆ ئ دانــــوھكاری ھونری ئیش بكــــن، فربوون تۆ ناتوانی ب چونك ،نی كورتمتدەكم درامایك بــــی تلفزیۆنك بزانم چۆن، ئوە سركوتن بدەست ناھنی، ئوە كارك دەكیت ك تواو كانی دیكی و خبوو خواحافیزی دەكدروســــت دەبن، لبرئوە ھونرمند دەبت خــــۆی قاكاتوە ل خوندنوە و موتابع، ئم ھونرمندانی ئستا ن لری دەككوردستان كاری ھون ل٩٠٪یان دەبــــ رۆژێ فیلم دوو فیلمی ئوروپــــی ببینن، بۆ ئــــوەی بتوانن كاركــــی ھونری جوان بكــــن، بم وردبوونوەیان نییــــ، فیلم نابینن و لی نازانن و شارەزاییان ل كاری فیلمدا نیی، بۆی ئو دەرھنرانی ك كورد ھیتی لناو كوردستاندا، ھموویان حزیان ل ھونرە، ھیچیان ھونریان

ب شوەیكی زانستی نخوندووە.* چ براوردـــك لنـــوان دراماكانـــی ئســـتا و

دراماكانی بر ل راپڕین دەكی؟- ئــــو ھونرمندانــــی لــــ درامای دوای راپڕیــــن كاریان كرد، ھموویان ھیچی ب ،ناو بوارەك ز ھاتنحــــ ب

دیراســــ نھاتووە، ھی ئســــتا كابرا ل دەرھنان نازانــــ، بم دەرھنان دەكا، یا نازان دەرھنانی تلفزیۆنی چیی، نازان دیمنی یكم و دووەم و سیم چیی، میدیۆم و كلۆس و تۆتاڵ چیی، بو ونگران دە، ك ئستا لــــ تلفزیۆنكان دروســــت بوون و گرەكنو ن، كابرا برنامگری بنودە ئو دیمنم بۆ بگرە لرە دەڕوا بۆ ئوێ، ئوە ناب، دەب تۆ دیاریكی میدیۆم، كۆس، تۆتــــاڵ، زووم ئین.. ،نازان و شتانم ئرێ، بھتد)م ب تــــبوون ونگــــرەكان لبرئــــوە دەرھنــــر، لــــ تلفزیۆنكانیــــش دەنووسرێ دەرھنانی فن، بم خۆی

ونگرەك دەرھنانی بۆ كردووە.* پتوانیی ئوە ھۆكار ب بۆ ئوەی زۆربی ئو ن، جنرم دەھرھكاستی بیانی ب ی بفیلمان

پنجی ئوانی بسرەوە دیاردەب؟- زۆر راســــت و ئــــوە رایكــــی زۆر زانستیی، وەك كاك حمیدیش گوتی دوای راپڕیــــن لشــــاوك ھونرمند ھاتن ناو بواری تلفزیۆن و سینما، بم ب حزلكردن ھاتن، ئستا وردە وردە نوخب دروســــت دەب و خكانی لــــزان دروســــت دەبن، بــــم چوار دەوریان دڕك و دوژمنیان زۆرە، ئوسا خۆی ل وە جاسووســــدەیانگوت ئ ستا دۆستتم ئرەوە، بكنزیك مل پشتوە جاسووس و دەیوێ چات بۆ ھكن، دەركوتنی ج دەســــتی ئو ستافان بسر فیلمكان بۆ ئوە دەگڕتوە، ك ھموویان تایبتمندن و كابــــرا ونگــــرە و ب شــــوەیكی زانستی ونگرتنی خوندووە، تۆ پی دەی دیمنكم بۆ بگرە لت تدەگات و یكسر ئو شــــتی تۆ دەتوێ ئو ب شوەیكی زانستی جبجی دەكا، جبكانی تریش وا جشــــموو بھدەكرێ، ك لوانی خۆت دەیبینی پی سرسامی و دەی ئوە من دەرھنانم

بۆ كردووە؟!* مبســـتت ل جاســـووس ئوەی ك دەرھنر ،كوە كار مڵ ئگـــل ر دەكتئ ب یـــھلگڵ ئوەش كسانی ئكادیمی ھن نایانوێ

كاربكن لگڵ كس پۆفیشناكان؟- ب مبســــتم ھردووكیان، زۆر ھونرمند ھی چوونت ژر كشی ئو ھونرمندانــــی لگڵ من ئیش دەكن، گوتوویان شۆڕش كی و چی دەزان؟ چۆن كاری لگڵ دەكن، بم ئوەی ك دە ھیچ نازان خۆی داوەتم دەكا تا لسر ئیشكی قس نكم، چونك دەزان ك بنووسم بشوەیكی زانستی دەینووسم، ئوە یك، دووەم وەیئ كشــــیان ندانرمھون ئو ك كارك بكرت خكانی پۆفیشناڵ دروست نبت، چونك وا دەزانی ك تۆ دروست بووی ل تلفزیۆنكان ئیشی ئو ناڕوا تنھا ئیشــــی تۆ وەردەگرن، وەندە فراوانر ئم گۆڕەپانی ھونب

تكی بند خرچھ ،وەكو دەریا وایناو ھموویان بقــــد دنك زیخ نابن

.و دەریایناو ئل* بۆچی لرە نووســـر و سیناریســـت و دەرھنر یـــك كســـ، ئایا ھی ئوەی دەقكی باشـــمان

نیی، یان قۆرخ كردن؟ كشخۆی ك ،وەی تۆ زۆر راستئ -لوەدای سیناریۆنووس ئیشی دەرھنان ك سیناریۆ دەنووسكابرای ك ،نیی نانی بۆ بكا، دەزدەكا خۆی دەرھحبۆچــــی یككی تر دەركــــوێ، با ھر خۆم بــــم، نگبتی كورد لوەدای ئم ھونرمندانی ئم، ك ئیش دەكن نن، كك بوە دەقنــــوە ناكبیر ل ،كی جوانتی و دەقك نووسیویسكبۆی ئــــو كاری دەرھنانی بۆ بكات، بۆچی ئگر من سیناریۆیكم نووسی

ھر خۆم دەرھنانی بۆ بكم؟* ك ئو ئاوەی رشت؟

- ئــــو ھونرمندان رشــــتیان، كوا ب خۆڕســــك ھاتوونت ناو ھونری كوردییوە، ب تایبتی ئوانی كوا

.یان نییوانامب ر بندنـــی ھونو خو وانامـــب باســـت لـــ *شوەیكی زانســـتی كرد، خۆ ئمش پیمانگا و كۆلیژی ھونریمان ھی، بۆچی ئوان كادیریان

پ نگیاندووە؟ ڕین مــــن رام وابوو، كدوای راپل -حكومتی ھرم ھوبدا كســــانكی باش پروەردە بكات، نك كســــكی ب تمن بنرت بۆ دەرەوە، گنجك تمنی ١٨ ساڵ بت بینرن ٣-٤ ساڵ سو كئ ،نما بخوری ســــینھون

بتوە برھمكی باشی دەبت.* بم خۆ ئم كۆلیژی ھونر بشی سینمامان

ھی؟- ئاخر ھشــــتا برھمــــی نھاتووە و چند كســــكمان نیی پۆفیشــــناڵ ب ل بواری ســــینما و تلفزیۆندا، ل ھمــــوو تلفزیۆنــــ كوردییكان ،چوونكادیمــــی نئ ھیچیــــان بــــھموویــــان بحــــز چوونــــ، لبر ناتوان ز چووبــــح ب ك وەیــــئكاربكا، ئگر ئندازیــــار نب چۆن دەكی، باخانیكی گورە دروست ئم ئندازیارەكمان نیی، ئم ئو كســــانمان نیی، ك خوندبتیان و جبج كشت زانستی بشوەیكی ی بكارەك ن، خۆشــــی دەزانــــبك س قست، كبا بكر م دەزە، بھ ك مندانی ئرمناكات یانی ٩٠٪ ھونئیشكانی خۆیان ل تلفزیۆن دەبینن رۆژی یكم ســــیری دەكــــن و رۆژی

دووەم سیری ناكن.* رۆی ھونر و پارە لوەدا چۆن دەبینی؟

- خــــۆی ھونــــر و پــــارە دوو شــــتی لیك جیاوازن، ھرچندە ســــینما ســــازی، بفزیــــۆن یانی پیشلو تتایبتی ســــینما تۆ ئیــــش دەكی بۆ ئــــوەی پارەیكت دەســــتكوێ، ئوە یاسای ل جیاتی بچی كركاری بكی

دەچی ئیشــــی ســــینما دەكی، بم ھونرمندانی ئم كردوویان، بوەی ئایا چندی دەســــتدەكوێ و بۆ خۆی ئیستیفادە دەكات، بۆی ئستا حكومتی كوردی پارە دەدات ئو كسانی كاری دیكۆمنتی دەكن، ب تایبتی لسر ستا لئ یركشۆڕشــــی كورد، ســــتلفزیۆنكان پشمرگ ب شوەیكی ســــقت دەبینی، ك خۆی وا نبووە، ئم ئاوك و رژراوە، ل ســــردەمی بعس ھوــــدەدرا كاری كۆمیدی بكرێ بۆ ئــــوەی خك ب تاقــــت نبن و ئاگایــــان ل ئــــش و ئــــازاری خۆیان نب، ئســــتاش موعاناتی دروســــت بووە، جاران پشــــمرگ بدڵ و گیان رگشمستا پم ئبوو، ب رگشمپ نوەكو و كراوە، كمی لو زو وانییب سقتی نیشاندراوە، بم خكی

سوودی ل وەردەگرێ.* دوای چرا و بیار، ئستا خریكی سمفۆنیای

مرگی، دەتوێ چی ب خونران بی؟- لم ئیشــــدا زۆر ھودەدەم كارك بكم ك خــــك لززەتی ل وەرگرێ ئــــوە یــــك، دووەمیــــش ھیــــوادارم رگمفۆنیای مم سر ئســــك لكیبنووســــت پش ئوەی پمب شۆڕش دەســــتت خۆش ب با پمب شــــۆڕش ئو ھنــــت ھی چاكی بك، ئوجا وەرە سر كاركی دیك، من زۆر گورە دەبم، چونك رەخن ھونرمند دروست

دەكات.* ئو رەخن دروستكرە چند بوونی ھی؟

ل می ئشــــك ،نییــــ رەخنــــ -كوردســــتان ئوەیــــ، كــــ لســــر كارك دەنووســــرێ، یــــا برادەرییتی یــــا دوژمنیتی، چونك ئو كســــی ل بشارەزایی ھ دەگرێ دەب رەخن

سینما.* سمفۆنیای مرگ نووسین و سیناریۆی كی؟

ممــــد مامۆســــتا نووســــینی -جواھیرییــــ، ك لــــ نرویج دەژی، دەرھنانی خۆم و زۆر ھونرمند تیدا ئا ،بدوھادین عشدارن وەكو: ببعومــــر، كانی حمــــ علی، عباس ژاژیی، نوری كاكخان و بیان جاف

.ندی دیكرمندین ھونو چ* برھمی كی؟

مئ ك ،می ئیستاتیك فیلمرھب -گروپكین ل كوردستان كۆمپانیایكمان ب ناوی ئیستاتیك فیلم دامزراندووە، كــــ ھمــــوو كارــــك خۆمــــان كاملی ت دەیدەینین، دوایی وەكو كاسدەكتلفزیۆنــــكان، ئگــــر بدی بوو مێ، ئیكبوو نیشی ندێ، ببیك یقینری راســــتدروســــتبوونی ھون بــــ ســــازی، چونكــــــــی پیشرلتلفزیۆنك ناــــی دەموێ كارك بكم و ئویش ٣٠-٤٠ ملیۆنت بۆ سرف ك ،بھیچ ن كم دوایی شتبكا، بتۆ برھمكت ب تواوی دای دەستی و سیری دەكا كوالت و رەنگ و دەنگ

و الین ھونرییكی بد دەیكێ.* ناوەرۆكی سمفۆنیای مرگ باس ل چی دەكا؟- ســــمفۆنیاك خــــۆی لــــ ٣ توەر دەبینتــــوە، یكــــم ب سیاســــت ب ــــدەكا، دووەمــــم دەبــــدەســــت پپۆلیسی، تدەب سیم كۆمیتی، ئم ســــ توەرەیش لــــ حاتك یكدەگرنوە، ك باس ل ٢٠٠٣ دەكات مانگــــ دوو مانگ، بر لــــ رووخانی رژم، كابرایك جاسووســــ دەیوێ بتوە كوردستان و لرەوە ب ناوكی تــــر خۆی رزگاركا بــــۆ ئوروپا، بم ك دتوە تووشی كارەساتكی گورە دەب، چونك كوردستان ب ساك پش رووخانی سدام فوزای زۆری تیابوو، كۆمگای كوردی سر لشواو ببوو، نیدەزانی چی بكا و ب چ الیك رابكا، لبرئوە وایلھاتبوو خكانكی زۆر تووشی كشــــ بوون و ھندكیان زۆر قازانجیــــان كرد، خریــــك بوو خون چواردەوری ھمــــووی دەگرتوە، ئم كابرای ویستی لناو ئو خون دەرباز بت، بم نیزانی دەب ب تنكیك

.ندەسووت خۆی پ و ئاگر ك پك* باس ل كمترخمی دەرھنری كورد دەكرێ ل برامبر كارنكردن و بدەرنخستنی بھرەی

ئكترەكان وەكو پویست، چی دەی؟ شر كوە سمڕدیســــانیش دەگ - مستا ئویش تا ئی كورد، ئورەكگ ،مامان نییفزیۆن و سینلنواندنی تھونرمندكمان نیی نواندنی سینما و بۆچی؟ چونك ،ندبفزیۆنی خولت ســــتا لی ئندانرمو ھونموو ئھتلفزیــــۆن و ســــینما نواندن دەكن لسر شانۆوە ھاتوون و لوێ پلیان كشــــاوە بۆ تلفزیۆن و ســــینما، ی خــــۆی بســــو كوە ئرئــــبلگورەترین ئكتری كورد دەزان، الی من بقد ئكتركی تازە پۆفیشــــناڵ نییــــ، چونك ئكتــــرە تازەك وەكو ھویر وای دەتوانی بیجوونی، بم كند ســــاچ كنمت رە بكتــــئ قس بی گرتووە، كنواندن دەكا و قادەكا بدەنگی برز قســــدەكا و سینگ بــــرز دەكاتــــوە وەكو شــــانۆ، بم تلفزیۆن و ســــینما پویستی بوە نیی، پویســــتی ب دەموچاوی جوان ھی، كــــ چۆن ب چاوــــك تعبیر ماقووڵ نیی می، ئبك كشــــت لدەرھنر ئكتر دروســــتكا، دەرھنر ناتوان، چونك ك فیلمك ٣٠٠ كسی تدا بشدارب و دەرھنر ب ھموویان دروست كاتوە ب ٦ ساڵ فیلمك تواو ناب، دەب خول و ستۆدیۆ بكرتوە بۆ

.ری باش دروست بكتوەی ئئ* ئی قست لسر نواندنی ئكتری كورد چیی؟

- ئم خككی زۆر باشمان ھی ئگر ھویان لگڵ بــــدرێ نواندنكی زۆر كی نییھیچ جیاوازیی ن، كجوان دەكلگڵ ئوانی ل كارە ئوروپییكان دەیبینین، بم گورەترین كشــــمان ئوەی ك ھونرمندەكان خۆشــــیان ی دەدەیتكدەق نادەن، كابرا كوھتنھا رۆكــــی خۆی دەخونتوە و لبــــری دەكا، لبرئوە حیوارەكی خــــۆی دەــــ و دەچتــــ ئــــوالوە، كشــــكمان لوەدایــــ ئم خممان نیی و دەمانــــوێ پاروویك ھب و بیكین ب دەممــــان و تواو، بیر لوە ناكینوە ئــــو خواردن چۆن كراوە، ئــــم كارە چۆن برھم ھنراوە، بم ھركســــ و ھوی خــــۆی دەدا و بۆ خۆی دەژی، یانــــی ھی خۆم بۆ خۆم،

ھی تۆش دەخۆم.* رات لسر بدرخان؟

- من لــــ رــــگای ماپڕەكانوە زۆر ،خۆشــــ م، زۆرم پی دەكعموتابچندەھا رۆژنام و ماپڕی وا دروست وەی بتوانیــــن دەنگمان وابۆ ئ ،بــــبكین و كس نب دەنگی كس بگرێ، ئم ماپڕان خزمتی باشی ھونریان كردووە و لمودوا ھونرمندی چاكیش پروەردە دەب و پــــدەگا و ئوانش

بقی سر ئاون و الدەچن.

شۆڕش قادر: ل كوردستان ك لسر كارك دەنووسرێ، یا برادەرتی یا دوژمنتی

رگم

یایفۆن

سمای

درامنی

گرتن

ی وكات

ل ادر

ش قشۆڕ

ئاگاداری خونرانی بشـــی ھونری بدرخان دەكینوە، وتـــی ٢٠٠٩/١/٢٢ دەردەچككر ژمـــارەی داھاتوو، ل لســـاك تپڕدەب بسر دەرچوونی یكم ژمارەی بشی ھونری بدرخان، بۆی داوا لو كســـان دەكین ئگر ھر پیڤك و بابت و راو پشـــنیاریان ھی سبارەت بم بش، ئوە دەتوانن لرگای ئیمی ھونری بدرخان بابتـــكان بنرن بۆ ئوەی ل ژمـــارەی داھاتوو بویان

ھونری بدرخانبكینوە.

مسعود ئیبراھیم

٢٠٠٩

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كانی

(١٠٩

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

13

ھونرمند ئحمد جۆ دوای ئوەی بشوەیكی برچاو ل برنامی برنام و درامای فنتلۆس ١٠٠ وجارەیان وا مــــاوەی زیاد لوت، ئدەركــــبرۆژە وەكو ئكتر ل شانۆگری مملكتی عیللت

بشدارە.ئا: بدرخان- سلمانی

* كۆمیدیا بریتیی ل چی؟- دەتوانی ب كۆمیدیا زۆر شـــت بی، چندەھا جـــار گوتووم بـــ كۆمیدیا دەتوانی شۆڕشـــكی رۆشـــنبیری پیدا بكی، ئوەندەی لڕی كۆمیدیاكانوە دەتوانی شت بی و رەخنبگری و تنز ل ھموو شـــتكاندا بگری و بشـــوە

جدی ئوەت پ ناكرێ. و شتانتی ئند توانیویكۆمیدیای كوردی تا چ *

بكا و چارەسری كشكانی ئم وت بكا؟- لـــوەدا ناتوانم ھیچ شـــتك بم، بم ھندك لـــ ھونرمندان دەن یو قسمن ئ ،كۆمیدیامان نیی گوایرەتدەكموە و براســـتی كۆمیدیامان ھی، بم ئو شتی ب كۆمیدیا باسی دەكی دوایی چارەسر دەكرێ یان نا،

ئوە دەگڕتوە بۆ دەست.* كۆمیدیا بریتی نیی ل قسی بازاڕی و بزۆر

بپكنین ھنانی خك، تۆ چی دەی؟- ب دنیاییوە ئوەش دەكوت سر ئوەی ك ئگر ئو كۆمیدیای قسی توە دەچدابوو، ئـــبـــازاڕی زۆر تخانی تھریجوە، بـــم ئگر تۆ ئمۆ بتوێ تمســـیلی ئم میللتی ،یری بازاڕكۆ ســـی، بـــبك مـــئ و قســـۆ دەقاو دەق ئم تۆ بخۆ نابازاڕیی بن ســـر تختی شـــانۆ و پشكشـــی خكی بك، بم ئســـتا من تمســـیلی میللتكی خۆم دەكم بـــ شـــوازی كۆمیدیا، بۆ بـــازاڕ بۆ نموون (٤) كس دەبینی ســـیردەكی جنو ب یكتـــر دەدەن، خۆ ناكرێ تۆ ئوە بنیی سر تختی شانۆ یان ناو كاركـــی دراما، بم دەب ب خكیش ،ویش گرنگئ ،كی ئاوانـــی خبھرچندە ئوە ناشت ئوەی تۆ باسی شتكی بازاڕی بكیت، ئینجا ئگر ھر باســـی شـــتی بازاڕیش نكرێ، ئ دە وە ئو ھموو قس جوانانشمان بۆ

دروست ناب وەكو كۆمیدیا.* باســـی قیرانی شانۆ دەكرێ، پتوای قیران

ھب؟.یرانی شانۆمان نییق -

* بگت بۆ ئو قسی چیی ؟- بگم بۆ ئو قسی ئو شانۆگری مملكتی عیللتی، كوا بووەت زیاد ل ١٠٠ رۆژ و جژنانیش رۆژی دووجار نمایشمان كردووە، كوات قیران چیی؟ بم ئستا میللت یان ئو جماوەرە روودەكات ھندێ دەموچاو ك بڕاستی

خۆشی بوێ.* بشك ل ھونرمندان پیانوای مملكتی عیللـــت بریتیی لـــ كاركی مھزەل و قســـی

بازاڕی و فشقیات، پتوای راست دەكن؟- نخـــر، رـــزم ھیـــ بـــۆ ئـــو ھونرمندانی وایانگوتووە، براستی ب كـــی بـــازار ككی خمـــن قســـ م لیرت دەكا پوە سویســـتییخۆش باشـــترە ك ندانرمو ھونی ئقســـوایانگوتـــووە، چونك بڕاســـتی ئو

ھونرمندان ھندكیان نب رەخنی دروســـتكر و جددیت ل دەگرێ، بم ھندكیان وانین، ئســـتا ئـــو رق و ،یھ ھونرمندان لنـــاو غیرەیی ك كســـیان ب ئیـــش ئویتریان رازی ردەمت دەب م لب یزم ھر ،نییئیشكت تا بی جوان، ھر ك ئاگات ل نمـــا دە ئوە كـــی ئیش بوو، كارەك ك .وە راســـت نییراستی ئبخراپ ب كاك تـــۆ كارەكت خراپ و دەستخۆشیم ل مك، بۆ دەستخۆشیم لدەكـــی و ك ئاوڕت لمدایوە دەی

ئوە كار نبوو، كوات درۆ دەكا.* ئی پتوای رەخنی شانۆ ل چ ئاستك؟

ت لیو رەخنكان ئدا شتو كاتل -.یكناخۆشیی مناگرن، ئ

* یانی دەتوێ بی رەخنی شـــانۆی كوردی یان نیی، یان زۆر ب ھزە؟

- نام نیی، بم ئگر ھشب زۆر زۆر ب ھـــزە، یانی ئو رەخنی وات ل ناكا دروستت بكا، ئو رەخنییان

یان واز ل ،نوخدەكا یـــا بتوات لئیش بنی، فرموو بۆ نموون زۆرجار دەچم چایخانی شـــعب، ك كانگای ھونرمندانـــی تیای، براســـتی بۆ سیرك كۆمك ب ئیشی یكتر رازی نین، ھندكیـــان دەن ئوە چی بوو؟ ئوە كی شـــت كاك. یـــان جاركیان لگـــڵ برادەركـــدا دەمم لـــی گیرا و دانیشتبووین لو كاتدا وەسیتنامی كاوەی ئحمـــد میـــرزا ھبوو، گوتی: وەسیتنامش ھیچ نیی، لوكاتشدا حوسن میسریش ھر ئیشكی ھبوو، ئیشـــكی ئویشـــی رەفز كرد، ئیشی كی تریشی رەفزكرد، گوتم كاكبرادەروا ناكـــرێ، گوتی برنامی برنامش

ھیچ نیی، كوای ئی چی شت؟؟* كاك ئحمـــد لـــ كاتكدا دەكـــرێ بم تۆ كارەكت ھیچ نیی، ئگر كاركی ل تۆ باشترم كردبـــ، ئوە لمۆی رەخنی كوردی چندبوونی

ھی؟ ھیچ نیی یس ھم كب ،راســـت -

چـــی خۆی بكردووە، كو ھیچـــی نگورەتریـــن شـــت دەزانـــ و ھرچی ئیشیش بدی نیی. دە من ئوە دەم ئوان خۆیان ھیچ نین، ھركس خۆی ھیچی نازانم، چونكبووە شت من ب لئگر خك خۆی شت ب ھردەم خۆی و گوێ ل ـــك دەزانبچووكی خ بـــ

رەخنكان دەگرێ.* شانۆگری مملكتی عیللت زیاد ل ١٠٠ رۆژە نمایشدەكرێ، پتوای چ ھۆكارك وایكردووە ئو

كارە ئوەندە بردەوام ب؟- یكمین شـــت كۆمیدیای، دووەمین چونك ،كـــۆی خمموعاناتـــی ئئوەی ئم لسر ئو تختی باسی ،كمـــووی موعاناتی خیـــن ھدەكیانی ئم وامانكردووە با ریزەكان یك بـــن، دوایی كاك ماھیر لـــ حیواركدا دە: ئوەی نوان حكومت و میللت تكدەدا، عیللت. ئ عیللتك كی؟ ھر میللت، لبرئوە ســـركوتنی ئو شانۆگریی لوە دەبینم، ك لناو

موعاناتی خك ھقووە.* زۆرباسی فنتۆس كراوە، بم دەموێ بزانم شیمانی لی كۆمیدیا بوو؟ ئایا پكوۆس لنتف

بشداركردن تیایدا یان شانازی پوە دەكی؟- زۆر شانازی پوە دەكم، فنتۆس ل وەرگانی دكتۆر شركۆ عبدو بوو و بر ل نمایشیش خۆی ئاماژەی پدا ك ئم دەق ئیرانی، ئو وەریگاوە، فنتۆســـیش یكك بـــوو ل ھموو بشـــوەی خـــك موعاناتكانـــی ھمـــا، تا (٦)ەم ئقـــش خك لی

تنگیشتبوون.* ئی بۆ بردەوام نبوو، چونك دكتۆر شـــركۆ ی لقـــم ٢٠ ئبـــ ،یـــقگوتـــی (٩٠) ئ

نمایشكرا؟- ب راستدەكی ل سرەتاوە بیار بوو ٩٠ ئق بكرێ، بم تنھا ٢٠مان

بۆ كرا.* الینی ماددی رۆی بینی؟

ی پارە لشـــك یوانل ،ـــب -ئارادابـــ، ك بـــۆی تـــواو نكرێ، لوانیـــ نووســـر كشـــی ئوەی ھبووب، ك ٩٠ ئقی پ بنووسرێ، ئكترەكانیـــش زۆرمان بزار ببووین،

چونك ئو شـــونی ئمـــ دەچووین كی لربكاتـــی ھاویندا ھیچ ســـلنبوو، لكاتی زستانیشدا ھیچ جۆرە گرمكرەوەیكی ل نبوو، ك بتوانین خۆمانی پ گرم بكینوە، لبرئوە ٢٠ ئق بـــوو، ئوانی تر رانگیراوە، خۆی ھر ٢٠ ئق بـــوو، تۆماركرا و

نیشاندرا. ب بوونـــنـــدان رازی نرمھون ك لـــشـــب *بشـــداری كردنی عیرفانی وەســـتا محمد، وەكو ئكتـــر ل فنتۆس بۆ؟ تـــۆ لگڵ بووی یان

نا؟ دە نـــدەوە كوەم خومنیش ئـــ - بوونرەكی رازی نری ســـكتدوو ئب بشـــداری عیرفانی وەستا محمد، براســـتی من خۆم و شاھدی بۆ ماھیر حسنیش دەدەم، ك ئم دوو بووین ل ئندام سرەكییكانی فنتۆس، ئوە ب ئمـــ نگوتراوە، ك عیرفانی مو ئ شداربو ب د بموەســـتا محرەفزی بكین، من دوو س جاریش قسم لگڵ كاك ھاوڕێ كردووە، من و ماھیر ئاگامان لوە نیی و فنتۆس زەالمی واشی تیابوو ھی ئوە نبوو تمسیلی لگڵ بكی، بم ئم ھقمان نیی و ئوە پیوەندی ب دەرھنر ھی و ئو

قسیش ك كراوە دوورە ل راستی.* رات چیی لسر ھفتنامی بدرخان؟

- ھرچندە ئمۆ رۆژنام زۆر زۆرە، بردەوام گوتووم توخوا با رۆژنامكان ســـك موو بھ بـــوە نوەكـــو ئـــلدایك ببن، با ھریكیان ســـتایلی ،بارەش بق ر لگئ ،بخۆیان ھئگر بابتكانیش وەكو یك ب، با ش لو جیاوازییئ ،بجیاوازیان ھبدرخـــان ھی، ھم وەكـــو قبارە و ھم وەكو بابتیش، سوپاستان دەكم دەكنوە، بســـر باشـــیش خكی بم ھیـــوام وای ھنـــدێ ھونرمند ھـــن كنفتن و ناتوانـــن بن دەرەوە ئوان چونكـــ بكنوە، بســـریان شتكی باشیان بۆ ئو میللت كردووە و ئگر ل سرە مرگیشداب با شتك بۆ

ئو میللت بن.

یر

ونھ

ئحمد جۆ: فنتۆس زەالمی وای تیابوو ھی ئوە نبوو تمسیلی لگڵ بكی

تایبت ب بدرخان- سلمانیھونرمند جلیل زەنگن سیناریست و دەرھنری درامای گردەلوول باس ل چندین نھنی بشی سیمی ئو

درامای دەكا.ل دیداركی تایبتدا جلیل زەنگنی ل وە كرد، كر ئامـــاژەی بندەرھ(٥٠٪)ی سیناریۆی بشی سیم تواو نی رووداو بریتی دەببـــووە و شـــول (ھولر، ســـلمانی، كركووك،

گرمیان، بادینان و چندین شـــونی تری كوردســـتان، كـــ ھریك لو ناوچان ب شوەزاری خۆیان دەپیڤن و جختیش لوە دەكاتوە، ك بشی ســـیم موفاجئاتـــی زۆر ســـیری تدا دەبـــ و چندیـــن ھونرمندی شـــاری ھولر بشـــداری ل دەكا و لو بارەیوە گوتـــی: (ناتوانم ناوی ھونرمندانی بشـــداربوو ئاشـــكرا بكم، چونك ھشـــتا سیناریۆ تواو

نبووە، تنھا قســـم لگڵ ھندێ ھونرمنـــد كردووە، بـــم دنیابن كـــی باشـــی رووداوەكان لپانتاییھولر و چندین موفاجئاتی سیر

دەبینرێ، ك بینر پشبینی ناكا.لـــ بشـــكی دیكی ئـــو دیدارەش ھونرمنـــد ئو قســـانی بـــ درۆ خســـتوە، كـــ دەـــن ل بشـــی (٧٥٪) ھونرمندانی لـــ ســـیمدا پشـــوو بشـــداری پ ناكاو گوتی:

(من بشـــدارییان پ دەكـــم، بم ســـیناریۆك پویســـتی پیان نیی و لوانی رۆیان كم ب و زۆر برچاو

.(بنســـبارەت بـــوە و چندین پرســـی تری گرنگی بشـــی یكـــم و دووەم ردەلـــوول لمی درامای گیو ســـژمـــارەی داھاتـــوودا دیدارك لگڵ جلیل زەنگنـــی دەرھنری درامای

گردەلوول بخوننوە.

نھنییكانی بشی سیمی گردەلوول ل بدرخان(من بشـــدارییان پ دەكـــم، بم ســـیناریۆك پویســـتی پیان نیی و لوانی رۆیان كم ب و زۆر برچاو

ســـبارەت بـــوە و چندین پرســـی تری گرنگی بشـــی یكـــم و دووەم ردەلـــوول لمی درامای گیو ســـژمـــارەی داھاتـــوودا دیدارك لگڵ جلیل زەنگن ل دیمنكی درامای گردەلوولداجلیل زەنگنـــی دەرھنری درامای

ئا: ھونری بدرخان* دەرھنركــــی كــــورد دەــــ ئگــــر وەزارەتــــی رۆشــــنبیری ٥٠٠ ملیۆن دیناری بــــۆ فیلمك پدام و فیلمكــــم ئــــو پارەیی نھنایــــوە با جاركی تر وەزارەتی رۆشــــنبیری ھاوكاریــــم نكا، تۆ چی

دەی؟ ی كوچمووی قســـھ و قســـانئ -و بـــازاڕە، نازانم فیلم چۆن ٥٠٠ ملیۆن دنتوە و لكـــوێ دەیھنتوە، من لوان ناگم و وای نابینم ســـینمای ئســـتای كوردی بتوان لسر ئاستی جیھانی پارە بنتوە و واشـــی نابینم سینمای ئستای كورد بتوان لسر پارە ئاســـتی كۆمـــگای كوردیـــش بنتـــوە، بم گرنگ ئوەی ك ئو فیلمی یكجار وایگوتووە دەرھنرەی خۆی دروستكردو تواو با ب دەنگ ب تا فیلمكی دەبینین، چونك پویست بو قسان ناكات ك رەنگ ئو دەرھنرە زۆر شتی تریشی گوتب، پویست بو جاڕی نییتما گاناكا. سین قســـانو گاتـــ ھناگرێ و تحدا و شـــتی ناوێ، سینما كارنامی، تۆ فیلمك برھم بن و نیشـــانی بـــدە تواو.ئیتر ئـــوە خۆمان دەزانین باوی چند یوەش ھتتوانیوە، ئو ن توانیوتبرھم فیلـــم رۆشـــنبیری وەزارەتی بنـــ ك پارەكی بنتـــوە، نخر ل ئرانیش ئســـتا بدەیان دەرھنر ن بت فیلم دروست بكتی دەدریارمئوەی تمنك بنتوە بۆ وەزارەتی رۆشنبیری، نخر وانیی لبرئوەی ئم ئستا كشـــمان ئوە نیی پارە می جوانرھب می ئشوە، كنینب یاممـــان بگاتوەی دەنگ و پبۆ ئـــ

شونی خۆی.* بـــم ئگر برھـــم جوان بوو خـــۆی پارە

دنتوە و ب نمری دەمنتوە؟- ئو قسی راست، بم كشكی

ئم ئوە نیی، تواوی ئو پارەیی ك بۆ ســـینمای كـــوردی خرجكراوە پارەی شـــقامك نیی ك قیتاو كرا و تكچووەوە، ئوە خریك قیتاوی ،وە نییئ موو پارەكوە، ھنـــدەكبم بالی من گرنگ ئوەی ك ئم پارە خرج بكین بـــۆ ئوەی پیامكانمان بگینیـــن، ئم وەكو كـــورد تنھا وە بتستبمانب ك یمامان ھسینجیھان و پیامكانمان بگینت جیھان ل جگ ،ب مزروفی ئ و ئاگایان ل

.كی ترمان نییماش ھیچ شتسین* چ پانرك لپشت ئوەوەی ك فیلمی وتی

ئفسان بچت فستیڤا جیھانییكان؟- فیلمی وتی ئفســـان ل (٦١)ەمین خولی فستیڤای نودەوتی لۆكارنۆ ك یكك لپنج فســـتیڤای باشی ماز گۆنای چۆتشتریش یپ ،دنیایئو فســـتیڤا و دوای ئو من یكم كســـم، بم ئوەش بالی من گرنگ توانیمان بچین ك وە گرنگئ ،نییـــفســـتیڤاك و پیامك ك ھمانبوو و خكانی قوربانی شڕ و مرۆڤكانی دوای شـــڕ بگینین ئـــوێ، ئوە بـــالی من شـــتكی باش بـــوو، دوای ئوە ل فســـتیڤای داسینۆی رۆمانیا نمایشـــكراوە، ك دەرھنری گورەی وەك كاســـتاریكا، ك دایجیھانی تفیلمیان ھی و ل فستیڤای زوریخ، خۆشم ل ئوروپا ھومدا ل شارەكانی نرویـــج و ئمانیا پیشـــانی بینری كوردی بدەم. ھاتم ھرمی كوردستان ل ھبج و كركووك نمایشـــمكرد و بداخـــوە ل مخموور لبر بانی كارەبا نیتوانی تا كۆتایی بوا، بم رســـام كردووە زمانوانی سوەی ئئ ،یكئینسانیی و روانین كماییسین لســـت مقـــم فیانـــی مـــن نامرۆڤانی روانینكـــی ،یـــكتباب

یكجار باشی تدای ك رەنگب لزۆر شونی تریش وەربگیرت.

* دوای وتی ئفسان برنامی نوی كاركردنت لچی خۆی دەبینتوە؟

- ل راســـتیدا برنامـــ زۆرە، بم رەنگب رنامانو بلیكردنی ئمعبقوڕس ب، لبرئوەی ســـربخۆیی ب ،كی زۆر قوڕسمادا شـــتسین ل ســـتا زیاتر لناو كورد ئتی لتایبھموو كاتك پویستم ب یارمتیدان ھیـــ تا بتوانین شـــتی باش بكین و وەكو مرۆڤایتییكان یامپ بتوانین كورد باشـــتر بگینین شونی باشتر و زۆرتریـــن خك لو پیام ئاگادار

بكینوە. رۆمان ند ســـوودت لـــكانتـــدا چفیلم لـــ *

كوردییكان وەرگرتووە؟- ل راســـتیدا رۆمان و شـــتی وا كم خاوەنی مـــئ بم دەخونمـــوە، یتی ھئیمكانی رۆمانی زۆر باشین كببت سیناریۆیكی باش و لتواوی ترۆمان دەكر كـــ یوە ھدنیاش ئ الی من گرنگوەی بـــم ئفیلـــم، بحزمدەكرد ك ئـــوە خونی (٢٠٠٣-٢٠٠٤)م، ك حزدەكـــم رۆمانی ژانی

گل من بیكم فیلم.* ئی قســـت چیی لســـر فیلمی ژانی گلی

جمیلی رۆستمی؟- نمدیوە.

،وەرانموو تو ھر ئسكردن لدوای قســـ *ئاستی ئكتری كورد چۆن دەبینی؟

- ئكتری زۆر باشن، بم دەرھنری ئم دەرھنری باش نین ل بخشینی رۆڵ ب ئكتر، لم پرۆسی باش نین و نازانن، ئوەندەی من بینیوم بۆی ھر دەستك دەبینم رقم ھك فیلموەختبرۆبینینی زۆربی ئكترەكان وەك شـــانۆ و جۆركـــی تر، كـــ تۆ وەك ســـو كی ئر ناتوانی باوەڕ بكبین

موایپ بۆی ،دایتییســـایك لو بۆ ئـــوەش دەب ئمـــ دەرھنرمان رچی لگئ ،ری باش بـــنـــدەرھسیســـتمی جیھانیدا راھنری ئكتر ھیـــ، یانی مـــرج نییـــ دەرھنر خـــۆی ئكتـــر رابھنـــ، راھنری ئكتر ھی، بم تا ئستا سینمای كوردی ك سینمایك ھموو كارەكان ریكر خنـــو دەرھ كوی یكـــتئنجامی دەدا، پویســـت بـــوە دەكا راھنرە ئو ئركی دەرھنرەكانمان ببینـــن، من ل فیلمی (تیرۆریســـتك ئكترەكانـــم ھمـــوو دادەبـــزێ) كوردســـتانن، باشـــووری خكـــی بـــم جوانترین رۆڵ، كـــ ئكتری تی لباشـــووری كوردســـتان بینیوی یان ل (زیك دادەبتیرۆریست) فیلمی یران كو پیاوەی چوو بۆ سفیلمی ئھموو ئكترەكانیش خكی باشووری ئكترەكانمان مـــئ كوردســـتانن، باشن، تنھا دەرھنرەكانمان سریان

ل دەشونن.

* چیترت ماوە... مایمی كورد ســـینرھنھـــا بت -و جگ ل ســـینما ھیـــچ برھمكی ترمان نیی لســـر ئاستی جیھانی، بۆیـــ داواكارم بایـــخ و گرنگی خۆی لالی ســـرۆكی حكومت و حكومتی كوردستان و وەزارەتی رۆشنبیری ببو ئمـــ ببین خاوەنـــی كۆمگایكی ماز گۆنای دەی شارستانی، چونكھر كۆمگایك رۆمان و ســـینمای

نبت دوورە ل شارستانییت.* ئـــرێ تاكی ھونرمندی كورد ب داواكارم

ل حكومت وابكا و وانكا؟- خۆی دەزانی ئو داواكارم شـــتكی زۆر ناشیرین، ب تایبت ل میدیادا، بم چی بكم زۆری لسر بۆم دەن تـــۆ كابرایكی رۆژھتی ھاتیی ئرە

دەی چی ك پشیان گوتووم.* بۆ وایان پگوتی كورد ھر كورد نیی؟

- نخر، كورد ھر كورد نیی، ئگر كوردبم و بكورد و سینماكاری كوردم بزانن واناكن و ئوە ھسوكوتیان نابـــت، من لوێ فیلم دەھنم ب پارە و ئیمكانیتـــی خـــۆم برھمی دنم و دەیھنم لرە نمایشـــی بكـــم، تنھا ن كت، دەیان دەوم لسكرین و ھۆسیری سینما دەكا، دت دەشكن و دەتنرتوە، ماوەیك من كشم بۆ دروستبووە، ك ئایا منیش بشكم لرە یان نا، دەبینم بشك نیم، ھر بزۆر

بم بشكم، نوە بزۆر پمدەن تۆ بشك نی ل ئم، بم ھندك بابت ھی من ناتوانم لی بگوزەرم، ئویش كشـــ ئینســـانییكانی وەكو ئنفال و ئو كارەســـاتانی بســـر ســـت بھ ھاتووە، بۆی تو میللئ رشـــانی خۆم، كسم لك دەكركئ ل رەنگب ،وانم بـــۆ ئكاربك دەبپناو ئو ھاتووچووندا جۆرەھا جار موستقیم و غیر موستقیم كشمان بۆ دروست بكرت و بجۆرك سیرمان

بكرت.بشی دووەم و كۆتایی

رەحیمی زەبیحی: حزم دەكرد رۆمانی ژانی گل بكم فیلم

ھونرمندان ئحمد جۆ و ماھیر حسن ل شانۆگری "مملكتی عیللت"

رەحیمی زەبیحی - ٢٠٠٨

ژمارە (١٠٩)ی كانوونی دووەمی ٢٠٠٩/١/٨بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

14

(سكا)

جوھر كرمانج.…ی خودایئمن… وەك ئادەم

بڕووتی لبھشتی تۆپیاسم دەكرد

ینانو سبموو دەمھلنو باخی میوەكانتا

ئوەی دم،مگیرانیی پ كردبا

چاوەكانم بدزی نیشانیان دەدامبئاشكرا پنجكانم

دەست درژیان بۆ دەكردتا تر دەبووم لم دەخواردن

ھموو دەمو ئوارانیشلڕووباری شرابتداھتا مست بووندەمخواردەوەو

پككانم ندەژماردندوای خوتنی ئوارانیشدوور لچاوی غیلمانكان

بنھنی….حۆریكانت دەھاتنالم

نرم….نرمل پنجی پما تا توقی سرم

ب گۆی ممك تورتكانیاندەیانشالم….

لسای سری حزرەتتدامن پاشابوومپچی لك

ئم كراس جوانی خونتوەكو پڕۆی عمبارە سۆت

بئاگری، پرییكی دەستكردی خۆتل سووتاندم

خودای مزن…مگر تۆ خۆت نتدەزانی

منی بندەلحۆمو گندە ساویلكھ

ھختانم پ فرەبمبوورە….خوای بمبوورەك ھموو پرییكانی تۆم

گۆڕیوە،بجوان برییكی ئرە….!

تشرینی یكمی ٢٠٠٨

كلچریدرخان دەردەچڵ بگل كی رووناكبیریی گشتییوكراوەیب

ستافی كلچری بدرخان:عبدولەحمان معروف، سعدول نووری، جوھر شخانی

ب ھاوكاری راوژكاری رووناكبیریی دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان:د.ھیمداد حوسن

ژمارە ٤١ - ١٠٩، پنج شمم ٢٠٠٩/١/٨ی زایینی

باوكی بدرخاننووسرو لكۆیار د. مولود ئیبراھیم حسن، ك بم دوایی خریكی پۆژەی زیندوكردنـــوەی كلتـــووری كوردی و دنیای ئفسانی لھوكی ناوازەیدا ل ســـانی (٢٠٠٦_٢٠٠٨) توانیویتی ی ناملككانی ھبـــب (كتچوار كتبـــدوو برگ و ترنخـــۆرە و زیاتر كی جوان لوەیش ك) بشـــقع لچاپبـــداو ھوك بـــۆ برزڕاگرتنی

كلتـــووری كـــوردەواری و دۆزینوەی ئو بســـر ھات و ڕووداوانی لنو كای جیا جیا كانی كۆمی كوردەواری مولود) دواییـــ(د. بم ڕوویانداوە، خـــۆرەو زیاتر لرنكانـــی (تیكتعشقك)ی ل دەزگای بدرخان چاپ كـــردووە و ھر ســـبارەت بـــم دوو برھمی دە: بابتكانی تری نو ئم چوار برگـــ زۆرن و ھم جۆرن ھریكیـــان بۆخـــۆی گرنگی خۆی

ھی لگڵ ئوەی ك جاركی تریش دەیموە، كۆكرەوەكانی ئم پۆژە برھم ھموویان خوندكارن و جاری كی ئاوایان دەكرد، بۆیم بوو كاركیھندێ جار مرجكانی كۆكردنوەیان الوازە، بم لگڵ ئمش بابتكان گرنگ و بككن ھندجار لم جۆرە بابت زۆر بـــ زەحمت لجگایكی تانم بابوێ! كۆی ئتر دەست دەكلسر یك وەك ئوە وای ك پیاوكی

بتمن بوردی باســـی ژیانی خۆیت بۆ بكات تا ئستا بۆ كس تری باسی نكردب و ھندێ جاریش نھنی زۆر نھنیت بۆ باســـبكات ئم میللتكی ڕووداوە بـــ گرنگـــی و ماندوویـــن گرنگكانی ژیانمـــان نادەین دەنا ھر دیلكراوان نجم گستا دەكرێ بۆ ئئلژنیك پكبھندرێ بدوای چیۆكی ژیانیاندا بگڕن! ك دنیام ب ئنجام

نابت.

ب ورەیگ م كارەســـاتئ یركسعشقك) ل سروشوونكراوە(زیاتر ژەیم پو ئن وتسادەیی ك زۆر بخۆی ل مردن و ل بیرچوونوە ڕزگار كرد...جگـــ لم بابتـــ زۆر بابتی تریش وەك ئم گرنگ و یكم جارە لم كۆكردنوە پۆژەیدا چاپ دەكرن و بو دەكرنوە گرنگ ڕاســـتقینو نرخی شیاوی ئم بابتان ھر تنیا

.دەیزان قینوەی ڕاستینكۆل

بدرخان دوو برھمی (ترنخۆرەو زیاتر ل عشقك)ی د.مولود ئیبراھیم حسن چاپ دەكات

چاوەڕوان بنل ھفتی داھاتـــوو، بوكراوەكانی دەزگای چـــاپ و بوكردنـــوەی بدرخـــان "چاپـــی نودەوتی" برھمكانی (د.ھیمداد حوسن ی)، كو ئیسماعیل خورمابدولشاد عو دبریتین ل كتبی مژوویی و دیوانی شـــیعری و بابتـــی رۆژناموانی دەگاتـــ بازاڕەكانی كوردستان، ك ل وتی لوبنان ل چاپخانی "گرین گالۆری" بھاوبشی لگڵ چاپخانی

"نوا" ل ھولر ئنجامدراوە.پیرۆزبایی ل خونران و كتبخانی كوردی

دەكین

ھڤپیڤین: زياد نادر عایی* ده سپكی خه ون و خولیای شیعرنووسینی تۆ،

ده گه ڕته وه بۆ كه ی؟- ئه زیزم لگه ڕێ بـــا که م له ته ک خه یاـــدا تکه ڵ ببمه وه و به ســـه ری مه ســـتایه تی ته ڕتریـــن ئـــواره وه بچمه وه ناو بۆیسانی ســـوه ری دار پرته قاه کانی جوانـــی، بچمه وه ناو که روشـــکه و ســـه وزه نی ئه و په ه گه نمانه ی ھه تا ئسته ش بۆنی نالی و ســـالمییان لـــ دێ، لگـــه ڕێ با له ته ک مه کارترین جۆگه و مه کارترین قوولله دا له ھه ولر و له شـــاره که ی کوردی و حه مـــدی ھه وانم لگه ڕێ با به جوانی شـــیعر جـــووان ببمه وه و ئه وســـا ھه رمیه ک لـــه مندای و له مندای شـــیعرت ده ده م ئه زیزم بـــه ته رزکی ڕوونتر بـــژم، ئاوته بوونی من و شـــیعر ئاوته بوونکه به مندای ده کرێ بم یه ک ناسیینی منداییه له تـــه ک مژوویه کی کادا، ده کرێ بـــم ڕاگرتنـــی ئاونه یه کی ســـاکاری جوانییه کانه به رانبـــه ر به ھه تـــاوی ده رک کردن به ســـه وزایی حه قیقه ته کان، ئه و حه قیقه تانه ی له مندایدا شه ربه و مه رکانه ی حه وشه ی من بوون، من به جامی ڕووانینک له جوانی، له شیعری ئه و حه قیقه تانه م ده خوارده وه ، ئه زیـــزم من له بزوی مندایمدا شیعرم دۆزییه وه و ئه ویش له مه وجی خۆیدا منی دۆزییه وه ،لھه تا گه وره بوون یه کمان نه ناسی، ھه تا ئه وین له ھه رزه یـــدا به یه کی ناســـاندین، به ته رزێ تر بم براله ناســـینی من له تـــه ک شـــیعردا، له جریوه ی ئـــه و چۆله کانه ن، ســـه ر زه مان به ر له ئســـته ، له باخاتی ھه شـــتاکانه وه گه یشـــتنه پانتایی و سه وزاییه کانی خوندنه وه و بیستن ، من و شیعر ئاوا یه کمان ناسی، من و

شیعر ئاوا یه کمان خۆشویست.* شیعر تا چه ند خه م و ژان و خۆشیه كانی تۆی

له باوه ش گرتووه ؟-براله گییان که باســـی شیعر دته پشـــه وه، من خوڕه م له سیحرکی خودایـــی ده مداته به ر بـــاران و ئیدی ته ڕبوونـــ ته ڕ ده بم له ســـووتان، قه یاغی به حری گـــ به تۆزم،حیله ی ئه سپی ســـه قه ر به تۆزم براله گییان شـــیعر بۆ من گوڕی ئه و باڕیژه یه له تاوکدا عه رد و ئاسمانم ده نته سه ما و ئـــاو، بۆ من ئه و ده نگه یه ده نگ له بـــ ده نگی دن و ئـــه و وه رزه یه له ھه وای وه زه کانی ترم ده دات، شیعر بۆ من قه یاغی نه جاتبوونه له ئاوی خوا ئاوی حووزن، شـــیعر بۆ من له به ره که تی ئـــه و ئاونگانه یه ده مـــی به یانییان ھه تاو به دوا پله ی عشـــق ده گه یه نن، شیعر بۆ من وه ک الوالوی په نجه ره که ی جارانـــی ئاوایی، وه ک دوکه ی جگه ره که ی ئستام وه فاترین ھـــاوڕێ و ده کـــرێ بـــم وه فاترین

دداریشه بۆ من.* ده ــــن قۆناغی ته قینه وه ی به ھــــره و ھزه شــــاره وه كانی خورمای له ئه وروپا بوو،توانیت بازدانكــــی گــــه وره و گشــــتگر بكه یــــت و زمــــان و ســــه بكی شــــیعریت گۆڕا؟ تا چه ند له گه ڵ ئه و

بۆچوونه دای؟- ئه زیزم ڕه نگه ســـه خت بـــ بۆ من باسکردن له سه بکی شیعری و زمانی شـــیعری، ده کرت ئه وه به خشین به نیگای خونه ر له سبه ری کاره کانی من،وه لـــ ده کـــرێ بـــژم خوقاو قه ه مکـــم له عیشـــق و ونـــه و له زووانکی قه رسیلی زووانه قه رسیل، وه ل سه باره ت به و چه پرسییاره ی سه ره تات گووایه ئیسماعیل زده تر له ئه رووپـــا که وتبته ته قینـــه وه ی کانییه کانی شیعر و دماندنی ئه زموون و خـــۆ به خوڕه م کردن له ھه ناســـه

درژه کان و خۆ دۆزینه وه له قوتبکی جووانی شیعریدا، ڕه نگه که م تا زۆر ھاوه ی ئه و بۆ چوونه تان بم، چوون ب شک زه مه نی دوانزه ساڵ فیرقه تی تاراوگه بۆ خۆی قۆناغکه و ھاوکات ئه و قۆناغه ش به قابوونکی جوانت ده ناســـن به م ئه و قاڵ بوونه له کن من به قوویی خۆشه ویســـتی بۆ خۆشه ویســـتی و خۆشه ویســـتی بۆ نیشـــتیمان شـــکایه وه وه ک ده بینن له زۆربـــه ی چامه کاندا، ســـه وزایی نیشـــتیمان ئاماده بوونکی خودایی ھه یـــه به م ھـــاوڕێ ئه وه شـــت بیر نه چ من داچـــوون و قویی ڕۆژانی کوردوستانیشـــم به ڕه نگی قوییه ک ده بینـــم وه ک قوییه کانـــی ئـــره ، ڕه نگه جوودابوون ته نھا له سیمای

.کاره کاندا ھه ب* له گــــه ڵ عه شــــقدا چۆنــــی؟ پتوانییــــه تــــۆ ھه میشــــه قابووی نو عه شقی، بۆیه به رده وام

ئاماده گیت ھه یه و كاڵ نه بوویه وه ؟ســـبه ری بـــه خۆشـــه پـــم -زه رده خه نه یه ک، به ھه مسی په روانه کلوویه ک به زووانی ڕه نگـــ له ژنه تابلۆیه کدا، بـــه ده نگی خوڕه م ماچله جـــ ژووان به دوکـــه ڵ و ئاگری

سوکی حه واوه ، به ختووکه ی جلکی ته نکۆه ی سه ر ھه ناری گوه ژنکه وه بم با وه می ئه م ئاه پرسییاره ش ھه ر به عه شـــق ب به ھاوڕێ، چ بژم ، من ئوارانیش ئاونگی ســـه ر ھه رزی دنییایه کم له عه شق له کن من عشق ، باعیسی گه ڕاننه وه ی پیرییه بۆ مندای، باعیســـی سه فه ری پایزه به به ھاردا باعیســـی ته ڕبوونه وه ی ووشـــکاییه کانی حووزنه بـــه ئاوی گوڵ ، ئه گه ر چی زۆر جار عیشق بۆ خۆی باعیسی به ھاری حووزنه ، بهھاوڕێ حیکایه تـــی کاڵ نه بوونه وه ی مـــن، چامه یه که به قه ه می عیشـــق بۆیـــه به ر له مـــردن و به ر لـــه بو بوونه وه ی چامه کانی عشـــق ده م خودایـــه عوومـــرێ تـــر، خودایـــه گه مه یه ک تر له ته ک عیشقدا، خودایه فرن ســـه وزتر له فینی مه خلووق من به م تـــۆزه نانی موحیبه ته تر نابم، من به م تۆزه شه رابی سازانییه سه ر خۆش نابم خودایه گه مه یه ک تر له ته ک عیشقدا، ھه تا فره جه نگه کانی

سه ھه نی نه بووم.* دوای ئه و ھه موو ماوه یه بده نگییه ، ده زگای به درخــــان كتبی حیكایه تی كۆتــــره ژنكی بۆ

چاپ كردی، چ په یامكت بۆ به درخان ھه یه ؟ - بگوومـــان مـــن بده نگیـــش له ده نگدا ده بینمه وه ، ئه گه رچی من به و ده نگ نه بووم ڕه نگه ب ئه ندازه یه بده نگی من له بده نگی بوبوونه وه دا بوو ب، چـــوون زۆر جار ب ده نگی ،به قه تـــاری کاری جوانت ده گه یه نبۆ من گرنگ کارکه خونه ر و گوگر وه ک یه ک به له زه ت وجووانییه کانی ئـــه ده ب بگه یه نـــی، ئه من پم وایـــه ئـــه و دنیایه ش له زۆر ووتـــن و زۆر کـــناپ ئـــاکام دا بوکردننـــه وه سه باره ت به دیوانی حیکایه تی کۆتره ژنیش که له الیه ن ده زگای به درخانه وه به چاپ گه یشـــتووه بۆ من ووتن ھه ر ته نھا شـــه وقی ئه و ئاونه یه که بم سوپاس بۆ ماندووبوونی به درخان به ئومـــدم کاری جوانتر له نوان من و به درخانـــدا بته کایه و ئیدی لره وه له خوڕه می کاره کانی من ئاگادار بن.

* خه ككــــی زۆر بــــه تاســــه وه چاوه ڕوانــــی گه ڕانــــه وه ی تــــۆ ده كه ن،لــــه م ماوه یه دا نیــــازی

سه ردانی كوردستان نییه ؟- به ڕـــزم بگوومان منیـــش وه ک زۆرـــک لـــه و ھاوڕانـــه ی تاراوگه خواســـتمه ڕۆژێ به دکی شـــاده وه بژمه وه دامه نی ووت، به م داخۆ کـــه ی دێ، چوون ئاشـــتبوونه وه به ووت ، شـــادبوونه وه یه به ھه موو ئه و ڕه نگانه ی ڕه نگی ئارامیت ده ده نتکه ڵ بوونه وه یه به و نیشـــتیمانه ی تیدا خه فت به ســـه وزاییدا چوووه ئه و نیشتیمانه ی به درژایی فیرقه ت و ژیانی تاراوگه ی دوانزه ساڵ غه ریبی ھه ناسه یه ک له چاوم و ھه ناسه یه ک له دوکه ی چامه و ھه ناســـه یه ک له دووکه ی ئه و شیعرانه م که بوونه ته ســـروود دانه بـــاون نموونـــه ی ئه و ســـروودانه ش وه ک کوردوستانه که ی ھونه رمه ندی زده خۆشه ویست کاکه زه که ریـــا و وه ک ســـرووده که ی ئه وا دیســـانی ھونه رمه ندی گـــه وره کاکه نه جمه ی غومی و وه ک ده یان و ده یان کاری تر، ھه نووکه ش به حوورمه تکی زۆره وه له تاســـه و چاوه ڕوانی ئه و خۆشه ویستانه ده ڕوانم، منیش ده م دم التانه و به ئومدم ھه رچی زوووه

پتان شاد ببمه وه.

نووقه ده م که تۆ نوق

به دوو لوتا ت ناپه ڕێ وکه چۆڕێ ئاو، ئاوی خوایی

ھه تا ئه ویشبه سانایی ناگوزه رێ

ئیدی له کووه ئه ی نوقه ده م

بۆ ئواره باخی ئه م زیزبوونه

جووکه ی ئه و ھه موو قسانه دنی وبۆ شانه ھه نگوینی شه ڕێ

تۆ ھه نگه له شکری ئه و به یتانه دنی له ده م گه ڕێ ئه ی نوقه ده م

له جه نگ گه ڕێ ئه ی نوقه ده ممن خۆم وخۆم،

خۆم وسوپای ھه موو چامه یه کممن خۆم وخۆم ،

خۆم و ناز و ھه موو شه ڕه نگزییه کممن خۆم وخۆم

خۆم ومه کرو ھه موو ئۆخ ژنکمخــــۆم و گــــه و ماســــی و خــــۆم و ھه مــــوو

جووکه یه کمبه چۆکا دن ، ئه گه ر جارێ ئه ی نوقه ده م

تۆ لوکم له گه ڵ بمژی وئه ر جارێ تۆ گکم له گیان بژی !

سوه ژن که منداڵ بووم، ھنده چه توون و ته مه ڵ بووم

ژماره یه ک، له ژماره ڕووته کانم نه ده زانی !وه ل ھه ر له و ته مه نه دا،

له مه کته بی چاو گاندا، ھن زیره ک بوومباریکه یه کی چاو ڕه شــــی، چاو باشــــقاڵ بووم،

دته یادمله کوچه و گه ڕه که ســــه وزه کانی ئه وســــا، چاوم

شه وه ی ناو به رۆک و عاشقه بازی سه رھه نگاوی تاوسه م

بووله و عومره شه مامه ییه دا ، کچ نه مابوو

من خه تی خه تخه تنم بۆ نه کشا ب وله باخ ھه نار و ھه وژه م بۆ نه دزی ب و

لــــه ڕۆژانه و له عانه ی خۆم، نووقی ســــوورم بۆ نه کی ب و

له وه ختی ڕیزی مه کته بدا، ده سته سم پ نه دا ب و

من به دزی مامۆســــتاوه ، به دان به دان نینۆکم ! بۆ نه کرد ب

ھه ر له و عوومره شه مامه ییه دابوومن له جه نگی گرکدا بووم، مه ته رزم له و سوه

ژنانه ده گرت،کچانه ی ھاوس له و ھه رم

که به یانیان ئاوڕشــــنی به ر ده رگای حه وشه یان ده کرد

ئوارانیــــش، به ســــه ر ســــه کۆی نازنــــازو اللــــه عه باسدا داده چه مین

ئیتر خوداش له ئخه وه ، له به رۆکی ژرکراســــی به ئۆیه وه ،

به زه یــــی ده یگرت و (ھــــه وه س)ی مندای له ئاو ده نا و

بۆه گۆشتی نیشان ده داین،خۆزگــــه خودا، ھه نووکــــه ش به م قه ه مــــه ده م

ھه راشه وه ده تخســــتمه وه عوومری جاران، وای له جاران،

وای له جاران !!

ئیسماعیل خورمای: به فین له فینی ھه نار له پانتاییه سه وزه کانی عیشق ده گه ڕێ

ئیســــماعیل خورمای، یكك لو شــــاعیرە ھمیشــــ گــــوڵ وگزۆو گۆرانی لــــ چپی لوی شیعرەكانی دەتك، شاعیرك تڕتر ل باران و، ناسكتر ل سوورە گوی كوستانكانی كوردســــتان، شاعیرك ھمیش زەریای شــــیعرەكانی لوڕژە ل ناسك ماسی ژن و، نوڕەسی

سووتان و عشق و، قوینگی تاسی نیشتمان. ئیسماعیل خورمای، دەمك دوورەدیدەیو لژر ھوری دووری ون،ئمما بشنی شیعرەكانی چواروەرزەی ساڵ، لنو سۆمای چاوی ھمووماندا سمای خلودییت دەكا، بۆی لڕگی شنی ئنترنتوە چند پرسیاركمان لكردو، ئویش بخۆشنودی برسڤی پرسیارەكانی ئمی

دایوەو باسی ل ئزموونی شیعری خۆی و پۆژەكانی داھاتووی دەكا.

پرۆفایل:* ئیسماعیل حم علی خورمای.

ی بۆ دنخورماڵ دیی ی ١٩٦٨ لسال *ھناوە.

د شـــیعری كـــراوە بدوو ســـ زیاتـــر ل *گۆرانی.

چند دیوان شیعركی چاپ كردووە: * دۆفینی بفر

وشوەن ك لنیشتمان *

* تاڵ وەرز* ئیرۆسیا،ك ترجمی ئینگلیزی كراوە.

.وروخاك ومب ** حیكایتی كۆترەژنك.

* ئســـتا لوتـــی ئمانیـــا ل شـــاری دووســـلدۆرف دەژی، وەكـــو ھموو كســـكی تاراوگنشـــین خریكی كاری ڕۆژانو بژوە

.ژیان* پنـــج دیوانشـــیعری تـــری ئامادەی بۆ

وەشان.

د. مولود ئیبراھیم حسن

ئیسماعیل خورمای

چاپی بیروتی دیوان بــرگــی شـــــــیـــــــعـــــــری ــی ــت ــای ــك ــی (حژنك)ی كۆترە ئــیــســمــاعــیــل ل - خورمای بوكراوەكانی دەزگــای چاپ و ــوەی ــردن ــوك ببـــــدرخـــــان -

٢٠٠٨

٢٠٠٩

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كانی

(١٠٩

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

15

و لئینگلیزییوە: مستفا رابرســــام گالۆی گۆرانی بژکی میللی بوو لدەشــــت و الدکانی تکساس و ئوکالھۆما دەسوڕایوە، موسیقای بۆگۆند نشینکان لدەدا، حیکایتی

دەگانوەسربردەی رۆژە تاڵ و شیرینکانی خـــۆی بـــۆ خـــک بـــاس دەکرد خاوخزانی رەوەندو الدێ نشینکان حزیان دەکرد گوی لبگرن. ســـام نـــان و خواردنـــوە و خانخوی بو کاروپیشـــی پیـــدا دەکرد... ئـــم ەاوین گرم لـــ کلگکانی بســـر لتکســـاس میریدیوس دەبین خکی میریدوس زۆرخاسن کلگکانیـــان گورەنبزۆری خانو قـــاوو و بدەنگدەنـــگ نشـــینن قیژن.. پاش ئوەی شش ھفتی تواوی لماریدیوس بســـربرد، ســـام بزگورەکانی خستسرپشتی وغکـــی برەو شـــونکی تازە ئـــوەی بنیازی کـــوت بـــری بچیتشـــونک ک قـــاوەی تاڵ و خواردنـــی چورو خککی ھمن و

ئارامی ل بت. پاش ئو نیــــوەڕۆی ئو رۆژە برە یشترەی خۆرئاوابون، ســــام گبھوارو بنگی ئلســــنی مڕدار، ئلسن و پیاوەکانی زۆر کیف خۆش بوون بھاتنی ئومیوانتازەیان سام و ئوان ئواران لــــدەوری مزکی گورەدادەنیشــــتن پاش خــــواردن و تروتســــل. خواردنوەوەیکــــی ملتی بمۆسیقاو حیکاییان لگوکۆنکی سام دەگرد، مستر ئلسن شــــوانکارەیکی زۆرکارامو زرینگ بوو، بم ئســــتا لسرشــــنگ و تاقتی جارانی نماوەوبسا جووە. بھۆی لــــوەرگاو مگل مڕەکی گیروگرفتی كشــــھاتووە، تووشی لگل بانکیش ھی. دەستی کورت دەســــت نییواوی لبووە پارەی تبۆ مســــرەفی رۆژان بۆ خواردن و خواردنوە، بۆ کرینــــی کل و پل ئواران ناوماڵ پداویستییکانی و بیری لو گیروگرفتانی دەکردەوەو دەیگــــوت نازانــــم چی بکــــم چۆن چارەیان بــــۆ بدۆزموە، ھرچۆنی سام لبندوبالۆرەکانی گوی بوو دەگرت دەیگوت بکو سبی باشتر دەب، بم سبیشــــی قت باشتر

نبوو. ســــرلبیان مســــتر ئلســــن بسواری ئسپکیوە بۆ سردانی

رانمڕەکــــی بــــرەو کلگکــــی کی باگادا توشی سوارررۆیشت لبرزی جحل ەات، ئلسن پی گوت باش.... بیانی بــــاش.... بیانی

پیاوە جحلک وەمی داوە. تۆ پیتر ئلســــنی ؟ ئلسن گۆتی ب خۆمــــم، ئگر ھرخزمتکت

.بھمن ناوم جیمس کینگ، بم خک بزۆری بانگم دەکن کینگ جیمس، ئم کلگــــو پــــاوان و لوەڕگایی دەیبینــــی ھموی ەی منــــن، بس من حزناکم ئــــم ران مڕەت لم نزیکان بت لرەیــــان دوربخوە،

دەنا ھموویان دەکوژرنبم مســــتر کینگ مــــن جگایکی تر.. ئلسن ویستی قسکی تواو بکات، بــــم جیمس گوی ندای مــــاوەت دەدەمفتک ھگۆتــــی. یئلســــن تنیا حوت رۆژو بس،

خوات لگل. مستر ئلســــن لزوویکی ئوارێ گیشــــتوە ماڵ، کپ وئــــارام بوو بم چاوەکانــــی خمیان لدەباری بسرپوە کمک خواردنی خوارد، پاشان لگل سام گالۆی لسر مز رونیشت، سام ھندێ موسیقای لدا ھندک وەســــتا بمستر ئلسنی وارەیم ئی بۆچی ئم نالگۆت پ

وا بتاقتی؟ ھیچ کشت ھی؟ (شایرەکان شارەزاییان لكشی

..(یڕدارەکان ھشوانکارەو م بل: کشــــیکی گورەم لگڵ کینگ جیمــــس بناوی کســــک

ەاتۆتپش. دەیناســــم جیمس کینــــگ ئــــۆه. لھموو الیکی تکســــاس خک باســــی دەکن، ئــــو مڕوماتکی پارەپولکــــی زۆری ،یــــزۆری ھپیاوکی داناوە، وت لبانککانی شــــڕودڕە خۆتی لــــ الدەو توخنی

مکوە. مڕەکانم لئاقاری جیمس کینگ لگزنــــاکات مو حنزیکــــن، ئــــمرەکم لوێ بلوڕن، منش ەیچ لوەڕگایکی باش شك نابم ئوە کشکم، بم ســــام بزان ئوە

.ی تۆ نییشک تکایــــ ھندکی تر مۆســــیقامان بۆ بژەن.. ســــام دەســــتی کردەوە ب موســــیقا لــــدان، بــــم ناوە کرد. پیرەشوانکارەی ناوەسیرکی دەیگوت کینگ جیمس کشــــیکی

گورەی بۆ پیرە ئلسن.

ســــردانی ئلسن ســــرلبیانی بانکی کرد ھروەھا ســــردانی ئو دوکانی کرد، ک شتومکی لدەکری بدوای چارەسری کشکانی دەگرا قسی لگڵ پووش و پاواندارەکان کرد، بم ھیچ وەمکی دروســــتی دەست نکوت، زۆر نائومید بوو، لگن مشولسن بوارێ ئئرلسمرەکی دەگڕا ل ھیکا تووشــــی بوو بتووشی کینگ جیمس لناو

کگکانوە برەو روی دەھات کابــــرای جحل گۆتی پاش نیوەرۆت لســــن.. راوەســــتر ئباش مســــتدەموێ چند قســــیکی تایبتیت

لگڵ بکم. ئلسن گۆتی بداخوە مسترجیمس قسی چیم لگڵ دەکی، من ھروا خریکم شونکی تازە بۆ مرەکانم پیدا بکم، دەگڕم ھتا ئســــتا

دەستم نکوتووە.جیمس کینگ گوتــــی: من ناموێ بکــــم ھندێ باســــی مڕەکانــــت پرســــیاری تایبتیم ھی دەربارەی

خودی خۆت ؟یکــــم: تــــۆ خکــــی جاکســــون

میسیسپییت؟ب من بیســــت ویک ساڵ لوێ

ژیاوم ئلسن وەمی داوە.دیســــان جیمس پرســــیاری کرد تۆ لجاکسون بنمای ریڤیز دەناسی

؟ئلسن لوەمدا گووتی: ب خاتوو

ی منکارۆلینا ریڤز خوشکی تاقانکینگ جیمس گوتی تکای مســــتر ئلســــن باش گوــــم لبگــــرە من م ســــای ١٩٠٢ ئورۆژەسختانی بوو ساردوس لبیرە..زســــتانکی ەاتم نم پانزە ســــاڵ بــــوو کمتجاکسن، بکس وکار ب پارەوپۆل، بخواردن، ئوە بوو خاتوو کارۆلینا منی لسر شقامی شارەک دیت و وە مالی خــــۆی، نانی دامبردمییقاپوتکی گرمی کردەبرم، پالوکی وخانمدام پاشــــان ئ باشیشی پکارکــــی بۆ پیداکــــردم، لئوتلی شــــمانیش یک جاکســــن ھموو دەچوم مایان ئو ژن زۆر بکلکم ھات ب تواوەتی ببووە کسو کارم. لسای ١٩٠٧ ھندێ پارەم لبانک کارۆلینا لگــــل خاتــــو ھبــــوو باســــی پالنی خۆمــــم بۆکــــرد ئو باش گوێ لگرتم ھندی پارەشــــی زیش ســــعاتکی ھروەھا دام کرد و چوومنجا خواحافیزیم لئ

تکساس یکمجار کگیکم کی لگل چوار سر مڕ، ئمۆ دەبینی یتیکــــی زۆرم ھڕوماو مگــــکبھــــۆی چاکی خاتــــوو کارۆلینا ک رۆژک لرۆژان لســــای ١٩٠٧دا یارمتییکــــی زۆری دام، دەمــــوێ ئستا پاداشتی چاکی ئو بدەموە، من کلگوپــــووش و پاوانم زۆرە با ڕانــــ مڕەکت ھر لــــرە بت پم بی پارەوپولت ھشر کگئ بئوەبوو پیرەشــــوانکارە کشکانی خۆی بۆ جیمــــس کینگ باس کرد. جیمــــس گۆتی لــــم رووە تۆ ھیچ نڵ بانــــک نامگکت لیشــــکھروەھا گرفتکانی کگشــــت بۆ چارەســــر دەکم، ھر بیانی دوو ھزار دۆالرت بــــۆ لبانک دادەنم، قســــش لگــــڵ مســــتر برۆکی و خاوەن دوکانــــکان دەکم. پارەیان ئدەم بۆ دابینکردنــــی کل وپلو پویســــتییکانی ناومات تۆ برای خاتــــوو کارۆلینای ئــــوەش بالی تایبتمندی گرینگــــو زۆر منوە

.یخۆی ھمستر ئلسن بسرودکی خۆش گڕاوەمــــاڵ حزی دەکــــرد ھندک گوی ل موســــیقا بگرێ، بم سام گلوی لوێ نبوو. سر لئوارێ ئلســــن خریکی قاوەفکردن بوو کات سام وەژۆرێ کوت...ئلسن گــــۆت بخــــر بیتوە..ئوە پی لکوێ بــــووی وا درەنگ گڕایوە، ناش ئمۆ چووبیت بۆ شارۆچکی ،م زۆرخۆشــــۆ دمفیریۆ. دەی ئکمک مۆســــیقام بۆ لدە بتمای

ئوەم بیانیم رۆژکی نوێ بیت. بم ســــام ئو شــــوە دەستی بۆ ئامــــری مۆســــیقاقکی نبــــرد، زەکــــم نژەنــــد الی موســــیقای ئلسنی مستر سیرکی دانیشت کرد و گوتــــی: ب ئمۆ چووم بۆ فریۆ کــــردە گورەکی تۆم لناو گیرفانــــی قاپۆتکــــم ھلگرتبوو، لئوتلکی پشتی کینگ جیمسم ھۆلی شانۆک دۆزییوە. دەستی بۆ چقووەکی خۆی برد، بم من لو

بدەست و بردتر بووم. بیانی تۆ ھیچ کشو گیرو گرفتکت

لگیدا ناب ئو مرد.مستر ئلسن تاوک سرسام بوو پاشان ســــیرکی سام گلوی کرد ئســــتا دەتوانی تۆزک مۆسیقامان بۆ بژەنیت من ئم ئوارەی سرم له ھیچ شتک دەرناچی مگر ب یانی !

TheTroubadour شایرکی میللی- کورت چیرۆککی ئۆ ھینریهتکساس یکمجار کگیکم کی لگل چوار سر مڕ، ئمۆ دەبینی تکساس یکمجار کگیکم کی لگل چوار سر مڕ، ئمۆ دەبینی تکساس یکمجار کگیکم کی

یتیکــــی زۆرم ھڕوماو مگــــکلگل چوار سر مڕ، ئمۆ دەبینی یتیکــــی زۆرم ھڕوماو مگــــکلگل چوار سر مڕ، ئمۆ دەبینی

بھــــۆی چاکی خاتــــوو کارۆلینا ١٩٠٧دا یارمتییکــــی زۆری دام، دەمــــوێ ئستا پاداشتی چاکی ئو بدەموە، من کلگوپــــووش و پاوانم زۆرە با ڕانــــ مڕەکت ھر لــــرە بت پم بی پارەوپولت ھشر کگئ بڕانــــ مڕەکت ھر لــــرە بت پم بی پارەوپولت ھشر کگئ بڕانــــ مڕەکت ھر لــــرە بت پم

ئوەبوو پیرەشــــوانکارە کشکانی خۆی بۆ جیمــــس کینگ باس کرد. جیمــــس گۆتی لــــم رووە تۆ ھیچ نڵ بانــــک نامگکت لیشــــکھروەھا گرفتکانی کگشــــت بۆ چارەســــر دەکم، ھر بیانی دوو ھزار دۆالرت بــــۆ لبانک دادەنم، قســــش لگــــڵ مســــتر برۆکی و خاوەن دوکانــــکان دەکم. پارەیان ئدەم بۆ دابینکردنــــی کل وپلو پویســــتییکانی ناومات تۆ برای خاتــــوو کارۆلینای ئــــوەش بالی تایبتمندی گرینگــــو زۆر منوە

مستر ئلسن بسرودکی خۆش گڕاوەمــــاڵ حزی دەکــــرد ھندک گوی ل موســــیقا بگرێ، بم سام گڕاوەمــــاڵ حزی دەکــــرد ھندک گوی ل موســــیقا بگرێ، بم سام گڕاوەمــــاڵ حزی دەکــــرد ھندک

گلوی لوێ نبوو. سر لئوارێ ئلســــن خریکی قاوەفکردن بوو کات سام وەژۆرێ کوت...ئلسن گــــۆت بخــــر بیتوە..ئوە پی لکوێ بــــووی وا درەنگ گڕایوە، ناش ئمۆ چووبیت بۆ شارۆچکی ،م زۆرخۆشــــۆ دمفیریۆ. دەی ئناش ئمۆ چووبیت بۆ شارۆچکی ،م زۆرخۆشــــۆ دمفیریۆ. دەی ئناش ئمۆ چووبیت بۆ شارۆچکی

کمک مۆســــیقام بۆ لدە بتمای

بم ســــام ئو شــــوە دەستی بۆ ئامــــری مۆســــیقاقکی نبــــرد، زەکــــم نژەنــــد الی موســــیقای ئلسنی مستر سیرکی دانیشت کرد و گوتــــی: ب ئمۆ چووم بۆ فریۆ کــــردە گورەکی تۆم لناو کرد و گوتــــی: ب ئمۆ چووم بۆ فریۆ کــــردە گورەکی تۆم لناو کرد و گوتــــی: ب ئمۆ چووم بۆ

گیرفانــــی قاپۆتکــــم ھلگرتبوو، لئوتلکی پشتی کینگ جیمسم ھۆلی شانۆک دۆزییوە. دەستی بۆ چقووەکی خۆی برد، بم من لو

بیانی تۆ ھیچ کشو گیرو گرفتکت

مستر ئلسن تاوک سرسام بوو پاشان ســــیرکی سام گلوی کرد ئســــتا دەتوانی تۆزک مۆسیقامان بۆ بژەنیت من ئم ئوارەی سرم له ھیچ شتک دەرناچی مگر ب یانی !

نۆڤلت (٢)خرەندەكانی سنوور

وەی لم، وەك ئرگوب كشـــومات دەھات برد، دنیای ژوورەكمی نكی كیربوو ســـاتســـبیابانكدا فیان دابم، نق و پخۆســـت و ھناســـی ھیچ كسكم ندەبیست، ترسك، ھر لو مارە دەچوو، خرا خۆی بكا بنو قشـــی بردكدا، بنو گیانمدا ھگڕا، لناخموە دەنگكی قبی عاسبووی نو خرەندكم گوێ ل بوو، ھاوارك ھات بر گوم، ھر لھاوار و پاڕانوەی كسكی دەكرد ل ســـرە مرگ داب، من وامدەزانی لو ژوورەدا كسانك ھن، چاوەڕی ئوەن، ڕەفتارو گوفتاركم ل بدی بكن، ھســـتم دەكرد ھر ھموویان بۆ ساتك ھناسیان ل خۆیان بیوە و چاویان لنو جستمدا چقاندووە، من ھیچم ندەبینی، بم قوڕسایی ھموویان بســـر لشـــموە بوو، لنو ئو تاریكیی چو خستدا، دەموچاوی زەبالحی پ خونی ئوانم دەدیت، دەمدی ك چۆن، پنج ئستوورو برد ئاساكانیان ب ردن و سم ئاوتبووەكانیان دادەھنا، من چاوەڕوانی ئوە بووم، زللیك، پلقیك، تفك، بنو چاوانم بكوێ، كچی ئوان ھر ل بدەنگیدا مابوونوە، ھر بھســـت و بنق بوون، كڵ ئازاری دەنگگكانم، لچكك ڕۆچووە گوتیغ ك وەك كولمجارەیان، دەنگناكاو ئلراچنیم، گوم لبوو ئو ھاوڕیی، ك لگڵ من گیرابوو، ل شـــونكی دیك، وەك ئوەی لو دیوی ژوورەكی من بســـترابتوە، ھـــاواری دەكرد، دیمنی لدانكیم دەھات برچاو، سرو سیمام وادەبینی، ك ج پنجی زللكانی پوە دیارب، پدەچوو، ب ئانقست لو دیو ژوورەكم ئازاری بدەن، تاكو بھاواری ئو، من بترســـنن، لوە دەچوو ئو شـــونی منیان لدانابوو، ژوورك ب و پنجرەكشیان بۆ ئو مبست كردبتوە، ك گوم ل ھموو شتك ب، گوم لبوو كچۆن دوای ھر زللیك، كمك دەوەستان، بڕوونی دەمزانی چی پدەن و ئویش چی دە...ھاوڕیكم پدەچوو زۆر بخرایی بیوێ لدەست ئو ئشكنجی ڕزگاری ؟! من وادەھاتیكی ھیان وت:تۆ سیخوڕیت! دەزانی سیخوڕ چ سزایك پند جاروان چئ ،بب توبك قازللقامچی و ش كیش ناوە ناوە بسوە و كتسترابك برەینجپل رچاوم كبسری، من ئگرچی ل نو تاریكیشدا خنكنرابووم، كچی لگڵ ھرھاواركی ئو ھاوڕیم، كسك بچقۆیكی خوناوی جســـتمی ھدەكۆی، بھناسیكی پ ل توڕەییوە پی دەوتم(ھرچی ھت زوو بی، ئگرنا وەك ھاوڕیكت ناچارت دەكین بیی) من لوە دنیا بووم تازە ئیدی چارە نووسم ل مترسیدای، زۆر زەحمتیش بئاسانی لدەست ئوان ڕزگارم ب، تازە كوتوومت دەستیان، ئو نامیش ك ل گیرفانمدای، ھموو ڕگایكی قورتاربوونم یو ناممن؟ ئ ۆ بیداتمئ و برادەرە وەرگرت، بۆ دەبوایم لیو نامدەگرێ، من بۆچی ئلھموو شتكی تیای، دنیام، ئوەی پیوەندی بمنوە ھب، بۆ ھاوڕیانی شاخ نووسراوە، مری ئژە چاودم ل وانن ئتمستا ئاودیو ببووم، حگیرابام، ئن كی دیكعاتر سگئ ،چووبوماین یو دەقر ئگبووە، من ئھ موتی ئســـوكموو ھھ ن، ئاگایان لدەك م، ككیھاوار و ئاخ و ئۆفـــی ھاوڕ دەبوویـــن، لرە نســـتا لم، ئیو ھاوڕدوكانـــی ئدیاربوو لی ندەگڕان و ســـوور بوون لســـر ئوەی ھموو شـــتك ب، تا دەھات ترس و تنگتاویان بۆمن زتر دەكرد، من زیاتر لو نام نعلتییی نو گیرفانم تۆقیبووم، دەمزانی ئســـتا دن و دەری دەھنن و ناچارم دەكن ھموو شتكیان پ بم، من خۆم تندروستیم زۆر خراپ بوو، بم بۆ ئوان ھیچ بایخكی نبوو، ئو نامی بۆ خۆی ھموو شتكی تیابوو، ھرچندە ھوی نكۆی كـــردن و خۆ لگلكردنیش بدەم، بۆ ئوان وەك ئوە وای ماندوویان بكم و گاتیان پ بكم، ئوان بدوای دەركشانی ئو دەنگ و بن نھنی و شاراوانی نو دەروونمدا دەگڕن، گڕەكیان ب ئاسانی ھموو شتكیان پ بم و ڕزگاریان بب، چۆن بتوانم لدەست ئم نام نگریس ك دان ب ھموو شتكمدا دەن، قورتارم ب؟ دەستكم ل خۆڕا برز

بۆوە، كمك پشدنكم لســـر چاوم البرد، ھندك بردەمی خۆمم بینی، كسك بالموە نھات، سرم برز كردەوە ھوم دا لوشونی ك دانیشتبووم شتك ببینم، كسكم نبینی تنیا مزك و دوو كورسی، مزكی كۆن، ھر لو مزان دەچوو، ك لكۆن چایخانكان دانراون و تاوو دۆمینی لسر دەكن، ل شونی خۆم جوموەو ھسام سر پ، ھیچ كاردانوەیكم نبینی، زانیم ئو ژوورەی لیان داناوم، كسی تیا نیی، ڕەنگب بۆ چاوەڕێ كردن ب، ل درزی نوان ڕوومت و پشدنی ســـرچاوەكانم، ئرزی ژوورەكم بینی، كونی ئاوەڕۆیكم ل تنیشت پچكی كورســـییك ھات برچاو، خرا نامكم ل گیرفانم دەرھنا، م گۆڕی و خستمكحزە ڕایك لیچی لك ،كو كونن مویستم بیخنو دەمم، چند جارك ھومدا قووتی دەم، نمتوانی، نامك زەحمت بوو ب گروومدا بچت خوارەوە، بپل دەرمھنایوە، خستموە ناو گیرفانم، دەستم بۆ گیرفانكی دیكم برد، ناونیشانی ھاوڕیكی دیكم البوو، ك ل شاركی دیك دەژیا، ناونیشانكم لسر پارچ كارتۆنیكی بچووك نووسیبوو، نخشی ماكشیانم ب قم ڕەساس كشابوو، كی زۆر، خۆم شۆڕكردەوە، خستمراییخناو بم دەرھككارتۆن پارچنـــو كونی ئاوەڕۆك، ھرزوو كونكشـــم بپ داپۆشـــت، لپ وەك

ئوەی كۆملك كس، لیك كاتدا، لسر بانكوە ھبپڕن، ڕمب، ڕمب، ڕمب...دەرگایان ،وەیو شم دەمزانی ھاتنیان بدەبینی، بوانم نرم، من دەم و چاوی ئس یشتنكردەوەو گ ،پازللو شقلر پب ن، دامیانبككم لوەی ھیچ پرسیارئ وان بئ ،كیان بینیبشت دەبیككیان بپنج ئاسنینكانی، گوچكیكی ڕاكشام و وتی:(سگباب...چیت خوارد؟!) من وەك ئوەی ل ھیچ تنگم، لوەكانم لك نترازاندن، ویستم بم دەموێ جگارەیك بكشم، بم نموت، ئوان وەك ئوەی دنیابن، ك شتكم قوت داب، بناچاری پشدنكیان لسر چاوم الدا، یككیان ك گنجكی ڕەشتای بڕیش و سم بوو، بئیشارەت پی وتم:ئو شت چی بوو ك قوتمدا، منیش ھر ب ئیشاڕەت تم گیاند، ك ھیچم قوت نداوە، ویستووم جگارەیك بكشم. لودەم نامكی ل گیرفانم دەرھنا و بخندەیكی پ ل جون و سوكایتی پكردن پی وتم:كوڕی سگ دەتویست ئم نامی قوت بدەی؟! منیش بۆ ئوەی لوە تبگن، ك ھیچم قوت نداوە، چند جارك ھر بزمانی كوردی سوندم بۆیان دەخوارد، سرم بۆ ئاسمان برز تگاكیان بككو یدەھات، بكانی من نقســـر باوەڕیان بك ھوان نچی ئدەكردەوە، كپكـــردن و پالرەوە لم نزیك بۆوەو وتی:(كام خوا، ئوەی من یا ئوەی تۆ؟!) من ھیچ وەمكم رچاوم بوونبمدا بوون لژوورەك ی لوانمـــوو ئكار ترازا، ھســـتم كرد كار لداوە، ھنكۆمك باندەی ترســـناك، ك لھیچ باندەیكی ســـر زەمین ندەچوون، سرو كللیان لـــ مرۆڤی دەكرد، دوو بای لـــ موو خوقاو، دەندوككی تووڕە، چـــوار قاچی توندوتۆیان ھبـــوو، ھمویان پكوە وەك مرۆڤ دەیانقیژاند، چاویـــان لدوڕ چاوەكانم چقیبوون، ئو مزو كورسیانی ل ژوورەوە بوون، یكاست ببوون سدارە، ھمویان ب قاچكانیان برزیان كردموە، خستمیان سر سری خۆیان، بو قیژە ترسناكیانوە منیان ڕاپچی دەرەوە كرد، فیان دام ناو پشتی پیكابك، دوان لو باندە وەحشیتناكان سركوتن، ھرچندە ھاوارم كـــرد (چیم لدەكن بۆ كوم دەبن؟) گویان پندام، ئوان دەیانزانی دەچن كوێ، منیش ھر ئوەندەم دەزانی، لوێ دوورم دەكنوە، لنو پشتی پیكابك لسر سك ڕاكشابووم، وەك مردووك فدرابووم نو ئۆتۆمبلك، ناوە ناوە ھستم دەكرد پلقیك بپشتم دەكوێ، لوە دەچوو بواری ئوەم پندەن بیر لھیچ شـــتك بكموە، مبستیان ئوە بوو قوڕسایی ترسك بسر جستموە بمن، من ئو كات خۆم وەك مرۆڤك ندەھات برچاو، دەمزانی ل شـــتك دەچم تنیا ل مرۆڤ نب، دەمزانی ل ئاژەلك دەچم، ك لشـــڕ دۆڕاندبتی و ببرینداری كوتبت دەست ڕەقیبكانی، ھر بڕاستی ئوان ئو باندە دڕندان بوون، ك منیان ب چۆك داھنابوو، منیش ئو ئاژە بووم كوتبووم ژر پكانیان، ك ســـیری ئوانم كرد ئوان لتنیشتموە دانیشتوون، بزەینم داھات ئستا نا كمكی دیك لشار دوورم دەكنوەو لـــوێ ھنجن ب ھنجنم دەكن و لـــ دووری ڕگاكش فرم دەدەن، ئو چكی بدەســـتی ھردووكیانوە بوو، لبر چاوم ببوون دوو شمشر، شمشرەكان ھندە ساف و روون بوون، سرو سیمای خۆمم تیا دەبینی، ل شمشركیان نزیك بووموە، ل جیاتی دوو برۆ چوار برۆم ھبوو، چاوەكانم ھر لـــو چاوان دەچوون، ك ئگر یكك بیان بین وا دەزان ئیزرائیلی دیوە، من خۆم ل دیمنی خۆم دەترسام، دەستكم بۆ شمشرەك برد، چكدارەك یكسر دوور

كوتوە و ھاواری كرد: مزانی چی بوو، بوەشاندنم، نكی تتوانای دابوو زەبر تا لیان ھوەی دیكئ (!ی؟چ دەك)پشتم كوت، بم ھر ئوەندەم ھست كرد من لسر قرەولیك درژ كراوم و كسكی جل و برگ سپی بســـرموەی، ب دیقت تی وەڕامام، دەتوت پش ئستا ئو كسم بینیوە، خندەیكی بۆ فدام، خندەكی پبوو ل ســـۆزو ھاودەردی، ویستم قسیك بكم، زمانی خۆم گرت، كچی ئو دەمی كردەوە، بزمانی عرەبی قسی لگڵ كردم، عرەبییكی تواو ل یك ل شـــوەزارەكانی عرەبی عراق دەچوو، ك قسی لگم كرد، چند جارك ئاوڕی تھاتووم كماوەی یاند، كم گمنیش ت (ی؟كی كوخ):ی وتموە، پری خۆی دەدایدەوروبلئران بۆ چارەسركردنی نخۆشـــییكانم...من خكی كوردستانی عراقم...كوردم....ل خۆڕا منیان گرتووە...ھر ئمۆ منیان گرت و لژوورك دایاننام، ویســـتم جگارەكیك بكشم بۆم ھاتنـــ ژوور، لگڵ ئوەی لیان دەدام، دەیان گوت چیت خوارد، چیت قوتدا؟ دكتۆر دەتوانیت لدەست ئوان ڕزگارم كیت؟ دكتۆرەك وەك تنیا ئو ئركی پ ڕاسپردراب، ك چارەسری من بكا، ب ئوەی ھیچ قسیكی دیك بكات بینیم دەرزییكی بۆ ئامادەكردم، لم نزیك بۆوەو وە، كی پاڕامبدا، لم لكوەی دەرزییر لخوارەوە، ب منم بلوارەكش كردم، كداوای لپم ب بۆچی ئو دەرزییم لدەدا، تنیا ئوەندەی وت:(تۆ ماندوویت) وامدەزانی دەیانوێ بم دەرزیی ھموو شتكیان بۆ ئاشكرا بكم، زۆر ترسام، ب دكتۆرەكم وت: داوای چیم ل دەكن، ،دەم و چاوی دكتۆرەك زانینی خۆی بۆ چارەنووسی من نیشاندا، لمی نر وەسب دكتۆرەك

ئوەم خوندەوە ك ئوان ب ئاسانی دەستبردارم نابن.

بدولكاروان ع

یر

چك راگیاندنی بدرخان

بیارە ئمۆ ٢٠٠٩/١/٨ كاتژمر ٣,٣٠ ی دوای عســـر لقی ھولری ناوەندی ئاڤستا ئوارە كۆڕك بۆ پرۆفیســـۆر مارف خزندار ســـاز

دەكات. ئمـــۆ كاتژمـــر ٣,٣٠ لـــ ھۆـــی ھوتلی چوارچرا ل شـــاری ھولـــر، لقی ھولری ناوەندی ئاڤستا ئوارە كۆڕك بۆ پرۆفیسۆر دكتۆر مـــارف خزنـــدار لژر ناونیشـــانی "كورد ل یكیتی سۆڤیت و روسیای ئستا"

ســـازبكا و تیدا پۆفیســـۆر مارف خزندار بتروتسلی باس لو بابت دەكا و ھژای گوتنی پۆفیســـۆر مارف خزندار، چندین ســـای تمنی خۆی ل رووسیا بڕكردووەو شارەزاییكی زۆر وردی لسر ئدەبی رووسی و كوردەكان و مژوونووسانی رووس و كورد و چندین برھمی ل یكیتی سۆڤیتی جاران نووسیوەو چندین بابت و كتبی ل رووسییوە وەرگاوەت سر زمانی كوردی، بۆی لجی خۆیتـــی توانینكانـــی مـــارف خزندار

سبارەت ب ســـۆڤییت و روسیا دەروازەیكی ئكتیڤ و باش ب بۆ سیاســـتمدارانی كورد.

.موانھاتنیش بۆ ھجـــی ئاماژەیـــ دوای ئوەی لقـــی ھولری ناوەندی ئاڤستا كۆڕكیان بۆ مزھری خالقی و نزەند بگیخانی سازكرد، ئوا ئمجارەش كۆڕ بۆ پرۆفیســـۆر دكتۆر مارف خزندار ساز وە دەستخۆشـــی لدرخانناوی بدەكات، ب

ناوەندی ئاڤستا دەكین. شـــاینی گوتن، مارف خزنـــدار لم چند رۆژانـــدا بیرەوەرییكانـــی خۆی بـــ ناوی نگدا، كشـــرگی قدوو ب رۆژگاری مـــن" ل"ل حوت بش پكدت دەكوت بردەســـتی

خونران.

پۆفیسۆر مارف خزندار ل ئاڤستا

تۆ لشوكی ریش سپیداو ئو شوەی كسك ئیوانی پبوو لسپتی ریش سپی و

ماچی سروشت و ناودەستكان

سپتییكی كام تیرۆرۆ بوویت

بشمندەنفری ئشك ب دەنگ ب ھاوڕێ خیانت بۆ من و تۆ

زووبوو رازی بوو بژی ... نی گردەئ

واز لپكنین ساردەكت بنو

قسیدەیك ب سنوورتی لحیرانی پیاوكی تنھا

بنووسوەئم سھمین گڕانوەی

كاپتنتی پڕاوەكان ئاخر نامكانی

نامكانی بفر ھمنتر لنازناوەكت دائخورپن

بب خبر كردنوەی

حرفكانی ئبدیت ری ھیسق

نازانم ئمجارەیان لنامیكی

بفراویدا ئاگادارم كردیتوە من موسافیركم وەریوم

كاروانم برەو تامانتو بنیازم پبم

لدەروونی چاوت ئی ناترسیت نابینا بم

بھموو ئو دیاریانی سرتاپایان

ھرگنن من گشتم لگۆشگیری

دنیادا نمنم بارانكی تلیسماوی

و پ لساردی پرتوازەیان كردموە

مبینم ئترەكھاژەی چبارانك ڕایوەشاندوومپرشان دائباری

لخونی دۆڕاوكی ئكرد نبیل رحان نزام بۆ كردی زانیم ھشتا نوەریویت؟!

قمرنازو وەرزكی بفراوی ( ١ ) مھستی

لوانی تا ب ئستا دەگا! گووتبتۆی ن ك بسھیچ ك

بم دەخوازم بزانی ...مزنترین ئو شانسی

دەوروبرت بدەستی ھناوە،

لدایكبوونی تۆ بووە !بمبوورە ك زوو بۆم ندركاندی

( ٢ )ئو دەمی

كئازاری چنووكی ژیان بسر ڕەگی ئارەزووەكانتوە

ھستپدەكیبیھنوە یادت ....

ك جوانی نیزەككانلشكانی دی ئسترەكانوە

دێ !( ٣ )

سفر بالی منوە بجگ ل دتنگی، ھیچی تر

.... خشناببم ژیان ئوەی فركردم بۆ ئوەی شتكان مزنتر و

شكۆدارتر ببینین دەب بك لیان دوور

بكوینوە !( ٤ )

ك فزار و یھب

لق گوكی نایلۆنمل نو چپك گوكانی نو

گودانكتدا شاردەوەو، .......

لدەفتری بیرەوەریكانتدا نووسیم :

(( تۆم خۆشدەوت، تا ئو دەمی

كو ئینجانی ندواگوھدەوەرت ! ))

( ٥ )بسركوتنی پاوانی

چیرۆككانتدبئومردەم بھ

چونك نائومدی .. لو درۆی دەچ، ك باپیرەكان

لبارەی جنگی یكمی جیھانیوە

دەیگنوە !( ٦ )

دەن فریشتكانبزەیی خواوەند بۆ ماكانمان

دەگوازنوە .....چند ب چژە

بینینی فریشتیك، لو دەمدا

مان دەكوتكدەرگای دراوسكدەق : میالد تارانی

وەرگانی : خدر ئیبراھیم خدر

پاوانی چیرۆككان

ژمارە (١٠٩)ی كانوونی دووەمی ٢٠٠٩/١/٨بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

16

گلن ئومد سدیق دەگنـــوەو دەـــن: چنـــد رەنگكی كھاتبوون لپ بوون، كخۆبایی ھلرەنگی"سوور، زەرد، شین، پرتقای، سوز، نیلی، مۆر، سپی، رەش"،ھموو ئم رەنگان لســـر مزی ونكردنی كوڕكدا بوون، ك ناوی"كۆیار"بوو. ئم ل ونكشـــاندا زۆر زیرەك و بتوانا رەی بمیرو سبوو تابلۆی زۆر ســـ شـــا. كدەك م رەنگانك لـــر یھـــھر یكیان بســـر خۆیدا ھدەگوت بیانییكیان رەنگ سوورەك زۆر دی رەنگكانی ب"گۆرانی"یوە خۆشـــبوو دیكی ل خوە شـــیرینكیان خبر

كردەوە، ك ل"گۆرانی"یكدا دەیگوت: من شیرینم من شیرینم

من سرقافی رەنگی ژینم رەنگی شھید و تكۆشانمنیشانی سروشتی گالنم

رەنگی خونی ناو دەمـــارو دتانم من سركردەی پشوای ھمووتانم

رەنگكان كـــ بخبر دـــن لنوان رەنگ گفتوگۆ، كـــ تخۆیانـــدا دەبسوورەك ئم "گۆرانی"ی دەت، رەنگی سپی دت قسكردن و دەت: ئوە نازانن ك ھموو رەنگك بنچینكیان رەنگی ســـپیی. رەنگی مۆر دەت: ئم گرنگ نیی، گرنگ ئوەی ڕەنگی مۆر ل گودا زۆرە جگ لمش بالی مرۆڤ جوانترین رەنگ. رەنگـــی پرتقایش دە: ئی باش ھیچ نزان تۆ چۆن دەزانی مرۆڤ رەنگی جنابتیان پ جوان ھا خۆ دت خبری نداوە. باشـــ لمش گڕێ زۆرترین رەنگی ل تۆ چۆن دەزانـــی كگودا؟ ئی بۆ نای پرتقای رەنگكی .جوان زۆر كراوەو نـــازدارە. وەی! كرەنگی ســـوز خۆی ناگرـــت و دەت: تۆ چۆن وا دەی باشـــ ئگر تۆزك مشـــكتان ھب ئی نازانن، ك رەنگی سوز زۆرترین رەنگ. ھموو رەنگكان ی باشت: ئویش دەن بۆچی؟ ئدەئو ھموو قدو گی گونتان دیوە. ئی ئو ھموو ســـوزاییی دەشت و ن؟ رەنگی شـــین ناھبۆ نا دەران

قسكی تواو بكات، ب تووڕەبوونوە باشـــ ،لی گۆ ئچی چی دەب :دەزەوی گورەترە ل ئاســـمان؟ بگومان نخـــر، كوات مـــن دەومندترین رەنگم ل جیھاندا. رەنگی رەش ل قاقای پكنین دەدات و دە: بۆ خۆتان دەن من رەنگی ئاســـمانم بشو، ك مرۆڤ بۆ جوانی ســـیری دەكات، كوات ئحم خۆم جوانترین رەنگم، رەنگی زەردیش دە: نخر رەنگی ئاســـمان بشـــو ھی رەشـــییكی نییـــ، جوانییكی ھی مانگ و ئسترەكان، ك رەنگیان زەردەو شو جوان دەكن. جگ لمش و دیارنیم وەك تۆ، بشر بخۆ من ھرۆژیش ون نابم. ب رۆژ من رەنگی خۆرم ،رچاوەی ژیانخۆتان دەزانن ســـ ككواتـــ من زۆر گرنگم، پتان زانیوم وا نیی؟ رەنگی نیلی دەـــ: دە بۆخۆتان جوان ن رەنگی نیلـــی وای، كر بھئـــی نتان بینیوە لـــ پلكزیندا تدوای باران بارین تیشـــكی خۆر د كدەرێ و پلكزینـــ بدەر دەكوت. ر تۆ لن بۆ ھش دەكانی دیكرەنگپلك زین دای جناب؟ رەنگكان لم گفتوگۆ ناخۆشدابوون، ك"كۆیار"چوو بـــۆ ژووری ونكشـــانكی. بینـــی .كان ناكۆكـــن و گفتوگۆیانوا رەنگـــ"كۆیار"بـــ رەنگـــكان دەـــ: چۆنن؟

رەنگكانیش دەن: باشین. باشن! كوان وادیارە ناكۆك بن؟

.نیی ورەم شتسوور: نا گكۆیار: باشـــ منیش پم خۆشـــ ھیچ

نبت با دەست ب ونكشان بكم. "كۆیار"دەســـتی كـــرد ب ونكشـــان رەنگـــكان پیمانیان دا، ك ســـیری چارەســـركردنی بـــۆ بكن كـــنو بزانن"كۆیار"كام رەنگ یان، ككشكبكار دەھن، ئم رەنگ ب جوانترین

رەنگ دەردەچت. پیمانیان لسر ئوەشدا، ك بھیچ جۆرـــك ب"كۆیار"نن گفتوگۆكیان یشـــتر چی بـــووە. "كۆیار"گســـلنیوەی ونك رەنگكان ھر تماشای

ونكیان دەكـــردو چاوەڕوانی ئنجام بـــوون، بم"كۆیار"ونكـــی تواو نكردو رۆیی رەنگكان كوتن گفتوگۆ.

مۆر: بگومان خۆم دەردەچم. زەرد: بۆ وا دەی؟

شین: چند لخۆت رازی. پرتقای: ھر خۆمم.

رەش: ئی بۆ نای من دەردەچم. سوور: دە بس بس خۆمم و تواو.

.خۆیند باوەڕی بنیلی: چ دیســـان دەســـت پ ســـســـپی: دە بكینـــوە، دەبا چاوەڕوانـــی ئو بین ھریكـــ دەـــ: من و مـــن، وادیارە ھمووتـــان دەردەچن، دە بدەنگ بن و چاوەڕوانی ئنجـــام بن. رەنگكان ھر چاوەڕوان بوون. "كۆیار"دوای دوو تاكو ھات وە، كڕایر ئینجا گكاتژم سژوورەوە رەنگی شین دە: ئی بخر

بیوە. نیلی: زۆرم بیر دەكردی.

سوور: ئی من بۆ نای. پرتقای: ب تۆ زۆر ناخۆش بوو.

چوو زۆر ببۆ وا زۆرت پ ســـپی: باشتاقتت بووین.

رەش: راست دەكا. .كردن بكنو وز: دە وەرە دەست بس

مۆر: ب فرموو. زەرد: ئـــوە چییـــ دیـــارە بكارك ھاتوویت دەڕۆیتوە، ئاوا دانانیشیت و

قس ناكیت. كۆیار: نخر ناڕۆم كوا ئوە ھشتتان ی وا بوە كـــئ م، باشـــبك قســـپرۆشـــی منوە بوون؟ بگومان شتك

!موو نیی ب م ماستئ ،یھ ورەم بووین بنیلی: ماســـتی چی گـــ

ماستیش. ھموویان دەســـت ب پكنین دەكن. ـــت. بـــبنھـــا رەنگـــی ســـوور نتونكت گورەم :دە تووڕەبوونوە وانئ ،وانـــدە ئو گوێ مـــشـــبكشـــتن خۆ گر تۆزك مشكیان ھبت

وا ناكن. كۆیار: باش دەی تاكو درەنگتر نبووە

با دەست پبكم. "كۆیار"دەستی كرد ب ونكردن بۆئوەی نیوەكی ك ماویتی تـــواوی بكات، رەنگمانیش تماشای ونكیان دەكردو نجـــام بوون"كۆیار"كچاوەڕوانـــی ئونكی دەكرد، رەنگكان زۆر سیریان پدەھات، ك "كۆیار"ل ھموو رەنگكان دەبات. زۆریان پ ســـیر بوو زۆریش دتنـــگ ببوون. بم ك ونك تواو بوو رەنگكان سیریان كرد ونك زۆر جوان، كچی ب تنیا یك رەنگی تدا نگ بـــوون، چونكتزۆرتر د ،نییـــ وەیم شـــب وایـــان بیردەكردەوە، كنگیشـــتن ئنجام و نشیان دەتوانی یمانیان دابوو كپ ـــن، چونكھیچ ب ن. بۆیكالی "كۆیار"بـــاس نھیچ لھر یكیان لجگای خۆی مات بوو، بم رەنگی پرتقای زۆر جرپن بوو، خۆی رانگرت پیمانكی شكاندو وتی: گـــورەم ئم گرفتكمـــان ھی. خرا رەنگكانی دیك دەمی دەگرن."كۆیار"یش دە: ئای ئای ئوە بۆ وادەكن بۆ پم نان، باشـــ ك خۆشـــتان پم نان

.م بو پن با ئڕگلسوور: ھیچ نیی گورەم.

.یك تای لممۆر: راست دەكات ككۆیار: ئ ئ ئستا تگیشتم، وا دیارە

.جوان نیی تان پكنو ت ھ ن: نا بكان دەموو رەنگھمگ گورەم ب پچوانوە ونكتمان

.جوان زۆر پكۆیار: ئ دە كوات پم بن چیی؟

كان ناچار دەبن، كرەنگ وەیم شب ،ر چییســـیان لكن گرفتـــی بپیكموە ل بســـرھاتكی ھموو تاكو كۆتایی بـــۆ دەگنوە، ئویش

:وەو دەبۆیان رووندەكات ن، چۆن دەبـــوە زۆر ھكۆیـــار: ئ

شتی وا بكن؟ زەرد: باش بۆ؟

ی منتان، پینو ووە ئـــكۆیار: ئجوان؟

.ر زۆر جوانن: ھموویان دەھكۆیار: ئ باشـــ ئـــم ونی رەنگی

كامتانی تدای؟ رەنگی ھموومان.

ونیش، ئم جوانی كۆیار:زۆرباشك ونـــی چپك گوك ھر یكیان

رەنگك ھمـــوو رەنگكانی جوانی ئم ونی دەبخشـــن، نك رەنگك لم گون ئمانی دیكی جوان كردبت ھر رەنگو جوانی خۆی ھی، ھر یكیان واتای جوانـــی خۆی تدایـــ، ھموو رەنگكانیش پكـــوە كۆم جوانی و مانای جوانترو باشـــتر دەبخشن، بۆ نموون رەنگ ھی مانای"گرم"رەنگ ھیـــ مانای"ســـاردە"ھی بمانـــای ئاشتی دێ، وەك"سپی" یاخود ب مانای ماتمینـــی وەك"رەش"، "ســـوور"یش

.مانای شۆڕش و شادیییان دەتوانین ب وەرزەكان شوەی بكین بۆ نموون: لم تابلۆیدا ئاشكرای ئم گیانی زەردن و كوتوونت ســـر ئمانی مانای"پایـــزە" مانئ زەی، بـــ گوكـــوەن و رەنگیان ســـوزە گوكانیش ھمـــوو مانای"بھـــارە" لسر ئم بفرە كوتوون، ك سپییو بو مانایی"زستان" لھمان كاتدا خۆر بدەر كوتووە، ك بمانای"ھاوین"دت، ،وەك روونم كردەوە، رەنگ زۆر ناسك وەی، كڵ ئگل یجیاوازی ھ مئمرۆڤكان ھمـــوو رەنگكیان بالیك ئارەزووشـــیان رەنگی ئو دانابت، بالیكـــی دیك، ئم پـــی دەوترت ك لســـر كبژاردنی رەنگ بۆ ھھمرۆڤكان. باش گر كسك تابلۆیك ب رەنگی رەش بكش مانای وای رەش جوانترین رەنگ؟ نخر وانیی، بالی

.وە وایسو كئك ھـــر یكیـــان ئـــارەزووی جۆرە رەنگك دەكات، ئستا تگیشتن ئوە چند ھن؟ باش گر رەنگی مۆر یان رەش یاخود ھر رەنگكی دیك جوانترین رەنگ بـــت دەب وەســـفی خۆی بكات ئم شوورەیی. دەی ھر ئستا داوای

لبوردن لیكتر بكن. كان دان بموو رەنگھ وەیم شـــب ھی خۆیاندا دەنن و داوای لبوردن

ل یكتر دەكن. "مندا جوانكان گوكانی كوردستان، م چیرۆكل وەی خونچـــھیوادارم ئگیشـــتبن و زۆر ئامۆژگاری ل فربن و لســـری بۆن، خوندنـــوەی ئم چیرۆكـــش بووبتـــ كاتكـــی خۆش و ســـاتكی پ ل كمرانـــی بھیوای

سركوتنتان".

غیرەت و عزیمت چاترە لمارو دەورەت* (١٩٧٥) ســــای پاشــــی لــــڕەوانی كوردیــــان ھنــــدێ خــــوار بغــــدا كــــردن، لوێ جنشــــین بوون، دوو عرەب تماعیــــان ل كچــــ كوردك كــــرد، كچــــش دــــی ئوانی نجگ دوو جا ندەویســــت، كوا بیاریاندا، كــــرەبع شن،كچڕاك و بچن كچشــــباوكی پاوانیــــش كــــوردی ئاگاداركــــردەوە لــــم ڕەفتارە میری چوو ناپاك،باوكیــــش ئاگادار كردەوە، بم گویان و داھات باوكگرت، شبۆ ندەستی دا كول خنجرك و لپنای دەرگا خۆی حشاردا، كچــــش دەرگای دانخســــت، پاش عیشــــایكی درەنگ دوو گنج عرەبكــــ بچكوە ببــــ منتــــی بــــرەو مای كچكــــ ھاتن، كچــــش وتی باب وریاب وا ھاتن، كابراش خۆی مشــــت و ماڵ كردو كول نجوە، گدەستری بنجخباكان ھیان ب عرەبكان كوتا ژوورەك، ئمی برایی پای خست ژوورەكوە (تبعن عرەب جل و برگیان تنكو كمــــ)، كــــوردەش بھموو ھزو توانای كول خنجرەی وەشــــاندە عرەبكی برایی ڕیخلۆكی داو ھورگــــی لــــكوتــــ خــــوارێ و كوت پل كوتان، كوردە ئازایان دەستی گیانــــدە چككــــی عرەبی عرەبی كردە ڕووی كوتوو، عرەبكی نجــــزیندوو،گدیك كوای دیت بۆی دەرپڕی ھت و قوچانــــی، كوردەش دەستی گیاندە چكی عرەبی كوتــــوو لناو خون، تومز كوردەش نیشــــان شــــكن بوو واح گوللیكی لــــدواوە مردوش ماخۆ گوللی كردێ، كوت بســــری كردو سری پژاو كوت سر و مشــــكی ئویشی عردی، سیالحكی ھنــــا، ئمی ئــــرەش دوعا و لجیھــــان كــــرد خــــوازی رمگ برەو سارد بزستانی ســــرێ گیانی ناپاكی ڕۆیی، چككی ھــــردوو كوردەش ئیشكی كرد، میری تسلیم تگیانــــد و میــــری ھــــات و ك پۆلیسكانی كرد، كشفی پشتر خبری دابون وەكوو

مردان شایدیان بۆ دا،میریش (٦) مانگی حوكم دا، جا

م شتانبۆ ئوتراوە:

غیرەت و عزیمتچاترە ل مارو دەورەت

غیرەت داری ناموس س بترسكل ناب* یانی سامان و دەوت.

ل قس خۆشكانیمال محمدی علیاوەیی

یكچر

دەنگ كی برەنگ ئاواز

بورھان ئه مین /ئه مانیالـــه ژمـــاره ١٠٧ ی به درخانـــدا وتارکی (حمه ســـوار عه زیـــز) له ژر نـــاوی (له پناو به ھالھۆپکردنـــی گۆرانی کوردی) سه رنجی ڕاکشـــام به وه ی که ڕاشکاوانه باس له ونزمه تازه یه ی گۆرانی ومیوزیکی کوردی ده کاو ئه و بســـه روبه ریه ده خاته ئه ســـتۆی الیه نه ڕۆشـــنبیری و حکومی ومیدیاکانه وه ، من وه ک ھونه ردۆســـتک پشتگیری له و ڕایه ی نووسه ر ده که م، که ئه مۆی گۆرانـــی کوردی که له ھه ندێ له ناوه نده ڕۆشنبیری وک لتووری وپسپۆڕانی ئه م بواره وه به گۆڕانکی ئه رنی ھه ژمار ده که ن له چاو قۆناغه کانی پشتر، به ڕای من جگه له ھه وی چه نـــد ھونه رمه ندک بترازێ، کـــه ژماره یان لـــه په نجه کانی ده ست تناپه ڕێ، ھیچ داھنان و گۆڕانکی ئه وتۆی تدا نابینرێ کـــه ڕووکی گه ش وجوان بداته ئه م بـــواره گرنگه ی ھونه ری کوردی و بگره له چه ند الیه که وه کاریگه ری نه رنیشی ده بت له سه ر خراپ ڕاھنانی گوچکـــه ی بیســـه رو بینه ر، ئـــه و نزمه ناخۆشـــانه و تپه ڕاندنی ئـــه و قۆناغه ی ھونه ر به و ڕچکه تازه و نه شازانه ، نه شاز نه ک به ومانایه ی، که له نو میوزیکژه نان باوه، کاتک یه کک له چینه کانی ده نگی البدات و نه توانی له گـــه ڵ ئاواز ڕبکات،

به کو نه شـــاز به مانای تکدانـــی زه وقی وه رگـــرو الدان له بنه ما ســـه ره کیيه کانی

گۆرانی ڕه سه نی کوردی.الی ده زگا بازرگانـــی و پیشـــه ییه کانی ئه مانیـــا وابـــاوه کاتـــک بیانه وـــت کایه ک یان شـــتک به سه ر یه کک ساغ بکه نه وه، جارـــک پی ده ن، ئه گـــه ر نه بوو لـــی دووباره و ســـباره و ده باره ده که نـــه وه تـــا ڕۆژـــک دادێ قه ناعه تت پ ده ھنن،ئه م شـــوازه یان به ئاشـــکرا لـــه پوپاگه نده و ڕیکالمدا ده رده کـــه وێ، ده یان ھۆکار به کارده ھنن بۆ قایل کردنی ھاووتـــی، له ڕی ڕادیـــۆو ته له فزیۆن وڕۆژنامه و ئینته رنت و نامه ی تایبه تی و ئینته رڤیو،ئاماده ن چه ند سه عاتک له گه ت دابنیشن تا په یمانیان له گه ڵ ببه ستیت و به سه رتدا ساغ بکه نه وه ، پده چت الیه نه ڕۆشنبیریيه کانی حکومه تی ھه رم و که ناڵ و ئزگه و ته له فزیۆنه کانمان ھه رگۆرانی ناخۆشـــمان به گودا ڕادـــرن تا گومان له گه یان ڕادێ و ڕۆژک بت به ئیراده ی خۆمان حه زیان ل بکه ین، ئمه تناگه ین بۆچـــی ده بت میزاجی چه ند که ســـانک به ســـه ر ھونه رو کلتـــووری میلله تکـــدا فه رزبکرێ, ھه رله به ر ئه وه ی ئه وان ئه مۆ ده ســـه تیان ھه یه و پاره و ســـامانی ئه و وته یان له به رده ستدایه و به که یفی خۆیان چه ند ده فته رک له ئه لبومکـــی گۆرانی خه رج بکه ن، که دوورە له چژی وه رگرو ئاســـتی ڕه ســـه نایه تی ھونه ری کوردی ؟ بۆچی ده ب به ھره مه ندک پاره یه کی زۆر وزه به ندی ل خه رج بکرێ، چونکه شوه ی جوانه یان خزمی فنه لپرســـراوه یان له ژر په رده ی گرنگیـــدان به ھونه رمه نده ژنه کان، سه روه ت وســـامانی حکومه ت و وه زاره تی ڕۆشنبیری به ھه ده ر بدرێ ؟ ئه و ئه لبوومه زۆرو بۆرانه چیـــن، که ئه مۆ به ده ر له خواستی خه کی ده خرنه بازاڕو سه رشاشـــه ی ته له فزیۆن و ســـماعى ئزگه کانـــه وه ؟ بۆچی ئـــاوازی تورکی و عه ره بی و فارسی به ســـه ر کوردیيه کاندا

زاڵ ده کـــرێ ؟ تۆ بیی ئه و ھونه ردۆســـت و به ھره دارانـــه ئه وه نـــده خواپـــداو و ده ستۆیشـــتوو بن بتوانن ئه و ئه لبوومه شوه جوان و ناوه رۆک ناشیرینانه و ئه و ھه موو ڤیدیۆ کلیپانه بخه نه نو میدیای کوردیيه وه؟ ئه و ده ســـتانه کـــن ئه مۆ گۆرانی کوردی ده شونن و زه وقی مرۆڤی کورد چه واشـــه ده که ن ؟ ئه ی پســـپۆڕان و ھونه رمه ندان بۆچی له ئاست ئه م دیارده یه بده نگن ؟ چ بکرێ باشه بۆ ئه وه ی ھونه ری گۆرانی کوردی له م ته نگژه یه ڕزگاری بت ؟ ئه مانه و ده یان پرسیاری تریش گه ره که میوزیکژه ن و گۆرانیبژه کان و خه مخۆرانی ھونه ر سیمینارو کۆبونه وه و کۆنفرانس و کۆنگره ی تایبه تی له سه ر ببه ستن و ئه و پرسانه تاوتوێ بکه ن و له پشه وه ی ھه موو ئه رکه کاندا دانانی ده زگایه کـــی ھونه ری ســـه ربه خۆیه ، وه ک (فلته رکی ھونه ری) تا بیار بدات چ به رھه مک باشـــه و چی خراپه و چی شایانی بو کردنه وه یه ، ئه م جۆره فلته ره له ده زگا ڕۆژنامه وانیيه کان (بوکراوه، ڕۆژنامه، ھه فته نامه، گۆڤار)ه حیزبـــی و حکومی و ســـه ربه خۆو نیمچه ســـه به خۆکان تا ڕادده یه کی بـــاش کاری پده کرێ و ئه وه ی ئاستی دابه زینی نه بت له فۆرم وناوه رۆکه وه بوناکرته وه ،به م له ده زگا بیســـتراوو بینراوه کانـــدا وه ک پویســـت گویان پ نادرێ و به رھه می باش و کرچ و کاڵ و ناشاز به یه که وه و له یه ک کاتدا بو ده کرنه وه ، له دابه زاندنی گۆرانی ساده و ئاست نزمداو (ته له فزیۆنی نـــه ورۆز )يش لم بوارە پشـــکی گه وره ی به رده کـــه وێ، وـــرای ده ستخۆشـــیمان بۆ ھه مـــوو کادیره کانـــی ڕاگه یانـــدن و ده زگاکانی بیســـتن وبینین،به م پمان ســـه یره !! ھه ردوو که نای (کوردســـات وزاگرۆس ) له دوو به رنامه ی سه رکه وتوی خۆیاندا(کوردستار و ستۆدیۆی ئه ستران) ئه و به ھره مه ندانه ی له بـــه رده م لیژنه ی ھه سه نگاندن ده رچوون و ده رنه چوون بۆ ھه موویان گۆرانی بوده که نه وه و کلیپیان

بۆ ده کـــه ن و دی کـــه س ناڕه نجنـــن، که چی سیاســـه تی به رنامه کانیـــش لک جیاکردنه وه ی ئه وانه یه، که ک ده روازه ی بـــوون به گۆرانیبـــژی له به رده مدایـــه و کش له به رده میدا نیيه، بۆیه دابه زاندنی گۆرانیيه خاپه رۆکه کان له گه ڵ سیاسه تی به رنامه کانیان ناکۆک ده ر ده چ و مانای بخه می ئـــه و ده زگایانه ده رده خـــات له دروســـتکردنی ژرخانی ھونه ری کوردی و بنیاتنـــان و ڕه ســـه نایه تی گۆرانـــی و سیاسه تی دورودرژی پاراستنی ھونه ر له

الدان وترازان.لـــه دوای ڕاپه ڕیـــن و لـــه دووه م ســـای دامه زراندنی ته له فزیۆنی گه لی کوردستان / که نای ھه ولر له ناو ته له فزیۆنه که ماندا به شـــکی ھونـــه ری گۆرانـــی موزیکـــی کوردیمان ھه بـــوو مامۆســـتایان ( وریا ئه حمـــه د، ئامانـــج غـــازی، لوقمـــان و غه فـــور.... جه وھه ر،فه رھه نـــگ چه نـــد مامۆســـتایه کی تـــری پســـپۆڕ ) سه رپه رشـــتی ھه موو ئه و به رھه مانه یان ده کرد، که ده ھاتنه ته له فزیۆن و له دوای ھه ســـه نگاندنکی ھونه ریيـــه وه ، باش و خراپ ومام ناوه ندیيـــه کان له یه کتری جیاده کرانه وه ، بگره کاتی دابه زاندنیشیان ھه ربه پی بیـــاری لیژنه که ده بوو دیاری بکرایه له چ کاتکی په خشی ته له فزیۆندا دابه زندرێ، بۆ نموونه ســـه رله ئواران له ســـه عات ٦ تا ٨ که به کاتکـــی بھز ده ژمردرێ ئه و به رھه مانه په خشده کران، کـــه له خوار پلـــه یه کـــه وه ن و لـــه دوای ھه واه کانی شـــه ویش که به کاتی زین ھه ژمارده کرێ به و پیه ی زۆرترینی خه کی له و کاته له ماه وه ن و به دیار شاشـــه ی ته له فزیۆنه کانه وه داده نیشـــن، به رھه مه باش و نایابه کان داده نـــران و دره نگانی شه ویش دیسانه وه کاته که به ره و بھزی ده ڕوات ئـــه و به رھه مانه په خشـــده کران، که که متریـــن بینه ریـــان ھه یه ، که مـــی ئیمکانیاتی ته کنیکی ئـــه وکات و به چه ند ئامرکی ساده و ساکاره وه به م به زه وق و سه لیقه و داھنانکی زۆره وه، کاره کان ده ھاتنه به رھـــه م و پالنه کانیـــش لـــه و توانینه وه بوون که ھه موومان خزمه ت به ھونه رو ڕاگه یاندنی کوردی ده که ین، نه ک بۆ ناوبانگ و مووچه و...ھتد ،جا نازانین

ئستاک ئاستی ھونه ری گۆرانی کوردی دیادیـــده کات و ک بیاری ئـــه وه ده دات به رھه مه کان باش یـــان خراپن، به که کی په خش دن یان نا، خۆشـــبه ختانه چه ند که ناکی ڕاگه یاندنی کـــوردی ئه مۆش شـــه ونخونيیه کی زۆرده که ن بـــۆ دانانی بـــه ردی بناغه ی میدیایه کـــی ھاوچه رخ، که له گه ڵ ڕۆحی ســـه رده م بگونج که چی به گشـــتی له ڕووی په خشـــی گۆرانیيه وه خه مســـاردن، جاری واھه بووه کاتی به ر له نوستن، که ئاوازکی خامۆش و ھوری پویســـته گومان له ده ھـــۆڵ و زوڕناو گۆرانـــی ھه په ڕک بووه ، جـــاری واش ھه بووه لـــه کاته زینه کانی په خشـــدا گۆرانی به ھره مه نده کان دانراوه، که نه ک ھه قه له وکاته په خش نه کرێ، به کو ھه ق نیيه ئه و ئاوازو گۆرانیيـــه کرچ و کانه له ھیچ کاتکدا په خش بکه ن، که نه ھیچ ئیزافه یه ک ده خه نه سه ر ھو نه ری کوردی و نه ھه ستی وه رگر ده بزونن و نه قۆناغی گۆرانی کالســـیکی کوردیش تده په ڕنن، خۆ ئه گه ر به ناوی ده ستگرتنی ھونه رمه نده الوه کان یان به ھره داره کانه ، ئه وا له نو تـــازه کان و کۆنه کانیش به رھه می باش و خراپ ھه یه و بائه وان ده ستی ئه وانه بگرن، که شـــتکیان له ھه گبه دایه و به ھاوکاری کردنیان ده بن به ھونه رمه نـــدی دواڕۆژ، نه ک ھه ریه ک ھه س و ده نگی بۆ گۆرانی بشـــ دوو ســـ کچ له خۆی کۆکاته وه و کلیپی بۆ بکه ن و ڕه پشی به ر دیدی بینه رو بیسته رانی بکه ن، بۆیه ئه رکی بژەنگکردنی به رھه مـــه باش و خراپه کان له ئه ســـتۆی وه زاره تی ڕۆشنبیری به گشـــتی و ھه موو که ناه کانـــی ڕاگه یاندنه ، په خشـــکردنی به رھه مه خه راپه کان به نـــاوی تازه گه ری یـــان نوخـــوازی ھـــه م ئاســـتی خودی ته له فزیۆنـــه کان و ھه م ئاســـتی گۆرانی کوردی داده به زن و گوی ھه مووشـــمان

وڕوکاس ده کات.تبینــــی : به پی ووتاره که ی (حه مه ســـوار) ھـــال ھۆپ ناوی ئه و ئه لبومـــه تازه یه ی خاتوو ( ده شن )یه، که له الیه ن ھكوت زاھيـــرى راوژكارى ھونرى ســـرۆكى حكومتـــى ھرمى كوردســـتان كارى بۆ کراوه وگوایه سیسته می گۆرانی کوردی بۆ

شوازکی نوێ گۆڕیوه

ھالھۆپه کان کاسیان کردین

تایبت ب بدرخانل پیوەندییكی تلفۆنیدا مامۆستا كمال كی دیاری بواری ڕوناكبیرییناو مبار، كغســـبارەت بوەرگانـــی ھرســـ برگی ڕۆمانی (برەو ئشكوتی دلران)ی )گالوژ خـــان(، ك بزمانـــی كـــوردی چاپكراوە، ناوبراو خستویتیی ســـر زمانی عرەبی م سدرخان ئاخاوت: ئبۆ ب وەیم شب ل بریتیی (رانوتی دلشكرەو ئب) رگب كی ماوە، كڕەینـــد الپڕە، چ(٧٥٠) الپ

ھمووی بكرن عرەبی لگڵ پشكییك، لكاتـــی خۆیدا كۆمپانیایكی ســـینمایی لـــ بریتانیادا پیوەنـــدی بگالوژخان كـــردووە، كـــ ڕۆمانك بكرتـــ فلیمكی سینمایی، لڕاستیدا ئم س برگ شیاوی خوندنوەو بایخ پدانن، ك لشـــوازی دوكۆمنتـــی دوور لزمانی ژمـــارەو مژوو بخۆدەگرن و ببۆچوونكی ڕاشـــكاوانی نووســـراوە، ك ندانمقی عرانـــبۆ و م ڕۆمانر ســـوودی لنیا نووســـك تن

ژوونووســـیش ككـــو موەردەگـــرێ، بزانیـــاری بككی تدای و ڕاســـتییكان ل شـــوەیكی ڕۆمان ئامـــز دەخات ڕوو بیرەوەرییكانی یكمی بشـــی ھروەھا گالوژ خان بناوی(بیرەوەریكانی ھرگیز لبیرنكـــراوی مـــن) ك من پشـــكیم بۆ نووســـیوە، دوای سری ساڵ دەكوت ژر چاپ، شیاوی باس ئم نووسرە تا ئستا ئوەندە لسری ننوسراوە و مافی ڕەوای خۆی پ ندراوە ك تائســـتا (١١) ڕۆمانی

نووسیوە، جگ ل نووســـینی چیرۆك بۆ مردمندان وەرگاون.

شـــاینی باســـ، گالوژخان ھاوســـری سیاســـتمدار و نووســـر و رووناكبیری گورەی گلكمان خوالخۆشبوو"ئیبراھیم

.د"ـــحمئیكمی برگـــی زانیویتـــی، بدرخـــان بیرەوەرییكانی گالوژ خان لژر چاپدایو بنیازیش بم زووان ب زمانی كوردی بوی

بكاتوە.

ڕۆمانی (برەو ئشكوتی دلران)ی (گالوژ خان) بزمانی عرەبی

گالوژ خان

٢٠٠٩

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كانی

(١٠٩

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

17

كـــ ھی ل نـــوەی حفتاكان و ھشـــتاكان و بشـــكیش ل نوەی ئســـتا ئحالم منســـووری ژنچـــاالك و داواكاری مافكانی ژنان نناســـ و نزان كی، ل ماوەی پشوودا و ل چند سای كانی خۆی بنسوور یادەوەرییحالم مرابردوو ئئق ل بدرخان ل ژمارەكانی"٣٣ی ٢٠٠٣/٦/٢٢ ئـــوا بودەكـــردەوە، "٢٠٠٥/٥/٢٢ ٥٧ی تـــا ئمجارەیان ل دیداركدا لگڵ ئحالم منسوور باسمان ل چندین توەری گرنگ كرد و بنیش بـــ خونـــران دەدەین لـــ ژمارەكانـــی داھاتوودا

بشكانی تری یادەوەرییكانی بوبكینوە.دیدار: تیمی بدرخان - سلمانی* دوای نووســـینی ئو ھموو چیـــرۆك و رۆمان و بابت رۆژناموانیی و نووسینوەی یادەوەرییكانت

ل بدرخان، چی ب خونران دەی؟- یادەوەریم نووســـیوەتوە و ئامادەم كردووە بـــۆ بدرخان و پشكشـــیان دەكم، بم ھندێ بابت و رووداو پاش یندەیك ی كو كاتش دەكرێ، ئو پكتب، چونك بـــ نیازین چاپی بكین وەكو یاداشـــتنامیك، ب خونرانی خـــۆم و بدرخان دەـــم ماندوونابم و ژیانم ھزارەھا رەھند و مودای ھی و سات دەژیم و ئازادم ل ستاش سات بئكوردستان و تا دواساتی ژیانم بردەوام

دەبم ل نووسینوەی یاداشتكانم. تی، كسر یاسای باری كسل ت چییقســـ *

ل پرلمانی كوردستان دەرچوو؟- ھموو كسك ك لدایك دەب ئازادە و دەب ب ئازادی بژی تا ساتی مردنی، ب مرجـــك كارنكات ســـر ئازادی :ر دەی، وەكو ســـارترەكـــرامببكسانی تر دۆزەخن، بۆ نموون ك من ژ لوە و چمرزدەكدەنگی مۆسیقا ب یوانم لرز وەردەگرم، بدەنگی بـــ ،ت بتاق و ب خۆش بم نكدراوس بوەی ھـــك تاقیكردنندكاریا خویان بیوێ بخوێ، بۆی ل سنووركدا كاتم كار نكئازادیی ئازاد دەبم، كســـر ئازادی برامبرم، لـــ كاتكدا برامبرەكم برام بوو، دایكم بوو، یا رم بوو، دەبم بوو، یا ھاوســـھاوڕ ل بر ئازاد نگـــئازادبم و مرۆڤ ئ.وێ و مرۆڤ نییتی خۆی دەكمرۆڤای

* ل یاساكدا ھاتووە ژنیش دەتوان پیاو تق بدا وەكو كۆمگا مۆدرنكانی تر، تۆ ســـبارەت

بوە دەی چی؟ و لـــ كـــی باشـــنگاووە ھئـــ -شـــریعتی ئیسالمیشـــدا ھی (زواج ل یئافرەت بـــۆی ھ ك (بالعصمـــرككوێ ھاوسریبوونكی سرەتای لگڵ پیاوەكی و ب بۆم ھی تقت بدەم، من شخسی خۆم، خۆم مردەكم ل زیندانی ئبوغرب زیندانی سیاسی بوو تقـــدا، بدزی ھاوڕیكی خۆمی بســـرھنام، حاكم چـــووە زیندان و كلپچیان لدەستی كردەوە و گوتیان وەرە ئیمزاك ئحالم منسوور تقت

دەدا، وەبوو خۆم تقمدا.* پتوانییـــ عیبـــ باس ل فرەژنـــی بكرێ و ن، لر بكســـمان گفتوگۆی لرلندامانی پئكاتكدا ئندام پرلمانكان پیان شرم یاسای یاردەدەن لن و بموواربككردنی كچان ھنتخ

دەرەوە، پرلمان ئو یاسای ھمووار بكرێ؟- ئوە دەگڕتوە بـــۆ دواكوتوویی كیان لندھ مان، كرلندامانی پئكۆبوونوەكان خویـــان ل دەكوێ و ل كۆتایی مانگـــدا پارە وەردەگرن و بۆ خۆیان پی دەژیـــن و كۆی دەكنوە و دەیكن بلۆكی دۆالر، ئگینا ل راستیدا دەب ژن ھوڵ بۆ خۆی بدات، ك بڕای من بیری ماركســـی تنھا سیســـتمی سۆسیالیستیی رگا دەدا ئافرەت ئازاد ب، ئگینا ھیچ سیستمك ل جیھان

.نیی مرپرسانی ئمانان و برلندام پی ئزۆرب *برووكـــش باس ل ئـــازادی ژن دەكـــن، كچی حزدەكن چندین ژن بنن و شوان ل باوەشیان

بخون، تۆ چی دەی؟- ھر یككیان وەكو ھاڕون رەشـــید وای و درغی ناكن لـــ بكارھنانی ئافرەت وەكـــو كایـــك و رابواردنی شوانی ســـوور لگیان بسربرن، ئگینـــا ئافرەت دەب خـــۆی ئازادب و نچت باوەشـــیان و بـــوای بدۆالر نبـــ و بوای بـــ ختنكردن و خۆ فرۆشتن نب، خۆم ل بنماوە باوەڕم ب دەزگای ھاوســـرگیری نیی و بڕای من ئو دەزگای ھر نمن باشـــترە، چونك ئو دەزگای ئندامی سكســـی

ئافرەتـــی ل دەكدرێ و دەفرۆشـــرێ، بپی شریعی ئیسالم ئندامی سكسی ئافرەت ١٩ مســـقال، بم ئگر كچی ئاغا و مال ب ئندامی سكســـییكی ب یندرێ و زیـــاد دەكرێ و ھدەنرخ قابیل چیی ،(٢٠٠، ٣٠٠، ١٠٠٠) لیرەی

ئندامی سكسی ئو چی تدای؟* پتوای ئایین وای داناب ك كچ بلوی بردی

تیژ ختن بكرێ؟- دەكـــرێ و ئـــو جـــۆرە ختنانم بیستووە و بپی یاسای مرۆڤایتی ئو ختنی قدەغی، ئایینی ئیسالمیش

رگرە ل بردەم ئازادی ئافرەتی كورد.* تۆ ك باوەڕت ب ھاوسرگیری و عقددارییت نیی، قست چیی لسر جۆرە ھاوسرگیرییكانی

وەكو رەو و سیاحی و موتع و سیغ و.. ھتد؟- خۆی ھقوای مرۆڤ ئازادب ل ھموو جۆرە ھاوسرگیرییك چ مسیار ب، چ موتع ب، چ سیغ ب، ھمووی ئازاد ب و ئو پیاوە ھبژرێ، ك خۆشـــی دەوێ و بـــ ئارەزووی خۆی سكســـی

.بكسی ھڵ بكا و ئازادی سگل* باســـی ئو جۆرە ھاوســـرگیریی دەكی، ئی

چۆن منداڵ بناسرتوە و كۆمگا نشونما بكا؟- تۆ باسی نشونماكردن دەكی، بم چونك ،م ببشت مندامھمن خۆم نمنداڵ ئازادیـــم زەوت دەكا و ھموومان ك لدایـــك دەبین زۆیـــن، چ باوكی و ئافرەتئ یوانل ،یبیا ن ،بھك ل باوەشـــی مردەكـــی ب عقد و فرمانی مال خوتووە، بم خیای الی پیاوكـــی تـــر ب، منـــداڵ مندای خیاكیـــ، منداـــی مندادانكی

.خۆی نیی* بدەر لوان باسی دوورە وتیمان كرد، گوتت وە نییوە رەدفعلی ئم، ئبناتوانم كوردستان ج

٥٠ ساڵ ل بغدا ژیاوی؟- وای ناتوانم، بم بغدام خۆشدەوێ و لگڵ خۆم ھناومت سلمانی، بم من گشـــتی ســـوریا و ئران و توركیا

ناكم و ناچاربووم بچم قاھیرە.* خانقینت خۆشدەوێ یان بغدا؟

- ھردووكیان.* ئی سلمانی؟

- ســـلمانی قوتابخانیـــ بـــۆ من، فری زۆر شـــتی كردم، النی كم فری خاونی كردم، جـــاران ب كك بووم دایكم ژوورەكمی پاك دەكردەوە، بم ئســـتا النی كم تاراددەیم خۆم ئاگام

.یكما ل

* پتوایـــ ركخراوەكانی ژنان بتوانن مافكانی ژنان دەستبر بكن؟

- خۆی فیمینیستی باوی نماوە، كاتك من لگڵ شـــھید ئـــارام بووم پیوتم فیمینیســـتی بك، من لـــ ١٩٧٣ كردم، ئستا ئو كات بسرچووە، من دانیشم

سرنجی خۆم دووبارە بكموە.* پشیمان نی؟

- نخر.* نبوویت قوربانی؟

- نـــا، ھبژاردنـــی خۆم بـــووە، من ماركســـی و شـــیوعی بووم و ئستاش یكسی ھئازادی س شیوعیم و باوەڕم بو باوەڕم ب ماركسییت ھی و كسكی علمانیم و نبوومت قوربانی و ئگر ،دا نابھگا منی بدا كۆمكات لئوە كۆمگا خۆی ھی و دەزانن من ئحالم منســـوورم و بردباران دەكرام م دەستخۆشیم لكتستاش میللو ئدەكن. كاتی خۆی ھر ئحالم بووم و ئســـتاش ھر ئحالمم، بم ئوكات وەكو مامۆســـتا ھمن پیدەگوتم تۆ ٥٠ ســـاڵ پش میللتكت كوتووی، من سوپاســـی دەكم، ك جنابی مامۆستا ھمن مـــردووە، ئســـتاش نام پش میللتكم كوتووم، بم میللتكم م لرســـتم، بخۆشـــدەوێ و دەیپھندێ بیـــروڕای پـــووچ و دواكوتوو دوورم و لگـــڵ رای پووچـــدا یكتری ناگرینوە، خـــۆم خۆمم و بونیادگری و بوزاییم خوندۆتـــوە ل ٨٠وە تا ٩٠ نھســـتی بووم یانی ئدەبـــی بووم و وە، بۆیندۆتـــرم خورامبـــۆ و بۆدلخۆم لگڵ ئافرەتك بـــراورد ناكم ك دانیشـــ قاپ بشـــوا و بچ لسر كانی گۆزەیـــك ئاو بن و تواو، من بتاقی تنیا دەژیم، بم ل حاتكدا گای كوردی ئافرەت بۆی نییكۆم لبوەژن ب و ب تنیا بژی، خۆم ئازادیم یوەستم بناوە و پدەست ھبۆ خۆم ب

خۆم.* یانـــی ئو ركخراوانی داوای مافی ژن دەكن،

راست ناكن؟- بـــ درۆ دەكن و تنھا بۆت باو و مۆدل، با یكك ئازادب و ھاوڕیكی خۆی ماچ بكا، نـــك ھر ماچی دەم و لو، با ئمال و ئوالی ھاوڕیكی خۆی

ماچ بكا.* ھندێ ركخراو ھن و داوای كۆمگای مدەنی

دەكن و ھموویان لچكدارن، چی دەی؟

- ئوانـــی ریكالمی كۆمگای مدەنی ل وانئ ن، چونكن، درۆ دەكدەكـــكۆمـــگای مدەنی تنگیشـــتوون و ناگات ی دیكزار ساھكوردستانیش بئاستی كۆمگای مدەنی، ل حاتكدا فرەنســـا ١٠٠ ســـای دەوێ كۆمگای مدەنییكی وەكو كۆمگای نرویجی و باشتر وای كوردیش نایگات ،ب لبیری ل نكنوە، ئم دیموكراسییتی ئمریكای كۆمگای مدەنی دن و لی تنگیشتوون، كۆمگای مدەنی ئو قسی نیی لســـر زارەوە دەیجوون ،وزوع چیین مناگو دەیجـــوون و تئافرەتكی ئازادم بدێ بدزی ســـكس نكا، یان لپش ھاوڕكانی و دایك و باوكی ب ئم كوڕە ھاوڕمو لگیدا دەچم، من كاتی خۆی دكتۆر رەفیق سابیر ھاوڕم بوو، ھاوڕی یك شان بووین و ب تمابوو بچـــ كتۆرا ل یكیتی ســـۆڤیت بخون، باوكـــم ھات كاك رەفیقم پشكشی كرد و یكتریان ناسی ڵ رەفیقدا دەچمگمن ل و گوتم كاكـــمۆســـكۆ، ل كاتكدا باوكـــم پیاوكی تاراددەیك بـــم شارســـتانی بوو، كۆنپرســـت و محافزكار بوو، بم لھمان كات ھیچی نگوت، حزی دەكرد لگڵ دكتۆر رەفیق بچم لندەن، بم حزی ندەكرد بچم یكیتی سۆڤیت، كشـــی من لگڵ باوكـــم ئوەبوو، ئـــوە كاك رەفیق نمـــردووە و ماوە، ئاھنگكـــی لدایكبوونی ھاوڕیكمان بوو نـــاوی فوئاد بـــوو، خوندكارانی بشـــی كوردی زانكۆی بغدا ل سای ١٩٧٣ كۆبووینـــوە، باوكـــم ھات و من كورتترین تنورەم لبرابوو، باوكیشم ل ئاھنگك دانیشتبوو چوكلت و چای خوارد و ھستام و دانیشتم و قت خۆم

دانپۆشی و قسی نكرد.* ل ھیچ كۆڕكدا بردباران كراوی؟

- لوەتی ھم تا ئمۆ چ ل دایكموە، چ ل الین ھموو كسكوە بردباران ،م نییستا ھیچ ھاوڕئ م، بۆیدەكر

لناو كۆڕیشدا بردباران كراوم.* كوردستان موكریانی بر لوەی ببت سكرتری ئافرەتان، گوتم دەتوانی ژمارەی لچكدارەكان كم بكیتـــوە، گوتی ھودەدەم، لو ماوی ســـیرم كـــرد ژمارەی لچكـــدارەكان زیاتر بـــووە، تۆ چی

دەی؟- كۆنپرستی بۆت مۆران روحی مرۆڤی كوردی خواردووە، گیشتۆت ئسقانی مرۆڤی كورد و حتمن دەستی سیاسی روو لـــ ئمریكا و بریتانیا دەكا، خۆ روو لـــ گیڤارا یا یككی تر ناكا، یان ل ماوسیتۆنگ، ئوە ئنجامكیتی با بیبینین، من مرۆڤكـــی چپەوم و ھمیشـــ دژی كۆنپرستی شڕ دەكم و دەجنگم و تامـــردن خونم ل ری

شیوعییتدا بكاردنم.* ك كۆنپرست؟

- دەســـت، كۆمـــگا، سیاســـتی كوردی كۆن پرست، تا دون شیوعی نشاخ بوون تا دو ل و ماوی بوون ككۆمی رەنجدەران بوون، كچی ئمۆ باسی كۆمگای مدەنی و دیموكراسیم

.مووشی درۆین، ھبۆدەك* حزبی شیوعیش كۆنپرست؟

ب ،رســـتپتی كۆنتیای ب -شیوعی ھی كتبی دینی دەخونتوە، كچی رنـــادا كچكی كوڕكی ھاوڕی

ھب و ئمال و ئوالی ماچ بكا.* كواتـــ ھموو كشـــی تۆ، گل فرند و بۆی

فرندە ك ل كوردستان نیی؟- لـــ كوردســـتان ھی، بـــم ژر ند بند و بـــۆی فرل فررە، گژ بـــمۆبایل دەكرێ و ل مۆبایل دەســـتپڕ لدەدرێ ھموو شتك دەب ب مۆبایل و ،یكس ھریش سژ ر بفۆن و ژلتچ سكســـی ئازاد وەكو خۆشویستی یا

سكسی بازاڕی.* كۆمگایكی چســـپنراو دەرئنجامكی چی

دەب؟- ســـقت دەب، خۆ شۆڕشیی فكری دروست ناب، ئگر شۆڕشكی ئابووری كۆمیتی بوو، شۆڕشـــكی دروست شۆڕشـــی ئگـــر ،دەبـــ دروســـت كۆمیتی دروست بوو شۆڕشی سكسی می ئگاكم كۆمب ،دروست دەببرەو دواوە دەگڕتوە، وا ھستدەكم

رەوڕەوەی مژوو وەستاوە.* قست چیی لسر كچانی ئم؟

- كچانی ئم بووكشووشی قورمیش ،گیڤارا بناســـ یكراون، كام كچ ھكتبی ماســـتری گیڤارا بخونتوە، ن ،٤،٣ زمـــان بزان یـــكام كـــچ ھ ،توركی توركیی ن ،فارسی فارســـیین عرەبی عرەبیی، ك س داگیركر داگیـــری دەكا، بكـــو خوندەواریش نیـــن و لـــ قوتابخانـــش ناخونن،

قوتابخانكانیش سقتن.* ئگر ســـیر بكـــی، بدرژایی مـــژوو، ئو توتوون، بوونكویانداوە و ھوی ھئافرەتانقوربانـــی و باجیان داوە، برای تۆ چی بكرێ تا

لمودوا كچانی دوای ئوە وایان بسرن؟- دەبـــ كچ بوای بخـــۆی ب و پیاو پوەری ھموو شتك نیی و كۆمگاش بـــۆ وەرنییـــپ وتووبـــدواك كـــھنگاوەكانـــی ئو ئافرەتی دت پش تا خزمتی میللتكی پ بكات، باسی رۆشـــنبیران دەكی، پموای خونری كوردمـــان ھی، رۆشـــنبیری كوردمان نییـــ، رۆشـــنبیری كورد ئـــو پیاوە شارســـتانییی، ك بزان چۆن لگڵ ری لنجخ پاش مل و ل ئافرەت بندا، رۆشـــنبیریی كورد مامۆستا ھمن تم لبینیب بوو، جوانترین پیاو بوو، ككوردستان، بڕای من ك مامۆستا ھمن مرد لبرچاوی من ل كوردســـتان پیاو نما، خۆ لگڵ مامۆســـتا ھمن ھیچم نبوو، ئو منی خۆشدەویست و رز و ئیحترامم بۆی ھبوو وەكو شۆڕشگك و نیشتمانپروەرك ھستی ئدەبدۆستی و نیشتمانپروەری كردبوومی ھاوڕی، خۆ پیوەندی خۆشویستی و سكسیم لگـــی نبـــوو، بم پتـــان دەم پیاوـــك بوو رـــزی ئافرەتی دەگرت و دەیزانی ئافرەت یانی چی، ئستا پیاوی وام برچاو نكوتووە، حوسن عارف

.خراپ نیی* ئی كاك مم؟

- نـــا. كاك مـــم دواكوتـــووە، بۆ نیشتمانپروەری نیشتمانپروەرە و برا گورەی من، بم دواكوتووە و داب و

نریتی كوردەواری دەپارزێ.* بلقیس دۆسكی و چندانی تر ئستا وەكو تۆ ـــوە وەكو گروپ لئ ویســـتنیا دەژین، پت بـــ

برامبر رۆشنبیرانی كورد ھوست وەرگرن؟- من باوەڕم ب گروپكاری نیی، ك ئیش بكم سنگری خۆم ھی و قمكم كالشینكۆفی خۆم و خۆشم قسی خۆم ھی و من ك یكمجاریش فیمینیستیم كـــرد و كتبم خونـــدەوە و خوندەوار بووم، كتبخانم ھبوو و كتبم دەكی. من باوەڕم ب گروپ نیی، قم و كتب

ھاوڕی منن، لوەش پشیمان نیم.* پتوانیی بو نووسین توانجاوییان ك لسر ســـركردایتی كورد دەینووسی، ھیچ دۆستكت بۆ ت دەمتیف ھوە، چۆن لشـــتۆتھخۆت نلسر راستگوتن ھموو كسم كردە دوژمنی خۆم؟

- با واب، ب تاقی تنیابم و كســـم لگدا نب ھر خۆمم و ھر خۆمم و ھر خۆمم، خوا دەكا ھموو مرۆڤایتی

بردەبارانم دەكا.* تۆ موكی كی؟

- موكی خاكی كوردســـتانم و موكی كۆمگای ئمۆ نیم.

* بۆچی رەشبینی برامبر كۆمگای كوردەواری؟و دواكوتـــووە كۆمگایكـــی -گنجكانمان پاشكۆی سركردەكانمانن، بۆ نموون نوشـــیروان مستفا ھموو گنجـــكان دەن كاك نوشـــیروان، لبیریان چوو نوشـــیروان مســـتفا كۆمـــی لـــ زەرەری گورەتریـــن رەنجدەران دا، ك دروســـتی كرد، ئوە

رووبڕوو پی دەم، با ب بمكوژێ.* بۆچی ھر وشی كوشتن دەخی سر زارت؟

- ئاخر فركراین، ئی شـــھید ئارام نكوژرا.

* ك كوشتی؟- لتۆ دەپرسم ك كوشتی؟

* جاش و بعس كوشتیان...- مرج نیی كوڕم.

ل ،وخۆیكانت زۆر توند و راستتۆ نووســـین * توایگای كوردی ناڕازی و پكۆم مانـــكات لھدواكوتووە، كوای ئو شتان بۆ كوێ دەنووسی؟

- بۆ ئو مندای ك لدایك نبووە، بۆ وشـــی كوردی، بۆ ئاســـمان، بۆ قندیل، بۆ پشـــمرگ جوانكانمان، بۆ كانییكان، بۆ كشـــی كوردی، بۆ

ھورامان، بۆ ھموو كوردستان....* ئـــو خۆشویســـتیی لرادەبدەرەی ئســـتا بۆ

نیشتمان چۆن؟- ھـــر ھبووە، ھر ھبـــووە و ھر

.دەشب* چۆن رۆژەك لرۆژان نبوویت پشمرگ وەكو

ژنانی تر ل بچی شاخ؟- ھومـــدا ببمـــ پشـــمرگ، بم

دەمزانی ون دەبم.* بۆ؟

- بوام بوە نبوو پاشكۆی كس بم، ،بم نن مامفعل ك م مامس بكب ،بشـــم نم و كاكب كاكـــ یان ب ب ،بمفرۆشـــ باینجان و ب نبدۆڕ یو كاك و مامئ ،مریكا بمفرۆشئ

نام.* كواتـــ تنھا بـــۆ ئوەی بوان نی مام و

كاك نچوویت شاخ؟- نخر لبرئوەی ون دەبووم.

* ئ خۆ سدان ژنی تر لوێ بوون و ون نبوون، نجیب ئحمد و زۆر ژنی دیك؟

،یو راوبۆچوونی خۆی ھ كریھ - ،ڵ مـــن ناگونجگـــل جیبـــرای نناتوانی بـــراوردی نجیب لگڵ من بكـــی، نجیب قت ل ژیانیا چپەو

نبووە، من چپەوم.* بم پتوانیی ئو داكۆكیكردن ل شیوعیت،

ئستا شیوعییكان كاڵ بوونتوە؟- نخر، شـــیوعیت كاڵ نابتوە، چونك شـــیوعیت یانی كارل ماركس و

ئویش ب حیاتی كاڵ نابتوە.* كی ئـــو واقیعی تۆ دەتوێ ل كوردســـتان

دەچسپ؟- دەچسپ، ئستا بریتانیا رەوڕەوەی مژوویان گرتـــووە و تا كۆمگا پش دەكوێ و دەتقتوە و شۆڕشك برپا

دەب. ئوە زۆر قس ھدەگرێ.* تۆ ل كۆمگا زویری و ل دەســـت نارازی، بـــم لـــ برامبـــر ئـــوەدا ختـــی "دەزگای ئـــاراس"ت وەرگـــرت، كـــ خـــودی كاك نچیرڤان

پشتگیری دەكات؟- وایـــ، بم پم ناخۆشـــبوو، دم خۆشبوو ك رۆمانی ئوەن بوكرایوە ك ھیشسام موجاملی كسم نكرد، .كتوەرگرتنی خ شیمانم لم پب

* پتوای خت پوەرە بۆ بردەوام بوون؟- نخر، بم ختك جۆرك بوو

ل یاری.* لـــو یارییی باســـی دەكی، بـــراوە بووی، یا

دۆڕاو؟- نبردمـــوە و ن دۆڕام، دووالبوون،

یكیان دۆڕا و ئویتریان بردییوە. ت بســـتداغكردنی ج وەندە ســـاپاش ئ *ئوتـــوو لالین دایكـــت چۆن دنییـــوە برچاوی

خۆت؟- ئوەبـــوو دایكم زۆر زومی لكردم و منیش ل حفتاوە بوام ب دایكساالری دایكم و ب وە لـــتجیابووم ،نییـــتنیا دەژیم، جارك دووجار نخۆش كوتم و جارك ھات و جاركیش جژن بوو ھات، پشـــوازیم لكرد وەكو ھر میوانك، ئگینا بوام ب دایكایتیش نیی، راست خۆم دایكی ھموو گنجان و قیـــرەكان و بوەژنانـــی ئنفـــال و ھموو مندان و كچ جوانكانم، بم نمھشـــت مندام بب، بۆ ئوەی زوم وام بر بم و ھكـــی خۆم نمندا لمنداڵ بـــوون نیی، لبرئـــوەی من ل دارم، راستتمكی سیاســـئافرەتھیچ حیزبكی سیاسی كارناكم، بم لوانی لسر ھوستك بكوژرم، می خۆم بخویست دەكا، من منداچ پ كی ژیانم لموو ساتوە، من ھنكۆ

.ترسی دایم* یـــك لوانی ل خانقین ھكوتووە، مال بختیارە، مندای و گنجتی مال بختیارت چۆن

دتوە یاد؟ ختیارم لال بڕیـــن ممن دوای راپ -ســـلمانی بینی، لوێ مایـــان دوور مدا لكۆڕەك و ل مـــی ئما بوو لســـلمانی خۆی ئامادەی بـــوو، رزم ل دەگـــرێ و ب مندایـــش ب یكوە نژیاوین. ل خانقین نمدیبوو، بم ناویم بیستبوو، ك گوتیشیان عوسمان فائیقیـــان تۆپاندووە و مـــال بختیار سرپرشـــتی كردووە پم خۆشـــبوو و

.دەستیان خۆش ب یتوانـــی لـــتی سیاســـی كـــورد نركردایســـ * ختیار لال بم مكا، بعریب بنبركووك تك

خانقین توانی، سبارەت بوە دەی چی؟- چاكی كرد دەســـتی خۆش ب، ھق

دەب بگوترێ.

ئحالم منسوور: پشیمانم ل وەرگرتنی ئو ختی ل دەزگای ئاراس پمبخشرا

ئحالم منسوور - سلمانی - ٢٠٠٨/١٢/٢٩

انـــ

ژنـ

كازم عومر دەباغخانقین ئاشكرای و روون شتكی ئوەی لگڵ كوردستانیی شاركی جیۆگرافیای گۆرینی ھوی میشھلسر مژوویدا ل دراوە شارە ئم دەستی رژم یك ل دوای یككانی پاكتاوكردنی بكارھنانی ب عراق رەگزی و راگواستن و بعرەبكردنی.

ھیچ گلكمان دوژمنانی ئگرچی رگایك نما نیگرن بر بۆ ئوەی

نوان ل بوەشنن دووبرەكی تۆی پكھاتكانی ئم شارە ل كوردو عرەب و توركمانكان بم لئنجامدا ھموو

ھوكانیان پووچكرایوە.لشاری (٢٠٠٨/١٢/٢٤) ل بۆی ھر خانقین كۆنفراسك ل ژر دروشمی سرۆك ببشداری ( ژیان (پكوە تییسایك و قــوڵ ما پیاو ھــۆزو بسترا كــنــاوچــ نــاســراوەكــانــی سد لشش زیاتر بئامادەبوونی

ب كناوچ نــــاوداری كسایتی ئامادەبوونی نونری سرۆك كۆماری ھرمی سرۆكی نونری و عراق

كوردستان، بڕز مالبختیار. دیك ــی ــك جــار ــ ــرەی ــگ ــۆن ك ـــم ئبیروبۆچوونی نیارانی پووچكردەوە دەكــرد، ئوەیان پوپاگندەی ك یناوچ ئم لپرسراوانی گوای كجگای نین لپرسراویدا لئاست مژووش برامبر و نین متمان

ھركسك دەبــــت ریــســوایــكــردن. یكیتی خاكی عراق و ئازادی ال گرنگ بت لئاست لپرسراویتی دابت بۆ چارەسركردنی كشكان. ھر كس بپی تواناو قبارەو لپرسراویتی عراقی پشچوونی بــرەو بۆ خۆی كۆنگرەی ئازادی.ئم پرۆسی دوای و ــت راس سیاستی دیك جاركی دروستی یكیتی نیشتمانی كوردستان

دووپات كردەوە.

خــانقین شـــاری پكوە ژیــان

ژمارە (١٠٩)ی كانوونی دووەمی ٢٠٠٩/١/٨بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

18

ئوەبـــوو ســـرۆك بارزانی نمر ھشتا ماكی خۆی ھر لنغدە بوو نگوزرابۆوە (عظیمی كرەج) كوا ھســـتی ب نخۆشـــی كردو جاركیـــان ھات تاران ل ئنجامی پشكنین(فحوصات) بۆیان دەركوت، كوا ســـییكانی تووشی نخۆشی (سرطان) ھاتوون، ئینجا پاش ھوڵ و تقیكـــی زۆر، ك ماوەی دوو مانگی خیاند ئوجا (شا) ڕازیبوونی خۆی پشـــاندا، كوا بارزانی نمر بواتـــ ئمریكا بۆ چارەســـری دواخستنش ئو نخۆشییكی، بۆ ڕۆیشتنكی ئوە بوو، ك شای گۆڕ ب گۆڕ وایدەزانی ك ســـرۆك ،وەیســـتی ئبنیا مبارزانی تكوا بچتـــ ئمریـــكا و جاركی تـــر لگڵ ئیـــدارەی ئمریكا ڕك بكوتوە، ك ئویش بۆ سیاستی (شـــا) لوكاتدا ندەگونجا، ئیتر ھر بۆیو ل ترسی ئوەی وتمان (شـــا) فرمانیـــدا، كـــوا یككی نبخ (ساواك) لدەزگای تایبت پاڵ سرۆك بارزانی لوسفرەیدا ھمیشـــ چاودری بت، ئوە بوو ئاغای(مبینی) كۆن سیخوڕی خۆیان لگدا نـــارد، كاك مســـعود و كاك شفیق قازیشی لگدا بوو، مـــاوەی دوومانـــگ لئمریكا ھر خریكی چارەسری نخۆشییكی بوون و پاشان بكۆمك دەرمان و شـــریقوە ھاتوە (تاران)، بو بوو دەبر چاك نگئ ســـتبمجاركی تـــر بگڕتـــوە ئمریكا و بیكجـــاری لـــوێ بمینتوە، ئینجا بارزانـــی نمر لماوەی ئو چند مانگـــدا ھمـــوو دەرمان و شـــتكانی بكار ھنا، بم ھیچ چارەســـری لوە بدیارنكوت، بكو زۆر خراپتریش بوو، ئمش ل جبرادەرانی نیشت و ماوەیئ وان دەچووینموو شھ "زیمیع"الی و خۆشـــی ھروا حزی دەكرد، كوا ھمیشـــ لالیوە دانیشین، ئینجا لسر ڕاسپاردەی دكتۆرەكانی ئمریكا ئوجارە بیاری گڕانوەیدا بۆ ئمریـــكا بیكجاری، ھر ئو ڕۆژەی كوا دەڕۆیشـــت ھموو ئو عزیمیی دانیشـــتوی برادەرانی كۆكردینوە، ك نزیكی (٥٠) تا (٦٠) كس دەبووین، وتی من ئوەم بانگ كردووە بۆ چند ئامۆژگاریكتان و بۆنشوە خواحافیزیتان بو ھر ل بكـــم، ئامۆژگارییكانی ئوە بوون بۆ ئم، یكبوون، برایتی، خۆڕاگرتن، ڕازیبوون بكاری خوا، ھاوكاری یكتـــری كردن ل ھموو ڕویكوە، وتی مـــن ئومدەوارم و لو بارەشـــدام كـــوا خواوەندی، گـــورە ھرچـــی زووتـــر دەرگای خشندەیی خۆی دەخاترەم و بكسر پشـــت بۆ گلكمان(بعد كل ھات كی كعسر یسرا) ئینجا یدەســـتمان و ماڵ ئاوایی لكردین، زۆربی زۆرمان لـــ كۆی برادەران چاومان پبوو لئـــاو واماندەزانی كـــوا ھمـــوو دنیا بســـرماندا ڕووخاوە، بھر حاڵ ئوەی ژیانی مرۆڤ ك ھمـــووی پە ل ڕەنج و كیش نییتـــی و ھیچ چارەیینمجگ لدان بخۆداگرتن و ڕازیبوون پـــروەردگار، بفرمانكانـــی و مرۆڤزاران ئـــاخ و داخ بۆ ئھـــمزن كوا ھمـــوو تمنی خۆی بدرژایـــی زیاتـــر ل نیو ســـدە (قرن) ڕابوارد لشـــاخ و داخكانی دەری لروەھا دەربكوردستان و ھوتانی دەرەوە بمبستی ڕزگاری ڕۆژكیش تاق بگرە كوردســـتان،

ئۆخی ل گیانی خۆی نكرد.* سبارەت ب پناھندەكانی كورد لئرانیش، ئوە بوو ك ھروەكو ندەكان چ لناھباسمكرد ژیانی پعڤیمی كرەج و چ لشارەكانی تر زۆر باش بوو بم لگڵ ئوەشدا ھندكیان ھـــر دەھاتن بارەگای بارزانی وداوای پـــارەو یارمتییان دەكرد كاك ئیدریســـی جوانمرگ

برەو میھرەبانیيـــوە بوپـــڕی پیلیـــان دەھات و بپـــی تواناش پارەی بۆ خرج دەكـــردن، و كاك ترخان بارزانی عبدولموھیمنی كردبوو بـــۆ ئنجامدانی ئوكارە، و دەربارەی ســـردانی شۆڕشـــیش ئوانی كوا مایان ل عزیمی بوو كاك ئیدریس ھموو ڕۆژ ب نۆبت دیســـانوە لدەكردن، ســـردانی ئمـــش ھموو ناوە نـــاوە لگڵ ئودا كۆدەبووینوە (كا) كۆنكانمان ببادەكـــرد ڕۆژمان دەبردەســـر، ئوەی ڕاستی بت و دەب بوترت، كاك ئیدریســـی ڕەحمتی مرۆڤك بوو زۆر بلیمت لكرداو گوفتاردا، ھرگیز مانـــدوو ندەبوو ل ئیش كردن، شـــوو ڕۆژ پنووسی خۆی وت و ڕۆژانـــدەكـــدەســـت نلسدان نامی دەنووسی بۆ خك، لھمـــوو ڕوویكـــوە پیوەندی ھبوو ب ھموو ئو لپسراوانی

پشمرگ، ئوانی كوا ل دەرەوە واتا شارەكانی دوورەدەست بوون، لـــ پیوەندییكانی تایبت جگبكاربدەســـتانی ڕژمـــی شـــای ئـــران، منیش خـــۆم لوماوەیدا ھر خریكی نووسینی یاداشتكانی بووم، مـــزن ئیلولی شۆڕشـــی مـــاوەی گـــڕان و ســـوڕانم نبوو وەكو برادەراكانی تـــر، كوا ناوە ناوە دەڕۆیشـــتن بۆ شارەكانی تر جگ ل تاران، مـــن لھموو ئو تنیا پناھندەییمـــدا ڕۆژانـــی دوو ســـفرم كـــرد، یككیان بۆ (لندەن) بمبســـتی چارەسری نخۆشی و دووەمیان بۆ سردەریای (خزەر) بمبستی گڕان و دیتنی ھاوینھواری ئو ناوچی، ئینجا ئـــوە بوو كـــوا لگـــڵ محمد مـــال قادر جیرانی دیـــوار ب دیوار و ھاوڕـــی كـــۆن و خباتكـــری دریـــن، كوا ھمیشـــ بیكوە بوویـــن لماـــوە ھیچ فـــرق و جیاوازی لناوماندا بدی ندەكرا، ھردووكمان بماڵ و مندایشـــوە پاپندی داب و نریتی عشـــایری بوویـــن، ھســـتاین و بیارماندا ئمش دوو ب دوو بخاوو خزانوە بۆینـــ ســـر دەریای (خـــزەر) گشـــتكی خۆش بكیـــن ئوەبوو دەرچووین لمـــاڵ ١٩٧٧/٨/٢٠ لو بڕـــگای قزویندا ڕۆیشـــتین،

شارۆچكی یشـــتینگ ئوارە بۆ (گالن)، ك دەكوت سر كناری دەریاك، لوشـــارەدا گشـــتیاران چونك (ئوتـــل)، دەچنـــ كمتر خواردن و نووســـتن ل ئوتلكان زۆر گرانـــ و تنیا دەومندەكان دەتوانـــن وابكـــن، ئوەیـــ كوا لناو ھموو ئو شـــارانی ســـر دەریای (خـــزەر) زۆربـــی زۆری ماكان شـــونی تایبتیان ئامادە بپارەیكی گشتیاران بۆ كردووە ھرزان و بریتیی لچند ژووركی پـــ فـــرش و تواوی كرســـتی پویســـتی ھتـــا دەگاتـــ كل و پلی چشـــت لنانیش، ئم ئو وەو چووینالن ماینگ وە لشـــملوانی ویستمان ،دەریاك سر بكین، بم جگـــ ل قرەباغی و دەرەوە گشـــتیارانی زۆری دەبی و بئ وەندەش بناوەوە، ئئابوویی پوەدیاربوو، ك مرۆڤی

وەكو ئم نیدەتوانی ھرگیز لو وانی بكات، چونكلدا منشـــوھموو ئو كـــچ و كوڕان بوپڕی و بڕووت بیكوە بشرمییوە قوتی ملوانیان دەكرد، ئوكاتی زەمانی (شـــا) لئرانـــدا ئوپڕی ئازادی و بشـــرمی بوون ئاژەی ل ھاتبـــووە كایوە، بـــۆ ڕۆژی دووەم ھاتین (ڕەشت)، ئو شارەی كوا ناســـراوە ب كانگای (برنجی صدری)، ئویش شـــاركی خۆشو ،نـــاری دەریایر كســـر لھـــڕاستی خۆشـــییكی ئو شارانی سر دەریای خزەر لوەدای، كوا چونك ،وزاییھارە و سب میشھھمـــوو ڕۆژ بھۆی نزیكی دەریاوە بـــاران دەبارت، ئو دەشـــتانش ھمـــووی بـــ میوەجاتـــی جۆراو جۆر داپۆشـــراوەو كوەكانیش الی ڕۆژئاوایوە ھمووی دارو دارستانی بگرە ،خۆڕسك ســـنۆبری سرو تاك متركی بۆشـــایی تدا بدی لدەریاوە نزیكی بھۆی ناكرت، ھرگیز ل ھاویندا مرۆڤ ھســـت بگرمـــا ناكات و ل زستانیشـــدا بفر نایگرتـــوە، ئیتر ھرچند باســـی بكی لجوانی و ڕازاوەیی ســـر ھاوینھوارانـــی ئـــو ،مركســـتا ھئ (زەرخ)دەریایئم ئو شوە ل (ڕةشت) ماینوە بـــۆ بیانـــی ھاتینـــ (ڕامســـر)

تی (شـــا)، كواری تایبھھاوینخۆی كۆشكی زۆر جوانی ل دروست كردووە، ھموو ھاوینكان بۆ چند ھفتـــو مانگك بخـــۆی و ماڵ و مندایيوە لوێ ڕایدەبوارد، ڕاستی جیگایكی یكجار خۆشو لھموو ئو شارانی ســـر كناری دەریا زیاتر جوانـــكاری تداكراوە، بگرە ،زەویی ڕووی ســـر بھشتكی ئم ســـردانی كۆشككی شامان ك پارچدوور كرد، یـــ دوور بـــدەن(دۆم وەكو بندە، شووشـــبـــ و كالش بۆخۆی بـــكات) ئیتر چنـــد بـــاس بكرت لخۆشـــی و ڕازاندنوەییدا ھـــر تواو نابت، ئم دوو شو ل (ڕامسر) ماینوە، گر بۆمـــان بكرابایـــ ھموو ئو مانگی (ئاب) ھر لوێ دەماینوە، پاشان ھاتین (چالووس) و لڕگای چالووسوە گڕاینوە برەو ماڵ، ڕگای چالووس ھمووی شـــاخ و چیای سركشـــو ھروەكو گلی علی بگـــی خۆمان دەچت، بم جیاوازییكی لوەدای، كوا گلی چالووس ب لۆفو پچ سردەكوێ بۆســـر چیاكـــ و ل(تونلكـــی) شۆڕدەبتوە كیلۆمترییوە یك بۆسر (بنداوەكی) كوا ناسراوە ب بنـــداوی كرەج، ھر ئو ڕۆژە گیشـــتینوە عزیمیـــ ماكانی خۆمـــان و بھمووی بگـــرە چوار ڕۆژمان پچوو و گشتكشمان زۆر زۆر خۆشبوو، ســـرو دی خۆمان تاڕادەیك ئاسوودە كرد، ئم لو تورمبلی كریھ ســـفرەماندا خۆمان ھبوو و ھرخۆشمان دەمان ئاژۆت، شوفر لگڵ پناھندەیی وەكو ئم(كجا مرحبا) ئم لو سفرەشـــدا ھر بۆخۆمان نان و چشـــتمان دروســـت دەكرد، ئیتر بداخـــوە جاركی تر بۆمان نكرا ك گشـــتكی دیك بكینوە، لو ماوەیشدا كاك(علی عبدو)ش كـــ ھڤالكی زۆر كـــۆن و ھردەم و جیرانـــی خۆمان بـــوو، ئویش ســـفری كرد بۆ (لندەن) وتاكو حكومتی شـــای ئران نڕوخا ئو

نگڕایوە المان.كورتیـــك لـــ بارودۆخی كوردســـتانی

عراق لـــ ھنـــدێ كـــوا ھرچنـــدە بابتكی ژر دەستمان واتا بابتی پناھندەیی الدەدەین و دەچین الی م چارە نییراق، بكوردستانی عچونك سرە جمسری بابتكان بیكوە بستراونتوەو لیكتر جیاناكرنوە، من لرەدا دەموت كـــوا زۆر بكورتـــی بچم ســـر باس و خواسی كوردستانی عراق: ل تو بابروەكو وتم ئھ چونكبرنامكی ئمدا نیی، واتا ئو برنامیی، كوا باسی چۆنیتی ژیـــان و گوزەرانـــی پناھندەیی كورد دەكین ل ئران ئوەی، ھر لپاش نسكۆیكی شۆڕشی ئیلولی مزن خكی كوردستان زۆربی زۆر وایاندەزانی، ك ڕژمی (بعس) تا ڕادەیك ل توندو تیژی خۆی كم دەكاتـــوە و نرمی و نیانی لگڵ خك پیەوی دەكات، ئینجا ھر بو بیـــرو بۆچونوەش ئوە بوو، كوا كۆمك ل كادرە ناسراوەكان كاك(علی وانـــل كـــۆن (م.س) عســـكری و كاك عومر دەباب و كاك دكتۆر خالیـــد) ك ھموویان گیشـــتوونت كاروانی شھیدانی ڕگای ڕزگاری، ئوان لگڵ دەیان وتووژكردن وتنـــك تـــر كادری لكڵ(نعیـــم حـــداد) ئندامـــی (مجلس قیادەی ثـــورە) و نونری تایبتی (ســـدام) كوا ھات ئران بۆ الواندنوەی كوردەكانی عراق، ئینجا ئو برادەرانی كوا باســـم كردن ھســـتان ب وت سختكانی خواردو تفرەیـــان حداد) (نعیم گڕانوە عراق، بو ھیوایی كوا گوایا(حوكمـــی زاتی)ی چوتكی

ھی دەدرت ئوان، بم ئوەبوو ك نك حزبی بعـــس ھر بالی ئو باسوە ھر نڕۆیشت، بكو ھر ھموویان بۆ باشووری عراق شـــیان بكر یڕاگوازتن و بۆ ھمووچیكـــی زۆر كـــم دامزراند لشارەوانی و شـــت، ئینجا پاش موویان بوان ھم ئكی كماوەی وتنوە كوردستان و كڕاننی گنھناو چیایكانی قندیل و باكایتی شۆڕشـــی زیندووكردنـــوەی و كوردیان ڕاگیاند، ھر لوكاتشدا (مام جالل) ل (بیروت) حیزبكی (یكتی نیشتمانی) تازەی بناوی ســـووریاش حكومتی دامزراند، كوا لو كاتـــ دژی ڕژمی بعس بوو پشـــتگیری خۆی بمبســـتی پیشاندا، زیندووكردنوەی شۆڕش دیسانوە شای ئرانیش ب نھنی ڕـــگای بۆ ســـركردایتی بارزانی واكرد، كـــوا چكـــداری خۆیان ڕەوانی كوردستانی عراق بكنوە خریكبن، پارتیزانییوە بشڕی بـــم زۆر بداخوە ئـــو ھردوو الینانـــ واتا (پارتـــی و یكتی نیشتیمانی) لجیاتی ئوەی، كوا ك و لی نزەكانـــی خۆیان بكھھموو ڕوویكی سیاسی و عسكری وتنوە بوو ككتری بگرن، ئـــیبربرەكانـــی یك و دوو و دەیان پشمرگی ئازاو نبزیان لیكتر شـــھید كـــرد، ھر ئـــوەش بوو ببناغی دروستكردن و ھنانكایی دەیان و ســـدان نگبتـــی و ماڵ ورانی گی كوردستان ب خرت و خۆڕایی بب ھیـــچ لكدانوەیك و برژەوەندی ل ســـوودی گشتی، كوردســـتان بارودۆخی بھرحاڵ زۆر ئاـــۆز بوو، لـــ چند جگا و شـــون شـــڕو تكھچوونیش لگڵ ھزەكانی جاش و ســـوپای عراقیدا ھبوو تـــا ڕادەیك ڕژم تنگاو كراو بیری لوە كردەوە ھر چۆنك بت كوردەكانی پناھندە لـــ ئران لدەورەی خـــۆ بكاتوە بیانگڕننوە بۆ عراق و ھر بو نیازەش بوو، بیاری لخۆشبوونی گشـــتی (عفو عـــام) لئنجومنی سركردایتی شـــۆڕش ڕاگیاندرا، بخشینكدا لبیاری ھر بم سرۆك بارزانی و ھردوو كوڕەكانی خۆی كاك ئیدریس و كاك مسعود و شخ محمد خالیدی برازای(مال مســـتفا) تدا نبـــوون و واتا ئو بیارە ئوانی ندەگرتوە، لرەدا مبســـتی بعس ئوەبوو، ئگر بۆی بكرت كاركـــی وابكات، كوا لگی بارزانـــی ســـركردایتی كوردستان داببت و بیانخات الوە، جگ لوەش دیســـان لوالشـــوە خریكبوون، بكـــو ھندێ كس سر بیكتی نیشـــتیمانی تفرە بدەن بۆالی خۆیان و ل دەوراوپشتی شۆڕشگانیان دووربخنوە، بم خۆشبختان ئزانی و باشترە بم ك لوەدابوو، كرایتی(بعـــس) ھیچ حیسابی بۆ ڕەش وڕووتی گی كوردستان ندەكرد، ھر بملھوری و سركشـــی جارانـــی پشـــووی خۆی لگـــڵ ھژارەكـــ دەكرد و بگـــرە ئوانـــی، كوا لـــ ئران دەگڕانوە بۆ ســـر جگاو ڕگای خۆیان ھر یكســـر ڕای دەگوازتن بۆ ناوچكانی باشوور، دیسانوە گورگ ھارو دڕندەكانی سرب ئمن و ئیســـتخباراتی بردابوون گیانی

ئو گ ھژارە؟بشی سیم

تیاداش

ئم ھموو ھواڵ و رپۆرتاژ و وتارانی ك لســـر الپرەی رۆژنامو گۆڤارە كوردیكان لمر توندو تیژی دژی ژنان دەنووســـرێ و جا ھریك و ب شوازكی بیرو بۆچوونی خۆیوە گوزارشت ل كشك دەكات و ئم مانان و خكی غیری وەك ئمی رۆژنامنووس دەیخونتـــوە و ھبـــت ئمایـــش جۆرك بیرو بۆچوونیان دەكوت ســـر كاكی مسلك، بم ئوەی من ســـرنحم داوەت بـــ درژایی ئو ھموو ماوەی و خوندنـــوەی ئم ھموو پرەگرافان ھیچ كام لمان ئاماژەیان بخلـــك نداوە ك ئویش

چند پرسیاركی ل جی خۆیتی وەك : ئایا ئم ژن بۆچی خۆی سوتاند ... ؟

وەمك بۆ بۆ ئمان ك ئم ژن خۆی سوتاند راكردن نبوو ل واقیعتی ژیان و روخانك نبوو برامبر ب كشیك ك رەنگ چارەســـریكی زۆر ئاسان

بووای ... ؟ ئایا ئم ژن بۆ كوژرا .. ؟ من قد ئم براست نازانم پیاوك یـــان برایك ئاوا بـــ خۆڕایی ژنكی نزیكی خۆیان بكوژن، چونك دەب ھۆكارك ھبووب، ھر چەندە من لگڵ كوشـــتنی ھیچ روحك نیم، بم ئمشیان ھندێ جار ل شیرازەی عشیرەتگلكوە برامبر ب ھیكی سرســـختی ژن سرھدەدا ســـیش لك ـــم وایو پ دا ئامادەنیمی ئگكۆمب خۆڕایی ئابرومندیتی دەســـتی خۆی بـــ خۆی

.....نبدۆڕكوات لرەوەش ل جیاتی كوشـــتنی چارەك ھر الی ژن، چونك دەكرێ ئگر و ب ردار بـــژن ھاوســـ بن رازی ھاوســـركی داوای جیـــا بوون بكات و (خیانت) بـــۆ ھانا نك ببات ك ئمیان قدەركی زۆر ترسناكی ناو كۆملگا پیاوەكانی ئم پیان قبوڵ ناكرێ، یان ئو كچی حز دەكات شوو ب كوڕك بكات و جۆرك ل رگری لبر بر گرتن بگیرێ و لوەو ســـگای ھیور بوونر ،دایزۆری ئم تاقیكردنوەیشـــدا ھموو كشكان برەو ئارامی چۆتوەو مرامكان گیشتوونت نیازو نك ب پچوان ب و یان ب شـــوەیكی دوور ل نریتی كۆمگا خۆی تسلیمی دەستی (سكسی) بكات و یان ل نیوەی شودا رە دووە بكوێ، بگومان دیسانوە ئـــم كۆمگی ئم ئمی پ قبووڵ نی یو ھموو رگا چارەیك زۆرجار دەگرینوە بۆ تۆكردنوەو كوشتنی ب مزندەی خۆیان تنھا بم دەتوانن رووی

شرمزاری خۆیان لناو كۆمگادا سپی بكنوە .. تقیقح مك ئنووسبۆچونی خۆم وەكو رۆژنام بشفافیتكو ئم مسلبر تووشك ك ھمووان ری بنووسن، چونكسین و لی بكقس یزمان لحئم زەمانی گڕەك و الدێ و شارەكان ك كشیكی وا ل ھر شونكدا ســـری ھدەوا مادام ھموومان ئم دەزانینن با رۆژنامـــكان و میدیاكان ب زمانی كۆن بكین مانشـــتی ئم بابتان نك دوا رەقمی

كوشتنی و سووتان و توندوتیژی دژی ژنان ... ك من بو ھموو راشكاویی شوە بۆ چونكانی خۆم ل گۆشی ئمجارمدا دەنووسم ھیچ ماناتی ئوە نی ی ك من ھموو كردەوەكانی ئم رەوشـــ خمناكو ترســـناك بخم پاڵ ژن، ب پچوانوە من برگریان ل دەكـــم و لگڵ ئازادیان قبـــوڵ لكراوەكانیانم و چاوەڕی برچـــاو روونتر ل كۆمـــگا دەكم بۆ تروانینی ئو كشـــانی ك لم رووەوە دن ئاراوە م كپیاویش دەك رگری لدا بشمان كھم لب ..قد ئامادە نی ی ل خۆڕایی ژنكی یاخود خوشككی ب كراوەكانقبوڵ ن ی شـــتبازن بكوژێ، دیارە لتـــوای بازی داوە دوا جاریش ئـــوە دەم ئنجامی توموو ناكدرووست بوونی تونتوتیژی دژی ژنان ھ

ئستۆی پیاو بلكو ژنیش لی برپرسیارە.

بتنھا پیاو ناژنیش لی برپرسیارە!

دۆپك ل دەریای یاداشتكانی عبدو پشدەری

نخۆشــی ســـرۆك بارزانی

عبدول پشدەری

مستفا بارزانی ١٩٠٢-١٩٧٩

باوكی ساونڕابردوو حكومتی لماوەی چند سای ھرم چندین پۆژەی بیناسازی و فراوان كردنی شاری بخۆیوە بینیوەو بئنجامی ،یدەست خۆشان كجگای گیاندوون یكك بر لچوار ساڵ شاری ھولری ئمۆ و بینیب كوردستانی پایتخی بھۆی نیناستوە ڕەنگ بیبینتوە، لجۆری برچاوانی گۆڕانكاریی ئو كردنی فــراوان و ڕگاوبان و بیناسازی

شۆست و بونیادنانی پارك و چندین كاری نجام دراوان، كبۆشار ئ جوانكاری تر كچندین ھزار دۆالری بۆ ترخان كراوە، سینۆگرافیای ڕازانــدنــوەی بۆ ئویش شارو برچاوخستنی، بم ئوەی جی سرەنج و رامان نبوونی شونی تایبت ب پڕینوەی ھاووتییان، بتایبت لو شقام سرەكیانی ھلی خران و نزیكن ل تونل و برزە پردەكان زۆر بپویستی پڕینوە شونی چندین ك دەزانین

بۆ چۆی ھاتوو ھمای و بكرن دیــاری دابنرت بۆ ئوەی ئوتومبلكان خراییان تی بتوانوەی ھاوووە، بۆ ئنم بككبپڕتوە، شقامكان ل بسالمتی ل نزیك ك ستاقان گڕەكی بۆنمونتونلی چوارڕیانی كۆی و شقامی فافۆن وندەك ییان، كنی بیرۆكفرۆشان و كۆلمبرو نشو لــم بــرامــبــریــك، لوبریشی س قوتابخانی سرەتایی و ،رەوەیسندین دەوامی بو چ كریھك جگ ل ھاموشۆكران و ھاووتییان، ئم بۆت بربست و گرفت و ئزییتكی زۆر بۆ مندان و پیران و بگرە گنجانیش لبر تیژڕەوی ئوتۆمبلكان و نبوونی

چۆ، ھاتوو ھمای پڕینوەو شونی (٥) ستا زیاتر لتم تاكو ئوەی زانیبئ تبون ــرە دەوروب لم ھاووتی پنچ قوربانی ب كارەساتی ئۆتۆمبل و گیانیان وەستگای ھوە جئ دەست داوە، كلپلو ب ئاوڕدانوەیكی و لسركردن پــیــوەنــدارە، دەزگـــای و دام خــــرای بپویستی دەزانین لم شونو چندین پڕینوەی پــردی شــار دیكی شونی ھاووتییان دروست بكرت، یا ھر ڕگا بۆسالمتی گونجاو دیكی چارەیكی ئو بگومان بگرنبر ھاووتییان دەست جگای برچاوەش گۆڕانكاریی

.یخۆشان

! یگای دەست خۆشانچۆ، ج ھاتوو ھمای پڕینوەو شونی ( تبون ــرە دەوروب لم ھاووتی پنچ قوربانی ب كارەساتی ئۆتۆمبل و گیانیان وەستگای ھوە جئ دەست داوە، كلپلو ب ئاوڕدانوەیكی و لسركردن پــیــوەنــدارە، دەزگـــای و دام خــــرای پلو ب ئاوڕدانوەیكی و لسركردن پــیــوەنــدارە، دەزگـــای و دام خــــرای پلو ب ئاوڕدانوەیكی و لسركردن

بپویستی دەزانین لم شونو چندین پڕینوەی پــردی شــار دیكی شونی ھاووتییان دروست بكرت، یا ھر ڕگا پڕینوەی پــردی شــار دیكی شونی ھاووتییان دروست بكرت، یا ھر ڕگا پڕینوەی پــردی شــار دیكی شونی

بۆسالمتی گونجاو دیكی چارەیكی ھاووتییان دروست بكرت، یا ھر ڕگا بۆسالمتی گونجاو دیكی چارەیكی ھاووتییان دروست بكرت، یا ھر ڕگا

ئو بگومان بگرنبر ھاووتییان دەست جگای برچاوەش گۆڕانكاریی

نوخش ل دكتۆراخوندكار (ئیبتیسام ئیســــماعیل قادر) ل رۆژی ٢٠٠٨/١١/٢٨ ل زانكۆی سلمانی بوانامی ماستری ل بشی راگیاندن بناونیشانی (دۆزە دیموكراسییكان ل برنام دیالۆژییكاندا) بپلی (زۆرباش)ــــــ وەرگرت. لژمارەی داھاتوودا دیدارك

سبارەت ب بوانامكی بخونرەوە. پیرۆزە

ایبراھیم بابو سیبح

٢٠٠٩

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كانی

(١٠٩

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

19

یوان

مژنا

رۆ

مامۆستای گورەو نووسرو سیاستوان و رۆژنامنووس و رووناكبیری گلی كوردســـتان"عبدو حسن زادە" ك نیو سدەی ل كاری نووسین و وەرگان و بابتـــی رۆژنامنووســـیدای، مامۆســـتا ھـــر زوو بـــ وەرگانـــی رۆمانی"گل پیـــاو"ی عزیز نســـین زۆرـــك لـــ خونرانـــی كوردی ئاشـــنا بـــ خوندنـــوە كردو ل پاشـــان بـــ وەرگانی ھرس بشـــی رۆمانی"حمدۆك"ی یشار كمال كییشـــو نووســـین و پشـــكی زاخاو داین.. لم م لن زادە"قســـح بدوبۆ ناســـاندنی"عئاستیدا لرزۆك و نزۆك، وەل، ل دوا دیمانی ن زادە" لســـح بدوڵ مامۆســـتا"عگل كـــ٥٠٠"بوكراوەتـــوە، رۆژنامی"كوردســـتان"ژمارە پاش رەزامندی بڕزیان دووبارە ل ھفتنامی

بدرخان ب شانازییوە بومان كردەوە. دیمان: رۆژنامی كوردستان* بوكرانـــوەی "كوردســـتان" وەك رۆژنامیكی رۆژانی ســـردەمی كۆماری كوردستان دا ل الین حیزبـــی دموكراتـــی كوردســـتانوە چ گرنگییكی ھبوو و چند كاریگریی ل ســـر پشـــكوتنی

فرھنگیی ناوچی ژر دەستی كۆمار ھبوو؟- ئگـــر بگڕینوە بـــۆ ئو وەختی رۆژنامیكی بوبوونـــوەی دەزانین كـــوردی بـــ تایبتی بۆ ئو بشـــی كوردستان دەسكوتكی زۆر گورە بوو. ج ـــش دەورانی ژ. ك لتا پ چونكدا بۆ ماوەیكی زۆر بوكراوەی كوردی ل رۆژھتی كوردستان ھر باو نبوو. دیارە پاش دامزرانی حیزبی دموكرات ل پش دا گۆڤاری كوردســـتان دەرچوو ك مانگانـــ بوو، بم جـــاری وابوو ب دوو ســـ مانگ جارـــك دەردەچوو دەردەچوو. كوردستان رۆژنامی دواتر م لشك ھ ب ی كوردستان برۆژنامگیاندنی بیروباوەڕی حیزبی دموكراتی كوردســـتان دا (ك ئو وەختی ناویشی ئۆرگان نبوو ناوی بوكرەوەی بیری حیزبـــی دیموكراتی كوردســـتان بوو) و ھم ل پرەپدانی وشیاریی سیاسی و فرھنگیی كۆمنی خك دا نقشكی زۆر باشـــی ھبوو. لـــ عینی حاڵ دا مجالكش بوو بۆ ئو شاعیرو ئدیب و نووسران ك عالقش و تواناشیان ھبوو برھمكانیان ب زمانی كوردی وە كنوی بكز و بر كاغســـ ننبتا ئو وەختی زۆر دەرەتانیان كم بوو مگر جاروبار ناردبایان بۆ كوردستانی ی كو گۆڤار و رۆژنامانن بۆ ئرمگ باشووری كوردستان دەردەچوون. ب لب شك دەسكوتكی گورە بوو بۆ كورد ھتا پش دامزرانی كۆماری كوردستان بوبوونوەی نیشتمان یا بوبوونوەی گۆڤاری "كوردســـتان" بۆ ئو بشـــی

كوردستان دەسكوتكی گورە بووە.* "كوردســـتان" لو كاتدا دەكرێ وەكوو ئۆرگانی حیزبی دموكرات و یان وەك بوكراوەی رەســـمیی

كۆمار چاوی ل بكرێ؟ كمان نیشت مئ و وەختشك ئ ب ب -ك ئۆرگانی حكومتی كۆماری كوردستان ب. ل واقیـــع دا ئو بوكراوانی ئو وەخت ھبوون، چ رۆژنامی كوردستان بـــ چ گۆڤـــاری كوردســـتان چ بن گوگاـــی مندان و ھـــو ئوانو ھیچیان بـــ ناوی ئۆرگانـــی حكومت نبوون. ئمیان بۆ مندان بوو ئویان بۆ الوان بـــووە ئویان ئۆرگانی حیزب بووە. ل بر ئوە نقشی رۆژنامیكی ئۆرگانی حكومتیشی گاوە ھرچند ناوی ئۆرگانی رەسمیی دەوتی ل سر نبووە و ھر ب ناوی حیزبی دموكراتی

كوردستان دەرچووە. كی رۆژانیرەتا وەكوو رۆژنامكوردستان ســـ *دەرچـــووە، بم ب ھۆی گۆرانـــی ھلومرج بر ننی خۆی داگیرسمی توەی مۆمی دووەمین سالنتوانی بم شوەی درژە ب تكۆشانی خۆی بدا بـــۆ ماوەیكـــی زۆر بـــ پچ پچـــی( بجگ لو ٢٥ســـای دوایی) ل تاراوگ بشوەی مانگانو ك كســـزت وەك كردەرچـــووە ب وتووانـــ٢حنزیكی ٤٠ ســـاڵ كـــ ل بروبرانی ســـرەكیی ك لكوردستان یان یاری نزیكی بووی دەكرێ ئاوڕ

قۆناخ و دەرچوونی ئم رۆژنامی بدەیوە؟- ئوەی ك وتت رۆژنامی كوردستان وەی رۆژانشـــ وە بــــــوەئ لـــدەوێ. تســـحیحی كمك دەرچووە، ئـــوەی مـــن بزانـــم كوردســـتان ھیچ وەختكی بشوەی رۆژان دەرنچووە. ل دەورانی كۆمار دا ماوەیك دوو رۆژ ی ٣ ژمارەی لفتك دەرچووە ھجاردەرچووە، جاری وابـــووە ھفتی ٢ی ژمارەی ل دەرچووە. یانی ب شـــوەی رۆژان ٦ ژمارە یان ٧ ژمارە ل ھفتدا وەكوو ھندك رۆژنام دەردەچن قتی

ئوە نبووە. ل پاشـــانیش بداخوە ی ســـاككییكـــء پر رك ھـــنوەختی ت وەرنســـووڕابۆوە، بكوو دەرچوونكشی ســـاكی تواو نكرد رووخانـــی كۆماری كوردســـتان ل كدەرچوون وەستا بم ئگر تماشای رۆژنامی كوردســـتان بكـــی دەورانی زۆر ســـخت و دژواری بج ھشتوون پاش روخانی كۆماری كوردستان ك لكوردستانیش ل دەرچوون دەوەست بۆ ،یك ھاندا پچ ج ر لك ھماوەی ك محاوەلندپاشان ھ .ر دەرناچھدەبن ك یككیان ل سای ٢٧ بم الوە ھوك بوو ك ھر تكۆشرانی حیزب ت دایان و شاراوەش نیوخۆی ون ل ٤ كـــی حیزبی توودە بوو ككۆم ب كیان ٥ ژمارەی ل تورزێ ل دەرچوو ر بر سوا بزانم ھ ك كیچاپخان لحیزبی توودە بوو. ئو جار عیددەیك لوانی ك سر ب حیزبی دمۆكراتی كوردستان بوون بم ل پاش جمھوری كوردستان رۆیشتبوون بۆ ئازەربایجانی شـــووڕەویی ئـــو كات، لـــوێ بـــۆ ماوەیكی دوورودرژ نزیكی١٢ســـان ی كوردســـتانیان دەردەكرد كرۆژنامنبوو، تواو موستقیل رۆژنامیكی ھـــر بـــ نـــاوی حیزبـــی دموكراتی م لكوردســـتانیش دەردەچـــوو. بـــراســـتیدا ھر بـــ ئیمكاناتـــی حیزبی تـــوودەو ل ســـبری كۆمگی حیزبی شوورەویدا ئازەربایجانی كۆمۆنیستی دەردەچوو. وابزانم دەوری ١٣٠٠و چند وەیان بدەرچـــوو. ئ كـــی لژمارەیرۆژنامیكی ٤ الپرەیی دەردەچوو، ٣ الپڕی ئازەربایجانی بوو ھر ناویشی ئازەربایجان بوو یك الپڕیشی كوردی بوو ك ناویشـــی كوردستان بوو. ئوە دیوە دیكی دەورەیكـــی دەورەیكی، كـــ ل دەرێ دەردەچـــوو ك ژمارەیك لـــ تكۆشـــرانی حیزب و دۆســـتانی حیزب وەك دوكتور قاسملوو، حسنی قزلجـــی و كریمی حیســـامی و علی گالوـــژ ھاوكارییان لگـــڵ دەكرد و ھندك قمی دیك ك رەنگ ئســـتا ناوەكیانم ل بیرم نب دەریان دەكرد. راست فكرەك ھر ل دەوروبری فكری حیزبی دموكراتی كوردستان بوو بم نـــاوی ئۆرگانیان ل ســـر داندەنا، ل وەندەیان دەنووسی كر ئنیا ھت .وە دەردەچرانی نووسن دەستالی ند ســـاڵ (وابزانم سچ ویشـــان بئ م) ٢٦ ژمارەی لبوو النیكمتر نساڵ ك ر برا دوو ژمارەشـــی ھ ل دەرچوو ك٢٥ دەرچوو. ل بیریان چووبوو ك ئوە ژمارەی ٢٦ە، دوو ژمارەیان ھر ژمارەی ٢٥ی ل ســـر بوو. بداخوە ئوانیش یـــك لوان بۆ خۆشـــم ل دەســـتم دا یو دەورەینین. ئاخر دەورەیشیان ئ و ژمارەیو بۆ ئ ئیســـتا دەردەچ ك

دەبتژمارەی ٥٠٠، ئوە ل ربندانی ١٣٤٩(فوریی ١٩٧١ )دا دەرچوو. ئگر .ك نیكوپویـــش ری ئت بكدیققـــباسی ركوپكیی دوو دەیی ئخیرتان كرد راست لسریك ركوپكترە، بم ئویش مانگان بووە جاری وابووە دوو كی زۆر مانگانبووە. ماوەی وتووانحبـــوو بم جـــاری وابوو ســـ مانگان دەرندەچوو. ل بر ئوەی ھلومرجی خباتكی حیزبی دموكرات ك ئویش ئۆرگانی بوو ھلومرجكی زۆر سخت و دژوار بوو رۆژنامكش مجبوور بوو بۆی .رجلومو ھتابعی ئـــ تـــبب

زۆری نامورەتتبی ب خۆیوە دیوە.* ئـــو چند ژمارەیی ك لـــ تورز دەرچوون ل بوون ك ند ژمارەید وچو سژەی ئر درھ

سردەمی كۆماری كوردستاندا دەرچوون؟ تییان لوان ژمارەی تایبر ئخن -درا بوو یك و دوو س و چوارو پنج. پنجكش زۆر معلـــووم نی، بووەو وەی كبـــووە؟ ئوە یان نبۆتونب ت چوار ژمارە كقـــف بیرم ب من لھر ژمارەی یك ودوو سی وچواریان لـــ دەدرا. نك تسلســـولی زەمانی

جمھوریی ل بدرێ. ھی زەمانی جمھوری ١١٣ ژمـــارەی معلووم. رەوایتكیش ١١٤ ژمارەبووە، ژمارە ١١٤ەك ك یھبونبۆتوە یا خك نیدیوە. ب ھر

حاڵ تسلسولی وی نبووە. * وەك دەزانیـــن یكـــم ژمـــارەی ئـــم دەورەیی ی ٧٠ی زاینی لرەتای دەیـــســـ كوردســـتان" ل"بغـــدا بوكرایـــوە. بـــو پیی ك ھـــر لو ســـردەمدا ژمارەیكی برچاو بوكراوەی كوردی ل باشووری كوردستان بو دەكرایوە دەكرێ بی پگی "كوردســـتان" ل نو ئم بوكراواندا چۆن

بوو؟ ین كب وە دەبـــئینســـاف زۆر ب - و وەخت (كی كوردســـتانی ئرۆژناممن پی دەـــم رۆژنام ب مانای ئوە نی ك بشـــوەی رۆژانـــ دەرچووە. ب ی كوكراوەیـــو بن ئـــعادەتـــشـــوەی وەرەق دەردەچـــ پی دەن .یش دەربچدوو سا ر بگئ رۆژنام موو رۆژێ دەربچر ھگش ئللجم ل بوو كك نشت (للجن می دەپنو رۆژنامكانی دیك دا حیســـابی بۆ بكـــرێ، چونك ھر ئو وەختی ك ئو

رۆژنامیمان دەردەكرد ل بغدای( دیارە ئیســـتا دەزانین ك ل بغدایدەرچووە غدایب دەگوترا لـــ و وەختی نـــئدەردەچـــ)، رۆژنامی حفتان ھبوو ١٦ دەردەچوو، ب فحبیســـت ســـ بسفح دەردەچوو بناوی "ھاوكاری"، "برایتی" دەردەچوو. گۆڤاری جۆراوجۆر وەرزان ،مانگان ،فتاندەردەچوون ھو كتـــب و شـــتی زۆر دەردەچوون. لو بارەیوە حجمكـــی زۆر نبوو. بو حاـــ رۆژنامـــی كوردســـتان ل دوو بارەوە زۆر زۆر ل نو رووناكبیران و، ئویش ل نو بـــژاردەی رووناكبیران دا، موعتبـــر بوو. یككیـــان ئوە بوو ك لـــ باری سیاســـییوە وەزنی باشـــی بوو، مقاالتی باشی تدابوون، سرنووسرەكی شـــھیدی گورەمان دوكتوور قاســـملوو بوو. نووسرەكانی ری باش بـــوون لشـــی نووســـدیكســـر یك. كواب ل باری موحتواوە دەومند بوو، ئیستقبای ل دەكرا، وە، لبـــاری دیك زۆر بـــاش بوو. لبـــاری زمانـــوە، تنانت لـــ باری زمانوە ناوی دەركردبوو، یانی خك

دەیان نووســـی (نك ئم بنووسین)، ئدیبكانی باشووری كوردستان دەیان تزمانی "كوردستان" بكر نووسی دەبنموونی نووسینی كوردی ل حاك دا ل چوار الپرە دا دەردەچوو. بداخوە "كوردســـتان" لو بارەیوە ھم لبر دا دەكرێ لمباالتیی ت ب موە كئـــ وەیر ئب میش لوە، ھباری زمان زۆرەو رەنگ شـــرییاتی دیكـــن كـــ زاڵ بووە ك وە نووســـینم شم ئب ،دەردەچ ی پی دیككشـــرییاتنئو برچاوییی ئو كات ھیبوو ئستا نیتی. ئو وەختـــی لگڵ ئوەی زۆر محدوود بـــوو، مانگان بوو، ل چوار الپرە دا دەردەچوو جگیكی زۆر باشی

ھبوو.*"كوردســـتان" ل ســـرەتاوە رۆژنامیكی حیزبی بـــووە تا ئســـتا، ھندك پیان وایـــ رۆژنامی حیزبی رۆژنام نی، ناتوان ب پی پوەرەكانی كاری رۆژنامنووســـی كار بـــكا. بـــ رای جنابـــت "كوردســـتان" چند توانیوتی ب پی ئو ھورازو گشتی ل تی بژووی خۆیدا بوویم ی لنشیوانگڵ پوەرەكانی كاری رۆژنامنووسی خۆی ركبخا؟

- ل گڵ ئوەی ك خزمتی رۆژنامی كوردســـتان خزمتكی گورەی و جی شـــانازیی، زۆری خزمـــت بـــ فكرو ب دەبیات و زمانی كوردی كردوە بئ م كوانڵ ئگ منیش لم ئشك، بئۆرگانی حیزبی ب رۆژنام نازانن. پم كی خراپیرۆژنام وەكوو رۆژنام وای ر رۆژنامھ ین كـــی بیـــا دەكرێ پنی. بریـــا ناوكی دیكیـــان دانابا بۆ ئو رۆژنامان ك زمان حای حیزبكن چونك .نابـــان رۆژنامن ناویـــان لرۆژنام ئوەی لـــ گڵ ژیانی كۆمڵ ســـروكاری ھب، تازەترین ئخباری رۆژ، تازەتریـــن ئیحتیاجاتی خك، ك بتوانزەراتی جۆراوجـــۆری خنبو بكاتـــوە. نیزیك ب ل كۆمنی خك. رۆژنامیك ك ل ئشكوتك دەردەچـــ و رۆژنامیك كـــ ب دزی دەردەچ ب حفتو چند مانگ جارك دەردەچ و بـــ دزی بودەبتوە قت .بی ھتی رۆژنامســـخ ناتوانـــ ،ر نومرەی بدەمگـــوە ئو بارەیلنومرەك ل سد بگرم رەنگ ھر پنجی بدەمی، بم وەكی دیك ب رۆژنامیكی

رووسوور و سربرزی دەزانم.* لـــ قســـكانت دا ئامـــاژەت بـــ ھندك لو قمان كرد ل"كوردستان"دا دەوریان بووە، دیارە ئگر بگرینوە بۆ مژوو ریزك ناوی دوورودرژ سانو كك لم دەكرێ یادنیك مدەبینین، ببكیـــوە ك لـــ دەیـــی یكمی "كوردســـتان"دا

دەوریان ھبووە؟ - براستی ئوانی ل دەیی یكم دا تیان دا دەنووسی ژمارەیكی كم بوون. دەكرێ بین شـــھید دوكتۆر قاسملوو بـــوو، كاك كریم حیســـامی و قزجی بوون، كاك حمدەمین سیراجی بوو، رەفیقكمان بوو، ھمن خوالخۆشبوو شـــھید بوو جـــالل میراوەیـــی یان میراوی خكی یزدانپناە عوسمانی سردەشت ك ســـای ٥٨ شھید بوو، كاك مال رەحمان بوو. بم دەورەكانی مووی لھ زۆرن رەنگ ماشـــ دیكبیر نبن بـــم لوانی كـــ زۆریان ل بـــوو دەتوانین جگـــدا ھقش تنشـــھید دوكتۆر شـــڕەفكندی ھموو ئندامانی دەفتری سیاسیی ئو وەخت رەكانی دیكنووس م لین. بباس بكدەتوانین كاك قادر وریا، كاك ھیاس

كاردۆ، كاك برایم الجانی ناو برین.* بو پیی ك تۆ یان ل بروەبرانی سرەكی یـــان یاری نزیكی "كوردســـتان" بـــووی دەزانی لو دەورەیـــش دا وەكـــوو دەورەكانـــی دیكـــ دابان و وەســـتان ھبـــووە ب تایبت پش شۆڕشـــی ٥٧ و دوای شۆڕشـــی ٥٧. دەكرێ بی ك ئو وەســـتان و

دابرانان چۆن بوون؟ - ل پـــش دا ك ئم دەســـتمان بو دەورەیـــك كـــردەوە تازەیـــ دەورە بوو كـــ نوعك ئیســـتقراری ھبوو. نونرایتییكمـــان ل بغدای ھبوو (نونرایتیـــی رەســـمی نبوو، بم ماكمان لـــوێ ھبوو ) لوێ دەرمان دەكرد. تا ژمارەی ٣٥ و ئوانی باش بوو ل چاپخانیـــك دەردەچوو ركوپك. ل پاشـــان وای ل ھات كـــ ھندك ئاوگۆڕی سیاسی ل ناوچك دا رووی دا ب تایبتی ل پوەندیی نوان ئران و دەغی قراق لو وەختی عراق دا. ئع جبوور بین. مدەربك كردین رۆژنامتایپ دەمان نووســـی ئویش ب تایپی دەســـتی نك ب تایپی ئستا، ل سر كاغز دەمان چســـپاندو دەمان نارد بۆ ب .وێ چاپ بكان لختپایت ل كیزەحمت بو دەبۆوە. ژمارەیكم ل بیرە ختی كردن تا دەرچوو. لچوار پایت س ،یرووتكرا، چووە بچاپ ن غدایبچووە ئمانی (پایتختی ئو كات بۆن چوو ل رلین بوو) چووە برلینبوو بنپاریس چاپ كرا. ئو دەورانی ب خۆوە كوە وەزعڕاینگ پاشان ك بینی. لجۆركی دیك گۆڕا و گۆڕانكی موسبت ھات ئاراوە. ئم گڕاینوە كوردستان. بۆ ماوەیكی دیســـان "كوردستان"یش دەرنچـــوو. ئـــو جـــار كـــ دەرچوو

ماوەیك دەســـتمان پ كرد ب تایپ و ب پۆلیكۆپی دەرمان دەكرد، دوای چند مانگ چاپخانیكمان كی بۆ یكمین جار حوتانش ٢،٣ ژمارەی ل مھاباد ل دەردەچوو. جاركی دیك ك مجبوور بوویـــن ئـــاوارە بینـــوە، دەردبدەر بووینوە دووبـــارە پنامان بۆ تایپ و پۆكۆپی بردەوە. ب كورتی بم پاشـــان ل بـــاری حجمیشـــوە، حجمكی وەختـــك ب ئنـــدازەی حجمی كتب بوو، وەختك ب ئنـــدازەی A٤ بوو، جا دوای كردمان A٣ئستا حجمكی .مامناوەندیی رۆژنامیكـــی حجمی زۆری ئو دەورانان ب خۆیوە دیون. ئم جاركی شتكمان ل سر نووسیوە ك رەنگ ھر من نووسیبتم ك دەین "كوردســـتان" رۆژنامی تكۆشـــرانی كوردە و چارەنووسی لگڵ چارەنووسی ئوان لك گرێ دراوە، ك ئوان ئاشكرا بوون ئویش ئاشـــكرا بووە، ك ئوان نھنی بوون ئویش نھنی بووە، ئوان ئیمكاناتكیان ھبووە ئویش ھیبووە. ل ســـر یك رۆژنامی كوردســـتان ئاونیك بووە ل خبات وتكۆشانی

ئندامانی حیزبی دموكرات. * ل دەیی یكم دا ك ھلومرج ل چاو ئستا شـــتكی دیك بوو "كوردستان" چندە دەگیشتوە نوخـــۆی وت و دەســـت ئو كســـانی دەبوو بی

خوننوە؟ - ژمارەیكـــی زۆر محـــدوود دەچوو رەنگ بكرێ بین ل باشترین حات دا ١٠٠ ژمارەیكی دەگیشتوە وت. بم عالقیكی زۆر ھبوو ل نو ئوانی ك "كوردستان"یان ب دەست دەگیشت. ئو وەخت زۆریش ئیمكانی كۆپی و ئوە نبوو رەنگ ھكوتوە ك رۆژنامیك ٥٠ كس یان ژمارەیكـــی زیاتر دەیان خوندەوە. ئم بۆ ئوەی بچتوە وت دوو جۆرمان چاپ دەكرد بشك ل سر كاغزی معمولیمان چاپ دەكرد بشكی دیكش كاغزكی تنك و قایم ل عینی كاتدا مقاوم ك ب نوشتاندنوە زوو خرا نب، ئوەمان دەناردەوە وت. ئوەش

ھر قاچاغ بوو.* دەزگای "ژین" بشـــكی برچـــاو ل ژمارەكانی وو ھوە ئو كردۆتردمی كۆماری چاپ و بس

چۆن ھدەسنگنی؟ - ل بارەی "ژیـــن"ەوە بم چی، بریا "ژین" ناوی خۆی گۆڕیبا كردبای بنكی ی "ژین". چونكك بنكوە، نژیاندنئـــو بنكی ھم "ژیـــن"ی ژیاندۆتوە لـــ گۆڤـــارو دیكـــ ھمیـــش زۆری رۆژنامـــكان و برھم تاریخییكانی ژیاندۆتـــوە. كـــوردی نووســـرانی خزمتی بنكی "ژیـــن" ب تایبت ئو دوو برا برز و تكۆشـــرە مامۆســـتا رەفیق ســـاح و مامۆستا سدیق ساح زمانـــی من ل رچـــاوە كوەنـــدە بئتاریفی عاجزە. ئوان لو كســـانن تنیا كسانك نین بم لو كسانن ك ھق وای ھر ب زیندوویی پیكری زیان بۆ دروست كی. بش ب حای خۆم ھر ئـــو كارەیان نـــا، ھرچی كردوویان ب خزمتی گورەو ب شاكار دەزانم. ئارەزووی ئوە دەكم ئوان ھر بردەوام بن، سركوتنی زیاتریان بۆ خۆش ئاوات دەخوازم و زۆریشم پ ب

ك یادت كردنوە. * راسپاردەت بۆ بڕوەبرانی ئستای "كوردستان" دا كو چاوەروانیانئاســـت ئـــ وەی لبۆ ئ چی

لی دەكرێ ؟ - ب ب شـــك ل گڵ ھموو سپاس و شـــانازیم ب زەحمت و تكۆشانی وە دەبرانی رۆژنامی نووســـدەستبیـــن ك رۆژنامی كوردســـتان نك ھر وەكوو گوتم رۆژنام نی ب مانای واقیعیی كلیم، بم وەك ئۆرگانی ئینتزاراتی خـــوارەوەی ل حیزبییش ك وەیخـــوارەوەی ئ و لـــ كخدەب رۆژنامی حیزبكی وەك حیزبی دموكراتی كوردستان ب. كواب لگڵ تقدیرم ل زەحمتكان دەب زەحمتی وە ماندوو بن، لشن، پتری پزیاتر بكقمی دیك بگڕن، تنوعی زیاتری وەی كزیاتر ئ وانخشـــن. لبب پ .ی زمانلســـم بۆ من زۆر موھیممچونك ب تایبتی رۆژنامی كوردستان دەب ئو نقشـــی ھبـــ ك زمانی سحیحی كوردی، رنووسی سحیحی كوردی فری خونرانی كورد بكا. زۆر ب ئدەبوە دەم بم ئستا رەخنی پ واریدە، برەو دواوە گڕاوەتوە، كلیماتـــی ســـیر و ســـمرەی تدا دەبینم ك ل كوردی نزانانوە فریان دەب. ل حاك دا كلیماتی ئسیلی لیماتی نامۆ بك ،یـــكوردیمـــان ھكار دەبرێ. كمترە لـــ رۆژنامكانی ـــری بووین. لم وادیارە فب دیكـــھمووی ســـیرتر ئوەی كلیماتك دەبینـــم ك لـــ فارســـی وەرگیراوە، كوردەكانی باشوور ب غت وەریان گرتـــوە. ئمش دەچیـــن غتكی وە. بـــۆ نموونوان وەردەگرینـــلـــكلیمیكی ئامادەبـــاش كلیمـــی فارســـیی، كوردەكانی باشوور دەن ئامادەباشی كچی ئم ك ل فارسیدا لوان واریدترین ئامادەباشـــی ب كار دەبین، یان مســـلن "كجا مرحبا" یلیماتی وامان ھین. ككار دەب بـــ كوردســـتان" بژاری بكا ك" ق وایحل باری ئینشاییشـــوە "كوردستان"ی ئســـتا ل گڵ كوردستانی پشوو ئو ھمووە بـــ ئیمكاناتییـــی دەورانی و دەورەیرەتای دەرچوونی ئـــســـ ین دەبینین ھاتۆتراوەردی بكر بگئ

خوارێ.

عبدو حسن زادە: رۆژنامی "كوردستان" خونرانی كوردی فری زمان و رنووسی كوردی كرد

عبدولی حسن زادە

ل دا دەبینم، كرەی تمیرو سلیماتی سوە، كتڕاونرەو دواوە گكانی كوردستان بستا رۆژنامئكوردی نزانانوە فریان دەب. ل حاكدا كلیماتی ئسیلی كوردیمان ھی، كمترە ل رۆژنامكانی

دیك، ل ھمووی سیرتر ئوەی كلیماتك دەبینم ك ل فارسی وەرگیراوە...

بدرخانكسانك میللتك ھــمــوو لــنــاو و ویست بپچوانی ــردەم ھ ھــن ئارەزووی زۆرینی میللت ھسوكوت و مــرام كسانكن .ئمانش دەكــن یا یھ خۆیان تایبتی بۆچوونی ــرووی ل دابـــاون كسانكی ئوەتا لپشت ئوەتا یا كۆمیتییوە. نیاران چــوونــرــزی و خۆفرۆشتن دەیانوت یھ ئابووریان مبستی

لپویستییكانی بك شوەیك بژیانیان دابین بكن .وات بژوی ژیانی خۆیان یا ئوەتا مسلی دوژمنایتی بدوای ئموە بھۆی دەیوت یھ

كشكاندا بوات.ھرچۆن بت ھبوونی ئم جۆرە كس یژی ھكی دوورو درژوویم نانو الیزیاتر ل (١٤٠٠) ساڵ لمو بر كسانكی بووە ب بوون، كبوروغال ھوەك ئكواسوورەی پش لشكری نیارەكانی

ئمۆ رۆژگــارەی لم واتك. ئیسالم نابت المان شتكی نامۆبت.

ھر دەدات ھوڵ مالیكی نوری بڕز بت حیزبكی لبرژەوەندی شتك ئیسناد بدروستكردنی چ جا بیكات بۆ سوپا جوالندنی ئــوەتــا یا بت البالیكردنوەی كشكان وەك روویدا لناوچی خانقین و جبجنكردنی خۆیدا، وادەی و لكات (١٤٠) ماددەی ئم دژی ھموو كاركین، ك پچوانی

دەستوور بت، بم دەبت ئنجومنی بای ئیسالمی و فزیل و رەوتی "صدر" ئیسناد دروستكردنی ك بزانن، باش دژی ئوان زیاتر، نك كورد، لكاتی ل چونك بتایبتی، ھبژاردنكان مانئ و عراق ناوەڕاستی و خواروو لمسلی بیكترین دژ و زۆرینن پش ئــوان دەبت جا ھــــبــژاردن. دامزراندنی بـ دژ بكونخۆ مئ

ئیســــناد.

دامزراندنی ئیسناد بپچوانی دەستورە !!

چكدارانی ئیسناد

ژمارە (١٠٩)ی كانوونی دووەمی ٢٠٠٩/١/٨بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

20

كازم عومر دەباغ شتكی روون و ئاشـــكرای گورەترین كارەســـات ڕوویدابت ل مژوو، كاتی ڕی جیھانی دووەم لگیرساندنی شھ كزەوەنق (١٩٣٩ تا ١٩٤٥) كارەســـاتبوو كـــ كرای ســـر ھردوو شـــاری م كارەساتئ ،(رۆشیما و ناكازاكیھ)تراجیدیای ل مژوو ھمیشـــ باسی لوە دەكرت، ئم ڕووداوە نشیاوە بوو ،ورەیڕە گم شھۆی راوەستانی ئ بكۆمی گشـــتی لپاریس یاسایكی دەركرد بۆ برەنگاربوونوەی ئم كارە پـــ تاوانكاریانی دژ بـــ مرۆڤایتی ئنجـــام دەدرـــت. چل و ســـ ســـاڵ ،م كارەساتر ئسۆ بمت ئردەپتكچی تازە بـــ تازە جالدەكانی ئراق لســـر تاوانكی ئوھا گـــورە لناو قفســـی تاوان ڕادەگیرـــن لبردەم ڕاگیاندنـــكان دەخرنـــ برچـــاوی بینـــران لسرتاســـری جیھان، ئم تاوانباران لماوەی دەستیان لسای (١٩٦٨) تا دەگاتـــ ڕۆژی لناوچوون و

ھوەشاندنوەیان ل ٢٠٠٣/٤/٩ سیان كی دژ بھیچ كردەوەی وە لكردۆتنمرۆڤایتی ھر ل كوشتن و لسدارەدانی ئازادیخوازان و ئنفال و پاكتاوی نژادی و ڕاگواستن و زەوی سووتاندن، ئگر چـــی ئراق یكك بوو لـــو وتانی لسای ١٩٤٨ لپاریس ئیمزای لسر ئم یاسای جیھانیی كردووە، بدانانی ھیچ ڕزـــك بۆ ئیمزاكیـــان، دەمو ئـــوارەی ١٩٨٨/٣/١٦ چـــل فۆكـــی حكومتی بعسی لناوچوو، لماوەی چند چركیك گورەترین كارەساتی شڕی جیھانی دووەم لم شارە دوبارە بووەوە، ئویش ب بۆمبابارانكردنی ئم شارە ب بۆمبی كیمیایی، نزیكی پنج م ژمارەیھیدكرا و زیاتریش لزار شھبرینـــدار و دەربدەربوون بۆ ئم دیوی ســـنوور، تا ئســـتا بریندارەكانی ئم ل دەتلنوە بزامكانیانوە ڕووداوە ئازارو ئشكنجدان و چاوەڕی مرگ م كارەساتدای ئن، دەنگ و ســـدەكلســـرەتای ئرەو ئوێ نڕۆیشـــتن

بكپكراوی مایوە، تا ڕادەیك سكۆی ئم لئاســـت نتوەیكگرتوەكانیش ی ككۆیم سدەنگ بوون ئڕووداوە بخكی بچاوی پئومدو ھیواوە سیری دەكن، بم ڕۆژان ڕۆژی بدوای خۆیدا باروودۆخی بســـر گۆڕانكاری ھناو سیاســـی ناوچكداھـــات، ئم بووە ھۆی ئـــوە جاركی دیك كارەســـاتی ھبج بتوە میـــدان، بتایبتی ،(١٩٩١) مزنكـــی ڕینـــڕاپ دوای كۆمی ســـكۆی لســـر ئمجارە وتم ڕووداوە ككگرتوەكان ئوەیتنبر باس و لكۆینوە، ئمش جگای خۆشحای بوو بۆ میللتكمان جاركی دیك باس لم كارە سات بكرتوە بم قبارەی، ئمـــی لمانش گرینگترە ئوەی لدوای پۆســـی ئازادی ئراق ٢٠٠٥/١٠/٩ یاسای ژمارە(١٠) دەرچوو للالیـــان بڕـــز (برمر_لپســـراوی بڕوەبردنی كاروباری ھاوپیمانیتی ل ئراق، بپی ئم یاســـای (دادگای بای تاوانكانی ئـــراق) دامزرا، ئم م تاوانانموو ئـــیری ھســـ دادگایدەكات و ك لماوەی حوكمانی بعسی لناوچوو ھوەشـــاوە لسای ١٩٦٨ ڕوویـــداوە تـــا دەگات دوای پرۆســـی

ئازادی ئراق، ئـــوەی جگای داخبوو ئم یاسای بۆماوەیكی دوروو درژتر كاری پبكرابایـــ ل ئـــراق بۆ ئوەی یانتوانیبایـــراق نكانی ئنیشـــوڤلكاتـــی حوكـــم كردنیـــان جاركـــی دیكـــ ڕووداوی تراجیدیـــای كوشـــتن و قكـــردن و ئنفـــال و كیمیـــا باران كـــردن دووبارە بكنـــوە، بۆ كپكردنی دەنگـــی ئازادیخوازان، ئم كشـــانی ك تا ئســـتا دادگای بـــای تاوانكان دوجیل كشی كردوونتوە یكالیی و ئنفـــال بـــوو، بـــم ھندك لم كشان تائستا یكالیی نكراونتوە كاریان لســـر دەكرت، وەك كشی ھـــزار ھشـــت بسروشـــونكردنی بارزانی و كشـــی كوردە فیلییكان و كشی ڕاپڕین مزنكی سای(١٩٩١) ل خواروو ســـرووی ئراق، كشـــی بۆمباباران كرنی شاری قدزێ ئویش یكك لم تاوانانی ك لسردەستی ١٩٧٤/٤/٢٤ نجامدرا لئ م تاوانبارانئك بووە ھۆی شھیدكرن و برینداركردنی سدەھا كسی لژن و منداڵ خوندكاری زانكۆ وەك شاید حالك منیش یكك

.سانم كبووم ل كشـــی ھبجی شھید ل ڕۆژانی

٢/٢١، ١٢/٢٣، ٢٠٠٨/١٢/٢٤، جارـــك دیك كوتوە سرســـكۆی باسكردن، ڕاگیاندنـــكان و بچاوی لڕـــگای ھموو دنیا تاوانباران لناو قفســـی تاوان ڕاگیرابـــوون، خران بر دیدەی بینران بسرشـــۆڕی و سرداخراوەی ھستیان ب شـــرمزاری دەكرد بقد برزی ھموو شـــاخكانی كوردستان، بینرانیـــش بچاوی پ فرمســـك و ھناسی ســـاردەوە تماشای شایدی شـــكایتكارانیان دەكرد، بدەم ڕشتنی فرمســـك و ئـــاخ سرگوزارەشـــتی ڕابردووی ئـــم تاوانیان دەگایوە، ك چند كوڕو كچ و خۆشویســـتانیان لدەستدا، كارەساتی ھبجی شھید سادەوســـاكار نیی لمژوودا، ئمۆ بـــووە بپناســـی میللتكمان بو ھۆیوە ل ھموو دنیا دەناســـرتوە، جگ لشایدی شكایتكارەكان بگی ،ر دەستایبل گری دیكنحاشا ھك ڕاستی ڕووداوەك دەخات ڕوو، وەك ونگیراوەكانی و دەستكردەكان مانگڕۆژی ڕووداوەك، ك لگڵ نووسراوە وەك ســـربازییكان فرمییكانـــی ،١٩٨٨/٣/١٦ نووسراوی ژمارە (١٥٣) لكـــ لســـرەكی ئركانـــی ســـوپاوە

دەرچوو، جگ لڕاپۆرت پزیشكییكانی وتاران كرمشـــان نخۆشـــخانكانی و لـــ ئران، ھرچۆنـــك بت دەبت ھوبدرت ئم دادگایـــ كارەكانی بۆ بـــردەوام تاوانكان بدواداچوونـــی كی دیكوەی جارراق بـــۆ ئئ ت لبئوەنكن جســـارەتی شۆڤینییكان تاوانی ھاوشوەی تاوەنكانیان دووبارە بكنـــوە، بۆ لناوبـــردن و قكردنی

ئازادیخوازان.

دیـــدار

پناسی میللتكم ھبجی شھید

١٩٧٢ - بجر دەباغ - ھكازم عوم

بدرخان ٢٠٠٨ سای یكمی كانوونی ٢٢ی رۆژی خۆی دامزراندنی یاسایی ركخراوكی ئو راگیاندنی چۆنییتی بۆ راگیاند، ركخراوە پیوەندیمان كرد ب"تاریق مستفا ركخراوەكو یكمی ئحمد"برپرسی لمبارەیوە گوتی: وەك ھموومان دەزانین

پرسی یاسا یكك ل پرس ھنووكییكان تاككانی بۆ مامكردن لگڵ سرجم كۆمگا، دیارە چمكی یاسا چمككی زۆر فراوانو پیوەندی ب سرجم بوارەكانوە ك زانــی، پویستمان ب بۆی ،یھبۆ دابمزرنین وەیم شل راكخراوكی بواری گشپیدانی و رۆشنبیركردن ب

پیوەندییكی ئمش بگومان یاسایی، و دیموكراسی پرۆسی ب راستوخۆی تی لتایبب ،یوە ھدەنییی مگكۆمقۆناغی ئمۆی ھرمی كوردستاندا. دیارە ئمش جگ لوەی ئرككی قورسو خۆ بخشینكی ئوتۆشی دەوت بۆ راپڕاندنی

ئرككانی ل ئستادا.

ل كوردستانركخراوی "رۆشنبیری پرەپدانی چاالكی یاسایی" راگیندرا

بدرخانچند رۆژك لموبر سردانی مای حاجییكی برادەرم كرد ل كوپیكی بچووك تۆزك ئاوی رووان لشرمی منیش ھنام، بۆ زمیان زم

خواردموە!!رۆیشتم كــردو حافیزیم خــودا ماوەیك دوای بیانی سردانی یكك ل قوتابخانكانی ناو

شارم كرد. لكاتی سردانكم قوتابییك لم نزیك بۆوە پی گوتم.

لمامان ــاوەی ئ ئــم شــو ندو مامۆستا خواردتوە ئاوی زم زم نبوو شووشك ھیچی تدانمابوو دایكم لئاوی بلۆع پی كردو بۆ تۆیان ھنا. منیش ل وەمدا گوتم قور بسرم

دەستی گندەی گیشت ئاوی (زم زم ) یش.

دەستی گندەی گیشت ئاوی(زم زم) یش

كس ل ئم نیی ئاشنای رۆمانی بسرپرشتان و ب نوایان نب و نیخوندبتوە، ك ئو دوو رۆمان مال محمدی شماشی وەریگاوەت سر زمانی كوردی، لوانش گرنگتر برای مال ئاوارەی ب زوم ل ســـدارەدراو و رادەستكراوە، سبارەت بمۆی دونیای وەرگان و چۆنیتی كوشتنی مال ئاوارە و كردن فیلمی رۆمانی ب سرپرشـــتان و ژیان و گوزەرانی ل ئوروپا و برھم نویكانی

ئو دیدارەمان لگی سازكرد.ئا: بدرخان

* چۆن خۆت دەناسنی؟- مـــن ب مـــال محمدی شماشـــی ناســـراوم و برای مال ئاوارەم، لكاتی خۆیدا ئیمام و مودەڕیس و پشـــنوژی مزگوتی سرچاوەی سردەشت بووم، منیش ماوەیك ماموە كابرایك ھبوو ك ل ساواك بوو، ئوكات ل زەمانی شادا ســـاواك ھبوو، برایكم ھبوو مال محمودیـــان پدەگوت، ل دەرەوە خریكی كاســـبی بوو، وەختی عســـر ھاتـــوە گرتیان و بردیـــان بۆ پادگای فای برام كمنیش مســـت ،ردەشتسئســـتا ل ھۆندای ئو وەخت گنج بوو، گوتـــم بچۆ نـــان و كبابكی بۆ برە، دیارە ك ھاتۆتوە نیانھشتووە نان بخوا و گرتوویان، ل رگا تووشی ئو ســـاواكییی بوو بـــوو، گوتبووی ئو نان بـــۆ كوێ دەبی؟ گوتبووی بۆ كاكم، گوتبووی بـــۆ كاك مالت گیرا؟ ،الم نیم ویش گوتبووی نـــا كاكئمال محمودە، گوتبووی بچۆ ب ئوە دوو مانگ لسر ئو ماتن ك بیگرن، ناڕوا، ك وتو ئیمامی مزگئ گوتویان ی بو دەیگرن، پوە ئیمشـــو ھاتئبوا، ئینجا تقریبن ١٨ سر بزنكمان ھبـــوو، حاجی ژن چوو بیاندۆشـــی، ژنكـــی ناردبوو بۆ ناو مـــڕەكان و گوتبووی پی بن ئمشـــو بوا دەنا دەیگـــرن، منیـــش ئاشـــنایكم ھبوو پیاوكی زۆر چاك بوو، ھر ئو عسرە ٥ ھســـتری ھناو ئوارە ئو شـــتی پویســـت بوو پچامانـــوە و خلیلی كـــوڕم ٦ مانـــگ بوو، ھر ئو شـــوە وێ ھاتینناودا نیوەشالی بھاتین بمای حاجی عزیزی قامیش، نیوەشو بوو ل دەرگاماندا و ئویش ب دەستكی دەمانچی پ بوو، ب دەستكی گۆپی

ب دەستوە بوو، گوتی كن؟ گوتم فن كسم، حاجی عزیزی جاحی مال علی برامی دەناسی، ئویش گوتی مامۆستا ھاتووی كی زۆر باشـــت كردووە ككارمای من، گوتم بۆ؟ گوتی ئیمۆ لالی ل فۆنیان كردووە كلوە ترزانییب و وەختك بوو بیگرە، ئیـــگر جھھموو برپرســـی عزیزیش حاجـــی شـــارباژر بوو، گوتی بـــم من خۆم بپیاو دەزانم ناتگرم، ئوەبوو تریان ھنا و منداكیان خست ناو بارە ترێ و منیش لگڵ شوفرەك سوار بووم، گوتی ھتا ئزمڕی ھیچ پشمرگیك ناتوان بتگرێ، بم لـــوێ بوالوە دەســـتم نیی، ھاتم تـــا ئزمڕی، لوێ ئۆتۆمبلی ئـــرە دەھاتن ئرە، ســـواربووین ل بازگی ســـربازەكان وە لو وەختگوتین، لن ھیچیان پ

(٦٩)ەوە ل سلمانین.* لسر لسدارە دانی مال ئاوارە چی دەزانی؟

- مال ئاوارە گورەترین ئندامی حزبی دیموكرات بوو، تواوی بری لوركان و سوسنی و ئاالن و ھمووی روویكردە حزبی دیموكرات لڕـــی مال ئاوارەوە بوو، یانی چند جـــار ئمنیان برد بۆ رەزای بۆ ئوەی مـــال ئاوارە بتوە، جاركیان فرماندەی سوپا سوح خۆی ناوبـــوو، منیان بردە ئـــوێ و گوتیان و وەختوە، ئـــنیتبچـــی بیھ دەبمال ئـــاوارە لالی ســـورێ و ئوە ٨٠ پشمرگی لگڵ بوو، گوتم ناتوانم كی دامم دەمگـــرن، كارتجـــبچم عگوتی ل ھر شونك تووشی عجمان بووی ئوەیان نیشـــاندە، منیش چووم و مـــال ئـــاوارەم جیاكـــردەوە و گوتم حاڵ و مســـل وای، پكنی و گوتی زۆر عجایب تـــۆ ھاتووی بمن دەی وەرەوە، وامزانی وەكو مالی بوداییكان دەچی ل بازاڕی سردەشت تنكیك نوت بخـــۆت دادەكی لســـر ئو میللت، مال ئاووارە كسایتییكیزۆر تدا، یانی لناو میللجایب بـــوو لعناوچی گورك و سردەست و سوسنی ،ڕیان بكردایس شدوو ك و ئاالن كموراجعی قازی و حكومتیان ندەكرد

.ال ئاوارەبم دەیانگۆ دەب* دەن مال ئاوارە رادەست كراوە، ئوە چۆن؟

- ب بشاھدی یكك ل مالیكان ك مـــال عبدوـــی قاســـمیان بوو ئوكات ب ئاشـــكرا لگـــڵ حكومت بـــوو، رۆژكی عســـر بـــوو ھاتبووە دوكانكـــی حاجی مـــال علی برام، گوتبووی یكســـر بنرە بدوای مال محمـــد بت ئرە، منیـــش ك چووم مال عبدو لوێ بوو، جیایكردموە و گوتی قســـیكت پ دەـــم، بم ســـوند بخۆ الی كس باسی نكی، ستا من لم، گوتی ئگوتم باسی ناكجلسیك دموە ك من و سرھنگ محمودی و وەیس ك فرماندەی گشتی جاندرمی ئران بوو لگڵ برایم ئاغای بریاج و ســـرگوردییان و شـــش كس دانیشـــتبووین ل ٣ جگا داویان بۆ مال ئـــاوارە داناوەتوە، ل یكك لو جگایان ئوشـــۆ یا سبی شوێ دەیگرن، ئمنیش دەمزانی ئو شـــوە لدـــی (كانی بی) بوو، ھر یكســـر دوكانكم ب حاجی مال علی داخست و نـــاردم بـــۆ كانی بی، گوتیـــان وەبیانی ٧٠ پشـــمرگی لگڵ بووە و لرە رۆیشتووە، بۆ سبین نمانزانی چۆت كوێ، بۆ شـــوەكی ل گوندی (دیواڵ) داویان بۆ دانابووەوە، لوێ دوو مایان بشڕدا بوون، گوتبوویان مال ئاوارە نی ئاشـــت نابینوە، ئویش لگڵ پشـــمرگكانی لو دی نزیك بووە، خۆی و دوو پشـــمرگ دەچن و دە ئستا دم ئاشـــتیان دەكموە و ،د جكان برگشـــموە، پمـــدكـــ دەچتـــوێ برنج و مریشـــكی بۆ لدەنن و دەرمانـــی پوەدەكن، ھر ل خواردنكیدا خویان ل دەكوێ، یكسر جاسووســـیان لسر بووە و چوون دەورەیان گرت و بب تق و شت

گرتیان و بردیان.* ئگر بین ســـر دونیای وەرگان، سرەتای

كاری وەرگانت بۆ كی دەگڕتوە؟- من ل ٣٧ی ئران ھر ل سردەشتی مال بووم، لپش ١٩٦٨ لوێ تفسیری ســـورەتی فاتیحم كرد ب فارســـی و ل مھابـــاد چاپكرا، ئـــوە یكمین ھاتم وەی كدوای ئنووســـینم بوو لئـــرە (ســـلمانی) بـــ وەرەزی ھروا لـــ برخۆموە چند شـــیعركم گوت ھرچند من شاعیر نیم، بم ئویش (باوەشینی گ) ناویغدا چاپكرا بب لل سای ١٩٧٠، ل دوایی بھۆی ئوەی من وتارخونی خانقای موالنا بووم، دەبوو ئامـــۆژگاری بكم بـــۆ خك، ئامۆژگارییكانم دەنووسی و بۆ خكم دەخوندەوە و لدوایی دەمكرد ب كتب، وەكو ژیانی پغمبران و مجلیســـی ئولیا و وتـــاری رەمـــزان، ئوانم ھموو ركخستبوو و چاپكرا، ل سن و

سقزیش دووبارە چاپكرانوە. وانـــئ ،یـــانـــی رۆمانیشـــت ھكاری وەرگ *

چۆنن؟- ب، بسرپرشتان و ب نوایانم

وەرگاوە.* كی سلمانیت جھشت؟

- تا ســـای ١٩٩٣ لرەبووم، ســـای ١٩٩٣ ك ئران بھۆی جاسووســـكانی دەســـتیانكردە كوشـــتنی ئرانییكان، منیش ناچار بووم رۆیشـــتم، چووینئنقـــرە و دوو ســـ رۆژ لوێ بووین و چووینـــUn ، ئو وەختUN لوێ خكیان قبوڵ دەكـــرد، ئمن چووم بۆ موساحب، كوڕكی فارسی ناوی رەزا شیرازی بوو، لوێ وەرگ بوو، لگڵ جان ماك لین جگری ســـرۆكی UNی ھموو دونیا، خوالســـ ئوەی راستی ی گوت بەكوەرگمگوت، ببوو پئوەی ب ٦ مانگ بۆ خك دەكرێ ئوە ئستا قبوو ب پنابری سیاسی، ھر

لو وەختوە ل فینلندام.

* وەكو كوردك ك ل ١٩٩٣ـــوە ل فینلندا دەژی و ل ئران و كوردســـتانیش ژیاوی، چ براوردك

دەبینی؟ م بـــك دەكراوردراســـتی من بب -میللتـــی ئـــرەوە، پموای ئینســـان ھمووی وا دروســـت بووە ك ناخۆشی لبیر دەچ، دەنا پموای دەبوو خكی ستم لبم)،بندە نارازی نراقی ھع رەش لچونكی من ل ،(كوردی عیراق و لنج مانگ و ١٨ شی ١٩٨٨ پســـا ندینخانب كی ئینفرادی بووم لژوور

كۆنكی ئرە.* ئو ٥ مانگ و ١٨ شوەش ھر لسر ھقبژی

بووە؟- خۆی لســـر ئوەبوو ك من میوانم زۆردەھات، دكتۆر قاســـملۆ و كریمی حیســـامی و غفووری ھمزە ك لرە بوو، مال عبدوی حســـن زادە و ئوانـــ ھموو تلفۆنیان بۆ دەكردم، بم ئســـكی ك بڕوەبری ئمن رائید خلف پی نیشاندام دوو نامیان ل قـــرەداغ گرتبـــوو، لـــ نامكاندا وەندەی لنیا ئكی نیشاندام تینامنووســـرابوو (المال محمد شلماشی منبع المائل االصـــل)، نامكی دیكی ناوی ١٦ مالی پوەبوو، دوایین ناویان ناوی من بوو، بـــم لو ١٦ مالی ھیچیانم ندیبـــوو، ھمـــووی مـــالی عرەب بوون، ك ئو دوو نامییان گرتبوو، رەقابیان خســـتبووە ســـر تلفۆنی مامان، كـــ تلفۆنی لگڵ كردووم و چ قسیكم كردووە، لوێ ھموویان بۆ لداموە، وەختی نووستن بوو ھاتن دەوری ماكیان گرتم و بردیانم، بم رائیـــد رەحیمكی ل بوو ئمیاندا ژر دەستی، خوا ھناگرێ قسی ناشیرینی پ نگوتم، ھر دەیگوت شـــخ، چند جاریش دەیگوت ئگر نیاندابان من و بیاندابان رائید جالل و رائید حسن و ئوانـــ ك ھموو لرە بوون، جارێ ٣ شـــو و رۆژ ھر لدان و ھواسین بوو، بم ئو دەیگوت ٣ حجم كردووە

و رزی مالیانم الی(ب پكنینوە). و زمانئ اندا دەبـــكاری وەرگ ـــن لـــدە *لزمانی خۆت باشـــتر بزانـــی ك وەریدەگی، تۆ

چی دەی؟ ككابـــرا زمان ك من بـــاوەڕم وای -لھی خۆی باشـــتر نزانی، وەرگان كانوەرگ تی دەكا، چونكقبكا س دێ، ك غدای لی بكـــوەكو رۆژناموەریاندەگا ھمان شوە چی نووسراوە وایان دەكرد، ئوە ھی، چونك ھیچ زمانـــك كار و كارا و نیھاد و گوزارەی وەكو یك نیی، پاش و پش، ھموو زەمنك ئگر زمانك چاك نزانی و نیخی قابی زمانكی خۆت، ئوە

نیكی باشترە. و ب یی زمانـــی ســـتاندارد ھشـــۆ كمـــئ * ردانییو پاشا گندین جۆر دەنووسرێ، ھۆی ئچ

بۆچی دەگڕتوە؟ ،گرتنكنزانین و یبـــۆ ن موایپ -من پموای ئگـــر زمانكی یكگرتوو دروســـت بكن ســـوودی زۆرترە، بم

بڕاستی ئوەم پناخۆش ك ل ئستادا كریكین زمانھیـــچ، خ بۆتكورد ن

بگۆڕن، ب التینی.* رات لسر گۆڕینی ب التینی چیی؟

.ناخۆش زۆرم پ -* بۆ؟

- ٢٦٠٠ سا فارس حكومت تا ئستا رەسمولختكی خۆیان نگۆڕیوە.

* بـــم خـــۆ كۆمـــك وشـــیان ھناوەت ناو ئدەبكی خۆیان؟

- قینا ئـــوە قازانج، تۆش دەتوانی وشـــ بنی ناو زمانكت، زۆرشـــت ھی دروســـتبووە لـــ كوردیدا نبووە و ناتوانی بۆ خۆت نـــاوی بۆ دابنی، بیھنی ناو زمانكـــت، بم گۆڕانی بالتینی باش نیی، پاكستان تا ئستا مگۆڕیوە، بۆچی ئزمانی ئۆردویان نك ھشتا نبووین ھیچ زمان بگۆڕین، ئمن چوومـــ توركیا لـــوێ رزكی زۆرم ھبوو بھۆی ئـــو جلوە (جلی مالیتی)، لـــوێ قدەغی مال جلی مالیتی لبرب، میت بانگی كردم و و جالنئ دەب ب رچۆنـــگوتیان ھ ب رمدایبل ی، گوتم (٤٠) ســـادانقســـی ئوە داینانـــم، گوتیان تكات لدەكین می بۆ بازاڕ بۆ ئوەی خك عبدولەحمانك شخ ،تبینن ئاوا ل قۆنی بوو (قۆنی شـــاركی خۆشی توركیایـــ) داوەتـــی كردم، مبســـتم ل زمان، باوەڕكـــ ژووركی گورەی ھبوو پ ل كتبی كوردی ب ئلفوبی عرەبی بوو، بم چونكی خۆی توركی خوندبوو یك وشـــی ل ندەزانی، پاش ماوەیكی دیكش ك ئم گۆڕاین ئو كوردییی ك تا ئستا نووسراوە، نوەكانمان ھیچیان نازانن بیخوننوە. ٤٥ نین بمر ژمارەی كوردەكان بخگم ئب *ملیۆن ئوا ٣٢ ملیۆن ب كرمانجی قس دەكا، بم

بۆچی من كرمانجی دەزانم و ئو سۆرانی نازانی؟.ین بزانكری نبۆ ف -

* تۆ ٣٠ ملیۆن فردەكی یان ١٠ ملیۆن؟- باش ئو ٣٠ ملیۆن بۆ ھمووی فری ،ـــری كوردی نابتوركی بووە، بۆ فئگر حوكمت لكـــردوو ل كتبكدا ردەبـــی، بۆ نموونبوو فھ كزمانمـــن كوردم زۆرم پ ســـیرە، ئســـتا ن بۆ بزردادەم كان كـــفزیۆنلتفارسی و عرەبی قسدەكن؟ تا ئستا دیوت تلفزیۆنكی فارسی یا عرەبی دوو وش ب كوردی قس بكن؟ نایكن. ئی بۆ تۆ ھـــر بكرگیراوی ئوانی،

.كی خراپوە كارئ موایپ* ئستا ئو مسلی گۆڕین، زۆر گرم و گوڕە،

قست چیی؟ ،ناخۆش فســـی خۆم زۆرم پنب -چونك پموایـــ یكك ل ئاســـاری ئـــو رنووســـیتی، خۆ كوردبوون رنووســـك ن وەك فارسی و ن وەك عرەبی و ن وەك توركیی، رنووسی یفح ،ك نییكوردی وەكو ھیچ زمانب خۆڕایـــی ئوە ل دەســـت بدەین و

بیكین التینی.بشی یكم

مال محمد شماشی: مال ئاوارەی برام گورەترین ئندامی حزبی دیموكراتی كوردستانی ئران بوو

مال محمدی شماشی - سلمانی - ٢٠٠٨/١٢/٢٩

مال محمدی شماشی و حمید ئبوبكر - سلمانی - ٢٠٠٨/١٢/٢٩

٢٠٠٩

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كانی

(١٠٩

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

21

انرد

س

باوكی لزانچند رۆژك لموبـــر دەمو ئوارە لسر شۆستی یكك لشقامكانی گڕەكی كشتوكاڵ ل ھولر راوەستابووم لپ ل پشـــوە ئۆتۆمبلك وەستا. لخـــوری لتنیشـــت ســـیرمكرد ئۆتۆمبلك مامۆســـتایكی بتمنی سرســـپی دانیشـــت بوو. ســـاقۆیكی ئستورو مل پچكی لملی ئاندبوو، مچاوبوو.ئل پزیشكی چاولكیكی كات لی ورد بوومـــوە بۆم دەركوت ئم بڕز مامۆســـتا (جـــالل حمد) ە. پـــش پنجاو دوو ســـاڵ لمو بر ل قوتابخانی (حاجـــی قادری كۆیی) لشاری كۆی وانی ئلف و بی كوردی پداوم. زۆر بڕزەوە دەســـتم لســـر سینگ داناو لی نزیك بووموەو خۆم ھناسایكی دوانیدا پناساند.لكاتی ساردی پ لخم و پژارەی بۆ رۆژانی سوپاسی ھكشاو رابردووی تمنی وەفاداری كردم و پی گوتم ناتوانم لم وەختدا ھیچ بلم پم خۆش لماوە میوانداریت بكم و سرگوزشتی خۆم

بگرموە بیانـــی رۆژی (٢٠٠٨/١٢/١٦) تحوزار فتی مامۆســـتا دیھاوڕبزاوای مامۆستا لماوە سردانمكرد و

ئم زانیاریانم لوەرگرت.رۆژكی سارد بوو دوو سۆپی برانبر خۆی دانابوو.لســـرەتا مامۆســـتای بڕـــز گوتی نـــاوی ســـیانیم (جالل لدایكبووی سای حمد رەســـول)ە، (١٩٢٤) ی شـــاری كۆیـــم، لگڕەكی( بفری قندی) قۆناغكانی سرەتایی و ناوەندیم ھر لم شارە تواو كردووە. تمجار چوومكی ١٩٣٤ بۆ یســـالیكم كۆیی (سرەتایی قوتابخانی نی كۆنشـــول یم قوتابخانئـــ ،(كتبخانـــی كۆی بـــوو. بڕوەبری قوتابخان ئوكات ناوی (عبدولخالق) بـــوو، خكی شـــاری كركـــوك بوو مامۆستاكانیشـــمان (تاھیر ســـادق) و (مامۆستا باكۆس)، خكی دھۆك بوو.

.(بدومارف ع) ل مامۆستاگلقۆناغی ناوەندیشم لكۆی تواو كردووە یقوتابخان ئم بڕوەبری ئوكات

مامۆستا (عبدورەحمان نورجان) بوو.

ماوەی ســـ ســـاڵ لـــ قوتابخانی ســـرەتایی دووركوتمـــوە، ئویش بھـــۆی ئوەوە بـــوو پیاوك بناوی باوكم كرد، كداوای ل (ریمســـۆفی ك) ر بۆیتم بكات باشترە، ھرە سنعفبم مندایی س ســـاڵ بووم بشاگرد

برگدروو.بم ل دواییدا رازی نبووم و پیوەندیم ب قوتابخانوە كردەوە، لدوای تواو كردنی قوتابخانی ناوەندی پیوەندیم كرد ب (خانی مامۆستایان ) ل بغداد ی (١٩٤٧) ز دەرچووم، بووم بو ســـامامۆستا ل قوتابخانی(حاجی قادری كۆیی )، وەك پشـــوازیكركی چاالك بشـــداری چاالكی جژنـــی زۆر زۆرم

كردووە ل بغدا لسای (١٩٤٦).ل ژیانی وەزیفیم بھۆی چاالكی سیاسیم چند جارـــك فرمانی گواســـتنوەم بۆ دەرچووە ل (ریفسموت) نالیل

.گخمور و دیبوە بۆ م كۆی لســـای (١٩٥٣) خزانم پك ھناوە

.یكوڕو دووكچم ھ سلســـای (١٩٦١) كات شۆڕشی ئیلول

تچووم دەربدەربووم، ھگیرســـا شاری قدزێ و بوومت بڕوەبری ئـــوكات شۆڕشـــی قوتابخانـــی لســـای (١٩٦٤) دوای گفتـــو گۆكـــردن گڕاومتوە بغـــدا حكومتی لگل كۆیـــ و دواتر لســـر داواكاری خۆم ھولر (قوتابخانی گڕاندراومتوە ی ســـرەتایی ) لـــ ھولـــر دواتـــر گوازراوەتوە بۆ (قوتابخانی سۆرانی ئمینداری بناونیشـــانی سرەتایی)

.بخانكتلســـای (١٩٧٧) خانـــ نشـــینكراوە. مامۆســـتا دەت پـــروەردەو فركردن ئوكات گلك لئســـتا باشـــتر بوو لگل ئوەی ئمرۆ پداویســـتییكان زۆرن و تكنلۆژیا زۆر پشـــكوتووە. زی مامۆســـتا زۆربـــوو، بجـــاران رتایبتی كاتك سرپرشـــتیار دەھات باوەڕبك وەك ئوەبوو، ك ســـرۆك كۆمار ھاتبت ئو ھابوو سامكی زۆری ھبوو. جگ لم دەت ئاستی زانستی قوتابی جاران زۆر لئستا برزتر بوو قوتابـــی عرەبی و ئینگلیزی بباشـــی

دەزانی. بروانامی ششـــی سرەتایی ی بـــوانامـــنگی بجـــاران ھاوســـ دەرچووی زانكۆی.ستایلۆریۆسی ئك كی دیكی خـــۆی زمانكزمانل جگ مل جگ .كارەســـات مت، ئنازان

دەت پویســـت لپرســـراوانی بای پروەردە لئاست لپرسراویتی دابن، ورەیان لكجار گكی یتمانئ چونكئستۆ دای، ئگر نا مژوو لدوارۆژدا

بزەییان پدانایتوە.

پنجاو دوو ساڵ لموبر مامۆستا جالل حمد فرە ئلفوبی كوردی كردم!

مامۆستا جالل حمد

مامۆستا كازمخۆیدا حوكمانی سای حڤدە لماوەی ل میشھ كوردستان ھرمی حكومتی نیارو لگڵ بردەوامدابووە ملمالنی

دەوت ئیقلیمییكاندا.كارە ئم ھموو لسر ملمالنیكش بم دژ ك ــووە، ب زەوەنانق نـــاڕەواو

دەست كراوە ل ھرمی كوردستان.ھرمی لپرسراوانی ئــوەشــدا لگڵ كشكان تشننكردنی بۆ كوردستان

ھبژاردووە، لۆگی دای رگای میشھگرفتكان گیرو رووبـــڕوی ئــوەی بۆ

نبتوە.یكك لم كشانش ك ھردەم لالین كشی دەكــرــت لوە باسی توركیاوە (پ.ك.ك) بم بیانووە چندین جار ھرشی سربازیان بۆ سر كوردستان ئنجامداوە، ھاوژەكانیان بۆمبا ۆكف ب رۆژانــش گوندە سنورییكانی ھرمی كوردستان ئاگر باران دەكن. ھر بمش نوەستاون لرەو

لوێ پشویان ناوەتوە بۆ ئۆقرە ھگرتن ل خكی كوردستان. رۆژی (٢٠٠٨/١٢/٢٣) كردو توركیای سردانی جیا ب مالیكی بدوع) تم ورۆك كۆماری ئڵ سگل ك توەرانی لم یكك كۆبۆوە، گول) شوەی بھمان دیسان لوەكرد باسیان

رابردوو كشی (پكك) بوو.من لرە دەم كشی پكك كشیكی ھبوونی .یككپ توركیاو حكومتی (١٩٨٣) سای بۆ كوردیی ركخراوە ئم

دەگڕتوە چاالكیان ھبووە نۆ ساڵ پش دروستبوونی حكومتی ھرمی كوردستان حكومتی ویستپ بووە.بۆیھ بوونیان توركیا پداچوونوە بسیاستكانی خۆیدا كوردستانی كــوردی وەك مئ بكاتوە. باشوور تاقیكردنوەی ئوەمان ھی ھیچ بت ھزك قبارەو بھر حكومتك شۆڕشگران سربازی بھزی ناتوانت كپ پ راستقینیان دەنگی بباو لناو ھڕەشو دەرگــای واباش بۆی بكات. ئاگرو ئاسن دابخن ل بی ئوە دەرگای چونك بكنوە. گفتوگۆ و دانووساندن چارەسركردنی سردەمی گۆڕاوە سردەم

كشكان ب دیالۆگ.

دەگڕتوە چاالكیان ھبووە نۆ ساڵ پش دەنگی ئازادی بھزی سربازی كپ ناكرت!!دروستبوونی حكومتی ھرمی كوردستان حكومتی ویستپ بووە.بۆیھ بوونیان توركیا پداچوونوە بسیاستكانی خۆیدا كوردستانی كــوردی وەك مئ بكاتوە. باشوور تاقیكردنوەی ئوەمان ھی ھیچ بت ھزك قبارەو بھر حكومتك شۆڕشگران سربازی بھزی ناتوانت كپ پ راستقینیان دەنگی بباو لناو شۆڕشگران سربازی بھزی ناتوانت كپ پ راستقینیان دەنگی بباو لناو شۆڕشگران سربازی بھزی ناتوانت

ھڕەشو دەرگــای واباش بۆی بكات. ئاگرو ئاسن دابخن ل بی ئوە دەرگای ھڕەشو دەرگــای واباش بۆی بكات. ئاگرو ئاسن دابخن ل بی ئوە دەرگای ھڕەشو دەرگــای واباش بۆی بكات.

چونك بكنوە. گفتوگۆ و دانووساندن ئاگرو ئاسن دابخن ل بی ئوە دەرگای چونك بكنوە. گفتوگۆ و دانووساندن ئاگرو ئاسن دابخن ل بی ئوە دەرگای

چارەسركردنی سردەمی گۆڕاوە سردەم

تامان شـــاكر ناوكـــی دیار و چاالكـــی ناو دنیای نووســـین و فیمینیســـتی كوردیی، ئو جگ لوەی ،یاندنـــی وەزارەتی رۆشـــنبیرییـــژكاری راگراو یمانگای گۆترشتیاری پرپس ستا دیارە بۆتئبـــۆ بوكردنـــوەی رۆشـــنبیری و فركردنی زمانی یمانگایو پبارەت بكوردستان، س مانی لئ

ئو دیدارەمان لگی سازدا..پ. بدرخان

* ئامانج ل كردنوەی پیمانگای گۆت چیی؟- دوای رزگاركردنی عراق ب تایبتیش كند ســـاماوەی چ كوردســـتان كئازاد بووە، بم ئمانكان بردەوام یك ھن و ترسواشـــی كاردەكھبلـــ پشـــتی كارەكانییان بـــۆ ئوەی ٪١٠٠ ویستدەچن پ ی كنو شـــوئئمنیتی پارزراو ب، ئیتر برە برە كوردستانیش وەكو ھموو عراق لگڵ دنیـــای دەرەوە پیوەندییكـــی زۆری ھی، ھروەھـــا بوونی رژەیكی زۆر كوردانی باشـــووری كوردســـتان ل لئمانیا، ئمش بـــووە ھۆی ئوەی نمانـــی بندیـــن كۆمپانیـــای ئچكوردســـتان كاری وەبرھنـــان بكن، بگومان ك ئمانكانیش بینیان لرە سنتری رۆشنبیری فرەنسی و زانكۆی ئمریكی و شـــتی وا ھی، ئمانیش بیریان كردەوە شـــتك دابمزرنن، بۆ ئوەی رۆشنبیری و فرھنگی ئمانی ئاشـــنابت و ل كوردستان بناسرت، بۆ ســـرەتا ل ســـای ٢٠٠٨ بنكیكی دروست ئمانی كوردیان رۆشـــنبیری كرد، ئوەی ك ئســـتا دەیبینی، لم ك یك شتمان ھكۆم مدا ئیبنك ش لیم بنكین، ئدوایی باسی دەك یمانگای گۆتپ یننیازین بیكدواتر ببۆ فربوونی زمانـــی ئمانی، ك ئو یتانی دنیا ھی وزۆربل یمانگایپو ٥٠ سا ل میسر ھی و ل وتانی تری رۆژھتی ناوەڕاستیش، بۆ ئوەی بتوانـــن كلتوور و زمانـــی ئمانی لو وتاندا بوبتـــوە و خكی زیاتر شارەزای فلسف و میوزیك و ھموو بشـــكانی دیكی بواری رۆشـــنبیری

ئمانی بن.* ك پاپشتی ئم سنترە دەكات؟

مانی لری ئگقونســـو موایپ -ھولر، كـــ لم مانگـــدا دەكرتوە پاپشتی ئم سنترە دەكن، وەزارەتی رۆشنبیریش ك منی ناردۆت ئرە وەكو كســـك، ك ھاوتییكـــی ئمانیم و زمانـــی ئمانی دەزانـــم، بۆی من رۆژانـــ ٤ كاتژمـــر لـــرە كاردەكم، كاركردنكشم ئوەنیی ك من زۆر زۆر موعتاجم، نخـــر كاردەكم بۆ ئوەی ئم پیمانگای ل كوردستان بكرتوە، ك دەزانم چ سوودكی گورە ب خكی كوردســـتان دەگین و بـــۆ داھاتووی گنـــج و مندای ئو وتـــ، ك چند گرنگ بتوانین كلك ل كلتوور و زمانی

ئمانی وەرگرین، بگومان ئگر بتوو خكانك بن ناوی خۆیان بنووســـن و ئارەزووی ئوە بكن زمانی ئمانی فربـــن، پموای دەبت بشـــكی زۆر ،یمانگای گۆتپ ورە لـــگرنـــگ و گك ل ئمانیا ھی و خكانی بیانی دەچن فـــری زمانی ئمانـــی دەبن و وەی بچین لنی ئـــشـــو دەتوانین لئمانیـــا فری زمانـــی ئمانی بین، دەتوانین ل كوردستانوە فری زمانی

ئمانی بین.* ل برامبر ناساندنی كلتوور و زمانی ئمانی دەدەن كلتوور و زمانی كوردیش بوكوردی، ھ ب

ئمانكان ئاشنا بكن؟ ل یمانگای گۆتپ وەی راستی بئ -وتان زۆر چاالكی رۆشنبیری دەكن، بۆ نمانی وەرگبی ئدەتوانن كت نموونسر زمانی كوردی، ئوان خۆیان چاپی ل م كارانن و پـــارەی دەدەن، ئدەكوتانی دیك دەكن، ك ئمانی زمان نین، ئگر بتوو ئم شـــونی ئستا من و تۆ لی دانیشـــتووین ل داھاتوودا بایخی پـــ بدرت و گورەتر بكرت، لگڵ رۆشـــنبیری چاالكی بگومـــان كـــورددا زۆرتر دەب، چونك ئوان ئو پیمانگاییان لـــ ھولر كردۆتوە، بۆی ،نی دیكغدا و شـــوب ك لنـــ خی پداھاتـــوودا زۆر بای نیـــام لد

دەدرت.* برنامی ئایندەتان چیی؟

- ســـرەتا وەك دەبینـــی كۆمـــك فرھنـــگ و كتبـــی فربوونی زمانی ئمانیمان ھناوە ب كاست و سیدیش

بۆ ئوەی مـــرۆڤ گوێ بگرێ، چندین شـــارەكانی دەربارەی ھناوە كتبمان ئمانیا، میوزیكی كالســـیك و پۆپ و جاز و رۆك و ئمان ھمووی ھنراوە، بـــاس ل نـــاوە، كـــ٧٠ فیلممـــان ھمژووی ئمانیا و شارەكانی ئمانیا دەكا و ھموویـــان ئمانیـــن، چوار كۆمپیوتریشـــمان ھی ك گنجكان دەتوانن بن لـــرە خریكی ئنترنت بن، ئم كتبانش ك دەیبینی ھمووی ھـــی منـــدان و گنجان كـــ چیرۆكن ب زمانی ئمانـــی، لگڵ كۆمك ســـیدی بۆ فربوونی زمانی ئمانی، می ئایندەی ئرنامـــوەی برئبلئوەی ئگر بتوو خكی كوردستان بیانوێ فری زمانـــی ئمانی بن ناو دەنووســـن تا بزانین چند كس دێ و سردانمان دەكا، بگومان كۆڕسی زمانی ك لالی وە لوە، ئینمانی دەكئالیكی تر لم مانگدا مامۆستایك دت رۆژانی شـــمم كۆڕس ب مامۆستایان وە لنـــدە چـــۆن وان ك ،ـــدەپۆلكان، ھرچند ئستا ل ھندك قوتابخان زمانی ئمانی دەخوندرێ، لبرئوە ئو قوتابیان ك گورە دەبن پویســـتیان ب خوندنوە و فربوونی وەیویستیان بپ ،یباشتری زمان ھئـــو زمانی فـــری بوون بـــردەوام گویان ل ب، لبرئوە ئو شتانی ك دەبینی ھمووی پداویستی فربوونی

.مانییزمانی ئ رە یـــا بـــرامبـــب بـــ و ھاریكارییانـــئـــ *

برامبر؟

- تا ئســـتا پارەمان ل ھیچ كسك وەرنگرتووە، ئـــوەی دێ كتب دەبا، ئوەی دێ فیلم دەبا ب بالشـــ، بم ئگر بتوو كۆڕســـی زمـــان بكرتوە ك وەردەگیرێ لگومـــان پارەیـــ بـــ و وانانوەی مامۆستاكان ئر ئرامبب

دەنوە. ل ،یمانگایـــو پرشـــتیاری ئـــرپوەكـــو س *برنامتدا نیی پشانگای كتبی ھاوبش و كۆڕ

و سیمینار و فستیڤاڵ سازبكن؟- ئمانكان وەكو ئم نین، پیمانگای ،مانییربوونـــی زمانی ئبۆ ف گۆت یمانگایو پناو ئر لم دەكرێ ھب وە كتال بكركۆڕســـی زیاتر و البـــپیوەنـــدی ب كلتـــووری ئمانییوە ھب، ئوەش ل داھاتوو دەب، بم جـــارێ من ب تنھا ناتوانم ھموو ئو كاران بڕوەبرم، ئو كارەش ك لرە دەیكم تنھا خۆشویستیی بۆ وتكم و مندان و گنجانی وتكم، تا كك وەرگرن ل زمانك ك زمانكی زیندووە و پویســـت ئم فری بین، دواتریش سان كورد بشداری دەكا ل پشانگای كتبی نودەوتـــی فرانكفۆرت، بم خ بزیاتر بای مـــئ وە. دەبداخبزانستی وەرگان بدەین، پموای ئگر سبی رۆژێ خكانك بن لرە فری ل وازەی، كو شمانی بن بزمانی ئ ،وەدەچڕتان بو ل یمانگای گۆتپپموای خكانك ب شوازكی زانستی وكاتمانـــی دەبن، ئری زمانی ئف نوە شت وەرگكوردیی م لدەتوانن ھسر ئمانی و ھمیش ب پچوانوە،

ك ئوەش خزمتكی زۆر گوەرەی بۆ كورد.

* ل نوان پیمانگای گۆت و وەزارەتی رۆشنبیری بۆچی تۆیان ھبژارد بۆ سرپرشتی كردنی ئو

پیمانگای؟- نازانـــم بۆچی منیان ھبژارد، بم ل دانیشـــتنكدا ك وەزیری رۆشنبیری تیدا ئامادەبوو لگڵ سفیری ئمانیا ل بغدا داوای ھاوكارییان ل وەزارەتی رۆشنبیری كرد، گوتیان ئم سنتركی یمانگای گۆترۆشـــنبیری و دواتـــر پل كوردســـتان دەكینوە، پویستمان بـــ ھـــاوكاری وەزارەتی رۆشـــنبیری و كســـك، ك ســـرەتا بـــۆ ئوەی یمانگایو پزراندنی ئدام ل بتوانبشدارب، منیش كســـكم وتكی خۆم خۆشـــدەوێ و گلكی خۆشـــم خۆشـــدەوێ، راســـت لـــو گلی من ئمۆ دیاردەی گندە و ھموو شتك ھی، بـــم ئو گلـــ بدبخت و ئوانی ك شایستن خزمت بكرن بۆ م، گوتم باشكتو ك بتكردنخزمدەیكم، ھرچنـــدە كاتم زۆر دەگرێ، بم لگڵ ئوەشـــدا پشیمان نیم و تاكو خكانكی تر دن و ھاوكار دەبن

بردەوام دەبم لو كارە.* زۆرجار ئو جۆرە پیمانگایان بوە تۆمتبار و دووبارە ل ســـانی نوخبنھا كت ن، كدەكرچاالكییكانیان بشدار دەبن، ئوەش ھروا دەكن یـــان ھوـــدەدەن گڕانتان ھب بـــۆ دۆزینوەی

كسانی بھرەمند؟- ئوەی راســـتی ب ئم دەفتركمان ھی ناوی ئو كسانی ل دەنووسین ك دەیانوێ زمان فربـــن، دواتر ئو پیمانگای، ك دەیكینوە ســـنتری ئوە نیی بگڕین، ئم سنتركمان ھیـــ وەكو قوتابخانـــ وای، ئوەی بشیوێ فری زانســـت ب دەب خۆی بچـــ بدوایـــدا بگـــڕێ، ئمـــ ئو چاالكیانمان نیی بچین ل دەرگای ئم و ئـــو بدەین و خك بانگكین، بم ئو كسی ك حز ب كلتوور و زمانی ئمانی دەكا دەب خۆی ب و لرە خۆی ناونووس بكا و سردانی ئو سنترە ،شدار دەبكان بكۆڕس بكا. دواتر لتۆ ئمانكان ناناسی ئوان شتكانیان زۆر جددی و زۆر رك و پك ل وەختی خۆیتی، ك گوتیان شتك دەكین ھر دەیكن، بـــم ئم ناتوانین چاو لو سنترانی دیك بكین، ك حكومت دایناوە و پارە وەردەگـــرن و زۆربیان بۆی ،كانیـــان دیارنییكار و چاالكییناتوانیـــن وەك ئو ســـنتران بین، یرۆشـــنبیریمان ھ ئم سنتركی ،یمانگای گۆتپ تداھاتـــوودا دەب لدەب خك بۆ خۆیان بن ناوی خۆیان بنووسن و سوود وەرگرن، چونك گڕان مند كاری ئھرەمكـــی بدوای خب.روەردەیوە كاری وەزارەتی پئ ،نیی

كان لمانگوتـــت ئ رەتای دیدارەكســـ ل *كردنـــوەی شـــونی وا بـــك حساســـن، دەكرێ بین پیمانگای گۆت دەبت ھۆكارك بۆ ئوەی لمودوا ئمانكان باشتر و چاكتر و چاالكانتر بوانن كوردستان و وابكن لرە چاالكیان زیاتر

ب؟ توە دەبوەی ئرئبگومـــان، لب - ند وان كك بۆ ئـــوەیـــتاقیكردنئـــرە دەبینـــن خكی كـــورد ھمن و حـــز بفربـــوون دەكا و دەیوێ لو وتی خۆی بھمنی و ئاســـوودەیی بـــژی و مافكانـــی دەســـتبر بكرێ، دەگۆڕێ، بیروبۆچوونیـــان بگومـــان باش ســـرەتایكی ئستاش موایپبـــۆ ئوە، چونك ئم بو شـــوازەی ھین خۆمان پیشـــانی خك بدەین و ھودەین سرنجی دنیا بۆالی خۆمان راكشـــین، رەنگـــ زۆر لوتان ھبن نانو شول یمانگای گۆتن پزبكح م كوە. بكراوەتم نوە، بتبكرئستا بردی بناغی ئوە ل كوردستان ســـركوتنكی موایپ دادەمـــزرێ،

گورەی بۆ خكی كوردستان. راننتو جۆرە ســـوەی ئـــدەگوتـــرێ كردنـــ *زیاتر دەستی جاسووسی و دەزگا ھواگرییكانی

لگ، پتوای ئو قسان بنمای ھی؟- ئمانـــ قســـی پوپووچن، ئوەی بیوێ جاسووســـی بكا لھر شونك ب دەیكا، بۆ ل سنتركی رۆشنبیری دەیكا، دوایی ئوەی كاری جاسووســـی دەكا نای لرە دانیشی و خۆی ماندووكاو وان بتـــوە، بكـــو حكومتكی نانو شـــونـــدەی پارە بـــۆ دەدا لھدایدەن، ك خكی سیاســـتمدار و پرۆژە و شتی تیای، بم سنتركی رۆشنبیری ك خك دێ لی فری زمان دەب، دەب جاسووســـی چـــی تیاب؟ پموای ئوانی ئو قسان دەكن دژی تو میللوێ ئن و نایانتـــو میللئدنیای دەرەوە ببین و چاوی بكرتوە و شارەزای فلسف و كلتووری دەرەوە ب، بۆی ئو قســـان دەكن، ئگینا لرە چی ھی كاری جاسووســـی بكا، فربوونی زمان و چیـــرۆك و رۆمان و س و ئاشـــنابوون بتنگ وئرھف ،بم شتی وا ھك، باوەڕناككلتوور

ئوان ھمووی قسی البالن.* بدرخان چۆن دەبینی؟

- ھمیش بدرخان باش دەبینم، بم ھندكجار لگڵ بڕوەبری برپرسی بدرخان كشـــمان دەب لبرئوەی جبكانی خـــۆی جنزۆرجـــار بناكا، زۆر پیاوساالریش لو گشتانی دەیـــكا، ئوانی دەیانبـــا زۆرینیان پیاون و ژنی تدانیی، حزمدەكرد كاك حمید زۆر یكسانی خوازبای لوەی ك ھی، خۆی ماندوودەكاو كاردەكا، بـــم بـــا كارەكانی ب شـــوەیكی

یكسانی بكا.

بدرخان پیمانگای گۆت بۆ فربوونی زمانی ئمانی بسردەكاتوە

مانییربوونی زمانی ئبۆ ف یمانگای گۆتپ :یمانگای گۆترشتیاری پرپتامان شاكر س

٢٠٠٨ -

دا ۆت

ی گنگا

یماپ

یخان

تبو ك

نر ل

شاكان

تام

ژمارە (١٠٩)ی كانوونی دووەمی ٢٠٠٩/١/٨بفرانباری ٢٧٠٨ی كوردی

22

ھاڕمۆنیـــای ڕەنگ، نزیكـــی (336) ڕگا ھی بۆ ھبژاردنی ھشت ڕەنگك، ئگر س ھبژاردنی یكمت دوو ڕەنگی برامبر بوو ل پچكی ڕەنگكان ئوە ھاڕمۆنیای ڕەنگی پی دەن، ھروەھا(144) گریمان ھی بۆ جووتكردنی ڕەنگكان وەكو جووت بوونی ســـوورو فیروزی یان بنفسجی و زەرد، كسك و ئرخوانی، ئو جۆرە ئاوازەی ڕەنگكان بجووت كاریگری لســـر كستی پیدا دەكن، بۆی ل خوندنوەی ڕەنگدا ھاڕمونیای ڕەنگ واتا ھزو توانای كمتر ب ھودەی...ڕەنگی سیم لگڵ یكم...برەو پشـــچوونی درژخایـــن لژیاندا بۆنیك بۆ كستی ڕاستقینت، بم ئامانجكان ناھنتدی ئگر كۆسپكان تخت نكرن، ڕەنگی دووەم ڕۆـــی بای نب، بۆ نمون ك (بیل) ڕەنگی ئرخوانی كـــردە یكم، بنفســـجی ل پگی دووەم داناو كســـك ل ســـیم، وەكـــو مرۆڤكی كارگی ھسوكوتی كردو ویستی ببت ڕبركی كۆمیتی، بم نگیشـــت ئنجامكانی ئگر ڕەنگی بنفســـجی النبات ئویـــش دەبت باوەڕ نبوون بخوودی تواناكانی،ڕەنگی دووەم لگڵ یكم... دەرەنجامی بارەك تو حاللگڵ ھاڕمۆنیای لسروشت ئنجامی ك خۆت، ڕاســـتی دەكوتـــوە، لـــ باشـــی تبینی دەكرێ بوونی كستی بھز ھب، ك ھاوكارە بۆ نشونماكردنی كستی تاك، ڕەنگی سیم لگڵ دووەم...ڕەنگ ئوجـــارە ئنجامكان مقبـــول بن لگـــڵ ئوەش بـــرەو پشـــچوونی چـــاك مرۆڤ ئستای بباری تنھا ویســـتپ دەبســـترتوە، ئاســـتنگی ڕەنگـــی دووەم البدەین (ســـوزان)وەك ڕكخركی جل و برگ ڕەنگی شـــین دوای فیروزی و سوور ھبژارد، لو كۆم ڕەنگی سوور لگڵ فیروزی ھارمۆنی وەردەگرن، ئو ھبژاردن وایكرد (ســـوزان) لكارەكی ســـركوتن بدەست بنت، بووی كارەككان ھاربونی نڕەنگ كـــ ،رج نییمناســـركوتووب، ئو الیان لسر ھندێ كردەی

ڕەنگی جبجدەكرێ.بین سر جۆری كاركردنمان، ئستا ھنگاوی دووەم یژیانی تۆ ھی ھارمۆنیا لست دەكواو بوو، ھتیان نا؟ بپی ئو زانیاریانی لو نووســــین فری دەبــــی وات لدێ چــــۆن بتوانی ڕەنــــگ لگڵ ژیانی

ڕۆژانت بگونج و تبایی پیدا بكیت. س شـــت ڕەنگی لوەی ھوەكان...شـــگرینگی ش ،گۆشس ،رەكی وەرگیراوە، چوارگۆشوەی سشبازنیی، ھرشوەیك پیوەست ب كسایتییك، شوەك پیوەندی ھب بالی چپی دەماغ ل ھزو توانادا، كچی ڕەنگ پیوەندی بنیوەی ڕاســـتی دەماغ، ئم بشـــ پیوەندی ب ھســـت و سۆزو داھنـــان ھی الی ڕاســـت دەربـــی پرچكرداری غریـــزەو زانین، ڕەنگ ل ھچوونی نســـت بۆ ئاشكراكردنی كستی ڕۆی دەب، تا ك الی چپی

توانای نبوو ببن دووھزی تواوكر... سوور...الی ڕاســـتۆكی چوارگۆشـــكی ب شوە نی لی توانـــاو توندی دەنوی دەربكندازەییئڕەنگكانی تر چترە، ل شبنگی ڕەنگدا ئو چوار گۆشیی پیوەست پی، زیاتر واقعبینی و مانوەو ھزی لشـــ، ھمای بۆ تونـــدی و جربزەیی و

ھستكردن ب دنیایی. پتقای...شـــوەی تـــری ھی، وەك شـــوەی چوارگۆشـــ لـــڕووی نخشســـازی ئندازەیی، ئوەندەیـــ ئویـــان الرە وەك ئـــوەی ل دوو الی ســـرەو خواروو بســـتراب، تایبتمندی سوورو رمی نواندن لكانی الری واتا نلھ ،یـــزەردی ھ گۆڕكت جواتـــا دەتوان كییقاتوە، پنبزو

بكات ل تووندی ڕەنگی سوور بۆ كای. كراست لرەو ژوور، ھی بگۆشـــ زەرد...ســـلبنوە ھمای مانوە دەبخشـــ، دوو الی بیك گیشتوو لالی سرەوەی وریایی و بئاگایی نیشان

دەدات.كسك...لبازنیی دای ھمای شوەكی بۆ یكسانی و ھارمۆنیا، نرم و بپچ ب لوار بۆ ئمانت و

سربست و كسانی تر تنگ تاو ناكات.وتا دەونخونـــ فیروزی...شـــوەی سگۆشـــی خســـتكردنی ھزو توانا لســـرەوە بۆ خوارەوە، ھلی ڕاستی سرەوەی سگۆشك بۆ توندوتۆی و مانوە لڕوح برزی، دوو الی خوارەوەی لیك الی میشزی ڕەنگی سوور وەردەگرێ، ھھ ل دەروونیی

.گۆڕانكاریدای لشین...ل شوەی شـــش الیی، چواریان الرن دوو ســـری ل دروست دەب، یكیان الی سرێ ئوەی دی لـــ خوارێ، بۆ پنـــد و حیكمت و ڕوحانیت، كڕاست لدوو ھ ،ییقاتالی خوارێ بۆ ڕەنگی پب ھردوو ھلی گۆشـــك دەگنوە، بۆ ڕاستڕی

ڕوحانیت و پاكی دەروون.بنفسجی...ئســـترەیكی پنجی سرەو خوارە پنج ھلی ھی، یكیان ئاسۆیی بۆ ھمای ڕوحانی لو دوو ھی تر بۆ ئارەزوو، ئو دەروونی، دووەك دانوھ و ڕەنگوە، ئتسترلی تر دەبدوو ھ ببـــۆ كاری زیاتـــرو تككردنی چمكـــی ڕوحانی و

دەربی ماددی.ئڕخوانی...ئســـترەیكی پنـــج الیی، ســـری بـــۆ برزایی، واتا وەك شـــوەی بنفســـجی، بســـرەو خواری، گۆشی سرەوەی بۆ پیوەندی ویســـت و ئارەزوو لگڵ باری كونی و ڕوحانیدا، ،وەیبوونو قووـــرەوەی توانای واقیعـــلی ژھ

تایبتمندی ئو ڕەنگ میلو بۆ ڕوحانیت.تائـــرە ســـیفاتی بوونـــی ڕەنگكان لســـر ئو پچكی ك شـــوە ئندازەییكانمان نیشـــان كردو تایبتمندییكانـــی تا مـــرۆڤ خـــۆی لگیان بدۆزتوە، ك بو جۆرە لخۆت دەگی ھست دەكی چند بسوودی و ھستكردن بژیانی ئاسوودەیی و ھستكردن بتاوان و گازاندەو خۆشویستی خك

لژیاندا.

رەنگاوڕەنگ (٣)

ھڤپیڤین

خالید جوتیار

نووس، كر و رۆژنامد شاعیرو نووسحملی ئوزاد عنیكك لو رۆژنامنووسانی ك ماستری بدەستھناوە، سبارەت بدنیای رۆژنامگری كوردی ھندەران و ئزمونی خـــۆی و بیـــروڕای جیاوازو ئمـــۆی رۆژنامگـــری كوردی

وەدەنگمان ھناو ڕوو بڕووی چند پرسیاركمان كردووە.ئا: عبدولرحمان معروف*نوزاد علی ئحمد زیاتر وەك شـــاعیرك ناســـراوە، برگی كارەكانی ل ئدەبوە دەست پكردووە، دواتر رووی كردۆت بواری رۆژنامگری، تا ئستا زیاتر ل (١٠) كتبی لم بوارەدا بچاپ گیاندووە، پرسیارەكم ئوەی بۆ رووی

كردە رۆژنامگری؟-من تاكــــو ئســــتا (٢٧) كتبم چــــاپ و بو كردۆتوە، پنجی دیكشــــم لــــ ژر چاپن و ل چوار پنجكی دیكش كاردەكم، ســــرەتا راســــت من وەكو ھموو كسك ل شیعرەوە دەســــتم پكرد، بردەوامیشــــم ل شیعر، بم بوگوتینی ســــرەتا نییــــ، بۆ نموون لم زوانــــ كۆم شــــیعركم دەكوت ژرچاپ، مــــن كم شــــیعر دەنووســــم، زیاتــــر بكاری ڕۆژنامگرییــــوە خریكم ئیــــدی ئوەش من گیشــــتومت قناعتك لبــــواری داھنانی ئدەبیــــدا، تۆ ئگر نبــــی بناوكی گورەو نتوانی ببیت ناوكی گورە، تنیا شــــتك، ك بۆت دەمنتوە حزوو ئارەزو بھرەكانی خۆت، ك دەتوانی پرەی پبدەیت یان لگی بردەوام بیت، من ك ســــیرم كرد دنیا ھموو شیعر دەنوست، كورد ھموو شیعر دەنوست، وەی دەقبــــۆ ئ ،گریشــــمان نییئیدی رەخنباش و دەق خراپكان لكجیابكاتوە یان دەقی داھنرو دەقی ناداھنر لك ھاوربكات، یان بواتایكی دیك بم: ئو دەقانی ك ئیقتباسن ل ئدەبی عرەبی و فارســــی و....لگڵ دەقی ڕەسنی كوردی لك جیا بكرنوە، ئوە بوو ھوەستیكم كرد، ئو ھوەستیی من لوە دەچت ئیســــتكی شخسی بت، بم ھستم كرد لم بوارەدا مافم دەخورت، بداخوە...من ھندك شتی تازەم لناو دەقكانی خۆم كرد، سانی دیكندان ساڵ، كئیتر دوای من، دوای چ نا، بۆ نموونكار ھوازی منیان بستان شھمن ل شیعری كوردیدا یكم كسم ك ئاژەم لدەقكانمــــدا توزیف كــــردووە، ئیدی دوای من خكانی دیك ھاتوون، ك لو ســــفرەی گڕاومتــــوە برچاوم كوتــــون، كۆمك توژینوەم بینیــــوە، لزانكۆكان بتكلیف و داواكردن و نووســــراون، بۆی من ناویان دەنم (نامی ماستری تكلیفكراو)، ل كاتكدا باسی ئو كســــیان كردووە، ك دوای (١٠) ل ساڵ كارەكــــی منی كردۆتوە، بھیچ شــــوەیك وە من چوومھاتووە، دوای ئــــناوی مــــن ندەرەوە، من رایكم ھی، مرج نیی ھموومان ببین لوتك، ھندك كس لبنار دەمنتوە، زۆر كس لدەشــــتایی ج دەمنت، ھندك ل رووبــــارەكان دەخنكن و ناگنــــ دوند....ھموومان ھوڵ دەدەیــــن بگین ترۆپك، من ھســــتم كرد لــــ وەچو نوەی مــــن بفیعلی چندان كس ھن كاردەكــــن، دەقی جوانیان ھی، ھنــــگاو دەنن....دەیانــــوێ بۆن بۆ م وشانم ئب ،لوتك نھیوادارم بگ ،لوتكزۆر لناوەنــــدی ئدەبــــی و رۆژنامگری زۆر

بكاردت، فالن لوتكی، فالن زۆر.....ئم ئگــــر ئزموونی گۆران بنین برچاوی خۆمان گۆران ئو ئزموونی، پویست ئوانی دەقی خۆیان دجوونوە، یان ئیســــتك بكن، یان شیعرك ننوسن دووبارە كردنوەو یاخود خراپتر بت لو دەقی پشــــتر نووسیویتی، لســــردەمی گۆران دەیان كس شاعیر بوون، دەیان كس نووسینیان نووسیوە، بم تنیا گۆران و چند كسك مانوە، دەتوانین بن گۆران ئگر لناوەڕاستی بازنك ب، لچوار ،یك بوونیان ھسند كش چكدەوری بازنئیدی دوای ڕاپڕین بواركی دیك بۆ من ڕەخسا، ئویش كاركــــردن بوو لســــر رۆژنامگری نھنی كوردی، ھســــتم كرد بۆشاییكی گورە لم بوارەدا ھیــــ، دەتوانم لرەوە نوزادك دروســــت بكم بۆ خۆم، لڕاستیشــــدا وامكرد، ئوەیــــ ئســــتا ھمــــوو ئــــو لكۆینوەو نووسینانی كلسر رۆژنامگری بتایبتی حزبی و نھنی و سیاســــی نووسراون زۆربیان ئاماژەیان ب نووســــین و ســــرچاوەكانی من داوە، شیعر دەنووســــم، كاری رۆژنامگریش دەكــــم، ئو نموونانش ل ئدەبی ئورووپی گلك زۆرن، بــــم مرج نیی بوگوتینی دون شیعرم دەنووسی ئمۆش بنووسم، بو گوتین سستی دون و ك (١٠) ساڵ لموبر

ل رۆژنامگری ئیشم دەكرد، ئمۆ بھمان شوازە سســــت كاربكم، دون وەكو دەستی رۆژنام ك لــــندران، وەكــــو كارمنووســــئیشم دەكرد، ئمۆ توژینوەی ڕۆژنامگری دەنووســــم، بدواداچوون و پشــــكنین دەكم، ل ھر شــــونك ك بینیم بۆشاییك ھیو مژووی ئدەبی كوردی و رۆژنامگری كوردی پویســــتی ب من، لوێ كاردەكم ئســــتا بۆ نموون (٧) ســــا ل دەرەوەم بشــــوازكی لســــر كار دیك دیك...ببیركرنوەیكــــی رۆژنامو كار لسر ئدەبیات و شیعر دەكم.

،یدەب و رۆژناموانیش ئوەرەكرد، ئدوو ت باســـت ل*ئـــو تـــوەرە لكـــوێ دەگنوە یـــك، لكـــوێ لك جیا

دەبنوە؟-بڕای من ھردووك یكتــــری تواو دەكن، ئگــــر ئم ســــرەتای شــــیعر بگڕنینوە بۆ ئــــو دەقانی كــــ ئمۆ ناومــــان لناوە ل ،پــــوور، فۆلكلۆر یان خاونیــــان نییلككوێ بوبوونتوە، وەكو ئوەی ســــرزاری خك، ك ئستا ھموومان، بوینت خاوەنی ئــــو دەقان، بــــو واتایی نتــــوەی كورد بۆتــــ خاوەنی ئو دەقانــــ، ئمش بۆ ئوە دەگڕتوە، ك ئــــوكات رۆژنام نبووە... نووســــراو نبووە.....ئمــــۆ ئــــم چــــاپ و نووسینان وایان كردووە ئم دەقان خاوەنیان ھبت، بۆ نموون ئم ل نو ئدەبی كوردیدا ،یریری ھلی حر عســــكمان لیشــــكئیدی كۆمك دەق بوبوونتوە و چندین بۆچوون قسی لســــرە، یكك دەیدات پاڵ ئم و یككی دیك دەیدات پاڵ ئو، بمجۆرە تا ئســــتا ھیچ حقیقتك نیی، ك لچند دەقك بترازێ بیدەین پاڵ علی حریری یان م شــــتانوە ئداخردەشــــانی و... بلی بع رۆژنام م رۆژەوە، كل و بوونكمووی تھ ت، كشی بوازە سادەكشر بگیدابووە، ئپوەكو تابلۆیك ل شارە گورەكان ھدەواسرا، ك ناویان دەنا رۆژنام، دەتوانین بن لووە پیوەندی ئدەب و رۆژنام بدۆزینوە، لووە ئیتر دەزانین، ك رۆژنامو ئدەب تواوكری یكترین، یككیان ئوە ھواڵ بودەكاتوە، ئوەی دیكشیان تایبت بنووسین، بتایبتی بخكی دەقنووس: چیرۆك، شیعر....ئگر بت و ئم رۆژنام لدەق داببین، مبستم سردەم كۆنكی، كوات دەقك بونابتوە ش كت، رۆژنامی ون دەبكوە خاوەندیسانسرەتا ئدیب و نووسران بڕوەیان دەبرد، ئگر ئوان نبوونای، رۆژنامش ئو رەوت واتدەبینــــی، كخۆوە نی بكردنشــــو گ

دەتوانین وەكو بابتكی بیركاری (جبر)ی لكی بدەینــــوە: (١+١=٢) ئو دووەش ئوە یككیان

.دەبوی تریشیان ئو ئیرۆژنام*دەكرێ دوای ئم ھموو گۆڕان و پشكوتنی رۆژنامگری كـــوردی دوای ڕاپڕیـــن، براوردك بكین ب رۆژنامگری

ھندەران، لوانش سوید، كتۆ لوێ دەژی؟-بھیچ شــــوەیك ناتوانیــــن رۆژنامگری بــــراورد بكیــــن برۆژنامگــــری كــــوردی ھندەران، لھموو ئو رۆژنامو گۆڤارانی ی، كوانڵ ئگــــمریكاو لوروپــــاو ئئ لكوردەكانیش دەری دەكــــن، براورد ناكرت، لبــــر ئوەی ئمــــ دەب بگڕینوە ســــر ــــرە دەبــــرە، باگراوندی ئباگكراونــــدی ئ ســــتوتی جوگرافی كوردســــتان وابكھببكین، بگومــــان ئم ھكوت كشــــیكی زۆری بــــۆ دەســــتداری كــــوردی و بۆ ڕەوتی كوردستان كردووە، دروســــت پشكوتنكتان كوتۆت پگیكوە، بڕای من ئم ناتوانین لو گوتین زیاتر پرە ب ڕەوتی رۆژنامگری كوردی بدەین، لــــڕووی چی؟! لڕووی ئازادی ڕۆژنامگــــری و بیركردنــــوەو پرەپــــدان، رەی پوە بتوانین پكنیكڕووی ت لــــ ڕەنگبدەین، لبــــر ئوەی ئســــتا چندان مۆدل ی، كو پنتتی ئــــتایبب ،تو رۆژھلــــكوردستانی تكوتووە، مۆدلك ھی بناوی كی دیكلرانی، مۆدری ئگــــلی رۆژناممۆدمۆدلی رۆژنامگریی توركی، ھروەھا عرەبی ك لق و پۆپی لئیســــالمیش دەتوانین كۆم

جیا بكینوە، بداخوە ئو سیســــتمانی، ك ئــــو وت بڕوەی دەبــــن، دیموكراتیان زۆر ناشرین كردووە، ھركسكیان بۆخۆیان پناســــیكیان بۆ دیموكراتی دانــــاوەو ناوی لناوە ئــــوە دیموكراتیی، مــــن نازانم ئگر ڕەوتك ڕەوتكی ئاینی فیندەمانتایستم بت، چۆن باســــی دیموكراتی دەكات، ئوە دوو شتن توركیاش با ل كتری جیاوازن، لــــیزۆر لئســــتنبۆل دەیان رۆژنامی ئــــازاد دەربچن، بم تۆ وەرە ســــیری بشــــكی كوردستان بك، بشــــكی وران، خك قسدەكات.....دن ناو شــــقام، تا ئستاك كۆمك ھزو ڕخراو پشــــگرن، بۆ نموون تا ئستا لوێ ،كوردســــتانی باكوور ئــــازادی حیزبی نیی لھیچ حزبك نیی ل كوردســــتان ناوی كوردو كوردستانی پوە بت، بداخوە كوردستانیش پگكی وای، ئم لــــرە ھاوارك دەكین، بم ئو ھاوارەی ئم تكوە بھناسكانی ئرانی...بھناســــكانی توركی و ھناسی عرەبكانی ئو وتانی، ك ناویان لخۆیان

ناوە ڕكخراوی دیموكراسی....پرسیارەك لرەدای: ئایا دەستداری كوردی ڕــــگا دەدات ئمــــ ڕۆژنامیكــــی ئورپیمان ھبت، نخر. بۆ؟ لبر ئوەی كوردســــتان تا ئستا كیانكی سربخۆی نیی، ل ھموو الیكوە دوژمنكانی چاویان تبیوە، ب ھیچ شوەیك ڕگا بكوردســــتان نادەن، نك بۆ دەوتكی كــــوردی دابمزرنی، وا ڕگا نادەن قزایكــــی وەكو موخموور بگڕنیتوە ســــر ھرمی كوردستان، من ڕزم بۆ ئو ڕۆژنامانی لرە ھن و ناویان لخۆناوە ڕۆژنامی ئھلی و ئازادو....ناوی دیك، زۆربی زانیارییكانی ،یلوروپــــی ھئ رۆژنامگــــری لســــر زۆربیــــان نازانــــن رۆژنامگــــری ئوروپی چییــــ؟ زۆربیــــان زۆر نامســــئوالن ھواڵ بودەكنوە، ئگر بت و خككی شــــارەزا ھبت و ئم یاسایكمان ھبت، ك بداخوە ئو وتی ئم ھتا ئســــتا یاسایكی ئاوا نیی، ســــنوورك بــــۆ بیركردنــــوەی خراپ دابنت، ھست دەكم ھندك رۆژنامنووس ھی بدەســــتی ئنقست ھندك شت ئكن دەیانوێ دەستداری كوردی بروژنن و وایان لبكم بھرشوەیك بت وەمیان بدەموە، ئم یاســــایكمان نیی ڕیگا لبیركردنوەی

خراپان بگرت.*كوات دەبت ھلكی سوور ھبت، ھلی سوور بمانای سانســـۆر و پش پگرتن و خنكاندنی دەنگكان نا، بم

دەبت ھلكی سووریش ھبت؟-ببورە من لگڵ ھلی سوور نیم، تۆ شتكت ھی ناوی ل دەنیت ئاسایشــــی نتوەیی، كامــــ لو رۆژنامنووســــ گنجانــــ دەزانن

ئاسایشی نتوەیی چیی؟خولكیان بۆ دەكموە، باسی یاساكانی ئو وتیان بــــۆ دەكم، ك پۆلیــــس لم والتدا دەتوانت لســــر یاســــا پراكتیكی بكات، لم وتدا ڕزك لنوان رۆژنامنووس و یاسادا نیی، من لگــــڵ ئوە نیم ھلی ســــوور یان رەقیب ھبت، بم ئو برادەران لچمك و مانای دیموكراتی و پراكتیزەكردنی دیموكراتی ل كۆمــــگا تناگــــن، بھیچ شــــوەیك لدەرەوە رۆژنامنووس زانیاری نافرۆشــــت، زانیــــاری وتكی نافرۆشــــت، ئــــوەی من پیشــــكی رۆژنامنووس دەیبینــــم، لــــرە ،ك نییت، یاســــاینكاردخراپی بخۆی ب ل ــــت، رۆژانبگر وازانو شــــــــگا لڕ كھفتنامــــ و رۆژنامكانی كوردســــتان دەیان زانیــــاری بودەكنوە، ك دوژمن و ناحزانی كورد ســــوودی ل دەبینن، ئگر چی خكی كوردستانیش سوودی ل دەبینن، ئوە نزیكترین نموونی، ك تۆ دەتوانیت رۆژان داوا لسر ئو رۆژنامنووسان برز بكیتوە، بۆ ئوەی بیانــــی ڕاپچی دادگا بكرــــت، ئیدی دەبینین لســــرەوە بیاڕك دەردەكات وەك لبووردنی

بۆ دەربچت، ئیدی بم شوەی وەك حاتكی عشــــایری دەكوتوە و چارەســــردەكرت، بــــڕای من ئوانی ئمــــۆ ناویان لخۆناوە

رۆژنامی ئھلی، زۆربیان ئیستیفزازین....رۆژنامی ھانــــدان و، لكاتكــــدا رۆژنامی ت، كدایــــك دەب ئیســــتیفزازی و ھاندانن ل

دەست و ڕژم نا دیموكراتی بت.* كوات لرە دیموكراتییت نیی؟

-من ناتوانم وەمی ئو پرسیارەت بدەموە، ك حكومتی ھرم و دەستی یكتی و پارتی دیموكراتیــــن یان ئمن بجــــدی لبر ئوەی لرە ناژیم و پرســــیارەكی قورســــ، دەتوانم لناو كوانیك بم ھناسیكی دیموكراتی لرە ھی، ئو خك دەتوانت ســــوود لو حاتكی وەربگرت، دیموكراتیی ناســــھدیكــــ حاتی ھانــــدان و ورووژاندن(تحریچ) تۆ بۆی ئیســــتیفزازی دەكیت، بۆ ئوەی ئو م نییشــــوە، ھیچ كتئاگاب ب تدەســــحاتی ھاندان ھی ل رۆژنامگری كوردی، تۆ ك ھاندەدەیت، شــــقام و خك....شقام لك ھاندەدەیت....ل دەســــت و حكومت، بــــم تۆ دەبــــت ئلترناتیڤكت ھبت، تۆ ئگر ئلترناتیڤت نبت، نیشانی پرسیارت ل رۆژان ی تۆ، كو ھاندانر ئس تدەخررۆژنامكان خك ھاندەدەیــــت برامبر ئو دەســــت، من بیانی ئلترناتیڤك ھبت دەســــتی بۆ ھدەبم، بم ئلترناتیڤكی تندروســــت بت، من دەزانم ئو دەســــتی

كوردی گندەی دەیوخنت، ئمۆش نبت بیانی.....بیانییكــــی زووش دەیوخنت، خۆ دەستی كوردیش ئوە باش دەزانن، بم دەستدارتی كوردی لبر ئوەی یك كخوا بڕوەی نابــــات چندان كخوا دەســــتیان بدەستوەی، ل ھر شارو شارۆچكو گوندك كخوایكیــــان داناوە، بۆیــــ ئمۆش نبت لئایندەیكی نزیكدا ئو دەست دەڕوخت، ئگر بزووتریــــن كات بخۆداچوونوەیكی جدی ژرخانی گندەییــــكان نكن، ئینجا كر ھانــــدان، ھاندانوە ســــمڕبــــا من بگبــــا ئلترناتیڤــــی ھبت، من لــــ ھندك وە، كگومان تــــوتوومنــــووس كرۆژنامئوانــــ دەیانوت حیزب دروســــت بكن، خۆ ڕەوای با حیزب دروست بكن، با خك ئازاد بت، بم تۆ دەبــــت برنامیكت ھبت، ئمۆ شتك دەنووسیت نابت بۆ بیانی لی پشیمان بیتوە، ئوە كی كاری رۆژنامنووس بگورەی ئاووھوای سیاسی و قوڕگی زینی ســــركردەكانی حیزب ھواڵ بنووست، ھواڵ بریتیی ل شــــوەیكی ماتماتیكــــی، وەمی وە لئ وە، كوت پرســــیار دەدەیتش حشھموو دنیا باوە، رووداوەكان، شون، بۆچی؟ ئیتر وەمی ئو پرســــیاران دەدەیتوە، بم رۆژنامنووســــی كوردی ل الپڕەی یكم یان ل الپڕەكانی ھوادا داڕشــــتن دەنووســــت، ،وروپادا شــــتی وانییكانی ئرۆژنام م لبئوان پرانسیپكیان ھی كاری لسر دەكن، رۆژنام ھی تاسر ئســــقان لیبرال، بم ھیچ كاتك شــــتك بوناكاتــــوە، ك بۆنی سیخورتی لبت بۆ وتانی دەرەوە، ب ھیچ شوەیك شــــتی وا قدەغ نیی، ڕز لنوان پۆیس و یاسا لالیك لگڵ رۆژنامنووس لالیكی دیكوە، یاســــایك داڕــــژراوە لم وتان، یاســــای ئــــازادی تاك یان یاســــای ئــــازادی بوكردنوە، یاســــای رۆژنامنووس نییــــ، یاســــای تاك ھیــــ لگڵ یاســــای ئازادی بوكردنوە، ئو یاســــای داڕژراوە، رۆژنامنووســــیش بر لوەی ل رۆژنامیك كاربــــكات یان پــــش ئوەی شــــرەفی ئوەی پبدرــــت پی بگوترــــت رۆژنامنووس، ئو یاسایی ھموو ھگو وەرگ كردووە و لو سنوورە ناچتدەرەوە، من نموونیكی دیكت پبم، ئســــتا ئو برادەرانــــ، ك رۆژنامی ئھلی بڕوە دەبن زۆر ســــیر ل سیاست و حیزب گیشــــتوون، وادەزانن سیاســــییكان ھیچ دەست ناخن ناو كاروباری رۆژناموە،

.....وانیی* چندیـــن رووداو ھیـــ لـــ دنیـــادا روویـــداوە، ئـــوە سیاسییكانن ھلك بۆ كاری رۆژنامنووسان دەكشن، دەن كاك ئو ھل مبزنن، لبر ئوەی سروەری وتكتان تـــوتـــان دەككتوەی ور ئـــبـــدەســـت دەدەن، للمترسییوە، وتكتان تووشی كارەساتك دەبت، ئوە ھستكردن ب لپرســـراوتی الی رۆژناممووسكی بیانی و ھستنكردن بو لپرسراویتیی الی رۆژنامنووسكی كورد

نابینیت؟ وە كردنپرســـینل ســـت بو ھرەدا ئل -نیی، ئم ھو كم و كوڕیی بۆ دەســـتی كوردی، پیوەندیكی ڕاســـتوخۆی ل نوان دەست و رۆژنامنووسان روانكی راستوخۆ لنوانیاندا نیی، ھموو رۆژنامنووســـك ت بر موعارەزە دەزانرامبنی بالیخۆی ب ب رۆژنامنووس حیزبیكانیشـــوە خۆیان وتانو دەســـكئ ی كموعارەزە دەزانن، ئدەپارزـــت؟ ئی ك ئو وتـــ دەپارزت؟ بتایبتی ھندك رۆژنام ھی، ك كۆمك زانیـــاری زۆر ھـــ، دەن لـــ ئوروپا وا بوبۆتوە لرۆژنامكانیان بوی دەكنوە، ئـــوەی ئمۆ ھیچ ئاگای لـــ نیی، ئوەی ئمۆ ك رۆتانای ببینی تواو ئیتر، دە ئیدی ئمی ئوروپا. من زۆربی بژەرەكانی ھواڵ ل تلفزیۆنكانی ســـوید دەبینم، بڕاستی ھواڵ پشـــكش دەكن، خۆیـــان دەرناخن

بژەری ئم ل تلفزیۆنكان خۆی پشكش جیاوازییل ككوە یواڵ، ئك ھدەكات نكمالییـــكان، راســـتوخۆ ئویش خۆ جلی جـــوان و رـــك و پك لبـــردەكات، ئوەی دەیلم با لســـرم نكـــوێ، ھر ھموویان وانین، جیـــاوازی لنـــوان رۆژنامنووس و ت، راســـتوێ ناكررەو ئری ئگـــرۆژناملرە تكنیكی چاپ زۆر پشـــكوتووە، نك ری، بـــۆ نموونگـــكنیكـــی كاری رۆژنامت یـــرەش ھوتووی دیجیتال لشـــككاری پلوش ھی، یـــان ئامرەكانی كۆمپیوتر، ك بكاردن ھمان شت، تا ئاستك ئوانی مم ئوتووترن، بشـــكـــك پمدەرەوە كعقـــی كاری رۆژنامنووســـیمان تا ئســـتا ،نووسی چییی رۆژنامالوازە، نازانین پیشوەك ئوەی ئوروپیك بیـــری لدەكاتوە، مـــن ناشـــموێ ببین بـــ ئوروپـــی، بم پرســـیارەكی تۆ ئاوای، چونك ل پشوە باسی بارودۆخی ھكوتی كوردستانم كرد، ئم لكوردســـتان ناتوانین ئوە بكین، من ئوەم لسای (١٩٩٢) ل رۆژنامی كوردستانی نوێ نووســـیوە، لوێ وتوم: ئم ناتوانین مۆدیلكی دیموكراتی نموونیی لكوردستاندا پشـــكش بكین، السایی ئوروپا بكینوە، چونك لچواردەورمـــان بكۆم ركخراوی سیاسی و دەستی دیكتاتۆری و چاو تبینی

.داگیركارانبشی یكم

نووس و یاسادا نییوان رۆژنامنك لزدا ڕتم ود: لحملی ئوزاد عن

ل دەرەوە ب ھیچ شوەیك رۆژنامنووس زانیاری وتكی نافرۆشت وئوانی ئمۆ ل كوردستان ناویان لخۆناوە رۆژنامی ئھلی، زۆربیان ئیستیفزازین

نوزاد علی ئحمد - ھولر - ٢٠٠٩/١/١

٢٠٠٩

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كانی

(١٠٩

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٨ ری

نبافرا

ب

23

شخ سربست برزنجیشــــخ حســــنی برزنجی كوڕی شخ محیدینی شخ كریمی كۆی ل نوەی شخ حسنی گزەدەی، كسایتییكی ناسراوو شاعیركی بتوانای بنمای شخكان، ل ســــای ١٩١٢ ی زایینی ل شاری كۆیی شاعیران چاوی بدنیا وە نیردراوەتییمندار لناوە، ھھبرخونــــدن لمدرەســــی ئایینی و ســــركوتووان قۆناغكانــــی بیوە، شــــخ موحیدینی باوكیشی شاعیركی زۆر لھاتــــوو بووە بنــــاوی (نیھانی ) و ســــید ئحمدی مامیشــــی بھمان شوە شاعیر بووە بناوی ( حوسینی ) ھروەھــــا پووریشــــی( زەینب خان )ی خزانی مامۆســــتا مال عبدوی جلیزادە شــــاعیركی بھــــرەدار بووە

زینناوی حبجگ لوانیش خای شاعیری نتوەیی ونیشتمانی(شخ عبدولقادر برزنجی ) نازناو (فیغانی ) بووە، ئمش ئوەمان ن لسخ حین شب بۆدەردەخا، كپروەردەبووە، شاعیران بنمایكی بۆی ھر بســــلیق لھرزەكارییوە سودای شیعرو شاعیران بووە و دەستی بھۆنینوەی شــــیعر كــــردووە، وەك زۆربی شاعیران لسرەتادا بشیعری خۆشویستی لو میداندا ئسپی خۆی

: كیدا دەھۆنراوەیل تاوداوە، بۆیبۆم ھكــوێ ئاخۆكی تۆم لوتفی ئینتزاری ئختری بختم تلوعی ب لنو بورجی محاقشــــخ حســــن لبرئوەی تاقانی باوكــــی بووە زۆری خۆش ویســــتووە، ھر لتمنی منداییوە ب كاك سید بانگی كردووە، ھركاتــــ بیان گوتبا كاك سیدی كۆی دەزانرا مبست لی

.دینخ موحیش (نیسخ حش)شخی خاوەن ھستكی ناسك، سرەڕای ك ئایینوە، بمســــلی قابوونی مورشدی تریقتی قادری بووە و موریدو

دەروشی زۆری ھبوون، لو بوارەشدا جی رزو تقدیری زۆربی چین و توژە بۆ ناوچكبووە، كۆمالیتییكانــــی ل یان كككیتوف لسئیرشادو تسردەمی باپیرەگورەی( شخ ئحمدی راجی ) یوە دروستكرابوو وەك ھموو سیلســــیلی ربازە پیرۆزەكی ( قادری ) توانیویتــــی رۆی ئیرشــــاد بگرێ و دەروشكانی ل عشیرەتكانی (شوان و شخ بزنی و سایی و خۆشناوەتی

و دەشتی ھولر ) بوون.شخ حسن لسر كارو كردەی ھندێ بناو شخ وكۆلك سۆفی لسر زیكرو لخۆدان و بیدعتی ناشــــیرین بناوی دینــــوە خزابوون تریقــــت و ناوی سین ش و سۆفییتی ودەروخایشــــپــــاك و بگردەكانیان لكداركردبوو، دەنگی ناســــانو خوانئــــ دەربارەی لكۆپلیكی برزدەكاتــــوە ناڕەزایی

: كیدا دەنج خشتپبۆسما چــووم ئ وایــ ئیدعای سۆفی مامپردەنمــا عرش بۆ چووم تاوەكو پای پایخودا زاتــی دانیشتووە دانیشتووە، شخ ك دیم

خوا لخوارشخ بوو وتی ڕگم بدە بۆ ئیھتیدائــوان؟ موسومانن ئایا پندا تریقی شخ شخی شــــاعیر لبواری كۆمیتیشدا و پایتــــی و پلــــریحوكمــــی راببئایینییكــــی جــــی متمانو پرســــی میشــــھ و بــــووە كســــایتییكان بۆچارەســــری گرفت كۆمیتییكان دەچوون خزمتی و ھیچ كاتك دەستی بڕووی كســــوە ندەنا و ب ئومدی

ندەكردن.كاك ســــیدی شــــاعیر زۆری حــــزی لخوندنوەبــــوو، زۆربی كتبكانی شــــرح و عقیــــدەو كتبكانی فیقھو تســــوفی موتا دەكرد، بــــۆ ئوەی لــــو مســــالن لكاتــــی گفتوگــــۆو لبواری ،نمدان موناقشــــكردندا شــــوە شیعری بھمان شیعریشــــدا زۆربی شاعیرانی وەك:( نالی ووەفایی و حمدی وپیرەمرد و نیھانی و حوسینی وصافی ) زۆری تری عرەبی و فارسی و توركی لبربوو، بوردی ماناو لوغزی شیعرەكانیانی شیدەكردەوە ھر ئوش وایكردبوو ببت شــــارەزایكی باشــــی زمانكانی عرەبی و توركی و فارسی، لھۆنراوەی گ فارسیدا كتی لتایبببپزو پمانای ھی ئوەتا لدركیدا

: دەــن ــی ــــــی زەم ــــی ڕووی ـــــادە ئ ــــك ب قــیــمــتــی یـــوزار ــم چـــون ھ ـــم شــیــعــر خــان ـــی خـــــورەم ھ مشــــخ حســــن لدەریــــای شــــیعری تسوفدا وەك شاسواركی ب ون لو میداندا زیرەكانــــ مانندی نبووە، بونی گورە شاعیران و مورشیدان لو نزرۆی دامركتی تامبوارەدا توانیوی

:كیدا دەكۆتایی ھۆنراوەیلئگرچی (عاصم ) كی ڕووسیاو ب یارو یاوەرمامئومدم زۆرە چونك كلبی قاپی غوسی گیالنیـم نی باوكی دڵ ماگن لســــخ حشگونــــدی ھرەجی گورە بۆالی شــــخ مارفی مامی باوكی پاش چند ســــاك

كباوكی ل ( ھرەجــــ ) كۆچی دوایی دەكات دەگڕتــــوە شــــاری كۆی پاش ماوەیكی كم دەگوزتــــوە گوندی ( قسرۆك ) ی سر بناحیی (ئاغجلر) تــــا لســــای ١٩٥٦ زایینــــی پاشــــان دەگڕتوە شــــاری كۆیــــو تمنكی چواردە ســــای دیك لكۆی بڕێ دەكا تاســــای ١٩٦٧ زایینــــی ئینجــــا برەو شــــاری ھولر دێ ونیشتج دەب تا لبــــرواری ١٩٨٠/٩/٢٩ بــــۆ یكجاری لدنیــــای بوەفا كۆچ دەكاو لســــر وەسیتی خۆی دەیبنوە بۆ گۆڕستانی (شــــخانی ھرەج) والی باوك ومام و ئامۆزاكانی بخاك دەسپردرێ لدوای خۆی دووكوڕو چوار كچی بۆ نیشــــتمان رزنجیان جی بــــماوەو بنتو ندەھ، كوڕەكانی ھریك ل ( شــــخ جعفر ) مورشــــدی تریقت وخاوەنی تكیــــی (شــــخ جعفــــرە) لگڕەكی ك (بدوخ عش)ر وولی ھتحمپسپۆڕكی بواری كشتوكای وئندازیاری

.نشینستا خانكشتوكاڵ بوو ئ

شــــخی ( عاصم ) دیوانكی شــــیعری دەستنووسی ج ھشتووە، ك زۆرینی ھۆنراوەكانــــی كــــوردی لخۆگرتووە، رزبندی ھۆنراوەكانی بپی پیتكانی ئبجــــدی ھۆنیوەتوە، كــــ ئوەش شارەزایی و لھاتوویی شاعیر دەردەخا.برزنج وەك شون و مركز، شخانی برزنجش وەك خاوەن تكیو مقام و مورشــــیدكاریگری گورەیان لسر دڵ و دەروونی شــــخ حســــن بووە، ئوالدانی لھۆنراوەیكیدالسر بۆی

:دە رزنجبرزنجوالدی بموو ئزالی دەشتی قورئانن ھغرزنجوالدی بموو ئحری عیرفانن ھنگی بھننومایان لتكیاندا تمجیدە ســی شوعاعی رزنجوالدی بموو ئوجی دەریا وان ھی منو بمقاماتن لگوزاری ینینحوس رۆی ھموو رزنجوالدی بموو ئز پاكن چ چاالكن ھرەگ واو نابت تزارانی وەكو من قنووسینی ھبرزنجوالدی بموو ئعریفی ھواوی وەسف و تتك عاصم خادیمی دەرگای حوسین ئی شھی لوالرزنجوالدی بموو ئدی زۆرە بۆ لوتفی ھئوم

گەن

ڕم

ھ

شــــخی ( عاصم ) دیوانكی شــــیعری دەستنووسی ج ھشتووە، ك زۆرینی ھۆنراوەكانــــی كــــوردی لخۆگرتووە، رزبندی ھۆنراوەكانی بپی پیتكانی ئبجــــدی ھۆنیوەتوە، كــــ ئوەش شارەزایی و لھاتوویی شاعیر دەردەخا.برزنج وەك شون و مركز، شخانی برزنجش وەك خاوەن تكیو مقام و مورشــــیدكاریگری گورەیان لسر دڵ و دەروونی شــــخ حســــن بووە، ئوالدانی لھۆنراوەیكیدالسر بۆی

رزنجوالدی بموو ئزالی دەشتی قورئانن ھغرزنجوالدی بموو ئحری عیرفانن ھنگی بھننومایان لتكیاندا تمجیدە ســی شوعاعی رزنجوالدی بموو ئوجی دەریا وان ھی منو بمقاماتن لگوزاری ینینحوس رۆی ھموو رزنجوالدی بموو ئز پاكن چ چاالكن ھرەگ واو نابت تزارانی وەكو من قنووسینی ھبرزنجوالدی بموو ئعریفی ھواوی وەسف و تتك عاصم خادیمی دەرگای حوسین ئی شھی لوالرزنجوالدی بموو ئدی زۆرە بۆ لوتفی ھئوم

گڕانوە بۆ پخاوسـیپوشۆ خدر قساب

زۆر باسی جووت كوشكی (مونتزەر سرۆك بۆ چۆن ك كراوە ئلزەیدی) لڕاستی ڕاوەشــانــد، میوانی (بۆشی) یان پ خستن سر و داكناندن پو پ برامبر ب میوانی دۆست و ئازیزان ،ناشرین و ــادروســت ن و ڕــزی بــ ژی، كو بۆ میوان بھاوپ خاسمنخۆی نیشانی دواكوتوویی و ل دەست دانی ڕاستی و بھایی و ڕەوشت، میوانی بچووك كــردەوانــ بم بڕز ــورەو گنابتوە، گر كمك ھوست بكین خۆی ل ك (لزەیدیئ ) یزیڕ م بئ تووڕە بوون و ھات و ھاوار نیشاندا بعراقییكان تمسیلی خۆی بۆچوونی ب ــراقــی، كــــام عــ ـــات، بــم ك دەكجۆش بعسییكان پۆگرامی برنامو ر لت، توڕەبوون و ھات و ھاوار ھكراب(سدام حوسن) فرمانەوای سرەتای ك لسای (١٩٧٩)ك چۆن ل نو ھۆی كۆبوونوەكان دەیان كسی ل ھاوەنی خۆی ب شق و ھات و ھاوار راپچ كرد، ئوەمان دەھنتوە یاد، ك بعسییكان ھر لسرەتای حوكمیان بدرژایی (٣٠) ساڵ زیاتر لجیاتی جووت پیووكوش جووت ناپام و جووت برمیل لبارووت بۆ سر خكی كوردستانیان دەباراند، جــووت ك وت و بــجــووت مــزگــ بــپیشی دیارە دەڕوخاند، نیسكانیان ھر كۆبونوەكان ل بعسییكان جگرە تبی تگرتنی ھاوارو و ھات كلتووری مئ ك ســركــردەكــان، لیان و بت میوانی كات كانعسییببچن میوانداری لجیاتی زمان و قمی گوڵ و دەستواژەی جوان پالو و كوش لماندیان كدیاری، س تدەكر بو ت ب تنھا بعس باوەشی بۆ گڕانوە ھوتاف و نووسین و تیرۆركردنی خكی پالو ڕاوەشاندنی بۆی نابت، سڤیل توندوتیژی (ئلزەیدی) ك نلمدەسبعسیایتی و دەمارگیری بعسییكان سانی ل یــادم دتوە ،ــنــدەوروژفرمانەوایی بعس بسردانك بۆالی برادەركم ل شاری (العمارە)ی باشووری یر بوو، ژنس ند زورم پراق دەیخوععرەبكانی ئم مملكت ب پخاوسی ك دەبـــوون، كۆستر و پاس ســواری رەوەشی تیابوو، بۆیكان ساردكپاس ك سلماندی، بعسی ڕۆژنامنووسی دەبت ب پخاوسی بۆالی باوەشی دایكی بگڕتوە، ژنانی خواروی عراق دایك و خوشكی (ئلزەید)ی بوون، ك لنو ئوە دەگــڕان، پخاوسی ب شارەكان دەسلمن، ك ڕەچلكی ڕۆژنامنووس

.خاوسییوش و پك ب فرچكیان ب عس، ككلتووری ب یمئژیانی دیموكراسی و سربستی و ھات ستا لئ ئازاد، ك و ھاوار و قلمی عراقی عرەبی بڕەوایی خۆیان دەزانن، سربازەكانی كوشی لژر ھمووی مارنزی ئمریكی و دەبابكانی بریتانی كوردستان ئـــازادی ھــوای و كــش و وەكو دەیانی ك ھات، بۆیان بدیاری (مونتزەر ئلزەیدی) شانازی ب عراقی

فیدراوە دەكات.

سبارەت برەوشی پروەردەو دروست بوونی سدان ركردنی، كدان بۆ چارەسوو گرفت و ھشـــكخوندنی كوردی ل شاری خورماتوو بسرەكیترین كشـــ دەناســـرت و ئاســـتی مامۆســـتا لكاتی وانوتنـــوە لناوپۆلـــدا و نبوونی چاودركی قوتابخانـــكان چاودریكردنـــی بـــۆ تایبـــت لشـــارەك، بتایبت قوتابخانكوردییكان و بوونی رژەیكی زۆر ل قوتابیی دەرنچووەكان نوەردانی الیندندا و دەســـتی خومســـائ لسیاسكان بۆ ناو پروەردە و كۆمك پرسیاری گرنگی دیكـــ، رۆژنامی(بدرخـــان) رووی كردە رشتیار لرپد سحمزمامۆستا ســـامان ئڕببشـــی پروەردەی خورماتوو و ئم پرســـیارانی زیان بڕوەدا بر ئـــرامببكرد، ل ئاراســـتسنگكی فراوانوە وەمی پرسیارەكانی بمجۆرە

دایوە:-عومرئاوارە -خورماتوو* تۆ وەكو سرپرشتاركی پروەردەیی، تاچند رازیـــت برامبر برەوشـــی خونـــدن، بتایبت ت وایشـــاری خورماتوو،پندنـــی كـــوردی لخو ی، كو ئاســـتئ یشـــتۆتندنـــی كـــوردی گخوخزمت ب قوتابـــی كوردبكات یاخود ل قۆناغی

سستیدا خۆی دەبینت؟- بــــۆ وەمدانــــوەی ئم پرســــیارە چندخاــــك دەخمــــڕوو: یكمیان ئوەی، ك ئاستی مامۆستا وەكوپویست نیی، ك دخۆشكربت بۆ بھزكردنی ب ك ،شــــارەك ندنــــی كوردی لخوتواوی ب ســــر ئو وانیی ك لناو پۆلدا دەینوە زابن مامۆستاش ئگر زاڵ نبــــوو، ل ناو پۆلدا دەبت ب چی دەبت ب فوزا، لدوای ئوەش زۆرینی مامۆستا كوردەكان پالنی وان وتنوەیان ی كو مامۆستایانت ئتایبب ،نییلــــ گوندەكان وان دەنــــوە، بنماو بنچینی مامۆستا پالن دوایش مامۆستا ببوانامی پیمانگا نابت ب مامۆستا ئگرخۆی ھوڵ بۆخــــۆی ندات، من لكاتكدا مامۆســــتا بوم و دەســــایش لوكارە دابووم ئمجا دەڕۆیشتم بدوای ســــرچاوە و بابتدا دەگڕام بۆ ئوەی

ئاســــتی زانیــــاری خــــۆم برزبكموە دواتریش زۆربی مامۆستاكان لماوە دانیشــــتوون و دەوام ناكــــن، كاتك خشــــتی دابشــــكردنی وان دادەنرت بــــۆ پۆلكانی یك و دوو ســــ دەبت مامۆستایك الی كم دوو وان وەربگرت بۆ نمونــــ دەبت (ڕزمانــــی كوردی و بیركاری ) ب یك مامۆســــتا بدرت بۆ ھرســــ پۆلك، ئوەشی ئم پالنی داناوە، داینــــاوە بۆ ئوەی ئو قوتابی مامۆستا بۆنمون لوەربگرت سوودی ھی تنھا یك وانــــی وەرگرتووە، ئگر ئو ڕۆژە ئو مامۆستای نھات ئو قوتابیی ھیچ ســــوودك نابینت، بۆی ئو دوو وانی بدرت ب مامۆستا ب گوــــرەی پالنی وان دابشــــكردن، ڕەنگ دوو مامۆستا بریان كوت، لم حاتدا ئگریش یككیان نھات ئو ڕۆژە، ئــــوا ئوەكــــی دیك جگاكی دەگرت، لرەشدا ئوقوتابیی تووشی قوتابخان ســــتاكت، ئشكســــت نابھی (١٢) قوتابی ھی و(١٨) مامۆستای ھی، واتا ھر رۆژك مامۆســــتایك وان دەتــــوە، ئمــــش گورەترین

ھی تووشی خوندنی كوردی بۆتوە .شارەكل

ب شارەكل روەردەیی نییكی پرواتا چاود *مبســـتی ب دواداچوون ب دوای كشـــ و گرفتی قوتابخان كوردییكان و پویستیان ب چاودرك

ھی، تۆ لو ڕوانگیوە چ دەلیت؟- ئگــــر بمانوــــت خوندنی كوردی ل شارەكمان ســــركوتووبت، ئوا دەبت بكوین ژر چاودرەوە، ئمش دەبت سرپرشــــتیار ڕۆی ســــرەكی تدا ببینت، دەبت النی كم س چوار سرپرشتیار ترخان بكرت بۆ ئوەی شرپرشتی كارەك بكن، تاكو ئستا كســــك ل بڕوبرایتی پروەردەی كركــــووك نھاتــــووە بۆ شــــارەك و سردانی قوتابخانكان بكات و بدوای كش و گرفتكاندا بگرت، لبرامبر ئوەشــــدا (٢٩) خوندگامــــان ھیــــ و پویســــتیمان ب ھمــــوو ئاوڕدانوەك ت برشتیاری تایبرپك شی ،یھزمان و خوندنی كوردی ل كركووكوە ســــردانیكردنی بمبستی نھاتووە ل شــــارەكو قوتابخانكوردییكانی بكۆتوە ناو قوتابخانكان ئاســــتی و كــــم وكوڕییكان بزانت چیی و چی نیی، ئگر چاودری ھبت ئاســــتی زانستی قوتابیان و ئاستی مامۆستایان خوندنی كشــــوگرفتی بــــت، باش كــــوردی نابــــت، لــــ ڕووی خوندنی كوردییوە ســــر ب پــــروەردەی بابا گوڕگوڕین لكركــــووك ئوان دەتوانن دوو سرپرشــــتیار بۆ قوتابخانكانی شاری خورماتوو دابنن، ئم ب الینی

كموە دوو سرپرشتیاری دەوت. * ئمساڵ ڕژەی دەرنچو(ورسوب) و جماو(مكمل) ل ناو قوتابخانكانی شارەك زۆر زۆرە، ھۆكاری ئـــم الین بـــۆ چ الیـــك دەگڕتـــوە بۆ ئوە دەگرتـــوە كتوانـــای مامۆســـتاك الوازە یاخود

قوتابییك خۆی الواز و بتوانای؟ نھا مامۆســــتا ھۆكار نییرەدا تل -بۆ دەرنچونی ئوقوتابیی بتنھاش

مامۆســــتا ھیچــــی پناكرــــت، ئگر خانــــوادەی ھــــاوكاری و یارمتــــی قوتابییك نبــــت، دەبت خانوادەی ئو قوتابیی پیوەندی تواویان لگڵ مامۆستایان ھبت. بۆ نمون قوتابیك تریدا مامۆســــتا دەنكوان الوازە ل كی دیكسك و قوتابییدوای باوكی ئل جیاتی باوكــــی دەھن تاكو باوكی وە لتكرئــــاگادار ن كــــوەزع لــــراستی رەفتاری ئو قوتابیی و ئاستی خوندنی. من ئمیان ب شــــتكی باش

نازانم..* ئی تۆ بوات بوە ھی ئدای مامۆستا الواز

بت ل ناو پۆلدا؟ دای مامۆســــتاش الوازە. بئ ب -تایبت ئم مامۆســــتا تازان، ئوانی ك خولیان بۆ نكراوەتوە. دووســــاڵ پش ئستا ھردوو كرتی مامۆستایان شارەك كخراوی مامۆســــتایان لو ڕ دوو خولیان بۆ مامۆســــتایانی شارەككــــردەوە، ك من تدا وانــــی بیركاریم دەوتوە. ئوانی كــــ من وانم پیان وتۆتوە ل خولك ئستا مامۆستایكی بــــ لدەرچــــووەو ســــركوتوویان توانایكی باشوە وان دەنوە ل ناو

قوتابخانكاندا.* وەكو سرپرشـــتیارك چۆن دەڕوانیت بشـــی .ویستدایئاستی پ روەردەی خورماتوو. ئایا لپئاســـتكی لـــ یاخـــود .ناوەندیـــ یاخودمـــام

نزمدای..؟- ئم دەمانوت ئاســــتی پوەردەی خورماتوو ب ھزبــــت. زیاتر خزمت بكات ب تایبت قوتابخانكان. ل گڵ كانی شارەكسیاســــ نوەشــــدا الیئپــــروەردە تدەخولــــی كاروباری ناو دەكــــن. مامۆســــتاییك لــــ وەزیری ناوەندییوە حكومتــــی پــــروەردەی بۆ بھنت نووســــراوك راســــتوخۆ بارەت بروەردەی خورماتوو ســــپــــگواســــتنوەی ل گوندكــــوە بۆ ناو شار. ئمیان راســــت. ئگر الینكی

سیاسی پاپشتی ئو كسنكات، چۆن ڕاستوخۆ ل الین وەزیرەوە نووسراوی بۆ دەكرت ب مبســــتی گواستنوەی. دەبت پارت سیاسكانی ناوشار دەست

نخن كاروباری پروەردەوە.* ئم دەست توەردانك تۆ باسی لوەدەكیت....

ك باجكی دەداتوە؟- ئممانان دەدیدەینوە. مناكانمان

دەیدەنوە.* ئـــم جۆرە ڕەفتاران نابت مترســـی لســـر

ئایندەی پروەردە ل شارەك؟- ئم ئگر بشكی تایبتمان نبت .شــــارەك روەردەی كوردی لپــــ بــــ نوە. بۆ الینینــــمجۆرە دەمر بھــــكوردییكانی شارەك ناتوانن ھاوكاری مامۆســــتاكان بكن و بشی پروەردەی كوردی بكنوە ل ناو شــــارەك. بس شارەك روەردەی كوردی لوە پداخبل بیركــــراوە. لرەوە لــــ ڕگای ئم ڕۆژنامیــــوە داوادەكــــم ل حكومتی ھرمی كوردستان ھاوكاریمان بكن بۆ روەردەی كوردی لشی پوەی بكردنشارەك. تاكو ئیتر تووشی كشوگرفت

نبین.* ل كۆتاییدا ئگر شتكت مابت...؟

مامۆســــتایانی شــــارەكداواكارم ل -نھن بــــاری حیزبایتــــی ل جیاتی باری پروەردەیی بسریاندا زاڵ بت. ھستكی نتوایتی بكار بھنت بۆ بروحكی قوتابیان. پروەردەكردنــــی كوردایتییوە مام لگڵ قوتابیان بكن. نــــك بروحكی حیزبایتییوە ھروەھــــا داواكارم لــــ مامۆســــتاكان ئاستی ڕۆشنبیری خویان ب ھزبكن. ســــرچاوەكاندا بدوای بخوننــــوە. دەرەكــــی خوندنــــوەی بگڕــــن. مامۆســــتا دەكات مامۆستا. نك تنھا قوتابخان..لگڵ نــــاو پرتوككانی ئوەشــــدا كمترخم نبن ل برمبر قوتابیــــان و ھوڵ بــــدەن زیاترخۆیان

ماندووبكن و ھقی قوتابیان بدەن.

مامۆستا سامان ئحمد سرپرشتیار ل بشی پروەردەی خورماتووداواكارم مامۆستایانی خورماتوو نھن حیزبایتی ل جیاتی پروەردە بسریاندا زابت

شاعیرە ناودارەكانی كۆیلشیخ حسنی شخ محدین ناسراو ب(عاصم) (١٩١٢-١٩٨٠ز)

روونكردنوە (جھ مارفی (شخ لسر بابتك ئازیز، بدرخانی ١٠٦ی ژمــارە لبوكرایوە، لگیدا ونیكی ئرشیفی ئو كسایتییانی تدابوو، لژر ناوەكانیان بھ نووسرابوو. راستییكی بمشوەیی خوارەوەی: ل راستوە ١- شخ تایری ھج نك سید تاھیری ھج. ٢- ملیك محموود. ٣- شخ عبدولكریمی دارە خورما. ٤- شخ عبدولقادری فیغانی ناسراو ب "كاك سید" نك سید كاك. بدرخان

بۆ لیال علیئــمــجــارە بــھــار نــبــوو ســرەتــای زســتــان بوو كۆستكی ھاوشوەی دیكی كۆستكی كوردسات ژاكــاو گوكی لكوت. جوانمرگی گــۆرانــی یلم پب ندەبوو لپ ھوەری، گكانی كۆچ و كۆچباری تك بنت، دەبوو دی نرگزە كــوردســات رەنگینكی شاش ســر جــوانــكــی

نڕەنجت.لیال خانم براستی ھونی روناكی گشت ماك بوو خــۆش پمان مئ ،كوردستان لــم بــووی جژنی سری سامان لگدا بگی، نك بم

شوەی شاشی كوردسات رەش پۆش بكی.واپدەچت كۆچكت ھتا ھتایی بۆ ئارامگای ــر زوو ســردانــی ــان لــبــیــرت نــاكــیــن ھ جــوانرادەوستین، برانبرت ل و دەكین گۆڕەكت دەگرین بردەكانی پشت سرتوە لكب دەست ئو ئی ھدەڕژین بۆ پچرانت فرمسكی و لم بــووی. كوردسات كــوردو ئاشقی ك لیلی ر حاجی قادرو گۆران بمابانایباوەڕەشدا بووم گشیعركی پ شیوەنی ھاوشوەی شیعرەكانی كیفی بۆ پگیشتوییان تــازە ھیوای و مــرگ جوان

دەھۆنییوە.ل كۆتاییدا بھشت شون و دوامنزلت بت.

بینرانی كوردسات - ھولر

محمد كریم نانوائیسالمی كــۆمــاری ــا وات ئــــران، ناوەكی پیرۆزە، ناوكی ئران دەوتكی كواتا ،وەی بخۆی سر ب ئیسالمی، وەل ئفسووس ــان، ــورب ــی ق ــژن ـــی ج ـــڕۆژان لئیبراھیم حـــزرەتـــی ــی ــژن جپغمبرانی ـــورەی گ باپیرە سمایل لجژنی ــار، ــروەردگ پحاجیانی لكاتكا پغمبر، حزور ل خودا لمای موسلمان دوعای (د.خ) (حــزرەت) نعشی

ئران دەكن، كچی خروخۆشی جژن بایی پیرۆز بــاران بتۆپ كوردستان موسمانی خكی لبدەنگیی ئو وادیــارە دەكــات، ــی ــای ــی م ــســالم ــی ــی ئ ــان ــھ جــیكۆمگای بۆ شانازیی فخرو ر نا...؟! دەبوایگتی، ئئیسالمڕۆژانـــ ئــیــدانــی بــكــن، نك

بدەنگی و خۆككردن.- توركیا، دەوتكی دیموكراسی شانازی ،ئیسالمیی عیلمانی عیلمانیت و دیموكراسیت بو

دەكات، خۆیوە ئیسالمییتی و كچی ل ڕۆژانی جژنی رەمزان جــژنــی و ــان ــورب ق ــی ــژن ج و لڕۆژانی و نتوەیی نــورۆزی بۆنو گشت و شــادی و خۆشی كورد میللتی یــادەوەریــكــانــی ل ئاگر جنگی بفرۆكی دا، بردو دارو بردەدات، كوردستان دەكات كوی ــئــاژە باندەو كانیاوەكان سووتماك، خووزو باخ ڕەزو كلگو كۆردەكاتوە، ـــران دەكـــات، ھــرچــی مــڕو و

پ ـــوار چ و لــســات و ـــات مو نشین گوند ـــات، دەك قــیــان دەربدەر ئاوارەو دەوارنشینكان بزن ئادەمیزادو خونی دەكات، و خشۆك ــدەوەری ــن زی و كوی باندەو، سوتماك تكڵ دەكات، تفرو ب شانازی كردەوان بم تووناو قكردنی كوردی موسومان

دەكات، - ئی خودای گورەو میھرەبان

-ئی خوداوەندی عاردو عاسمانھۆشیان پـــروەردگـــار ــی ئ -

كوردیش بابزانن وەبربنوە، ،ئایین ھاو كوردیش ،ئینسانغزا كوشتن كورد خۆ ،ئینسانكافر دەــــن:( بیستوم ،نییكوشتن غزای، بم ب مروەتی دەوران دنیا بابزانن ،نیی باش لمنو پشتی ڕۆژــك ،ــ دەورانبگومان وەلــ ،تۆی ل ڕووی بۆ بیانی ڕۆژی ئایندە، رو�وی بابزانن .تۆیل پشتی لمنو جوانی و پیرۆزی مرۆڤ ل (ئاوەز)

دای نك ل تۆپ و تیارە.

حیكایتی شار ..ــــــوی ــــــك ــــــ تخون و سووتماك

شخ حسنی شخ محدین (عاصم)

سامان ئحمد

راوژكاری مژوو: د. عبدول علیاوەییراوژكاری زمانوانیی: د.وریا عومر ئمینراوژكاری رووناكبیریی: د. ھیمداد حوسن

راوژكاری كــلتــووری: خالید جوتیاربشی كۆمپیوتر: ئیـوب یوسـف ئبوبكـر

ناونيشان:كوردســـتان، ھولر، شقامی ئاراس،

باخانی سردارینۆرماڵ: ٠٦٧٩ ٢٥١ ٠٦٦

مۆبایل: ٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٩٦٤ +سلمانی، باخانی رەحیمی مال علی

مۆبایل: ٨٥٥٤ ١٥٩ ٧٧٠ ٩٦٤ +

بدرخان یكم ھفتنامی ئھلی ئازادە، دوای راپڕین ژمارە سفری ل ٢٠٠٠/١٠/٢٢ ل سلمانی دەرچووەو ھموو ٨ و ٢٢ی مانگك دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان ل باشووری كوردستان دەریدەكات

خاوەن ئیمتیازو بڕوەبری برپرس:حمید ئبوبكر بدرخان (٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٠)

بڕوەبری نووسین:عبدولەحمان معروف (٠٧٥٠٤٦٣٨٥٤١)

ستافی كارا:حســـن یاســـین، نـــازم دبند، كازم عومـــر دەباغ، ھمـــن جمیل،

ھوراز محمد، محمد فتاح، مسعود ئیبراھیم.

نخشساز:ئاسۆ حسن ئحمد (٠٧٥٠٤٤٧١٨٢١)

دۆســـتكی ئوروپاییم بری دوو سان ھات ھولر و چند رۆژك مایوە و خۆی و كامراكی، ھموو شت جوانكانی ئو شارەی ونگرت و ل ھموو شت گرنگتر بالی ئوەوە ئم گڕەك كۆنانی وەكو تعجیل و ســـعدوناوە و خانقا ئینجا قی درین بوو، چونك ھمیشـــ دەیگوت: (دانانی تم بینایكتر و دروســـتكردنی ئر یســـل م خشـــتانئركوپكان ل دیزاینكردنی دەســـتوپنجی دیزاینسازەكانی ئوروپایی دەچت، ئوانـــی دوای خاپووربوونی ئمانیا

دووبارە ئم وتیان نخش سازكردەوە….).چشتانكی ھاوینی گرمبوو سركوتین سر قو منیش بۆ خۆ ھكشانی خۆمان، ك گوای جوانترین ئنتیكخانمان لـــم شـــارەدا ھی و خیالفیشـــم ل قســـكانم نكردبوو. ھروابوو) بـــ بھاتریـــن كلوپلی بھـــاداری تدابوو. ك گیشـــتین نوماك ئم دۆســـت ئوروپاییم تووشی جۆرك ل سرســـوڕمان ھات و پرسی: (ئم كام ركخراوی وە برخۆمبرشـــتی دەكات؟)، منیش لرپتی سودەون مئ :ی بم گوت پەكـــبرادەرە وەرگ وە بنـــزەردەخئینجا پمگوت دەزگای (خاس ھولر) بڕـــوەی دەبات… ئم برھمی ھیالكی و توانای لرادەبدەری پیاوكی پاكی ھولریی، ك ب درژایی تمنی بدوای كۆكردنوەی ئم كلتـــوورە پیرۆزانوەی و خـــۆی و خانوادەكی بدرژایی

شو و رۆژان بناویاندا دەسووڕن و خزمتیان دەكن.برادەرە رۆژنامنووســـ ئوروپاییك دەموچاوی گرژبوو و ب نیگایكی سرسوڕھنری تر سیری كردم و لچكی باداو مئ ی بی برادەرمان كرد و گوتی: پەكوەرگ رووی لـــئگـــر ل وتی ئم بووای دنیاب گورەترین گلری بۆ دروسدەكرا و ركخراوە ناحكومییكان خۆیان سرپرشتیان ناسھ كلتوور، ب ت بكی تایب(مۆڵ) دەكرد و یان دەكرای ئاوا ب ینجینو گیف ئوە گوتی: حوە دیسانشانكھ

پرش و بوی لرە كوتوون. ل یاندیـــن، كیگكـــردەوەو ت مئ ر زوو رووی لـــھـــئایندەیـــك من مژدەیكی خۆشـــتان دەدەم، چونك ك من دەچموە كاری بۆ دەكم بۆ ئوەی بتوانم ھر ل شارەكی خۆتان لرگای ركخـــراوە خرخـــواز و كلتوورییكانوە

بینایتكی گورە بۆ ئم گنجینی دروستبكرێ.و خۆشـــحای ئوپـــڕی و گشـــاینوە ھموومـــان خۆشویستیمان بۆ دەربی… دیسانوە بناو ھموو كون و قوژنكانی ئم ئنتیكخانی سوڕایوە و ژمارەیكی زۆری

ونی فۆتۆگرافی لگرت.دواجـــار ك مائاواییمان لكاك (خاـــس) كرد، ل دەرگای چوونـــدەرەوە ئاوڕكی دایـــوە و ب حـــزەوە گوتی: من دەڕۆمـــوە، ھیوادارم زۆر ئاگاداری ئم ھیالكیت بیت و ئم

.تی تۆیمانكلتوورە پیرۆزە ئزەمن ھات و زەمن رۆیشـــت، ل ســـفری ئمجارەم بۆ كترمان گرتی م كرد، كـــم دۆســـتردانی ئمانیا ســـئباوەش ھرزوو زۆر ب حماســـتوە گوتی: كاری زۆرباشم كردووە و رەنگـــ لم زوان وەمی زۆرباشـــم پبدەنوە و

منیش ھر زوو وەمی ئوە دەدەموە.بب ھیچ موجاملیك روخســـاری ئم پیاوە لالم بووە پرســـتگایكی ئوەندە پیرۆز، بدنیاییوە دەیم ھموو ئو پیاوچاكان حز ل بوونـــی مرۆڤ و گورەیی مرۆڤ و شـــت ب بھاكان زەروریت ل پرســـتگای ئم روخسارە

نوژی راستگۆیی بكن.بھرحاڵ من گڕاموە ھولر ھموو ئم شتانم گایوە دانیشـــتن شـــبینم بینی و لكـــی گرنگ و گرووداو و بـــتایبتییكانـــدا ھمیشـــ دەمگوتوە كـــ: (خكك دەیان كیلۆمتـــر دەبێ و دت وتكی مـــن… ئنتیكخانیك براست دەبین و مشـــووری گورەتر بوونی بۆ دەخوات… زۆر حقـــ مـــژووی میللتكـــی مـــن ب پیـــرۆزی ناوی

بنووستوە. كم بودا دۆستشـــكی مانگوشـــ خایاند لوەندەی نئحوزنوە ل زەنگكی مۆبایلداو ھوای ئوەی دام (ئوەتا

ئنتیكخانی ھولریان سووتاند.ئوشـــوە نمتوانی ب حقیقت ھواكی دتزن بوو… چووم زوو ك ینسب …كواراست و دروستی ھ مبگ نگشـــم دنیا قئ …موو جوانییم ھجیاتی ئ وێ لئـــببـــووە خۆمـــش… چاوەكانم براییان نـــداو گڕاموە دواوە و ل بردەم چایخانـــی مچكۆ زەنگكی مۆبایلكم بۆ ئمانیا بۆ دۆســـتكم لداو برلوەی من قســـ بكم، مانم برادەرە ئوە گوتی: ئرمییگ م بكر دۆستكسیرەزامندی تواوی بۆ كارەكتان وەرگرت و ل دوو ھفتی داھاتوو چند كســـكیان دن بۆ دانانـــی دیزاینك بۆ ئم

…رییلگب ھكشانی ھناســـیكی گرموە گوتم: بم دۆستمان ب ئـــو ئزیتـــ نبینـــ، چونكـــ ئنتیكخانكیان

سووتاند…!!!) نیابووم لم مـــن دمدەدی، بچـــاو خۆم نندە برچھ

شونی خۆی تووشی گورەترین تاسان ببوو… ك …كم نییمگوتم: (مـــن ھیچ وەوەندەی پدواجار ئلئم ھواش دەدەم ئم دۆســـت رۆژنامنووس ئمانم شعور ب گورەترین سووكایتی دەكم، چونك چۆن دەكرێ

.(ندەستی خۆی كلتوور خۆی بسووتك بتمیللكواتـــ لرەوە ھر ئوەنـــدە ماوە بیین: بۆ ســـووتانی

ئنتیكخانی ھولر دادگا چی كرد….؟ دەست چی بۆ دەكا….؟

نازم دبنددیسانوە سووتانی ئنتیكخانی ھولردادگا چی بۆ كرد؟ دەست چی بۆ دەكات؟

قائمة التحالف الكوردستاني - بغداد

قائمة التآخي والتعاشي السلمي - صالح الدين

٤٣٩

٣٣٣

قائمة التحالف الكوردستاني - بغداد

قائمة التآخي والتعاشي السلمي - صالح الدين

٤٣٩

٣٣٣

قائمة نينوى المتآخيةالتحالف الكوردستاني - ديالى

٢٣٦وە ژیانی ئاشتییانكتی و پلیستی برای

دەنگ بدەن ب (ئازادی، دیموكراسی، یكسانی، مافی مرۆڤ)

www.bedirxan.netbedrxan@yahoo.com