bdt dien tich
DESCRIPTION
BDT dien tichTRANSCRIPT
A
RN LUYN MT S HOT NG TON THNG QUA
MT BI TON BT NG THC V DIN TCH
I - CON NG I N BI TON V CC CCH CHNG MINH:
Chng ta bt u t bi ton sau: cho tam gic ABC u cnh a, khi tam gic ABC c din tch S c tnh theo cng thc S = , suy ra:, tc l: , vy ny sinh vn : trong tam gic
bt k th ta c kt qu nh th no ?. Th vi tam gic c bit nh tam gic vung, tam gic cn ta s hng dn hc sinh a ra bi ton sau :
BT 1.Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S.
Chng minh : a2 + b2 + c2 4S
(1)
Sau khi d on c (1), ta yu cu hc sinh vn dng cc kin thc hc chng minh. Thc t li gii bi ton ny c trnh by nhiu ti liu tham kho, tuy nhin y chng ti hng dn hc sinh chng minh theo10 cch khc nhau da vo cc ni dung kin thc ca cc lp 10, 11, vi mc ch l rn luyn tnh linh hot ca t duy ng thi cc phng php chng minh cn dng cho cc bi ton sau ny. Sau y l mt s cch chng minh (1)
Cch 1. S dng cng thc Herong v BT Cosi
p dng cng thc Hrng: S = , theo BT Csi ta
c: (p - a)(p - b)(p - c)
EMBED Equation.3 p(p - a)(p - b)(p - c)
EMBED Equation.3 , do : (a + b + c)2 12S, mt khc d chng minh c BT : a2 + b2 + c2 (a + b + c)2 , nn t cc BT trn ta suy ra:
a2 + b2 + c2 4S. Du ng thc xy ra khi tam gic ABC u.
Cch chng minh ny chng ta c th trnh by phn p dng BT Csi chng minh BT lp 10 .
Cch 2. S dng nh l csin v BT Csi, BT Bunhia
p dng nh l cosin : c2 = a2 + b2 - 2ab.CosC v cng thc tnh din tch S = ta c (1) a2 + b2 + a2 + b2 - 2ab.CosC 2ab.SinC
a2 + b2 ab.CosC + ab.SinC
EMBED Equation.3
EMBED Equation.3 (1'). p dng BT Csi ta c 2, p dng BT Bunhia ta c:
EMBED Equation.3
EMBED Equation.3 = 2, nn (1') ng do (1) ng. Du ng thc xy ra khi tam gic ABC u.
Cch chng minh ny chng ta c th trnh by phn chng minh BT bng cch p dng BT Csi , BT Bunhia lp 10 .
Cch 3. S dng cng thc cng cung v nh l cosin
p dng nh l Cosin: c2 = a2 + b2 - 2ab.CosC v cng thc tnh din tch S = ta c (1)a2 + b2 + a2 + b2 - 2ab.CosC 2ab.SinC
a2 + b2 - ab.CosC ab.SinC a2 + b2 - ab.CosC - ab.SinC
EMBED Equation.3 0
(a - b)2 + 2ab[1-()] 0 (a - b)2+ 2ab[1- Cos(C-600)] 0. Do (a - b)2 0 v 2ab[1 - Cos(C - 600)] 0 nn (1) c chng minh. Du ng thc xy ra khi tam gic ABC u.
Cch chng minh ny chng ta c th trnh by phn cng thc cng cung lp 11 .Cch 4. S dng cch dng hnh v cng thc cng cungTrong trng hp tam gic ABC u th (1) ng. Gi s tam gic ABC khng u , ta c th coi A l gc ln nht, suy ra A > 600 , dng vo pha trong tam gic ABC cc tam gic cn AMB, APC sao cho cc gc AMB = APC = 1200.
Khi AM = , AP = . p dng nh l cosin trong tam gic MAP ta c:
MP2 = AM2 + AP2 - 2AM.AP.CosMAP =
EMBED Equation.3 MP2 = =
= , do MP2 0 nn
.
Cch chng minh ny chng ta c th trnh by phn cng thc cng cung lp 11 .
Cch 5. S dng BT ph v cng thc Herong
Ta c: a2 a2 - (b - c)2 = 4(p - b)(p - c); b2 b2 - (c - a)2 = 4(p - c)(p - a)
c2 c2 - (a - b)2 = 4(p - a)(p - b), t suy ra:
a2 + b2 + c2 4[(p - a)(p - b) + (p - b)(p - c) + (p - c)(p - a)].
Ta d chng minh c BT: (xy + yz + zx)2 3xzy(x + y + z), suy ra: nn p dng BT ny ta c:
a2 + b2 + c2 4S. Du ng thc xy ra khi tam gic ABC u.
Cch chng minh ny chng ta c th trnh by phn chng minh BT theo phng php tng ng lp 10 .
Cch 6. S dng BT ph v cnh v bn knh ng trn ngoi tip v BT Csi
D chng minh c a2 + b2 + c2 9R2 bng phng php vct. p dng BT Csi ta suy ra: 9R2 a2 + b2 + c2
EMBED Equation.3 abc 3R3, t ta c: a2 + b2 + c2 =
EMBED Equation.3 4S. Du ng thc xy ra khi tam gic ABC u.
Cch chng minh ny chng ta c th trnh by phn p dng BT Csi chng minh BT lp 10 .
Cch 7. S dng nh l cosin m rng v ng thc lng gic p dng nh l cosin m rng ta c: cotgA + cotgB + cotgC =, mt khc d chng minh c: cotgA.cotgB + cotgB.cotgC + cotgC.cotgA = 1, t ta c : cotgA + cotgB + cotgC
EMBED Equation.3 , cho nn suy ra: a2 + b2 + c2 4S. Du ng thc xy ra khi tam gic ABC u.
Cch chng minh ny chng ta c th trnh by phn cng thc bin i lng gic lp 11.
Cch 8. S dng BT lng gic v BT Csi
p dng nh l sin v cng thc tnh din tch S = 2R2.SinA.SinB.SinC ta c: (1)Sin2A + Sin2B + Sin2C 2SinA.SinB.SinC. p dng BT Csi: Sin2A + Sin2B + Sin2C
EMBED Equation.3 = , mt khc ta c BT c bn trong lng gic: Sin2A + Sin2B + Sin2C
EMBED Equation.3 ,
p dng BT Csi ta c:
EMBED Equation.3
EMBED Equation.3 , nn Sin2A + Sin2B + Sin2C
2SinA.SinB.SinC. Do (1) c chng minh. Du ng thc xy ra
khi tam gic ABC u.
Cch chng minh ny chng ta c th trnh by phn cng thc bin i lng gic lp 11 .
Cch 9. S dng cch k ng cao v BT Csi.
Gi s A l gc ln nht, t A k ng cao AH, khi trong cc tam gic vung ABH, ACH ta c: AB2 = AH2 + BH2 , AC2 = AH2 + CH2 nn
a2 + b2 + c2 = AB2 + AC2 + BC2 = 2AH2 + (BH2 +CH2) + BC2
2AH2 + + BC2 = 2AH2 + , p dng BT Csi ta c:
a2 + b2 + c2 2AH.BC =4S.
Cch chng minh ny chng ta c th trnh by phn p dng BT Csi chng minh BT lp 10 .
Cch 10. S dng cng thc ng trung tuyn v BT Csi.p dng cng thc ng trung tuyn : , khi , p dng BT Csi ta c:
EMBED Equation.3
EMBED Equation.3
EMBED Equation.3 ma.a
EMBED Equation.3 ha.a = 4S, t suy ra: a2 + b2 + c2 4S. Du ng thc xy ra khi tam gic ABC u.
Cch chng minh ny chng ta c th trnh by phn p dng BT Csi chng minh BT lp 10 .
Nh vy vi cc cch chng minh trn chng ti rn luyn cho hc sinh tnh nhun nhuyn ca t duy, tm nhiu gii php gii quyt mt vn , gii bi ton di nhiu cch nhn khc nhau.
II - MT S BI TON TNG T BI TON (1):
T cch chng minh 3 ta c BT: (a - b)2 + 2ab[1- Cos(C - 600)] 0 (*)
nu thay Cos(C - 600) bng Cos(C - 300) th (*) vn ng, tc l:
(a - b)2 + 2ab[1 - Cos(C - 300)] 0 a2 + b2 - ab.CosC. - ab.SinC 0
a2 + b2 - ab.. 2S 2(a2 + b2 ) - (a2 + b2 - c2).
EMBED Equation.3 4S
(2- 3)a2 + (2- 3)b2 + 3c2 4S. T ta c bi ton mi:
BT 2.1. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Chng minh
(2- 3)a2 + (2- 3)b2 + 3c2 4S. Du ng thc xy ra khi tam gic ABC cn ti C v C = 300.
Tng t nu thay Cos(C - 600) bng Cos(C - 450) th :
(a - b)2 + 2ab[1 - Cos(C - 450)] 0 a2 + b2 - 2ab.CosC. - 2ab.SinC. 0 a2 + b2 - 2ab..
EMBED Equation.3 4S .
EMBED Equation.3 (- 1)a2 + (- 1)b2 + c2 4S. (- )a2 + ( - )b2 + c2 4S.
T ta c bi ton mi:
BT 2.2. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Chng minh: (- )a2 + ( - )b2 + c2 4S. Du ng thc xy ra khi tam gic ABC cn ti C v C = 450.
By gi nu ta thay Cos(C - 600) bng Cos(C - 1200) ta c:
(a - b)2 + 2ab[1 - Cos(C - 1200)] 0 a2 + b2 + ab.CosC - ab.SinC. 0
a2 + b2 + ab.
EMBED Equation.3 2S 2(a2 + b2 ) + (a2 + b2 - c2)4S
3a2 + 3b2 - c2 4S, t ta c bi ton sau:
BT 2.3. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Chng minh : 3a2 + 3b2 - c2 4S. Du ng thc xy ra khi tam gic ABC cn ti C v C = 1200.
Ta li thay tip Cos(C - 600) bng Cos(C - 1350) ta c:
(a - b)2 + 2ab[1 - Cos(C - 1350)] 0 a2 + b2 + 2ab.CosC. - 2ab.SinC. 0 a2 +b2+2ab..
EMBED Equation.3 4S.
EMBED Equation.3 (+ 1)a2+(+ 1)b2 - c2 4S. (+)a2 + (+)b2 -c2 4S. T ta c bi ton mi:
BT 2.4. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Chng minh :(+)a2 + (+)b2 -c2 4S. Du ng thc xy ra khi tam gic ABC cn ti C v C = 1350.
Tip tc nu ta thay Cos(C - 600) bng Cos(C - 1500) th ta c:
(a - b)2 + 2ab[1 - Cos(C - 1500)] 0 a2 + b2 + ab.CosC. - ab.SinC 0
a2 + b2 + ab.. 2S 2(a2 + b2 ) + (a2 + b2 - c2).
EMBED Equation.3 4S
(2+ 3)a2 + (2+ 3)b2 - 3c2 4S. T ta c bi ton mi:
BT 2.5. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Chng minh :(+3)a2 + (+3)b2 - 3c2 4S. Du ng thc xy ra khi tam gic ABC cn ti C v C = 1500.
Nu thay Cos(C - 600) bng Cos(C - ) th: (a - b)2 + 2ab[1 - Cos(C - )] 0
a2 + b2 - 2ab.CosC.Cos - 2ab.SinC.Sin 0
a2 + b2 - 2ab..Cos 4S.Sin
(1 - Cos)a2 +(1 - Cos) b2 + Cos. c2 4S.Sin
EMBED Equation.3 . T y ta c bi ton:
BT 2.6. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S; l gc bt k khc 00. Chng minh :
T bi ton ny nu thay bi cc gc c bit th ta c cc bi ton trn.
Nu ta thay gc C bi cc gc A, B th ta s c mt lot cc bi ton tng t nh trn.
p dng cch chng minh nh trn cc em a ra mt s bi ton sau:
BT 2.7. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Chng minh: . Du ng thc xy ra khi tam gic ABC cn ti C v C = 450.
Chng minh: p dng nh l Cosin: c2 = a2 + b2 - 2ab.CosC v cng thc tnh din tch S = ab.SinC ta c (2.5) a2 + b2 + a2 + b2 - 2ab.CosC 2ab.SinC +
a2 - 2ab + b2 - ab.CosC - ab.SinC +ab 0 (a - b)2 + ab[- ()]0 (a - b)2 +ab[1- Cos(C- 450)] 0. Do (a - b)2 0 v ab[1 - Cos(C - 450)] 0 nn (2.5) c chng minh.
Tng t ta cng c cc BT sau:
;
Nh vy trong phn ny vi hot ng tng t, chng ti hng dn hc sinh vn dng cch gii 3 ca bi ton (1) a ra cc bi ton khc cng dng vi bi ton ban u.III - MT S BI TON CHT HN CA BI TON (1):
T BT: a2 + b2 + c2 4S (1), ta hng dn hc sinh hy tng qut bi ton trn theo hng lm cht hn BT (1), tc l thay v tri bi i lng nh hn hoc v phi bi mt i lng ln hn m (1) vn cn ng.
Chng ta bt u t mt BT quen thuc: a2 + b2 + c2 ab + bc + ca, t t ra vn l BT: ab + bc + ca 4S (2) c ng na khng ?, nu BT ny ng th ta c kt qu cht hn BT ban u.
Chng minh :(2)
EMBED Equation.3 .
p dng BT Csi : , m ta c :
SinA.SinB.SinC , nn , tc l (2) c chng minh. Vy ta c bi ton sau :
BT 3.1. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Chng minh:ab + bc + ca 4S. Du ng thc xy ra khi tam gic ABC u.
Ta c th chng minh bi ton trn theo cch 2 nh sau:
p dng BT Csi ta c:
EMBED Equation.3
EMBED Equation.3
EMBED Equation.3 , mt khc ta c:
a2 + b2 + c2 9R2 nn theo BT Bunhia ta c: a + b + c 3R, thay vo BT trn suy ra:
EMBED Equation.3 ab + bc + ca 4S.
T BT : a2 + b2 + c2 4S ta th lm cht hn bng cch cng vo bn phi mt i lng dng hay khng ?. Ta c a2 + b2 2ab, nhng BT sau cht hn :a2 + b2 2ab + (a - b)2 ( thc t y l ng thc ), t suy ra:
. Tng t ta cng c: , , cng cc BT trn ta c: a2 + b2 + c2 ab + bc + ca + , theo BT trn suy ra: a2 + b2 + c2 4S + .Vy ta c bi ton tng qut hn:
BT 3.2. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Chng minh: + . Du ng thc xy ra khi tam gic ABC u.
Vi s hng dn nh trn cc em a ra bi ton sau :
BT 3.3. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Chng minh:
. Du ng thc xy ra khi tam gic ABC c gc C = 600.
Chng minh: (3.3) a2 + b2 + a2 + b2 - 2ab.CosC 2ab.SinC + 2a2 + 2b2 - 4ab CosC + SinC 2
cos(C - 600 ) 1, BT ny ng nn (3.3) ng.
Tng t cc em cng a ra cc BT , , cng cc BT ny v rt gn ta c:
, do cc em a ra mt bi ton cht hn nh sau:
BT 3.4. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Chng minh:
. Du ng thc xy ra khi tam gic ABC u.
T cch chng minh BT 3.3 ln lt thay C - 600 bng C - 300 C - 450, C - 1200, ... th c :
1/ (2- 3)a2 + (2- 3)b2 + 3c2 4S +2(a - b)2 , du ng thc xy ra khi C = 300.
2/ (- )a2 + ( - )b2 + c2 4S+ (a - b)2. Du ng thc xy ra khi C = 450.
3/ 3a2 + 3b2 - c2 4S +2(a - b)2, du ng thc xy ra khi C = 1200.
.......
Sau khi thay th nh trn ta cng cc BT trn li ( ch du ng thc xy ra) ta c:
3/++
EMBED Equation.3 4S+++, du ng thc xy ra khi tam gic ABC cn ti C v C= 1200.
4/ (- )a2 +b2 +c2 4S+ (a - b)2 +(a - c)2 , du ng thc xy ra khi B = C = 450 .
T vic thay th nh trn ta c cc bi ton sau:
BT 3.4. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Chng minh: (2- 3)a2 + (2- 3)b2 + 3c2 4S +2(a - b)2 , du ng thc xy ra khi tam gic ABC c C = 300.
BT 3.5. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Chng minh:
(- )a2 + ( - )b2 + c2 4S+ (a - b)2, du ng thc xy
ra khi tam gic ABC c C = 450.
BT 3.6. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Chng minh:
3a2 + 3b2 - c2 4S +2(a - b)2, du ng thc xy ra khi tam gic ABC c C= 1200.
BT 3.7. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Chng minh:
(+)a2 + (+)b2 -c2 4S+(a - b)2, du ng thc xy ra khi tam gic ABC c C = 1350.
BT 3.8. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Chng minh:
(+3)a2 + (+3)b2 - 3c2 4S + 2(a - b)2 , du ng thc xy ra khi tam gic ABC c C = 1500.
BT 3.9. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Chng minh:
++
EMBED Equation.3 4S+++ du ng thc xy ra khi tam gic ABC cn ti C v C = 1200.
BT 3.10. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Chng minh:
(- )a2 +b2 +c2 4S+ (a - b)2 +(a - c)2 , du ng thc xy ra khi tam gic ABC vung cn ti A.
Nhn xt :
- Nu ta thay gc C bi cc gc A, B th ta s c mt lot cc bi ton tng t nh trn.
- BT 3.2 c v l mt mt bi ton mi nhng thc t chnh l mt dng khc ca bi ton BT 3.1, cn bi ton 3.4 l cht thc s ca cc bi ton trn. Tuy nhin t bi ton trn mt cu hi t nhin xut hin l: c th thay s bi s ln hn khng ? , c th liu BT: a2 + b2 + c2 4S+ (a - b)2 + (b - c)2 + (c - a)2 (*) c ng khng ?
Chng minh : Khai trin v phi v rt gn ta c: (*)2(ab + bc + ca) 4S+ a2 + b2 + c2. p dng nh l cosin m rng : cotgA + cotgB + cotgC = v cng thc tnh din tch tam gic ta suy ra:
(*) 4S. 4S + 4S.(cotgA + cotgB + cotgC )
+
EMBED Equation.3 (**) ta d
chng minh c trong tam gic ABC : v
EMBED Equation.3 nn (**) ng, do (*) c chng minh . Vy ta c bi ton sau :
BT 3.11. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Chng minh:a2 + b2 + c2 4S+ (a - b)2 + (b - c)2 + (c - a)2. Du ng thc xy ra khi tam gic ABC u.
Ta c th chng minh BT 3.11 theo cch 2 nh sau:
Ta c: a2 - (b - c)2 = 4(p - b)(p - c); a2 - (b - c)2 = 4(p - b)(p - c);
a2 - (b - c)2 = 4(p - b)(p - c), cng cc BT trn v kt hp vi cng thc Hrng ta c (3.11) a2 - (b - c)2 +a2 - (b - c)2 + a2 - (b - c)2 4S
4(p - b)(p - c) +4(p - b)(p - c) +4(p - b)(p - c) 4, t p - a = x , p - b = y , p - c = z, suy ra p = x + y + z , do
(3.11) 4(xy + yz + zx) 4 (xy + yz + zx)2 3xyz(x + y + z) (xy - yz)2 + (yz - zx)2 + (zx - xy)2 0, BT ny ng nn BT (3.11) ng.
Nhn xt:
Ta thy BT a2 + b2 + c2 4S+ (a - b)2 + (b - c)2 + (c - a)2 cht hn BT : a2+ b2+ c2 4S; a2 + b2 + c2 4S+ v BT: ab + bc + ca 4S .
p dng cch gii 2 ca BT 3.11 ta c hng lm cht hn nh sau:
BT 3.12. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Chng minh
a2 + b2 + c2 4+ (a - b)2 + (b - c)2 + (c - a) 2. Du ng thc xy ra khi tam gic ABC u.
Chng minh: p dng cch t nh trn ta a bi ton v dng:
(3.12) 4(xy + yz + zx) 4.
(xy + yz + zx)2 3.xyz.(x + y + z) +[(xy - yz)2 + (yz - zx)2 + (zx - xy)2] (xy)2+ (yz)2 + (zx)2 xyz.(x + y +z) [(xy - yz)2+ (yz - zx)2+ (zx - xy)2] (*)
Ta s chng minh (*). p dng BT: ta c:
(xy)2 + (yz)2 2xy2z +(xy - yz)2 ; (yz)2 + (zx)2 2xyz2 +(yz - zx)2 ;
(xy)2 + (zx)22x2yz + (zx - xy)2 , cng cc BT ny li ta c:
2[(xy)2 + (yz)2 + (zx)2 ]2xyz.(x + y + z)+[(xy - yz)2 + (yz - zx)2 + (zx - xy)2]
(xy)2 + (yz)2 + (zx)2 xyz.(x + y + z) +[(xy - yz)2 + (yz - zx)2 + (zx - xy)2] vy (*) c chng minh .
p dng cch gii 1 ca BT 3.11 cc em c hng lm cht hn bi bi ton sau:
BT 3.13. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S . Chng minh: a2 + b2 + c2
+ (a - b)2 + ( b - c)2 + (c - a)2 . Du ng thc xy ra khi tam gic ABC u.
Chng minh: p dng cch chng minh BT 3.11 ta a n BT sau:
3.13)
EMBED Equation.3 (*)
Ta s chng minh (*), tht vy p dng BT: ta c: ;
EMBED Equation.3 , cng cc BT trn v rt ngn ta
c:
+
EMBED Equation.3
EMBED Equation.3 (do ) suy ra :
EMBED Equation.3
Vi cch a ra BT ph nh sau: cng vi cch chng minh nh trn cc em chng minh c bi ton cht hn nh sau.
BT 3.14. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S . Chng minh: a2 + b2 + c2
+ (a - b)2 + ( b - c)2 + (c - a)2 . Du ng thc xy ra khi tam gic ABC u.
Vi cch dng thm hnh ph, cc chng minh c bi ton:
BT 3.15. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Chng minh a2 + b2 + c2 +8Rr + (a - b)2 + ( b - c)2 + (c - a)2 . Du ng thc xy ra khi tam gic ABC u.
Chng minh: Gi M, N , P l tm cc ng trn bng tip tng ng cc gc A, B, C ca tam gic ABC; gi R' , r' l bn knh ng trn ngoi tip, ni tip tam gic MNP , S' l din tch tam gic MNP. Trc ht ta chng minh cc kt qu sau:
1/ MN = 4R; NP = 4R;
PM = 4R;
2/ S' = .S
3/ MN2 + NP2 + PM2 = 8R(ra + rb + rc ).
4/ 4r( ra + rb + rc ) = a2 + b2 + c2 - (a - b)2 - (b - c)2 - (c - a)2.
Chng minh cc kt qu:
1/ Ta c MN = MC + CN = + = = 4R. Chng minh tng t ta cng c: NP = 4R; PM = 4R.
2/ Do tnh cht ng phn gic nn ta c:S' = 2R'2.sinM.sinN.sinP
= 2R'2., mt khc S' = = , nn suy ra R' = 2R do S' = 8R2. = = (do r = 4R.).
3/ T chng minh trn ta c: MN2 + NP2 + PM2 = 16R2(cos2 + cos2+ cos2). Mt khc: ra = MC.cos; rb = NC.cos suy ra: ra + rb = MN.cos= 4Rcos2, suy ra ; Tng t ta cng c: ; ; suy ra: MN2 + NP2 + PM2 = 8R(ra + rb + rc ).
4/ p dng cc cng thc: S = p.r ; S =(p - a)ra; S =(p - b)rb; S = (p - c)rc ta c: 4r( ra + rb + rc ) =
== a2 + b2 + c2 - (a - b)2 - (b - c)2 - (c - a)2.
Chng minh bi ton:
T cc kt qu trn p dng (3.11) ta c:
MN2 + NP2 + PM2 4S' + (MN - NP)2 + (NP - PM)2 + (PM - MN)2
8R(ra + rb + rc ) 16R2 +
+ a2 + b2 + c2 + (a - b)2 + ( b - c)2 + (c - a)2 +
8Rr .
Nh vy vi cch chng minh nh trn hc sinh a ra mt bi ton cht hn cc bi ton ban u.
By gi th tng thm gi thit ta c th lm cht bi ton nh th no , vi cu hi ny cc em a ra bi ton sau:
BT 3.16. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Vi gii thit abc, chng minh: + (a - b)2 +(b - c)2 + (c - a)2. Du ng thc xy ra khi tam gic ABC vung cn ti A.
Chng minh: p dng nh l Cosin: a2 + c2 = b2 + 2ac.CosB v cng thc tnh din tch S = ta c (3.14) a2 + b2 + c2 2ac.SinB + 4ac
+2 + 2a2 + 2b2 + 2c2 -2ab - 2bc - 2ca 2ab + 2bc - 2ca - b2 - (a2 + c2) - 2ac.SinB +2ac 0 ab + bc - ca - b2 - ac.SinB - ac.CosB +ab 0
(a - b)(b - c) +ab[1- Cos(B - 450)] 0. Do abc nn (a - b)(b - c) 0 v ab[1 -Cos(B - 450)] 0 nn (3.14) c chng minh.
By gi ta gi thit thm: tam gic ABC c 3 cnh lp thnh mt cp s cng, khi ta cng chng minh c bi ton sau:
BT 3.17. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c lp thnh mt cp s cng v din tch S. Chng minh: a2 + b2 + c2 4S+. Du ng thc xy ra khi tam gic ABC u .
Chng minh: Ta c a2 + b2 + c2 - 4S = a2 + c2 + a2 + c2 - 2ac.CosB - 2ac.SinB= 2(a - c)2 + 2ac[2 - CosB - SinB] = 2(a - c)2 + 2ac[2 - CosB - SinB] = 2(a - c)2 + 4ac[1- Cos(B - 600)] . Gi s a, b, c theo th t lp thnh cp s cng vi cng sai d th a - b = d; a - c = 2d; b - c = d, do ta c
a2 + b2 + c2 - 4S - [(a - b)2 + (b - c)2 + (c - a)2]
= 2(a - c)2 + 4ac[1- Cos(B - 600)] -
= 8d2 + 4ac[1- Cos(B - 600)] - = 4ac[1- Cos(B - 600)] 0 suy ra
a2 + b2 + c2 4S+, v du ng thc xy ra khi tam gic ABC u .
Tng t cc em cng a ra bi ton :
BT 3.18. Cho tam gic ABC c cc cnh a, b, c lp thnh mt cp s cng v din tch S. Chng minh:
ab + bc + ca 4S+. Du ng thc xy ra khi tam gic ABC u.
Chng minh:
Ta c: ab + bc + ca - 4S= = ab + bc - ac - b2 + 2ac + b2 - 2ac.SinB
= (a - b)(b - c) + a2 + c2 + 2ac - 2ac.CosB - 2ac.SinB
= (a - b)(b - c) + (a - c)2 + 2ac[2 - CosB - SinB]
= (a - b)(b - c) + (a - c)2 + 4ac[1- Cos(B - 600)]. Gi s a, b, c theo th t lp thnh cp s cng vi cng sai d th a - b = d; a - c = 2d; b - c = d, do ta c
ab + bc + ca - 4S -
= d2 + 4d2 + 4ac[1- Cos(B - 600)] -
= 5d2 + 4ac[1- Cos(B - 600)] - 5d2 = 4ac[1- Cos(B - 600)] 0 , suy ra
ab + bc + ca 4S + .
Nhn xt: Nu xt trong lp cc tam gic c 3 cnh lp thnh cp s cng th cc bi ton 3.17 , 3.18 l cht hn cc bi ton nu, tuy nhin nu bin i tng ng (3.18) th ta s i n (3.17). Tht vy: (3.16)6(ab + bc + ca) 6.4S +10(a2 + b2 + c2 - ab - bc - ca)6(a2 + b2 + c2) 6.4S +10(a2 + b2 + c2 - ab - bc - ca) - 6(ab + bc + ca) + 6(a2 + b2 + c2) a2 + b2 + c2
4S+[(a - b)2 + (b - c)2 + (c - a)2], tc l (3.18)(3.17).
Nh vy trong phn ny vi hot ng tng qut ho bi ton theo hng lm cht hn, chng ti hng dn cc em a ra mt s bi ton mi cht hn cc bi ton trc .
Nh vy, t cc bi ton trn, chng ti rn luyn cho hc sinh mt s hot ng ton pht huy tnh sng to ca hc sinh, c th:
- Gii bi ton cho theo nhiu cch khc nhau, t cc cch ny c th tm thm cc bi ton khc.
- T mt bi ton no trong trng hp c bit, hy tm cch m rng cho cc trng hp khc.
- S dng cc hot ng ca t duy sng to nh: tng t , tng qut ho, c bit ho d on v chng minh cc bi ton mi.
1
_1232522026.unknown
_1263409935.unknown
_1263410046.unknown
_1263410200.unknown
_1263410312.unknown
_1263410338.unknown
_1263410449.unknown
_1263410503.unknown
_1263411287.unknown
_1263410678.unknown
_1263410450.unknown
_1263410368.unknown
_1263410443.unknown
_1263410344.unknown
_1263410326.unknown
_1263410333.unknown
_1263410319.unknown
_1263410283.unknown
_1263410300.unknown
_1263410307.unknown
_1263410295.unknown
_1263410227.unknown
_1263410257.unknown
_1263410207.unknown
_1263410142.unknown
_1263410180.unknown
_1263410190.unknown
_1263410196.unknown
_1263410185.unknown
_1263410154.unknown
_1263410166.unknown
_1263410175.unknown
_1263410160.unknown
_1263410147.unknown
_1263410115.unknown
_1263410125.unknown
_1263410133.unknown
_1263410138.unknown
_1263410120.unknown
_1263410105.unknown
_1263410110.unknown
_1263410093.unknown
_1263409998.unknown
_1263410020.unknown
_1263410037.unknown
_1263410041.unknown
_1263410026.unknown
_1263410009.unknown
_1263410015.unknown
_1263410005.unknown
_1263409957.unknown
_1263409973.unknown
_1263409981.unknown
_1263409962.unknown
_1263409968.unknown
_1263409948.unknown
_1263409952.unknown
_1263409940.unknown
_1232648082.unknown
_1263409831.unknown
_1263409917.unknown
_1263409925.unknown
_1263409931.unknown
_1263409920.unknown
_1263409898.unknown
_1263409911.unknown
_1263409837.unknown
_1263409798.unknown
_1263409812.unknown
_1263409822.unknown
_1263409805.unknown
_1232649000.unknown
_1232649178.unknown
_1232649427.unknown
_1233843028.unknown
_1263409765.unknown
_1263409793.unknown
_1263409751.unknown
_1233843128.unknown
_1232649342.unknown
_1232649157.unknown
_1232648649.unknown
_1232648666.unknown
_1232648397.unknown
_1232648508.unknown
_1232648096.unknown
_1232648361.unknown
_1232646967.unknown
_1232647383.unknown
_1232647508.unknown
_1232647587.unknown
_1232647660.unknown
_1232647027.unknown
_1232647003.unknown
_1232562743.unknown
_1232564345.unknown
_1232646486.unknown
_1232646547.unknown
_1232646558.unknown
_1232564353.unknown
_1232563894.unknown
_1232563925.unknown
_1232564039.unknown
_1232563920.unknown
_1232563258.unknown
_1232561738.unknown
_1232562570.unknown
_1232561957.unknown
_1232561199.unknown
_1232561218.unknown
_1232522202.unknown
_1232522064.unknown
_1232341478.unknown
_1232352494.unknown
_1232423036.unknown
_1232521614.unknown
_1232521984.unknown
_1232521818.unknown
_1232521893.unknown
_1232521776.unknown
_1232476942.unknown
_1232520648.unknown
_1232477410.unknown
_1232470141.unknown
_1232475789.unknown
_1232475882.unknown
_1232475987.unknown
_1232476004.unknown
_1232476044.unknown
_1232475969.unknown
_1232475808.unknown
_1232475769.unknown
_1232475781.unknown
_1232470760.unknown
_1232471184.unknown
_1232427173.unknown
_1232427231.unknown
_1232439028.unknown
_1232439073.unknown
_1232439408.unknown
_1232427265.unknown
_1232427188.unknown
_1232427224.unknown
_1232427179.unknown
_1232427153.unknown
_1232427167.unknown
_1232424331.unknown
_1232425349.unknown
_1232423137.unknown
_1232352545.unknown
_1232352560.unknown
_1232422512.unknown
_1232422542.unknown
_1232352597.unknown
_1232352608.unknown
_1232352614.unknown
_1232352602.unknown
_1232352592.unknown
_1232352549.unknown
_1232352521.unknown
_1232352540.unknown
_1232352516.unknown
_1232351605.unknown
_1232351626.unknown
_1232351637.unknown
_1232352140.unknown
_1232352239.unknown
_1232352247.unknown
_1232352163.unknown
_1232352176.unknown
_1232351915.unknown
_1232352081.unknown
_1232351937.unknown
_1232351740.unknown
_1232351632.unknown
_1232351615.unknown
_1232351621.unknown
_1232351610.unknown
_1232341980.unknown
_1232351534.unknown
_1232351563.unknown
_1232351568.unknown
_1232351559.unknown
_1232351519.unknown
_1232341573.unknown
_1232341942.unknown
_1232341564.unknown
_1231826956.unknown
_1232338986.unknown
_1232339329.unknown
_1232341346.unknown
_1232341382.unknown
_1232341228.unknown
_1232339235.unknown
_1232339008.unknown
_1232339024.unknown
_1232169911.unknown
_1232338788.unknown
_1232338930.unknown
_1232169917.unknown
_1232133536.unknown
_1232133574.unknown
_1232133503.unknown
_1226469928.unknown
_1226562121.unknown
_1228203041.unknown
_1228203064.unknown
_1228203090.unknown
_1228203098.unknown
_1228203083.unknown
_1228203050.unknown
_1226734752.unknown
_1227525321.unknown
_1227772270.unknown
_1226562318.unknown
_1226663550.unknown
_1226562179.unknown
_1226473455.unknown
_1226473470.unknown
_1226495598.unknown
_1226471461.unknown
_1226471527.unknown
_1226471567.unknown
_1226473439.unknown
_1226471484.unknown
_1226471289.unknown
_1226471361.unknown
_1226471343.unknown
_1226469967.unknown
_1226423213.unknown
_1226425307.unknown
_1226469760.unknown
_1226425262.unknown
_1226421110.unknown
_1226422298.unknown
_1226421043.unknown
_1226420345.unknown
_1226420412.unknown
_1226420344.unknown