BATAYANG KAALAMAN SA WIKA AT

KOMUNIKASYON

Komunikasyon sa Filipinolohiya

Wika – masistemang balangkas ng mga

sinasalitang tunog na pinili at

isinaayos sa paraang arbitraryo at

ginagamit ng mga taong nabibilang sa

isang pangkat o kultura.(Henry Gleason)

Wika – sistema ng komunikasyon ng

mga tao sa pamamagitan ng mga

pasulat o pasalitang simbulo.

KALIKASAN NG WIKA

may masistemang balangkas tunog

kahulugan

binubuo ng mga tunog na may katumbas na simbolo o sagisag

may istrukturang sinusunod

buhay/nagbabago

natatangi

arbitraryo

di-maihihiwalay sa kultura

malikhain

MGA FAKTOR SA VARAYTI NG WIKA

1. heograpiya

2. ponolohiya

3. morpolohiya

4. rejister

MGA FAKTOR SA VARAYTI NG WIKA

heograpiya

-pagbabago sa kahulugan at

katawagan

ponolohiya

- pagbabago sa tunog

at bigkas

English one two three four person house coconut day new

Tagalog isa dalawa tatlo apat tao bahay niyog araw bago

Cebuano usa duha tulo upat tawo balay lubi adlaw bag-o

Aklanon isaea, daywa tatlo ap-at taho balay niyog adlaw bag-o

Kinaray-a sara darwa tatlo apat tawo balay niyog adlaw bag-o

Tausug hambuuk duwa tu upat tau bay niyug adlaw ba-gu

Maranao isa dowa t'lo phat taw walay neyog gawi'e bago

Kapampa

nganmetung adwa atlu apat tau bale ngungut aldo bayu

Ilokano maysa dua tallo uppat tao balay niog aldaw baro

Ivatan asa dadowa tatdo apat tao vahay niyoy araw va-yo

organization

often

millenium

centennial

accurate

aluminum

Porsche

Adidas

Nike

away

today

morpolohiya

-pagbabago sa pagbuo ng salita

o paglalapi

Tagalog Manila Tagalog Marinduque

Susulat tayo. Másúlat kita.

Mag-aaral siya sa Maynila. Gaaral siya sa Maynila.

Magluto ka! Pagluto ka!

Kainin mo iyan. Kaina yaan.

Tinatawag tayo ni Tatay. Inatawag nganì kitá ni Tatay.

Tinulungan ba kayó ni Hilario? Atulungan ga kamo ni Hilario?

Tagalog Manila Tagalog Quezon

isara sarhi

buksan buksi

ilaga lagai

itapon tapuni

lagyan lagyi

AMERICAN BRITISH

acknowledgment acknowledgement

airplane aeroplane

anesthesia anaesthesia

analog analogue

catalog catalogue

characterize characterise

advertize advertise

endeavor endeavour

armor armour

donut doughnut

fiber fibre

theater theatre

fulfill fulfil

enrollment enrolment

rejister (profesyon) - pagbabago sa mga katawagan ayon sa

propesyon o trabaho

profesyon iba’t ibang tawag sa mgataong binibigyan ng serbisyo

doktor/nars pasyente

guro estudyante

abogado kliyente

pari parokyano

tindera/o mamimili/suki

drayver/konduktor pasahero

artista tagahanga

politiko mamamayan/nasasakupan

MGA GAMIT NG WIKA

emotiv expresiv conativ poetic phatic nagseset-up ng kahulugan referensyal evalwativ nagleleybel informativ

DALAWANG KAKAYAHAN SA WIKA NA

TAGLAY NG TAO AYON KAY NOAM CHOMSKY

linggwistiko – kaalaman sa wikang

ginagamit o sinasalita gaya ng tamang

gramar, wastong bigkas, gamit ng mga

salita, kaalamang bumuo ng

pangungusap na nasa tamang

istruktura

komunikatibo – kakayahang umunawa

ng metamensahe at gamitin nang

aktwal ang wika upang paratingin sa

iba ang nais sabihin

isang simbolikong

gawi ng dalawa o

mahigit pang

partisipants na may

katangian ng

pagiging isang

proseso, afektiv, at

transaksyunal.

(Burgoon et. al.)

isang mabisang paraan

ng pagpapahayag at

pagbibigay-impormasyon

tungo sa pakikipag-ugnayan

at pakikipag-unawaan

ILANG MAHALAGANG KONSIDERASYON SA

KOMUNIKASYON

Multikultural ang lipunang Pilipino

Dapat maging bukas ang komunikasyon

at walang deskriminasyon

Semantiks

Kinesiks

Politika ng wika

Prosemiks

Mga uri ng komunikasyon

pasalita

pasulat

Mga sistema ng komunikasyon

verbal

di-verbal

extra-verbal

ANG TAGALOG, PILIPINO, AT FILIPINO

Tagalog – katutubong wikang pinagbatayan ng pambansang wika ng Pilipinas

Pilipino – naging unang tawag sa pambansang wika ng Pilipinas (1959)

1.) may 20 letra

2.) binubuo ng Tagalog, Bernakular, at Kastila

Filipino – kasalukuyang tawag sa pambansang wika ng Pilipinas, lingua franca ng mga Pilipino, at isa sa mga opisyal na wika sa Pilipinas kasama ng Ingles

1.) may 28 letra

2.) binubuo ng Bernakular, Kastila, Ingles, Chinese,

at iba pang hiram na wika

Ang Wikang Filipino ayon sa Seksyon 6, Artikulo

XIV ng 1987 Konstitusyon:

– Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay

Filipino

– Dapat payabungin at pagyamanin pa salig

sa umiiral na mga wika ng Pilipinas at sa iba

pang wika.

– Dapat magsagawa ng mga hakbangin ang

Pamahalaan upang ibunsod at puspusang

itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang:

1. midyum ng opisyal na komunikasyon

2. wika ng pagtuturo sa sistema ng

edukasyon.

ANG PAGKAKAIBA NG TAGALOG SA

FILIPINO AYON KAY ISAGANI R. CRUZ

FILIPINO: Magiging voluntari ang pagturo

sa Filipino.

TAGALOG: Ang pagtuturo sa Filipino ay

magiging kusang-loob.

FILIPINO: una ang panaguri

walang panandang “ay”

nasa tuwirang ayos

TAGALOG: una ang paksa

may panandang “ay”

nasa di-tuwirang ayos

FILIPINO: hindi inulit ang unang pantig

ng salitang-ugat (pagturo)

TAGALOG: inuulit ang unang pantig ng

salitang-ugat (pagtuturo)

FILIPINO: mas nanghihiram sa Ingles

hal. “voluntari” (voluntary)

TAGALOG: humahanap ng katumbas ang

Tagalog para sa mga salitang

hiram at mas nanghihiram sa

Kastila hal.“kusang-loob”

Iba pang halimbawa:

FILIPINO: method – metod

police – pulis

department – department

TAGALOG: method – metodo, pamamaraan

police – pulisya, alagad ng batas

department – departamento,

kagawaran

FILIPINO: maaaring gamitin ang mga

panghalip na “siya” at “niya”

para tukuyin ang bagay at tao.

TAGALOG: ginagamit lamang ang mga

panghalip na “siya” at “niya”

para tukuyin ang tao at hindi

para sa bagay.

FILIPINO: mas ginagamit ang hulaping “an”

hal. lutuan mo ako ng pansit

bibilhan kita ng bag

TAGALOG: mas ginagamit ang unlaping “i”

hal. iluto mo ako ng pansit

ibibili kita ng bag

FILIPINO: “s” ang ginagamit upang

paramihin ang pangngalan

hal. artikels, titsers, peyrents

TAGALOG: gumagamit ng “mga” at ng

pamilang o pang-uring

maramihan para paramihin

ang pangalan

hal. mga gusali, dalawang aso,

nagtataasang puno

FILIPINO: Gumagamit ng klaster

hal. nagtrotroso, prapraktisin

TAGALOG: Hindi gumagamit ng klaster

hal. nagtotroso, papraktisin

FILIPINO: bihirang marinig ang mga

po at oho at sila, kayo at

ninyo kapag mas matanda ang

kausap

TAGALOG: nananatili ang paggamit ng

po, opo, at oho, at sila, kayo, at

ninyo kapag mas matanda ang

kausap