Nj faqe e re apovazhdimsi?

BankieriBotim i Shoqats Shqiptare t Bankave

Nr.

17, T

etor

201

5

SHT KOHA PR T NDRYSHUAR BOTN

............................................................................................................................................................................................

ANTART E AAB

3 www.aab.al Bankieri

REDAKSIA:

Elvin MekaKryeredaktor

Eftali PeiKoordinatore Produksioni

Junida Tafaj (Katroshi)Bashkpuntore

Andis RadoFotograf

Design & Layout: FCB Afirma

Printed by:

BORDI EDITORIAL:

Christian CANACARIS Kryetar i Bordit Drejtues t AAB-s & Drejtor i Prgjithshm i Raiffeisen Bank Shqipri

Gazmend KADRIUNnkryetar i i Bordit Drejtues t AAB-s & Drejtor i Prgjithshm iUnion Bank

Periklis DROUGKASAntar i Bordit Drejtues t AAB-s & Drejtor i Prgjithshm i Alpha Bank Albania

Seyhan PENCABLIGILAntar i Bordit Drejtues t AAB-s & Drejtor i Prgjithshm i Banka Kombtare Tregtare

Frdric BLANCAntar i Bordit Drejtues t AAB-s & Drejtor i Prgjithshm i Societe Generale Shqipri

Bozhidar TODOROVAntar i Bordit Drejtues t AAB-s & Drejtor i Prgjithshm i Fibank Shqipri

Endrita XHAFERAJSekretare e Prgjithshme, Shoqata Shqiptare e Bankave

Hysen ELAKryetar i Institutit t Ekspertve Kontabl t Autorizuar

Adrian CIVICIPresident i Universitetit Europian t Tirans

Spiro BRUMBULLIDrejtor i kabinetit t Ministrit t Financave

Enkeleda SHEHIDrejtore Ekzekutive e Autoritetit t Mbikqyrjes Financiare

SHOQATA SHQIPTARE E BANKAVERr. Ibrahim Rugova, SKY TOWER, 9/3, TiranTel: +355 4 2280371/2 Fax: +355 4 2280 359E-mail: bankieri@aab-al.org; www.aab.al

Prmbajtja BankieriNr.17, Tetor 2015Botim i Shoqats Shqiptare t Bankave

HUAMARRJAVENDORENj faqe e re apo vazhdimsi?

Bankieri sht publikimi zyrtar i Shoqats Shqiptare t Bankave i cili i dedikohet kryesisht sektorit bankar shqiptar. Bankieri i jep lexuesit nj informacion t vlefshm mbi arritjet e industris n prgjithesi dhe t bankave tregtare n veanti.

............................................................................................................................................................................................

Nj faqe e re apovazhdimsi?

BankieriBotim i Shoqats Shqiptare t Bankave

Nr.

17, T

etor

201

5

EditorialHuamarrja vendoreNj treg pr t'u zhvilluar dhe pr t marr pjes

Elvin MEKA

Tema e DitsHuamarrja vendore, instrument zhvillimi

Erjon VELIAJReforma territoriale, mundsi t reja pr huamarrje vendore

Majlinda KULLAJFinancimi pr qeverine vendoreMundsi pr bankat

Admira MLIKAPr nj huamarrje eficiente t qeveris vendore

Sabina LALAJ, Ened TOPI

IntervistaProcredit Bank AlbaniaEksperienca gjermane n tregun bankar shqiptar

Adela LEKA

Banking SystemNMV-t n ShqipriKush do t'i kreditoj ato?

Anila MUMATANnshkrimi elektronikRndsia dhe prparsit e tij

Edlira LLANGOMundsi t reja pr lehtsimin e shrbimeve online

Adrian HASA

Forumi i EkspertveFshirja e huave n sistemin bankar shqiptar far vjen m pas?

Alexander ZSOLNAI

Kndi i EkonomistitBankat greke prball krizsEfektet dhe masat n Ballkan dhe Shqipri

Adrian CIVICI

Prgjegjshmria SocialeVeprimtarit e Bankave

TeknologjiHow Credit Card WorkHow to benefit from an Installment Plan

Monika BALLTA

Auditori FinanciarBanka Aziatike e Investimeve n Infrastruktur (AIIB)Nj faktor i ri pr zhvillim ekonomik rajonal e global

Roberto RUOZI

Junior AchievementKontributi i biznesit n edukimin e siprmarrsve t s ardhmes

ICC AlbaniaObjektivat e Zhvillimit te Qndrueshm

AAB Aktivitete

5

6

7

9

12

15

16

18

21

22

26

30

34

37

39

41

42

5 www.aab.al Bankieri

Editorial

Huamarrja vendoreNj treg pr tu zhvilluar dhe pr t marr pjes

"Ndrtimi i qyteteve t qndrueshme - dhe i nj t ardhmeje t qndrueshme shtron nevojn pr hapjen e nj dialogu midis gjith niveleve t qeveris qendrore, rajonale e vendore. Gjithashtu, ajo do t krkoj angazhimin e gjith grupeve t interesit - prfshir sektorin privat dhe shoqrin civile, veanrisht t varfrit dhe shtresat e margjinalizuara". Kjo shprehje e Z. Ban Ki-moon n "Ditt e qyteteve t qndrueshme", organizuar nga OKB-ja n 2013-n, ravijzon sfidn madhore, me t ciln prballen qytetet dhe zonat urbane n t ardhmen, sfid kjo edhe pr Shqiprin, q ka nevoj t trajtohet me vmendje dhe ashtu si duhet.

N kt kuadr, reforma e re administrativo-territoriale mund t konsiderohet si nj gur kilometrik, pr menaxhimin dhe administrimin m t mir t territorit. Ndoshta, kjo nuk sht prpjekja e par pr hartimin e nj kuadri ligjor funksional pr pushtetin vendor, por sht e sigurt q kjo reform i ka t gjitha mundsit t bhet siprmarrja e par madhore, n drejtim t vnies s qeveris vendore n shina qeverisjeje moderne e mir-funksionale. Pr shum vite me

radh, kemi qen dshmitar t nj numri t madh ndryshimesh dhe shtesash n kuadrin ligjor t qeverisjes vendore, t cilat jan prdorur zakonisht si nj kal beteje n politikn e prditshme dhe rrall pr sigurimin e nj ecurie m t mir dhe fuqizimin e njsive t qeverisjes vendore, n drejtim t ofrimit t shrbimeve m t mira, prmes buxheteve t qndrueshme dhe t balancuara.

sht fakt q, i munguari i madh n kt teatr t qeverisjes vendore ishte niveli gjithmon i ult i decentralizimit fiskal, kurse pjesmarrs i prhershm ishte atomiciteti i njsive t qeverisjes vendore. Kjo e fundit tashm i prket t kaluars, ndrsa autonomia ka nevoj t vendoset e jetsohet, duke konsideruar praktikat m t mira, q aplikojn qeverit lokale moderne. Sigurisht, decentralizimi i vrtet do t krkoj nj ndrhyrje t guximshme dhe profesionale n kuadrin ligjor t huamarrjes vendore. Ktu vjen dhe pjesa e bankave, pikrisht n rolin q ato duhet t luajn si duhet. Bankat n Shqipri e kan mbshtetur huamarrjen vendore, q nga fillimi i saj n 2008-n, si dhe do jen tejet t interesuara e t gatshme t hyjn n kt treg, sapo kuadri i saj ligjor dhe emetuesit t prmbushin e t plotsojn pritshmrit dhe analizat e tyre teknike. Sigurisht, prpara qeverisjes vendore dhe bankave e institucioneve t tjera financiare shpaloset nj mundsi e

dyanshme n drejtim t zhvillimit dhe prdorimit t tregut t letrave me vler t pushtetit vendor, prve huamarrjes bankare pr t. Bankat mund t prfitojn nga kjo mundsi n t ardhmen, pasi ato kan burime njerzore t kualifikuara, kapacitete institucionale, financiare dhe analitike pr t administruar dhe financuar t gjith procesin, q nga huamarrja deri te nnshkrimi dhe tregtimi i letrave me vler.

E fundit, por jo m pak e rndsishme, njsit e reja t qeverisjes vendore duhet t veproj n mnyr shum t kujdesshme, kur t vendosin t prdorin tregun financiar dhe at t letrave me vler pr instrumentet dhe letrat me vler t pushtetit vendor, me qllim shfrytzimin optimal t mundsive q u ofron aktualisht reforma administrativo-territoriale, ndrkoh q duhet t jen t prgjegjshm pr fondet q do grumbullojn n t ardhmen. Ato duhet t kuptojn se fondet q do marrin hua duhet ti transformojn n nj vler t shtuar afatgjat pr komunitetin t cilit i shrbejn, nga i cili jan zgjedhur, e kundrejt t cilit jan plotsisht prgjegjs dhe t prgjegjshm. Ndoshta sht koha t rikujtojn thnien ikon t Z. Benjamin Franklin: "Nse doni t dini vlern e parave, shkoni dhe merrni nj hua!"

nga Prof. Asoc. Dr. Elvin MEKA1 Kryeredaktor

1 Zv.Dekan & Prgjegjs i Departamentit t Financs, UET

Njsit e reja t qeverisjes vendore duhet t kuptojn se fondet q do marrin hua duhet ti transformojn n nj vler t shtuar afatgjat pr komunitetin t cilit i shrbejn, nga i cili jan zgjedhur, e kundrejt t cilit jan plotsisht prgjegjs dhe t prgjegjshm.

6 www.aab.al Bankieri

Tema e Dits

Huamarrja vendore, instrument zhvillimi

BANKIERI: N pozicionin tuaj si Kryetar i Bashkis s Tirans dhe n kuadr t ndarjes s re territoriale, sa sfiduese sht pr ju situata financiare me t ciln do t prballen n vijim njsit e reja territoriale dhe konkretisht Tirana, si bashkia m e madhe?

Nj nga arsyet kryesore se pse u ndrmor reforma territo-riale ishte edhe konsolidimi financiar i njsive administrative. T mos harrojm se nj pjes e madhe e ish - komunave, apo bashkive, nuk gjeneronin fare t ardhura dhe ishin kthyer n barr pr buxhetin e shtetit. Reforma territoriale dhe ndarja e re administrative u hartua pr t mundsuar nj efikasitet m t lart financiar dhe shrbime m cilsore, kshtu q nga kjo pikpamje, situata financiare do t jet disi m e leht si pr njsit administrative, ashtu edhe pr buxhetin e shtetit.

BANKIERI: Cili mendoni se do t jet pozicioni i Bashkis s Tirans, lidhur me huamarrjen vendore dhe prdorimin e ktij instrumenti n t ardhmen e afrt dhe t largt?

Pas 4 viteve n letargji, Tirana ka nevoj m shum se kurr pr zhvillim dhe zhvillimi krkon investime. Ne do t bjm sht e mundur, pr t gjetur burimin e financimeve pr kto investime. Nj pjes do t vijn nga disa rishikime n paketn fiskale lokale, por ama nj pjes duhet t vij edhe nga huamarrja vendore. Vrtet kriza ekonomike ka br q qeverit ta shohin me nj sy tjetr borxhin publik, por gjithsesi nuk duhet mohuar asnjher roli q luan borxhi n nxitjen e zhvillimit ekonomik. Ndrsa flasim q qeveria ka nj marrveshje me FMN-n, q e kufizon borxhin publik dhe ndalon akumulimin e mtejshm t tij, nuk mund t mohohet q, pas prmirsimit t situats financiare t vendit, huamarrja, vendore apo qendrore, do t luaj nj rol m t rndsishm n zhvillimin e Shqipris.

BANKIERI: Cilat mendoni se jan vshtirsit dhe pengesat

kryesore drejt sigurimit t nj financimi t mjaftueshm pr pushtetin vendor nga ana e bankave, e m tej, nga sistemi financiar shqiptar?

Vsht