1. Balkan lkeleri Arasnda Bilimsel ve Kltrel Bilgilerin Korunmas veYnetiminde birlii Yaar TontaH.. Bilgi ve Belge Ynetimi Blmtonta@hacettepe.edu.tryunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/tonta.html Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,1 5-7 Haziran 2008, Edirne

2. Plan Balkan lkeleri ile lgili Genel Bilgiler Avrupada ve Balkan lkelerinde Bilimsel ve Kltrel birlii Bilimsel ve Kltrel Varlklarn Korunmas Sonu ve neriler Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,2 5-7 Haziran 2008, Edirne 3. Balkan Yarmadas ve Balkan lkeleri Adriyatik DenizininKaradenizin en kuzeyi balkan, balkanlatrmaen kuzeyi balkanizmtehlikeliblnm/atmal blgeler km hkmetler ilemeyen kurumlar primitivizmAvrupann barut fsGney Dou Avrupa Orta AvrupaBalkanlardan gelen . . . Kaynak: S. Pavic, Some thoughts about the Balkans, (22.11.2000) http://geography.about.com/library/misc/ucbalkans.htm;Balkan peninsula http://encarta.msn.com/encyclopedia_761567023/balkan_peninsula.htm Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,3 5-7 Haziran 2008, Edirne 4. Srekli deien haritalar Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,4 5-7 Haziran 2008, Edirne 5. Balkan lkeleriyle lgili BilgilerRomanya (20M) 12 devletYunanistan (10,5M) Yzlm 550.000 km2Trkiye (72 M-Trakya 10M) Nfusu yaklak 80 milyonSrbistan (9,5M)(Avrupann %18i)Arnavutluk (8M) . . . Balkanlar Avrupann en azBulgaristan (7,8M)gelimi ksmHrvatistan (5,1M)(http://en.wikipedia.org/wiki/Balkans)Bosna-Hersek (2,8M) Internete eriim %25,5 (ABde %55,7)Slovenya (2M) 35 milyon Internet kullancs (TR 16Makedonya (1.3M)milyon)Karada (0,3M)Kosova (2,1M) Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,5 5-7 Haziran 2008, Edirne 6. 2007-1008 Aa Hazrlkl Olma ndeksiSralamalar (127 lke iin)Slovenya 30 Hrvatistan 49 Trkiye 55 Yunanistan 56 Romanya 61 Bulgaristan 68 Makedonya 83 Bosna-Hersek 95 Arnavutluk 108 lk 4 srada Danimarka, sve, svire ve ABD ilk drt srada. Kosova, Karaba veSrbistan deerlendirilmemi. Kaynak: The Networked Readiness Index 20072008 rankingshttp://www.weforum.org/pdf/gitr/2008/Rankings.pdf Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,6 5-7 Haziran 2008, Edirne 7. Balkan lkeleri GEANT2 balant kapasiteleriBalkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu, 75-7 Haziran 2008, Edirne 8. Balkan lkelerinde Bilimsel Yaynlar Trkiye (yaklak 100.000) Yunanistan (yaklak 100.000) Bulgaristan (53.795), Romanya (53.269) Yugoslavia (49.018) Slovenya (25.033), Hrvatistan (24.116), Srbistan (9910), Makedonya (2272) Bosna-Hersek (1124) Arnavutluk (780) Karada (317) Kosova (51)Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,8 5-7 Haziran 2008, Edirne 9. Ortak Yayn Saylar Trkiye-Yunanistan: 428 Trkiye-Romanya: 267 Trkiye-Bulgaristan: 214 Tm yaynlarn binde 2si-binde 4 Yunanistan-Bulgaristan: 671 Yunanistan-Romanya: 482 Bulgaristan-Romanya: 526 Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,9 5-7 Haziran 2008, Edirne 10. Dijital Bilim ve Kltr Alannda birlii birlii iki ya da daha fazla kurumun veya lkenin kullanclarna daha gelimi ve daha eitli hizmet vermek iin birlikte almalar Zengin lkelerin daha az zenginlere yardm etmeleri demek deil birlii dijital kltrel miras kurumlarnn birbirlerine karlkl baml olmalar demekBalkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,10 5-7 Haziran 2008, Edirne 11. AB-Balkan lkeleri Bilim ve Teknolojide birlii Aratrma alt yaps nsan Potansiyelini gelitirme Kurum gelitirme Beklenen hedefleri maksimize etmek iin tutarl vedengeli bir yolla, karlkl fayda ve blgesel etki iinortak bilim ve teknoloji etkinliklerinin yceltilmesiBalkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu, 115-7 Haziran 2008, Edirne 12. SEEREN2 GEANTn gelecek kuak Gney Dou Avrupa alt blm Blgedeki ulusal eitim ve aratrma alarn birbirine balayan hzl bir omurga Grid alt yaplar GEANT2, EGEE, SEE-GRID ile btnleikhttp://www.seeren.org/content/modules/articles/PR-Bosnia-Serbia-dark-fibre-2006-01-15.pdfBalkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,12 5-7 Haziran 2008, Edirne 13. SEE GRIDGney Dou Avrupa GRID yetenekli e-alt yap gelitirme Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,13 5-7 Haziran 2008, Edirne 14. TR-GRID Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,14 5-7 Haziran 2008, Edirne 15. SEEFIREAratrma ve Eitim in Gney Dou Avrupa Fiber Alt Yaps Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,15 5-7 Haziran 2008, Edirne 16. SEE EGEE Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,16 5-7 Haziran 2008, Edirne 17. EGEE 2008 Konferans Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,17 5-7 Haziran 2008, Edirne 18. Kltr Yaptmz her ey (entellektel ve sanatsal eserler, performanslar, vs. ); geici, zamanla unutuluyor Kaytl kltr rettiimiz nesneler; daha uzun mrl ama eskiyorLyman ve Kahle (1998) Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu, 18 5-7 Haziran 2008, Edirne 19. Dijital belgeler / nesneler Sonradan olma dijital belgeler Kitap, gazete, dergi, teknik rapor, dersnotlar, resimler, vs. Anadan doma dijital belgeler Web, grselletirme, benzetim ve senaryoyazlmlar, sanal topluluklar (Facebook,Second Life), vikiler, bloglar, vd.Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,19 5-7 Haziran 2008, Edirne 20. Dijital Arivleme ve Koruma Dijitalletirme- dijital olmayan (analog) formdaki materyalleri dijitalforma dntrme Dijital arivleme dijital bilgiyi depolama (r., kurumsal/dijital bir arivyaratma) Dijital korumauzun sre bit ve baytlar gvenli ve deitirmedensaklama Dijital arkeoloji - Sistematik arivleme yaplmad durumlarda depolanan dijital bilgilerin nasl okunacan ve bu bilgilerin ne anlama geldiini anlamaya almakBalkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,20 5-7 Haziran 2008, Edirne 21. Kltrel Miras Balkan lkeleri ok zengin bir kltrel miras paylayorlar Ama savalar ve ihmal Balkanlardaki ortak kltrel zenginliin azalmasna neden oluyor Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,21 5-7 Haziran 2008, Edirne 22. Mostar Kprs (Stari Most) Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,22 5-7 Haziran 2008, Edirne 23. Bosna-Hersek Ulusal Ktphanesi1,5 milyon kitap, 4000 nadir eser, 478 ciltli el yazmas,100 yllk Bosna gazete dermesi zarar grd.Dermenin sadece %10u kurtarlabildi. Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,23 5-7 Haziran 2008, Edirne 24. Ferhadiye Camii, Banya Luka? Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,24 5-7 Haziran 2008, Edirne 25. Kltrel Miras Kurumlarnn Yok Edilmesi SuBosnal Srp gler tarafndan dman hedefi olarak seildii iddia edilenSaraybosna Ulusal ve niversite Ktphanesinin Bosna-Hersekte yaamolan Mslman, Srp, Hrvat, Yahudi ve dier tm milletlerin tarihini ve kltrelmirasn iermesi ironiktir. O blgede yzyllarca var olan kltrel oulculuunparas olduu iin kendi kltrel mirasn yok etmek kltrel intihar anlamna Balkan Alzheimer hastal (De Bernires, 2008, s. 51).gelmekte olup, ayn zamanda kltrn girift doasn da aa karmaktadr.Bu [ktphanenin yok edilmesi], kltrn soyutlanm bir varlk olmadn,baka milletlerin kltrn yok etmekle ayn zamanda kendi kltrmz deyok ettiimizi, nk tm kltrlerin i ie getiini ve birbirine baml olduunugsteren rnek bir vakayd. Zgonjanin (2005, s. 136-137)Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu, 255-7 Haziran 2008, Edirne 26. tekilerin kltrel miras Ulus-devlet yaratma sreci Vatanda tanm tekilerin yaratt kltrel zenginliklerin ihmal edilmesi tekilerin kltrel mirasnn yok edilmesi toplam sfr olan bir oyun deil Ortak bilgi mirasn gelien iletiim ve bilgi teknolojileriyle belki korumak mmkn Ama ortak kltrel zenginliimiz yok olduunda bunlar geri getirmek mmkn deil Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,26 5-7 Haziran 2008, Edirne 27. nsanln Ortak Miras Dnya Kltrel ve Doal Mirasnn Korunmas (1972) Manevi (Intangible) Kltrel Mirasn Korunmas (2003) Kltrel Anlatmlarn eitliliinin Korunmas ve Yceltilmesi Konvansiyonu (UNESCO, 2005)Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,27 5-7 Haziran 2008, Edirne 28. AB Dijitalletirme Programlar DIGICULT (Digital Heritage and Cultural Content Programme) CALIMERA (Cultural Applications: Local Institutions Mediating Electronic Resources) COINE (Cultural Objects in Networked Environments) ERPANET (Electronic Resources Preservation and Access Network) NEDLIB (Networked European Digital Library) CHIMER ...Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,28 5-7 Haziran 2008, Edirne 29. Boyana Kilisesi Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,29 5-7 Haziran 2008, Edirne 30. Museumland Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,30 5-7 Haziran 2008, Edirne 31. Lund lkeleri (2001) ye devletler arasnda dijitalletirme programlarnn egdm iin bir mekanizma yaratmak Eriilebilir ve srdrlebilir miras Kltrel eitlilik, eitim ve ierik sanayileri iin destek eitli ve zengin dijital kaynaklarBalkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu, 315-7 Haziran 2008, Edirne 32. Lund lkeleri: Temel Engeller Yaklam farklar Entellektel mlkiyet haklar Kltrel programlar ve yeni teknoloji programlar arasnda sinerji yokluu Kurumsal yatrm ve adanmlk Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,32 5-7 Haziran 2008, Edirne 33. Lund lkeleri: ye lkeler Ne Yapmal? Egdm iin srekli bir forum yaratmak Politika ve programlar konusunda bir Avrupa grn desteklemek ve gelitirmek yi uygulamalar yceltmek ve desteklemek ve ye lkeler arasnda ahenk salamak yi uygulama ve uygun becerilerin kabuln hzlandrmak Ulusal envanterler kurarak Avrupa ieriini grnebilir ve eriilebilir yapmak Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,33 5-7 Haziran 2008, Edirne 34. i2010: Dijital Ktphaneler Giriimi eContentplus program Bir tklamayla Avupann kltrel ve bilimsel mirasna erimek ye lkeler kltrel miras kurumlarna (ktphane, ariv, mze) 14 milyar dolar harcyor erik endstrisi Avrupa GSMHsinin %5i Ktphane, ariv ve mzelerin sahip olduu ierik kaynaklarnn dijitalletirilmesi ve bunlarn elektronik eriime almas ekonomik deeri nemli lde artrabilir (European Commission, 2005, p. 4).Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,34 5-7 Haziran 2008, Edirne 35. Bir kere dijitalletir, en geni biimde yay Bir kitabn dijitalletirilmesi 8-12 Euro Avrupa Dijital Ktphanesini gelitirmek iin sadece dijitalletirmek yeterli deil Birlikte alabilirlik, st veri yaratma ve arama teknolojileri gelitirme gibi teknik sorunlar da zlmeli (European Commission, 2005, s. 8).Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,35 5-7 Haziran 2008, Edirne 36. Gemiin Gelecei Analog materyallerin dijitalletirilmesi AB ariv ve ktphanelerinin ok az dijitalletirildi Toplam maliyetin 100 milyar euro olaca tahmin ediliyorEuropean Commission, 2005, s. 14 Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu, 36 5-7 Haziran 2008, Edirne 37. imdinin Gelecei Anadan doma dijital materyalllerin dijitalletirilmesi Anadan doma dijital kltrel miras nesneleri dinamik ve akll boyutlu nesneler, bir kerelik performanslarn dijitalletirilmesi Dinamik web sayfalarn gelecek kuaklar iin saklamak daha zor Daha sonra meydana gelebilecek deiiklikleri ekleyebilmek iin daha karmak koruma yntemleri gerektiriyor Anadan doma dijital nesnelerin korunmas kopyalamaya dayanyor Telif haklar, ksz/yetim eserler gibi sorunlarn zlmesi gerekiyor (Lynch, 2002, European Commission s. 19). Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu, 37 5-7 Haziran 2008, Edirne 38. Avrupa Ktphanesi (The European Library)HrvatistanYunanistanSrbistanSlovenya Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,38 5-7 Haziran 2008, Edirne 39. Avrupa Ktphanesi Web Sergisi Bosna-Hersek Bulgaristan Hrvatistan Yunanistan Makedonya Romanya Srbistan SlovenyaBalkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu, 395-7 Haziran 2008, Edirne 40. Avrupa Dijital Ktphanesi: Europeana ye lkelerde kltrel materyallerin dijitalletirilmesi Bu materyallere evrimii eriim salanmas Dijital koruma ile ilgili ulusal strateji ve planlar gelitirilmesi Avrupa Konseyi tavsiye karar, 24 Austos 2006 http://europa.eu.int/information_society/activities/digital_libraries/doc/recommendation/recommendation/en.pdf. Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,40 5-7 Haziran 2008, Edirne 41. Europeana90 partner,20si ulusal ktphaneok dilde eriim salayan bir kullanc Institute for Cultural Memory, Romaniaarayz Bulgaria, New Bulgarian University Library2M dijital nesne (Kasm 2008) Greece, Veria Central Public Library(2010da 6M olmas planlanyor) National Library of Slovenia Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu, 41 5-7 Haziran 2008, Edirne 42. SEEDI Gney Dou Avrupa Dijitalletirme Giriimi Prof. Nikola Ikonomovun arl konumas Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,42 5-7 Haziran 2008, Edirne 43. Eylem Plan Alt yap teknolojileri gelitirilmeli Dijital ktphane, ariv ve mzelere karhogrl yasal bir alt yap gelitirme Hzl bir veri a gelitirme Standart kamu video format tanmlama Dijital yayn teknolojileri Dijital ktphane, ariv ve mze teknolojileri Toplama, depolama, veri madencilii, hizmetesunma, dk fiyatl-uzun dnemli depolamaBalkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,43 5-7 Haziran 2008, Edirne 44. Dijital koruma politikas erevesi Seim ltleri st veri Birlikte alabilirlik (interoperability) Mimari Tarihi deer Birden fazla kopya Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,44 5-7 Haziran 2008, Edirne 45. Ortak Bilimsel ve Kltrel Mirasn Korunmas Bilimsel, kltrel ve sanatsal mirasmztemsil etmek iin giderek artan biimdedijital nesnelere baml hale geliyoruz Dijital karanlk a tehlikesini nlemekzorundayz (Rothenberg, 1995). Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu, 455-7 Haziran 2008, Edirne 46. Web kltr Webin ortaya kard temel sorun; tm kltr tarihinin szgelerin kurulmasndan ibaret olduudur. Kltr bellei iletiyor, ama tm bellei deil szerek iletiyor. yi szebilir, kt szebilir, ama toplumsal olarak etkilememize olanak veren bir ey varsa o da hepimizin aa yukar ayn szgelere sahip olmamzdr.Umberto EcoBalkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,46 5-7 Haziran 2008, Edirne 47. Sevdalinka: zarasle su staze moje Safet IsovicZarasle su staze moje Zarasle su staze moje i sad one puste stoje bijele ruze nema vise pokraj staze da miriseStazama sam prolazio kad sam dragoj odlazio Vec se staza ne poznaje od kako se draga uda a i ruza uvela je ne prolazim vise tuda pod kojom sam cesto stao dok sam dragu milovaoStaze nema, ruza vene draga nije pokraj mene ostala mi samo sjena da se sjecam uspomenaBalkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu, 475-7 Haziran 2008, Edirne 48. Balkan lkeleri Arasnda Bilimsel ve Kltrel Bilgilerin Korunmas veYnetiminde birlii Yaar TontaH.. Bilgi ve Belge Ynetimi Blmtonta@hacettepe.edu.tryunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/tonta.html Balkan lkeleri Ktphaneler Aras Bilgi-Belge Ynetimi ve birlii Sempozyumu,48 5-7 Haziran 2008, Edirne