Ali Eflref Müezzino¤lu

B‹L‹NÇL‹H‹PNOZ

3

H‹PNOZ HAKKINDA TEMEL B‹LG‹LER

Herkes Hipnoterapi Yapabilir mi?Bu soru çok s›k sorulur: Hipnoterapiyi herkes yapa-bilir mi, herkes ö¤renebilir mi? Bu kim bilir kaç›nc›kurs... Afla¤› yukar› 2000 arkadafl bu toplant›larakat›ld›. ‹ftiharla söylemeliyim ki bine yak›n› t›p dok-toruydu. Üç yüze yak›n› difl hekimi... Bir k›sm› psi-kolog... Kursa ilk gelen hayretle bak›yor, “Ben bun-dan ne alabilirim, ne yapabilirim, bunu nas›l ö¤re-nebilirim, nas›l uygulayabilirim?” diye düflünüyor.Üçüncü kursa gelindi¤inde kat›l›mc›lar›n % 66’s›uygulamaya bafllad›klar›n› ve sonuç ald›klar›n› ifa-de ediyor.

Hipnoz dünyada çok de¤iflik yöntemlerde kulla-n›lmakta ve uygulanmaktad›r. Biz özellikle en k›sazamanda yap›lan ve hastan›n bilinçli oldu¤u yönte-mi kullan›yoruz. Bilinçli hipnoz, Hüsnü ‹smet Öz-türk taraf›ndan oluflturulmufl ve ilk kez onun tara-f›ndan kullan›lm›flt›r.

Hüsnü ‹smet Öztürk’ü k›saca tan›tmak isterim:1912 y›l›nda ‹stanbul’da do¤mufltur. ‹stanbul T›pFakültesi’nden ayr›larak Avrupa’ya gitmifl, Alman-ya’da ve ‹sviçre’de t›p tahsilini tamamlam›fl, ard›n-dan üç konuda oradan ihtisas alm›flt›r. Birincisi ge-nel cerrahi e¤itimi, ikincisi gö¤üs cerrahisi e¤itimi-2

Dt. AL‹ EfiREF MÜEZZ‹NO⁄LU(d. 1945, ‹stanbul)

‹stanbul Difl Hekimli¤i Yüksekokulu mezunudur. (MarmaraÜniversitesi Difl Hekimli¤i Fakültesi) 1972 y›l›nda Op. Dr.Hüsnü ‹smet Öztürk ile t›bbi hipnoz konusunda çal›flmalarabafllad›. Yurtiçinde ve yurtd›fl›nda say›s›z çal›flmalarda yer al-d›. Hipnoz üzerine çal›flmalar›n› çeflitli kitaplarda toplad›.1991 y›l›nda kurulan T›bbi Hipnoz Derne¤i’nin kurucu baflka-nl›¤›n› yapt›. Yeditepe Üniversitesi Difl Hekimli¤iFakültesi’nde alt› y›l boyunca doktor, difl hekimi vepsikologlara t›bbi hipnoz kurslar› düzenledim. Bir dönemYalova Üniversitesi’nde rektör dan›flmanl›¤› yapt›. ‹stanbulAyd›n Üniversitesi’nde ö¤retim üyeli¤i görevini yürüttü. ISHAvrupa Hipnoz Birli¤i Kongresi’ne baflkanl›k etti. 2012Ekim’inde Dünya Hipnoz Birli¤i taraf›ndan kendisine “En ‹yiKlinisyen ve Ö¤reten Hoca” ödülü verildi. Bu ödül 2017y›l›nda mükemmeliyet seviyesine ç›kar›ld›. Üsküdar Üniver-sitesi, Marmara Üniversitesi, Y›ld›r›m Beyaz›t ve AdnanMenderes Sa¤l›k Bilimleri’nde ö¤retim görevlisi olarak çal›flt›.Bugüne kadar 10 uluslararas› t›bbi hipnoz kongresinebaflkanl›k ve 11. Avrupa Hipnoz Birli¤i Kongresi’neeflbaflkanl›k yapt›. Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›n geleneksel ve tamam-lay›c› t›p bilimleri komisyonunda yer ald›. Hipnozyönetmeli¤inin haz›rlanmas›na katk›da bulundu. HalenMedipol Üniversitesi’nin t›bbi hipnoz e¤itimlerini düzenle-mekte olup Atatürk Üniversitesi ve Sa¤l›k Bilimleri Üniver-sitesi Ba¤c›lar Uygulama Araflt›rma Hastanesi T›bbi Hipnozkurslar›nda e¤itmen olarak çal›flmakta...

Hipnoz ne demek? Ben hipnozu flöyle aç›klama-ya çal›fl›yorum: Bilincin aç›k oldu¤u bir ortamda ke-sinlikle uyku hali olmadan, istekle elde edilen telkinalabilme seviyesine ulaflma halidir. Bu tarifi açt›¤›-n›z zaman birtak›m mitlerin ne kadar yanl›fl oldu-¤unun fark›na varacaks›n›z. Karfl›n›za gelecek has-talar›n kafas›nda birtak›m sorular ve sorunlar var-d›r. Hipnoza girersem acaba s›rlar›m› aç›klar m›-y›m? Hipnoza girersem acaba bana gayri ahlakifleyler yapt›r›l›r m›? Uygulay›c›n›n kuklas›, oyunca-¤› konumuna girer miyim? Bu kayg›lar› ço¤altabili-riz. Bu varsay›mlar›n ötesinde, insanlarda hipnozagiren kiflilerin aptal veya gerizekâl› kifliler olduklar›söylenir. Halbuki hipnotik olguda temel figür bire-yin bunu istemesi, buna inanmas› ve hipnoterapis-te güvenmesiyle bafllar. Bunun oluflabilmesi için deönce bireyin konuyu tan›mas›, tan›mlamas›, hipnoziçin bir nedeninin olmas› ve bunu çözme arzusuduymas› gerekir. Hipnoz tek bafl›na bir tedavi de¤il-dir. Ayr›ca hipnoz alternatif de de¤ildir. Hipnoz birfl›r›ngad›r. fi›r›ngan›n içerisine ne doldurursan›zonu hastan›za enjekte ederek olumlu ya da olumsuzyan›t alabilirsiniz. O halde hipnozu bir ilaç yerinekoymay›n, hipnozu hasta iliflkileri içerisinde bir ila-c›n sunumundaki bir farkl›l›k gibi düflünün. “fiimdisana bir ilaç veriyorum, bunda bir baflar› elde ede-mezsek bir baflkas›n› deneriz” dedi¤iniz zamanhasta hemen reaksiyon verir. “Kendi bile emin de- 54

dir. Üçüncü olarak da anestiyoloji konusunda Tür-kiye’nin ilk diplomal› doktorudur. 1951 y›l›nda Sa¤-l›k Bakanl›¤› onu anestiolog olarak kadroya alm›fl-t›r. Hüsnü Hoca hayat› boyunca, Bat›’da ald›¤› bilgive tecrübeyi Anadolu insan›n›n anlay›fl›na uyarla-m›fl, hekim ile hasta iliflkisini de¤erlendirmifl, teda-vi ve terapide çok genifl bir flekilde kullanm›flt›r. Buameliyatlar›n ço¤unu kameraya kaydederek de¤er-lendirdim. Hoca binden fazla ameliyat yapm›flt›r.Bunlardan iki yüz elli tanesi çok büyük ameliyatlar-d›r. Örne¤in 1977 y›l›nda Haydarpafla NumuneHastanesi’nde yapt›¤› bir mide ameliyat› TRT’de veJaponya’da bir kanalda yay›nlanm›flt›r. Hasta yürü-yerek ameliyathaneye gelir, dört saat süren bir ope-rasyondur, ameliyat masas›na yatar, anestezi, nar-koz, hiçbir fley kullan›lmaz. TRT kameras› karfl›s›n-da hasta dört saat süren bir mide ameliyat› geçirirve bu esnada konuflur, flark› söyler, bilinci aç›kt›r,her fleyin fark›ndad›r. ‹fllem bittikten sonrada yürü-yerek oday› terk eder.

Hipnoz Bir Mucize mi?Hipnoz ne acaba? Mucize mi? Hipnozu nas›l tan›m-layal›m? Bugüne kadar hipnozu yanl›fl tan›d›k vetan›mlad›k, toplumda da bu yerleflti. Genelde büyü,sihir gibi kavramlara büründü. Oysa yaflam hephipnozlarla dolu, hipnoz yaflam›n bir kesiti.

‹ki saat sonra kurtar›ld›¤›nda bir daha asansöre bin-meyece¤ine yemin eder. Çok kötü bir deneyim yafla-m›flt›r. O deneyim ona bir fobi olarak dönmüfltür.Altm›fl kat› yayan ç›kmaya haz›rd›r; yeter ki asan-söre bindirmesinler. Bu, bizzat yaflayarak elde etti-¤i bir deneyimdir. Bu kifli ilk defa asansöre binecekbiriyle karfl›laflt›¤›nda, “Ben geçen gün içinde ölü-yordum, gel merdivenden ç›kal›m.” dedi¤inde karfl›-s›ndaki kifli ona inanm›flsa daha olay› yaflamadanasansör fobisi gelifltirecektir.

Sanki asansöre binince onun da bafl›na ayn› fleygelecekmifl gibi hisseder. Demek ki insanlar baz›fleyleri yaflayarak tecrübe ederler, baz›lar›ysa onlaraaktar›lan, sunulan bilgilerdir. Acaba insan bu türbulgularda elde etti¤i psikolojik ve psikosomatikproblemlerinin tersini yapma flans›na sahip midir?‹nsan kendini tamir edebilir mi? Bedendeki bir ke-mi¤in k›r›l›p sonra kaynad›¤›n› düflünün. Kan›np›ht›lafl›p kabuk ba¤lad›¤›n› düflünün. Peki, insanbelli ölçüde kendi yaratt›¤› veya kazand›¤› baz› psi-kolojik ve psikosomatik olgular› acaba de¤ifltirebilirmi? ‹flte hipnozun ç›k›fl yolu budur.

Buradan yola ç›kacak olursak, hipnotik dünya veolguda, tedavi ve terapide hipnozu bir enjektör ola-rak kullan›rken nelere dikkat etmek ve özen göster-mek zorunday›z?

Hipnotik terapilerde ve tedavilerde ilaç kullan›l-m›yor. Bizim için önceliklerden biri, hastan›n men- 7

¤il, bir baflkas›n› deneme niyeti var.” diye düflünür.Bu, insan›n kendi içindeki iyi olma, sorunu çözmepotansiyelini geriye iter. Diyelim bafl› a¤r›yan birhasta geldi. “Sana öyle bir ilaç verece¤im ki fl›p di-ye bafl›n›n a¤r›s›n› kesecek” dersiniz, hasta ilaç ni-yetine ilaç olmayan plaseboyu ald›¤›nda sanki birilaç alm›fl gibi bir davran›fl sergiler. Peki buraya gi-den yolda temel figürler nedir? ‹nsan nas›l bir var-l›kt›r ki bu tür olgularda nas›l bir de¤ifliklik meyda-na getirebilir?

Dikkatli bak›p kendimizi sorgulad›¤›m›zda in-sanlar›n dünyevi iliflkilerinde duyu organlar›n›n bü-yük ölçüde arac›l›k yapt›¤›n›n fark›na var›rs›n›z. ‹n-san fark›nda olmadan duyu organlar›n›n kendisiniyan›ltmad›¤›n› ve standart sonuçlar verdi¤ini ifadeeder.

Oysa bazen so¤uk diye alg›lad›¤›n suyu s›cakbulabilirsin, yani fiziksel ve çevresel flartlar insan›no andaki iç dünyas›ndaki beklentileriyle ilgi alan›nagöre de¤iflkenlik göstermektedir. Buradaki ç›k›fl yo-lu fludur: ‹nsan mükemmel bir varl›kt›r. O varl›kbelli ölçülerde yaflam standard› ve s›n›rlar› içerisin-de kazan›mlar elde eder. Bu kazan›mlar›n baz›lar›do¤ru ve güzeldir; baz›lar›ysa olumsuz sonuçlar›beraberinde getirmektedir. Diyelim bir kifli asansör-de katlar› ç›karken elektrik kesiliverdi. Bir süre bek-ler, daha sonra paniklemeye bafllar; nefes alamazhale gelir, ç›rp›n›r, camlara kap›lara vurmaya bafllar.6

Onu ciddiye almal›s›n›z ki sorunun çözümü içinistek uyand›rabilin. Sözcük seçimleriniz bile hasta-daki iyileflmeyi h›zland›rabilir.

Sadece hastalar›n›za iyi davranman›z yetmez.Siz iyi bir doktor olmak için iyi bir izlenim b›rakma-l›s›n›z. Diyelim hastalar›na iyi davranan bir doktor-sunuz. Tavsiye üzerine size gelen bir hasta, hasta-nede sizi herhangi bir görevliye sordu¤unda, o gö-revli ad›n›z› duyup burun k›v›r›yorsa, hastan›n sizegüveni o noktada k›r›l›r. Baflar›l› bir doktor olman›nyolu çevresine sayg› duyan ve güven veren bir in-san olmaktan geçer.

Hipnoterapide elimizde bir sihirli de¤nek olmad›-¤›n› hastaya vurgulamam›z gerekir. Herkes kendimucizesini kendisi yarat›r. Hipnoterapist, hasta izinverirse, hastan›n istekleri ve sorunlar› do¤rultusun-da ona yol gösterir. Hasta flifan›n kendisinde oldu-¤unu bilmelidir.

Temel tav›r, hasta ile doktor aras›ndaki diyalog-ta yatar. ‹lk karfl›laflmada göz göze gelmek, hasta-n›n elini s›kmak, onunla içtenlikle ilgilenmek, gü-lümsemek ve karfl›n›zdaki kifliye de¤erli oldu¤unuhissettirmek çok önemli bir yol kat etmenizi sa¤lar.

1982 y›l›nda, 9. Dünya Hipnoz Kongresi’ndePensilvanya Üniversitesi’nden Profesör KateThompson ile birlikte çal›fl›yoruz. Söze flöyle baflla-d›:

9

tal durumudur. Baflvuran kiflilere yapt›¤›m›z anem-nez s›ras›nda özellikle kiflinin mental durumunaözen göstermeye çal›fl›r›z. Zekâ seviyesini anlama-ya çal›fl›r›z. Zekâ gerili¤i olan bir hastada hipnozkullanma flans›n›z yoktur.

Hipnoz ve ‹zlenimHipnozla eriflim bireyin kendisinde bafllay›p kendi-sinde biter. Bu kabullenildi¤inde, hastayla diyalogonda plasebo etkisi gibi sonuçlar verebilir. Hastan›-za yaklafl›rken öncelikle ona sayg› göstermelisiniz.Onunla daha ilk karfl›laflman›zda göz temas› kur-maya özen gösterin. Kifliye verdi¤iniz önem, de¤erveya de¤ersizlik onunla aran›zdaki ba¤› art›racakveya yok edecektir. Hasta, davran›fllar›n›z yard›-m›yla da ona önem verdi¤inizi, sorunlar›yla ilgilen-di¤inizi anlamal›d›r. Yaflamda ve iletiflimde insanlararas›nda ortak noktalar vard›r. Hekim, hastas›ylabir ortak nokta bulursa çok daha rahat bir iletiflimkurar ve hasta, doktorunun kendisini anlad›¤›n› dü-flünür.

Doktor da t›pk› bir sahne sanatç›s› gibi kendi so-runlar›n› geri plana itebilmelidir. E¤er hastan›z siztelefonda konuflurken geldiyse, ondan konuflman›-z› sürdürmek için izin isteyin. Hasta size sorununuanlatt›¤›nda, onun sorununu küçümsemeyin; siziniçin basit olan bu sorun belli ki onun için önemlidir. 8

vermeyece¤ime garanti veririm. Yapt›¤›m her çal›fl-mada, hasta en derin ameliyatta bile bilinç aç›kl›¤›içinde olur. Her an hastay› bilgilendiririm, yönlendi-ririm. ‹lginç bir örne¤i paylaflmak istiyorum: Bir gu-atr ameliyat›. Hipnoz derinli¤indeki hasta ile ameli-yat s›ras›nda konufluyoruz. Operasyon yaklafl›kk›rk befl dakika sürdü, operasyon bölgesine metalikk›skaçlar kondu, üzerine tentürdiyot sürüldü. Has-ta, “Yakt› efendim.” dedi. Koskoca ameliyat s›ras›n-da hasta hiçbir fley hissetmedi; ama tertürdiyot yak-t› dedi. Çünkü kendisine tentürdiyot sürece¤imizisöylememifltik.

Bir hasta bireysel yan› a¤›r basan bir konudahipnoz yard›m› almak isterse, onun gerçek duyguve düflüncelerini ö¤renmelisiniz. Alkol tedavisi ge-len bir hasta, kendi r›zas› ile gelmiyorsa, aile bask›-s› yüzünden geldiyse, alkolü b›rakmas› gerekti¤inidüflünmüyorsa, onun hipnoz derinli¤ine girmesi al-kolü b›rakaca¤› anlam›na gelmez. Sigaray› b›rak-mak için hipnozu kullanmak isteyen bir kifliye ilkönce flunu sorar›m: Gerçekten b›rakmak istiyorsanseni kabul ederim; çünkü benim zaman›m de¤erli-dir. Otuz dört yafl›nda bir kad›n hastam› örnek ola-rak anlatmak istiyorum. Görüflmemiz s›ras›nda da-ha önce de hipnoterapi gördü¤ünü ve sigaray› b›ra-kamad›¤›n› söyledi. Buradan anlafl›l›yordu ki kendi-sinin sigaray› b›rakmaya niyeti yok. Ancak ayn› za-manda bir bebek sahibi olmay› çok istiyordu. Ben 11

“Biz Amerikal› doktorlar hasta hekim iliflkisi-ni bilemiyoruz. Bir hastam›z›n elini s›k›p onahofl geldin bile diyemiyoruz. Oysa hastan›nelini s›kmak, ona hofl geldin demek bile birhipnotik yaklafl›md›r, bir tedavi fleklidir.”

Sözlerini flöyle sürdürdü: “Biz d›flar›daki bir ço-cu¤u sevemiyoruz, ona dokunmam›z çevremizdeki-lere yanl›fl mesajlar verebilir diye düflünüyoruz.” ‹n-sanlar aras› iliflkide dokunman›n, göz temas›n›n bi-le onun motivasyonunda, rahatlamas›nda, sorunuçözmesinde bir hipnotik etki yaratt›¤›n› vurgulama-ya çal›flm›flt› bizlere.

Hipnoz e¤itimi alan doktorlar çevrelerindeki in-sanlar›n ilgi oda¤› olur. fiaka yollu, insanlar sizdenhipnozu kendilerinde denemenizi isterler. Onlar›nbu isteklerini reddetmelisiniz. Ald›¤›n›z e¤itim, te-davi amaçl›d›r, bilimsel bir çal›flmad›r. Bunu çevre-nize mutlaka vurgulay›n›z.

Hipnoterapi ve RiskHipnotik olgu tedavi ve terapide kullan›l›rken riskvar m›d›r? Risk nedir? Klasik hipnoz türlerinde var-d›r; ama bilinçli hipnoterapilerde kesinlikle ve ke-sinlikle hiçbir risk yoktur. Hastalara özellikle vur-gular›m: Senin sorununu çözme garantisi veremem;ama bilinçli hipnoz yöntemiyle sana hiçbir zarar10

tad›rlar. Kabul öncesinde baflvuru konusu, kiflihakk›nda ön bilgiler edinilmektedir. Konu hipnozuilgilendiriyorsa, randevu verilmektedir. Randevugünü gelen kifliye bilgi formu doldurtularak, buform ile birlikte ön görüflmeye al›nmaktad›r. Bugörüflmelerin amac›, baflvuran kifliyi ve sorunlar›mtan›mak ve bu bilgiler do¤rultusunda hipnoza gerekolup olmad›¤›m araflt›rmakt›r.

Bu görüflme s›ras›nda bafll›ca üç konuya dikkatedilmektedir:

1) Kifli ile hipnotik iliflki kurulabilir mi?2) Kiflinin sorunu hipnoz ile iliflkili mi?3) Kifli kendi özgür iradesi ile bu sorunu

çözmeye haz›r m›?Konuflma s›ras›nda kiflinin dikkati, kavramas›,

hipnoza bak›fl aç›s› incelenerek iletiflim kurulmas›zor olan aptal, bunak, gerizekâl› ve ak›l hastas› olupolmad›¤› ö¤renilmektedir, iletiflim kurulamayacakderecede sorunlar› olanlara daha sözün bafl›nda bumetottan yararlanamayacaklar› söylenerek kabuledilmemektedirler.

‹letiflim kurulabilecek düzeydekilere ikinci olarakne amaçla geldikleri sorularak o konuaraflt›r›lmaktad›r. Söz konusu flikâyetlerin di¤ermetotlarla çözümü konusunda tedavi olup olmad›¤›araflt›r›lmakta, gereken laboratuvar araflt›rmalar›istenmektedir. Son olarak da kiflinin bu sorunlar›kabul ederek özgür iste¤i ile de¤ifltirmek isteyip 13

onunla seansta sigaray› b›rakmas› üzerine bir fleysöylemedim. Annelik üzerine bir seans yapt›k veyaln›zca, bebe¤inin sigara duman› içinde büyüme-sine izin vermesinin ne anlama geldi¤i üzerine birfleyler söyledim. Daha sonraki seansta ö¤rendim ki,ben ona sigaray› b›rakmas› üzerine telkin vermedi-¤im halde sigaray› b›rakm›flt›.

Hipnoz do¤ru ellerde, t›bbi amaçlar çerçevesindekullan›ld›¤›nda bir avantaj, hastalara zaman kazan-d›ran bir arac›. Ancak flov amaçl› kullan›mlarda pekçok kifli zarar görüyor. Örne¤in, bundan otuz y›l ön-ce, ‹ngiltere’de bir sahne hokkabaz› bir kifliyi hipno-tize ediyor ve han›mefendiye guguk kuflu oldu¤unuempoze ediyor. Han›mefendi on gün boyunca, has-tanelik oluncaya kadar bunun etkisinde kal›yor.Budapeflte’de bir sahne gösterisini televizyondanizleyen dokuz yafl›ndaki bir çocuk, duvar›n üstün-deki yafl›t›n› hipnotize ediyor, çocu¤un düflerek sa-katlanmas›na sebep oluyor. Bir otobüs floförü rad-yodaki hipnoz program›n›n etkisinde kal›yor, sa¤asola çarp›yor ve kaza yap›yor. Bir sahne gösterisikataleptik hale getirdi¤i bir kiflinin üzerinde iki ki-fliyi z›platarak onun belkemi¤ine zarar veriyor.

Hipnoza KabulÇeflitli nedenlerle Bilinçli Hipnoz Merkezi’nebaflvuranlar, hemen hipnoz seans›na al›nmamak-12

örnek, film veya video arac› ile izletilmektedir. Butoplant›n›n sonunda kat›l›mc›lara evlerine gitmelerive rahat bir anlar›nda vicdanlar› ile bafl baflakalarak kendilerine üç soru sormalar› öneril-mektedir. Bu sorular, “Hipnoz olabilece¤imeinand›m m›? Tarad›ktan sonra bana yard›mc› olanhekime karfl› itimat ve güven duygusuna sahipmiyim? Bu metotla sorunumu gerçekten çözmekistiyor muyum?” fleklinde olmaktad›r. Son olarak,“Hepsine ‘evet’ diyorsan hipnoz için baflvur. Yokinanm›yorsan, güvenmiyorsan ve istemiyorsankesinlikle gelme. Bu sorulara yan›t›n evetse hipnozdenenebilir.” sözleriyle toplant› sona ermektedir.

Mayalama toplant›s›ndan olumlu düflüncelerleayr›lan baflvurucu randevu alarak ilk seansakat›labilir.

‹lk HipnozUygulay›c›, baflvuru sahibine mayalamada verdi¤ibilgilerin bir özetini tekrarlar. Baflvuru sahibininhâlâ tak›ld›¤› ve ö¤renmek istedi¤i bir eksiklik olupolmad›¤› araflt›r›l›r. E¤er varsa cevaplan›r. Her konuayd›nlanm›flsa ve istek devam ediyorsa, uygulay›c›,hipnoza geçerek beklenti ve istekler do¤rultusundatelkinde bulunmas› konusunda baflvuru sahibindenkendisine yetki vermesini ister. Gönül r›zas›ylaverilen yetkiden sonra hipnoz bafllayacakt›r. 15

istemedi¤i ö¤renilmektedir. Bu ifllemler sonundailetiflim kurulabilecek zekâya sahip, sorunu hipnozalan›na giren ve bu sorunu çözmeye isteklibaflvurucuya hipnoz hakk›ndaki bilgisi sorularakgörüflme sonuçlanmaktad›r.

Yap›lan çal›flman›n ilaçla tedavide oldu¤u gibisomut maddeler arac›l›¤› ile yap›lmad›¤› iflaretedilerek hipnoz ve ifllevi hakk›nda bilgiverilmektedir. ‹nsan›n inanmad›¤›, bilmedi¤i birkonuya ve kifliye bilgisayar›n› teslim edemeyece¤iifade edilerek önce hipnozu tan›mas›, ard›ndan bukonuya olumlu bakmas› ve arac›l›k yapacakuygulay›c›ya güvenmesi gerekti¤i belirtilmektedir.

Bilinçli Hipnoz Metodu’nu tan›yabilmesi için kifli,hocam›z merhum Dr. Hüsnü ‹smet Öztürk’ün“mayalama” diye tan›mlad›¤› hipnoza haz›rl›ktoplant›s›na davet edilmektedir. Belirli gün ve saatteyap›lan toplant›ya, ön görüflmeleri yap›lan hipnozlatedaviden yararlanaca¤› düflünülen gönüllüler vetedavisi devam eden kifliler kat›lmaktad›r. Yaklafl›kbir saat kadar süren bu toplant›da Bilinçli Hipnozhakk›nda bilgi verilmekte, hipnozun tarihi,günümüzdeki yeri, bilimsel çizgisi anlat›larakzihinlerde var oldu¤u düflünülen sorularyan›tlanmaktad›r. Daha sonra birkaç gönüllüüzerinde uygulama yap›larak olay› görmelerisa¤lanmakta, son bölümde ise hipnoza deringirenlerin yaflad›klar› operasyonlardan birkaç14

17

Uygulay›c›, dene¤i rahat bir koltu¤a oturtur. Sözebafllayarak hipnoz öncesi bilgilendirmeye vehaz›rlamaya çal›fl›r:

“Bunu ilk defa yaflayaca¤›n için, heyecanl›olabilirsin... Hipnoz s›ras›nda farkl› fleylerdüflünebilirsin... Elimi oynatabilir miyim, gözlerimiaçabilir miyim gibi düflüncelere kap›labilirsin...Bunlar›n hepsi normal... Herkes ilk seansta hipnozagirip girmedi¤ini fark etmeyebilir. Bu önemlide¤ildir. Birkaç seans sonra gözünün aç›k veyakapak olmas› da önemli de¤ildir. Korkacak bir fleyyok. ‹nsanlar›n % 85’i üç ile befl seans sonrahipnozu yaflad›¤›n› kabullenebiliyor... ‹lk defadagirip sorunlar›m daha ilk anda çözenler de var...Bana yard›mc› olursan yolu ve süreyi k›salt›r›z... Birsüre sonra gözlerine do¤ru bakaca¤›m... Gözlerimedo¤ru k›p›rdamadan bakman› istiyorum... E¤er ikigözüme bakmak seni zorluyorsa tek gözüme debakabilirsin... Ama hiç oynatmadan bakman›istiyorum... Bu arada da özellikle solunum sisteminile ilgili ve fizyolojik konularda isteklerim olacak...Düflünmeksizin yard›mc› olursan daha ilk seanstaistenilen derinli¤e erifliriz... Derin derin nefes al...Gevfle, kendini b›rak, rahatla... Farz et ki gözlerinkapal› beni dinliyorsun... Her fleyi hat›rlayacaks›n...‹lk seanslarda d›flar›daki sesleri duyabilirsin, amabirkaç seans sonra o sesleri önemsemeyeceksin,benim sesim bask›n ç›kacak... Korkacak bir fley16

yok... fiimdi rahatça arkana yaslan, gözlerime do¤rubakarken rahat ve düzenli nefesler al›p ver. Dahaderin ve güçlü nefesler alabilirsin... Her nefeslegözkapaklar›n daha da a¤›rlaflacak... Öylesinea¤›rlaflacak ki, istesen bile aç›k tutamayacaks›n...Gözkapaklar›n daha da a¤›rlafl›yor... Sankikirpiklerine tafl ba¤lanm›fl gibi... Sanki kat katgözkapaklar› eklenmifl gibi... fiimdi üç kez dahaderin nefes alman› istiyorum. Her nefesle daha darahatlayacaks›n... ‹çindeki heyecan git gide daha daazalacak... Çok daha nefleli, çok daha sa¤l›kl›olacaks›n... ‹stedi¤in, inand›¤›n için baflaracaks›n.Gözkapaklar›n daha da a¤›rlaflt›; neredeysetamamen kapanacak. Aç›k tutmakta zorlan›yor-sun... fiimdi dilersen kapayabilirsin... Çok güzel...Gözkapaklar›n iyice kapan›yor... fiimdi daha derinnefesler alarak gözlerini kapatabilirsin... Göz-kapaklar›n art›k kapand›... Birbirine daha dakaynayacak. Sanki tutkalla yap›flm›fl, birbirinedikilmifl gibi...”

RahatlamaSeans›n üçüncü bölümünde ise benzeri telkinlerhipnoz alt›nda rahatlayan gönüllüye moral ve güçveren bir yaklafl›mla tekrarlan›r.

“Sen ak›ll› ve zekisin... Bu s›nav› kazanacaks›n...Her dersi severek çal›flacak, hiç unutmayacaks›n...

unutmayacaks›n... Güzel... Güzel; gözkapaklar›nart›k aralanabilir. fiimdi tamamen araland›... K›sabir süre sonra bedenin de eski gücüne kavuflacak...Biraz daha dinlenebilirsin... fiimdi kalkabilirsin.”

Birinci seans tamamlanm›flt›r. Birkaç günsonraya randevu verilerek ikinci seansprogramlan›r. Bu süre içinde dene¤e telkinleritekrarlamas›, gözden geçirmesi ö¤ütlenerek,baflkalar›n›n yan›nda gözlerini kapatmadan, elinikapatarak, üç kez derin nefes alarak da kendikendine konsantre olabilece¤i söylenir.

Birkaç seans içerisinde yüzde 90 oran›ndageliflme tespit edilir. Ö¤renci sorumluluk duygusukazanarak düzenli çal›flma iste¤i, al›flkanl›¤›kazan›r. Her derse, her konuya zaman ay›rarakçal›fl›r. Ders çal›fl›rken ve dersi izlerken, otohipnozagirerek s›k›lmadan ve b›kmadan daha uzun süredikkatini verir. Ders çal›fl›rken akl› baflka yerdeolmad›¤› için çal›flt›klar›n› kavrar ve unutmaz. Art›kdüzenli çal›flan, kendine güvenen bireyin s›navheyecan› ve stresi de elimine edilerek; s›nav öncesitatl› bir uykuya dal›p s›nav sabah› dinlenmifl olarakkalkmas› baflar›l›r. S›nav için evde otohipnozagirmesi ö¤ütlenir. Tüm heyecan ve stresi evdeb›rakmas› telkin edilir. Evden s›nava giden ö¤renciyol boyunca e¤lenceye, gezmeye gider gibi rahat vehuzurludur. S›nav yap›lacak yere gelince tekrarotohipnoz yapmas› ö¤ütlenir. S›nav öncesi 19

Kullanamad›¤›n yeteneklerini devreye sokacak,kendin ve gelece¤in için çal›flacak ve baflaracaks›n.”gibi devam eder. Sona do¤ru: “Her geçen seanstadaha derin hipnoza gireceksin... Daha gözlerinebakar bakmaz hipnoza gireceksin, böylece hedefedaha kolay ulaflacaks›n. Telkinleri hat›rlay›p hiçunutmayacaks›n. Bafllang›çta tekrar gibi gelse def›rsat buldukça kendi kendine konsantre olmak veotohipnozu baflarmak zorundas›n... Akflamlar›yatarken mutlaka telkinleri hat›rlay›p tekrarlaman›istiyorum... Bafl›n› yast›¤a koyunca üç kez derinnefes al... Ard›ndan gözlerini kapat›p üç kez dahaderin nefes al... Sonra hat›r›nda kalan telkinleriiçinden tekrarla ve üç kez daha derin nefes al... Birsüre sonra uykuya dalacak, sabahleyin dinlenmiflve dinç olarak kalkacaks›n... Her geçen gün dahanefleli, daha sa¤l›kl› ve baflar›l› olacak, kendin vegelece¤in için çal›flacaks›n...”

Hipnozdan Ç›kmaSeans sonunda hipnozdan d›flar› ç›k›fl: “fiimdisenden tekrar derin nefesler almam istiyorum, yedikez derin nefes ald›ktan sonra, gözkapaklar›ndakia¤›rl›k yavafl yavafl kalkacak, gözlerin yavaflçaaralanacak... Gözlerin aç›ld›ktan biraz sonrabedenin de eski haline gelecek ve hipnozdantümüyle ç›kacaks›n... Telkinleri hat›rlayacak ve18

21

çevresindeki di¤er adaylardan etkilenmemesi, rahatve stressiz durumun kollanmas› içindir. “S›navsalonuna al›nana kadar çok rahat olacaks›n.”komutuyla baflar›r. Son olarak da s›nav salonundas›nav›n bafllad›¤› anda elini kapat›p üç kez derinnefes alarak otohipnoza girmesi istenir. Yeterincehaz›rlanm›fl ve hipnoza al›nm›fl ö¤renci, sanki evdeödev yaparcas›na heyecans›z ve telafls›z, kendindenemin bir flekilde sorular› yan›tlar. Bu aradaçevresinde olup bitenle ilgilenmez. Süreyi sonunakadar kullanma rahatl›¤› ile daha fazla soruyan›tlama flans›n› yakalar. S›nava haz›rlanan genç,ö¤rendi¤i gibi rahat bir koltu¤a oturur, sa¤ ve solellerini baflparma¤› içeride olmak üzere yumrukyapar, birbiri ard›ndan üç kez derin nefes al›rkengözleri kapan›r ve otohipnoz bafllar

E¤itsel Hipnoz konusunda Bilinçli HipnozMerkezi dershane ve do¤rudan ö¤renci uygulama-lar› dahilinde yaklafl›k bine yak›n uygulamayapm›flt›r. Al›nan sonuçlar, daha ilk seanslardanbafllayarak çal›flma azmi ve h›rs›nda artma; baz›dersleri sevmeyerek çal›flmayanlarda o derse karfl›ilgi ve istek duygusunun geliflmesi; düzenli vedikkatli ders çal›flma al›flkanl›¤› edinilmesi ves›navlar s›ras›nda rahatl›k kazan›lmas›d›r. Baflar›oran› % 90’a ulaflm›flt›r.

E¤itsel hipnoz, üniversite ve kolej s›nav›nahaz›rlananlara ve bunlar›n d›fl›nda daha ilkokula20

bafllarken okula gitmek istemeyen çocuklara, aras›n›flardaki ders çal›flma al›flkanl›¤›n› eldeedememifl ö¤rencilere uygulanm›fl, ayr›ca dersibozan hiperaktif az say›da çocu¤a da uygulanm›flve bu ö¤rencilerin baflar›l› oldu¤u gözlenmifltir.

Bir Lisan ‹ki ‹nsan m›?Zaman süratle ak›p gidiyor, demifltik. Haz›re¤itimden söz ederken bir konuya daha de¤inmekistiyorum. Günümüzde bir lisan bir insan derken birlisan da yetersizleflti. Gelecekte lisan bu kadarönemli olacak m› diye hiç düflündük mü? Sony›llarda yap›lan çeviri ayg›tlar› ve geliflen teknolojiile internet a¤›nda lisandan lisana otomatik çeviriyap›l›yor. Frans›zca yaz›l› bir metni dilerseniz‹ngilizce olarak karfl›n›zda bulabiliyorsunuz...Herhalde önümüzdeki yüzy›l bafl›nda herkes kendilisan›yla yetinecek... Karfl› taraf konuflmalar› kendilisan›yla anlayacak... Belki aradan as›rlar geçecek...Konuflmaya bile gerek kalmayacak. ‹nsan birbirinebakarken veya bir baflka canl›y› izlerken ne demekistedi¤ini anlay›p konuflmadan da cevab›n› birbak›flla aktaracak...

O zaman dile, difle, dama¤a ve ses tellerine bukadar ihtiyaç olacak m›, yoksa bu organlarifllevlerini mi kaydedecek? Daha aç›kças› insano¤lukendi bilgisayar›ndan daha fazlas›n› devreyealabilecek mi? ‹flte bunu zaman gösterecek!

Hipnoz T›bb›n EmrindePeki ama, derne¤in ad› olan T›bbi Hipnoz nas›l birfley? T›bbi hipnoz yaflam›n hangi alanlar›ndakullan›l›yor?

Bu sorular›m›z› da yan›tlayan Dr. Müezzino¤lu,flunlar› söyledi:

“Nas›l ki bir organ›m›zdaki kesik veya yara birsüre sonra iyilefliyorsa, vücudumuzdaki bu kendinitamir yetene¤inin psikolojik ve psikosomatikproblemlerin çözümünde de kullan›lmas› mümkün.Hipnoz, insan›n kendi kendisini yönlendirmesioldu¤una göre çevrede hofl karfl›lanmayandavran›fllar›n düzeltilmesinde, insan›n kendi içindehoflnut olmad›¤› davran›fllar›n›n de¤ifltirilmesindede kullan›labilir. Hipnoz, uyuflturmadan difl çekme,a¤r›s›z do¤um, narkozsuz ameliyatta t›bb›nemrinde oldu¤u gibi, güzel sanatlar, kültür ve sporetkinlikleri ve e¤itimde de baflar›yla kullan›labil-mektedir. Bat› ülkelerinde bunun örnekleri çok.Avrupa Hipnoz Birli¤i, belli dönemlerde, hipnozlailgili veriler ve istatistikler yay›nlamakta, Hamburg,Glasgow, Insburg, Selanik gibi üniversitelerde bukonuya büyük önem verilmektedir.”

Hipnozun Tan›m›“Hipnoz” sözcü¤ünü ilk kez 1843 y›l›nda, ‹ngilizcerrah James Braid kullanm›flt›r. Hipnozun popülerhâle gelmesi sonraki y›llarda olmufltur. Hipnoz türlü 2322

Hipnoz Nedir?Peki ama, nedir bu hipnoz? Hipnotizma ile hipnozaras›nda ne fark var?

Bu sorular› yöneltti¤imiz Ali Eflref Müezzino¤lu,hemen tan›mlama yaparak konuflmama bafll›yor:

“Hipnoz, içe bakma, bilinçalt›n› iste¤e ba¤l›olarak yönlendirme demektir. Pürdikkat izlenen birTV dizisine konsantre oldu¤umuz anda bizeseslenildi¤inde, seslenen insan› duymay›z. T›pk›uyku öncesi rehavet ya da sabah mahmurlu¤ugibi... Bilinç yerindeyken bilinçalt›na yönelmedemektir bu. Bir kimyasal reaksiyonda ‘katalizör’reaksiyonu nas›l çabuklaflt›r›p kolaylaflt›r›yorsa,hipnoza yard›mc› olan kifli de insanlar›n içlerinebakmalar›na, bilinçalt›na yönelmelerine yard›mc›olmaktad›r.”

Beyin Kapasitesine Katk›Bilimsel olarak, insan›n beyin kapasitesinin ancak% 1-2’sini kulland›¤› kan›tlam›flt›r. “‹zafiyetTeorisi”nin mucidi ve IQ’su yani zekâ derecesi 148olan Albert Einstein’in bile beyin kapasitesininancak % 2’sini kullanabildi¤i dikkate al›nd›¤›nda,beyin kapasitemizin % 90’›n› kullanamad›¤›m›zortaya ç›kmaktad›r. ‹flte hipnoz, beyinkapasitemizin kullanabildi¤imiz % 1’lik k›sm›na birmiktar daha eklemek demektir. Elbette, bütünbunlar kiflinin iste¤iyle, bilinci yerindeykenyap›lmaktad›r.

Hipnotize edilen kifli d›fl dünya ile iliflkisini uykudaoldu¤undan daha tutarl› bir biçimde sürdürebilir.Böylece yo¤unlaflan ve s›n›rlanan dikkat, bilincin oanda d›fl dünyadan kopmas›na hatta ola¤and›fl›alanlara kaymas›na yol acar. “

‹ngiliz Dr. Ronaki Shone hipnozu, “Do¤alyoldan bilinçalt›na ulafl›larak kiflinin kapasitesinintamam›na eriflmesi, yeteneklerinin s›n›r›naulaflmas›.” olarak tan›mlar. Bu tan›mdan daanlafl›laca¤› gibi kifli, yeteneklerinin ancak çoks›n›rl› bir bölümünü kullanabilir. Hipnoz, kiflininsahip oldu¤u yeteneklerinin daha büyük birbölümünü kullanmas›na yard›m eder.

Hipnozun varl›¤› biliniyor, kabul ediliyor,yaflan›yor, ancak hipnoz tam anlam›ylaaç›klanam›yor. Verilen telkinlerle, saatlerce sürenameliyatlar nas›l gerçeklefltirilebiliyor? Nas›l oluyorda narkoz ve a¤r› kesici verilmeden, ac›s›zameliyatlar yap›labiliyor? Ve neden hâlâ hipnoztart›fl›l›yor?

Ord. Prof. Dr. Rasim Adasal (1902-1982), butür hipnoz tart›flmalar›na kulak t›kanmas›n› sal›kveriyor ve ekliyor: “Hipnozun t›bbî bir niteliktafl›d›¤› ve güçlü bir anestetik özelli¤i oldu¤ugerçektir. Hipnoz konusundaki tart›flmalardahipnozun niteli¤ini tart›flmaktan çok, hekimli¤inhangi alanlar›nda daha etkili bir araç olarakkullan›labilece¤ini tart›flmak do¤ru olur” der. 25

biçimlerde tan›mlanm›flt›r. Hipnoz; “Bir uykuseklidir”, “Yapay bir uyurgezerlik hâlidir”, “Telkinledikkatin odakland›r›l›p yo¤unlaflt›r›lmas›d›r” gibi.Dr. Franz Mesmer ise hipnozu; “Uygulayankifliden, hipnotize edilen kifliye geçen büyük birgüç” olarak tan›mlam›flt›r.

1863 y›l›nda Emile Littre hipnozu; “Dene¤ingözleri yak›n›nda tutulan parlak bir cisimebakt›r›larak elde edilen bir çeflit manyetik durum.“olarak tan›mlar.

1952 y›l›nda Dr. Antoine Porot; “Yapay olaraközel tipte ve tam olmayan bir uyku hâli.” olaraktan›mlar hipnozu.

Türk Dil Kurumu’nun Türkçe sözlü¤ündehipnoz; “Sözle, bak›flla, telkin yaparak meydanagetirilen bir çeflit uyku hâli ki bu hâlde uyuyankimse, uyutan›n (hipnozitör) etki ve telkinlerineaç›k, fakat d›fl dünyan›n baflka etkilerine kapa-l›d›r.” fleklinde aç›klanmaktad›r.

Meydan Larousse, hipnozu; “Mekanik, fizikselya da psiflik yollarla, ya da kimyasal maddelerlesa¤lanan yapay uyku hâli” olarak tan›mlar.

Ana Britanica ise hipnozu; “Uykuya benzemeklebirlikte, kiflinin etkinlikte bulunurken ola¤angünlük bilincin d›fl›na ç›kmas›yla normal uykudanayr›lan psikolojik durum.” olarak tan›ml›yor veekliyor: “Bu durumda ipsel yaflant›lar t›pk› d›flgerçeklermiflçesine benimsenir ve yan›tlan›r.24

ald›¤›m›z bilgiler, heyecanlar, duygular, an›lar vedüflüncemizle uyum içindedir. Normal uyan›kl›ktauyar›c› ile uyar›c›n›n imaj› birbirinden ay›rt edilir.Söz gelifli, bir dostumuz ile bu dostumuzunfoto¤raf›m birbirinden ay›rt ederiz. Uyku, bir içuyan›kl›k durumudur; imajlar dünyas›n›, hayaldünyas›n› kapsar. Nitekim rüyalarda insan›n gözkapaklar›ndaki hareketlilik, erkeklerde görülencinsel boflalma, kaslardaki gerginlik; uykudakiuyan›kl›¤›n görüntüleridir. Bunlara s›k nefes al›pvermeleri, h›zl› kalp at›fllar›n›, hareketleri,konuflmalar› ve heyecan tepkilerini ekleyebiliriz.Hipnoz hâlindeki dene¤in bilinci, pek çok konuda,uyan›k hâldeki bilince yak›nd›r. Denek, belirli birduyusal etkinli¤i, dikkat, bellek ve uyum durumunuaynen sürdürür. Ancak tüm yetenek ve becerilerihipnotizör taraf›ndan özel bir noktayayönlendirilebilir ya da odaklanabilir. Hipnotizördene¤in ald›¤› uyar›lar› azaltabilir, yok edebilir yada bunlara karfl› dene¤i tepkisizli¤e itebilir.Çevreden gelen uyar›c›lar, dene¤in hipnoz ortam›nageçmesiyle, alg›lanmaz olur. Söz gelifli, gözlerinsabit bir noktaya odaklanmas›, göz hareketleri ilesa¤lanan uyan›kl›¤› ortadan kald›r›r. ‹flitme ortadankald›r›lmasa da köreltilebilir. Bilinç, uyan›kl›¤›önleyen bir düzeyde kal›r. Hipnotize edilen denekyaln›zca hipnotizörün sesi ile d›fl dünyayaba¤land›¤›ndan; kendisini, en eski an›lar›n›n 27

Hipnoz, gerçek bir uyku de¤ildir. Hipnotizeedilen denek uykuda oldu¤u gibi rüya görmez.Onun zihinsel etkinlikleri hipnotizöre ba¤lanm›flt›r.Konuflur, yarg›da bulunur, hisseder.

Hiçbir tan›m ve hiçbir varsay›m bugüne kadarhipnotik olgu konusunda doyurucu bir aç›klamayapabilmifl ve “Uyku ile uyan›kl›k aras›nda birdurum” demekten fazla bir fley söyleyebilmiflde¤ildir. Bir dene¤in hipnotize edildi¤i ya daedilmedi¤ini ifade edecek kesin bir ölçüt yoktur.Ayn› flekilde, bir kimsenin tam uyan›k ya da uyuroldu¤unu saptayan bir ölçüt olmad›¤› gibi. ‹nsan, fluya da bu durumda, d›fl uyar›c›lara karfl› koyabilir,gözlerini aç›k tutabilir ve sorulan yan›tlayabilir.Ancak hipnotize edilen kifli, kendini öne ç›karacakbir davran›fl gösterme flans›na sahip de¤ildir. ‹yihipnotize edilmifl bir denek telkinleri al›r ve uygular,fakat bilincini yitirmez. Nitekim hipnoz halindeykenal›nan EEG çizgileri uyan›k hâldeki çizgiler ile eflkonumdad›r. Ancak normal uykuda, EEGçizgilerindeki dalgalanma farkl›d›r. Hipnozhalindeyken beyinde, metabolizmada, kandolafl›m›nda ve diz kapa¤› refleksinde hiçbirde¤ifliklik meydana gelmez. Biz insan›n türlüuyan›kl›k hâllerini ve bu hâllerin niteliklerinibelirleyebiliriz. Bunlar; normal uyan›kl›k, rüyadauyan›kl›k ve hipnozda uyan›kl›kt›r. Normaluyan›kl›k hâlinde bilincimiz; d›fl dünyadan26

TÜRK‹YE’DE H‹PNOZ

Türkiye’de hipnoz 1935 y›l›nda Cemil Sena Onguntaraf›ndan P. Janet’nin Ruhi Mucizeler (Vakit GazeteMatbaa Kütüphane, Dün ve Yar›n Tercüme Külliyet›,1935) adl› kitab›ndan yap›lan tercümeyle bafllad›.Daha sonralar›, k›rkl› y›llar›n ikinci yar›s›nda Dr.Bedri Ruhselman’›n bu konudaki yay›nlar›narastlamaktay›z.

1951 y›l›nda hekim olmayan bir hipnozitör D.Watson’›n, Türkiye’ye gelerek ‹stanbul’da DiflHekimli¤i Fakültesi’nde “hipnoz alt›nda diflçekimi”, Ankara T›p Fakültesi’nde de bir ameliyatyapmas›n› sa¤lanm›flt›r. ‹leriki y›llarda Dr. C. Tan veDr. Aksoy, Türk Nöro-Psikiyatri Cemiyeti’ndehipnoz konusunda ilmi tebli¤ler vermifllerdir.

Yine bu y›llarda Dr. Sevil Akay, hipnozyöntemiyle bademcik ameliyat› yapm›flt›r. KezaProf. Dr. Orhan Toygar’›n Ankara T›pFakültesi’nde hipnotik anestezi ile yapt›¤›ameliyatlar vard›r. 1960 y›llar›nda ise “Hipnotizma”ad› tezi ile Dr. Recep Doksat, hipnozu bir ilmiçal›flma halinde üniversiteye duyurmufltur. BugünEge Difl Hekimli¤i Fakültesi’nde profesör olan 2928

karfl›s›nda uyan›kl›k hâlinde tutar ve kendi üzerineyo¤unlafl›r. Hipnotize edilen dene¤in telkin almas›artar.

Sonuç olarak diyebiliriz ki hipnoz, ne normal biruyan›ld›k hâlidir, ne de uyku hâli. Hipnoz hâlindedene¤in bilinci, normal uyan›kl›k hâlini; dene¤in d›flgörünümü ise normal uyku hâlini düflündürür.

Pek çok düflünür “hipnoz” ile “hipnotizma”sözcüklerini efl anlaml› görür ve birini di¤erininyerine kullan›r. Bize göre hipnoz, “Belli yöntemlerleelde edilen, kendine özgü, çok özel yapay bir uykuhâlidir”. Hipnotizma ise; “Hipnoz uygulamalar›ndakullan›lan tekniklerin tümüdür”.

güçlenmifl, bu ekibin birlikte çal›flmalar› sayesindegrubumuz 4000’i aflan vakas›yla “InternationalSociety of Hypnosis” kongresinde Glasgow’daçal›flmalar›n› takdim etmek imkân›n› bulmufltur.

Dr. Hüsnü ‹smet Öztürk’ün Haziran 1979 y›l›ndavefat›ndan bu yana Bilinçli Hipnoz tekni¤inde baz›de¤ifliklikler olmufltur. ‹lk görüflmeye ayr›lan süredaha da uzat›lm›fl ve yeni anket formlar›haz›rlanm›flt›r. Mayalama seanslar›ndan sonrahastalara bu metoda inan›p inanmad›klar›sorularak, k›saca inanç ve isteklerini idrak ettiktenve tedavi grubuna güvenlerini sa¤lad›ktan sonra,direk tedavi seanslar›na geçmeleri söylenmektedir.Mayalama adedi toplumun bilincinin artmas›dolay›s›yla 2’ye indirilmifltir.

Yak›n zamanda da tek seansa inece¤ibeklenmektedir. Hipnoza girifl ve tedaviyi k›salt›c›mahiyette telkin ifadelerinde de de¤ifliklikleryap›lm›flt›r. Hipnoza girmekte güçlük çekenvakalarda hipnozitörü de¤ifltirmekle veya arkaarkaya zamanda birkaç hipnozitör kullan›larakdaha fazla telkin verilip hipnoz derinli¤ineeriflilmifltir.

Baz› deneklerde oto-telkin kavram›n›nkar›flt›r›lmas› karfl›s›nda oto-telkin süresinis›n›rlayabilmek gayesiyle ve hekimle bir arada onunhimayesindeymifl düflüncesiyle telapatik otohipnozkavram› getirilmifltir. 31

Turhan Cengiz, doktora tezini “Hipnodonti” ad›alt›nda vermifltir.

Atatürk Üniversitesi’nde görevli Prof. Dr. HayatiÇelebi’ nin de bu konuda çal›flmalar› vard›r. Bizimekibimizin sundu¤u “Bilinçli Hipnoz” tekni¤ininkurucusu Opr. Dr. Hüsnü ‹smet Öztürk’e gelince;1914 y›l›nda ‹stanbul’da do¤mufl, tahsilini ‹stanbulT›p Fakültesi ve Almanya’da Jena Üniversitesi’ndetamamlam›flt›r.

Vatani görevini yapt›ktan sonra ZürihÜniversitesi ve Almanya Tubingen Üniversitesi’ndecerrahi ve anestezi ihtisas› yapm›flt›r. 1951 y›l›ndansonra da Haydarpafla Numune Hastanesi hariciyeservisinde uzun y›llar çal›flm›fl, 1979 y›l›nda vefatetmifltir. Ömrünün son 26 y›l›n› “Bilinçli Hipnoz”dedi¤i kendi metodunu kurarak ve uygulayarakgeçirmifltir. Bu süre zarf›nda 2000’den fazla hastay›kendi yöntemiyle tedavi etmifl, 250’ye yak›nhastan›n da hipnoanestezisini kendi yap›pameliyatlar›n› da gerçeklefltirmifltir.

Vefat etti¤i 1979 y›l›nda metodunu uygulayan veö¤renmekte olan birçok asistan doktor ve psikolo¤uvard›. Bu ekip, hocalar›n›n izinde, bu tekni¤ingelifltirilmesi konusunda çal›flmalar›n› çok ilerisafhalara tafl›yarak sürdürmektedir.

Dr. Hüsnü ‹smet Öztürk’ün vefat›ndan sonra“Bilinçli Hipnoz” tekni¤i yerinde saymay›p, yenikat›lan difl hekimi ve hekim kadrosuyla daha30

tan›mas› ve kabullenmesi gerekir. Tedavi olmakamac›yla baflvuran kiflilere Bilinçli Hipnozuntan›t›lmas› için toplant›lar yap›lmaktad›r. Butoplant›larla, kiflilerin Bilinçli Hipnoz metodunuyakinen tan›malar› sa¤lanmaktad›r. Mayalanmadenilen seanslarda Bilinçli Hipnoz genifl bir flekildeanlat›lmaktad›r.

fiöyle ki, hipnozun ve Bilinçli Hipnozun tarihçesi,uygulama alanlar›, baflar› oran›, kimlereuygulanaca¤› aç›klanmaktad›r. ‹kinci mayalamatoplant›s›na kat›lm›fl olanlar aras›ndan isteyenleretoplum önünde Bilinçli Hipnoz uygulanmaktad›r.

Bu kiflilere genel mânâda telkin yap›lmaktad›r.Bu uygulama s›ras›nda salondaki bütünhastalardan gözlerini kapatarak hipnoza girmeyeçal›flmalar› istenmektedir. Daha sonra da hipnozlayap›lm›fl cerrahi çal›flmalardan örnek filmlergösterilmektedir. Bu iki mayalama seans›na kat›lanhastalardan hipnoza karar k›lanlar direkt tedaviyeal›nmaktad›r.

Bir seans süresi 5-15 dakika aras›nda olabildi¤igibi, a¤r› dindirme ve analjezi gibi durumlarda busüreç birkaç dakikada hatta saniyeler içindesa¤lanabilmektedir. ‹lerideki seanslarda hastan›nBilinçli Hipnoz yöntemini alabildi¤i anlafl›ld›¤›nda,kendisine gerekiyorsa sorunu do¤rultusundaotohipnoz verilir.

33

Telepatik otohipnozda denek kendisine verilentelkinlere ba¤l› anahtar iflaretini yaparak üç huzurdolu nefes ile hipnozitörünü düflünmektedir. Oortamda kendisine verilen telkinleri tekrarlad›ktansonra talebine ulaflm›fl, rahatlam›fl olarak yinehekimini hat›rlay›p üç huzur dolu nefes alarakanahtar iflaretini çözer, sorunlar›ndan rahatlam›flolarak hipnozdan ç›kar.

Bilinçli Hipnoz yöntemi ile tedavi olmak isteyenhastadan genifl bir anemnez al›nmas› ve iyi birklinik muayeneden geçmesi flartt›r. Bu durum ayn›zamanda hasta ve ailesinin doktora olan güvenhissini artt›r›r.

Hekim, muayenesi s›ras›nda hasta ile yapt›¤›konuflmada, hastan›n fluurunun yerinde olupolmad›¤›na, telkinleri al›p almayaca¤›na dikkateder. Refleksler, yürüyüfl ve santral sinir sistemibelirtileri bak›m›ndan gerekirse muayene edilir.Ayr›ca muayene eden hekim lüzum görürselaboratuar, röntgen ve psikolojik testler gibi birçokt›bbi araflt›rmalar yapt›r›r. “Ön görüflme” denilen builk muayeneler sonucu hekim, bu yöntemle tedaviolmay› isteyen hastay› “mayalama” tabir edilentoplu seanslara al›r.

Bilinçli Hipnozu, kafan›n çal›flt›¤›, dima¤›niflledi¤i bir ortamda, uyku hali olmadan, talebe ba¤l›telkin alabilme hali diye tan›ml›yoruz. ‹nsanlar›n birfleye inanmas› için inanaca¤› fleyi önce görmesi,32

2- Psikosomatik hastal›klar›n bafl›nda ise,psikojen menfleli fliflmanl›k, ülser, pelad, migren,kolit, zay›fl›k, konstipasyon, diabet, ast›m, bronflial,romantizmal a¤r›lar, alerjik reaksiyonlar, psoriasis,verru (si¤il) gelir.

3- Cerrahide iki flekilde kullan›l›r: Birincisi gevfleticiolarak, korku ve heyecan kesici, gerginli¤i kald›r›c›rolündedir, ikincisi ise a¤r›y› kald›r›c› (anestezi)olarak çeflitli operasyonlarda kullan›l›r. Guatr, mideülseri, safra kesesi, apandisit, f›t›k, bademcik vb.operasyonlarda Bilinçli Hipnoz baflar›ylauygulanmaktad›r. Ayr›ca Bilinçli Hipnozunkanamay› azalt›c› etkilerinden yararlan›lmakta veoperasyon sonras› devrenin k›salt›lmas›sa¤lanabilmektedir. 4- Jinekolojide genifl ölçüde yararlan›lmaktad›r: a.) Tüm gebelik flikâyetlerinde, örne¤in fazla su

içme, afl›r› yeme, aflerme sorunlar›n›, gebeliksüresinin huzur içerisinde geçmesininsa¤lanmas›nda, s›k s›k düflük yapan vakalardabu fobilerin kald›r›lmas›nda, yüksek tansiyonlu,anomalik vakalarda do¤um ortam›n›nhaz›rlanmas›nda ve bu devredeki difl tedavisininve di¤er tedavilerin hipnoz alt›nda sa¤lanarakilaç kullan›m›n›n en az düzeye indirilmesinde,hastan›n do¤umla ilgili her türlü, kuflku, evhamve endiflelerinin kald›r›larak do¤al bir do¤uma 3534

Otohipnoz: Bir elin baflparma¤›n› avucun içine,di¤er dört parma¤›n› da onun üzerine kapat›p hafifbir yumruk yap›l›r. Bu esnada hasta gözlerinikapat›r ve sorunu yönünde kendi kendine telkinverir. Art›k kendi kendinin hipnozitörüdür.Gerekti¤i halde ve yerde ototelkini kullan›prahatlayabilir. Ancak kendi talebi ile ilgilihaz›rland›¤› telkinler do¤rultusunda uygulayabilir.Onun d›fl›nda kullanamaz. Ortalama tedavi süreleri3-5 seans aras›ndad›r ve hastal›¤›n çeflidine,hastan›n inanç ve iste¤ine ba¤l› olarak de¤iflimgösterir. Seans aralar›nda hastaya ve sorununaba¤l› olarak farkl›l›klar gösterir. Hastan›n ihtiyac›nagöre 3 ay, 6 ay veya bir sene gibi zaman sonratekrar direkt seans almas› sa¤lan›r. Böylece dahaönce tedaviden elde etti¤i olumlu sonuçlar devameder. Bilinçli Hipnoz t›bb›n hemen her dal›ndakullan›lmaktad›r. 1- Psikonevroz, 2- Psikosomatik,3- Cerrahi, 4- Kad›n hastal›klar›, 5- Al›flkanl›klar vedavran›fl bozuklu¤u, 6- Difl hekimli¤i, 7- Çocukhekimli¤i, 8- Nöroloji, 9- Anestezioloji gibi alanlarbaflta gelmektedir.

1- Psikonevroz: Bu grup hastal›klar›n bafl›ndaçeflitli tikler, uykusuzluk, huzursuzluk, korkular,saplant›lar, terleme, hipokondiak flikâyetler,konuflma zorluklar›.

psikozunun k›r›lmas›nda ve proteze al›flmadöneminin k›salt›lmas›nda uygulanmaktad›r.Bruksomani ve trigeminus nevraljisi tedavilerindeyard›mc› olunabilmektedir.

7- Çocuk hekimli¤inde Bilinçli Hipnozkullan›lmas›n›n yetiflkinlerinden bir fark› yoktur.Ayr›ca enüresiz, konuflma bozuklu¤u, itaatsizlik,çeflitli davran›fl bozukluklar› ve t›rnak yeme,parmak emme gibi flikâyetler a¤›rl›kkazanmaktad›r.

8- Ürolojide: Böbrek ve üreter tafllar›n›n düflürülmean› a¤r›lar›n›n kald›r›lmas›nda, kad›nda ve erkektefirijidite, ejaculatio preimpotans, enüresizkonularda yard›mc› olunmaktad›r.

9- Anesteziyolojide: Narkoz kontrendikasyonuolan vakalarda anestezinin sa¤lanmas›nda veanestezik maddelere alerjisi olan hastalarda buyöntem özellikle seçilir. Hipnozun buözelliklerinden faydalan›larak fizik tedavi alan›ndada kullan›l›r. T›bb›n d›fl›nda, e¤itimde genifluygulamalar mevcuttur. Özellikle zor ders çal›flançocuklarda. Çok az denekde de, güzel sanatlar vespor konusunda çal›flmalar mevcuttur.

37

haz›rlanmas›nda. b.) Do¤umda sezeryan, vakum uygulamas› ve

cerrahi müdahalelerle ve normal do¤ums›ras›nda hastan›n a¤r›, korku, endiflesinikald›rmakta.

c.) Do¤um sonras› annenin süratle iyileflerek,emzirme sorunlar›n›n çözülmesinde, do¤umnedeniyle ortaya ç›kan kiloya ba¤l›deformasyonlar›n ve çeflitli jinekolojikflikâyetlerin düzelmesinde.

d.) Kad›n hastal›klar›n›n tüm alanlar›nda yayg›nolarak uygulanmaktad›r. Hormonal düzensizlik,dismenore, amenore, çeflitli menapoz flikâyetlerivb.

5- Al›flkanl›klar ve davran›fl bozukluklar› bafll›¤›alt›nda alkol ba¤›ml›l›¤› ve sigara baflta gelmektedir.Çeflitli ilaç ve uyuflturucu al›flkanl›klar›, kumar vesosyal davran›fllar bu bafll›¤a dahildir.

6- Difl hekimli¤inde: Hastan›n hekimine karfl›ürkekli¤ini ve stresi kald›rmakta, a¤›z aç›kl›¤›süresi yorulmadan uzat›labilmekte, tükürük miktar›minimum seviyede tutulabilmektedir. Cerrahideoldu¤u gibi difl hekimli¤inde de Bilinçli Hipnoz,analjezik ve anestezik olarak uygulanmaktad›r.Kanama minimum seviyeye indirilmekte, bulant›refleksi kald›r›labilmektedir. Ayr›ca protez36

etkin sonuç elde edebilece¤imize inananlardanm›s›n›z?

E¤er yukar›daki tüm sorular için yan›t›n›z evetise burada size mesleki hayat›n›zda kullanman›ziçin etkili bir hediye sunuyoruz. Bu hediyemükemmeliyetin s›n›r›nda olan ve 45 y›ll›k tecrübeile yo¤urulmufl bir tekniktir: Müezzino¤lu Tekni¤i,k›saca yurt d›fl›nda bilindi¤i ismiyle MuezziTekni¤i. Müezzino¤lu Tekni¤i uzun bir deneyimsürecinde yo¤un bilimsel katk› ile gelifltirilmifltir.Gözle tespit, sözle telkin esas›na dayanan buteknik, yarat›c›s› olan ve hem cerrah hem deanestezi uzman› Prof. Dr. Hüsnü ‹smet Öztürk’ünsistemine dayanmaktad›r. Prof. Dr. Öztürk bu bil-inçli hipnoz tekni¤ini birçok psikosomatikrahats›zl›kta oldu¤u kadar basit ve komplike cer-rahi uygulamalarda anestezi amac›yla etkinflekilde kullanm›flt›r. Öztürk Hoca’n›n gözbebeklerive yak›n takipçileri olan Dt. Ali Eflref Müezzino¤luve Dr. Ali Özden Öztürk bu etkili hipnotikprosedürü gelifltirdi ve yayg›nlaflt›rd›. Dr. Öztürk’ün kurdu¤u hipnotik sistem zamanla yeflerdi ves›ras›yla Müezzino¤lu Tekni¤i ile AUCH(Awareness Under Conscious Hypnosis)tekniklerinin geliflmesine vesile oldu.

Müezzino¤lu Tekni¤inin Faydalar›Do¤ru flekilde kullan›ld›¤›nda bu teknik pozitif bir 39

MÜEZZ‹NO⁄LU TEKN‹⁄‹45 YILLIK H‹PNOZ DENEY‹M‹ VE MÜEZZ‹NO⁄LU

TEKN‹⁄‹NDEK‹ B‹LGEL‹K

DR. CANDAN ES‹N

Ço¤u vakada tek bafl›na kullanabilece¤iniz etkinbir hipnoterapi tekni¤ine sahip olmak istemezmiydiniz? Ya da bildi¤iniz bir tekni¤e ek olarakterapinizi güçlendirecek kolay bir uygulamayasahip olmak yararl› olmaz m›yd›? Dan›flan›n›z›nyak›nmalar›yla toplam 5-8 seans içinde bafl ede-biliyor olmas› keyifli olmaz m›yd›?

Hastan›n mutlu ve kendinden emin flekildeseans odas›ndan ayr›lmas›n› yürekten arzu eden-lerden misiniz? Oturumlar› h›zl› ve etkin flekildeyürütürken afl›r› yorulma etkilerini en azda tutmaksizin de etkinli¤inizi art›rmaz m›yd›?

Psikolojik veya arketipsel arka plan sorunlar›n›kaz›mak yerine çözüme odaklanmay› tercih edenbir hipnoterapist misiniz? Hastan›z›n sorununupsikodinamik giriflime gerek kalmadan ve k›sayoldan ve çözmek mutlu etmez miydi? Ço¤udurumda yaray› iyilefltirenin insan›n kendisioldu¤una ve tek bir yara band›yla da tedavide38

çok k›sa sürede kiflisel görüfllerine ve ruhsaldünyas›na uygun flekilde sosyal hayat›na vedavran›fllar›na yans›tabilir

Müezzino¤lu Tekni¤i hastay› teslim alan veyakontrol etmeyi amaçlayan bir yöntem asla de¤ildir.Yöntemin özü hastan›n kendisi ve eylemlerinintüm sorumlulu¤unu almas› için gerekli telkinlerisunmakt›r. Hasta bu telkinleri günlük yaflam›ngerekliliklerine uygun flekilde yönetir. Bu konuda-ki telkin kal›plar›n› afla¤›da görme imkân›n›z ola-cakt›r. Böylece telkinlerin ard›ndaki zekay› vetecrübeyi fark edebileceksiniz.

Müezzino¤lu Tekni¤i d›fltan bak›ld›¤›nda otorit-er bir yöntem gibi görünse de esas›nda ebeveynyaklafl›m› içinde, yol gösterici, ikna edici ve yard›möneren ö¤eler de içerir. Sistemin ana yap›s› has-tan›n tüm bu otoriter, permisif, parental, yolgösteren yaklafl›mlar› içeren telkinleri hat›rlamas›ve gerekti¤i anlarda davran›fl yan›tlar›nayans›tmas›n› amaçlar. Hasta s›k›nt› yaflad›¤› biranda ebeveyn deste¤ine ihtiyaç duydu¤unda “Bensanki senin yan›ndaym›fl›m ve sen buradaki kon-for halindeymiflsin gibi rahatlayacaks›n.” gibiözgün kal›plarla deste¤in sürdü¤ünü hisseder.Davran›fllar›n› al›flk›n oldu¤u rahats›zl›k vericibiçimde de¤il, ortama ve telkine uygun flekildeyönetir. E¤er hasta benzer bir durumda sald›rgantutum tak›n›yorsa, ama esas›nda içinde bulun- 41

sonuç almay› arzulayan dan›flanlar›n yak›nma vebelirtilerinde oldu¤u kadar terapist için de olumlusonuçlar sa¤lar. Oldukça basit bir teknik gibigörünmesine ra¤men hastan›n bilinci vebilinçalt›nda derin, güçlü ve kal›c› etkiler olufl-turur. Di¤er hipnotik yöntemlerin ço¤unda oldu¤ugibi Müezzino¤lu Tekni¤i de hastan›n ihtiyac›nauygun biçimde flekillendirilebilen bir macun ifllevide sa¤lar. Bu sayede hastan›n ihtiyac›na uyguntelkin kal›plar›n›n kullan›lmas›n› sa¤lad›¤› kadar,uygulama an›nda terapistin yeteneklerini de hip-noza katmas›n› mümkün k›lar.

Müezzino¤lu yöntemi, süratli ve befl ila onseans kadar k›sa bir süreçte etkisi gösterebilmek-tedir. Her seans yaklafl›k yirmi ila otuz dakikasürer. Bu durum hem hasta için hem de hipnoter-apist için yararl›d›r. Çünkü hasta dikkatini idealsüre olan yirmi dakika tam olarak koruyabilmek-tedir. Doktor ise k›sa süreli uygulama sayesindezihinsel enerjisini optimal düzeyde de¤erlendire-bilmektedir.

Uygulama s›ras›nda bilinçli zihnin bir parças›olan ve gizli gözlemci ad› verilen yap› tüm süreçboyunca bilinçli iken hastan›n bilinçalt› ise telkin-lere odaklan›r ve izler. Bu telkinler aras›ndankendi kimli¤ine, kiflili¤ine, inançlar›na ve dünyagörüflüne uygun olanlar› do¤rudan veya dönüfltür-erek içsellefltirir. Buna ba¤l› olarak kifli telkinleri40

yap›l›r. Oto-hipnoz telkinleri s›ras›nda yumru¤und›fl k›sm›na dokunulur. Telkin tekrar› s›ras›ndabazen al›n-saç çizgisi hizas›na avuç içi konulur.Bu dokunmalar›n mistik bir amac› yoktur veyaaura düzeltmesi gibi bir hedefe yönelik de¤ildir.Asl›nda bu dokunmalara gerek olmadan tekni¤ibaflar› ile kullanmak mümkündür. Yine de doku-malar hipnozun etkinli¤ini belirgin olarakart›rmaktad›r. Buradaki dokunma etkisinin hipnozsürecindeki baz› kopmalar› engellemesi ve has-tan›n flimdi-burada halini sürdürmesini teflviketmesi mümkündür. Bilindi¤i üzere hipnozs›ras›nda bazen hastan›n zihni seans konusud›fl›ndaki alanlara kayabilmektedir. Yine hipnozauyumlu baz› dan›flanlar gere¤inden daha fazladerin bir trans aflamas›na ulafl›p terapistle iletiflimikesebilmektedir. Ek olarak hastan›n tam uygunzamanda yans›t›lan telkinlere odaklanmas› da budokunuflla mümkün olmaktad›r. Müezzino¤luTekni¤inin gere¤i olarak ebeveyn yaklafl›m› özel-likle telkin tekrar s›ras›nda al›na elin ayas›n›nkonulmas›yla daha etkin hale gelmektedir. Buuygulamada tek sorun hastan›n dokunmaya karfl›reaksiyonu olabilir. Ancak gerek baflka vakalar›izlemifl olan hastalar gerekse bu konuda bil-gilendirilmifl ve her uygulamada onay› al›nanhastalar bu dokunufllar›n taciz amaçl›yap›lmad›¤›n› bildikleri için rahat hissederler. 43

du¤u durum tevazuu içinde veya teslimiyetçidavranmas›n› gerektirirse ilgili telkini an›msa-yarak çekinmeci/sayg›l› yöntemi yerine koyabilir.Bu durum hem hastay› hem de karfl›s›ndakiniuyumlu hale getirmeyi sa¤lar. Zaman içindesonuçlar› ve ödüllerini gördükçe hasta telkinleri içdünyas›na sindirir, davran›fl kal›plar›na kaydeder.Bu amaçla, hasta de¤iflimi hayat›na dahil edenekadar, hipnotik seans s›ras›ndaki özel bir aflamadahastan›n telkinleri sözlü olarak tekrar etmesi talepedilir.

Müezzino¤lu Tekni¤i bir veya daha fazla may-alama seans› içerir. Bu seanslarda hasta hipnozhakk›nda bir fikir sahibi olur, süreç ve yöntemiö¤renir. Mayalama bireysel olabilece¤i gibi gruptoplant›lar› fleklinde de gerçekleflir. Bu seanslardafayda görmüfl ve izni al›nm›fl di¤er hastalara aitvaka örnekleri hastalara sunulur. Böylece has-tan›n hipnoza ruhsal ve zihinsel olarak haz›rolmas› sa¤lan›r. Dirençler en aza iner. Kendilerine,yönteme ve terapiste güvenleri yükselir ve hipnozuygulamas›na aktif olarak kat›l›mlar› artar.

Müezzino¤lu Tekni¤inde hastaya çeflitliaflamalarda el ile fiziksel temasta bulunulur.Örne¤in indüksiyonda aln›n ortas› ve çeneye,omuz, kollara ve elin s›rt›na dokunulur.Bilgilendirme ve telkinler s›ras›nda kollara hafifçedokunulup afla¤›ya do¤ru bir kayd›rma hareketi42

koymufltur. Yine modern birçok ampirik çal›flmagöz temas› ile beyinde etkin hale gelen ba¤lant›lar›belirlemeye bafllad›lar. Do¤rudan konuflan bir kifliile yak›n göz temas›nda özellikle karfl›dakinin yer-ine düflünebilme yetisini kontrol eden ve kiflininyönelimlerini planlamas›n› sa¤layan merkezlerinetkinleflti¤i belirlenmifltir . Ayr›ca duyusal ve duy-gusal merkezlerin uyar›ld›¤›n› gösteren çal›flmalarmevcuttur. Yine hipnotik indüksiyon s›ras›ndagözlerin sabitlenmesinin kiflinin alg› halini ve içedönüfl halini kolaylaflt›rd›¤› bilinmektedir.

EMDR (Eye Movement DesensitizationReprocessing) uygulamas›n›n özü yaflam içindekiolaylar›n duygularla birlikte haf›zaya kayd›s›ras›nda gözlerin titreflimli hareket etmesi ilke-sine dayal›d›r. Hipnozdaki gözle tespit tekni¤indeise gözler sabit tutulmaya yöneltilmektedir. Baz›çal›flmalar göz temas› s›ras›nda kiflinin bedenseluyar›labilirli¤inin artt›¤›n›, kiflinin kendine odak-lanmas›n› art›rd›¤›n› göstermektedir. Yinepsikoterapi seanslar›nda da gerçekleflti¤i gibi,gözleniyor olma hissinin bedensel uyar›lmay›art›rd›¤›n› ve kendini sorgulama ihtiyac›n›do¤urdu¤u bilinmektedir. Bir baflka çal›flma gözgöze temas›n beyindeki kelime oluflturmamerkezini yavafllatt›¤›n› gösteriyor. Ayn› zamandayine do¤rudan göz temas› karfl›dakinin davran›fl-lar›n› kopyalama e¤ilimini art›r›yor. Yani 45

Dokunufllar›n bir di¤er faydas› hastan›n kiflilikve kendilik yap›s› hakk›nda terapiste fikir verme-sidir. Örne¤in içe dönük, nörotik, flizoid, obsesifkompulsif, çekinmeci, paranoid, hipokondriyak,antisosyal, histriyonik, histerik ve kendilikörgütlenmelerinde dokunma eylemine itiraz veyatrans aflamas›nda gergin bir yan›t söz konusu ola-bilmektedir. Tersine ba¤›ml›, borderline, depresif,mazoflistik, selim narsistik vakalarda dokunmatrans›n etkisi art›rmakta ve telkinlerin etki vea¤›rl›¤›n› güçlendirmektedir. Sonuç olarak binlercevakada denenmifl olmas›, di¤er izin veren hasta-lardaki tecrübelerin izlenmesi ve terapiste güvensayesinde ilk kez hipnoza girecek olan hastalardadahi dokunmaya onay verilmesinde sorunyaflanmamaktad›r. Hastan›n onay›n›n olmad›¤›hallerde dahi yöntem baflar› ile sürdürülebilmekte-dir. Ancak bu durumdaki hastan›n güvensizli¤inedeniyle etkinin kal›c›l›¤› için fazladan birkaçseansa gerek duyurabilir.

Son ama ayn› önemde olarak; tekni¤in fay-dalar›ndan bir di¤eri indüksiyon aflamas›nda gözletespit uygulamas›n›n yaratt›¤› ba¤l›l›k ve güvenduygusunun teflkil edilmesidir. Bilindi¤i gibiColwyn Trevarthen ve birçok di¤er ünlü arafl-t›rmac›n›n çal›flmalar›, anne-bebek aras›ndaki göztemas›n›n ilk 6-9 ayda duyulan›m ve duygulan›mgelifliminde çok önemli role sahip oldu¤unu ortaya44

Müezzino¤lu tekni¤inde seanslar her yafl veyap›dan insan için geçerli olan ideal ö¤renme süre-ci içinde uygulan›r. Bir insan için belirlenmifl idealö¤renme süreci 22 dakikad›r. Dikkatinyo¤unlaflt›r›labildi¤i bir süre en çok 30 dakikad›r.Tekni¤in böyle bir örgüde olmas› bilinçli zihnin vebilinçalt›n›n süreci ve telkinleri içsellefltirmesiaç›s›ndan büyük avantaj sa¤lar. ‹lave olarak busüreçteki geçifller yumuflakl›k içinde gerçekleflti-¤inden ve dolay›s›yla hastan›n fark edip karfl› koy-mak için istek ve motivasyonu bulunmayaca¤›n-dan ö¤renmeye direnç oluflmas› afl›lm›fl olur.Sonuç olarak ideal ö¤renme basamaklar› olan; bil-gilenme, uygulama ve tekrar aflamalar› belirsiz birgeçiflle seans içine yay›l›r.

Bu tekni¤in ana çerçevesini oluflturan temelyap›lar afla¤›daki flekilde vurgulanabilir.

Ustal›k ‹çeren KelimelerKelimeler insan için çok önemli var olufl kay-naklar›d›r. Ernest Becker bunu flu ifade ile vurgu-luyor (1973) .

“‹nsan... bir ismi olan, sadece maddesel de¤ilama semboller ve rüyalar içinde yaflayan biryarat›kt›r. Kendi de¤erine ait hissiyat› semboller-den oluflur, sevgili narsisizmi sembollerden; kendide¤eri ile ilgili havada, zihninde, ka¤›tlardaki 47

muhtemelen indüksiyon aflamas›nda gözle tespitzihnin kelimeler yoluyla düflünme çabas›n› birsüreli¤ine hipnotiste teslim ediyor ve onun söz vedavran›fllar›n› taklit etmesi için uyar›yor olabilir.

Belki de gözlerin sabitlenmesi, kiflinin eskian›lara yönelmesi yerine hipnoz bafllarken kendisiiçin yeni an›lar yazmas› amac›yla zihninin tümelemanlar›nda bofl bir sayfa aç›lmas›n› uyar›yorolabilir. ‹flte tüm bu yararl› sonuçlar Müezzino¤luTekni¤indeki gözle tespitin yarar›n› ve hem indük-siyon bafllang›c›nda hem de telkin aflamas›ndakietkinli¤ini ortaya koymaktad›r.

Hipnoz Sürecinin Ana Çerçevesi‹yi uyguland›¤›nda Müezzino¤lu Tekni¤i 10 ila 30dakika içinde etkin bir sonuç elde etmeyi sa¤layanbir içeri¤e sahiptir. Temel olarak bak›ld›¤›nda buteknik hem hastan›n hem de terapistin karfl›l›kl›ö¤renme sürecini yaflad›¤› bir uygulamad›r. Yanihasta terapistin yaklafl›m›n› mayalamaaflamas›ndan bafllayarak ö¤renir ve ayn› zamandahipnoz tekni¤i hakk›nda bilgi sahibi olur. Benzerflekilde hipnoz uygulamas› s›ras›nda kendisi ileilgili bilmedi¤i veya bildi¤ini bilmedi¤i çeflitli veri-leri fark etme imkân› olur. Hipnoterapist aç›s›ndanise süreç boyunca hastan›n ihtiyaçlar› gerek sözelgeri bildirimleriyle gerekse bedensel reaksiyonlar-la daha net anlafl›l›r hale gelir. 46

benzer yak›nmalar› olan hastalarda veya ayn› has-tan›n ileriki seanslar›nda kullan›lmak üzere kom-pozisyona dahil edilir. Kelimeler gerek do¤rudanbilinen anlamlar›yla gerekse de örtük ve metaforikiçerikleriyle hipnoterapistin hastadaki tümpsikolojik sistemlere ulaflabilme gücünü oluflturur.Bu sayede tek bafl›na bilinçli zihin, izleyen ego,süperego de¤il ayn› zamanda bilinçd›fl› sistemlerde telkinlerin etkisi alt›nda duygu, düflünce vedavran›fllara yans›yan bir de¤iflime u¤rarlar.

Kelimelerin gücünü oluflturan ise üçlü sistemlerhalinde sunulan, birbirine benzer görünen ancakgüçlü flekilde birbirini destekleyen, bazen de karfl›tetki oluflturmas›na ra¤men birbirinin etkisiniart›ran kelime öbekleridir.

Sözlük anlam›nda karfl›t görünse de birbirininetkisini art›ran kelime grubuna ilginç bir örnek“Yavafl yavafl göz kapaklar›n kapan›rken, bilincinçok aç›lacak!” öbe¤idir. Bir yerin kapanmas›an›nda di¤er yerin aç›lmas› sa¤lan›rken karfl›tlar›netki gücü art›r›lm›fl oluyor çünkü bilinçli zihindekafa kar›fl›kl›¤› oluflturuluyor. Benzer etki birbaflka aflamada “Bedenin gevflesin, uyuflsun vehissizleflsin ama bilincin çok aç›ls›n!” telkini ile dedesteklenir.

Fiziksel olarak karfl›t eylemleri de öbek içindekullanarak, son eylemin daha güçlü bir etkioluflturmas› sa¤lan›r. Örne¤in “Derin bir nefes al, 49

soyut fikirlerden, seslerden, kelimelerden, görün-tülerden oluflan fikirlerden beslenir.”

Yani insan var oldu¤unu sadece ilkel hayattangetirdi¤i kendisiyle ilgili simgelerden ve sem-bollerden de¤il ayn› zamanda düflünsel elemanlar-la da hisseder. Bu düflünsel elemanlar›n ifadesikelimelerle mümkündür. Gerek kendi kendimizlekonuflurken gerekse baflkalar›yla temas halindeiken kelimeler anlamak ve anlatmak için hayatiöneme sahiptir.

Var oluflta kelimelerin ve örtülü iletifliminönemi Norman Brown’un flu ifadesi ile anlafl›l›rhale geliyor:

“‹nsano¤lu düflüncelerini ifade etmeden çokönce duygular›n› flark›yla ifade etti.”

Müezzino¤lu Tekni¤i hipnozdaki en etkiligüçlerden birisini yani kelimeleri ustaca kullan›r.Sadece uygun zamanda uygun kelime öbeklerinide¤il ayn› zamanda insan için çok de¤erli bir moti-vasyon kayna¤› olan müzikaliteyi de kullan›r .Y›llar›n getirdi¤i tecrübelerle gelifltirilmifl veerdemle yo¤urulmufl kelime öbekleri bilinçli zihnioldu¤u kadar bilinçalt› zihni de eflit güçte etkilemepotansiyeline sahiptir. Ço¤u zaman bu kelime gru-plar› seans içerisinde hastan›n yak›nmas›nauygun olarak yarat›l›r. Sezgisel olarak kullan›lanbu kelimelerin içeri¤i e¤er etkili ise hastataraf›ndan betimlenir. Böylece bu kelime gruplar›48

Yine kelimenin lügat karfl›l›¤› olarak fizikselolarak a¤›rlafl›r, kafa, kollar ve ayaklar daha a¤›rhissedilir ve kas hareketlerindeki yavafllamaanlam›nda a¤›rlafl›r.

Benzerlik içeren bir di¤er örnekte; “Göz kapak-lar›n yap›fls›n, kaynas›n, kilitlensin!” ifadesindekiyap›flmak kelimesi hastaya hem yap›flt›r›c› ilefiziksel yap›flmay› hem de sanki sabah kalk›ncaçapak yüzünden göz kapaklar›n›n yap›flm›fl halinian›msat›r. Kaynas›n kelimesi kapaklar›n birbirinekaynakla yap›flt›r›lmas› kavram›n› ça¤r›flt›r›rkendi¤er yandan alt ve üst göz kapaklar›n›n birbiriylebütünleflmesini ima eder. Böylece üst ile alt yanibilinç ile bilinçalt› birbiriyle kaynam›fl olur.Kilitlensin kelimesi ise hem fiziksel olarak ask›l›bir kilidin ucunun birlefltirilmesini hem deaç›lmayacak kadar güçlü flekilde buluflmas›n› imaeder. Yani hasta istese de göz kapaklar› açamaya-cak kadar yap›flm›fl halde olmal›d›r düflüncesiifade edilir. Bu bilinçli zihnin müdahalesini en azaindirerek teslimiyeti tercih etmesini uyar›r.

Telkinler içinde de¤iflik alanlarda bu öbekleretkin flekilde kullan›lmaktad›r ve o andaki durumauygun bir alg› sistemini uyarmay› hedeflemekte-dir. Bu öbeklerden birkaç örnek afla¤›da verilmek-tedir:

� Hayat› severek, renkli görerek yüksel! 51

kendini b›rak, gevfle ve rahatla!” telkininde derinnefes almak her zaman efor gerektiren ve zihninetkin olmas›n› sa¤layan bir eylemdir. Kifliyi esasrahatlatan sakin ve uzun bir nefes vermektir.Derin nefes ald›ktan sonra eforlu nefes ver-medikçe, kaslar kas›lmay› b›rakarak kendi gergin-likleri ile havay› d›flar› atarlar. Yani nefes almakaktif, vermek ise pasif bir eylemdir. Bu telkindeaktif bir eylemi takiben zaten yap›lmakta olanpasif eylem kendini b›rak kelimeleri ilegüçlendirilir. Pekifltiren olarak da gevfle ve rahatlakelimeleri kullan›l›r. Rahatlamak bilindi¤i gibihem bedensel hem de zihinsel bir eylemdir.Gevflemek de benzer özelli¤e sahiptir. ‹kili anlam›vard›r; fiziksel gevflemek ve zihinsel olarakdüflüncelerin gevfletilmesi.

Benzeri kelime öbeklerinin gücünü bir di¤erörnekle pekifltirelim. “B›rak bedenin gevflesin,külçeleflsin, a¤›rlafls›n!” üçlüsü en h›zl› ve etkinsonuç veren öbektir. Bu öbekte görülece¤i gibihastaya önce kendini kasmaktan vaz geçmesi“B›rak!” kelimesi ile telkin ediliyor. Sonraki üçlüise bedenin gevflemesi gibi kontrolümüzdeolmayan bir durumu hastan›n nas›l alg›lamas›gerekti¤i belirtiliyor. Yani beden gevflemek içinserbest b›rak›l›rken, metal külçesi kadar a¤›rlafl›r,külçeye dökülen metal gibi gevflemifl s›v› haldehissedilir, külçe jel gibi yay›lm›fl olarak alg›lan›r.50

tan›n sözlü onay› ve kapan›fl telkinlerini içerir.Yine de bu teknikteki ayr›cal›k hangi telkin veyönlendirmenin hangi aflamada daha etkin olaca¤›kavram›na dayanmas›d›r. Örne¤in henüz indük-siyon biter bitmez “Bu seanstan ç›kt›¤›nda telkin-leri kavram›fl, hipnozun etki ve a¤›rl›¤› sürmeküzere…” fleklindeki bir telkin etki oluflturamaz. Butelkinin yeri kapan›fl k›sm›d›r.

Hipnoz sürecinde, sözlü onay aflamas›nabafllarken hastaya söylenen “Sözlerimi gerçekteninanarak, benimseyerek ve kabullenerek belle¤ineyerlefltirmek üzere tekrarla!” telkini kapan›fltasöylenirse hiç anlam ifade etmez.

Benzer flekilde sözlü onay› sonras›nda hastataraf›ndan söylenmesi gereken “Huzura ulaflt›m,güce kavufltum, flifa buldum.” ‹fadesi imgelemeaflamas›nda telkin olarak söylenirse yeterincegüçlü etki oluflturmaz. Bunu terapist “Huzuraulaflt›n, güce kavufltun, flifa buldun, flifa buldun!”fleklinde söylerse de yeterli etki sa¤lanamaz.

Hedefe Yönelik GüçlendirmeEn temel eleman hastan›n telkin aflamas›na geldi¤iandan itibaren kendine olan güvenini oluflturmak,mevcut fark›ndal›¤›n› yükseltmek ve hedefe odak-lanmas›n› sa¤lamakt›r. Amaç telkinleri günlükyaflam içinde uygun oldu¤u veya gerekli oldu¤uyerlerde duygu, düflünce ve davran›fl aks›na 53

� Rahatça bir nefes al, gevfle ve kendini b›rak!� Sen ak›ll›, güçlü, verimli ve ça¤dafl bir insans›n.� Göz kapaklar›n birbirine kaynas›n, yap›fls›n,

kilitlensin!� Kendini ferah, rahat ve huzur içinde hissede-

ceksin!� Derin bir nefes al, kendini b›rak, gevfle ve

rahatla!� ‹nanarak, benimseyerek ve kabullenerek

belle¤ine yerlefltirmek üzere…� Gülümseyen bak›fllarla mayalanm›fl, telkinleri

kavram›fl, baflaraca¤›na inanm›fl olarak,sükûnet içinde olacaks›n!

� ‹nanca ulaflt›m, güce kavufltum, flifa buldum,flifa buldum!

Hünerli ZamanlamaTelkin ne kadar etkili olursa olsun, yöntem nekadar baflar›l› uygulan›rsa uygulans›n hipnozseans› s›ras›nda zamanlama çok önemli bir yeresahiptir.

Müezzino¤lu Tekni¤i 45 y›l içinde bu tekni¤imükemmele yak›n bir yap›ya ulaflt›rm›flt›r. Bubeceri hipnozun h›zl› ve etkin flekildekullan›lmas›n› sa¤lad›¤› kadar, terapi sürecinin dek›salmas› avantaj›n› getirir. Müezzino¤lu Tekni¤i;di¤er yöntemlerde kullan›lan klasik indüksiyon,do¤rudan veya metaforik telkinler, imgeleme, has-52

özellikleri ne olursa olsun insanlar aras›ndakieflitli¤in sergilenmesine çal›fl›l›r. Temel anlay›fl fludüstur üzerine kurulur:

“Ben dünyaya geldim, bu anne babadan geldim.Bu anne baba bana bedensel yap›m›, ›rksal özel-liklerimi, dinimi, dilimi, sosyal görüfllerimi verdi,temelini att›. Benim kendi kendime çizdi¤im veyabulundu¤um sosyal ortam›mdan emanet ald›¤›mönyarg›lar›mdan kurtulmam yararl› olacakt›r.Kendime ait olan süreçte ald›¤›m e¤itim ve bilgiyegöre davranmam, yaflam oyunumu o bilgilerin ku-rallar›na göre adapte etmem benim yarar›ma ola-cakt›r. Bu aflamada benim d›fl›mdakilere sayg›l› veempatik yaklafl-mam sosyal yaflam›m› uyumiçinde sürdürmeme yard›mc› olacakt›r. Ben de okiflilerden birisi olabilirdim düflüncesini sosyalsorumluluk kavram›mla bütünlefltirmemde faydavar.”

Kendine güvenin ve ego gücünün art›r›ld›¤› butelkinlerde gerekli oldu¤unda destekleyici metafor-lar kullan›l›r. Hipnoz s›ras›ndaki otoriter talepleritakip eden ebeveyn tarz› telkinler hastan›n kiflilikyap›s›na ve mizac›na göre adapte edilir. Özellikleotoriter telkin ve talepler öylesine ince bir flekildesunulur ki hasta bunlar› talep veya talimat olarakde¤il kendi faydas› için istenilen davran›fllaroldu¤unu anlar. Direnç gelifltirmez.

45 y›ll›k deneyimleri Müezzino¤lu tekni¤inin 55

yans›tabilmesidir. Ego gücü yeterli olmayan veyabaflkaca dirençlerle ortama uygun davranmaktanuzak duran hastalarda önce bu ihtiyaç giderilme-lidir. Çünkü ego gücü yeterli olmayan hastalar ver-ilen telkinleri kavrasa dahi günlük yaflama adapteetmekte zorlan›rlar. Bu ise hem telkini yerinegetirmek için bilinçalt›ndan uyar›lan ama hem degünlük yaflam›n s›k›nt›lar›n› gö¤üs germek zorun-da kalan hastada bir çat›flma ve gerginlik ortayaç›kartabilir. Terapileri aksatabilir, kesebilir.

Yine ego gücü yeterli olsa dahi bunu etkin kul-lanmay› beceremeyen bir hastada alkol, ilaç veyasigara, seks ba¤›ml›l›¤› gibi bir duruma karfl›telkin kullan›ld›¤›nda kifli bu ba¤›ml›l›ktan kurtul-sa dahi baflka bir ba¤›ml›l›¤›n etkisine girebilir. Bunedenle yine ba¤›ml›l›k tedavisinde ego gücünüöncelikle irdeleyip buna yönelik çal›flmak gereke-bilir.

Bu amaçla her seansta uygun bir motivasyon vebaflarma gücü desteklenirken mevcut kaynaklarkullan›l›r. Örne¤in; “Sen genç enerjik ve kapasitelibir genç han›ms›n. Önünde yaflanacak çok güzelgünlerin var. Bu nedenle flu andan bafllayarak…”Ya da “Ak›ll›s›n, zekisin, çal›flkan ve baflar›l›s›n;ancak bu baflar›n› sonsuza tafl›yabilmen içinoyunu kurallar›na göre oynamal›s›n!” Özellikleego deste¤i sa¤lanan telkinlerde önyarg›lar›nk›r›lmas›na, statüsü, yafl›, akçeli gücü ve fiziksel54

zorlay›c› durumlarda hangi yaklafl›m tarz›n›n ken-disi için yararl› olaca¤›n› sözel olarak da beyanetmifl olur. Bu uygulaman›n bir yarar› da hastan›nbirkaç dakika önce kendisine söylenmifl olantelkinleri tekrar ederken bunlar› bilinçli olarakde¤erlendirmesidir. Bu aflamaya giriflte hasta hip-noz seanslar›yla elde etti¤i kararl›l›k ve gücü ifadeeder. “Huzura ulaflt›m, güce kavufltum, flifa bul-dum, flifa buldum!” Bu betimlemeyle hastan›n ter-apiden fayda sa¤lamak için giriflti¤i çabayakarfl›l›k elde ettiklerini fark etmesi sa¤lan›r. Buonaylama olmadan terapistin telkinleri havadaas›l› kal›r ve hasta taraf›ndan içsellefltirilmez.

Hastan›n Sorumlulu¤unun ‹krar›Hipnozdan ç›k›fl aflamas›na girilirken özelliklehastan›n mucize beklentisini silmek ve kendisorumlulu¤unu üstlenmesi gereklili¤i konusundatelkinler söylenir. Çünkü her insan hipnoterapötikdestek alsa da hayat›n›n gerekliliklerinden vekendinden sorumludur. Bu nedenle hastan›nkendine güvenmesi ve bunu sosyal hayat›nauyumland›rmas› için pekifltirme telkinleri ifadeedilir. Sonuçta de¤iflim ve iyileflme hastan›n kendikaynaklar› kullan›larak gerçeklefltirilmektedir. Buaç›dan bak›ld›¤›nda özellikle “Seni sana emanetetti¤imin bilinci içinde…” betimlemesi önemli biranlama sahiptir. 57

gelifltirilmesinde hastan›n özelli¤ine en uyguntelkinlerin oluflmas›n› sa¤lam›flt›r. Bu konudahocam›z Dt. Ali Eflref Müezzino¤lu’nunkitaplar›nda sunulan telkin örneklerini okuman›z›öneririz. Seans s›ras›nda bu telkinler kafadanuydurma veya sadece süreci doldurmaya yönelikde¤ildir. ‹çgüdüler ve tecrübeler eflli¤indeyumuflak bir flekilde akar ve bazen özellikle bil-inçli bir çaba olmadan içsel kaynaklardan geliverir.Burada hipnoterapistin yüzeysel hipnotik bir haldeolmas› hasta ile hemhal olmas›n› kolay-laflt›r›r.Müezzino¤lu bu duruflu; hasta ile flimdi-buradauyumu kurularak hemhal olmaya gayret göster-mek, “Hasta için en iyisi terapistin kendi içindengelen sözlerinin ak›vermesine izin vermektir.”diye tan›mlar. Bazen telkinlerin hastaya bu kadaruyumlu olabilmesine terapistin bileflafl›rabilece¤ini belirtir. Bu durumun terapistinkelime ve telkin da¤arc›¤›n›n zenginleflmesinekatk›s› oldu¤unu ifade eder.

Telkin Tekrar› — OnaylamaMüezzino¤lu tekni¤inde hipnoz s›ras›nda has-tadan telkinlerin tekrar›n› talep etmek de yer al›r.Hasta bu aflamada telkinleri sesli olarak, m›r›lda-narak veya içinden tekrar eder. Bu tekrar hastan›ntelkinlere adaptasyonunu ve iyileflme yolundakiadanm›fll›¤›n› oluflturur, pekifltirir. Böylece belirli56

“Bir elimle çeneni tutar, di¤eriyle aln›nadokunurken gözlerine yirmi befl-otuz santimmesafeden bakaca¤›m. Gözlerini benimkilereodaklaman› istedi¤imde gözlerini gezindirmemenive k›rpmaman› istiyorum. E¤er her iki gözümeodaklanamazsan bir gözüme odaklan. Buaflamada göz kapaklar›n yorulacak, görmenbulanacak, gözlerin sulanabilir, yanabilir.Üzerinde bir bask› hissedebilirsin. Bu aflamay›hissedince gözlerini gezindirmeden, k›rpmadanbakmay› sürdürmeni ve rahatlama ihtiyac›duydu¤unda gözlerini yavaflça kapatman› öneriy-orum. Gözlerindeki rahatlaman›n tüm vücudunayay›lmas›na izin ver.”

“Bafllang›çta derin nefesler alman› isteyece¤im.Bu afl›r› derecede zorlay›c› bir nefes olmas›n.Beynine kan gidiflini sa¤lamak için sakin, uzun vegenifl nefesler alman› tercih ederim. Bazen sendenakci¤erlerini doldurarak ve en uç noktalar›na kadarhavan›n gitmesine izin verecek flekilde nefes alman›ve iç çeker gibi nefesini vermeni isteyece¤im.Burada da sakin, tatmin edici ve dolgun flekildenefes al›rken, nefesini bir ifli tamamlam›fl ve bun-dan memnun olmufl bir flekilde yavaflça sal›vermeniistiyorum.”

“Yumruk yapman› istedi¤imde, bafl parma¤›n 59

Tekni¤in Yap›sal Aflamalar›n›n Uygulanmas›Bafllang›ç (~3 dakika)

Hasta k›sa bir flekilde yak›nmalar›ndan ve belirtil-erden bahseder. Hipnoz veya uygulaman›ntamam› ile ilgili sorular› varsa bunlara yan›t verilir.Sonra hipnoterapist hastadan hipnozuygulamas›na bafllama için onay ister ve uygula-ma s›ras›nda belirtilen vücut k›s›mlar›na dokun-abilmek için izin talep eder. Hipnoterapist has-tan›n flifa arac› olan›n esas kendisini oldu¤unukabul edip etmedi¤ini ve bunu Kabul ediponayl›yorsa bu konuda sorumluluk almaya raz›olup olmad›¤›n› bir kere daha teyit eder.

Sadece ilk seansta de¤il her seans›nbafllang›c›nda hipnoz prosedürü s›ras›nda nas›ldavranmas› gerekti¤ini tekrarlar. Afla¤›dakilerbafllang›ç aflamas›nda hastaya sunulan temel bil-gilerdir:

“Bu bir gözle tespit, sözle telkin uygulamas›d›r.Bu nedenle benim söylediklerimi yerine getirirkenonlara odaklanabilir veya odaklanmayabilirsin.Bilinçalt›n dikkat içinde beni dinlerken, bilinçlizihninin hipnoz s›ras›nda keyifli fanteziler veyamutlu an›larda gezinmesi iyidir. Böylece seanssonras›nda zihnin yorulmufl olmaz. Tersine kendi-ni yenilenmifl ve hafiflemifl hissedersin”

58

“Herhangi bir sorun varsa, susad›ysan veyalavaboya gitme ihtiyac›n varsa flimdi bunlar› gider.Birazdan sana do¤ru yaklaflarak hipnoza bafllaya-ca¤›m.”

‹ndüksiyon (~3-5 dakika)Bu aflamada hastan›n solunda olmak afla¤›dagörece¤iniz gibi önemlidir. Hipnoterapist hastayayaklafl›r ve bafl›n› sabitler. Böylece gözün baflkayere kaç›r›lmas› önlenmifl olur. Sol elinbaflparma¤› aln›n ortas›na gelecek flekilde bafltutularak sabitlenirken, sa¤ elin bafl parma¤›n›ndeste¤iyle çene tutularak sabitlenme gerçeklefltiril-mifl olur. Burada gözün terapistin gözüyle temas›sabitlenmifl olurken di¤er yandan hastan›n tes-limiyetçi tutumu korunmufl olur ve telkin almayaaç›k hale gelen hastaya otoriter telkinler bafllat›l›r.

Bu aflamada sol elin al›n ile yapt›¤› temas çokönemlidir. Mistik inançlarda üçüncü göz olarak datan›mlanan beyin frontal lobunun ön kutup nokta-lar› ile ayurvedik temas sa¤lanm›fl olur. Bu noktahenüz insan deneylerinde tam olarak gösterilmesede beyin ifllevleri aç›s›ndan önemli bir yere sahip-tir. Bir hayvan çal›flmas›na göre makak may-munlar›nda, FMRI çekimleri s›ras›nda gözün üstk›sm›na al›n bölgesine hava üflenmesi beyindebirincil ve sekonder duysal alanlarda uyar›lmayaneden olmufltur. ‹lave olarak beyinde prefrontalalan, premotor, pariyetal, temporal bölgeler ile sin- 61

yumru¤unun içinde kalacak flekilde avuçlar›n› s›k.Bu flekilde yumru¤unu gere¤inden fazla s›kmam›flolursun ve ellerin rahat ama güçlü hisseder. Bir iflebafllamaya karar verdi¤in anda yapt›¤›n gibi s›kyumru¤unu.”

“Bir görüntüyü veya eylemi imgelemeni isteye-bilirim. Onu bir foto¤raf gibi görmek zorundade¤ilsin ama bunun yerine duyular›n› kullanarakgörüyormufl gibi yapabilirsin. Çünkü baz› insanlargörsel, baz›lar› iflitsel, baz›lar› dokunsal, kimisikokuya odakl› veya sözseldir ve bir k›sm› isetümünü kullanmakta daha iyidirler. ‹mgelemetelkini s›ras›nda fanteziyi veya imgeyi zihnindecanland›r›rken sen de öncelikli alg›n› ve ikincilduyular›n› kullanabilirsin.”

“Günlük aktivitelerinin yorgunlu¤u içinde uyu-maya bafllarsan dokunarak veya sözlerimle senin-le ba¤lant›m› tekrar oluflturmaya çal›fl›r›m. Bunedenle baz›n aln›na, bazen yumruklar›na doku-narak bilinçlili¤ini sürdürmeni sa¤lamayaçal›flaca¤›m. Çünkü bu bilinçli bir hipnoz uygula-mas› oldu¤u için bilinçlilik halini koruyacaks›n.Hatta gözleri kapan›rken bilincin daha çokaç›lacak. Gözlerin kapan›r vücudun derine do¤rua¤›rlafl›rken hayat› renkli görerek, kendinlebar›flarak yükseleceksin.”60

ki küçük ve k›sa dokunmalarla hem bilinçlilikiçeren beyin kortikal alan› hem de subkortikal bil-inçalt› alg› kapasitesi uyar›lm›fl olur.

Yine baflka çal›flmalarda kemik iletiminiuyarmak için yap›lan kemik titreflim uyar›s› adalikontrol alt›nda denge reaksiyonunu uyarmaktad›r.Sol elin di¤er parmaklar›yla bu alana dokunmakda muhtemelen kaslar vas›tas›yla dengedensorumlu otolitik aktiviteyi gevfletmekte vedolay›s›yla kas gevflemesini uyarmaktad›r. Bu ver-iler ve tahmini sonuçlar› Müezzino¤lu tekni¤inde-ki dokunman›n önemini bir kez daha öne ç›kart-maktad›r. Hastan›n bafl›n›n sa¤ taraf›na avuçayas› ve di¤er parmaklarla dokunuldu¤unda bualan beyinde dorsolateral prefrontal korteksi,orbitofrontal korteks ve baz› premotor alanlaradenk gelmektedir. Bilindi¤i üzere sa¤ beyinemosyonel beyindir ve kayg› durumlar› ço¤unluk-la sa¤ beyinden gelen uyar›larla tetiklenir. Migrenataklar› ço¤unlukla sa¤ tarafta belirgindir. Solbeyin bunlar› kontrol etmeye çal›fl›r. Baflparma¤›nal›na dokunmas› ve di¤er parmaklar›n ve avuçiçinin sa¤ beyin bölgesine denk gelmesiylemuhtemelen avuçtan yay›lan aural enerji sa¤beyni sakinlefltiriyor olabilir. Beyindeki bu merke-zlerin ifllevleri; uyan›kl›k hali, yönetsel ifllevler,fark›ndal›k, sözel ve kavramsal anlamland›rma,emosyonel ve dürtüsel davran›fl kontrolü ve ödül 63

gulat ve striat ve extrastriat görsel alanlar›nda dauyar›lma gerçekleflmifltir. Bu genifl beyin korteksba¤lant› alan› ile birlikte subkortikal praieto-tem-poroprafrontal alan kafadaki görsel uzamsal alan-lar› içermektedir. ‹lginç flekilde temporal bölgelereyap›lan hava üflemesi temporal korteksi uyara-bilmektedir.

‹leride daha genifl çal›flmalarla desteklenmesiihtimali yüksek olan bu çal›flmay› flu flekildeyorumlamak mümkün olabilir. Sol elin baflparma¤›ile al›na dokunulmas› beyindeki frontal kutuplar›uyar›yor olabilir. Bu ise veri toplama, bilgide¤erlendirme, bilginin beyin içinde da¤›t›lmas› vekarar mekanizmas›n›n bafllat›lmas› ifllevlerindebulunan bu merkezlerin etkinleflmesini sa¤l›yorolabilir. Böylece üçüncü göz olarak da yorumlananbu bölgenin indüksiyon s›ras›nda ve seansiçerisinde de¤iflik zamanlarda dokunularakuyar›lmas› frontal loblar›n tetiklenmesi, di¤erbeyin bölgelerinin haz›r hale getirilmesi ve veri-lerin de¤erlendirilerek tüm beyne da¤›t›lmas›n›uyar›yor olabilir. Bu sayede bilinçli hipnoza giriflhem dokunsal olarak hem de sözel olarakuyar›lm›fl olur.

Bilinçli hipnoz isminden de anlafl›ld›¤› gibitrans halinde iken bilinçli flekilde odaklanmak,fark›ndal›¤› art›rmak ve gelen bilgileri derleyerekiçsellefltirme anlam›na gelir. Yani hipnotik süreçte-62

edilebilir. ‹ndüksiyon süresi uzat›labilir, birkaçküçük test ile hipnotik derinlik tespit edilebilir.

Süreç flu telkinle bafllat›l›r:“Öyleyse rahatça bir nefes al, gevfle ve kendini

b›rak. Korkacak bir fley olmad›¤›n› bil. Bu biruyku, kendinden geçme de¤il; ilkinde olmazsaikincisine mutlaka olacakt›r. Gözlerime do¤rurahat ve ferah nefesler alarak bak. Gözlerinik›rpma. fiimdi sa¤ elinin baflparma¤› içerde kala-cak flekilde elini kapat, üç kez güçlü nefes al. Obiter bitmez sol elini baflparma¤› içerde kalacakflekilde kapat›p dört kez nefes al.”

Tam bu aflamada telkinler sürdürülürken her ikielin orta parmaklar› kafllar›n yan›ndaki temporalalana dokundurulur. Bu alan beyinde temporalkorteksin ön kutup bölgelerine denk gelir.Temporal kutuplar korku ve kayg› merkezi olanamigdala ve orbitofrontal korteks ile ilintilidir.Orbitofrontal korteksin görevi yukar›da özetlen-miflti. Dolay›s›yla bu bölgeye dokunulmas›muhtemelen mevcut durumda iken hastan›nemosyon ve duygular›n› de¤erlendirmesi için uyar›oluflturuyordur. Ayr›ca ödül ve ceza ve merkezlerikarfl›l›kl› alg›lar ve ilintiler de¤erlendirilmek üzereuyar›lm›fl olabilir.

Sol temporal kutup isimler, anlamlar, kifliselolmayan genel yaflamsal konularla ilgili haf›zadansorumludur. Sa¤ temporal kutup ise emosyonlar, 65

sistemidir. Orbitofrontal korteks limbik sistemleetkileflim halindedir. Ayr›ca temporal lob kortek-siyle ilintilidir ve kokunun bilinçlialg›lanmas›ndan sorumludur. Orbitofrontal kor-teks limbik sistemin yüksek seviye ifllevsel alan-lar›yla da etkileflim içindedir. Bu ifllevler ilintileme,bütünlefltirme, merkezi otonom sisteme ait ifllev-lerin kontrolü, duygulan›m ve duyulan›m ve lim-bik kontrol alt›ndaki hareket ifllevleridir.Orbitofrontal korteks ayr›ca ödül davran›fl ilintisikurmakla görevlidir. Beden-duyumsal rahats›zl›kverici alg›lardan sorumlu ve tam aksine ödül reak-siyonunun tetiklenmesi görevlerini yapanorbitofrontal korteks hizas›na yap›lan yumuflakbir okflama hareketi, olumsuz beden-duyumsalalg›n›n sakinleflmesini teflvik edip ve ödül sistem-lerini uyarabilir.

Hastan›n hipnoterapist ve hipnoza karfl› olane¤ilimine ba¤l› olarak süreçte küçük de¤ifliklikleryap›lmas› gerekebilir. Genel indüksiyon metnininzenginlefltirilmesi veya indüksiyonda sürecindeküçük de¤ifliklikler yap›lmas› ço¤u dirençli hasta-da etkili sonuçlar do¤urur. De¤ifliklik gerektirenvakalarda göz temas› süresinin uzat›lmas›, has-tan›n gözlerini afl›r› derecede açmas›n›n istenmesi-ni takiben h›zla kapatmas› talimat› verilmesi, göz-lerin tekrar tekrar aç›l›p kapatt›r›lmas› yoluylasa¤lanan parçal› indüksiyon gibi yöntemler ilave64

Bu esnada eller flakaklardan çekilir ve bir el ilegöz kapaklar›na hafif bir bask› yap›l›r. Hastan›nne yapmas› gerekti¤ini davran›flla gösterilmifl olur,gözlerin kapal› kalmas› gerekti¤i telkini pekifltiril-mifl olur. Göz kapaklar›na çok hafif bask› uygulan-mas› ve elin oluflturdu¤u gölgeleme o anda söyle-nen telkini güçlendirmek amaçl›d›r.

“Bedenin gevflesin, uyuflsun ve hissizleflsin;ama bilincin çok aç›ls›n.”

Terapist arkas›n› dönüp hastadan uzaklafl›rkenses tonu yumuflar, t›n›s› artar ve ebeveyn tarz›nado¤ru geçifl yapar.

“fiimdi senden avuçlar›n› hafifçe s›karak dahaderin yedi nefes alman›, yedi kat daha gevflemeniistiyorum. Her nefeste bedenin gevfleyipuyuflurken bilincin çok aç›lacak. Kendini ferah,rahat ve huzur içinde hissedeceksin. Sen zeki,ak›ll›, güçlü, verimli, e¤itimli, ça¤dafl bir insans›n.”

Hipnoterapist hastan›n sa¤ koluna omuzundaneline afla¤›ya do¤ru, parmaklar›n›n ucuyla hafifçekayd›rarak dokunur. Bu hafif dokunufl mistik birpas eylemi de¤ildir. Bu hastan›n bilinçli zihnininafla¤›ya derine do¤ru çekilmesi telkininin yerinekullan›lan bir davran›flsal talimatt›r. Böylece hastahipnoza kat›l›mda bulunmas› gerekti¤ini, kendinive kollar›n› gevfletmesinin gerekti¤ini anlar.

“Bu andan itibaren her nefeste gevfleyipkülçeleflirken, gözkapaklar›n birbirine kaynay›p 67

emosyonel empati, kiflisel otobiyografik haf›za vekiflisel yaflant› deneyimi haf›zas›ndan sorumludur.Temporal kutuplar›n flakaklara parmakladokunularak uyar›lmas›; kiflinin kendisiyle ilgiliolan ve genel yaflam haf›zas›n›, emosyonlar›n› veduygular›n›, bunlar›n birbirleriyle ve di¤er insan-larla ilintisini de¤erlendirmesini uyar›yor olabilir.Böylece bunlar› hipnoterapistin telkinleri ›fl›¤›ndayeniden örgütleyip, de¤erlendiriyor olabilir.

“‹ki elinin kapanmas›ndan sonra avuçlar›n›hafifçe s›karken, bu defa çok daha güçlü ve derinnefeslere bafllayacaks›n, yedinci nefesten sonrayavaflça gözkapaklar›n a¤›rlaflacak, yavafl yavaflgözkapaklar›n kapan›rken bilincin çok aç›lacak. fiuandan itibaren bilincini hiç kaybetmeyeceksin.Telkinlerin fark›nda olup, onlar› seçip de¤erlendi-receksin.”

Hipnoterapistin sesi tüm seans süresince telkin-lere uygun h›z ve güçte dalgalanmalar içerir. Tambu aflamada terapist enerjik, güçlü ve otoriterkeskin bir ses tonu ve h›z›yla konuflmaktad›r.Müzik dilinde staccato olarak geçen t›n›s›z,keskin, emin, vurucu ve kesintili çalma eyleminiand›r›r.

“Hayat› severek, renkli görerek yüksel. B›rakbedenin gevflesin, külçeleflsin ve a¤›rlafls›n. Çokgüzel. Gözkapaklar›n birbirine kaynas›n, yap›fls›nve kilitlensin. “66

(terapist tekrar hastan›n sa¤ omzuna eliyledokunur), gö¤üs kafesini bu nefesle doldurman›,sonra bunu yavaflça b›rakman› istiyorum. Bunuyapt›ktan sonra daha da gevfledi¤ini, rahatlad›¤›n›hissederken hipnozun etki ve a¤›rl›¤›n› üzerindefazlas›yla yaflayacaks›n”

Bu aflamadan sonra hipnoterapist hasta içingerekli oldu¤una inand›¤› mevcut telkin kal›plar›veya yeni telkinleri ifade etmeye bafllar. Özellikleikinci veya üçüncü seanslarda ilk seanstaki baz›kal›plar›n tekrarlanmas› bu telkinlerin pekifltirir.Hastan›n seans bafl›ndaki yorum ve flikayetleriyleilgili ilave telkinler de bu aflamada mevcutkal›plara eklenebilir.

Konuflman›n h›z ve volümü söylenen telkineuygun olarak de¤ifltirilir. Bu aflamada birkaç kezhastan›n yumru¤unun s›rt k›sm›na veya açt› iseelinin s›rt›na dokunularak bu örtük davran›fllahasta flimdi-burada olma haline davet edilmifl olur.Hipnoterapistle bilinç temas›n›n sürmesi sa¤lan›r.Çünkü bu aflamada hastan›n zihni düflünce, fan-tezi, hayal veya imgeler içinde gezinmeye e¤ilim-lidir. Terapistle temas› kesme ihtimali yüksektir.

Hasta Onay› (~2-3 dakika)Hasta onay› aflamas›nda hastan›n telkinleri

sesli olarak tekrar etmesi talep edilir. Böylece ter-api sürecine uyum içindeki kat›l›m› test edilir. 69

yap›fl›rken bilincini çok açacaks›n; ama yedincinefesi ald›¤›nda, bafl›n› hafifçe di¤er tarafa çevir-di¤inde art›k hipnozun telkinlerini alacak düzeydeolacaks›n. Çok güzel de¤il mi, çok rahats›n, huzuriçerisindesin.”

Hipnoterapist tekrar hastan›n aln›na dokunurve hipnozun ikinci aflamas› olan telkin bölümünedevam eder.

Hipnotik Telkinler (~2-4 dakika)Hipnozun bu aflamas›nda terapist öncelikle takipedecek telkinlere haz›rl›k olmak üzere güçlendiricibetimlemelerde bulunur. Bu hastan›n bilinçalt›n›ntelkinlere odaklanmas›n› teflvik ederken bu telkin-lerin kendi dünyas›na, ruh ve kiflilik yap›s›nauygunlu¤unu irdelemesini sa¤lar.

“Sa¤l›kl›, güçlü ve rahats›n. fiimdi derin birnefes al, bafl›n› di¤er tarafa çevirerek kendinib›rak, gevfle ve rahatla. fiu andan itibaren hip-nozun etki ve a¤›rl›¤›n› her geçen çal›flmada dahayo¤un olarak alg›layacaks›n. Hiçbir zamankendinden geçmeyeceksin. Her fleyin fark›nda ola-cak, verece¤im telkinleri seçip de¤erlendireceksin.Sana, duygu düflüncene, anlay›fl›na uygun olantelkinleri belle¤ine yerlefltirecek ve gere¤iniyapacaks›n. Sen iyi bir insans›n, önünde güzelgünleri olan k›ymetli bir varl›ks›n.”

“fiimdi derin bir nefesi sindire sindire alman›68

zekamda, hayata bak›fl›mda ve yaflant›mda birsorun yok. Sosyalleflmeyi seviyorum, di¤er insan-larla olmaktan keyif al›yorum. Bu andanbafllayarak hayat› renkli görece¤im. Olaylar› farkl›aç›larda de¤erlendirebilece¤im ve dolay›s›ylak›zg›nl›k, öfke ve kin oluflturmayaca¤›m. Bunlarbenim sosyal, psikolojik hayat›m› ve bedenselsa¤l›¤›m› olumsuz tehdit ediyorlar. Ben de¤erli veönemliyim, bu nedenle negatif düflüncelerimipekifltirmeden, abartmadan hayat› fark› aç›lardansayg› ile irdeleyece¤im. Böyle durumlarda sakinnefesler alarak duygular›ma odaklanacak, di¤erkiflilerle empati kurmaya ve olaylar› onlar›n bak›flaç›s›ndan da görmeye çal›flaca¤›m. Huzuraulaflt›m, güvenim artt›, güçlendim, flifa buldum,flifa buldum’”

Hipnoterapist hastan›n omzundan veyaaln›ndan elini çekerek hastaya s›rt›n› döner, bafl›n›çevirir ve yavaflça bedenini uzaklaflt›r›r. Budavran›fl hastaya seans›n bitmekte oldu¤unun biriflaretidir. Yine de hipnoz sonland›rmadan mevcuttelkinlerin önemli k›s›mlar›n› h›zl›ca tekrarlayaraksonraki seanslara hastay› haz›rlamak yararl› olur.Ayr›ca post-hipnotik telkinlerle bir sonraki seansakadar hastaya uygun davran›fl paternlerihat›rlat›l›r. Çünkü hem telkin olumlama tekrar›s›ras›nda hem de hemen sonras›nda hastan›n bil-inçli zihni telkinleri irdeleyip baz›lar›na direnç 7170

Bazen hasta telkinleri tekrar ederken baz› nokta-lara tak›labilir, onlar› yavafl sesle tekrarlayabilirveya hiç tekrarlamaz, duymam›fl gibi yapar. Bugeri bildirim hastan›n problemli alanlar› konusun-da terapistin dikkatini uyar›r. Gerekli ise sonrakiseanslarda bu konulara yönelik telkinleri ilaveeder. Telkin tekrar› ayn› zamanda rapportu dasa¤lar. Ço¤u kez telkin aflamas›nda terapist avuçiçini hastan›n aln›na koyarak veya omzuna doku-narak destekleyici ve empatik bir yaklafl›mla has-tay› tekrarlad›¤› telkinleri içsellefltirmesi konusun-da teflvik eder. Terapist sanki hastan›n a¤z›ndankonufluyormufl gibi telkini k›sa sözcük kümelerifleklinde söyleyip hastan›n bunu tekrar etmesinibekler.

“fiimdi senden derin bir nefes ald›ktan sonrasözlerimi ard›mdan inanarak, benimseyerek vekabullenerek becerebilirsen f›s›ldayarak, yok ken-dini yorgun hissedersen içinden tekrarlayarakbelle¤ine kaz›man› ve yerlefltirmeni; ancakverece¤im telkinleri de¤erlendirerek ve seçerekbunu yapman› istiyorum. Üç kez derin nefes al,ard›ndan sözlerimi gerçekten inanarak, benimsey-erek ve kabullenerek belle¤ine yerlefltirmek üzeretekrarla:

‘Huzura ulaflt›m, güce kavufltum, flifa buldum.Hayat› seviyorum, her geçen gün çok daha nefleli,çok daha sa¤l›kl›, ferah ve rahat olaca¤›m. Bende,

gülümseyen bak›fllarla mayalanm›fl, telkinlerikavram›fl, baflaraca¤›na inanm›fl olarak sükûnetiçerisinde olacaks›n. Seni sana emanet etti¤iminbilinci ve fark›ndal›¤› içinde hipnozun etki vea¤›rl›¤› devam ederek ferah nefesler al.”

“fiimdi o nefeslerini al s›ras›yla, ellerini gevfletipaçacak, daha sonra da huzur içerisinde rahatlam›flolarak baflaraca¤›na inanm›fl o güven duygusunukazanm›fl olarak hipnozun devam etmek üzeregözlerini aralayacak ve yaflamla bütünleflecek,gülümseyerek gelece¤e bakacaks›n.”

Genel De¤erlendirmeMüezzino¤lu tekni¤indeki baflar›n›n s›rr› basitli¤ive törenselli¤idir. Teknik basit ve süratlidir. Bu ikitemel özellik hem hastaya hem de terapiste destekolur. Bu yöntem sayesinde terapist bilgi, tecrübeve yaflam görgüsüyle kendinin gelifltirip dekoreedebilece¤i bir kal›ba sahip olmufltur. Enerjisinikoruyarak çok say›da hastaya ulaflma imkan›naulaflm›flt›r. Tekni¤in basitli¤i ve temel kelimeöbeklerinden oluflan kal›plar hem terapist hemhasta aç›s›ndan telkinlerin ö¤renilmesini ve ezber-lenmesini kolaylaflt›r›r. Terapist arzu ederse has-tayla temas› kesmeden elinde mevcut yaz›l› birbaflka telkin metnini sürekli hareket halinde ikenokuyabilir. Hipnotik süreci zenginlefltirebilir.Kendi telkin kal›plar›n› oluflturarak bu standartkal›ba ekleyebilir. 73

oluflturabilir veya reddedebilir. Ernest veJosephine Hilgard’›n tan›mlad›¤› bu gizli gözlemci,telkinleri irdeleyip onay vermeyebilir. Gizligözlemcinin bu gücü daha ortaya ç›kmadan hastahalihaz›rda hipnotik etki alt›ndayken önlenmelidir

Pekifltirme (~1-3 dakika)Hem terapistin telkinleri hem de hastan›n sözelolumlamas› s›ras›nda bahsedilen baz› önemli nok-talar tekrarlan›r. Bazen terapist flefkatli bir flekildehastan›n elinin s›rt›na dokunabilir veya hastan›nelini s›rt k›sm›ndan avucunun içine al›r. Bu küçükdavran›fl hasta terapist ba¤›n›n seans sonras›ndada sürmesini teflvik eden olumlay›c›, flefkatli birtutumdur.

Hipnozdan Ç›k›fl (~1-3 dakika)“fiimdi senden derin ve güçlü nefesler alman›istiyorum. Yedi kez derin nefes alman›, yedi katgevflemeni ve konsantre olman› istiyorum. Yediderin nefesin ard›ndan önce sa¤ elini, sonra solelini açt›¤›nda bütün bedeninde yorgunluklar›,y›llar›n birikimini atm›fl, rahatlam›fl, ferahlam›fl vehuzura kavuflmufl olacaks›n. Daha sonra da ferahve rahat nefesler al›rken gözlerindeki a¤›rl›¤›kald›racak, gözlerini yavafl yavafl aralarkenkald›¤›n yerden yaflamla bütünleflirken ›fl›ktanetkilenmeden, çevreden rahats›zl›k duymadan72

güçlenir. Benzer flekilde her seansta hipnoterapistde hastas›n› daha yak›ndan tan›r ve ona dahauygun telkinleri gelifltirir, dile döker. Bu nedenleözellikle üç, dört veya beflinci seanslar›n daha etk-ili oldu¤u ço¤u hasta taraf›ndan vurgulan›r. Herseansa hastan›n kat›l›m›n›n artmas› ve olumlu geribildirimi de bu durumun ispat›d›r.

Müezzino¤lu tekni¤inin ruhu yaflamsal mani-festoyu öne ç›kart›r:

� Bütün insanlar tektir. Sen de teksin.� Bütün insanlar evren karfl›s›nda eflittir. Sen de.� Herkes kendinden sorumludur. Sen de öyle.� Ben senin yak›nman› çözmem, sen çözersin.� Çünkü bu donan›ma sahipsin.� Güzel bir gelecek seni bekliyor, onu yakala!� Ben senin arzu etti¤in anne+baba modeli olarak

sana destek olaca¤›m.

Müezzino¤lu tekni¤inin s›rr›; hastan›n de¤iflimarzusu, de¤iflmeye u¤raflan hastaya yard›mc› olmaarzusu, nefleli ve renkli bir hayata ulaflma iradesive hasta ile terapistin hemhal olabilme becerisidir.

Bu bölüm Dr. Candan Esin taraf›ndan Dt. AliEflref Müezzino¤lu’nun kitaplar› ve uygulamaörnekleri derlenerek oluflturulmufltur. 1)Müezzino¤lu, A. E. (2007). Bilinçli Hipnoz. Befl 75

Yeterince mayalanm›fl olan hasta yöntemi iyicekavrar ve hangi durumda ne gibi bir davran›fllaveya telkinle karfl›laflaca¤›n› öngörebilir. Bu has-tan›n k›sa sürse dahi tüm seans sürecinden enyüksek oranda fayda elde etmesini sa¤lar.

En medeni topluluklarda dahi hipnoz uygula-mas›na karfl› bir önyarg› mevcuttur. Bu peflinhükümlülük hastan›n terapist taraf›ndan kontrolalt›na al›nd›¤›, onun telkinlerini yapmak konusun-da tahakküm alt›nda kald›¤› gibi uç noktalaravard›r›labilir. Hastan›n telkinler yüzünden arzuetmedi¤i veya onaylamad›¤› davran›fllar içindeolabilece¤i konusundaki yanl›fl inan›fl kayg›yaneden olur. Mayalama ad› verilen ön bilgilendirmeve örnekleme çal›flmas› bu s›k›nt›lar› aflmakta çokyararl› bir yöntemdir. Seans›n ritüel yap›s›n› veterapisti iyi niyetini izleyen dan›flan fayda görece¤iinanc›na ulafl›r. Kendini ikna eder. Terapistegüveni pekiflir.

Müezzino¤lu tekni¤ini törenselli¤i hastan›nseanslara gittikçe artan oranda uyumlanmas›n›sa¤lar. Kendi kendine hipnotik hale geçebilmepotansiyelini pekifltirir. Telkinler hastan›n zihnitaraf›ndan elefltirilip reddedilmez, tam tersine gün-lük hayat›n içine adapte edilmeye çal›fl›l›r.Hastan›n tecrübesi artt›kça, hayat›nda deneyipolumlu sonuçlar›n› gördükçe — her seansta ayn›bile olsa — telkinlerin hipnotik a¤›rl›¤› ve etkisi74

episode. i-Perception, 8(6), 1-11

Kajimura, S., & Nomura, M. (2016). When we can-

not speak: Eye contact disrupts resources avail-

able to cognitive control processes during verb

generation. Cognition, 157, 352-357

Prinsen, J., Bernaerts, S., Wang, Y., de Beukelaar,

T. T., Cuypers, K., Swinnen, S. P., & Alaerts, K.

(2017). Direct eye contact enhances mirroring

of others’ movements: A transcranial magnetic

stimulation study. Neuropsychologia, 95, 111-

118

Becker, E. (1973). The Denial of Death (Kindle

Locations 295-297). Souvenir Press. Kindle e-

kitap bask›s›.

Brown, N. O. (1959). Life Against Death: The

Psychoanalytical Meaning of History (p. 69-

70). Wesleyan University Press. Kindle e-kitap

bask›s›

Trevarthen, C. (1999). Musicality and the intrinsic

motive pulse: evidence from human psychobiol-

ogy and infant communication. Musicae

Scientiae, 3(1_suppl), 155-215 77

Duyunun Ötesi. ‹stanbul: Omega. 2) Müezzino¤lu,A. E. (2009). Hipnoz Prati¤i. ‹stanbul: Omnia. 3)Müezzino¤lu, A. E. (2014). ‹ste-‹nan-De¤ifl:‹nsan kendi kendini tamir edebilir mi? ‹stanbul:Omnia.

Kaynak: Trevarthen, C., & Aitken, K. J. (2001). Infant inter-

subjectivity: Research, theory, and clinicalapplications. The Journal of Child Psychologyand Psychiatry and Allied Disciplines, 42(1), 3-48

Jiang, J., Borowiak, K., Tudge, L., Otto, C., & vonKriegstein, K. (2017). Neural mechanisms ofeye contact when listening to another persontalking. Social Cognitive And AffectiveNeuroscience, 12(2), 319-328

Baltazar, M., Hazem, N., Vilarem, E., Beaucousin,V., Picq, J. L., & Conty, L. (2014). Eye contactelicits bodily self-awareness in human adults.Cognition, 133(1), 120-127; Hazem, N.,George, N., Baltazar, M., & Conty, L. (2017). Iknow you can see me: Social attention influ-ences bodily self-awareness. BiologicalPsychology, 124, 21-29

Hesslinger, V. M., Carbon, C. C., & Hecht, H.(2017). The sense of being watched is modulat-ed by arousal and duration of the perceptual76

7978

80