Bal Arılarında Bazı Kimyasal İlaçların Varroosise Karşı Etkileri

Onur Girişgin, Mehmet Özüiçli, Levent Aydın

Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Parazitoloji Anabilim Dalı, Bursa - TÜRKİYE

VARROOSİS

Etken :Varroa destructor (Kore hattı)

Yayılış:Tüm Türkiye

Ülkemize 1977-1978 yıllarında Trakya’dan

girdi,1984 yılına kadar 600 bin koloni söndü.

Arılarda Varroa hastalığı Bakanlığın Tebliği ile 12

Temmuz 2007’den itibaren İhbarı Mecbur Hastalıklar

listesinden çıkarılmıştır.

Varroa’nın arılara yaptığı zararlar

Yaşam kısalığı

Abdomen kısalması

Kanat ve ön ayaklarda

deformasyonlar

Pupa ölümleri

Canlı ağırlık kaybı

Koloni gelişme hızında ve üretim etkinliğinde azalma

Kolonide yavru yetiştirmede azalma

Enfeksiyonlara karşı doğal direncin kaybolması, enfeksiyon kaynağı oluşturması

Yavaş Felç Virüsü (SPV), Deforme Kanat Virüsü (DWV), Akut Arı Felci Virüsü (ABPV), İsrail Akut Felç Virüsü (IAPV), Kaşmir Arı Virüsü (CBV), Tulumsu Yavru Çürüklüğü (Sacbrood) Virüsü

Varroa mücadelesinde kullanılan mevcut

yöntemler

1. KİMYASAL MÜCADELE

2. ORGANİK ASİTLER

3. BİTKİSEL KAYNAKLI İLAÇLAR

4. BİYOLOJİK MÜCADELE

5. ENTEGRE VARROA KONTROLÜ

Çalışmamız

Bu çalışma, Bursa’da sonbahar sezonunda, dört şerit ve bir tütsü formunda olmak üzere beş farklı ilacın Varroa destructor’a karşı etkinliklerini belirlemek amacıyla yapılmıştır.

Materyal ve Metot - 1

Bu amaçla; tütsü ve şerit formunda amitraz, ahşap şerit flumetrin, karton şerit kumafos ve plastik şeritte fluvalinat etken maddelerini içeren beş ticari ilaç, sekizer kovandan oluşan yedi grupta saha koşullarında denenmiş, bir grup ise kontrol olarak ayrılarak ilaç uygulanmamıştır. İlaçları uygulamadan hemen önce ve uygulandıktan yedi hafta sonra kovanlardan arı örnekleri alınmış, bu örneklerdeki parazit yükü pudra şekeri tekniği ile belirlenmiştir.

Materyal ve Metot - 2

Çalışma süresince ise polen çekmecesine düşen akarlar her hafta kaydedilmiştir.

İlaçların etkinliği, pudra şekeri sayımından elde edilen verilerin Henderson – Tilton formülüne uygulanmasıyla belirlenmiştir.

İlaçlar arası muhtemel farklılık ise çekmeceye düşen akar sayılarına

Tukey’in Çoklu Karşılaştırma

Testi uygulanarak

belirlenmiştir.

Bulgular

Çalışma sonucunda ilaçlardan elde edilen etkinlikler en yüksekten en düşüğe olarak tabloda sunulmuştur:

İlaç Etki Ortalama

Amitraz (500 mg, plastik şerit) 98,1

Flumetrin (3,6 mg, ahşap şerit) 96,1

Kumafos (1,36 g, karton şerit) 93,3

Fluvalinat (824 mg, plastik şerit) 89,5

Amitraz (265 mg, tütsü) 37,7

Çekmece sayımları

Çekmeceye düşen parazit sayılarına göre ilaçların kendi aralarında karşılaştırılmaları sonucunda ise; plastik şerit amitraz, ahşap şerit flumetrin ve karton şerit kumafos (tablodaki ilk üç ilaç) ile diğer ilaçlar arasında belirgin bir fark olduğu ortaya çıkmıştır.

Yüksek etkinlikleri kanıtlanmış arı için ruhsatlı şerit ilaçların kullanımıyla bal arılarındaki Varroa parazitine karşı etkili bir mücadele yapılabilecektir.

İlaçların çoğu, hücrelerin sodyum kanallarındaki bağlantıyı bozarak felç ve ölüme neden olmak suretiyle etki ederler.

Direnç Mekanizması

Fiziksel bariyerde

geçirgenliğin azalması

Detoksifikasyon

Hedef hücre yapısının

(örn. sodyum kanalının)

değişmesi

DİRENÇLİ DUYARLI Etki Mekanizması

Kütiküla

Hemolenf

Hücre duvarı

VARROA İLAÇ DİRENCİ

Varroalarda bir ilaca karşı direncin oluşması, bu ilacın benzer maddelerine karşı da direncin oluşmasına neden olmaktadır.

Organik fosforlulardan komafos’a karşı direnç ABD, İtalya ve İsviçre’de rapor edilmiştir. Amitraz’a direnç ise Hırvatistan’da ve ABD’de bildirilmiştir

ÇÖZÜM YOLLARI

Varroaların Kimyasallara Karşı Direnç Oluşumunu Engellemek

Uygulamalar gereksinim duyulduğunda yapılmalı

Her zaman önerilen doz kullanılmalı

Bir defa kullanılan ve etkinliği azalan şeritler tekrar kullanılmamalı

Her uygulamada farklı aktif maddeli ilaçlar uygulanmalıdır. En fazla 2 senede bir değişim

Topyekün Mücadele

Bireysel yapılan uygulama, yakın arılıklardan gelen Varoa etkileşimini engelleyememektedir

Yöredeki arıcıların Varroa’ya ilaç uygulamalarını aynı

zamana denk getirmeleri

gerekir

Bilinçli İlaç Kullanımı

Bilinçsiz ve yoğun ilaç kullanımından kaçınılmalıdır

Uygulamalar erken ilkbahar ve erken sonbahar aylarında yapılmalı, yavrunun ve balın olduğu dönemlerde uygulanmamalıdır

Yüksek etkinlikleri kanıtlanmış arı için ruhsatlı şerit ilaçların kullanımıyla bal arılarındaki Varroa parazitine karşı etkili bir mücadele yapılabilecektir.

Bilinçli İlaç Kullanımı - 2

BİR KOLONİDE NOSEMA VARSA VARROA İLAÇLARI YETERİNCE GÖREV YAPMAYACAKTIR.

Varroa’yı tedavi etmenin yolu kolonileri önce Nosema’dan temizlemektir.

12 0C çevre ısısının altında kimyasal ilaç uygulamanın anlamı yoktur.