bahagingpananalita-140813195534-phpapp01.docx

4
. Mga salitang pangnilalaman (mga content word ) 1. Mga nominal a. Pangngalan (noun) - mga salitang nagsasaad ng pan galan ng tao, hayop, bagay, pook, katangian, pangyayari, atbp.  b. Panghalip (  pronoun ) - mga salitang panghahali sa pangngalan 2. Pandiwa (verb) - mga salitang nagsasaad ng kilos o nagbibigay-buhay sa isang lipon ng mga salita 3. Mga panuring (mga modifier ) a. Pang-uri  (adjective) - mga salitang nagbibigay-turing o naglalarawan sa pangngalan at  panghalip  b. Pang-abay (adverb) - mga salitang nagbibigay-turing o naglalarawan sa pandiwa,  pang-uri at kapwa nito pang-abay B. Mga Salitang Pangkayarian (  Function Wo rds ) 1. Mga Pang-ugnay ( Connectives) a. Pangatnig (conjunction) - mga salitang nag-uugnay ng dalawang salita, parirala o sugnay  b. Pang-angkop (ligature ) - mga katagang nag-uugnay sa panuring at salitang tinuturingan . Pang-ukol  (  prepositi on) - mga salitang nag-uugnay sa isang pangngalan sa iba pang salita 2. Mga Pananda (  Markers) a. Pantukoy (article!determiner ) - mga salitang laging nangunguna sa pangngalan o  panghalip  b. Pangawing o Pangawil  (linking  o copulative) - salitang nagkakawing ng paksa (o simuno) at panaguri "indi na isinama ang Pandamdam (interjection# mga salitang nagsasaad ng matinding damdamin) sapagkat ayon sa mga may-akda ng Makabagong Balarila ay maaaring magamit  bilang pandamdam ang kahit anong salita kung bibigkasin nga ng may matinding damdamin. Samantala, sa Balarilang Ingles  ay may walong tradisyunal na bahagi ng pananalita bagama$t higit pa itong nahahati sa iba$t ibang kaurian sang-ayon na rin sa mga pag-aaral ng mga kasalukuyang lingguwistiko. %to ay ang  pangngalan, panghalip, pandiwa, pang-uri , pang-abay,  pangatnig , pang-ukol  at pandamdam. Mga sanggunian Santos, &op' . (1**),  Balarila ng Wi kang Pambansa  (2nd 'd.), &ungsod ng Maynila+ awanihan ng Palimbagan

Upload: nel-mar

Post on 05-Jul-2018

229 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: bahagingpananalita-140813195534-phpapp01.docx

 

. Mga salitang pangnilalaman (mga content word )

1. Mga nominala. Pangngalan (noun) - mga salitang nagsasaad ng pangalan ng tao, hayop, bagay, pook,

katangian, pangyayari, atbp.

 b. Panghalip ( pronoun) - mga salitang panghahali sa pangngalan2. Pandiwa (verb) - mga salitang nagsasaad ng kilos o nagbibigay-buhay sa isang lipon

ng mga salita

3. Mga panuring (mga modifier )a. Pang-uri (adjective) - mga salitang nagbibigay-turing o naglalarawan sa pangngalan at

 panghalip

 b. Pang-abay (adverb) - mga salitang nagbibigay-turing o naglalarawan sa pandiwa,

 pang-uri at kapwa nito pang-abay

B. Mga Salitang Pangkayarian ( Function Words)

1. Mga Pang-ugnay (Connectives)

a. Pangatnig (conjunction) - mga salitang nag-uugnay ng dalawang salita, parirala o

sugnay b. Pang-angkop (ligature) - mga katagang nag-uugnay sa panuring at salitang

tinuturingan

. Pang-ukol ( preposition) - mga salitang nag-uugnay sa isang pangngalan sa iba pangsalita

2. Mga Pananda ( Markers)

a. Pantukoy (article!determiner ) - mga salitang laging nangunguna sa pangngalan o

 panghalip b. Pangawing o Pangawil (linking  o copulative) - salitang nagkakawing ng paksa (o

simuno) at panaguri

"indi na isinama ang Pandamdam (interjection# mga salitang nagsasaad ng matindingdamdamin) sapagkat ayon sa mga may-akda ng Makabagong Balarila ay maaaring magamit

 bilang pandamdam ang kahit anong salita kung bibigkasin nga ng may matinding damdamin.

Samantala, sa Balarilang Ingles ay may walong tradisyunal na bahagi ng pananalita bagama$t

higit pa itong nahahati sa iba$t ibang kaurian sang-ayon na rin sa mga pag-aaral ng mgakasalukuyang lingguwistiko. %to ay ang pangngalan, panghalip, pandiwa, pang-uri, pang-abay,

 pangatnig , pang-ukol  at pandamdam.

Mga sanggunian

• Santos, &op' . (1**), Balarila ng Wikang Pambansa (2nd 'd.), &ungsod ng

Maynila+ awanihan ng Palimbagan

Page 2: bahagingpananalita-140813195534-phpapp01.docx

 

• Santiago, lonso .# /iango, 0orma (23), Makabagong Balarilang Filipino 

(2nd 'd.), Sta. M'sa "'ights, &ungsod ng u'4on+ 5'6 Book Stor', %n., pp. 121-

127, 17*, 18*, 1, 213, 221, 22*-229, 22:-232

• 5alor's, ;st'r (27), Bagong binhi, &ungsod ng <al'n4u'la+ =-;S Publishing

"ous'.,, pp. 88, 112, 1:1, 21 ,232 , 2:7, 327, 33:, 391

• oun - pangngalan

•  pronoun - panghalip

• ad>'rb - pang-abay

• >'rb - pandiwa

• ad?'ti>' - pang-uri

•  pr'position - pang-ukol

• int'r?'tion - pang-angkop

• on?untion -pangatnig

Pangngalan ang tawag sa bahagi ng pananalita na nagsasaad ng ngalan ng tao, bagay, lunan,

hayop, o pangyayari. Mga uri+

Pantangi

%to ang twag sa uri ng mga tangi at tiyak na ngalan ng tao, bagay, lunan, o pangyayari. %sinusulat

sa malaking titik ang unang titik ng mga pangngalang pantangi.

Pambalana

%to ang pangkalahatang pangngalan ng tao, bagay, lunan, hayop, o pangyayari. %to ay isinusulat

sa maliit na titik, maliban kung ginagamit na mga pamagat o simula ng pangungusap.

Panghalip ang tawag sa mga salitang panghalili sa mga nabanggit nang pangngalan upang

maiwasan ang pag-uulit ng mga ito. Mga uri+Panao, ay ginagamit na panghalili sa ngalan ng tao.

1. unang panauhan+ ako, ko, akin, amin, tayo

2. ikalawang panauhan+ ka, ikaw, inyo, kayo, ninyo3. ikatlong panauhan+ siya, niya, nila, sila, kanya

Pananong, ay salitang kumakatawan sa ngalan ng tao o bagay sa paraang patanong.

1. isahan+ alin, sino, saan, ano, kailan, gaano2. maramihan+ alin-alin, sinu-sino, saan-saan, anu-ano, kai-kailan, gaa-gaano

Pamatlig, ay humahalili sa mga pangngalan at nagtuturo ng mga tao, bagay, lunan, o pangyayari.

1. malapit sa nagsasalita+ ito, nito, dito

Page 3: bahagingpananalita-140813195534-phpapp01.docx

 

2. malapit sa kinakausap+ iyan, diyan, hayan

3. malayo sa nag uusap+ yaon, doon, ganoon

 panaklaw, ay sumasaklaw sa bilang o dami.1. iba, bawat, balana, isa pa, madla, lahat, tanan

Pang-uri ay nagbibigay turing sa pangngalan o panghalip. Mga uri+

Panlarawan, kapag naglalahad ng katangian, kalagayan, hugis, o laki ng isang pangngalan o panghalip.

Pamilang, kapag nagsasaad ng bilang o kabuuan ng isang pangngalan o panghalip.

Pandiwa ang tawag sa bahagi ng pananalita na nagsasaad ng kilos o gawa. Mga asp'kto+

P'rp'ktibo o naganap na

%mp'rp'rktibo o nagaganap na

ont'mplatibo o gaganapin pa.

Pang-abay ay nagbibigay turing sa pandiwa, pang-uri, o kapwa pang-abay. Mga uri+

Pang-agam, nagsasaad ng pag-aalinlangan at d-katiyakan sa gawain ng pandiwang binibigyang-turing nito.

Pamanahon, nagsasabi ng panahon o kung kailan ang kilos ng pandiwa# isinasaad din nito ang

dalas ng pagkakaganap ng pandiwa.Panlunan, tumutukoy sa pook kung saan naganap, nagaganap, o magaganap ang kilos ng

 pandiwa.

Panang-ayon, nagsasaad ng pagsang-ayonPananggi - nagsasaad ng pagtanggi.

Pang-ugnay ang tawag sa mga kataga at salitang ginagamit na tagapag-ugnay ng mga salita,

kaisipan at mga pahayag sa pangungusap.

Pang-angkop - nag-uugnay ng salita sa kapwa salita upang maging madulas ang pagbigkas.

1. -ng, pangatnig

2. -na, katinig3. -g, l'trang n

Pang-ukol, nag-uugnay ng pangngalan sa iba pang salita sa pangungusap.1. para, tungkol, ukol, hinggil, ayon, laban, alinsunod, (sa ! kay)

2. kay ! kina

3. ng ! sa

*. ni ! nina

Pangatnig, nagpapahayag ng kaugnayan ng isang salita o mga salita, sa kapwa salita o mga salita

ng isang kaisipan sa kapwa kaisipan.1. Pamukod, ginagamit ito kung sa dalawa o higit pang kaisipan, ang isa ay ibig itangi o pinag-

aalinlangang piliin. "al+ dili, man, kaya, o

2. Paninsay, ginagamit ito kapag sa pangungusap ang unang bahagi ay sinasalungat ng ikalawa."al+ ngunit, subalit, datapwat, sukdang, maliban, natangi, bagkus, habang

3. Panlinaw, ginagamit ito kung nais na lalong paliwanagin ang mga bagay na nasabi na. "al+

samaktwid, tahasang sabi, anupa$t, sa halip, kung gayon, alalaon man lamang

Page 4: bahagingpananalita-140813195534-phpapp01.docx

 

1. *. panubali, nagpapahayag ng pagkukurong may pasumala o pag-aalinlangan. "al+

sapagkat, kung, kapag