نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

2

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

بوودج ل پرلمان و میدیاكانیش ل گوی

گادا خوتوون

رەنگـــ تا ئســـتا ھمووالیك لوە تی بوونو ھۆكارانیشتبن ئگنتھـــۆی پكخســـتنی بوودجـــ چیی؟ كناكانـــی راگیانـــدن ل ســـانی رابردوودا مشكی ھموانیان دەبرد، مانشـــتی ھواـــی ھموو ســـرە ھفتیكیـــان ئوەبـــوو تـــا ئســـتا بوودجـــ نگیشـــتۆت پرلمـــان، ئمســـاڵ جیا لـــ ســـانی رابردوو م بوودجیشـــت، ھـــم گۆدۆ گھگیشت، بم گیشتنكی جیاوازتر، جیاواز بو مانایی ئگر ل سانی وتنی بوودجنیا دواكرابردوودا تباسوخواسی میدیاكان بووب، ئوە ئمجارەیـــان ناوەڕۆككـــی، گوم ھیچ ل تی بـــوو، كزۆر ھاوو لـــسیاست و بوودج تندەگیشتن، مجاریانكوەیان دەكرد یباسی ئل ماناو ناوەڕۆكی بوودج تبگن.

ھرچنـــدە ئـــو ھنگاوانـــی بـــۆ برچاوڕوونـــی و تگیشـــتن ھاووتیان نرا لڕووی تگیشنیان بوودجـــ ناوەڕۆكـــی مانـــاو لـــملمنكانـــی قووتركـــردەوە، بم ھموو الیكیشـــی وشـــیاركردەوە، كلســـســـلی مئ موانییمـــن پئوەبـــ، كـــ تا چنـــد كموكوڕی لـــ بوودجدا ھیـــ، چونك یكم دەســـت لـــرەوە دەبـــت ھنـــگاو دەرگاكان، كردنـــوەی پبـــكات، ئو دەرگایانی پشـــتر ھندە قایم ئاســـانی بروا بدرابـــوون، ھقوفھموو كســـك ندەكرانوە، ھر بۆیش ئم دەرگا كردنوەی بقد ھر ھمووی گرنگ و گورەی، بۆ بزان تم وكی ئر تاكوەی ھئبودجـــی وتكی چـــۆن و بۆچی

خرجدەكرێ. دەكـــرێ ھـــر لـــم ڕووەوە بـــت جوھـــر نامیقی ســـرۆكی یكم پرلمانی كوردستان، ك ئستاش كـــس نازانـــ لـــ چ ھـــوارو ب چ یم بوودجئ ،نـــك دەخوئاوازبـــ بوودجیكی تـــواو ب پالن و ب پیـــالن وەســـفدەكات، رەنگ پـــپالنییكی تا ئندازەیك ل شونی خـــۆی بت، بـــم بـــۆ پیالنكیان دەكـــرێ دوو قســـی لـــوە بكین، پشـــتوەی لـــ دەكـــرێ چونكـــبۆچوونكانـــی ئـــودا بۆچـــوون و پیالنی دیك ھبت، دەكرێ مبستی ئوەبت، كـــ كردنـــوەی دەرگای بوودجـــ بـــڕووی ھاووتیـــان و الینكانـــی دیكدا ئـــو پیالن بت ك باسی دەكات، چوونك بۆ یكم جـــارە لـــ مـــژووی پرلماندا بو ماوەیشوە، ك جنابیان سرۆكی پرلمان بوون، بوودج بم شوە

شفاف و تازەی دەخرتڕوو.ئم ئم شڕە سختی ك ھروا ب ئاسانی ب ھموو كسك ناكرت، ھر ئمش پسندكردنی بوودجی پكخستووە، میدیاكانیش، ئوانی بـــردەوام ئـــو قوانیـــان لـــدەدا ئســـتا ل گوی گادا خوتوون، ئو گایی بیانـــوێ خبری دەكنوە

بشیانوێ دەیخونن.

ئاراستی سیم

سمكۆ عبدولكریم

دەروازە

دیداری بدرخاندەوروبری حفتیك لموبر، یـــازدەی مانگـــی كانوونـــی واتـــا دووەمـــی ئیمســـاڵ كاك ھـــرش سنجاوی لگڵ كاك ئارام نجاتی كاك بگیانـــی گیانـــی ھاوڕـــی ھـــرش و كاك كاروانـــی بـــرازای كاك ھرش ســـنجاوی الی نیوەڕۆ ھاتنـــ ســـردانم لرۆیال ســـیتی لـــ ھولـــر و چنـــد ســـعاتكی رەبقی زۆر خۆشـــمان بردەسر، ك ھـــزار خۆزگ كاك شاســـوار !بووایـــ لگـــدا ھرشـــمیمان ل ككـــرش ســـنجاوی یكاك ھبرپرس دیارەكانی رۆیال سیتی، الوكی زۆر خوندەوار و دسۆز و شـــارەزای، كتبخانیكی گورەو

.یئاوەدانی ھوەك ســـنجاوی ھـــرش كاك كوردكـــی دســـۆز و خونـــدەوار كانی منی بمرھب ك ســـادەموردی خوندووەتوەو بشی ھرە زۆریشیانی ھی، بم بر ل پنج شـــش مانـــگ منی ھـــر لرگی ونـــو تلڤزیۆنـــوە دیبوو، بم ك لـــ رۆیال ســـیتی خانوویكیان بـــۆ ترخان كردیـــن دەبینم الوكی خوـــن گـــرم بایخكـــی یكجار پـــ دەدات و زوو زوو زۆرمـــان لمـــان خۆشـــوە بروویكـــی رمانـــی داوەتـــوە و فتدەپرســـكارمندانـــی رۆیاڵ ســـیتی ھموو جۆرە ئاســـانكارییكمان بۆ بكن، وتۆتـــرش كمـــان كات كاك ھھكۆكردنوەی ئو وتارو دیدەنییانی لگڵ مندا دەربارەی برھمكانم و ســـرنجكانم لگمدا كراون و تاوەكـــو ئســـتا پتر لونـــی دوو ھـــزار لـــو بابتی گرتـــووەوەو بپی باسكانیان لبرگی گرتوون و پتر لبیســـت برگـــی ركوپكی بدیـــاری بۆ ھنـــاوم و منیش لو رۆژەوە كوتوومت خوندنوەیان دایك شتیان تلم گیر دەكو سك بندە یان نیاندیون یان لیادی تانو بابك لـــككـــردوون، جا یبریتیی ل گفتوگۆیك ك ماوەیك لموبر ل بریتانیا دكتۆرە مونیرە ئومـــد لگیدا كـــردووم، ناوبراو بۆ خۆیشـــی كـــوردی فیلییو بم

ناونیشانوە بویكردووەتوە:مژوونووســـی لگڵ "دیدەنییك گورەی عراقی كمال مزھردا" بویكردووەتوە بعرەبـــی كـــو ســـرەتا پوختیكـــی دەربارەی ژیاننامـــو بوانامو برھمكانم الی ئمـــی بوكردووەتـــو خواروەیش پرســـیاری ششـــمی

دوكتۆرە مونیرە ئومدە:"پتـــر لـــ ھشـــتاو شـــش ســـاڵ بسر بستنی (پیمانی سڤر)دا تپڕیـــوە، ئـــو پیمانـــی رۆژی ســـای ١٩٢٠ ئابـــی مانگـــی دەی خباتـــی برھمـــی مۆركـــراو بوچانی گلی كوردمان بدرژایی ســـدەی نۆزدە بوو، وای ئوەی نجامئ ك لكیمانی ناوبراو یپدیارەكانـــی جنگی یكمی جیھان و رەنگدانـــوەی جیۆسیاســـی ئو جنگ بـــوو ل ناوچی رۆژھتی یمانوەبـــوو ھاوپناوەڕاســـتدا، ئسركوتووەكان بپی بندەكانی لگڵ حكومتی كاتی ئستموودا

لســـر چند خاك رككوتن بۆ ئوەی لبر رۆشـــناییدا سنووری ت كدەستنیشان بكر و ناوچانئدەبوو ل ئیمپراتۆریتی عوسمانی ئـــو بایخدارترینـــی جیاببنـــوە، بندانـــش بۆ ئمی كـــورد بریتی پرســـ چارەســـری لـــ بـــوون نتوەییكان بگشـــتی و پرســـی كـــورد بـــ تایبتی، چونكـــ بپی "پیمانی سڤر" بنمای یاسایی مافی چارەنووســـی گلی كـــورد و مافی ســـروەری سیاسی كورد لخاكی كوردستاندا دابین كرا وای مافی كان بكوردیی كانـــی ناوچمینكسرپرشتی كردنكی نودەوتی گالنـــوە كۆمـــی لرگـــی ھرچـــی بـــم االمـــم"، عصبـــ""پیمانی لـــۆزان"ە جگی پیمانی ســـڤری گرتوە، ئـــو پیمانی مافـــی كمینكانـــی بـــ كـــوردەوە دابیـــن كردبوو، بم ل راســـتیداو بدرژایی نوەت ساڵ پچوانی ئوە پیـــەو كرا، ئـــوەی ھمان كات ئـــو بۆچوون دەســـلمنت. جا ئاخـــۆ دەتوانن ئـــو بندانمان زانو زلھئ وە كنبـــۆ روون بكپابندی دەبن و لو گۆشنیگایوە ندانو بندی ئپاب زانو زلھئ كنابن ئایا دەتوانرت ل ناوچكداو لسر ئاستی جیھان كۆنفرانسكی زیندووكردنوەی بـــۆ نودەوتی بندەكانـــی ســـڤر"و "پیمانـــی ســـازبكرت و بكرتـــ بنمایكـــی تیـــۆری بـــۆ چارەســـری پرســـی كـــورد لبر رۆشـــنایی بارودۆخی بـــرەو و نـــوێ نودەوتـــی پشـــچوونی گشـــتی كۆمگاكانی مرۆڤایتـــی و لـــ ئنجامـــی ئـــو ئاوگۆڕانـــدا دان بنرـــت بمافـــی چارەنووســـی گلی كوردوستان و وەندییو پوازی ئدیاركردنی شئارەزوومندانی كورد لگڵ ئو دەوتاندا ك خاكی كوردوستانیان تدایو بو جۆرە رادەیك بۆ دەرد

و ئـــازاری گلـــی كـــورد دابنرت. بھـــۆی ئوەیشـــوە كـــ وتانی رپرســـن لوخۆ بوروپا راســـتئدەردو ئازاری گلی كوردوســـتان، وتووەكان لركســـ تو چونكجنگی یكمـــی جیھانیداو تایبت روســـیا فڕەنســـاو بریتانیـــاو ھاوبشی راستقینی ئو وتانن ك ئیمۆك كوردوستانیان دابش كردووەو گلی كورد دەچوسننوە بۆیكا ئوان پویســـت ئخالقین

ئوەی روویدا راستی بكنوە.وەم: ئم پرسیارەی بڕزتان ئاو زۆر دەكشت و لراستیدا وتاركی تروتســـل دەربـــارەی "پیمانی ســـڤر" چ لـــرووی ناوەرۆكوەو چ لـــرووی بابتوە ئوە دەھنت نامیكـــی ناونیشـــانی تـــبكرماجســـتر ئگر نامیكی دكتۆرا نبت. بندە وەك مژوونووسك گلك جار ل نووسینكانی خۆمدا باسی "پیمانی سڤر"م كردووەو دوای گڕانوەم بۆ عراق ل سای ١٩٧٠دا یكـــك ل وتارە زووەكانم یمانـــی ناوبـــراو لـــتـــی پبـــۆ بابگۆڤاری"الپقافـــ"دا بـــوم كردەوە، كـــ ئوســـاك یكـــك لـــ گۆڤارە ھـــرە ســـنگینكانی عـــراق بوو، ئو وتارەم دەنگكی زۆری دایوە، تایبت لنو دەستبژری كورددا.

وروژاندنـــی بـــت ھرچـــۆن چارەنووســـی كورد و كوردوستان لیكك ل پیمان ھرە گرنگكانی ئاشتی لدوای كۆتایی ھاتنی جنگی یكمی جیھان ئامـــاژە بۆ بایخی پرســـی كـــورد دەكات وەك یكك لو پرسانی چارەسركردنی وەك پرســـ ئاۆزەكانی دیكـــی جیھان رگخـــۆش دەكات بـــۆ برقـــرار بوونی ئاشـــتی و ھمنی بۆ ئوەی ببنـــ كۆســـپ لبـــردەم دووپـــات دیكـــی تراجیایكـــی بوونـــوەی وەك جنگـــی یكمی جیھان، بو پی گشت بشی سیمی "پیمانی

و پ ندی چب سل ر" كڤســـپكھاتـــووە بۆ ئـــو بابت ترخان

كراوە. دروستت و ندەتوانر ت نوابك وەندییپ نجامئ پرســـی كورد لنـــو زلھزەكانـــی جیھـــان لھیـــچ

قۆناغكدا جودا بكرتوە.نیگایـــوە م گۆشـــلـــ ویســـتپرووداوەكانـــی لـــ ژمارەیـــك رۆژھتـــی ناوەڕاســـت و جیھـــان وەبیـــر بھنینـــوە چونكـــ كاریان ر پرســـی كـــورد بســـ كردووەتبندەكانـــی ناوەرۆكـــی گشـــتی و و پرسبۆ ئ ر" كڤیمانی ســـپ"ترخـــان كـــراون بتایبتی. یكم رووداو لـــم بوارەدا ســـركوتنی سۆشـــیالیزمی شۆڕشـــی یكـــم بوو ســـای ١٩١٧ لسر سنووری خاكی كوردســـتان، ئو شۆڕشی وەندییرازووەكان و پموو تـــھزلھزەكانـــی لـــ ئاســـتی جیھانـــدا بجارك قپ كردەوە. لم بوارەدا بیروبۆچوونكـــی تایبتـــی خۆمـــم ھی ك لوانی تاوەكو رادەیكی زۆر بالی كســـانی دیكـــوە نامۆ بنونت، ئویش ئوەی شۆڕشـــی ئۆكتۆبـــر بـــۆ ھمـــووان خـــری دایـــوە تنھا بـــۆ نتـــوەی كورد نبت ئویش ب لبر چاوگرتنی بیروبۆچوونی رەھبرانی شۆڕشی ناوبـــراو، بۆ خســـتن رۆشـــنایی بۆ سر ئم بۆچوون پم وەھای ھند بســـ بم كركارانی گورەترینی كیان لداری كرمایتـــی ســـو شۆڕشـــی ناوبـــراو بینـــی، چونكئـــوان بۆ یكـــم جـــار لمژوودا ب مافی رۆژان كاركردنی ھشـــت ســـعات گیشتن ھرچندە بپی یاســـا برلوە بـــ ماوەیـــك ئو مافـــ درابـــووە كركارانی زۆربی وتـــ ســـرمایداركان، وـــای ئوەی خـــودی ســـرمایداران بۆ خۆیشیان دوای شۆڕشی ئۆكتۆبر ب شـــوازكی نبینراو بدرژایی ـــژوودا ژیرانمدانیان لرھســـ

كوتن رەفتار كردن.ھمـــان كات شۆڕشـــی ئۆكتۆبـــر بووە ھۆی پتوكردنی ئو شپۆلی وریابوونوەیی گالنی رۆژھتی گرتبـــۆوە، ئو دیاردەیـــی رگی و عوســـمانییكان كوتنـــی بـــۆ ئیتیحادییكان خۆش كردو ئوەبوو رەھبری نتوەپرســـت مســـتفا لـــ توركیـــادا ئتاتـــورك كمـــال جگیانـــی گرتوە، ئـــو ونیی رانیـــش دووپات بـــووەوە بئ لـــســـرھدانی رەزاشـــای پھلوی كـــ كمتـــر لـــ مســـتفا كمـــال ئویـــش نبـــوو، نتوەپرســـت توانـــی رژمـــی قاجاری پـــووكاوە

بووخنت.گشـــت ئـــم ئاوگۆڕانـــ "پیمانـــی ســـڤر"یان كردە پارچ كاغزكی ب گیان، ئو راستییی زۆر بزەقی دا كیمانو پندەكانی ئب خۆی لبۆ پرســـی كورد ترخان كرابوون خۆی نواند، ئو راستییی ل ئگرە زۆرەكانی نو ئو بنداندا بزەقی خۆی نواند. بم لگڵ ئوەیشدا نتوەپرســـتانی كـــورد ئاواتكی زۆریـــان بـــ "پیمانی ســـڤر"ەوە بست برادەیك سڤر الیان ھند ناوی كوڕ و كچ ننازدار بوو بیك سانو ككیش لكنازدارەكانیان، ی

نووســـری ھولری ناسراو كاك محمود زامدارە.

زۆر بداخـــوە دەتوانم بم یكم لرووخانـــی وەرگرتـــوو كـــك یكیتی سۆڤیتی گلی كورد بوو، چونك ھاوكشی ھزی نودەوتی كوردی كردە ژمارەیك ك بتوانت رۆكـــی وەبرچاو لـــ رۆژھتی ناوەڕاســـتدا كـــ وەك دی جیھانی وەھایـــ ببینت، لگڵ ئوەیشـــدا ئو بابت بابتكـــی ئاۆزە دەبت رەفتـــاری زیرەكانـــ و بـــوردی م راستییین. خودی ئدا بكگلوەھـــا لـــ بســـتنی كۆنفرانســـك بـــۆ ھســـنگاندنی تاقیكردنوەی تجروبی سڤر دەكات ئرككی پویست چ لرووی زانستییوەو چ

لڕووی عملییوە.شـــایانی باسیشـــ بـــم بۆنیوە ئاماژە بۆ ئوە بكم ك ل ناوەندی نوەدەكانی ســـدەی برابـــردوودا ل پاریـــس كۆنفانســـكی تایبتی داوای بڕـــزت ئـــوەی وەك دەكیت بســـتراو ئـــو ھۆی بۆ ترخـــان كرا ك برلـــوە بحفتا ساڵ گفتوگۆكانی بستنی "پیمانی ســـڤر"ی تداكـــراو بـــۆ خۆیشـــم یكـــك بـــووم لـــ بانگكراوەكانی كۆنفرانســـی ناوبراو و بابتكیشم پشكشـــی ئامادەبووان دەربارەی "پیمانی ســـڤر" پشـــكش كردو حزیش دەكم بـــۆ خۆت پوەندی بكیـــت بـــ دوكتـــۆرە جۆیس بوو وە، چونكدوكتۆر ڤـــان برۆنســـنكۆنفرانســـكی "پیمانی ســـڤر" ب پشـــنیازی ئو دووان بستراو وە نییكیشـــم لھیچ جۆرە گومانك ھردووكیان دەســـتی یاریدەت

بۆ درژ دەكن.لرەدا كۆتایی پرسیارەكی دوكتۆرە مونیـــرە ئومـــد و وەمكـــی من دەربـــارەی "پیمانـــی ســـڤر" لو ـــت كــــــژەدا ددوورودر دیمانـــدوكتـــۆرە مونیرە مـــاوەی نزیكی دوو ســـاڵ لموبـــر لـــ بریتانیا لگیـــدا كـــردم. جـــا لـــرەدا بر لوەی كۆتایی ب وەمكانم بھنم پرســـیاركی رەوا ل كاك شاسوار

ھرشمی دەكم:بـــرای ئازیز كاك شاســـوار تۆیك ك لوتی ســـویدی پشكوتوودا دەژیـــت و بگوتكانی كاك حمید ئبوبكر بدرخانی سرنووسری ھفتنامی "بدرخان"دا دەربارەت الوكـــی دەردەكوـــت وەھـــا كوردپروەری دســـۆز و زیرەكی، جا ھندەی كاك ھرش سنجاویت ســـۆزانو دبوو وەك ئباردا نلبكویتـــ گـــڕان بدووی بشـــی زۆری نووســـینكانمدا دەربـــارەی "پیمانی سڤر" (ب سڤر نك ســـیڤر وەك تـــۆ نووســـیوت) بۆ ئـــوەی من ناچـــار نكیت ماوەی رەبـــق دەســـت چنـــد رۆژكـــی لگشـــت كارە زانســـتییكانم لـــم تمنی حفتاو ســـ ســـاییمدا م كورتبگرم بۆ داڕشـــتنی ئـــھروونكردنوەیـــ؟ ئیتـــر ھمـــووال ھرخۆش بن ھرگوڵ بن! ھیوادارم م كورتمی برشكاك شاسوار ھروونكردنوەیـــی بندە قایل بت و بـــدڵ ھیـــوای ســـركوتنی بۆ

دەخوازم.بشی پنجم و كۆتایی

د. كمال مزھر: بپی "پیمانی سڤر" بنمای یاسایی مافی چارەنووسی گلی كورد و مافی سروەری سیاسی كورد لخاكی كوردستاندا دابین كرا

دكتۆر كمال مزھر

نـــووس و چـــاالك لـــر و رۆژنامنووســـبواری ئنفال و مســـلی جندەر گۆران بابعلی ل دیداركی كراوەی بدرخاندا باس ل مسلی جندەر و كشكانی ئو مسلی لناو كۆمگای كوردی دەكا...ئا: مسعودی مال ھمزە* گرنگترین شـــتك ك ئستا ل كوردستان بـــاس دەكـــرێ، مســـلی جنـــدەرە، تـــۆ

خوندنوەت بۆ ئوە چیی؟- ئوەی لو ســـانی كۆتایی باسی دەكرێ زیاتر باســـی توندوتیژی دژی ئافـــرەت دەكـــرێ، بگومـــان ئوەش ،یندەرەوە ھی جشك یوەندی بپبم من ھستدەكم زۆر كمتر باسی پیوەندییكانی نوان نر و م و ژن و پیاو دەكرێ، مسلی توندوتیژی دژی ئافـــرەت گرنگتـــرە، لبرئوەی بابتكی ئكتۆی، لھموو ئو شتانی دەیبیستین دەربارەی كوشتنی ئافرەت

لســـر شرەف و شـــتی دیك، بم مانای وانیی ئگر ئو دیاردەی نما، ئوا كشـــی جندەر چارەسر بووە ل ،ی نییی دیكشیاخود ئافرەت ككۆمگای ئم ئافرەت كشـــی زۆر لوە زیاتری ھی، ل بنڕەتدا جگای خـــۆی نگرتووە و پی نبخشـــراوە

یاخود لی سندراوەتوە.* خكانك ھن دەیانوێ ھردوو رەگز لیكتر جیابكنوە و ھریكیان بۆ خۆیان

بژین، تۆ چند لگڵ ئو ھوی؟ ،یكرەكییســـ شـــوە كخۆی ئ -پش وەخت بۆ ئـــوەی لھموو ئو مســـالن تبگین، ك لـــ ئینگلیزیدا مندەر، ئش جوەی دیككس و لسل كوردیدا دەتوانین بین رەگزی نر و م، ك الینـــ بایلۆجیكیتی و جندەر كـــ الین كلتوورییكی ئو جیاوازییـــ سكســـییی، ژن و پیـــاو

راست لیك جیاوازن وەك بایلۆجی، شـــوەی ژن و پیاو لھندك شـــتدا ر و مكانی نندامئ جیاوازترە، رەنگجیاوازبن و كۆمك جیاوازی دیكش تبب م جیاوازییانئ م نابب ،یھھۆی جیاوازیكردن لنوان ژن و پیاو، یانی لرووی بایلۆجییوە ژن و پیاو

.یجیاوازییان ھ* بـــم ئو جیاوازیی ھـــۆكارە بۆ ئوەی

بجیا ژیان برن سر؟- ئـــو جیاوازییـــ نابـــ ببتـــ ھۆی جیاوازیكردنی كلتووری كۆمیتی، و جیاوازی كردنئ وەیئ كشـــك و جیاوازیكردنــــــت؟ لــــــوە دكولسكســـییوە دت ك پیاو بھزترەو عزەتی زیاتـــری ھی، ك بگومان لھمـــوو حاتـــكان وانییو ھموو پیاوك بھز نیی، ھموو ئافرەتكیش كمتـــر لپیاو بھز نییـــ، ئافرەتیش

م كاتـــزتـــرە، بـــھزۆر ب یـــھ دەكرێ یاخود ك و شتانیری ئســـئافرەت ســـكی دەب و مندای دەبت، وەی بتوانھۆی ئ تبب وانموو ئھ توانك جـــۆری كاركردندا نندھلوەكـــو پیـــاو بپی پویســـت كاربكا، یی سكی ھو ماوەیوەی ئرئبل یـــی ھمندا ك ،یـــوە ســـكی ھئدەب منـــداڵ بخو بـــكا، ھموو ئو شتان ك بستراوەتوە ب ئافرەتوە، لۆجییـــبای و جیاوازییـــئـــ واتـــكئاســـتی لســـر خـــك دەكات وا كۆمیتی و كلتووری یا سیاسی ئو وەیاندروســـت بكـــرێ، ئ جیاوازییك ناوی دەنین جنـــدەر و جیاوازی جندەر، جیاوازیی جندەرییكان ئو جیاوازییانن ك ل حات كۆمیتی و شوەی مامكردنی ئافرەت لگڵ پیـــاو جیای، لســـر ئاســـتی بازاڕی كارو شـــوازی دابشكردنی شوەی ئیشـــكان و شانســـی ئیش، ھروەھا ر لك ھموو دنیا نـــھت لنانـــتكوردستان بزۆری ئافرەت بردەوام مووچیكی كمتری پدەدرێ ئگر ھمـــان ئیشـــی پیاویـــش بكا، ســـیر

دەكین ھمـــوو ئوان پیوەندی بو جیاوازیی كـــ یـــوە ھیركردنســـبایلۆجییكانـــی نـــوان ژن و پیـــاو دەری دەخا، ئوجا ئگر كلتووریش ین، ككی گشتی باس بكوەیشـــ بئایینیش دەگرتخۆی، لسر ئاستی كلتووریشدا بردەوام ئافرەت بكمتر زانا و تگیشتوو حیساب دەكرێ، یانی كشـــك تنھا ل كۆمـــگای كوردی وا نییـــ، لـــ زۆربـــی كۆمگاكانـــی دنیـــاو رۆژئـــاواش وایـــ، بـــردەوام سیردەكی پیاو بزیرەكتر و داناتر سیر دەكرێ ل ئافرەت، ل سیاستدا ســـیر دەكـــی پلوپایـــ بندترەكان دەدرێ بـــ پیـــاو وەك لـــ ئافـــرەت، ین كری بكرژمیری سر ســـگئ و پایپل ندی ئافرەت لدا چســـ لباكانـــی دەســـتدای، كواتـــا زۆر گرنگ لقســـكردن لسر مسلی جنـــدەر و جیـــاوازی ژن و پیاو، ئو دوو ترمـــ لیـــك جیـــا بكینـــوە، بایلۆجییكان جیاوازیی مســـلی روەھا جیاوازییكان، ھكســـییو س

سكسییكان.بشی یكم

گۆران بابعلی و مسلی جندەر

گۆران بابا علی

كورت روونكردنوەیك دەربارەی ھوستی مژوونووسی كورد د. كمال مزھر برامبر پیمانی سیڤر

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٤/٨

ی سان

ني(١

٣٨ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١٠

زیرۆ

ون

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

3

رۆژنامنووسیی ئیسالمی

ئیســـالمی رۆژنامنووســـیی ئیســـالمی وەك سیاســـی، لكوردستانی سیاسی خۆی، عیراقـــدا مژوویكـــی كۆنـــی لـــوەی جگـــ مـــئ .نیییـــئیســـالمی رۆژنامنووســـیی سیاســـی لقۆناغـــی خباتـــی شاخدا، كلچند ساك تپڕ ناكات، بستراوەتوە بو چند ســـای خباتی بزووتنوەی ئیسالمی لكوردستانی عیراق ھـــم كئویـــش لشـــاخدا، لپنجكانـــی دەســـت تپـــڕ شـــوازكی ھـــم و نـــاكات كمتواناشـــبووە و الواز كـــ لرۆژنامنووســـی نیتوانیوە كمترین كاریگری لســـر خكی كوردســـتانی

عیراقدا دابنت.راســـتقینی مـــژووی ئیســـالمی رۆژنامنووســـیی سیاسی لكوردستانی عیراقدا ســـای راپڕینـــی لـــدوای ١٩٩١ی خـــی كوردســـتانی عیراقدا دەست پدەكات، پاش ئـــوەی لپـــاڵ بزووتنـــوەی ئیسالمی لكوردستانی عیراقدا و لســـایی ئـــو ئازادییـــی راپرین و حوكمانیی ( برەی فراھمیـــان كوردســـتانی) حزبـــی و گـــروپ كردبـــوو، سیاســـی ئیســـالمی دیكـــی لمیدانی سیاسیدا پیدابوون و دەســـتیاندای دامزراندنـــی دەزگای راگیاندنـــی تایبـــت

بخۆیان.بـــۆ رۆژنامنووســـی كاری ئیسالمی كوردییكانی نالیسیاســـیی كـــوردی لفـــزای ئازادیی ھرمی كوردســـتانی لكشـــی بـــدەر عیراقـــدا، بـــرەوڕووی تكنیكـــی، ھـــم بـــووەوە، شـــك زۆر لســــــی مرووی تاوتولـــسیاسییكانوە، ھم لرووی كۆمیتی و ھمیش لرووی

كلتورییوە.سیاســـییوە، لـــرووی ئیسالمی سیاســـی كوتبووە نو گژاوكـــوە لو رووەوە ك ئایا ھوســـتیان برانبر بجۆر و شوازی حوكمانی لھرمـــی كوردســـتاندا چی بـــت ؟ ئمش بوو ب مایی نـــو الیـــو ئـــنناكۆكـــی لئیســـالمیی سیاســـییاندا، بۆ بزووتنـــوەی لنـــو نمونـــئیسالمی لكوردستانی عیراقدا، ئگرچی بشداریشـــیان كرد ھبژاردنكـــی لھـــردوو و ھرـــم ســـرۆكایتی پرلمانی كورستانی عیراقدا و عوســـمان عبدولعزیـــزی رابری بزووتنـــوە كاندیدی ئوان بوو بۆ ســـرۆكایتیی ھرم، كچی دەنگكی زۆری ناڕەزاییـــش لنویاندا ھبوو حوكمانیـــی بـــ ســـبارەت

پرلمانی ! ئیسالمی رۆژنــامــنــووســیــی ســــــیــــــاســــــی لــــــــــــــرووی ــوە تــووشــی ــی ــی ــت ــی ــۆم كرووەوە لــو تنگژەبووەوە كنیانتوانی پرسی الوان وەك بایخ كۆمیتی پرسكی لــوەی جگ مئ . پبدەن مسلی چوسانوەی ژنان نھشتنی ــۆ ب كـــاركـــردن و ــــوە لـــســـر ــــدن چــــوســــانلو دیكبوو یككی ژنــان ئیسالمی كـــ مـــســـالنـــی بوو دەستوەستان سیاسی

لبرانبریدا .ھروەھا لرووی كلتورییوە ئیســـالمی رۆژنامنووســـیی وتـــك ھـــرزوو سیاســـی دژایتیـــی ھونـــر و موزیـــك لگـــڵ خـــۆی نیتوانـــی و ،نـــدا بگونجردەمی نوســـ كی توندڕەوانوەیشكو ببكوت بانگشكردن بۆ ئوەی كموزیـــك و ھونر بھموو شوەیك قدەغی ! ئمش نفزیۆنی الیلتواوی لتبسیاســـییكاندا ئیســـالمیی

رەنگیدایوە .

قم

حسن یاسین

تشــ

گ

سمكۆ محمد- بیروتلوبنان جوگرافیاكی واھكوتووە و یروت كناوی بب ورەیكی گشار ورەیم شارە گتی، ئیكختپایتلنـــوان دەریـــای رەش و زنجیـــرە بریتیی كـــتواوی وت ،كشـــاخكتكـــڵ ترابلـــس و لبیـــروت بیكتر بوون، ھند جوان و پاك و خاون لرووی ژینگییوە لبووك بجلوبرگكـــی بـــم دەچـــت، دڕاوەوە، بۆی دەم بجلوبرگكی دڕاوەوە، چونك چند ســـاك نوێ

نكراوەتوە. ئم وت سنوورەكی لگڵ سنووری سوریا نیزكی ٢٤٠ كیلۆمتر دەبت، لـــرووی كۆمیتیوە پكھاتكی بریتین لچند نتوە و مزھبكی ئایینـــی جیـــاواز، عـــرەب و كوردی و شـــیع و مســـیحی و درزی ســـوننین و نزیكی ١٣ ملیۆن كس تیدا نیشـــتجن، بو بیانیانشوە كرەگزنامی لوبنانیان وەرگرتووە

و نیشتجی بیروتن. بدرژایـــی تمنـــی بیـــروت نزیـــك بشست ســـاڵ لجنگی داگیركاریدا بـــووە دواتر شۆڕشـــی رزگاری خۆی ســـاڵ بســـی نزیـــك راگیانـــدووە، لجنگی نوخۆیدا ژیاوە، چند ساك تیانھامو نـــت رزگاری بووە لدەبكدواترینیان ســـای ٢٠٠٦ بوو، بم تائســـتا ئاســـوارەكانی پوەدیارە و وەیانـــكردنریكـــی نوت خحكومـــكزۆربیان كوتۆتـــ نو رۆژھتی بیـــروت و ناوچیكی ھژارنشـــین، و نتـــوە ملمالنـــی ئگرچـــی مزھبكان تائستاش بئاشكرا بچاو دەبینرت، سرباری ئوەی كبژوی ژیـــان قورســـ بـــۆ خـــزان و تاكیش، لگڵ ئوەشدا ژیان بسادەیی بڕوە دەچ و ھر ھموو تاكك وتكی خـــۆی خۆش دەوێ، بم ســـرباری ئوەی كوتكی گشتیاری، بشكی زۆر لبیانیكانـــی وەكـــو مغریبی و فســـتینی و رۆمانـــی و ھینـــدی و ســـوری و ھتد، بكاری زیادكردووە و كاریگری خراپی خستۆت سر داھاتی یروت جگرحاڵ بھیروتی، بتاكی ب

لخۆی لھیچ شونك ناچت. دەمكی ب كورد

كـــس نیی ل بیروت خۆی بغریب بزانـــ، چونكـــ وەكـــو ھاوتیكـــی بـــم دەكرـــی، تماشـــا لوبنانـــی بۆمســـلی كلوش بۆت گریكی دەروونی، ئگر كســـك كســـكی تر بـــزار بكات، پی دەـــ "بتكردنی" یعنی "دەمكی بكورد". چند جارك گوم لورســـتی بوو لســـر زاری لوبنانیكانوە، ئم برخودە زۆربی دیمنـــ جوانكانی تری لال ناشـــرین كردم، لحاكدا ندەبوو كۆمگایكی وەكـــو لوبنان كھـــم لگـــڵ كوردە درزیيـــكان ژیان دەكـــن، ئم یكتر تماشا كردنی تداھبوای و كسانی

تر بریندار بكات. ســـرەتای دابزینم لھۆتل "ساڤۆی" ی رەوشـــناوچ تـــودەكبـــوو كو دەڕوانتـــ ســـر دەریـــای رەشـــی ناوەڕاســـت كب سوریا دت و شانی خوارەوەی لوبنان دەبێ، بشكی تر تدەپڕت، ئیســـرائیلدا بجوگرافیای بیانیـــان فزایكی ھی كھر وەكو خۆیـــان دەین " مگر ڤینیســـیا ھند خۆش بت". تائو جگیی توانیبتم زۆر گشـــتی جۆراو جـــۆرم كردووە، بم ھیچیان ببارتاقای لوبنان چژیان پنبخشیووم، چونك ھمنترین وت و پاكوخاونترین وت، سوزاییكی مـــوو ســـاختومانو ھئـــك دایـــتبابرزانـــ نیانتوانیوە بیشـــارنوە، بـــم ســـرباری ھمـــوو ژیانكیان، وەكو پشـــتر باســـم كرد داھاتی تاك ی تاكرجـــی رۆژانخـــوار خزۆر لكســـوەی، بتایبـــت ئو كســـی كاری نب، یان مووچكی كم بت و خزانكی زۆری بســـرەوە بت و

ھژاربن. بقۆناغـــی تـــو ئـــو ئگرچـــی جۆراوجـــۆردا تپڕیـــوە و ئســـتاش پاشماوەی جنگ نوخۆییكانی پوە دیارە، بتایبتـــی ناوچی رۆژھتی لوبنان كپـــی دەن" حـــارە حرك". و ناكۆكیبارتاقای ئـــســـتا بم ئبسیاســـییی كلنـــوان "گروپی ١٤ی ،یـــھ "مســـتقبل" رەوتـــی و ئـــازار لدۆخكی سیاسی ئارامدا ژیان دەكن، گنجكانیان توڕەن، بم قینیان لخاك و وتكـــی خۆیان نییـــ، جنونادەن بشـــت پیرۆزەكانیـــان، بپچوانوە زۆر خۆشیان دەوت، تائو جگیی رۆژنامنووســـكانیان و كســـرباز لھمـــوو كارەكتـــرە چاالككانیـــان

خۆشویستترن. كی خكا رۆژنام

رۆژنامـــ و میدیا لبیروت وەكو نان

وئاو پوســـتی بـــۆ خـــك، لھموو وتكانـــی تری دەوروپشـــتی لوبنان زیاتـــر و زووتر دەكوت بـــازاڕەوە، بشـــكی زۆری خـــك بپرۆشـــن لگـــڵ نان و چای بیانیان رۆژنامی وتكـــی خۆیـــان ببینـــن، بۆئوەی و سیاســـی بارودۆخـــی ئـــاگاداری كۆمیتـــی و ئابـــووری وتكیان بـــن، جگ لـــوەش گۆڤاركـــی زۆری مگزین دەربارەی ھونرمندەكانیان ئوەشـــدا لگـــڵ دەبتـــوە، بـــو السیاســـة" و الحـــوداث گۆڤـــاری" كـــدوو ھفتنامـــن، رەواجكی زۆر و خونریـــان ھی كبپی قســـی "رامـــی" گنجكی خـــاوەن كتبخان و ،ی رەوشناوچفرۆش بوو لرۆژنامئـــو دوو گۆڤارە و المســـتقبل و نھار و الشـــرق االوســـط، پـــ فرۆشـــترین بوكـــراوەن. بـــم لبـــارەی ئوەی كئایا ئو گۆڤـــار و رۆژنامان خۆیان بئۆپۆزسیۆن دەزانن و دژی سیستمی دەوـــت و دژی حكومتـــن، رامـــی گوتی" قت شتی وەھا نیی، ئگر بو نفس بنوســـن و بو نفس كاری مئم نواناكن، بری بكگرۆژنامو مانان دەیفرۆشین، نكس لخكی لوبنـــان دەیكـــت و دەیخونتـــوە، چونك رۆژنامنووسان و میدیاكارانی بـــچ وتكیـــان دەزانـــن لوبنـــان قۆناغكی سختدا تپڕیوە، ھروەھا چۆن گیشـــتۆت ئم ئاســـتی ئستا، بۆیـــ رـــزی لدەگـــرن و ئخالقیاتی و بـــزن". ئـــنووســـی دەپاررۆژنامپرسیارك دەستی پكرد و روبڕووی منـــی كـــردەوە و گوتـــی" پیدەچـــ تۆ نووس بیت، بۆیر یان رۆژنامنووسپرسیاری رۆژنامكانی لوبنان دەكیت، بۆچی رۆژنامنووسی وەھا ھی بقین كار بكات و قینی لسرۆك و دەوت و خاكـــی خـــۆی ببتـــوە؟". مـــن ھیچ ومكم پنبوو، بناچار ســـرم بادا و خۆم نكرد بخاوەنی ھیچ داتایكی

.یكوردستان ھلوەھا كگنج و سیاست

یكك لو شتانی سرنجی راكشام، بشـــدارییكی كگنجكان ئوەبوو برچاویان ھی لسیاستدا، دەتوانم گنجی لوبنان دابشی سر دوو گروپ بكـــم، بشـــكیان خریكـــی ژیانكی ئاســـایین، یعنـــی رۆژانـــ كاردەكن و شـــوانش لنایـــت كپـــكان كات وانشـــك ئوانـــی بســـردەبن، بســـفا كات بســـر دەبن زۆرترن لوانی كمشغوی سیاستن، بم سرەنجام ئاگادارن لوەزعی سیاسی نزیـــك وتكیان،قاوەخانیكـــی ھۆتلكم ك لگڕەكی رەوش بوو، ردانم دەكرد چونكی جار ســـزۆربگوم لموناقشـــیان بوو، بردەوام گوم لموناقشـــی ئو گنجان بوو كدەھاتنـــ ئـــو قاوەخانیـــ، علـــی كشـــۆفركی تاكسی بوو، گوتی" ئم موناقشـــیی كدەینـــی و دەیبســـی ئســـتا، پیشـــی ھمـــوو ئوارانكـــی گنجان لرە، مـــن بۆخۆم زۆر توڕەم لـــو دەنگدەنگی كدەیكـــن، بم ناھقیشیان نیی". علی بۆخۆی یكك بوو لوكسانی كلجنگی نوخۆدا چند ساك لوبنانی غربی نبینیبوو، لالیـــن كرابـــوو دەغـــق چونكـــنیارەكانی لوبنانی شـــرقیوە، لبر ئوە حزی دەكرد پاشماوەی جنگی نوخۆیم پنیشان بدات، بماشنكی خۆی ئو بینایانی پ نیشاندام كبریتی نیست و كساختومانی دەوبوون لو بازاڕی گورە كزیانیان لكوتبوو جگ لسردەمی داگیركردنیان لالین فرەنســـیكانوە كدواتر وتكیان كـــرد، رزگار پنجاكانـــوە لســـای ھندێ شونیش دەگڕایوە بۆ سای ١٩٩٠ تاكـــو ســـای ٢٠٠٦ كدواییـــن جنگـــی نوخۆیـــی بوو، بم ئســـتا دەوت خریك چاكیـــان دەكاتوە و

ئو ئاسوارە ناشیرین ناھت، علی كسكی سوننی بوو، بم وەكو خۆی دەیگوت" قت دوژمنی مسیحییكان نبووم ئوكاتیش بو چاوە تماشام نكـــردوون، بـــم زۆربـــی خـــك بھۆی نیشتجبوونیان لو شونانی كدابشی ســـر جنگاوەرەكانی ئو كاتی دوو برە بوون، زیانیان لكوت و ماوەی زیاتر لدە ساڵ بۆمان نبوو ســـردانی شـــرق و غـــرب بكین". ســـعد حریـــری ك كوڕی شـــھید رەفیـــق حریریو ئســـتا ســـرۆكی رۆژنام ردەوام لب ،تی لوبنانحكومدووپـــات ئـــوە تلفزیۆنكانـــدا و دەكاتـــوە كوتكی دەبت جگی بزھوە و متـــو ن فمـــوو تایھ یم قســـوە، ئتدا ببكانی تئایینییلالیـــن وەزیـــری دەرەوەی لوبنـــان وە كوە دووپـــات كرایـــ "زلوللـــف"پشوازی لوەفدكی كۆماری ئیسالمی ئـــران دەكرد ئوكاتی من لوێ بووم

وات رۆژانی ١٣ و ١٤_ ٢_٢٠١٠. ھـــر لو رۆژانشـــدا و لیـــادی "پاپا مار مۆرا" كبر ل١٦٠٠ ســـاڵ كۆچی دیســـقـــك بووە لككـــردووە و یمسیحییكان و لوتی سوریا بووە پشـــتر، ئو رۆژە رۆژی یكشممی رواری ٦_٢ بوو، بۆیبـــ رابردوو كھمـــوو ســـاك دەكرت بپشـــووی فرمـــی بپـــی یاســـای دەوـــت و جگ من، ئدامودەزگاكانیش دادەخر ،رەبی و ئیســـالمیكی عتوەی ولكچی ھیچ مزھبك الگیریی لناكن و نبۆت كش كبۆچی كراوەت پشوو، ھـــر بۆچنـــد رۆژی داھاتـــوو رۆژی تریـــری" دتیرۆركردنـــی "رەفیـــق ھ یو بۆندوو رۆژ دوای ئوە كشـــپدەكات، ئیدی سرجادەكان پ دەكرن لونـــی شـــھیدی ســـركردەكیان و وەكـــو ئـــوەی لنـــوێ كوژرابت، ماتمینـــی بـــۆ دادەنرت كلشـــونی مرایی حنزیـــك ناوچـــناشـــتنی ك یـــو بۆنـــك دوای ئـــنـــد رۆژو چلگۆڕەپانی ئازادی فستڤاك ركخرا، بم "وەلیدجونبوت" تائو كات بنیاز نبوو وتار پشـــكش بكات، ھر ئو رۆژە سدان گنج رژان سرجادەكان كالینگـــری رەوتی "مســـتقبل" بوون بـــۆ بایكـــۆت كـــردن لـــو كارە و ل و رۆژەی تیـــرۆر كردنی رەفیق ھریری كراوە و دەوتیش حیمایی دەكردن، بـــم پدەچـــوو رەوتـــی ١٤ ی ئازار ئـــو وەزعیان پخۆش نب، بۆی بۆ رۆژی دواتـــر ھریك لرۆژنامكانی "شرق االوسط ونھار والمسقبل واالنباء ھتد. لســـر ئو ھوایان نوسیبوو گرنگیـــان پیدابوو، بۆئـــوارەی ھمان رۆژ ئو دەنگوباســـ قسو باسی نو خك بوو ك جونبوت وتار پشكش ناكات و ســـرەنجامیش نیكرد، بم لـــوەش گرنگتر موناقشـــ لســـر قزیی سیاسی فلستین و ئیسرائیل بتایبتـــی دەبیســـرا، زەقتـــر زۆر ئـــو فلســـتینیانی كبۆ ســـردان

ھاتبوون بیروت یان ســـانك لوێ نیشـــتجبوون، چونكـــ ھواكی تر ھبوو كئیسرائیل بنیاز بوو سنوور ببزن، بۆی دەوـــت بیاری دابوو ســـوپای خـــۆی ئامادەبكات بۆ ســـر

سنووری لوبنان و ئیسرائیل. تئاسایی دەچرحاڵ ژیان زۆر بھبروە، شـــار بھموو شـــوەیكیوە لئاسایشـــدا دەژی، تاكـــ ترســـكیان ئویـــش لئیســـرائیل، جگـــ بـــھ گۆڕكجو ك وایشوھی كلسم رمـــی، بۆیوە بـــۆ گ بارانـــدەكات لدەوت بپالنكی عقالنی بربرست دروست دەكات لالین كۆمپانیایكی نودەوتـــی بۆئوەی دەریا ســـنوور الفاو دروست بكات، چونك نزبنوەكو خۆیان دەیانگوت" زۆرجار الفاو زیانـــی گورەی بلوبنـــان گیاندووە، بتایبتـــی لمیســـر تـــحا ئـــم

.یش ھندەریسكئلژنان بازاڕیان كۆنتۆڵ كردووە

بـــازاڕی ژنـــان خـــودی ژنـــان خۆیان ھـــر ئیـــدی دەبـــن، بڕـــوەی وە بگرە، تادەگاتكانترماركسوپلكلوپلـــی تری نومـــاڵ و كافیكان و چشـــتخانكانیش ژنی تدا دەبینرت، بم بزۆری ژنانی دەرەوەی لوبنان بڕـــوەی دەبـــن، وەكـــو فلیپینـــی و غریبـــی و تونســـی كســـودانی و ملوتكانی خۆیاندا كار دەستناكوێ، بھـــر حـــاڵ خۆیـــان بنامـــۆ نازانن، چونك لگڵ ھر ھاوتیكی لوبنانی جیاوازیان پناكرێ. بم ئم كركارە ژنانـــش كلتواوی ژیانـــی لوبناندا دەبینرن، فشـــاركی زۆریـــان ھناوە بۆســـر ژیانـــی ئاســـایی لوبنانیكان، بھـــۆی ئوەی ژنانـــی خۆیان ھموو كارك ناكن، رەنگ لھندێ شونیش ئامادە نبن نیشتجبن، بۆی بكاری و قیرانی نیشتجبوونیان خستۆتوە، نشـــوت ناچـــارە لـــش دەومـــب ییوەندی ھوەی پكان و ئگشـــتییب شونی ھستیارەوە دایاننامزرنن، بـــم دیســـان بـــكاری و قیرانـــی نیشتجبوون، بشـــی زۆری پانتایی تلفزیۆنكانـــی و رۆژنامـــ كاری داگیر كردووە، ھر لو ماوە كورتدا چندیـــن راپۆرتـــی تلفزیۆنیـــم بینی لـــ كنای ئاســـمانی و نوخۆییكانی لوبنان، ھروەھـــا لرۆژنامی نھار و منار و ھتد. وەكو باســـدەكرا، نزیكی ٤٥٪ خك لھژاریدا دەژین، ھروەھا رژەیكی زۆریش فشاریان بۆھاتووە رەوە، بۆ نموونی خانوبھـــۆی كربمترـــك زەوی دووجـــار لخراپترین شون، نزیك ب٢٠٠ دۆالرە، كری یك مانگی شوقیك ل٢٠٠ تا ٤٠٠ دۆالرە، كرینی خانوو لئاگر ترسناكترە، بم لبـــر ئوەی راھاتـــوون و رزگاریان بووە لجنگی نوخۆ، بســـیمایانوە دەبینـــی ھركســـك ،نییـــ دیـــار لخاوەندارك دەچ، كچی پرســـیار لبارەی داھاتوە دەكیت، یان لبارەی نیشتجبوونوە پرسیار دەكیت، زۆر

بتووڕەییوە قسی لبارەوە دەكات. تمی دەوكدۆالر دراوی ی

ســـرباری ئـــوەی كلوبنـــان دراوی خۆی ھی و بلیرە ناودەبرت، یعنی ١٠٠ دۆالر برامبـــر بـــ ١٢٥ ھـــزار لیرەیـــ، بم ئوەنـــدەی كار بدۆالر دەكرت، نیو ئوەنـــدە دراوی لوبنانی نابینرێ، ھر كایك لبازاڕ كنمایش كراوە، نرخی دۆالری لســـرە، دواتر ،وەندە لیرەیر ئرامبـــن بـــت دەپئم پرسیارە رووبڕوی ھر كسكی لوبنانـــی دەكرتـــوە كبۆچی بدۆالر قســـ دەكیـــت، ومكـــی نالۆژیكـــی دەداتـــوە و دەـــت" دۆالر دراوكـــی جگـــ ناســـراوە، باشـــتر و جھانیـــلوەش لوبنان ھیچ كارگیكی نیی بۆ برھمھنانی جلوبـــرگ و كلوپلی ن". بۆیلی ماشـــلوپوماڵ یـــان كنكاتك دەیت ئدی دراوەكی خۆتان، سرســـوڕمانی بادانكـــوە بســـر ن كخۆیـــان نیشـــان دەدەن، حوســـكسكی شیعی و لیكك لھۆتلكان ھاتووە ككار دەكات، گوتـــی " وای لبیرچووەتوە، خۆمانمـــان دراوەكی بشـــوەیكی بـــوەنئ تنھـــا پراوزخراو لبازاڕ كاری پدەكین، ئـــم پرســـیارەش دەبـــت رووبڕوی دەوت بكرتوە". دراوەك لوەناچت لبانككـــی دەرەوەی چـــاپ كرابـــت، بقد ئـــوەی لدراوكی زۆر محلی دەچت و پدەچت خۆیان چاپی بكن، بـــم ســـرەنجام خۆیان دەســـتیان

پوەگرتووە. درزیيكان ئسی لوبنانین

درزیيكان كوردن و لچند ســـدەی رابردوودا نشـــتجی لوبنانن، خۆیان بئســـی خكـــی وتكـــ دەزانـــن، پیان وای ناوچی (جبل) ك كۆنترین ناوچی، جگ ل"ترابلس" كناوچیكی ئاسواری و كۆن، زۆربیان ھاتوچۆی بتایبتـــی كـــردووە، كوردســـتانیان كمـــال جونبـــوت ك باوكـــی وەلید لســـركردە كـــكی و تـــجونبوسیاســـیيكانی لوبنـــان و كاریگـــری خـــۆی ھیـــ لئاســـتی جماوەریـــدا، جلوبرگی كلتوری ئم نتوەی بژن و پیـــاوەوە، رك لجلوبرگی كوردی دەچـــت و بشـــڕواڵ ھـــر دەـــن "سرواڵ" و ھمان دیزاین، جلوبرگی ژنانیش زۆر نزیك لجلوبرگی ژنانی موا"، ئـــن "كــــــی دەكـــوردی و پجگ لو كسانی كلدوای نسكۆی شۆڕشی ئیلولوە نیشتجی لوبنان بوون و لنو بازاڕ و دامودەزگاكانیش یكیـــان ھكان حیزبن، درزیيـــھـــبناوی "حیزبی دیموكراســـی لوبنان" لـــ بـــزۆری ســـركردایتیكانیان یـــان دادەنیشـــنن، "قلعـــ" ناوچـــی سركردە و رۆشنبیرەكانیان لمنتدی یكیان ھدایوارانیش مونتاالدباء، ئبۆ خـــزان و لوێ كۆدەبنـــوە، بم لبـــر ئوەی ك جیـــاوازی تایفی و نتوەیـــی و مزھبـــی ناكرێ و ھر ك ناتوانسك لوبنان، بۆیناشبینرێ لبناســـتوە كـــوردەكان وابئاســـانی و جیایـــان بكاتـــوە، بـــم كبزانـــن كر زمانكســـك كـــوردە، یســـكدەكن بكوردی و بھر شـــوەیك بت ھاوكاریت دەكن، لگفتوگۆیكمدا بدولنوور كمیـــر عڵ دكتۆر ئگـــلبـــر لســـی ســـاڵ چونتـــ لوبنان و ئســـتا كسكی ناســـراوە و لیكك ،یكانی لوبنان كلینیكی ھخانستخلسرەتا بعرەبی قسم لگڵ كردوو و گوتم من لھولرەوە ھاتووم، ئو بكوردی وەمی داموە و گوتی" من كوردم و فرموو ھركاركت ھی و بمن بكرێ لخزمتدام، من بر لسی ســـاڵ ھاتووم بۆ لوبنان، بم پشتر لزانكۆی بغدا كۆلژم تواو كردووە، دكتۆراشـــم لئینگلترا ھنـــاوە" دواتر دەســـتمان بگفتوگـــۆ كرد ســـبارەت بدرزیيكان، ئو گوتـــی" درزیيكان لرە كاریگریان زۆرە لســـر ئاستی سیاســـی و فرھنگی و كۆمیتی، بم لبر ئوەی بكوردی قســـیان نكـــردووە، جگـــ لسیاســـیكانیان، كسیان نازانن كورد چۆن و لكون، تنھا ئوەنب بیســـتوویان ك كورد ،یـــكتو كوردســـتانیش و یـــھئـــو گوتی" كمـــك زاراوەی عرەبی بكاربنـــ، چونكـــ من زمانـــی نوی كـــوردی نازانـــم، بۆی لھندێ شـــت تناگام بمبـــوورە". بناچـــار زمانكی

تكوم بكارھنا بۆ قسكردن.

"خۆشویستی لبیروت وەكو خوای لھموو شونك ھی" نزار قبانی لوبنان بوكك بجلوبرگكی دڕاوەوە

لوبنان - بیروت - ٢٠١٠

لوبنان - بیروت - ٢٠١٠

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨نی

ساني

(١٣٨

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧١

٠زی

رۆو

ن

زایینی٢٠١٠/٤/٨

ژمارە(١٣٨)نيسانیكوردی

٢٧١٠ینورۆزی

4

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨نی

ساني

(١٣٨

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧١

٠زی

رۆو

ن

زایینی٢٠١٠/٤/٨

ژمارە(١٣٨)نيسانیكوردی

٢٧١٠ینورۆزی

سامی فوئاد سدیق شیكاری: ٢٠٠٩/٧/٢٥ لـــ ئوەی دوابـــدوایھبژاردنـــی كوردســـتان لـــســـازكرا، كوردســـتان پرلمانـــیل پكھاتبوو ك كوردستانی لیستیتنھا توانیـــان ب و پارتی" "یكتـــیبدەســـت ٥٩ كورســـی پرلمـــانزۆرین بوون ك پیشـــی بو بنن،حكومتی كابینی ششمی توانیانسرۆكایتی ب كوردستان ھرمیپكبنن. ساح" ئحمد برھم "د.

قوڕس ئرككی و ششم كابینیھبژاردنـــدا لـــو پیـــی بـــو كورسییكانیان ژمارەی ئۆپۆزسیۆنزیاتـــر بـــوو بـــ بـــراورد لگـــڵچاودرانی بۆی پشوو، كابینكی"د. ئركـــی پیانوابـــوو سیاســـی ســـرۆكی حكومت وەكو برھم"نچیرڤان لـــ دەبـــ زۆر قورســـترب تایبتیـــش ك كابینی بارزانـــی،ل وەزارەتكانی ژمارەی ششـــم١٩ وەزارەت، كردە وەزارەتوە "٤٢"ل ســـرەتاوە گرنگتر ھر لـــوەشكاری یانـــد كـــم" رایگرھـــد. ب"خك خزمتكردنی ئوان سرەكیو حكومت ل حزب جیاكردنوەی و.وەدەچڕب فافانش ب كاركردن

رووناكی بۆ تاریكییوە ل بودجدەســـتبكاربوونی لگـــڵ ھـــر و دەوامكردنی ئندامانی پرلمـــانئۆپۆزســـیۆنكان لیســـت پرلمان،دەبـــ كـــ دەكـــرد، باســـیان لـــوەكابینكانی لھموو جیا ئوجارەیانپرلمان ئاگاداری بب بودج دیكتب تاریكییـــوە لـــ ڕواو دەبنـــبرھم "د. خـــودی بۆی رووناكـــی،كۆنگرەیكـــی لـــ ئحمـــد ســـاح"و ئمســـاڵ بودجی رۆژناموانـــیبودجكیبۆ چۆنیتیخرجكردنی

سرجم و رۆژناموانییكان دەزگائاشكرا كوردستان خكی كۆمنیردراین یبودج ئو دواتریش كرد،لســـركراو گفتوگۆی و پرلمـــانل تـــواوی ب بودج تـــا ئســـتاشلســـر رەزامنـــدی پرلمانـــوەبـــ نكـــراوە، نـــدراوەو پســـندفراكســـیۆنكانی ل ھندێ رادەیكبودجیـــان مســـلی پرلمـــان"٣/٧" وەكو بانگشـــ بۆ ھبژاردنی

بكارھنا.و ســـوز فراكســـیۆنی دوای جیاكردنـــوەی

زەردھاتنی بودجو مسلی لبر ھرگرنگ زۆر شـــونی نـــاوی ھنـــدێباشـــیان زۆر بودجیكی ك بوەیوتۆتك گفتوگۆ بكرێ، بۆ ســـرفلو و كوردســـتانی نـــوان لیســـتیپرلمانكی ئندام چوارچوەیشدایكتی لیســـتی لسر كوردســـتانفراكســـیۆنی جیاكردنـــوەی داوای ئـــوەی بـــۆ دەكا، ســـوز و زەردخۆی ئـــارەزووی بـــ ھـــر الینوكـــورد گلـــی و بـــۆ برژەوەنـــدیبكا، بپی كبودج لـــ كار بتوانمئ دەست ك ئو ســـرچاوانشلو قسیی رانوتووە پارتینیگكو یكتـــی پرلمانكـــی ئنـــدام پرلمان ل وێ بودجدەیـــ پارتی.ستیانبخۆیان م نرێ كڕپواتبرھم دكتۆر كابینكی كردنی دژایتی

دەســـت ســـرەتای لـــ ھـــر وەكو برھـــم دكتۆر بكاربوونـــیكۆمك بناو ســـرۆكی حكومتوتنگۆڤار ك نووســـرو رۆژنامودكتـــۆر دژایتیكردنـــی كابینكـــیلوەی كابینكی ئـــاگا ب برھم،كاری كۆمـــك برھـــم دكتـــۆر كمكردنوەی ل ھـــر كرد، گرنگیمووچی زیادكردنی و وەزارەتكان

ئنفالكراوەكان و كسوكاریشھیدرووناكییك ل بودج راگیاندنی ونایبین كســـك ھموو ك چـــاویھموو وای وەل ،نایھ و پـــیھبوون ئو كارانـــ نووســـرانكب برھمیـــان كابینكـــی دكتـــۆر

دەكرد. وەسف ناچاالكدكتۆر حكومت و سرۆكی نچیرڤان بارزانی

وەزیران ئنجوومنی سرۆكی برھمدەستبكاربوونی ســـرەتای ر لھسرۆكی حكومت، د.برھم وەكولراگیاندنكانیپارتیببردەوامیسرۆكی وەكو برھم دكتۆر ناوینـــاوی و وەزیـــران ئنجوومنـــیسرۆكی وەكو بارزانیش نچیرڤانھر دەھات، حكومتی كوردســـتانیكتی ئوەی بۆ ھۆكار بـــوو ئوەراگیاندنكانی ل بشـــك ك بزانسرۆك ك ناكرێ ھزم پیان پارتیكچی ،تیبككییستكحكومپارتیش و یكتی ركوتنـــی بپیبۆ حكومت ســـرۆكی چوار ســـاڵبۆ یكتی دیكش و چواری پارتـــی

.دەبوھوـــی فرزكردنی پارتی راگیاندنـــی

بارزانی نچیرڤان

دەســـتبكاربوونی لگـــڵ ھـــر راگیاندنی برھم دكتۆر كابینكیزۆر گۆڤـــارە رۆژنامـــو پارتـــی وھوی ئوەیان لپارتـــی، نزیككانلوەی بردەوامن ئستاش تا داوەوكنچیرڤانبارزانیوەكوسیمبولكیبمنتوە، لناو خـــك بـــردەوامھر جبجكردنی لگـــڵ بـــوەیدكتۆر ل كابینكی نوێ پرۆژەیكیبرھـــم لـــ راگیاندنكانـــی پارتیردەوامیدانب ل پرۆژان ئو دەگوترابارزانی، ب كابینكـــی نچیرڤـــانلوە نكۆی برھمیش دكتۆر خودیكابینكی تواوكری ئوان ك ناكامانای بو بم بارزانین، نچیرڤانبارزانی نچیرڤان كابینكـــی نا كھیچ و بھشت كردۆت كوردستانیكابینكی لســـر نگتیڤ خاكی

.نیینزیك رۆژنامكانی و گـــون راپۆرتكـــی

پارتی لگـــون گۆڤـــاری دواییـــدا لـــم رۆژناموانی راپۆرتكـــی لرـــگایسســـتی لـــ باســـی بیرتســـكدا كردووەو دكتۆر برھم كابینكیبارزانیـــش نچیرڤـــان كابینكـــی

نیشان كورد بۆ فریادڕەســـك وەكول ھریـــك زوو ھـــر دەدا، وەلـــمكتبی و پارتی سیاسی مكتبیروونیانكردەوە بارزانـــی نچیرڤـــاننیی لرای راپۆرت تعبیـــر كـــ ئونچیرڤـــان و پارتـــی ئـــوان وەكـــورەدایل پرســـیارەك بم بارزانی،بودجكی كـــ گونـــك گۆڤـــاریو دابیـــن بكرێ پارتییـــوە لالیـــنكات گون زۆربی لوەش گرنگتركاربكا، پارتـــی برنامی ب ھـــیبودەكاتوە وا راپۆرتكـــی چـــۆنل وەل ،بـــئاگاداری ن كـــ پارتیمال محمدی ئوەشـــدا برامبـــرپارتی ئندامی مكتبی سیاسی قادرئو :دە رۆژناموانی لدوانكی لنووسیوە دەب شتی كســـی ئوجارە دووەم ئوە چونك بدرێ، سزا

.دەنووس وا شتیتمن ب دكتۆر برھم

رۆژناموانـــی كۆنگـــرەی لـــدوا سرۆكیحكومتلكاتیكردنوەیل مـــۆڵ" "كاســـا پـــرۆژەی پرۆژەیب برھم دكتۆر ســـلمانی شاریكس و گوتی خۆی راگیاند منتیبســـرەوە ئوەم منتـــی ناتوانـــحكومتم، لوەش ســـرۆكی بكا كســـووڕ بوو لسر ھر ئو گرنگتربرنامی چاكسازی دەب ك ئوەیحكومت ل حزب و جیاكردنـــوەیدیك گرنگكانی پـــرۆژە و ھمـــوولو باكان بـــ ئو بكن، جـــبجكسانك رووانی و گوتی قســـانیشڕی عقیتی ب ئستاش تا ھنخۆیان نانی بیردەكنـــوەو ناوخـــۆو پارتی ك نـــوان دەبیننوە لـــوە

تبكوێ. گرژی یكتیحكومت بارزانی وەك ســـرۆك نچیرڤـــان

دەكا رەفتاردواییی نچیرڤان لســـردانی ئو

توركیـــا، ئـــو وتـــی بارزانـــی بـــۆمامی حكومت ســـرۆكی وەكوبرپرســـی و وەزیرـــك كـــردووەوھرمی حكومتی پیوەندییكانـــیئـــوەش بـــردووە، خـــۆی لگـــڵ كوردســـتان خكی الی پرســـیاریســـرۆكایتی و و خـــودی یكتـــیلو كـــردووە، حكومـــت دروســـتنیرایدەگ برھم دكتۆر بارەیوەئوانلپرسینوە دەكنوقسشیان

.دەبنچیرڤـــان بارزانی ئران بۆ ئگـــر"مسعود ســـرۆكی پارتی نونرینونری بم ،ئاســـایی بارزانی"یكوردســـتان ھرمـــی ســـرۆكی بیاركی و كلۆجك بھیچ ئمیانكوردســـتان ھرمی ســـرۆكایتی

.نیی قبوڵ قابیلیئنجام:

لسروبندیئو قسانیكلرەوپوولی قســـ ئمۆ دەكرێ، لـــوێبرنامیی ئـــو ،نناھ ســـوتاوحكومت ھزكردنی ب بۆ داندراوەبـــوەوە پیـــەو دەكـــن، خـــوندیكـــ ســـای دەبینـــن پاشـــی دووئگرنـــا وەربگرنـــوە، كپۆســـتبرھـــم "د. دەزانیـــن ھموومـــانو سیاســـتمدار ئحمـــد ســـاح"لھاتووە ئوەنـــدە ســـركردەیكیدنیـــا كوردســـتانیش دنیایـــوكـــ "spring" وەكـــو دەكاتـــوەدەدات، بـــاز یھ مانایكی چنـــدو ئمریكـــی چونكـــ بـــ قولـــیبرھم ئوروپیكانوە و بریتانیو رۆڵ ناشـــكرێ .ماننتج ســـاحبارزانی ماندووبوونـــی نچیرڤـــانوەزیرانی ئنجوومنـــی ســـرۆكیچونك لیادبكرێ، پنجم كابینیدھۆك بسر فزی سا "١٠" ئو

.یھ ھولر و

برھمدا؟ دكتۆر كابینكی بردەم ل رخۆشكرە یا رگر پارتی

بدرخان ئا:ل "٢٠١٠/٣/٣١" رۆژی ســــرلبیانیب و شــــاری ھولر ھۆی پشــــوایئحمد برھم ئامادەبوونی دكتــــۆرھرمی حكومتی ســــاح ســــرۆكیمحمــــود كاوە "د. و كوردســــتانوەزیریرۆشنبیریوالوانیحكومتیئاسۆس نجیب و ھرمی كوردستانكاروباری كۆمیتی كار و وەزیریسیاســــی كســــایتی ل و كۆمــــكوەزارەتــــی مژوویــــی، و رۆشــــنبیریالوانیحكومتیھرمی رۆشنبیریوبۆ رزلنانی مراســــیمی كوردســــتان"د. كــــورد گــــورەی مژوونووســــی

سازكرد. مزھر" كمالد. ھریــــك لــــ ســــرەتادا وتــــاریســــرۆكی ســــاح برھــــم ئحمــــدكوردســــتان ھرمــــی حكومتــــی ساح به رھهم دكتۆر تیدا خوندرایوەدهربین پاش خۆشحای وتاركدا، لهكه بۆ مه راسیمهكهدا له به ئامادهبوونیئهكادیمی و روناكبیر داناو مامۆستاوكورد مژووی نوسینهوهی ربهری وســــازكرابوو، مه زھهر دكتۆر كه مــــالماندوبوونی دكتۆر و ستایشــــی ھهوڵنیو له زیاتر كه كرد، مهزھهری كهمالخۆی تهرخانكــــردووه ژیانی ســــه دهیهكــــورد و مژووی بــــۆ كۆكردنــــهوهیمهعریفــــی دهســــتكهوتی به دیھنانــــیگوتیشــــی كــــورد، گــــه وره بــــۆ گهلــــیپیــــاوە ئــــهو گه له كه مــــان قــــه رزداری

گهورهیه.گووتی ھهرــــم ســــه رۆكی حكومهتــــیگه لهكهمــــان دوژمنانی كــــه له كاتكــــدامــــژووی له نكۆیــــان لــــه رابــــردووداو كــــورد دهكــــرد گهلــــی نه ته وایه تــــی

و فه رھهنــــگ كلتــــوورو ھه ویانــــده دابكهن، كــــورد وــــران مــــژووی گهلیبه مهزھهر كهمال دكتۆر مژوونووسپشهوهی به رھهمهكانی لهســــهنگهریخهكی مافهكانی لــــه داكۆكی خه باتــــدا

دهكرد. كوردستانبه رھــــهم دكتۆر وتهكه یــــدا لــــه كۆتاییلهســــهر ئهوهكرهوه، كه ساح جهختیدكتۆر كۆششــــهكانی و ئه گه ر ھــــه وڵمــــژووی نهبوونایه، مهزھهر كه مــــالگه له كه مــــانبهوشــــوهیهدهوهمهنــــدبهتایبهتی ھهیهتی، ئستا كه نهدهبوو،له كــــورد مــــژووی لــــه كۆكردنهوهیبهھۆیهوه وتانی دنیادا كه ئه رشــــیفیبۆ گه ورهی دهســــتكهوتكی داھنان و

تۆمار كرد. و گهله كهی خۆیبرپرســــی برزنجی شــــخ جعفــــروتاركــــی كــــورد ماــــی ســــنتری "د. رۆی باسی تیایدا كردو پشــــكشئیشــــارەتی كردو كمــــال مزھــــر"یلوە گورەترە زۆر ك ناوبراو بوەدانیو چونك میدالیایكرزی لبنرێ، بو مژوو خزمت ل سدە تكۆشــــان"د. كورد، ك وەكو كلتووری میللتكیســــرقافی نووسینوەیتی، كمالبرایی ل كورد مای بۆی ســــنتریژوونووســــم لو كارەكانــــی رــــزیوتاری لیژنی دواتر گــــرت. ورەیگســــركوت لالیــــن كراســــیممكۆڕی ئامــــادەكاری لیژنی ئندامــــیمزھــــر رزلنانــــی دكتــــۆر كمــــالبوو.. دەقكی مئ ك خوندرایوە،ســــاح. ئحمــــد "بڕــــز د. برھــــموەزیرانــــی ئنجومنــــی ســــرۆكی

ھرمیكوردستانرۆشنبیری و وەزیری محمود د. كاوەكوردستان ھرمی حكومتی الوانی

بڕز...بحورمت. بڕــــز و ئامادەبووانــــی

بخربن الیك ھمووو رۆشــــنبیری وەزارەتــــی بنــــاوی ســــنترە بڕوەبرایتــــی و الوان ھونرییكان تیپ و رۆشــــنبیرییكانبۆ بشــــداری بخرھاتنتــــان دەكینرزلنانی كۆڕی مراســــیمی كردن لكــــ كــــورد، رووناكبركــــی گــــورەیپشكش شــــونخونیمان ھایســــامژوومــــان عیبرەتكانــــی و دەكات مرۆڤــــك دەبخشــــتوە، بســــردا ل شــــڵ خۆی. مژووی ر بجوامھاتن. سوپاسی بدەنگ ھوســــت و

دەكین.. ماندووبوونتان و ئركئاشــــكرای ھموومان الی بڕــــزان.گشكردن رۆژ لرۆژ ب كوردستانئم كۆگی چووندای و برەوپــــشپشــــچوونش بــــرەو پشــــكوتن وكرۆشنبیریی بوارە بر زۆر بشكیل مئ كــــ كوتــــووە، ب شــــوەیكبۆ نوداین مانای و چمــــك برامبركناری یاندنــــگ خــــۆ نوكردنــــوەولو یكــــك ئارامــــی كۆمگاكمــــان،چۆنیتی مدەنیانو ژیانــــی مكانچماوەیكی ك .تدەنیم پیادەكردنــــیلگدا مامی مئ كۆمگای مكبۆ مدەنی ئۆرگانی ھبوونی دەكات.پكانیئامانجكاندەوركیكاریگریانمتومــــان بــــت ھبــــووە، ئگرچــــیھشــــتا بم دیارە، برھمكیــــوەبنینوە. ئاسانی ب وا برەكی زووەئۆرگانان ئو و سنترەكان ھبوونیتا كــــم كاریگریــــی خۆیــــان دانــــاوە،بكن پشكش شتك توانیویان زۆرل زیاتریــــان ئگرچــــی چاوەڕوانــــیدەورەكان ئوەین ئومدی ب دەكرت،

نجپ بسپرین، شیاوتر كارزمای بدابنین. كورتییكان و كم لسر

دەكیــــن بخرھاتنتــــان دووبــــارە ئــــو ھمــــوو بــــۆ و سوپاســــگوزاریداین یارمتیان كــــ دەنرین ســــانكك ،نانزلر كۆڕی ئم ئنجامدانی بۆبۆبقدر ھیواداریندەرگایك بكاتوە

كاری كارناسان". ئیش و زانینیبشداربووان چپڕزانی لنو دواترمیدالیای داھنانیئنجوومنی وەزیرانحكومتی ھرمی ســــرۆكی لالین"د. مژوونووس خشرایب كوردستانومیدالیایرۆشنبیریش كمالمزھر"كاوە محمود"ی وەزیری لالیــــن "د.گورە ھمان خشــــرایب رۆشنبیری

كورد. نووسریمزھر كمــــال دكتۆر ل كۆتاییشــــدالــــ "كــــورد نــــاوی كۆڕكــــی لژــــر

سازكرد. ئوروپا"دا بگنامكانیمهزھهر كهمــــال دكتۆر لــــه بهرامبهرداھهوهی ئهو ستایشكردنی سهرباریبهســــه ركردنهوهیه، ئهو حكومه ت بــــۆب شــــانازییه كی به ھهست گوتیشــــیھهسهنگاندنهم، ئه و بۆ دهكهم ئهندازهله بیروبۆچوونهكانــــم بــــۆ به تایبه تــــی

مژوودا. بواریكهمال دكتۆر مه راسیمهكهدا كۆتایی لهو ژیان خســــتنهڕووی دوای مه زھــــه ركورتهباسكیشی خۆی، بهرھهمهكانیكتبی بهتایبهتی كارهكانی، دهربارهیبهگهنامــــه لــــه كــــورد و كوردســــتانبهریتانــــی حكومه تــــی نھنییه كانــــیدووجار تائســــتا كــــه پشكه شــــكرد،"د. كــــۆڕە مژووییكی چاپ كراوه،بدوع مزھر"یش لالین كمــــالكــــۆڕی بڕوەبــــردراو زەنگنــــوەمولودی" رزلنانكشلالین"ھرۆ

بڕوەبردرا.مزھر" كمــــال "د. شــــیاوی گوتنــــئاغجلر ١٩٣٧ ل شــــاری ل ســــایدكتۆرای لدایك بــــووەو بوانامــــیزیاتر ،یژوو ھم زانســــتی ل ناوكیمژوونووسكی وەكو دەیســــ لنیولــــم و كاردەكات چاالكانــــ كــــورد ،ب٤٠ كت نزیكی خاوەنی بوارەشــــداكوردستان و "كورد كتبیشــــی دوایینحكومتی لــــ بگنام نھنییكانــــیدووجار چاپكراوە، ك بریتانیا" بوو،ئستا لھولرنیشتجیووای كارەنووسینوەی سرقای مژووییكانیو كركــــووك دووەمــــی برگــــی نووســــینوەی و. دەوروبــــریو نووسین سرەڕای یاداشتكانیتی،كوردو دووەمی برگــــی ئامادەكردنینھنییكانی نامگب ل كوردســــتان

حكومتیبریتانیادا.لــــ پیرۆزبایــــی بدرخــــان دەزگای گــــورەی مامۆســــتاو مژوونووســــیدەكات مزھر كمــــال د. گلكمانرزلنان. وەرگرتنی میدای بۆنی بنووســــین ل ردەوامبــــھیوایــــن ببدوایــــی بشــــكانی تواوكردنــــی و

بیرەوەرییكانی

ز لر ساح ئحمد د. برھمدەگرت مزھر" كمال "د.

بدرخان ب تایبت٢٠١٠/٣/١٧ لـــ بـــارەگای ممچوارشـــ رۆژی ٦ی ئـــوارەی كاتژمـــربوكردنـــوەی و چـــاپ دەزگای فڕەنســـی، ســـنتری رۆشـــنبیریلژر ئیبراھیم حســـن مولود دكتۆر بۆ كۆڕكی مژوویی بدرخان

سازكرد. بووە؟" دروست كی میللتكو چ ھی "نورۆز ناویكۆمك فڕەنسی ل ھولر و قونسوی تیسۆ" ئوارە كۆڕەدا ك "د. لومولود دكتۆر تیدا ئامادەبوون، سیاسی ئدیب و و رۆشنبیر كسانی لكۆنی جژنكی نـــورۆز ك كرد، درـــژە و دوور باســـی لو مـــژووە

وەرگیراوە. عشتارەوە و تمووز زەگمكی جژنی ل كوردییولوە باسی كردو پشكش وتاركی تیسۆ دكتۆر كۆڕەدا ئوارە لو ھرو رۆشـــنبیری دیك لرگایكی جارانی جیا ل ئوان ئوجارە ك كرد،

كۆبوونتوە. كوردەكان تاك لگڵ كلتووریمارشـــی كۆڕەدا لو ئوارە كوردســـتان، پپوولكانی تیپـــی ھونـــریب كاتكانیشـــدا دوایین ل كردو ئامادەبووان پشكشـــی "نورۆز"یـــان

ھنا. كۆڕەك ب كۆتاییان فۆلكلۆری و ھونری برھمكی چندل بشـــدارییان كۆڕەك ئامادەبووانی ل كۆمك كۆڕەكدا لـــ كۆتاییدەكردەوە، الیكجختیان لوە ھموو كردو كتباب دەربارەی گفتوگۆالیك ھموو ب بـــ و دەنگ یك كاتاندا جۆرە لـــو كورد دەب كـــكوردیش گلی ناوی یكگرتووەكان نتوە گشتی كۆمی ھوبدەنرادەگرن برز نورۆز جژنی نسا ك ئو میللتانی لیستی نو بخاتنتوە بیارەكی لـــ ك بكرتوە، راســـت مژووییش ـــو ھو ئـــریشـــكی "جژنكی بھارییو ژنج ئـــو یكگرتووەكانـــدا ھاتووە

.فارسی"ی ئرانی-ل"د. بوو بریتی راسیمو مئ بای ئامادەكاری لیژنی ئاماژەی جی

رەنجدەر". اللۆ ئبوبكر بدرخان، حسن، حمید ئیبراھیم مولود

دەربارەی مژوویی كۆڕكیمژووی نورۆز

ھواڵراپۆرت

دەكات خت مزھر كمال د. مژوونووس ساح ئحمد برھم د.

حسن ئیبراھیم مولود د.

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٤/٨

ی سان

ني(١

٣٨ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١٠

زیرۆ

ون

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

5

كوردو بگانپرستی كـــ مندابـــووم، ل شاشـــی تلفزیـــۆن ونی ســـرۆكی حوســـنی ســـدام پاســـوانكانی راقـــم دەبینی، كشـــووی عدارەدراوی پســـلھموو خكان دەیانگوت "ئوە كوردە" ناویشـــی "سباح میرزا"ی، من ئوكات نمدەزانی ئاخۆ ئو كابرای چییو بۆچی چۆت ئوێ؟ تنیا دم خۆش

دەبوو، ك كوردە. ،ت چییمدەزانی خیانیم، نردەمی منداســـ ل ،دان چییكلك گر ،مونافیقی چییـــ ،نیفـــاق چیی ،ویژدانی چییب ،ملشكاندن چیی ،پارەوپوول چیینامرۆڤایتی چیی، كاسلسی چیی، ماستاوچتی چییـــ، ھمـــوو چییكانی دیكـــ، چونك ئوكات وەكو ئســـتا پداویستییكانی ژیان و ھوشیاری ر لبوو، زۆرجاریش ھوتوو نشكستا پوەكو ئشاشی تلفزیۆنك گوم ل وشی "موخریب،

عمیل، خائین، جیب ئلعمیل، ...ھتد" دەبوو.وەلـــ كـــ گورەبـــووم، لـــ بغـــدا لـــ زانكۆی موستنسریی وەكو خوندكار قبووكرام، ئینجا زانیم و بۆم دەركوت ك ئو قســـانی پشووتر دەكران مبستیان چی بووەو بۆ ئاوا ئاراستی

خكیان دەكرد.تازە بتازە پاش نمانی ئو فســـفس پاوانانی ك پشوو باسمانكرد ئستا ھندكیان دەیانوێ وانی دیكباح میرزاو ئســـ متر لرزانترو كھ"والء" بۆ سركردە عراقییكان دەرببن و وەكو راپۆرتنووس و ھوای شفھی و مۆبایلكانیشیان زیەیان ل ھساوە ل برامبر پسك پسكی ئم و ئودا بۆ ئوەی وەكو خزمتكاركی بچووك و

دەستوئژنۆ پشوازی لبكن.بۆیـــ لمۆ بـــدواوە خكی كوردســـتان بھیچ كلۆجك قبووڵ ناكات بناوی نونرایتی خكی كوردســـتان ل بغـــدا ھر ســـوداو مامیك بكرـــت كـــ دوور بـــت لـــ ئیـــرادەی خكـــی كوردستان، بۆی خكی كوردستانیش ل برامبر ئـــو كارە ناشـــیاوەی ك دەكرێ لپرســـینوەی لگدا بكرێ، چونك گلی كورد ئمۆ ل ھموو رۆژك وریاترو بئاگاتـــرە لبرامبر ھر كلك گردانـــك، ھر سوداوســـرك كـــ دووربت ل ئیـــرادەی خكی كوردســـتان بۆیـــ لجگای خۆیتـــی بین چارەنووســـی ئو كســـ كافام یســـانو كروەكو ئھ خۆشـــانو دەروون نكـــ ن ژیانیـــان ژیانو نـــ بئارامیـــش خویان كی دیكمان و رۆژرلپ ـــك بوێ، رۆژدەكلئیدیعـــای وەزیرایتـــی، رۆژكیـــش بمبســـتی ئوەی ك ئگر ئو نیبات الی ئو برا بڕزو ل وە كئاگا لگورگ دەیانخوات" ب" تحورمبناوەڕاستی نوەدەكاندا دەیناسین و ئویش باش دەزان مســـلكان چۆنن و كوردەواری لمژە گوتوویانـــ "ئـــوەی بكات بگان پرســـتی، ھر

دەیھن نشووستی".

مرۆ (١٢٤)

حمید بدرخان

عومری باش كاتب *یادی رۆژانی رابردوو

موومانرشـــانی ھركـــی سئ ی لو یـــادگارو یادانـــئـــ كـــبیرمانـــ پویســـت نھین ون ببـــ بمنتـــوە وەك مـــژوو بـــۆ رۆكانـــی دوا رۆژ، تاوەكو بزانـــن تامـــو و چـــژی ژیـــان ھمـــوو سرشـــانی ئركـــی ھاووتییكـــ بۆ پشخســـتنی

گل و نیشتیمانكی.مـــن لـــ ١٩٣٦/٧/١ لـــ شـــاری كۆیـــ چاوم ب دنیـــا ھھناوە، ١٩٤٤/٥/٢٤ ركوتـــی لـــكۆیـــی قوتابخانـــی لـــیكم(كویسنجق االولی) دەستم ب خونـــدن كردووە. تا قۆناغی م قۆناغرەتایی، لـــنجی ســـپپیوەندیم ب مامۆســـتا (جالل حمد مامش)كرد بۆ فربوون و خۆ ئامادەكردن بۆ نورۆزەكان. شـــاری كۆی ١٩٤٨/٣/٢١ ل للـــ (تاتـــۆكان) نورۆزكی زۆر ســـركوتوومان كرد، ھر لو نورۆزەدا ھۆنراوەی (نابزین) كـــ ھی شـــاعیری نمـــر (فائق بـــ كس)بوو لســـر شـــانۆ

خوندەوە.نابزین

قومی كورد ئیسپاتی كرد بۆ عالمی سر رووی زەمین

بــــر ئكـــی قارەمــانـــن ھـــتمـــیـللسربســت بـژین

میللتـــ الوی لـــ رگی ســـربخۆیی نیشتیمان

بت بر سدارە ب ترس دەم بخندەو پكنین

كـــ لـــ گۆڕەپانـــی قۆتابخاندا بیانیـــان ریز دەبوویـــن، بڕز ھۆنـــراوەی جـــالل) (مـــام (شڕەكی بردەركی سرا)ی ندەوە،كـــمانی دەخوســـل لـــھۆنراوەی شاعیری نمر (فائق ب كس) بوو، منیش ھۆنراوەی

(نابزین)م دەخوندەوە.شڕەكی بردەركی سرا

ھاوار ب مام چیمان پكرال چارەگكدا سدمان ل خرا

ئستاش ختك دەكین ب بردارووی لـــ بـــن خجاـــت دەك

محشردا یوەندیـــم بی ١٩٤٩ پســـا لـــبڕز (مـــام جالل)كرد، بووم k.)یی بالیژنـــ ك لكی بـــپشـــكوتنی (كۆمـــی (p.xخونـــدەواران) و ئمـــ چنـــد قوتابییك بووین، وەك برزان: كمال محدین و جمال تاھیر و جمال قادر یاســـین و محمد ســـادق و شـــھید دكتۆر خالید (ســـدیق خوالخۆشـــبووان ســـادق و عزیز سربســـت و عبدولرەزاق رەشـــید و سح سعید و فوئاد ئیبراھیم و قادر رەشـــید و بابـــ شـــخ عزالله و عبدولكریـــم عبدولـــرەزاق و باب كریم شـــخ سدرەدین و

مزھر شخ سدرەدین) و و ســـعید واحـــد برـــزان: ئیبراھیم ســـابیر وەلی و مالزم خدر دەبـــاغ و علـــی حوز و عبدولرەزاق رەسول و عومر خدر و فتاح مستفا و خالید دلر و فائق جمیل و مال خدر مال ســـدیق و عالئددین حوسن و خواخۆشبوو دشاد حوسن مید كاكزیاد و ح وشیار كاكزیاد و خوالخۆشـــبوو حسن حمـــد و كریـــم عبدوـــ و سمكۆ مغدید و سح جمال.

لم كۆمی كاری سیاسیمان بـــ بـــا لیژنـــی و دەكـــرد و جـــالل مـــام ســـرۆكایتی

ئندامان عومـــر عبدولكریم و بابـــ شـــخ عزاللـــه و عزیز ك لیفتموو ھست، ھربسمای مام جالل كۆدەبووینوە. بوو كیاكمان ھند مامۆستچھانیـــان دەداین بـــۆ كوردایتی وەكـــو برزان م.جالل حمد و عبدولقـــادر م.كمـــال و م.حمـــد ئمیـــن معـــروف و م.تاھیر سعید و م.مجید شخ

نوری.لـــ ســـای (١٩٥٠) لـــ قۆناغی ســـرەتایی دەرچووم. ل سای ١٩٥١ بوومـــ ئنـــدام ل پارتی دیموكراتـــی كوردســـتان، من و محمد ســـادق و جمال تاھیر ل شانیك بووین و سرۆكی شـــانكمان برز (كاك علی عبدوـــ) بـــوو. دوایی چووم بـــۆ ناوەنـــدی لـــ ســـای ١٩٥٣ ناوەندیـــم تواوكـــرد، چووم بۆ دوا ناوەنـــدی لـــ كركـــوك بۆ بشی زانســـتی، چونك بشی بـــوو. لن كۆیـــ زانســـتی لـــدواناوەنـــدی چنـــد ھاوڕیكم ھبوو ل قوتابخانك خریكی بوویـــن، وەك كاری سیاســـی بڕزان: شھید علی عسكری

و خۆلخۆشـــبوو عبدولخالـــق نورەددیـــن و عبدولرەحمـــان عبدولرەحمـــان و دكتۆر فوئاد و دزەیـــی عومـــر و بابـــان سعدی دزەیی و فازل تابانی و نـــوری تابانـــی و ســـیروان جاف.من وەكـــو ئندامی حزب، كارم لگـــڵ حمید باتاســـی و

مستفا ئحمد دەكرد.مـــن ســـرەكی پیوەنـــدی راستوخۆ لگڵ خوالخۆشبوو (عومر دەباب) بوو. ل ســـای ١٩٥٦ دواناوەندیـــم ل كركوك لبـــر نمتوانـــی تواوكـــردو ناتواوی باری ئابووریم بچم بۆ كۆلیژ، ل ١٩٥٧/١١/٢ پیوەندیم ب كۆلیژی (عسكری احتیاط)ەوە كـــرد و وەرگیرام، لـــم كۆلیژە غـــدا، لب دەورەی(١٢) لـــ لـــ١٩٥٨/٣/٣ دەرچـــووم بـــ پلی (ضابط احتیاط) ب (نائب ضابط حربـــي) دانرام بۆ لیـــوای (ملكة عالیـــة) لـــ شـــاری ســـلمانی، پش ئـــوەی پیوەندیش بكم، كمـــان بـــۆ كـــراوە لـــدەورەیكركوك بۆ ماوەی ٣مانگ چووم بۆ كركوك بـــۆ دەورەك. ئامر بدومـــان نـــاوی (عدەورەكیاسین سامرائی) بوو و بڕز (كمال موفتی) ئوكات روتبی ـــك لك(مـــالزم اول) بـــوو، یوانكانی عسكری پدەگوتین. من لـــو كاتدا خریك بووم لگڵ چنـــد ھاوڕیكـــم نورۆزـــك پـــك بھنین ل كركـــوك. ئامر دەورەكمان زۆر رقی ل من بوو و ڕۆژـــك (تقدیمی) قائد فرقی كردم، ك نـــاوی (عبدولعزیز عقیل) بوو پی گوت: ئم كوڕە كاری سیاســـی دەكات و دژی حكومت. بم قائد فرق سزای ندام و پـــی گوتم ئم ھموو دەب سیایی بین، بم ب شوەی تۆ نا. بۆی منی عفووكرد. دوای چنـــد ڕۆژك قائد فرق چوو بۆ بغدا بۆ كاری عسكری، ئامر دەورەكمـــان بـــوو بـــ جگری قائـــد فرق و ب فرســـتی زانی

لـــ ئیســـتخباراتوە لســـریان نووسیم بۆ وەزارەتی(برگری) بروســـك قلم ھات، بمری نئبۆ (جلوال)، چووم بۆ جلوال (نافز ئـــوكات خوالخۆشـــبوو جـــالل حوز) ئامـــر كتیبی .٢٠ لیـــوای لـــ (مدفعی)بـــوو چـــووم بـــۆ الی و پـــی گوتـــم بیانـــی پیوەندی بكـــ ب لیوا. ئمـــری نقلكم بـــۆ لیوای ٢٠ ك ئامر لیواكی (عبدولسالم محمـــد عـــارف) بـــوو، ل وێ ـــی (١) لصئامـــر ف بـــووم بسریی(٣)، ك ئامر سریكی نـــاوی (عبدولمجیـــد جاســـم ـــك بوو لكلماوی)بـــوو و یئ(ضباتی احرار)، ئامر فوجكمان جاســـم (عبدوللتیـــف نـــاوی ئلدەراجی) بوو ھموو رۆژك كاك نافـــز لـــ دوای دەناردم و پی دەگوتم ھركاركت ھبت بۆت دەكم.ئامر ســـریك زۆر رزی لمن دەگرت، لبرئوەی لســـر كاری سیاســـی نقـــل

كرابووم بۆ لیوای(٢٠)قائد ئـــوارەی ١٤/١٣-٧-١٩٥٨ فرقـــی (٣)، ك نـــاوی (غازی داغســـتانی)بوو ھات بۆ المان،

وتاری بـــۆ خوندینوە، گوتی: ئـــوە لـــ لیـــوای (٢٠) دەچـــن بۆ ئـــوردن بۆ مـــاوەی ٦مانگ، دوای ٦مانـــگ ئوە دەگڕنوە و لیـــوای (١٩)، كـــ ئامرەكی قاســـم)بوو (عبدولكریـــم دەچتـــ جـــگای ئـــوە. دوای (٣) فرقـــی قائـــد كـــ ئـــوە گـــڕاوە بـــۆ بعقوبـــ ئم بۆ بغـــدا چوویـــن، ل (خـــان بنی ســـعد) ئم وەكو ئفسرەكان كۆبووینـــوە و پیـــان گوتین: ئمشـــو كودەتای ســـربازی دەكیـــن ل بغداو كاتژمر ٥ی بیانی چووینـــ بغدا. جگای مـــن (بڕوەبرایتـــی گشـــتی (یدەر خانح) پۆلیس) بوو لكـــ چوویـــن بـــۆ جگاكمـــان دەســـتمان بســـر داگـــرت و ك بوو لكی (ریفلی شع)ئفسر ئحرار و مامۆستابوو ل كۆلژی سربازی پیوەندی ب ئموە كرد. پاش تواوبوونی كودەتاكـــ كاتژمـــر ١١ لیوای ١٩ گیشـــت بغـــدا. یكمیـــن لـــ كـــ (ریســـكیانـــی عب)مجلســـی قیادەوە دەرچووبوو عـــارف) (عبدولســـالم خوندییـــوە لـــ كاتژمر ٦ی بیانـــی ١٤ تمـــووزی ١٩٥٨ ل ئیزگی بغدا. ئم ٢ رۆژ ماینـــوە ل جـــگای خۆمان، دوایی بـــۆ گۆڕەپانی تحریر گوازراینـــوە، بارەگاكمان ل وەزارەتـــی (اعمار)بوو. ئبوغرـــب بـــۆ دوایـــی

گوازراینوە.شـــۆڕش رۆژی چوارەم ل (شارع رشید) تووشی بڕـــز مام جـــالل بووم

ل رـــگا، دوای ھواڵ پرســـین خۆش بوو، ك گوتـــی:زۆرم پتۆش وەكو ئفســـركی كورد بشدار بووی ل شۆرشی ١٤ی تمـــووز. ئـــو كات مام جالل قوتابی بوو لـــ كۆلیژی قانون. رۆژـــك عبدولســـالم عارف میـــوان بـــوو لـــ فوجكمان

ل(ئبـــو غرب)، لـــ كاتی نان خواردن ئفســـرك پرسیاری مورەم ئكـــرد، گوتی: گـــ ل م(ضباط احرار)ین چیتان بۆ ئكـــردووە. وەمـــی داوە گوتی قرارمان داوە ھر ئفسرك رافیدەینـــی نیشـــانی (١)سربازی پل(١١)و (٢)دووساڵ ت (٣) پارچشخستنی خزمپزەویـــك ل بغدا)تان بۆ دابین مرەككی تر ئیفتت، ھبكردەردەچت.بـــم لـــم كاتـــدا نـــوان عبدولكریـــم قاســـم و عبدولســـالم عـــارف تكچوو ئمـــش ھیچمـــان بـــۆ نكـــرا. رۆژكیان (عبدولمجید جاسم ئلمـــاوی) ك ئامر ســـریمان بـــوو مـــن و علی شـــریف و دەعـــوەت تـــری ئفســـركی كـــرد لـــ مقـــری خۆیـــان بۆ نـــان خواردن. بـــ منی گوت تۆ دەزانـــی چـــۆن نق بـــووی بۆ لیواكمان.منیـــش گوتم نخر، گوتـــی مـــن و ئامر ســـریكانی فوج لالی عبدولسالم عارف دانیشـــتبووین، ك بروســـكی تـــۆ گواســـتنوەی فرمانـــی ھـــات بـــۆ لیـــوای ٢٠ و لـــ ناو

فرمانك نووســـرابوو، ك تۆ ئفســـركی سیاسی و دەست ل كاروباری سیاسی دەدەیت و كاردەكیت ل دژی حكومت و كوردكی سیاسی ئاگاداری بن. فرماندەی تـــۆ قبولیان نكرد، گوتیـــان ئم كشـــ بۆ خۆمان پیداناكیـــن، بـــم مـــن تـــۆم وەرگرت و زۆرم پخۆش بوو، كـــ كوردكی دســـۆزی، دوای ماوەیـــك، ھفتیك مۆتیان ،وە بۆ كۆیمـــربگ ك ،دامشو ل كركوك تووشی كاك كمـــال موفتی ھاتم، گوتی: من زۆرم ھودا ك تۆ نگوازنوە، بم ھیچـــم بۆ نكـــرا. خری داوە بۆتۆ، ك ئفسرك بووی لیـــوای ٢٠ی شـــۆڕش. لـــ لـــركوتی ١٩٥٩/٣/١٠ تســـریح بـــووم ل عســـكری

گڕاموە بۆ شاری كۆی. لـــ ركوتی ١٩٥٩/٨/١٠ بـــ نووســـر لـــ (تســـویی پنجون) دامزرام دوای نقل بووم بۆ دادگای ھبج دوای قن ك بۆ دادگای كۆیماوەی ی ١٩٦٣ بووم بســـا بووم. ل

وەی كدوای ئـــ ،رگشـــمپ(حرەس قومی) كۆیی گرت و ھتین بۆ قدزێ، فرمانی (فصل)مان دەرچوو ل دادگای فرمانـــی بـــ دوایـــی .كۆیـــ (ماوەت) بـــووم بشـــۆڕش لسرۆك نووســـر دوایی نقل بووم بـــۆ دادگای سنگســـر لگڵ بڕز (حسن كانبی) رۆژ دەكرد.ھمـــوو كارمـــان بپیان ب ٢سعات ل قدزێ دەچـــووم بـــۆ سنگســـر بۆ ســـر كارەكم و ب ٢ســـعات دزێ، چونكوە قـــڕامـــدەگماـــم ل قدزێ بـــوو. رۆژك لـــ قـــدزێ لگـــڵ برزان (مالزم خـــدر دەبـــاغ و عومر دزەیـــی و حوســـن قرەداغی) ســـفركمان كـــرد بـــۆ كاری پشمرگ بۆ مكتبی سیاسی، ك بنككی ل (عیساوێ) بوو، ئو ســـفرە من و مالزم خدر چووین بۆ (شـــابدین) بۆ الی (مامـــ رووتی خـــزورم) بۆ پشـــمرگو پویســـتی كاری ئو سفرە ٧ رۆژ و ٤ شوی

خایاند، ك بپ رۆیشتین.ل سای ١٩٦٤ دوای (لبووردنی دانووســـتان و حكومـــت) گڕاموە كۆی، دوایی برەسمی ئمـــری گڕانـــوەم دەرچـــوو بـــۆ دادگای رانی لگـــڵ بڕز دادوەر (مجید بھادین) كاری دادگاییم دەكرد.دوای نقل بووم بـــۆ ھبجـــ، ل ســـای ١٩٦٦ لتیـــف قادر كـــ لپرســـراوی كردم، ككلیفـــی لحزب بوو تنورۆزـــك لـــ ھبج ســـاز بكم، ئاھنگیكی گورەمان ساز كرد، ل ھبج لگڵ بڕزان دادوەر مستفا رەشید و دادوەر ئحمـــد حاجـــی ســـاح كارم كردووە ب ســـرۆك نووســـر (معاون قضائي). ل سای ١٩٦٦ نق بووم بۆ كۆی تا ١٩٨١/١/١

خاننشین بووم.ل كۆتایی داوا ل ھموو كوردك دەكـــم كـــ یك بگـــرن ە یك ھوســـت بن چونك ھریك ل ئمی كورد بسرھاتی زۆر ناخۆش و دڵ تزنی بســـردا ی كزموونم ئھاتـــووە با ئـــدەســـتمان كوتووە ل دەستی ندەین.ئو ئزموونش خونی ماندووبوونـــی و شـــھیدان گلی كوردە و تكۆشانی گلی

كوردە.عومر عبدولكریم عومر خسرەوی ناسراو ب (عومر باش كاتب) لـــ ١٩٩٧-١٩٩٨ ســـای لـــرۆژنامـــی خـــاك بڕـــز مـــام جالل داوای كـــرد ل برادەرانی كـــ لگی بوون لـــ كۆمی k.p.x ندەواریوتنی خوشكپنامـــی بـــۆ بنووســـن، منیـــش نامیكـــم بۆ نووســـی ل رۆژی ٢/٧ بڕـــزی وەمـــی نامكی دامـــوە لـــ ١٩٩٩/٣/٣ ئمش

.زیانڕی بدەقی ناملو كاتوە چند جارك چووم بۆ قچۆالن و مكتبی سیاسی لـــ ســـلمانی، بـــم بداخوە ســـتا مـــاوەی ١٠ ســـاتاكو ئنـــم توانیوە، ك بڕزیان گرنگ ببینم.بـــم ئوەی كـــ ھاوڕێ خۆشویســـتی و جنابی ھموومـــان ر لالل ھـــمـــام جمنداییـــوە ئاوتـــی ژیانكی ســـخت بوو، بـــم توانی بـــ ھوڵ خـــۆی كۆششـــی و مژوویـــك تۆماربكات، ك بوا ناكم ل مژووی مرۆڤایتی كسك ھبت لـــ منداییـــوە خـــون و بـــم جـــۆرە ھیوایكانـــی ھاتبت دی، لـــ منداییوە دەردەســـری و خبـــات و لـــ تمنكـــی تر شـــاخ و كۆماركی ئستاش سرۆك ھبژـــردراو، كـــ بب ئم زاتـــ پیـــرۆزە عـــراق بـــرەو .ت دەچھامكی پر ندووڕیانپیرۆزە لگلی كورد، ك پیاوكی وتووە لكھ ی لـــنـــو بمژووی گلی كورد و سرجم

مرۆڤایتی. * عومر عبدولكریم عومر خسرەوی

عومری باش كاتیب: مام جالل پی گوتم زۆرم پخۆش بوو وەكو ئفسركی كورد بشداریت ل شۆڕشی ١٤ تمووز كرد

ئفسر ئحرار و مامۆستابوو ل كۆلژی سربازی پیوەندی ب ئموە كرد. پاش تواوبوونی لیوای گیشـــت بغـــدا. یكمیـــن لـــ كـــ (ریســـكیانـــی عب)مجلســـی قیادەوە دەرچووبوو عـــارف) (عبدولســـالم خوندییـــوە لـــ كاتژمر ٦ی ١٩٥٨ رۆژ ماینـــوە ل جـــگای خۆمان، دوایی بـــۆ گۆڕەپانی تحریر گوازراینـــوە، بارەگاكمان ل وەزارەتـــی (اعمار)بوو. ئبوغرـــب بـــۆ دوایـــی

شـــۆڕش رۆژی چوارەم ل (شارع رشید) تووشی بڕـــز مام جـــالل بووم

ل رـــگا، دوای ھواڵ پرســـین خۆش بوو، ك وە بۆ شاری گوتـــی:زۆرم پڕامگ

تاكو ئســـتا مـــاوەی نـــم توانیوە، ك بڕزیان

ژیانكی ســـخت بوو، بـــم توانی بـــ ھوڵ خـــۆی كۆششـــی و مژوویـــك تۆماربكات، ك بوا ناكم ل مژووی مرۆڤایتی كسك ھبت لـــ منداییـــوە خـــون و بـــم جـــۆرە ھیوایكانـــی ھاتبت دی، لـــ منداییوە بـــم جـــۆرە ھیوایكانـــی ھاتبت دی، لـــ منداییوە بـــم جـــۆرە ھیوایكانـــی

دەردەســـری و خبـــات و لـــ تمنكـــی تر شـــاخ و كۆماركی ئستاش سرۆك ھبژـــردراو، كـــ بب ئم زاتـــ پیـــرۆزە عـــراق بـــرەو

یت

دایور

كی

كانی

زیانا

ش

سربازگی ئبوغرب - بغداد - تمووزی ١٩٥٨

درۆی نیسان ب مسیج كیفی خۆت باوەڕ دەكیت یاخود نا * ھاوپیمانی ھیانكوتاوەت سر گردەكو تفرو

تونایان كردن! * مینحو نسریی دەزگای راگیاندنی"ی.ن.ك"

٧٠٪ كمی كرد! و دوو وەزیـــرەی چووبـــوون بـــۆ توركیا لئـــ *

دانیشتنی ٢٠١٠/٤/٥ كران دەرەوە! یشـــتگ وە، چونكـــخۆیـــدا چۆتـــگـــۆڕان ب *

ھقیقت! ك"٥"زەوی وەرگرت، چونكیـــ كی پلمونافیق * یخۆی تان .دەزانو لیمی قورمساخی ھق

ئی ل كۆمپیوتری شارەوانی چی دەكی! وە. بوون بچیرڤان قلیشـــاندییی نپ.د.ك"با" *

گۆڕان!؟ * حكومتـــی د. برھـــم و ئنجومنی وەزیرانی

!چیرڤان، كامیان راستن !نزرگر دادەمم، (٥) جرتی ھرۆكایس *

* ئـــرێ بدەنگـــی ســـركردایتی"ی.ن.ك"دوای ھبژاردنی ٢٠١٠/٣/٧ چۆن لكدەدەیوە!

!ریفكوردستان شامی ش ،بشم ھر بگئ * !مستاننھج بشیشم نر بگئ

رۆك كۆمـــارە، بگۆڕان ســـ الل بـــمـــام جـــ *گۆڕانیشوە دەب ب سرۆك كۆماری عیار ٢٤!

* ســـ مانگـــ مینحـــی رۆژنامـــو گۆڤـــارەكان وەستاوە، دەســـتتان خۆشب، خۆ دەب لیژنیك

دابمزرنن! * كـــ كاری راگیاندنـــی ئـــازاد لـــ كوردســـتان گردەك"یـــان حـــزب، ئنجامدەدات"حكومـــت، ركخـــراوە بیانییكان، ك دەن پارەی یا خرجی

كاغزە تلفكانیش سرف دەكنوە!! ،ر راستش راســـتگۆو ســـو كئینتیھازیی ك *نـــاوی لـــ نفـــوس فرھـــادە، چۆتـــ فرمانگـــی رەگزنام كردوویتی ب"فرھاد"بۆئوەی لســـر

كۆمپیوتر بشون، ئوەش دادی ندا. * ســـاختچی و قورمســـاخی و كلـــك گرـــدان لپـــاش ٢٠١٠/٣/٧ بســـرچوو رۆـــی نما. ئوا نۆبـــی بزمی راپۆرتی نھنیی، لو دەرگایوە بۆ ئـــو دەرگا. قوڕبســـر ســـردەمی ئلیكتریك و

..ترنئینتتبینی :

ئم مسیجان لنو ھاووتییان بكورت نام بۆ یكتر نردراون

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

6

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

* ل ٨ مارسدا، دوو ركخراوی دەكن. ژنی فرە داوای ئمریكی داوای ئو ئوان بسرمان قوڕ مئ ركخراوەكانی دەبــ بكن،

داوای چی بكن؟!!.دەــ:"ســرۆك ھاشمی تاریق *عرەب ویستپ عراق كۆماری بت" دەباش پیرۆزتان بت، بكو وە لیــو بــۆنــــ ــ ب ئـــوە خــودایخریكی و دەبینوە عراق كۆڵ

كوردستانكی خۆمان دەبین.ـــا بـــالیـــنـــكـــان رادەگــــــات * تكۆمیسیۆنی بای ھبژاردنكانی عــــراقــیــش خــریــكــی تـــزویـــر و تا وەیلبت" بــا ،كارییساختساحب ماڵ دزی گرت، دز خاوەن

مای گرت"؟!!. مانئ گــۆڕانــ پوچی و ھیچ *دەكات كاندیدی خۆی، ئم قسی ھی بكو ــان، ــی ــاوڕ ھ نیی مــن

ھسوڕاوكی دیاری گۆڕان؟!!.برنام"كی "برنامی ئحی كۆن و تمسیلكرەكی "كی ئن ئن"ی ئستا، سوندی خواردووە ــوو پــیــاز و ــات تــا ھــــبــژاردنــی داھلبر نخوات، بیكوە ســاوەر

غازات؟!!.ھولر، شــاری ل تایبتی ب *ئندامانی پارتی ئیجباركراون دەنگ بدرت، كاندید بم و كاندید بو تیش ئازادكرابوون ككی یوانئكام كاندیدیان پ باش دەنگ بو ل كۆتاییدا پارتی زۆرترین بدەن. یكتیش بدەست ھناو كورسی ھـــیـــچ، ئـــــرێ دیــمــوكــراســیــتــی

راستقین الی كامیان؟!!.ــــــران مـــرجـــی ئـــــوەی بۆ * ئ رنامبر واز لمریكا داناوە گئ وە "ئوسامت ئنی بھكتۆمییئــوە، دەســت بــ دەدات الدن" بــن موویكی ماست ــو ئ دەمــگــوت ران بۆتئ الش نییب و ل دایتــوان و لــ ئمریكا ــا فــس فــس پلژر ئۆینی ئو ئوە ،زرییغ

سردای؟!!.ــا و ــی * دەنــگــمــان پــــبــدە بـــۆ دنشیعاری مئ ،باش ئاخیرەتت لیستكی ئیسالمیی ل كوردستان. خوا نیبێ ٢ كورسیان بدەست ھنا ل بغدا، بابزانین چۆن رگی بھشتمان بۆ رۆشن دەكنوە؟!!.شــوەكــانــی ــ ل بـــاس ئلیسا *خۆی ل كوردستان دەكــات، ئی رۆژەكــانــی؟! دەتــرســم بـــرۆژەوە یانسیبی ھگاندنی خریكی "لۆتۆ" ببت، بكو ئوە خوای بۆی

دەربچت؟!!!.ھولر لــ كسك رتــاكــھــ *رۆژان ٧٣٠ لیتر ئاو سرفدەكات، بۆ دەدات خـــۆی ــــارەی پ كــابــرا

پتناخۆش؟!!. ل پندم جعفری" ئیبراھیم *كــورددا لگڵ پشووم كشی ــــووە، یـــاڕەبـــی وەریـــش وەرگــــرت

نگری؟!!.* "دەبت لپچینوە ل حكومت بكرت" پش ھموو شتك ل رووی زمانوانییوە ئو جوملیت چاك بك لپچینوە داوای ئینجا بك

ھی ئندام پرلمان؟!!!.* شخ ئحمد غامیدی گورە زانای پۆشین حیجاب دەــــت" سعودی تنھا بۆ ژنكانی پغمبربووە و ژنانی دیك ناگرتوە" لسر ئو داوای سعودی زانایانی یقسسزادانی دەكن. ئم زانای پشتی ب ئایتی قورئانی پیرۆز بستووە، بۆی ئو قسیی كــردووە، بم نازانم ئوانی سزایانداوە پشتیان

ب چ یاسایك بستووە؟!!!. ب سعودیش دیكی زانایكی *ژنوە و پیا تكبوونی بھانی ــ كــاتــی چــوونــ مــاــی خـــودا دا لداوایكردووە مای خۆدا بمندرت ك چابكرتوە، وەیش بــو و جگی ژنان و پیاوان جیاوازبت تكبوونیان چونك یكتری، ل ،تــم وەحــشــلـــ حـــرامـــ، وەی ناگڕن لیان خـــوداش مای ل

بیكوە بن؟!!. ر بی كوردی سناندێ كھ *ئۆپۆزیسیۆن ھی ونی كۆمگای كوردی دەگرت و بۆ ناشیرینكردنی سر كناكانی ــداتــ دەی كــورد لكركووك، توركمانی ببرەی تا بۆ ناشیرینكردنی كورد بكاری بھنت، وی لو معارەزەیی؟!!!.

رای پش وەخت

دزار حسن

علی بانیشاریكــــورد دەت: (ئگر ژنت ھوارمی بوو

ئوا بختوەریت). ئگرچی رۆی ژن ل كۆمگاكاندا ،یندی خۆی ھتمجیاوازی و تابیل درزەمانـــوە ژنانی ھورامی

ب چاوكی رزەوە ســـیركراون، ردەوام لبـــ یم ناوچژنانـــی ئ كدا پرس و رایان پمـــوو كارھكـــراوە و ھنـــدێ كاتیش قســـی ئوان لســـر قســـی پیاوانوە بـــووە، بوونـــی ژن لھورامانـــدا خشیوەتوەری بختب ژیانكی گشـــتی و پیـــاوان بــــــزان بختایبتـــی، پیاوان خۆیـــان دان بو ڕاستییدا دەنن ك خزانكانیان پشتیوانییكی باشیان لدەكن و ل ھموو مجلیسكانیشدا پیاوان شـــانازی ب ژنانـــی ھورامانوە

دەكن.دایك بیاری بشوودانی كچ دەدات، نك

باوك ناوچـــ لـــ بوانیـــن ئگـــر جیاجیاكانی كوردســـتان دەبینین ب شوودانی كچ ھمیش كشی كات ھندـــك بدواداھاتـــووە، كچك نی زانیوە بشوو دراوە، ل زاری كس بتمكانوە دەی بیســـتین ل ناوچی وادا ھبووە بشـــوودانی لـــ كات ژن ھیـــچ ئافرەتـــدا خـــاوەن بیـــار نبووە، بكـــو وەك كۆیلـــ ســـیركراوە ئگر لو بارەشـــوە قســـیكی كردبت ئوە ب شـــوەیكی زۆر

ناشیرین سیری كراوە.

ورامییھ و ژنعارف ئ نیجم تمـــن ٥٦ســـا بـــۆ بدرخانـــی گایوە"ل سردەمانی پشوودا ت بك بدرك ویستراوە كچكاتكوڕك بدەست دایكی كچ دەبت، بگومـــان ئمـــ ل كوردســـتانی ك لەوكـــراوە نیباشـــووردا پ كچـــ ئگردایكـــی ڕۆژھـــت، رگیز كچوە ھت ئبووبڕازی ننـــدەدرا ب كوڕە، ل ھمان كاتدا پیاوە كاتك ویستویتی كچك بۆ كوڕەكـــی داوابـــكات زیاتر خۆی خاوەن بیاربووە بم پشـــكی

پرسی ب خزانكی كردووە".مڕومــــات بخوكردن لالین ژنان و

كچانوە بووە تلیعـــ ڕەفعـــت باس لـــ ژیانی و زوودەكات ســـردەمانی دەت:" مڕومـــات كۆكیكی گرنگـــی بـــواری مـــادە بـــووە لو ســـردەمدا، ئمش بـــۆ ئوەی خزانكمـــان بختوەربت ئو كارەمان كردووە، چونك زۆربی مـــڕو كوردســـتان ناوچكانـــی وەك بخوكـــردووە ماتیـــان ھورامـــان، لـــ وەرزی زســـتاندا بخوكـــردن مڕومـــات كاری قـــورس بووە، بـــم لـــ بھارو ی كات ئـــاژەڵ لھاوینـــدا زۆربـــ

بخوكـــراوان، مـــاڵ دەرەوەی ژنانیـــش چندیـــن كیلۆمتریـــان بیوە بۆ ئوەی مڕوماتكیان

بسربكنوە، بیان دۆشن". تلیعـــ وتیشـــی"ل ڕگـــدا تـــا دەگیشتین ناو مڕومات بدەم تشی ڕستنوە گۆرانیمان دەوت، پیاوانیش بم كارە زۆر ئاسوودە دەبـــوون، چونكـــ بخوكردنـــی مڕومات تنھـــا بپیاو ناكرت یاخـــود كاركی قورســـ بالیك ناكرـــت، ئوانیش ك ئـــو كارە دەكن تنھا بۆ ھاوكاری پیاوان و ھیچی تر، پاشان ژنانی ھورامان

باخوانكی كارامبوون". دایوانی تی ئباخداریش دەستی بانادر فرەج باخداركی شارۆچكی تو بـــ بردخانی وت:"ئركی ب كی زۆر قورســـباخداری كار كناوچ دا، چونكوت ت لتایبشاخاویی ھندك ل باخكانیش ل ناوچ شاخاوییكاندا نژراون، و باخداندا قورسناو ئكاركردن لبۆی ناچارین داوا ل خزانكمان

بكین ھاوكاریمان بكن".نـــادر وتیشـــی:" لـــ كارەكماندا كچكانمـــان و خزانكانمـــان دەكـــن باشـــمان ھاوكاركـــی نابیـــن ڕازی كاتیـــش زۆربـــی بوەی ھاوكاریمـــان بكن، بم ئوان ئاسوودە نابن، ك ئم كار بكین ئوان ســـیرمان بكن، تا ئو كاتی ك باخك دت برھم و دەبرـــت بـــۆ بـــازاڕ ئافرەتكان ھاوكاری باشی پیاوەكان دەكن".

دەســــت ڕەنگینی یككــــ لبھرەكانی ئافرەت لھوراماندا

ك یـــندیـــن كار ھگومـــان چبكچـــان و ژنـــان لـــ ھورامانـــدا دەیكن، وەك كش چنین و شاڵ دروست كردن و دروست كردنی ڕووبھنارو ھنجیر وشك كردن و گوز تكانـــدن، نانی ھورامی، باسوق، مشكی، كشتوكاكردن...

ھتد. كی ترە لكچنـــوور عیزەدیـــن یكچانی ھورامان ئـــو باس لوە دەكات كچـــان و ژنان دەســـتكی كاركـــردن، لـــ یـــھ بایـــان ھمیشـــ لالین دەوروپشـــتوە بـــ دەســـت ڕەنگیـــن ناســـراون، برھمكانـــی ئوان لـــ چندین شـــونی كوردســـتان و دەرەوەدا دەفرۆشت، ئوانیش وەك كچان ورامـــان شـــانازی بو ژنانـــی ھ

دەســـت ڕەنگینییكـــی خۆیانوە دەكن.

كارانـــی دەت:"ئـــو چنـــوور ئم دەیكین بڕاســـتی سلیقو ماندووبوونكـــی زۆری دەوـــت، بم ل پـــاش بئنجام گیاندنی دەبیـــن، ئاســـوودە كارەكمـــان كـــ توانیومان ئـــو كارە ئنجام بدەین، چونك ئم وەك ڕەگزی مین ھومان داوە پشت بھزو ســـتین بۆ ببـــازووی خۆمان بب

دەستھنانی بژوی ژیان".ژنك ھورامان بڕوەدەبات

ت لوە دەكربـــاس لـــ میشـــھكوردســـتان كچان و ژنان ناتوانن كاری سیاســـی و ئیداریدا بچن لپشـــوەو خزمت بكن، ئمش وەك نووســـران و ڕۆشـــنبیران باســـی لوەدەكن لـــ ناوچیك ،یكی تر جیاوازی ھیبۆ ناوچتنانـــت تـــا ئســـتا لـــ ھندك ناوچـــی كوردســـتاندا ڕەگـــزی م خاوەن بیار نییو ســـرجم بیارەكان بسریدا دەسپنرت، ماوەی دوو سا ژنكی ھورامی لـــ ناوچكـــی ئیـــداری كاری

.ستۆدایئبڕوەبـــری ناســـیح نوخشـــناحیی بیـــارە دەگتوە:"كاری ئیداری ئســـتم نیی بـــۆ ژنان و كچـــان، بـــم دەبـــت لببت و نوەسیتیت ل ھودان بۆ گیشتن بـــ ئامانجـــكان، ھورامانیش بۆ ئافرەت ڕەخســـاوە ئگر بیوت كاربـــكات و خزمـــت ببرامبر

بكات".وەك خـــۆی دەـــت:" تـــا ئســـتا ب لھـــاوكاری ھیـــچ دژایتیك نكراوە وەك پیاوانیش كارەكانی بۆ چۆت پشـــوە، ئگر خكی ھورامان بیانوت چندین سای تـــر لـــ ھورامانـــدا دەمنمـــوە، ھیوادارم كچان و ژنانی ھورامان ھبـــت باشـــیان بشـــداریكی

لسرجم بوارەكاندا".

ئگر ژنت ھورامی بوو ئوا بختوەریت

علی بانیشاری - ھورامانڕۆژبـــڕۆژ گوندەكانی كوردســـتان وەك تائســـتاش و دەبـــن چـــۆڵ پویســـت نتوانراوە ئـــاوڕی جدی لـــو گوندانـــ بدرتـــوە، بھـــۆی نبوونی پالنی حكومتوە زۆربی ببشـــن گوندەكانـــی كوردســـتان لـــ خزمتگـــوزاری، ھـــر ئمش وای كـــردووە ئگـــری گڕانوەی ھاووتیانی ئـــو گوندان الوازبت بۆ زـــدی باوباپیریـــان، گوندەكانی یشـــو كورامانیش لی ھناوچ ك لـــوەیشـــبـــوون بدەر نبـــھورامانیـــش زۆربـــی گونـــدەكان چند گوندنشینكی كمیان تداماوە، ھندك ل گوندەكانیش چۆڵ بوون شـــارەكان بـــرەو خككـــی و

كۆچیان كردووە.ھورامــــان گوندەكانــــی ژمــــارەی لئســــتادا"٦٣"گوندە، ك لسنووری تــــا پــــدەكات دەســــت ســــورنوە شــــارۆچكی تو دەكشت، بم بھۆی ئاوڕندانوەی دەست لو گوندان ك ل پشوودا دادەی چندین پشمرگی ئم وت بوون و ئوانی تدا پروەردە بوون، بم بداخوە ئو گوندان ئستا برەو چۆڵ بوون

دەچن. كــــ ســــرژمرییی ئــــو بپــــی ھفتنامی بدرخــــان ل ھوراماندا كردوویتی دەركوتووە ئو گوندانی مترســــی چۆڵ بوونیان ل دەكرت ســــر بھــــردوو ناحیــــی بیــــارەو خورمان، بم شــــوەی دابشبوون، ھانی یانپ(٨)ماڵ، زەم(٣)مــــاڵ، قوڵ(٥)ماڵ،خرپانــــی(٤) ماڵ، گوپ و باخكۆن و بنجــــودڕەی یكی(٢) مایان تدای، گچن(١) ماڵ، دەرەی مڕو دەرەقیسرو پانیا و ھاوارو

.دا نیییان ترە مادەرەقوڵ و تاوئــــو گوندانــــی ك ھــــن ھندكیان تســــتا بوونشــــوودا و تــــا ئپ لــــجگیكی گشتیاری بۆ ھاووتیانی

كوردســــتان بھۆی ئــــاوو ھوا فنك و دفنكیان چندین گشــــتیاری ناوخــــۆو دەرەوەیان بــــۆ الی خۆیان ل كــــكــــم یشــــاوە.گوندی زەڕاك ورامان ككانی ھشتیارییگوندە گبھاوینھواری ئحمد ئاوا ناسراوە، ك سانو ل وەرزی بھارو ھاویندا بدەیــــان گشــــتیار ڕوودەكنــــ ئم گوندە بۆ بسربردنی كاتكی خۆش، بووەتــــ ئاوەكشــــی ســــرچاوەی الینكی گرنگ بۆ ناوچی ھورامان ئــــاوی شــــارەزوور، ھبجــــو و ڕۆژانی ئــــم ناوچان ســــرچاوەی

زەم دابینی دەكات. بدرژایی مژووی ھورامان ئاوەدان بووە، ل پش سانی(١٩٩١)ژمارەی ماكانی گوندی زەم (٢٣٠)ماڵ بووە، بــــم وەك ھاووتیانی ئــــو گوندە بــــۆ ھفتنامــــی بدرخان باســــیان كرد، ل دوای ڕاپڕین ل ســــردەمی كوردیدا(٣٥)ماــــی حكومتــــی تدامــــاوەو دانیشــــتوانكی بۆ شــــار كۆچیان كــــردووە، ئمۆ لســــایی حكومتی خۆمایدا ئگــــر باخداری و ھاوینھــــوارە دفنكی نبت ھاوشوەی گوندەكانی تری ھورامان

.بووندایری چۆگردەم ئبل نی( ١٩٧٨)واتسا ل نپگوندی یال كاتی داگرتنی گوندەكان ل سردەمی ڕژم دا( ١٨٢)ماڵ بووە، پاشی سای( ١٩٩١)زیاتر ل( ١٠٠) ماڵ بووە، بم بم دوایان ب ھــــۆی ئاوڕندانوەی دەست ل گوندەكیان و دواتریش وشكســــاییوە تنھــــا ٨ماــــی تــــدا

ماوە.لسانی حفتاو ھشتاكاندا ڕژمی بعس بیاری داگرتنی چندین گوندی كوردستانی دا، ك ئو گوندان جگی پشــــمرگكانی كوردســــتان بوون، پاپشــــتییكی گورەی ســــرچاوەو پشــــمرگ بــــوون لــــو ڕۆژگارەدا، بوونایــــن گوندانــــ ئــــو ئگــــر و ساتكانی كوردستان لرگشمپوەختدا نیاندەتوانی وەك پویســــت

ســــركتوو بووبــــن بســــر ڕژمی بعسدا. ھر بھۆی ئم پاپشتییی ھمــــوو بــــ بعــــس گوندەكانــــوە شوەیك ھوی دا ئو گوندان تك بدات و لڕەگ و ڕیشیان دەربھنت، بھۆی ئم كارە چپی بعسوە زیاتر لــــ ٤٥٠٠ گوندی كوردســــتان چۆڵ بــــوون تــــا ئســــتا ھندك لو گوندان نھاتوونتــــوە جگی باب و باپیریــــان، گوندەكانی ھورامانیش لشــــاوەدا پشــــكی گوەریــــان لــــو بردەكــــوت و زیاتــــر لــــ ٢٥ گونــــد لــــ ھوراماندا چۆڵ بوون تا ئســــتا

ھندكیان ئاوەدان نكراونتوە. كــــی ترە لكڕ یگونــــدی دەرەی مگوندەكانــــی ھورامان، ھاوســــنوورە لگــــڵ وتــــی ئــــران و بمرزكی ــــت، بــــش دادەنركــــباشــــی ناوچ

لــــ نــــوت و بنزیــــن شــــووڕۆژ ئرانوە بۆ كوردســــتان لو گوندەوە ب ســــۆندە ڕەوان دەكرــــت، گوندی دەرەی مڕ ئســــتا تنھا ماكیشــــی تدا نمــــاوەو بووەتــــ وران، دوای (٢٠٠١ )-(١٩٩١ پڕینكــــی( رانزیكــــی (٧٠) مای تدا دەژیا، بم لــــوە بدواوە بھــــۆی نبوونی ھیچ پداویستییك ئستا بیكجاری چۆڵ

بووە. گوندی ھانی قوڵ ل ســــای(١٩٩١) گونــــدە( ئــــو ماكانــــی ژمــــارەی ٢٧٠)مــــاڵ بــــووە، ئســــتا تنھــــا( ٥) ماڵ لــــو گونــــدەدا دەژیــــن، زۆربی دانیشــــتوانی ئو ســــنووری ناحیی وان بــــخورمــــاڵ( ٤٥) گونــــدە، ئــــكشتوكاڵ و باخداری و مڕوماتوە گوندەكانــــی زۆربــــی خریكــــن،

ھورامان ھاوسنوورن لگڵ ئراندا، ل ھمان كاتیشدا مرزكی باشن بۆ بازرگانی نوان كوردســــتان و ئران، بم دواییان بھــــۆی ئاوڕندانوەی دەست لو گوندان زۆربیان چند ك لنددا ماوەو ھمیان تكی كماگوندەكانیش بتواوەتی چۆڵ بوون، خكی ئو گوندان ئســــتا لناحیی

خورماڵ دەژین.حكومتی ھرمی كوردستان بیاری داوە ل سای ٢٠١٠دا ئاوڕكی جدی لســــرجم گوندەكانی كوردســــتان بداتــــوەو پرلمانی كوردســــتانیش ســــتبو مندین دانیشــــتن بۆ ئچترخان بكات، ك سای ٢٠١٠ سای ت لوەی گونــــدەكان بئاوەدانكردن

كوردستاندا.

گوندەكان چۆڵ بوون .. پویست ئاوەدان بكرنوە

نوخش جالل

رپۆرتاژ

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨نی

ساني

(١٣٨

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧١

٠زی

رۆو

ن

زایینی٢٠١٠/٤/٨

ژمارە(١٣٨)نيسانیكوردی

٢٧١٠ینینورۆزی

اییز

٢٠١٠

/٤/٨

نیسا

ني(١

٣٨ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١٠

زیرۆ

ون

زایینی٢٠١٠/٤/٨

ژمارە(١٣٨)نيسانیكوردی

٢٧١٠ینورۆزی

7

برلین برایمی، سید پشەویگشت سردەمی برۆنزیدا قوبرس لو مس ب ناوەڕاستی دەریای جیھانیك قوبرس، دەكرد. دابین سیرامیكب التینی ( ەو ( Kypros) یۆنانی ب .نیواتای مس دەگ ە ( Cuprumمژووەكی دوورگـــدا ژیـــان لـــمپش ساڵ ١٠ ھزار بۆ دەگڕتوە

ئستا.ســـتراتیژییوە رووی لـــ قوبـــرس ســـ رگای ســـر كوتۆتـــ نـــوانل وئاسیاوئوروپا. ئفریقیا كیشوەر.،ئاسیای ب جوگرافییوە سر روویسیاســـییوە ئندامی رووی ل بمك قوبرس، خكی .وروپایئ یكتی(٨٦٧٦٠٠ ئاماری ٢٠٠٦). ژمارەیـــان٪٧٦,١ قوبرســـین یۆنانـــی زۆربیـــان ١١٨١٠٠) ٪١٠,١ تـــورك (٨٨,٩٠٠)یۆنانیكان ١٣,٧٪. قوبرســـگانـــب (تاوانبار تورك دەوتی و وایـــ پیاننزیكـــی ١٩٧٤ دوای كـــ دەكـــن،توركیـــاوە لـــ ١٦٠ھـــزار توركیـــانتورك نشینكانی وە ناوچگواستۆتلو یۆنانیان ھزار دەیان ب و قوبرستوركانیان ئو دەركردووە. نانشو

كردوون. جنیشت شونیان لســـربازی كودەتایكی دوای ئـــوەیلســـر مكاریۆســـی حكومتكـــیپاراستنی ب بیانووی توركیا كارخست،١٥ تموزی لـــ تورككانـــی قوبـــرسداگیركـــرد. قوبرســـی ١٩٧٤ باكـــوریل توركیا دەن قوبرسییكان یۆنانییكردووە، داگیر قوبرســـی ٣٦,٢٪ خاكیقوبرســـی ھزاران ب ھـــر لوكاتوە ١٦٢ لـــ زتـــر كوشـــتووەو یۆنانـــی نشو كلیســـو دەركردووە. ھزاریانروخاندووە، پرستگایكانیان و ئایینیھر نك مزگـــوت. یـــان كـــردراوە بك ئو دەكن، تاوانبار ئوە تورككانشارستانیی مزنی كلتوورە گورەونتوە ك دوورگیدا، لو یۆنانییكانب كـــردووە، زۆربی یكگرتـــووەكانسرپرشتی و شـــونواری شـــونیبردووە، لناویان یان دەكا، پاراستنیان

شوندراوە. یانقوبرس مژوویی كورتیكی

شونوار زانایانی گورەی ب قوبرسمرۆڤی بردینییوە یكمی قۆناغی لكـــ ٩ی پ.ز)، تـــدا ژیـــاوە (ســـدەی١١ھزار بۆ دەگڕتـــوە مژووەكیمیكانكان گریكـــ كاتاندا ســـاڵ. لـــودوای بـــردووە، بســـر ژیانیـــان تـــداپ.ز نۆیمـــی ســـدەی لـــ ئـــوان لـــ كنارەكانی و ھاتوون فینیقییـــكاندوا بدوای بوون. جنیشـــت كدەرگو ئاســـوری ركفی ژر وتۆتوان كئ٨-٩پ.ز). سدەی فارسكان( و قیبتیزایین تـــا ٣٣٠ دوای ٣٠ پ.ز ل ســـای٣٣٠ تا ل بووە. رۆمكان ل بندەســـتیكردووە. حوكمیان ١١٩١ بزنتییـــكانقوبرس حاتكانـــدا ھمـــوو م لبپاراســـتووەو یۆنانییكـــی ناســـپكاتی لـــو ھر نـــداوە، لـــ دەســـتیھروەھا كردووە. داگیریان میكانكانناسراوەو ھیلینیسی) ) دەوتی ب ھرئـــوان دوای بتولیمـــس)دا. لتوـــی (ل عوســـمانییكان تا خاچپرســـتكانتیدا داگیركرد. ١٥٧١ قوبرسیان سای١٨٧٨ ئینگلیزەكان ســـای مانـــوە تـــاحوكمی و داگـــرت بســـر دەســـتیان،١٩٦٠ ســـای تا كرد ئـــو دوورگیاندامزراندنی و ســـربخۆیی ك سای

.تی قوبرسدەونوان تی ل١٩٦٠ دەســـ دەســـتوری ٣:٧ بگوـــرەی توركـــكان یۆنانـــی وڤیتۆشـــی مافی بم كردووە، دابـــشل تنھا ئوان ھرچند تورك. ب داوەدەھنا. پك قوبرسی كۆمگای ل ٪١٨

قوبرس دەربارەی گشتی زانیاریگورەی دوورگی ســـیمین قوبرسسقلییو دوای ناوەراست سپی دەریایكم٢. ٩٢٥١ رووبرەكـــی ســـردینیا.رۆژئاوا بۆ رۆژھتوە ی لكژییدرباكوورەو ل ١٠٠ كم پانییكی ٢٤٠كمكشتوكای ١٠,٨١ زەوی ل باشوور بۆ .ییمیشھ باخی ٤,٣٢ رەزو .وەرزییل لوتك برزترین .١٧٪ دارســـتان لـــگرما پلی ١٩٥٣م. تروودۆســـ چیایدا زســـتان ل ٣٨ پل دەگات ھاوینان ل

.٥ كمترینی

بۆ گشـــتكم ھبوو نیازی بوو دەمكپای زتر ئوەی بم ،یـــودوورگئســـرەتای ل بـــوو، ك خام پوەنـــامماوەی رابردوو بۆ پنجاكانی ســـدەیدارستاندا بای ل پیمانگای دووساڵوتۆتوكستازانكۆیئندبووی،كخوتـــروودوس. چیای نو دارســـتانكانیل ئمســـاڵ یكی ١١ی مانگـــی رۆژییكجار بفركی ك زوودا، بیانییكیگشـــت دەستی دەباری برلین زۆر لھوایدا و كش لو ھرچند پكـــرد.سفرەكمان ك دایگرتبووم، سامكراســـتیدا وێ. لیان دواك بن رەنگبم لبر دوا كوت، سعاتك نیو بۆب ختشـــ ل كۆكوە بوو، تـــا فئـــبكنوە. پاك شلمنی كرەستیكیدواتریش ( نورنبگ شاری بۆ سرەتا) شـــاری فۆكخانـــی یكســـر بـــۆگیشـــتین كـــ پافـــۆس)ی قوبرســـی.نیوەڕۆ بوو، فۆكوانك دوای ئوەیبۆ كشـــی ب گشـــتكی خوازیـــاریكـــ كردینـــوە، كردیـــن ئاگاداریشـــیھمان ل .(١٩ )ی پلی گرما ئســـتارگای ل -٦ بـــوو! برلینیش لـــ كاتدانزیكی كـــ ھۆتل، بـــۆ فرۆكخانـــوەپاســـكش خایاند لناو نیو ســـعاتیدەكرد، تـــواو بھاركی ســـتت بـــھتیشـــكی پرتكان و ھـــورە بچـــووكپانتایكی پندەگیرا.كسكایی رۆژیانھوای شداری فراوانی داگیركردبوو،وا و سییكانی و لوت قوڕگ دەریاش

دەكردی.دایكبوونی نی لو شـــو ناوچ پافۆسئوینی و جوانی خـــوای ( ئفرۆدیـــت)مكـــۆی پافـــۆس یۆنانییـــ كۆنـــكان.بـــ یـــناوچ ئـــو شـــونوارەكان.شـــونواری بربـــو شـــوەیكیو شـــقام تنیشـــت لـــ كـــ ،دایـــتئاســـانی بـــ گشـــتیار گۆڕەپانـــكان،بدی جیاجیـــا چندیـــن شـــونواریشـــارە ئم تكـــای ر بۆیـــدەكا. ھـــسر (یۆنیســـكۆ)ی لالین ركخراویكتلۆگی ل نتوەیكگرتوەكانوە بشـــایانی وەرگیراوە. جیھانی كلتووریدەوروبرەكـــی شـــارەو گوتنـــ لـــوگـــۆڕی تـــالرو و كۆشـــك چندیـــن و پرســـتگای ئفرۆدیت و پاشـــایكانشـــانۆی پاشـــماوەی چندین ھروەھاھاتنـــی دوای لخۆدەگـــرێ. رۆمانـــی بدەیان یو دوورگئ مسیحیتیشبۆ(مزار) چاكی و ئایینی شونی كلسو

.یھ سرنجاكشی و قشنگو مژوویـــی شـــاركی پافـــۆس تنھـــال بندەرە ككی بكو ،ی نییكشتوكائمش وای قوبرس. ھرە جوانكانیتبب ئـــوەی كـــردووەو بۆتـــ ھـــۆیگشـــتیاری شـــاركی كۆســـمۆپۆلیتیماوەی بۆ زوودا سردەمی ل ناسراو.ئو وەك پایتختی ٦٠٠ســـاڵ پافـــۆس

بوو. بناوبانگ یدوورگسفاری جب

شـــتگ ئـــو یكـــ لـــ برنامكانـــیبوو،( جـــب ب ســـفركی كۆمبرووبـــارو دۆڵ بنـــاو ستیشـــن)ئو ودارســـتانكانی چیای تروودۆس.مـــئ بـــوو. بارانـــاوی رۆژە رۆژكـــیل جبكی بوویـــن گشـــتیار كۆمكبوون، ئمـــان ھموویان دا ستشـــنر، كشـــۆف كابـــرای جگـــ لـــ مـــن وناڕەحت زۆر ئمانكان بوو. قوبرسیبـــم .باراناوییـــ رۆژە بـــوون، بـــوبســـنور كامرانییكی شـــۆفرەكمانمنیش راستیدا ل دەبیندرا. ئدگاریدا لنبووم، ســـغت وایھ و بم كششـــۆفرەكمان ناســـین یكتـــر دوای میشائیل، ناوم میكائیل، یان من گوتی:گوتم منیش بانگـــم دەكـــن. میشـــ بمیخائیل دەن میشـــائیل ب مئ لالیزانی كـــ .یـــی میخو كورتكراوەكـــزوو كوردســـتانم خكـــی كـــوردم وبم پرســـی: تۆش دۆســـت. بوویـــن بگوتم وەمدا ل بووی؟ ناڕەحت باران.باران ل حزم زۆر من چونك نخر،بۆی م میخم بتر بز بوو خریكناخۆش پتان تكای گوتی: تواوكردم.باران لسر مئ چونك ،باران كبندووچاری ند ســـاوە چدەژیـــن، ئـــدەب وابوا بووین، گر ســـای وشكبھنین. بۆ یۆنانوە ل تانكران ئـــاو بئمی یكسر پبكین، بوای ئوەیتماشـــاكن، گوتی و بنداوك برد بۆبتاڵ ریكخ بارانی ب ل بنداوە ئو

.دەبیشتینگ دووركوتینوە، ئاوەدانی لقیـــرو چوڕژیـــان دۆـــك رـــگاكانتســـك دەھات تا لمش مـــا، جگـــندەبوو. زتـــر مترســـی دەبوونـــوەویك لـــ دوو ئۆتۆمبیـــل محـــاڵ بـــووبھۆی بۆن. ل ھورازكدا پیدا كاتدابوو، داڕمـــا پارچشـــاخك بارانـــوەل بوو خریـــك رگایكـــی گرتبـــوو.پشـــیمان كشـــتگ بردەوامبوونـــیل قۆی كـــرد پشـــنیازم بم ببنوە،بكین. وا كگایوەیربۆ ئ ھماینماوەیكی و بۆ مقۆیكی كـــورت دوایڕماوەك شـــاخ بردو كم توانیمـــان

.كدۆ رووباری ناو دەینفربـــ دی جاركـــی ســـركوتن دوای نو دیمنی دگیری رمدا لكی نونش

زۆریان زۆربی ك دارودرەخت، ل پبووینوە. شـــۆر بـــوون، ھر ســـوزكورت پچكی ل بردەواموە بارانیشســـر وتینك یكســـر دا و نبیندراولگڵ ھســـتت دەكرد ـــك، كرووباربرەوزیاد ئاوەكـــی بارین ئـــو بارانپردكـــی رووبارەكـــ بوونـــ. لســـرئمبری ئوبـــرو ھبوو پیادە كۆنـــیل دەبســـتوە. بیكـــوە ئاوەكـــیكلئۆتۆمب ل و پڕینوە رووبارەكـــندا ئوەی بواری باران بم دابزین،،بن میخ بیـــن، تنھا زۆر لـــدەرەوەدەگوت و گۆرانی باران ك ل خۆشـــیئو دەیگوت میخـــ دەكرد. سماشـــیدروســـت ھڤدەھم ســـدەی پردە لو لكار ساغ ھر ھشتا كراوە. پردەك

بوو. پارزراویش نكوتبووبم كوتینوە، بســـر دی جاركی

بتایبتیدیوی ترسناكتربوو، كگایرو پ قـــووڵ دۆكی كـــ ،كـــالی دۆوەك شوندا ھندێ ل بوو. دارســـتانبناو ناو وابـــوو. شـــاخاوی دیواركیدەدی، كانیمـــان كگایر ل تنیشـــتیبۆ شـــرەیان حـــوزو بـــم دیـــواروجوانیان ھبوون. كرابوون، شوەیكیگشـــتیاران ئاویان ھاوینـــدا ل كاتـــی

لدەخواردەوە.ھوركی یشتینگ سركوتندا لگڵنشـــو لوتكو كـــن، كـــداری چشـــھروەھـــا شـــاردبۆوە، برزاییكانـــیقیرتاوكـــراو دووڕیانكـــی یشـــتینگیشـــتینگ كـــورت ماوەیكـــی دوای باران لبر لپب و دابزین گوندك.بۆمان ئو چشتخانی كوتای خۆمانبخۆین. ل نیوەڕۆی نانی دیاریكرابـــووگرماش بردەوامـــ و پلكانی بـــارانراوردكـــردن لبب ،نزمیدایـــ زۆر لـــئرەو گوتـــی میخ شـــاری (پافـــۆس).شرابیان چاكترین دیكش شـــونكینزیكتریـــن كشـــتخانچ لـــ .یـــھنیشانكرد. دەست كسۆب ل كورسیمیان سورییكان سۆبای وەك كسۆبدەكرد. كاری نوت ب بوو ئرانییكانببیر دەھاتوە. گرموگوڕالیخۆمانشراب دانیشـــتین. میخ پكوە من ودوو و نانخواردن نزیكی خواردنـــوەل حزی زۆر میخـــ ســـعاتی خایاند.یك ل ئو بم من، وەك بوو شرابلو چونك نخـــواردوە، پـــك زتـــریشـــراب بخواتوە. ناب وت شـــۆفرباســـ شـــایانی كردینوە. زتر نزیكیبن: كردبوون فرم ھدان پك كاتیكوردو ســـر ھاتین كات بم نـــۆش!قوبرس وتورككانی قوبرس كشـــیقوبرس باكووری بشی داگیركردنی وھروەھا .١٩٧٤ لـــ توركوە لالیـــنپ.ك.ك، و توركیا ل كورد شۆڕشـــیزوو زوو كرد. ئاشـــناتر میخی من ونۆش. : دەیگوت ھـــدەداو ئاوی پكیھردووكمان كوردســـتان. بژی دواییكوردو قوبرسییكان تورك بۆ دژایتی

دەگرتینوە. یكیھموویـــان ھـــر ئـــوێ، دھاتكانـــیدابینكراوە، بۆ تواویان خزمتگوزارینابینی جیاوازییـــك ھیـــچ لبـــر ئوەھرچند شـــارەكان. گڕەككی لگڵرازی گوندەكانیان ب ئوش گنجانیشـــارەكان. بۆی بۆ دەكن كۆچ نیـــن وگوندەكان دانیشتوانی زۆربی دەبینینالی وەك پیـــرن. و خكـــی بتمـــنتایبتـــی كوردســـتان بـــ خۆمـــان لـــتریكان رەزی شـــاخاوییكان ناوچـــڕەب برچاویـــان ژمارەیكـــی

جگ كاتكـــدا ترێ ل ئـــوە كرابـــوون.ل سركی و شـــربت و ل باســـوقگرنگی سرچاوەیكی دروستدەكرێ،

.رابسازیشپیشل تا بووین، بـــردەوام لســـركوتنو دەبارێ بینی بفرمـــان جیاتـــی بارانكردبوو. میخ ســـپی ھندێ شـــونییھ وا ســـای برزاییكان ل دەیگوتتوەش دەبئ دەبـــارێ، زۆر بفركیلو خلیسكان وەرزشـــی ئوەی ماییپشوویكی بڕوە بچ. دوای نانشوبرینترو خۆشترو كگایر بم درژ،دوا یشتبووینگن ھشتا بوو. قیرتاوك المان دا، (kykko) دری بۆ برزاییبوو(١١٦٠م). شونكی برزو دگیر لپارچیكـــی دەرەوە لـــ بینایكـــیژوورو لناوەوە بوو. نایاب بیناسازیب ساپیتكانی دیوارو ل ھر ھۆكانی

پیاوانی و پیاوچاكان نیگاری و نخـــشلوەجگئ ئایینیمسیحیترازابۆوە،ئیقوونو ) بدەیان مریم. و مسیحو كتـــب و زەنـــگ و مۆمـــدان و تابلـــۆل تركردبـــوون. ونـــ) ژوورەكانـــیئفسوناوی دیمنكی ل گرتدا ھندێ١١٠٠ ز. ســـای رە لو دئ دەچوون.ك درە، دەومندترین كراوە. دروستبناوی یقونئ بناوبانگترین خاوەنیگۆڕی ئوێ نزیك ل ھر .(Marien)یكمین ســـیم قشـــ مكاریۆســـیئوەی .یلـ قوبرسی كۆماری سرۆكرەكد نـــاو ر لھ ،ـــی باســـكردنجمـــژوو، كـــ ،تیدایـــ مۆزەخانیكـــی

خۆ دەگرێ. ب لكت كلتورو تابلۆ وك كردینـــوە، میخـــ لوێ ئـــاگاداریبناوی یھ دیك دركی نزیكان لودر ك بـــ برزترین (تروودیتیســـا)،پیرۆزی پشتنكی (١٣٠٠م)، ناســـراوەلی،كژنانینزۆكلبرپشتیدەنن،بداخوە بم ،بب ئوەی مندایان بۆن بكین. سردانی ناتوانین كۆمڵ بئمش كرد، ن باسی ھۆكارەكی میخخاوەنی لوەش جگ لكرد. پرسیارمان،یتر گوشـــینی ئامری بناوبانگترینپاك دەكرێ. دروست پ ك شـــرابیكسایكل ناوەوەی دەرەوەو وخاونیشكۆی و ھیبت و گرنگیدان شـــایتی

دەدا. نیشان خۆیبچووك بنداوی چند بۆ گڕان دوایكنار رووبار، و جۆر می ھو تافگـــئـــارام گوندكـــی بـــۆ شـــۆڕبووینوەدەورەكی ھرچوار ك ،(Omodos)پرتقاڵ ھنجیرو و تـــرێ رەزو باخـــیپیر، ب قســـی پیاوكی بوون. و...ھتدبۆ دا، ك ھوكـــی ســـركوتووانیلبكین، شیرنمنی و شراب ئوەی)رابچاكترینشمرابیئدەیگوتشقوبرس، ل ھر نك ماریۆن)، شرابیســـپی ھموو حوزی دەریای ل بكو

ناوەڕاست.ئفرۆدیت گرماوی

لـــو كـــكی ئفرۆدیـــت، گرمـــاوی ل خـــۆی ئفرۆدیـــت ی، كـــنانشـــوبـــۆ وای راســـتیدا لـــ شووشـــتووە. تالركـــی رماوەكـــگ دەچـــووم، كـــكرد، تماشام كات كچی ،ب قشنگدەچوو، الی خۆمـــان لـــ بن ســـولكیســـوالوك وەك لبرزاییكوە ك ئاوحوزیـــك پـــك دەڕژتـــ خـــوارەوەودەھن. لوێتووشیخزانكی ئمانچاوەڕوانی من دەزانن گوتن: پم بوومدەكرد، قشـــنگم یكجار حمامكـــیل پیاوەك .فرۆدیت بـــئ ك شـــایانیتۆ ھـــر وەك وەمـــدا گوتـــی: منیـــش

ل دەكرد،، دیكـــم چاوەڕوانی شـــتكیب و دووركوتـــوە ژن و منداكانـــینم بیھب بـــوو، بردەوام ئســـپاییكچ، ك جوانتریـــن خۆت پـــش چـــاویفســـانئ وەك ،بھ خوایی ســـیفتیب خوای ئوینیش یۆنانییكان دەن،دەور لـــ شـــنگی و و بدەیان شـــۆخبئاو ھموویـــان ھـــر بـــ ب رووتیئیرۆتیكانی دیمنكی چ بشۆن، خۆیانرەزامندیم ســـری خندەوە ب !یھیھ دارســـتانك لوێ ھر بۆ لقاند.یككی دیكش ئفرۆدیـــت و بنـــاوی

ئدۆنیس. بناویDionysos.) پاشـــاكان كۆشـــكیئندازەیكـــی (Theseus.Aionسترجب تدا پشـــكوتووی یكجارگرنـــگ بالمـــوە زۆر بـــووە. ئـــوەیچوار قویـــی لـــ كـــ بـــوو. ئـــاوەڕۆ،ب ئاو راكشـــانی دوایی دەبوو، متـــردابشـــكردنی بسر كونج و شـــوەیدیكی شتكی كۆشككان. بشـــكانیسرنجراكشزەمینیژووروھۆكانونو ك رازابۆوە، مۆزاییك ب ك بوو،كۆنكانی فســـانئ بـــاس و خواســـیزتر دوای زۆربیان بوون. گریگكانرەنگ و ســـاڵ ھشـــتا لـــ دوو ھـــزارناكرێ وەكخۆیمابۆوە. شوەیانھرالرانت ئو مرمڕەكانی دینگ باسیرەنگینی وەســـتاو دەســـتی ك نكین،

بوو. دیار پیكرتاشكانی پوەپیادە گڕانی

گشـــتكی برنام وابوو دی رۆژكیل ســـوڕان بكیـــن، گڕان و پیادەیـــیدوورگی نیـــوە دۆڵ و برزاییكانـــیكـــ یـــناوچ ئـــو .(Akamas)گچن، زۆربـــی كلـــس و شـــاخكانیئاســـا دیوار خرەندی و دۆڵ چندیـــنبرز ٣٠م ھندكیان ك دەگرێ، خۆ لب دارســـتان كمـــوو ناوچدەبـــن. ھب داپۆشـــراوە. گۆڵ و گیـــاو و دەوەنبناریبرزاییكانیانبردین. ئۆتۆمبیلتاویستپ ك ئاگاداریانكردین، زوو ھرخۆمان ژەمـــك لگڵ ئـــاو وخواردنیشـــتخانچ و ئاوەدانی چونك بھنین،و نیوی ســـعات پنج كڕانگ .نییـــباســـی وردی ب ربرەكمان خایاند.داخكانی و شـــاخ ناوی و خاك جۆریزانیارییكیتواویھبوو دەكردین. بۆئو و گوكانی و دار رووەك لســـرو ھورازو ناوچی. بناو چندین دۆڵلـــگم چندیـــن نشـــودا رۆیشـــتین.ربرەكمـــان دیـــت. مـــڕ و بزنمـــانب ك ،یكمان ھجـــۆرە بزن دەیگوت:زیان زۆر بزنـــی دیمشـــقی ناســـراوە،دارەكان. بتایبتی دەدا، ل سروشـــتك وشك داین، نیشـــان نموونی چندخۆمان بزنی الی ل و بزنانئـــ بوون.بـــوون. مـــرەز برزتـــرن. زۆربیـــانلبر جگای سرسورمان بوو، ئوەیمن بوون. ڕەب ب شوانی مگلكانكچی كوین، ئاژەی وامزانی ســـرەتاشوانی ب پی گوتم لبر ربرەكمانلرە بكو و ن مای، كیوین ن وانـــئترســـی دیار بوو برەال. دەین پیانفوتانیاننبوو،چونكلقوبرس،وەك،نیی گورگ ئاگاداری كردین رەكبرئو دەرەقتی ئویش ،یھ روی تنیابرخكان كارو تنیا ،نای بزانان مڕودەیانپارزن. دایككانیان ئویش ،بنو كارەكان تاك ب كۆ برخ دەماندیت ب

دەلوەڕان. پكوە دایكیان لگڵب تتایب بحســـاب ك دی، ئاژەكیكاتكدا لـــ ،كیویی یوانـــقوبـــرس، ح

كوردســـتان ئاژەناســـان ب گوـــرەیقرم و بالقـــان قۆقاس و و بـــ تایبتـــی

بربون. لـی رژە ب بگشتیكو قاسپی

كو قاسپ قاسپی دەنگی م لگو پ لكوردســـتانم ســـیر بوو بوو بالموەك ،رەكبر گیاندە خۆم بیر ھاتوە.ك كرد، باسی دەڕۆیشـــت. ل پشوەقســـان لو .یھ باندە جۆرە چندینل بانـــدە دوو نزیكمـــان دابوویـــن لـــیان كوە یان گوتم ئـــوە فكیـــان دا،ئمانی ب كوەكم بگومان .سوسكپ چی سوســـك كچی نمزانی گوت،ك یۆنانی، ب گوت ناوكی ئو دەـــن.ل ئو ناوە گوتی ل شوشـــكا دەچوو.قوبرس ل باس شایانی .نزیك كوردی١١٥یان ل ك ،یھ باندە ٣٦٥ جـــۆرە

دەبن. كورك كدوورگنرگز بۆنی

سروشتیمان رووەكی و گوڵ دەیان بوەك قوبـــرس، زســـتانی بینـــی. دیارەئو .خۆمان بـــی الی تـــڕو بھاریبارین،ل مانگی بـــاران بھـــارە لگـــڵناوەڕاســـتی پدەكا، تا ١١ەوە دەســـتبۆ پشوو دەوەنك نزیك ل مانگی پنج.نان بـــدەم دانیشـــتبووین، وەرگرتـــنبھر كرد. خواردنـــوە بۆنی نرگـــزمئاســـواری گڕام خۆم دەوری چـــوارنرگزیش بۆنی دۆزییـــوە. ن نرگـــزمسیری ركوت كردبووم. ب پ لوتیكرد، خۆمانـــم ئـــو دەوەنـــی نزیـــكبچووك گ دڕكاوی بوی رووەككیگوكـــی مۆرتـــك بـــوو، وەك گـــیوەك پڕی پڕەكانی گرتبـــوو زەردیبم وابوو، خۆمان نرگزی نـــاوەوەیكردەوەو لم كات سپییكانی. پڕە بل پرســـیم كرد. نرگزم بۆنی كرد بۆنمنرگزەوە ب پوەندی گر ربرەكمانبم وەمـــی داموە، ب نخر بھب گورەی ،یـــھ جۆریان گوتی ســـدەكرنـــوە، جیـــا گـــكان رەنگـــی نیســـان مانگـــی لـــ بۆنخۆشـــتریانگیكی رەنگـــی كـــ گـــوڵ دەگرێ، ١٨٠٠ قوبرس نزیكـــی ل .زەیتونییـــ

.یھ گوڵ جۆرزۆر دەدەوام كابرای ربـــر من لگڵومسلكیمان كوردســـتان و باســـیسروشـــتی باســـی دەكـــرد. ھروەھـــایۆنان ك بوەنـــا دانی كوردســـتانیش.ب تایبتی كـــردووە، كورد ل غـــدریلـــ ھبـــووە دەســـتی پ.ك.ك و ئـــوئوەی ب ئۆجـــالن، بدوع گرتنـــیبرژەوەندییكیھبیاندەسكوتكی

.ب تداگوتی رەكبر و ھنا ھوری ئاسماندامنی ل كـــلن، وا ئۆتۆمببكـــ لپپت پرسیم دەكا. چاوەڕمان گردە ئوھور گوتی ئوە دەبـــارێ. باران وایـــبم من گوتم .خۆ بكـــو تۆزو نییچند رەشـــ، گوتی: ئـــوە ھوركـــیباكووری بیابانی ل خۆڵ تۆزو كسادەبارێ، قوبـــرس بســـر ئفریقیـــاوەجاران سا جارك ل مانگی پنج بوو،دوو ســـ جار. ھموو مانگك ئســـتازۆربی چونك ،رەش بۆی رەنگكی

گرتووە. خۆ ل كبریتیكلتـــورو ك پارچـــیـــ قوبـــرس، كـــل درین ســـدان كالوەی ب مژووە،كۆنی تـــالری دەیان بـــ خـــۆ دەگرێ،یك گشـــتكی ب ھرگیز پارزراوە،نووسیوم ئوەی ،ناب تواو ھفتییئومدی بـــ خروارك، لـــ كمشـــت

پزتر. ب زانیاری و دی گشتكی

بدرخانل دوای خۆی چند خۆش مرۆڤخكی و بجبھت سروەرییكوەك چونك بكن. باسی باش ب

دەت: شاعیر قادری حاجیسبرو تاوە ژیان میسلیناوە". ھر بمنن ئوەی

ھناری ئحمد زاھیر مامۆستا مامۆستا شارەزاو لو بوو یككماوەیكی كــ ــی ــان ــی ــروەردەی پب ــكــی ــ ــــــــــژ خــزمــت دوورودرــجــواری ب پشكش ـــدازەی ـــن ئـــردووە، ك ـــــروەردەو فــــركــردن پلرەدا ئمش خۆیتی ھقی بۆیدرك بچند و لبگرین رــزیبۆ كۆچكردن خواحافیزی لبكین-٥ شــــوی ــكــی، ــی ــای ــاھــت ھــتدگورە وەخت ٢٠١٠/٤/٦ درەنگكوت و لدان ل ئومدەكی ل پھمیشیی. دنیای بۆ ھفی گیانیھناری ئحمد زاھیر مامۆستا كــۆچــی كــردو لــ شـــاری ھــولــــرشارەكی گوزرایوە ترمكشیشھیدان گــۆڕســتــانــی لــ حــاجــی

سپردرا. بخاكوتك دیك خمكی جــۆرە بــم

سرخمكانیحاجی.

یاسای وەیئ لرەدا گرنگ ئمیدەبت، ھرواش ھروابووەو ژیانھیچكسكناتوانتپشبیاسای

بگرت!!!. مرگفرامۆشیمان كــ ئــمــی تنھا دان و خــــــۆڕاگــــــری دەداتــــــــــو كسوكار و خزم بخۆداگرتنی

دۆستانیخوالخۆشبووە.ــوە، ــان ــدرخ ب بــنــاوی دەزگــــایخــۆمــان پـــرســـو ســـرەخـــۆشـــیبتایبتی و بنماكیان ئاراستیدەكین، بھیوای "سنوور"ی كوڕیبنماكیان ناخۆشی دوا ئــوە

بت

ئحمد ھناری مامۆستا زاھیرلكردین مائاوایی

كۆی كردینوە تورك دەوتی و شراب و باران ... میخ و قوبرس من لت

ـــش

گ

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

8

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

توافوقی عراق كوردی كۆكردەوە

لیســـت ھمـــوو ســـرەنجام كوردستانییكان بیكرگرتوو و كۆمڵ و گۆڕانیشوە، لكۆبوونوەیكدا لگڵ سرۆكی ھرم، ھم بۆ پكردنوەی ئـــو كلنـــی، كـــ لكركـــووك و ناوچدابـــاوەكان دابوویـــان و زیاتـــر ل١٥٢ ھزار دەنگی كورد بفۆچوو كھـــر یكیـــان پاســـاوكیان بـــۆی ھی، ھم لپناو پاســـاو ھنانوە بۆ ھوادارەكانیان كپرسیاریان لبارەیوە لمســـلی ھـــر ئیـــدی دەكـــرد، ساختكارییوە بگرە، تادەگات نانبین و یاســـاغ كردنی سیاسیت، بۆی ئو كۆبوونوەی ناچاری كردن بچن ژر ركفی ئوەی بیكدەنگی بچن جنگی پارلمانی عاقوە، چونك دەیانزانی لنو جنگی نوان عالوی و عمار و مالیكی و سدر بزر دەبن، ئیدی قبوڵ كردنی پۆســـتی سرۆك كۆمار بۆ مام جالل، ك پشتر پی قایل ندەبوون، گوایـــ لبرامبـــر چنـــد مرجكـــی كـــم و نالۆژیكی قبوڵ كـــراوە، بم راســـتییكی ئوەی كھموو الیك تگیشتن لوەی، ك لو پۆست زیاتر مشتوم وەی كرئكورد، ھت بنادرلنوان لیســـت شیعی و ســـوننكاندا لسر پۆستی سرۆك وەزیرانی عراق ك نـــاوی كـــورد ندەھات، باشـــترین پنتك بوو بۆ ئوەی چیتر پشـــنیاری پۆســـتی تر نكـــن، تادەگاتـــ ئوەی ھزە دەرەكییكان بھموو لیستكانی كوردســـتانیان گوتبـــوو، عـــراق ھر ھمان عراقی جـــاران دەبت و داوای

پۆستی تر مكن. كھمـــوو لھبژاردنـــكان بـــر ترســـناكیان پتایكـــی لیســـتكان تووشـــی كـــورد كـــرد، گوای لیســـتی كـــراوە موژدەیكـــی نوـــی پیـــ بـــۆ گۆڕینی سیستمی توافوقی لعاق و كوردستان، نك ھروەھا دەرنچوو، بپچوانوە عاقـــی گرایوە خای سفر، ئویش بكارھنانوەی سیستمی توافوقی چ لكوردستان و چ لعاق، ھرچـــی ئـــوەی كلعاقـــ، دەبوو بپی یاساك لیســـتی براوە حكومت و یاسایك ئچی ندروست بكات، كلبرچـــاو نگیرا، بكـــو جاركی تر گوایك كدەرەوەی دەنگدانـــی خلبشـــدارییكی راســـتوخۆی خـــك بوو لسیاست، سیســـتمی توافوقی بكارھـــات و ئســـتا ھیـــچ لیســـتك لبراوەكان ناتوانـــ بتنھا حكومت نادیموكراسی م سیستمت، ئنكبھپكاریگری خست سر كوردستانیش، ھرئوەی كپشـــتر ئوانی بناوی و دەكـــرد قســـیان ئۆپۆزســـیۆنوە لدەرەنجامكان و چۆنیتی دروســـت كردنی حكومت رازی نبوون، ئستا ئیتـــر ببینینی ئو دیمنی خوراووی عراق، ئـــو دەنگۆی نك ھـــر نما، بكو كۆپیكشی قبوڵ كرا، ئمش بشـــك لـــو توافوقی كـــ كوردی

ركخستوە. رۆژانـــت كب و دەنگۆیانـــی ئـــپبدەیبیســـین لئنجامی گفتوگۆی نوان لیســـت براوەكانـــی عـــراق، حكومت تاچـــوار مانگی تریش پكنایت، یكم لبر ئوەی كھشتا توافوق لسر بشـــداری كردنـــی لیســـت بـــراوەكان نكـــراوە، دووەم لبر ئوەی مالیكی ناتوان وابئاســـانی ئو خرجیانی، ییدا ھككابینل كنـــد ســـاچ ك شو كش ئملی بكات، جگسفیتھواســـراوانی لنـــوان حكومتـــی ناوەندی و كوردســـتان ھی لســـر كركوك و ناوچ داباوەكان و نوت و پشـــمرگ و بودج، نازانرێ چۆن مامی لتك بكن، چونك دەركوت كـــوردەكان ناتوانن بدەنگ كركووك بخنـــوە ســـر ھرمی كوردســـتان و مـــادەی ١٤٠ جبجـــ بكـــن، ئم رەبزە بۆ عھكی بكارت یوتدەركشـــیع و ســـوننكانیش ك كركووك دەب وەكو عاق بچووككی جاران بمنتوە، بـــم بھرحاڵ توافوقی سیاســـی كوردەكانی ناچـــار كرد بو واقیع رازیبن، ھبـــت بۆ ئمریكا و وتانی دراوســـی شـــیع مزھب و ســـونن مزھبیش دەركـــوت، كورد بتوان ك ،ترســـیدارە نییزە مو ھئ كان البدات، بۆیسیاسیی شـــھاوكلجاركی تر توافوقیـــان بعرەبكان

كرد، تاكو كوردەكانی پ كۆبكنوە.

ستراتیژ

سمكۆ محمد

رۆژی ٢٣ ی نۆڤمبه ری سای ١٩٩٣ * رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ)

ی ژماره ٢٤٩ ده رچوو.رۆژی ٢٤ ی نۆڤمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ) ی ژماره ٢٥٠ ده رچوو.

* رۆژنامه ی (نیشتیمان) ی ژماره ٣ به ١٠ الپه ڕه ده رچوو.

* سلمان دیمیریل له بروکسله وه وتی: ئمــــه ھه رگیز قبووڵ ناکه ین جارکی تر کــــورده کان ئاواره بن،

کار ده که ین ناوچه که ئارام بت.* یه کــــه م کاروانــــی ئارد گه یشــــته ئــــه و بیــــاره ھه ولــــر، شــــاری ئازووقه یــــه بــــه خرایــــی بــــت تا زستان نه ھاتووه و به فر رگاکانی نه گرتــــووه ، قســــه که ری نه تــــه وه یه کگرتــــووه کان له به غدا رایگه یاند کــــه وا ئــــه و کۆمه کــــه دوو مانــــگ

دواکه وتبوو.* بــــه کــــۆی ده نــــگ ئه نجومه نــــی ســــه ر گه مارۆیه کــــه ی ئاســــایش عــــراق نوێ ده که نه وه ، ســــه رۆکی ئه نجومه نه کــــه به تونــــدی وه می تاریــــق عه زیــــزی دایــــه وه ، کــــه وا ئه وان به رپرس نین لــــه وه ی گه لی عــــراق ره وشــــی خراپــــه ، ئــــه وان خۆیان سامانه که یان له بن ده ستی ده سته یه ک ئه فســــه ره کانی خۆیان دانــــاوه و کۆمه کی خه که کــــه ی تر ناکــــه ن. ســــه باره ت به ھه گرتنــــی گه مارۆیه که ش وتبووی، حکومه تی بیاره کانــــی ھشــــتا عــــراق

ئاگربه ستی جبه ج نه کردووه .* رۆژنامه ی (رگای کوردستان)

ژماره یه کی نوی ده رچوو.* رۆژنامه ی (یه کگرتن) ی ژماره

٣ ده رچوو.رۆژی ٢٥ ی نۆڤمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ) ی ژماره ٢٥١ ده رچوو.

* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ) ی ژمــــاره ٦ بــــه زمانــــی ئینگلیزی

ده رچوو.* رۆژنامــــه ی (خه بــــات) ی ژماره

٦٤٨ به زمانی عه ره بی ده رچوو.* به فــــر ده بارــــت، کاره بــــا نییــــه ، به رده وام بارانه ، نرخی یه ک گالۆن نــــه وت به ٤٥ دیناره ، به نزینیش به

٤٣ دیناره .گۆڤــــاری نوــــى ژماره یه کــــی *

(الثقافة الجدیدة) ده رچوو.رۆژی ٢٦ ی نۆڤمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ) ی ژماره ٢٥٢ ده رچوو.

* ئیمشه و نارنجۆکک له ته نیشت به نزینخانه ی شۆڕش ده ته قته وه .

* ئاژانسه کان باسی تیرۆرکردنی کوردیــــان رۆژنامه نووســــکی (نامیــــق به نــــاوی دیاربکــــر لــــه ته نه ره که چی) ده کــــرد، ھه واه کان وتیان ئــــه وه ١٢ رۆژنامه نووســــی

کورده له تورکیا تیرۆر بکرت.* رۆژنامه ی (ھه رم) ی وه زاره تی ســــفری ژمــــاره رۆشــــنبیری

ده رچوو.رۆژی ٢٧ ی نۆڤمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ) ی ژماره ٢٥٣ ده رچوو.

رۆژی ٢٨ ی نۆڤمبه ری سای ١٩٩٢* ئیمــــۆ ٣٠ وه کیلی ســــوته مه نی نه وتیان وه رگرت، ھــــه ر خزانک بی ١٠٠ لیتر نه وت له و وه کیالنه

وه رده گرن.رۆژی ٢٩ ی نۆڤمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردستانی نوێ) ی ژماره ٢٥٤ ده رچوو. له و ژماره یه دا

بابه تکی کورتم بوبوویته وه .* رۆژنامــــه ی (ئای ئــــازادی) ی

ژماره ٥٠ ده رچوو.رۆژی ٣٠ ی نۆڤمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ) ی ژماره ٢٥٥ ده رچوو.

* رۆژنامه ی (االتحاد) ی ژماره ٥ ده رچوو.

مینــــی چه نــــد ھه ولــــر لــــه *بارھه گره کانــــی بــــه پالســــتیکی نه تــــه وه ئازووخه کانــــی ھنانــــی نرابوون، ســــلک یه کگرتووه کان لــــه و مینانه ته قینه وه ، ئــــه و ھه واه له ھه موو ئاژانســــه کان ئامــــاژه ی

پدرابوو.وزه ی گشــــتی به ڕوه بــــه ری *عراقــــی حکومه تــــی کاره بــــای نه بوونــــی ھــــۆکاری وتبــــووی کاره بای له ناوچه ی کورده کان بۆ ئــــه وه ده گایه وه ، که وا چه کــــداره کــــورده کان ھه موو عامــــووده کان و مه حه ویله کانیــــان دزیــــوه ، بۆیه کاره بایــــان نییه ، ئمه لــــه نه بوونی

کاره بای ئه وان به رپرس نین.رۆژی ١ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ) ی ژماره ٢٥٦ ده رچوو.

* رۆژنامه ی (رگای کوردستان) ی ژماره ٣٤ ده رچوو.

* کاره بای ھه ولر زۆر خراپه ، که کاره باش دتــــه وه ، له به ر ئــــه وه ی لۆدیــــان زۆره زوو مه حه ویلــــه کان وزه ی که مــــی له بــــه ر ده ته قــــن، کاره بــــاش ئــــاو که مه و خه که کــــه له به ر ب کاره بایی و ب ئاوی زۆر په ریشــــانن. رۆژانــــه ش وه کیله کان به شــــه نه وتی خۆیــــان وه رده گرن، گالۆنــــی نــــه وت بــــه ٣٠ دینــــاره و به نزیــــن بــــه ٤٣ دینــــاره و کیلۆی شــــه کر بــــه ٩ دینــــاره ، ئاشــــه کانی گه نم لکــــردن زۆر قه ره باغــــه ، له ئرانه وه خوارده مه نی زۆر ده گاته ئــــه وه کوردســــتان، بازاڕه کانــــی چه ند شه وه ته له ڤزونمان نه دیوه و

شار تاریکه .* ئیمشه و ته قه یان له باره گایه کی حزبی یه کگرتن کردبوو، ئه وانیش به ته قه وه میان داوه ته وه و زیانی

گیانی نه بوو.* یــــه ک قنینه غازم بــــه ١٦٠ دینار

کی.رۆژی ٢ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ) ی ژماره ٢٥٧ ده رچوو.

* رۆژنامــــه ی (خه بــــات) ی ژماره ٦٤٩ ده رچوو.

رۆژی ٣ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ)

ی ژماره ٢٥٨ ده رچوو.رۆژی ٤ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ) ی ژماره ٢٥٩ ده رچوو.

* ژماره یه کــــی نوــــی رۆژنامــــه ی (رگای کوردستان) ده رچوو.

(ــــوه رگ (په یامــــی گۆڤــــاری *ژمــــاره ی ١ و ٢ ی به چاپی جوان

و قه شه نگ ده رچوو.بــــۆ دانه وــــه گه یاندنــــی بــــۆ *جووتیاره کان گه وره ترین کاروانی دانه وه لــــه دیاربه کره وه بــــه ره و

کوردستان به ڕکه وت.* ده نگــــی ئیســــرائیل: کورده کانی پاکســــتان بــــۆ وه رگرتنــــی ڤیــــزا و گه یشــــتنیان بــــه وتانــــی ئه وروپا بــــۆ گه وره یــــان خۆپیشــــاندانکی نه تــــه وه ئۆفیســــه کانی بــــه رده م ســــازکردبوو، یه کگرتــــووه کان ژماره یــــان ده گه یشــــته ٥٠٠ که س، له وانه دوو ژنیــــان ھه ویان دابوو

خۆیان بسوتنن.رۆژی ٥ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (االتحاد) ی ژماره ٦ ده رچوو، لــــه و ژماره یه دا بابه تکم نووســــیبوو بــــه ناوی (لمــــاذا مات ابو شــــھاب البغــــدادی فــــي اربیل)

بوکرایه وه .* ئه وه دووه م رۆژه دوو کۆپته ری ره ش لــــه ھه ولــــر ده نیشــــنه وه و پاش ماوه یه ک ده گه ڕنه وه ، ھشتا نه زانراوه ئه و دوو کۆپته ره بۆچی

ده ھنه ھه ولر.* به نزیــــن گالۆنــــی به ٤٣ تــــا ٤٥

دیناره .

رۆژی ٦ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ)

ی ژماره ٢٦٠ ده رچوو.* رۆژنامــــه ی (ئای ئــــازادی) ی

ژماره ٥١ ده رچوو.* بی بی ســــی: حکومه تی ئه مریکا بــــۆ دابه شــــکردنی بیــــاری داوه دوو مرۆییــــه کان یارمه تییــــه نووســــینگه بکاته وه . ئه و ھه واــــه له رادیۆی قاھیره ش بوکرایه وه . دیاره سه ردانه که ی ئۆزال بۆ میسر په یوه ندی به کوردســــتانه وه ھه یه ،

بۆیه ئه و چرپه یه ھه یه .رۆژی ٧ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ) ی ژماره ٢٦١ ده رچوو.

* له ناو مزی تایبه تی پارزگاری دانــــراوه مینکــــی ھه ولــــر فه رمانبــــه ره کان ده دۆزرتــــه وه ، ھه موو بینایه که چۆڵ ده که ن، شه و له ته له ڤزونه کان پارزگار باســــی

ئه و مه سه له یه ی کرد.ده گه نــــه بارھه گــــره کان کــــه *شــــارۆچکه ی که ــــه ک (خه بــــات) چه ند مینکی لکنــــراو به و لۆریانه ده دۆزنــــه وه ، تیمی تایبــــه ت توانی

مه سه له که چاره سه ر بکه ن.لــــه عراقــــی ســــه ربازکی *ئورد نه وه و به جلی سه ربازییه وه خــــۆی ده گه ينتــــه ناو ســــنووری ئیســــرائیل، ســــه ربازه که وتبووی، ئوردنییــــه کان منیــــان ده گه ڕانده وه ناو عراق، منیش چاره م نه ما بمه ناو ئیسرائیل تا راده ستی حکومه تی عراقم نه که نه وه . ئیســــرائیلییه کان شــــه ڕه که ی کاتــــی لــــه ده ــــن که نداویــــش چه ند ســــه ربازی تری عراقی ھاتبوونه ناو وته که مان، ئمه ش به پی ئاره زووی خۆیانه وه ره وانه ی ئه و وتانه مان کردن که

ده یانویست.رۆژی ٨ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ) ی ژماره ٢٦٢ ده رچوو.

* رۆژنامه ی (رگای کوردستان) لــــه و ده رچــــوو. ٣٦ ژمــــاره ی ژماره یه د که ریــــم ئه حمه د ئه ندامی مه کته بی سیاســــی حزبی شیوعی عراقی نووسیبووی پویسته حزبی شیوعی کوردســــتان دامه زرنین، ئه وه ش بــــه ره زامه ندی ھاوڕیــــه عه ره به کانــــه وه ده بــــت، ئــــه وه ش مافی ره وای کورده کانه که حزبی چینــــی زه حمه تکــــش و کرکارانی چونکــــه ھه بــــت، ســــه ربه خۆیان ســــه رده مه که کاتی مافی چــــاره ی

خۆنووسینه .رۆژی ٩ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ) لــــه و ی ژمــــاره ٢٦٣ ده رچــــوو. ژماره یــــه دا و لــــه الپــــه ڕه ی دوایی

کورته نووسینکم بوکرایه وه .* رۆژنامــــه ی (خه بــــات) ی ژماره

٦٥٠ ده رچوو.* له گــــه ڵ ســــه رۆکی شــــاره وانی دانیشــــتم، وتی وه زیــــر بیاریداوه رۆژنامه ی ھه ولر به رده وام بت و

پشتیوانی ده کات.رۆژی ١٠ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ) ی ژماره ٢٦٤ ده رچوو.

* رۆژنامــــه ی (ھه رم) ی ژماره ی دووه می ده رچوو.

رۆژی ١١ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ)

ی ژماره ٢٦٥ ده رچوو.* گۆڤــــاری نووســــه ری کــــورد به به رگکــــی گــــه وره دوو ژمــــاره ی ســــ و چواره می بــــه ناوه رۆککی

ده وه مه نده وه ده رچوو.* له تورکیا کۆبونه وه ی نماینده ی ھزه کانی ھاوپه یمانان له گه ڵ تورکیا به رده وامه ، له و کۆبونه وه یه دا باس له وه ده که ن ھزه کان بۆ پشتیوانی و پاراســــتنی کورده کان له تورکیا

بمننه وه .رۆژی ١٢ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (االتحاد) ی ژماره ٧ ده رچوو.

* رۆژنامه ی (یه کگرتن) ی ژماره ٤ ده رچوو.

ریمه کانــــی شــــوفری ئیمــــۆ *ھه کانی ناوشــــار و ئۆردوگاکان مانیــــان گرتبــــوو، داوایــــان ده کرد پــــاره ی ورده یــــان لــــه بانــــک لــــوه رگــــرن، چونکــــه لــــه بازاڕ ئــــه و پاره یه مامه له ی پ ناکرت، کری ســــوار بوونه که ش بــــه پاره یه کــــی بۆیــــه ش ده بــــت، ورده که مــــی

خه که که پاره ی ورده ده دات.رۆژی ١٣ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ) لــــه و ی ژمــــاره ٢٦٦ ده رچــــوو. ژماره یــــه دا نووســــینکی کورتــــم

بوکرایه وه .* رۆژنامــــه ی (ئای ئــــازادی) ی

ژماره ٥٢ ده رچوو.* ئیمشــــه و ده قــــی دانیشــــتنه که ی لــــه کوردســــتان په رله مانــــی کوردســــتان گه لــــی ته له ڤزونــــی دانیشــــتنه دا لــــه و بوکرایــــه وه ،

بــــاس له گۆڕینی نــــاوی وه زاره تی ئه وقــــاوف و کاروباری ئیســــالمی کرا، مه به ست ئه وه بوو ئیماندارانی ئاینه کانــــی تــــری ناو کوردســــتان رازی بکــــه ن، واتــــه وه زاره ته کــــه پگــــه و ســــه رچاوه ی ئه وانیــــش بــــت، له کۆتایــــی بیــــاردرا ناوی وه زاره ته که وه ک خۆی بمنته وه ، چونکــــه ئه وقاف ھه مــــوو ئاینه کان ده گرته وه . بوکردنــــه وه ی ده قی دانیشــــتنه که له الیه ن خه که وه بــــه

خۆشی باس ده کرا.رۆژی ١٤ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ) ی ژماره ٢٦٧ ده رچوو.

رۆژی ١٥ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ)

ی ژماره ٢٦٨ ده رچوو.* رۆژنامه ی (رگای کوردستان)

ی ژماره ٣٧ ده رچوو.* تیمه کانی نه ته وه یه کگرتووه کان باره گای لیژنه ی ئۆلۆمپیان له به غدا پشکنی، پاش پشکنینی ئه و باره گایه له عــــراق ده رچــــوون. رۆژنامه ی بابل که کوڕی سه دام سه رنووسه ر و بیارده ریه تی بویکرده وه، که وا ســــه گه بــــه رە کان ھاتنه ناو ئــــه و باره گایــــه و ھیچیــــان نه درکانــــد و

ده رچوون.* مانگرتنی شــــوفری پاســــه کانی ریــــم لــــه ھه ولــــر کۆتایــــی ھــــات، گفتــــی ئه وه یــــان وه رگــــرت پــــاره ورده کانیان لــــه بانک ل وه رگرن، لــــه جیاتی ئــــه وه پاره ی کاغــــه زی ٥ و ١٠ یــــان بده نــــ، ھه روه ھــــا ھــــه رزان گازیــــان بیاریشــــدرا ب ده ن. له ته له ڤزونــــی یه کگرتن شوفره کان به ئاشــــکرا گله یيان له پارزگا ده کرد و قســــه یان له سه ر

ئاسایش ھه بوو.* بی بی سی: حکومه تی ئه مریکی ٥٠ ملیۆن دۆالریان بۆ فریاکه وتنی میلله تــــی عــــراق ته رخانکــــردووه ، ھه روه ھــــا کوت و ســــعوودیه ش ھه مان به پاره یان وه ک یارمه تی پــــاره ی ھشــــتا دیــــاره داوه . بلۆککراوی عراقیان بۆ مه به ســــتی

فریاکه وتن ده ست ل نه داوه .رۆژی ١٦ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ) ی ژماره ٢٦٩ ده رچوو.

* رۆژنامــــه ی (خه بــــات) ی ژماره ٦٥١ ده رچوو.

* لــــه ھۆــــی میدیا (مرکــــز ابحاث االشــــتراکي فــــي العالــــم العربــــي) کتبــــی فرۆشــــتنی پشــــانگای سوسیالیســــتی و ئه ده بی و گۆڤار و بوکراوه کانــــی نمایــــش کــــرد، پشــــانگاکه بــــازاڕی گــــه رم بــــوو، قه ره باغییه کی زۆری له سه ر بوو. ھه ر له و نمایشــــه دا لــــه کاتژمری ســــی ئــــواره که ریــــم ئه حمــــه د و فه له که دیــــن کاکه یــــی دوو کۆڕیان له ســــه ر سیاســــه تی نوــــی جیھان که ریــــم گــــا، کوردســــتان و ئه حمه د باســــکی له سه ر پویستی قه واره ی سیاســــی بۆ کوردســــتان خســــتةڕوو، قۆناخه کانــــی خه باتی ده ســــتبه رکردنی بــــۆ کــــورد ئــــه و قه واره یــــه و ھۆکاره کانــــی سه رنه که وتنه کانی باسکرد، له وانه ده وری حکومه ته کانــــی ناوچه که و ده ره وه و پشھاته سیاسییه کانیش ھــــۆکاری بووینه ، که ئــــه و خه ونه فه له که دیــــن دی. نه ھاتووتــــه کاکه ییش له الیه ن خۆیه وه باســــی رۆی دراوســــیه کانی کوردستانی مه ترســــییان چه نــــد کــــه کــــرد، له سه ر ره وشی بزاڤه که و خه ونی میلله ته کــــه ھه بــــووه ، ده مارگیــــری ئه و حکومه ت و نه ته وانه ھۆکاری دیــــار بووینه لــــه ســــه رنه که وتنی پویســــته بۆیــــه ش بزاڤه کــــه ، حکومه تی ھه رمی كوردســــتان و سه رکردایه تی کوردستان کارکه ر بۆچوونه کانیــــان و نیــــگا و بــــن بــــه میلله تانی ئــــه و وتانــــه روون بکه نه وه ، ھه روه ھا کۆڕگ باســــی ئه وه شــــی کرد، کــــه وا رکخــــراوه چه په کانیــــش له و ســــه رده مانه بــــه نیگا گۆشه یه کی ته سکه وه سه یری کشه ی کورد ده که ن، زۆر جاریش بزاڤه که و کورده که ش به نۆکه ری ده کــــه ن. پناســــه ئیســــتعماریش ئه وه ی شایانی باســــه ژماره یه کی به رچاویش له ھاووتیان به شدار

ببوون.* چه ند رۆژ بوو کۆبونه وه ی حزبه کوردستانییه کان له ھوتی قه سری ئه لزه ھبی به رده وام بوو، ناوچه که

به توندی گه مارۆ درابوو.خــــۆش بارانکــــی بــــه رده وام *

ده بارت.رۆژی ١٧ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ) ی ژماره ٢٧٠ ده رچوو.

* رۆژنامــــه ی (ھه رم) ی ژماره ٣ ده رچوو.

* ئیمشه و ته له ڤزون فیلمی مه رگی ئه رخه وانــــی ھونه رمه ند کامــــه ران

رةئوفی نیشاندا.

* له بــــه ر ئــــه وه ی مــــام جــــه الل و کاک مه ســــعوود له ھه ولر بوون، له شــــه قامه کانی ناوشار پشکنینی ھاووتیــــان ئوتومبلــــی وردی

ده کرا.* لــــه و یه ک دوو رۆژه خه ک زۆر ده کوژرت، خه کی به وه نیگه رانه .

* له رگای گه ڕانه وه ی لۆرییه کانی بــــاری ئازووخه کانی کوردســــتان مینی پالســــتیکی لــــه ژره وه یــــان زیانیــــان بــــه م ده دۆزرتــــه وه ،

نه بوو.رۆژی ١٨ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ) ی ژماره ٢٧١ ده رچوو.

* ئاژانســــه کان: جگــــری وه زیــــر ئیــــداورد ئه مریکــــی ده ره وه ی کــــه وا رایگه یانــــد جۆرجیــــان حکومه ته کــــه ی نیگه رانــــه لــــه وه ی لۆرییه کانــــی بارھه گره کان مینیان پکه وه ده کنن و ده یانترسنن تا ئازووخه نه به نه باکووری عراق، گومانیش ده که ین به کرگیراوان و پیاوانی حکومه تی عراق ئه و کارانه ئه نجــــام بده ن، ئمه ش لــــه و کارانه بده نگ نابیــــن، ناچارین ئیجرائات بکه یــــن، بــــوار ناده یــــن ره وشــــی ناوچه ی کورده کان ئاۆز بکرت و ھرشیان بکرته سه ر، بۆیه له گه ڵ ھاوپه یمانه کان دانوستان ده که ین، ناکرێ ئــــه وه له ســــه ر حکومه تــــی

عراق بوات.* جه وھه ر نامیق ســــالم سه رۆکی په رله مانــــی کوردســــتان گه یشــــته فه ره نســــا، له وێ له ســــه ر ره وشی کوردســــتان و عــــراق قســــه ی بۆ

رادیۆی مۆنتی کارلۆ کرد.* نارنجۆککــــی پنج کیلۆ تی ئن تی بــــه کۆمیته ی چــــواری یه کتی ته قیيــــه وه ، چــــوار کادری یه کتی

تدا برینداربوون.رۆژی ١٩ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (االتحاد) ی ژماره ٨ ده رچوو.

* نارنجۆکک لــــه به ڕوه به رایه تی پۆلیسی ھه ولر ده ته قته وه ، به م

زیانی نه بوو. یه کگرتــــووه کان نه تــــه وه *ده گاتــــه ئــــه و بوایــــه ی کاروانــــی ئازووخه کانی ده چته کوردســــتان بۆیــــه له ســــه ره ، مه ترســــی کاروانه که یان به شــــوه یه کی کاتی راده گرــــت تــــا حکومه تــــی عراقی بپارزــــت رگاکــــه بیــــارده دات و مه ترســــی له ســــه ر لۆرییــــه کان

نه منت.رۆژی ٢٠ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ) ی ژماره ٢٧٢ ده رچوو.

* رۆژنامــــه ی (ئای ئــــازادی) ی ژماره ٥٣ ده رچوو.

* ئیمۆ ناوچه ی ھوتی شــــیرین پــــاالس چۆکــــرا، وتیــــان وه فدکی

گه وره له و ھوته داده به زت.یــانــه ی لـــه نـــاو شـــــــووره ی *ئه ندازیاران نارنجۆکک ده ته قته وه ،

خۆشبه ختانه زیانی نه بوو. به ڕوه بــــه ری ژووری له نــــاو *نارنجۆکــــک زانکــــۆ چاپخانــــه ی ده ته قته وه و که س به ر ناکه وت.

رۆژی ٢١ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ)

ی ژماره ٢٧٣ ده رچوو.* سکرتری نه ته وه یه کگرتووه کان پوتــــرس غالــــی نیگه رانــــی خــــۆی ســــه بارت به ھه ولی ته قاندنه وه ی لۆرییه کانــــی ئازووخــــه ی نه تــــه وه یه کگرتووه کان له عراق راگه یاند، ده چنــــه ئه وانــــه ی به تایبه تــــی کوردســــتان، بۆیه ش بیار ده ده ن پۆلیســــی نونه ته وه یــــی ژماره یان زۆر بکرت، ئه وانیش به شداربن له

پشکنینه کان.رۆژی ٢٢ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســــتانی نوێ) ی ژماره ٢٧٤ ده رچوو.

* رۆژنامه ی (رگای کوردستان) ی ژماره ٣٨ ده رچوو.

بشی ردەوامب كرۆژان

رۆژ بـه رۆژھــه ــبــژارده ی

ــانــه تــۆمــاری رووداوه کــــــه ده فـــــــتـــــــه ره ل ، ا نمد یبه تییه کا تاھه یڤی ــووســی ــن ــاک پــوان ــ ـــه ن ـــم ل ـــش ش٢٣ی نۆڤمبه ر تا ٢٢ی

دیسمبه ر سای ١٩٩٢ــی_ ــن ــــرزاد ھــه ی ــــ ش

ستۆکھۆم

ی ھولررۆژان

پرســــبنــــاوی ئنجومنــــی دەزگای چــــاپ و بوكردنــــوەی بدرخان، پرســــو ئاراســــتی خۆمــــان سرەخۆشــــی خاتــــوو خوالخۆشــــبوو بنماــــی دەكات مرەیی"، كوسو باخ دیعب"دایكــــی "شــــرزاد ھینــــی و ئــــازادو نھــــرۆو گــــۆران و ھــــۆزان و دیــــالن" دەكیــــن، ك ل شــــوی ٤/٣-٤-٢٠١٠ ل شــــاری ھولر ب نخۆشی كۆچی دوایی كرد، ل خوای گورە داواكارین خوالخۆشــــبوو ب بھشــــتی برین شاد بكات و داوای تمن درژیش بۆ

بنماكیان.

دەزگای چاپ وبوكردنوەی بدرخان

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٤/٨

ی سان

ني(١

٣٨ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١٠

زیرۆ

ون

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

9

د. محمد كاك سوورتایبتمندی زمانك ھموو خــۆی ھی كــ لــ زمــانــی تر

جیادەكاتوە.ھر زمانكیش لوانی خای خــۆی الوازی و بــھــــزی و پشكوتوو زمانی ھبت، ھروەھا ،یھ دواكوتووش ــی ــان ـــی زیـــنـــدوو و زم زمـــان ل یزمان ھ ،یمردووش ھزمانی تر پتر خزمت كراوە. ــوەی لــــرەدا دەمــوێ ھتد، ئباسی لوە بكم وشی "نفاق" ل زمانی عارەبی ك ل زمانی "دووڕوو"ی وشــی كــوردیــدا وش م وایبۆ داندراوە، من پھر گونجاوترە كرەبییع نووسین ك جار لندھ بۆیو نیفاق ھــر كوردییكانیش دەھندرن، بــكــار مونافیق كــرەبــیــیــعــ وشـــ چــونــكــ ككوردیی بـــم ،كـــراوەیـــدووڕووی تنیا ســنــووردارە، بــۆ كــســی مــبــســت دیـــاری ل مــن كاتكدا لــ كــــردووە، ــــی خۆمدا ئــزمــوونــی رۆژانكسی وام بینیوە بیست ڕوو، خكم ھــبــووە، ڕووی ســی دەست ب حپساون بینیوە و ڕوو ســـد ســ خكانی مئ د رووش، بۆیچوار ســـم لـــو كــســانــ دەكــیــن زوناویان بــــدووڕوو تنیا كــزۆر ئــوان كاتكدا ل بھنین پیسترن، و ترسناكتر لـــوە ئـــازار ب تــوانــایــان زیــاتــرە لــ ندە كرچیاندن، ھك گخئو كسان دان بو توانایی خۆیان ناھنن و تاكو ئستا ھیچ ركخراوك نیی كۆیان بكاتوە، پ خۆیان جار زۆر تنانت مزلوومو گلیی ل داروبرد، ن، كزەمــان و دەوران دەكــدەستی قوربانی ئــوان گواینیفاقن، بۆی دەمــوێ ل ئوە ئم غدرمان ئایا بپرسم كل نكردوون، ك تاكو ئستا ــاومــان ن دووروو! بــ ـــر ھدەكات پویست ئایا ھناون؟ بكین؟! ل لبوردنیان داوای ل ناوەكیان ك لبرئوەی زمــانــی كـــوردی پــ بپستی ــیــان نــیــیــ، ئــمــش ســروشــتكوردین، مئ ئــوەی لبر ھرچندە ك پم وای زۆربی كــانــی كــــورد بتــیــیــھــامــنــدرژایی مژووی كورد ب ھۆی بت، كــوردەكــانــوە مونافیق

نك داگیركرە بگانكان.

ئیزعاجم بنامكانتان

تـــا درەنگانـــی شـــو بھـــۆی گریان و فیغانـــی (یـــارا)ی كچموە (ك ھشـــتا كۆرپی) ناتوانم بخوم، دوای ئوەی خوم لكوت، كاتژمر (٢)ی نیوەشو (تووت تووت. تووت تووت)، نامیكم بۆ دت. بر لـــوەی نامك بكموە، ســـد دوعا دەخونم، خوای گیان ھیچ رووی نداب و خزم و كس سالمت بن، بم نیوەشوە، ب ترس و لرزەوە

نامك دەكموە: (٢٠١٠) وە لختـــت بككانی بدەرگ)

"ش" بنرە بۆ...)منـــك ك خۆم كیفم ب بخت و بورج و كلـــوان نایت و بوام بم ســـیحر و جادوانـــ نیی، ئم چییـــ بم نیوە شـــوە؟! خـــوا بزیادی نـــكات. بم ئلحمدولیـــال ھیـــچ رووی ندابـــوو، خـــۆ بئاگاھاتنـــش، لـــو قیوســـیا سالمتیی. دەنووموە. سعاتكی تر نامیك ب ئـــاگام دنتوە، جارەكی تر ھیچ نبوو، ئمجارەیان ب دنیاییوە شتك روویداوە، خوای گیان ب ھانامان

وەرە.. ر بككانـــت چارەســـممـــوو خھ)بناوە جوانكانی خوا "ت" بنرە بۆ...)

ئۆف خوای گیان. جارەكی تر بناوی بخت و ئمجارە دەیوێ بناوی خوا فـــم ل بـــكات، ن بوام بـــ بخت و فاگرتنـــوە ھی و ن رـــگاش دەدەم

بناوی خوا ھم بختنن.سرخوكی دی دەشكنم و نامیكی مجـــارە بـــوە، ئتـــنئـــاگام ددی ب

عرەبی پم دەت:(ئگر بكاری كلوەكت بنرە بۆ. بۆ

ئوەی كارت بۆ بدۆزینوە).كاك ن بكارم و ن بواشـــم ب كلوو ھیـــ كارم بـــۆ بدۆزیتـــوە، دە وازم لبنن با بخوم و سبین دەوامكم

ب تواوی بكم.برەبـــری ســـبین نامیكی ترم بۆ دت، دیسان ئو دوودییی ك نوەكو كدەكات ناموام ل ك روویدابشـــت

بكموە: تی خـــۆت بالمندروســـتی و ســـت)دەســـت بن بـــ دەرمانـــی گیایی "ش"

بنرە بۆ...)ســـوپاس بۆ خوا ك ســـالمتم، بم ئگر ھموو گیانیشـــم ئازار بت، نیو ســـنت ل ئوە سرف ناكم و نابینن نامیكـــی مـــن بۆ ئوە بت. ســـیری پنجرەكـــ دەكم رۆژبۆتـــوە، كاتی ئوەیـــ خۆم بگۆڕم بۆ دەوام، كچكم كم مۆبایلوم، بــــــگای دام بخـــرنامیـــك بـــ دەیوـــت نیھشـــت، تندروســـتی و ســـالمتیم پشكش بكات، خوا بتانگرێ یاخوا، ك بو ھموو نام بسروبرو دژبیك ئیزعاجتان كردم، جارك بناوی بخت و جارك بناوی خوا، جارك بۆ كار و گۆرانی و جارك بۆ سالمتی. ئرێ دە وازمان لبنن بـــا مۆبایلكانمان نشـــكنین و ســـیمكارتكش فێ ندەیـــن، ئگر خوا ب ل مـــنن ئب ـــوە وازمان لئزیـــاد ب ســـالمتین و وەزعمان زۆر باش!! ئگر ھرنا با شتك ئیختیاری بت، رای بگینن ك ئوەی ئو جۆرە نامیـــی دەوێ بـــۆی بنرن و یككی وەكو منیش ك بدنیاییوە ناموێ، با

ئو عزیت نخۆن و بۆمی ننرن.

(٣٩) ببا ھ

سنگر زراری

تنــــــــــــزچندیـــن ســـاڵ باوكـــم لـــو رانی رایگرتبـــوو، شـــوانیم بـــۆی دەكرد، دەبوو ھموو بیانییـــك زوو ئو مـــڕو بزنی ھیـــ بیدەم پش و

پش وەخت دایكم ل پرســـكیكدا ھندێ نان و تماتو خیارو ھندێ شـــكرو چای دەپچایـــوەو لگڵ دەبیـــك ئـــاو و كتلـــی و قۆریك دەیخســـت ئـــو ھگبـــی خرابووە

.ژەكدرر پشتی گوس رەكخۆشـــبوو ماكم پوەی دئـــ كگخشیبووم، سب بووری پسپاســـوانكی باش و شیری بزن و زو وزەیان دابوومو ھڕەكان ئمقت ل رۆیشـــتن و غاردان بمالو بوال ھگڕان بســـر چیادا پكم نكـــوێ و زوو تنگنفس نبم، ئو بلوـــرەی باوكم لقمیش بۆی دروســـت كردبـــووم، ئاوەدانیكـــی بـــاش و ھاوڕیك بوو لب خولق و خۆیی خۆمدا ل سووچكوە پام بگاشـــ بردك دادەداو قاچكانم دەنای ســـر یك و بلورم لدەدا. وەدایی لكژیانی شوانی خوشیی ،ـــت داناییاخدنیـــا ئاو بیبـــات ب ئاوەدانـــی، نـــ دووری لـــ چونكـــ

زەمی كس دەكی و ن شڕوشۆ بۆخۆت برپا دەكیت.

س چوار شو ل دەرەوەی ئاوایی چووم چمكی چو جنگستان، شـــونی ئـــو ســـرتاپای دار كـــی ســـازگار لداپۆشـــیبوو، ئاو كشـــركس چیـــا ناوەڕاســـتی دەھاتـــ خـــوارەوە ئـــوالو ئمالی و رك گردكـــی چنـــد كـــمچعاســـ دەورەی دابـــوو كوركـــی لبـــوو، توولركیـــك دەچووەوە ســـری، ئـــو كورە بـــۆ من وەكو خانوویكی خۆشـــبوو بـــان و بنم لـــی دانا، من چونك لـــ منداییوە وایـــان راھنابووم، ترســـم ل جو جانوەر نبوو، بو شـــوە یداو نووتك ل چاوەدا تا درەنگی وەخت ئاگرم وەكو رووناكییك لو كورە دەكردەوە، ك خویش ھوزەی بۆ دنا، سرم بســـر تاش بردك دادەگرت وەكو سرین و بتانییكم

لخۆم لوولدەدا و لی دەنووستم.

ئو سگ حلی باوكم ل پشدەرەوە لـــ ھاوڕیكی خـــۆی وەرگرتبوو، بـــدڕی و وریایـــی وایكردبـــوو بخـــم شـــو بكمـــوە، بـــم لو چـــم و شـــاخ كاكـــی بكاكییـــدا چند شـــوك دڕندەیكی زەبالح دەكوت ناو ڕانكو مڕك، بزنكی كلو پارچ دەكردو دەڕۆیشتوە، ـــی مـــم لكگنـــدە ســـر چھـــ ،ملمالن وتی دەكگدەبـــۆوەو لســـ شـــوی رەبق، ھر شوی بزنك مڕك دەبووە نچیری ئو ســـرەڕای ســـگكش دڕندەیو ئـــو برگرییـــی دەیكرد ھســـتم دەكرد دەرەقتـــی نایت و ھرچی جارـــك ڕووبـــڕووی ئـــو دڕندە دەبۆوە جستی ل چند الیكوە خونی ل دەچـــۆڕكا تا دوا ئوەی سرسامی كردم، ئوەبوو بو شوە تاریك، ئو سگ رۆیشت، بۆ كوێ رۆیشت؟ نمزانی چی لھات، ترسم شتم، بی ھنیای جتنیشت ب ل

ناچاری میلی چككم راكشـــا و سرەم لسر ئو توولڕی گرت تا ھر دڕندەیك برەو رووم ھات، بفیشكك ســـاردی بكموە. ئو شـــوە مانگشـــو بوو، ب ئاسانی وتمـــی خۆمـــم دەبینـــی، كر پبچاوەڕوانـــی بزانم شـــانۆگری ئو شـــوە بكـــوێ دەگا؟! دوای دوو ســـعات ســـگكم پیـــدا بـــۆوە، تماشا دەكم ئوە سگكی دیكی لگـــڵ خۆی ھناوەو بۆ ســـرەوە ھكشـــان، نڕە نڕ، لـــوورە لوور بوە گیشت، بۆ بیانی سیر دەكم ئـــوە ســـگكم لتـــك پینگكی كینگو پندایـــگیان ـــوی لـــكختانـــی خوـــن بـــوو بـــوو مـــردار بۆتوە، ئو سگی تر ك ھاتبووە ھاوكاری و یارمتیدا ئویش زامدار ببوو، بم چونك توانای رۆیشتنی ھبـــوو، رێ و رێ لـــو شـــونی ھاتبوو، بۆی گڕایوەو سگكی منیـــش ئو ســـگی قـــت لبیرم

ناچ ل زستانكی تووش و سارددا كاتك یكك لو مڕان لو دەشت جـــت و بكـــی دەبرخو دەرە بدەمنن، ھتا بیانـــی ب دیارییوە دەمنتوە، پاســـوانی دەكات، ئو ،وەفای ســـۆزو بندە دچ گســـدەم دوان ب دیارییوە وەســـتام، ســـگك چاو زیتكانی تبیبووم، چند دۆپ فرمسكك ل چاوەكانیدا فوارەیـــان بســـت، دیاربـــوو لدوا نو دیمكانی ژیانیدا بوو، بســـاتخۆم بۆ نگیرا، بۆی چووم ســـر چـــۆك و دەســـتم بســـر ســـری دادەھنا و قوپی گریان ھوزەی بۆ ھنام، ك بینیم بۆ دواجار چاوەكانی لكنا، خۆم بۆ نگیرا دەســـتم كردە گریان، لو رۆژەوە نچووموە ئو نو شوكیش بر كاتو ھنشـــو گو ســـكانی ئڕم یادگارییدەپت زۆر زۆر ل وە یاد، كتم دوەفایب ردەمم سكانی ئمرۆڤ ندێ لھ

بوەفاتر بوو.

شاخوان علی حمد

كازم عومر دەباغ ١٨ ــــ ل ٢٠١٠/٣/٧ رۆژی پارزگاكی عراق بھموو شارو شــارۆچــكــو گــونــدەكــان خكی ھبژاردن سندوقكانی ــرەو ب م پرۆسشداری ئرۆیشتن و ببگیانی كــرد. دیموكراسیییان بۆ بلپرسراویتی ھستكردن میللت نونرەكانی ھبژاردنی عیراق نیشتمانی ئنجومنی بۆ بۆ جاری دووەم دوای پرۆسی

. ٢٠٠٣/٤/٩ ئازادی عیراق لگرنگی ئــمــجــارە ــبــژاردنــی ھــلسر چ یــھــ خــۆی تایبتی ئاستی لسر چ عراق ئاستی نــــودەوــتــی. ئــگــرچــی كــورد دیموكراتیی م پرۆسرەتای ئسلدای. بم بگیانی ھست كردن بلپرسراویتی برانبر بمژوو زۆر بپرۆشوە پشوازیان لم بۆی رژەی پرۆسی كرد، ھر ھرمی خكی بشداربووانی بــراووردلــگــأل ب كوردستان شونكانی دیكی عراق گلك بم كـــورد بـــوو، چونك زیــاتــر ــ چــارەنــووســی خــۆی ــدان ــگ دەن

دەست نیشان دەكات. رەبــعــ ـــ ئــــوەی جــــگــای داخ

م سات و كاتكان تا ئنییشۆڤ پ دیموكراتیییان پرۆس ئــم قبول ناكرت و بھر شوەیك لبردەم ئاستنگ بلوت بۆیان ئم پرۆس دیموكراتیی دروست دەكات. ھروەك بچاوی خۆمان دیتمان كچۆن لشاری ( لندەن) لمپریان شۆڤنییكان رەبعدروست كرد لبردەم كوردەكانی ــی ھــــبــژاردن، ــرۆژان تــاراوگــ ل

ببیانووی جیاجیای پوپووچ !!!ـــورد بـــاش ھست ــی ك ــاحــزان نبو ڕاستیی دەكن ك دەنگدانی ئــــم جــــارە چـــارەنـــووســـســـازە بۆ ژووییم راپرسییكی وەك گڕانوەی ناوچ داباوەكان بۆ

باوەشی كوردستانی دایك .ســركــردایــتــی كــــورد دەبــــت كأل بارودۆخگل مام ژیرانریــزی ــك ی بپاراستنی بــكــات خۆدوورگرتن و میللتكمان و تــونــدوتــیــژی لبكارھنانی ــیــكــتــرازان و پــنــدوەرگــرتــن لنــاكــۆكــیــیــكــانــی شــۆڕشــ یــك لدوای یككانی كورد لمژووی

كۆن و نودا.بۆ ھــالنــیــان ــم ئ دوژمنانیش مرامی گوی خۆیان قۆستۆتوە.

خۆمان لرابردووی پند دەبت ئم بنمای لــســر وەربــگــریــن پندە كارەكانمان رك بخین (( ھر ئقلك لخسارەیك )) .

نــالیــ و قــــــــوارە و ــیــســت لبن ئاستك لھر سیاسییكان نیشتمانپروەریان بارگراناییكی ــــان و لــ ئــســتــۆدایــ، ھــر دابــ ریــزەكــانــی میللت ل ــك ــ الدانچارەنووسی كورد رووبــڕووی كات ئــو . ــوە ــات دەك مترسی مانرخمتك نم الیژوو ئمدەخات ناو بازنی ((خیانتكار)) ـــی داھــــاتــــووی ـــوەكـــان ـــۆ ن و ب

دەگرتوە.ئوەی گرنگ ئاماژەی پ بكین ماكان لوارە سیاسییلیست و ق كوردستان ی خۆیان، كورەكگچند جیاوازبن گرفت نیی. بم حمرین ــوی دی ئــو چوون ك ویستراق پمانی عرلبۆ ناو پــك وتــاربــیــن و بـــرژەوەنـــدی یبرژەوەندی لسرووی گشتی تــســكــی حــیــزبــایــتــی دابــنــــیــن. یكیتی ب تنیا كــورد سنگی ئمۆ خای كــورد زیــاددەبــــت. وەرچرخان بۆ یكالییكردنوەی كشكان بۆ پكھنانی حكومتی

عراق. رۆژان نونری لیست و سردانی سیاسییكان قـــوارە بۆ دەكـــن كوردستان ھرمی ھاوپیمانیتی كردن لگأل كورد

بۆ پكھنانی حكومتی عراق.كــورد ھاوپیمانیتیكی ھــر الینكانی لــگــأل ــكــات دەی كــعراقی پویست مرجدار بت و دەستنیشانی كاتی جبجكردنی بنكانی تدابكرت . بپیمان و قسی بریقدار نختین، بۆ ئوەی برژەوەندی میللتكمان

نكوت مترسی .لگأل براییكان ئامارە بپی ك ئو ساختكاریانی، ھموو كوردستان ھرمی ــدەرەوەی لالینك ھــیــچ تائستا كــــراوە زیاتر ل ٣٦٪ ی دەنگی نھناوە لــھــــبــژاردنــكــان، ئــمــ ئــوە ھاوپیمانیتی بب دەگینت كــــورد نــاتــوانــرــت حــكــومــتــی بھنرت پك عراق داھــاتــووی ســركــردایــتــی ویستپ بــۆیــــ ھــنــگــاو بنت و ــران كـــورد ژیھر كردنی لمۆر نكات لپھاوپیمانیتیكی، ك دەیكات بۆ ئوەی ماف چارەنووسسازەكانمان

نكون مترسی .!

بیك ھوستی پگی كورد لبغدا بھزدەبت ئایا داوای لبوردنیان ل بكین؟

میراو ئاژگیی چــاوچــنــۆك وشــیــكــی كــوردی مــرۆڤ ھر چندە واتــ ،تییپـــارەدار بــ، كچی ھــبــووی و پــــدوای ــرســی و ب زیـــاتـــر چــاوبزیاتر بۆ بگڕێ جناب رگای ــداكــردن و لــف كــردن ــی ـــارە پ پو كـــۆكـــردنـــوەی ســـــروەت و ش بیرمــ ســامــان، ئــو وشــیزۆر ھشتاكان سای سرەتای باو بوو و زیاتر بووە وشیكی وە، كــــ ســر زارو دەنــگــی دایسرەكی رۆـــی ھونرمندك دەبینی پیاوكی زۆر چاوچنۆكی ب بوو، كبوو نچیرۆكی ھ لچیرۆككانی باشترین ل یكك دەژمردرێ، ھشتاكان سانی دەبینی و رۆكشی زۆر جوان مافی خۆی پدابوو، ئیتر ھر پاش ئم چیرۆك زۆر جار بگاتجاڕی چاوچنۆك، دەوت یكتریمان ب یم وشراســتــیــدا ئــ م لــبـــندەگونجاو ئو رۆژگارە لگڵ جگ چونك نــبــوو، ھاوتریب خكی خۆفرۆشكان كــوردە للڕیزی دەگــمــن ب چاوچنۆك ـــوت، جـــمـــاوەردا بــرچــاو دەك

خك ب گشتی چاوترو نفس شۆڕشگو راستگۆو و بــرز رۆشنبیرو نیشتمانپروەرو جگای متمانو خۆشویستی بوون لناو یكتری، بم ئم وشی ئستا لگڵ و خۆیتی پیستی ب پدتوەو كۆمگاكمان واقعی ھاوتریب، چونك خك دروست ب پچوانی رۆژگاری رابردوو بیر و ـــــات دەك ھــــســوكــوت چاوبرسی بگشتی دەكــاتــوەو و نــفــس نــزم و خــۆپــرســت و خۆشویستی بــووە، ناڕۆشنبیر ــگــی و ــاھــن و ھــــاوكــــاری ھــمكوردایتی ھمووی ل روانگی تایبتی ــــدی بــــرژەوەن ــــارەو پئمش كــ ھدەسنگندرێ، نیشانی تكچوونی بنمای ھر لسرنان كــو ،كگایكۆمئیرەیی و یكتری فریودانی و شتكی بــووەتــ بــردن، بیكتر ئــاســایــی و ڕۆژانـــــ، كــارەســات ل چاوچنۆكیی ئــو :وەدایــلــو سیاسییكان لــ زۆر ریـــزی رۆشنبیران و باكان رپرسبو یاساناسان و ھونرمندان و داوەتــــوە، رەنــگــی پزیشكانیش

ك ئمانش سرچاوەو ھونی بڕوەبردن ب رۆشنبیركردن و ـــردن و ب ــدروســت ك ــن ــ ت و بكۆمگایكن، ھــر یاساكردنی ــوە ڕزیو كوات دارــك ل رەگبت، بگومان گكانیشی زەردو دەپووكنوە، من دەموێ زیاتر روو ل ھونرمندان و نووسران بكم، ك دەبن چقی قوڕسایی فــشــارەكــان بــۆ ســر دەســـت، ھونرمندان لــ زۆر میشھو رۆشنبیرانی دنیا ل ژر ھر بووبن فشاركدا و دەســــت بوونت قغانی ئو شمشرانی، ك ویستویان چۆك ب دەست وەو راستقیندابــدەن و بی چری بكن و ھمیش دەستیش ل قلم و دەنگكیان ترساون و چی بندیان وەرگرتوون، كھب ی كوردستان كوانی ئوانچپ ،غانو قئ تك بوونزۆریان نبكو بوونت دۆنگیۆی چاوەشی دەســــت و بــ دەنـــگ كردنی جماوەر ب مبستی وەرگرتنی پارچ زەویك یان موچیك و پاداشت و وەزیفیك، ل رەگ و پاك بنما ئو دەرھنانی ریش ،مئ كۆمگای گــردەی ب و ب چاوچنۆك كردنی ل مزایدەو و ھونرمند پكردنی ھـــراج رۆشنبیرانوە دەستی پكرد دواتر

ناو ریزەكانی تری خك خرایپاشان ب پچوانوە رۆشنبیرو تریش ریزەكانی و ھونرمند ھــراج و مــزایــدە ك فربوون، بــكــن لــســر حــزبــكــان و لم موچ و زەوی ــر ــوب ئ ـــرو بوەرگرن و دوایی ب بیانووییك معامل لسر ئوە بكن، ئگر لــو ســنــگــرەوە بــگــوازنــوە بۆ ئـــو ســنــگــر چ پــاداشــتــــك و وەزیــفــیــك وەربــگــرێ، ئگر بكات رازی فیساریش و فــن ھنتوە بــیــان لــگــڵ خــۆی و ،دەب چورتر چند پاروەكی ئایا دەب نرخ و بھای ئو جۆرە چند ندانرمھون رۆشنبیرو ك سوود لكانچ خ دەب ،بھونر و نووسینكانیان وەرگرن، ئایا ئو دەستان تاكی وشیار نبنوە ل چاو چسی ئم جۆرە ل تــاوانــبــارە ك ئایا كسان؟، ئم زۆربــی كردنی چاوچنۆك كۆمگای و ب پرەنسیپ كردنی؟ ئایا دەیان سای ترمان پویست تا دینوە سر سكو ئو نییــر فری كــۆمــــگــایــ جــارــكــی تپرەنسیپ و راستگۆیی و ویژدان و چاوتری بكینوە، بۆی دەم چــاوچــنــۆك ھـــر چــاوچــنــۆكــ و مشت نھا بنی تشینانیش گوتپ

خۆك ئم چاوە پ دەبتوە.

ر چاوچنۆكچاوچنۆك ھ

ھكوت سایی كات رژمكی تۆتالیتار بب ئیرادەی ھبژاردنی پرۆسی ب وات گل، دیموكراتی حوكمی دەكوت دەست و دەنــگــدەر مافی لسرەتاوە ھــر

مافی میللت پشل دەكات...ــك ســــــروەت و ــ ــم خـــوازە رژنـــسامانكی زۆری بكوت بردەست!!!ئایا ب چ رگایك نیارانی خۆی و ئازادیخوازان لناودەبات و سركوت

دەكات؟گومان لوەدا نیی زیندان تاریككانی نوترین ل خكان و تــژی دەكــات ئازاردانی و ئشكنجدان ربازی ل ئینجا ـــــی دەروون و جــســتــیــی تاوانان. ب و گنجان سدارەدانی

سووتانی دواجـــار رەشبگیرو ھتا تڕو وشك و وران و رووخاندنی سد پنج ھـــزارو چــوار ل زیاتر كدەركردنی خ٤٥٠٠" گوند، دەرب"

سڤیل و ب گوناھكی.كــۆمــــكــوژی و بــگــاتــ كـــار ئینجا كیمیاباران و ئنفال، ك تاوانییان ھر

ئوەندە بوو ك كورد بوون.ھر وەك رژمی دیكتاتۆری عراق بگشتی عــــــراق گـــالنـــی لـــگـــڵ درغی بتایبتی ـــورد ك گــلــی و نكرد لم تاوانان. دوور ل ھموو بــیــارو و مـــرۆڤ مــافــی یاساكانی ل نودەوتی رككوتننامكانی نتوە یكگرتووەكان و ركخراوی

ئنجوومنی ئاسایش..

رژمكی و دەوـــــت ــوو ــم ھ ــ كئندام ب بــوون مرجی دیمكراتی تییودەون ركخراوە لم بوونی جبج كردنی بیارو یاساكانییتی. ــمــر زاـــ ــــم كــــورد وتـــنـــی ھ بزەواكی ھی، چونك ناكرێ ستم بـــردەوام ســر ھتا زۆرداری و بت، بكو تیشكی ئازادی ھدت و عدالت و یكسانی سقامگیر دەبت، بۆی ل دوای پرۆسی ئازادی عراقی وەرچرخانكی عراق ٢٠٠٣ز. لئویش دیــت، بخۆیوە مژوویی نمانی ئو رژم خوناوییو ھاتنی ئو پۆس دیموكراتییی، ك بوای ــوەو ئاین و ــت بــ گــواســتــنــوەی نمافی ھموو ئایدۆلۆژیا و رەچــاوی

الیك بكات...ل ئنجامیشدا تاوان بارانی ئنفال و كیمیاباران ل پاش دادگایی كردنكی گیشتن، خۆیان ســزای ب ئاشكرا فیدرای بای دادگــای بیاری بۆیعراقی ب ناساندنی تاوانكانی ئنفال مانایكی بجینۆساید بجھ و گورە دەبخش الی ئازادیخوازانی جیھان و الی بریندارانی جستیی و دەروونی ئم خكانو خانوادەكانی

.م قوربانییانئئـــم كــــارەش تــنــھــا دەرھـــــق بــم قوربانیی ب گوناھان نبوو، بكو ر برامبورەش بوو بكی گتاوان

ژینگش.

ناب كــ وەیــئــ مــانــای سیاسیش جاركی تر كورد جینۆساید بكرتوە. ھر كس و رژم ئم كارە بكات ـــوە ئــنــجــامــكــیــتــی، لــھــمــوو ئ

جیھاندا.ــا نــاوخــۆی وت. بــۆ نـــاوەوەش وات م قوربانییانس و كاری ئك دەبقـــرەبـــووی مــــاددی و مــعــنــوی بكرنوە ل دابینكردنی خانووبرەو ژیانكی پناو ل باش مووچیكی

...رزانربئاسوودەو سبۆی ســرەڕای ئم ھموو ئش و

ئازارەی قوربانییان...بیاری بجینۆسایدكردنی تاوانكانی كوتنركنفال..سئ و بجھكمكردنوەی بۆ كھۆی حق. بۆ

ئازارەكانیان.سركوتنك بۆ برەو پش چوونی یشتن بناو گپ لی كورد لدۆزی گ

ھموو ھیواو ئاواتكانی خۆی...

ناساندنی تاوانكانی ھبج بجینۆساید چی دەگینت؟

زاد ئا

یرا

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨نی

ساني

(١٣٨

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧١

٠زی

رۆو

ن

زایینی٢٠١٠/٤/٨

ژمارە(١٣٨)نيسانیكوردی

٢٧١٠ینورۆزی

10

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨نی

ساني

(١٣٨

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧١

٠زی

رۆو

ن

زایینی٢٠١٠/٤/٨

ژمارە(١٣٨)نيسانیكوردی

٢٧١٠ینورۆزی

مژوومحدینبۆ كمال پارزەر:

ئومدی یكییتی وو پیرۆزبایی بپاشسھرچنـــدە ھڤـــان ســـركوتنتانم، و ك كـــردووە، ئوەمـــان زۆرجـــار باســـیبھۆی گل دەستی واتا دیموكراسییتزاراوەیكی گـــل گل بـــۆ برژەوەنـــدیپـــش ٥٠٧ – ٥٠٨ لســـانی یۆنانییـــبۆ پكراوە رەفتاری بكارھاتـــووەو زایینپردەپۆشی و دەست دەستنیشانكردنیناودارەكانی پاشاو دەومند و دەستیئافرەت پراوزكردنی و یۆنانی كۆمگای

ھژارەكان. و جووتیار و كركار ولگـــڵ بتایبتـــی پـــاش ماوەیكـــی زۆرل پیشســـازی شۆڕشـــی دەســـتپكردنیو كركار ھـــزی ئوروپـــاو پیدابوونـــیوردە فڕەنسی وردە برپابوونی شۆڕشیســـندو پرەی دیموكراســـییت زاراوەیدەستدارەكانی زۆربی دروشمی ب بووئاسیاو وتانی ھندێ ئمریكاو ئوروپاویكم جنگی پاش بتایبتی ئفریقیـــاشدروســـتبوونی لگڵ جیھانی و دووەمـــی

ركخراوەنودەوتییكان.ئســـتا تـــا دواییـــش قۆناغانـــی لـــم و پـــارت و ســـرۆك دەبینیـــن زۆربـــیبنـــاوی جیھـــان الینـــ سیاســـییكانیمیدانـــی نـــد دیموكراســـییتوەدەست بدەستھنانی بۆ سیاســـتبازیبنما بدەن گوێ ئوەی ب زەوتكردنی و،قینراست دیموكراســـییتی بنچینییكانییۆنان ل كـــ دیموكراســـییتی نك ئو

دەكرا. پیەوشـــوندا و كات ھنـــدێ لـــ رەنگـــبیاری واتا راستقینش دیموكراسییتیوەرگرتن دەست بۆ زۆر زۆرینی ھرەدواڕۆژی و وت برژەوەنـــدی لـــكۆمگای لـــ نموونـــ بـــۆ گـــل نبـــت،سیســـتمی دواكوتوویی نخوندەواریدیكتاتۆری سیستمكی بناو یا دەرەبگیو دەرەبگكان قۆناغـــدا لم پرۆلتـــارییكیان ھر توونـــدەكان چپەوە پارتـــجۆراوجۆر پوپاگندی ب خۆی وتی لزەبرو لگڵ و شـــیرین لووس و بنـــیبـــ و ســـتمكاری ھڕەشـــو زەنگـــی و نخونـــدەواری لـــ ســـوودوەرگرتنوەردەگرن دەنگـــكان زۆرینی ھـــژاریتییمایك و دەست دەگرن و دەســـتدواوەو وندەك خوندەوارەكان دسۆزودەســـتی بناوی دەكرـــن ســـنوورداروەك ناوەندی زۆرینـــو دیموكراســـییتیدەكرا، پیەو سۆشیالیســـتكان تو لســـۆڤییتی یكییتـــی كاتـــ حوكمانـــیگورەیی بنـــاوی برا یان ھوەشـــایوە،خكی كۆمگای لناو وەك خاندانی و

ل ئســـتاش پیەو دەكرا، تا و ھۆزەكانشـــنچ ئم دەوروبرمان زۆر وتانـــیبنـــاوی ردەوامـــب تدارییدەســـبھیچ لكاتكدا دیموكراسییت، زۆرینوراســـتقینی بنماكانی جۆرـــك لگـــڵئویش ناكوـــت دیموكراســـییت رـــك.نیشـــتیمان و گل تواوی برژەوەنـــدیدیموكراسییتی راستقین"دەستی واتابرژەوەنـــدی بـــۆ گـــل بھـــۆی گـــل و دوورەدەســـت كاركـــی گل"بگومـــانلھیـــچ تائســـتا ،وناوییـــحـــاڵ و خمتدیموكراسیی شنچ ئم جیھان وتكیبم پیـــەو نكراوەو و دەســـت ھاتۆتن

ناكرت. پیەو زووانشئاستی ل جیھان پشـــكوتووەكانی تووەك و ئابووری و زانیاری خونـــدەواریوتانی ئوروپاو ئمریكاو ھندێل ئاسیاوبرگی دیموكراســـییتیان ك ئفریقیاش،سیســـتم ناوخۆش ئم الفی پۆشـــیوەولـــدەدەن خزمتگـــوزارە بریقـــدارو و ئـــازادو گشـــتی و لڕـــگای ھبژاردنـــیدەســـت ســـر نب فیش و ب فـــرتتائســـتا ھیچیـــان دیســـان و حوكمانـــیبكو گل، ھموو دەنگی نك نیانتوانیوەوەرنگرتووەو دەنگانشـــیان ئو نیـــوەینموون بۆ دیموكراسی، دەن بخۆشیانفڕەنسا ئمریكاو ھبژاردنكانی لكۆیلـــ یكـــك ھیـــچ و ئمانیـــاو بریتانیـــارژەی ســـرۆككانیان یا حكومتكانیانیشتووەتگن ئودەنگانیوەریانگرتووەوتكانیان، دەنگدەرانی پنجای سدا ٪٥٠ئران ھبژاردنكانی نموونش تازەترینرۆژی راق لع دواییش ھبژاردنكی وئنجومنی بۆ بژاردنھ ٢٠١٠/٣/٧ لـــمدەنگدەران ژمارەی كۆی عراق نونرانیكس بوون، ١٩ نـــۆزدە ملیۆن ،٠٠٠,٠٠٠،٠٠٠,٠٠٠ باشترینحاتدا ل ژەمارەی لمداوە بپی دەنگی كس ١٤ چـــوارە ملیۆن،٠٠٠,٠٠٠ ل زیاتـــر بوكراوەكان ئامارەپووچكراوەتـــوە، دەنـــگ ٢دوو ملیـــۆنباقـــی٠٠٠,٠٠٠ ١٢ جۆراوجـــۆر بھـــۆی دابشكراوە ماوە دەنگكی ملیۆن دوانزەپاوراو سد ٦٠٠ شش ل زیاتر بسر

١٤ چواردە كیانی سیاسی. لنوئنجامكانـــی بوكردنـــوەی پـــاش بـــای كۆمســـیۆنی لالیـــن ھبـــژاردنھیچ دەركوت ھبژاردنوە ســـربخۆیچوار لیست سركوتووەكان ل لیســـتكلیســـتی و عـــالوی ئیـــاد واتا"لیســـتیلیســـتی و حكیم عمار لیســـتی مالیكی ولیســـتان لـــم یكـــك كوردســـتانی"ھیچدەنگكانی و پنجی بیســـت ٢٥٪ ل ســـدائیاد ل ھریـــك وەرنگرتـــووە، كچـــیدروســـتكردنی داوای مالیكـــی عـــالوی وخۆ زۆرینوە، بنـــاوی حكومـــت دەكنحكومت ھاوپیمانییوەش بناوی ئگرمئ كـــ خۆیان، لنـــاو دروســـت بكـــنویســـتی دژی دوورە، بـــم ئگركـــیبـــ كوردو راقع زۆربـــی دەنگدەرانـــیلیستی دەنگدەرانی ئو چونك عرەبوە،لیســـتی نایانوێ ھبژاردووە عراقییانحوكم، دەستی ناو تب یاســـا دەوتی

.راست دیسان پچوانكشیدیموكراســـییتی جیھان ھموو ل واتكتا ناشـــبت، راســـتقین نبـــووەو نییـــوباوەڕی بـــ و خۆپرســـتی ئـــو ڕۆژەیدەچت، لنـــاو برامبر و قبوونكرنـــیو كوردستان عراق ل برھرحاڵ ئمشو دیموكراسین دەین: ئستاش وتووماندیموكراسییت ب ھبژاردن ئنجامكانی

و فرت و ناتـــواوی و بھموو دەزانیـــنئستاش كردووەو قبوومان فكانییوەپبكین، دەســـت دەب ھنـــگاوی دووەمو پرلمـــان دروســـتكردنی ئویـــش بم ،تـــدەو دەزگاكانـــی و حكومـــتســـركوتووەكان لیســـت لبرئـــوەیتنھا ب ناتوان لیســـتك لك نزیكن ھیچھنگاوی بۆیـــ حكومـــت دروســـتبكات،بم نیی ئاسان و ســـووك ئوەندە دووەم

بت. پ كۆتایی نزیكان،وەیئ چاومانـــ و ئـــوەی لبردەســـتعراقی ئنجومنی ئندامانی ژمارەی كـــحكومت دروســـتكردنی بۆ ندامـــ٣٢٥ ئب"١٦٣"سد ھر لیستك پویستی لالینلرەدا واتك ،یھ دەنگ س و شست و٩١ كورسی ھیو ك راقییع ن لیســـتی٨٩ كورسی ك یاســـا دەوتی ن لیســـتیدروســـت حكومت بتنھا ناتوانن یـــھھاوپیمانی پكـــوە دەب یا ن، بۆیـــبكزۆر زۆر ئم ئگـــرە ن، كبك دروســـتدوو لم دەبـــ ھریـــك واتـــدوورە، كلیســـتكانی لگڵ بگڕن لیســـت بجیـــاندەگ تا ھاوپیمانی دروست بكن دیك ســـ و شســـت ١٦٣ مســـۆگركردنیبم حكومـــت، دروســـتكردنی دەنگ بۆكشـــكان حكومتیش ب دروســـتكردنیچونك نایـــت، كۆتاییان لناو پرلمـــاندەنگكانی ٣/٢ی ب بیار پویستی ھندێدەكات ك دەبـــت، نونران ئنجومنـــیئو شـــانزە دەنگ، بۆی ٢١٦ دووســـد ودەكات تـــا دروســـت لیســـتی حكومـــتل بت ســـركوتوو و بتوان بـــردەوامدەنگكانی رـــژەی دەب حكومتكـــی، زۆر لـــ ٢١٦ دەنـــگ، ئگینـــا تـــنیبگب عراق و دەوتی حكومـــت كارەكانیئنجامكشی و دەمننوە ھواســـراویبۆ دەبـــت، كـــتحكوم ھوەشـــانوەیئوەیزۆرلباسكماندوورنكوینوەنونرەكانمان رـــگای لـــ ئمی كـــوردل بیر راقـــی دەبـــع لنـــاو ئنجومنـــیلیستكی چند بكینوە لگڵ ھاوپیمانیبۆ حكومت، پكھنانـــی بۆ ســـركوتوونونرە دەب لپشـــوە ئو مبستشدەنگ و بیـــك بیـــك ریز كـــوردەكانھاوپیمانییكیناوخۆییكوردانیپكبھننلناو و دووری كـــورد نزیـــك و دۆســـتیین"،كبك دەستنیشـــان براوەكان لیســـتدەب ئوە نكردووە"پاش ئوەمان تائستاگ بكین خۆمان پۆگرامكانی پۆژەولچوارچوەیبرژەوەندییكانیعراقی وكورتی و كـــم ی بقینراســـت فیدراـــیبشوەیكی لیستكانوە بردەم ینبخھموو پش بم ،شـــبینانو گدۆستانزانیارانـــ و وردی بـــ دەبـــ شـــتك بۆ ھبت و نزیكمان دوور خوندنـــوەیرەنگ لگیان ك لیســـتكان، ل ھریك

ھاوپیمانیبكین.لگـــڵ زۆربـــی سیاســـیم بپـــی كاریشـــیعو ب بغـــدا الینـــ سیاســـییكانیچپكان و راست و دیموكرات ســـووننوقوتابیانی نونری ١٩٥٨ وەك لســـانیوەك ١٩٦٧ لســـانی و كوردســـتان١٩٩٩ وەك لســـانی پارتی و نونـــریبۆم تائســـتا نیشـــتیمانی یكتی نونریدیموكرات كوردك ھموو ن دەركوتووەعرەبیش ھمـــوو ن و نیشـــتیمانپرەوەك بتایبتی بۆیـــ ،نییشـــۆڤ دڕەنـــدەوپرلمانی رـــگای ل ئمـــ بیارمانـــداوەحكومتكی لناو مانوەمان ب كوردستانبۆی ،قینی راستدیموكراتی فیدرا عراقی

دینییكانی و سیاســـی نالی لگڵ دەبو حكومت بگونجنیـــن و عـــراق خۆمانبكین دروست فیدراڵ عراقی دەزگاكانینك قینراســـت ھاوبشی بشـــوەیكیچونك میوانداری، یا بشداری بشوەیشریك عراق كوردستانی ل كورد ئمیل پكھاتوو عراقی فیدرای ل ھاوبشین ودیك نتوەكانی و كورد و عرەب گلـــیو سریانی ئاشـــووری و و وەك توركمان

..كورد باســـی ك دەزانم پویســـتی رە بلب دەب عـــراق دەكیـــن ل كوردســـتانیخۆمان باســـی كـــورد ناســـنامی گلـــیكورد ناســـنامی نتوەی ب نك بكین،خۆمان نیشتیمانی لسر مئ لبرئوەیئو واتا گانر خاكی بســـل نك دەژین،دیوانیو كـــوت و و بغـــدا ل كوردانـــی،كورد نیی گلی ناسنامیان عمارە دەژینلناو نتوەی كورد پیان دەوترێ بكورەبییراقی عع رەب، كنیشـــتیمانی ع

حمرینوە. جبل لخواروویكام لگڵ بدەیـــن بیار جا پش ئـــوەیھاوپیمانی سیاســـییكان نالی و لیستو سیاســـی دەب ناســـنامی دەبســـتین،و نانو الیئ تواوی و ئایینی نتوەیـــیبسنگنین ھیان بكینوەو ورد لیستانئاســـتی و لگـــڵ مـــژووی رابردوویـــانبرامبـــر ھوســـتیان و بیروبـــاوەڕمافكانـــی راســـتقینو دیموكراســـییتیكمایتییكانـــی عـــراق و گلـــی كـــوردو پیوەندی ئو لگڵ دەستنیشـــانكردنیسیاســـتدا ل چونك ،یانھ ئجندانـــیقسی عراق وەكو شونكی ل بتایبتیسۆزدار و شیرین خۆش و بنی و نرمكس ھموو كســـوە، گیرفانی تـــناچبـــ ئامانجكانی گیشـــتن بۆ و الینـــكبرامبرەكی دەدات خۆش و باش بنیدەب كم"واتا لچیت ن:"دەمدە كۆیـــیپ باشـــمان الینانی بنی ئو بزانیـــنجبج بكن نانب ئو دەدەن دەتواننو دڵ لـــ كانگی نالی ئو یـــان نا؟ ئایـــاواتا نا؟ ھی یان ب بنكانی بیروباوەڕیلیست زانیاران و دووربینی و وردی ب باھبـــژاردن میدانـــی ســـركوتووەكانی

ھبسنگنین:علالوی ئیاد عراقییی لیســـتی یكم:باس بم جۆرەی خـــوارەوە ل میدیـــاكان

دەكرن:و پارت كۆمك كھاتووە لـــپ م لیســـت١- ئعرەبی نتوەیـــی ئایینی و و الینـــی سیاســـیو كورد ب گلـــی برامبـــر شـــۆڤنی توونـــدڕەو

عراق. ل كماتییكانبـــ یـــا زۆر باوەڕیـــان ٢- ئـــم لیســـت كـــم

.نیی برامبرەكانیان و دیموكراتییتل ببـــ باكانو ســـمینوە و ٣- بب شـــرمقبوو بشوەی كسكیان كارو خواترسان ھموو

زەوتكردنی. و دەست ب گیشتن بۆ كاتیل ھوادارانی لیست ئم زۆری ئندامانی بشی -٤

سدام حوسنی دیكتاتۆرن. رژمیعرەبی پشتگیرییان زۆری حكومتانی ٥- بشـــی

خۆی. مرامی بۆ كریھ لدەكن،پشـــتگیرییان ئوروپـــی وتانـــی ٦- ئمریـــكاو

عراق. شیعی و ئران ترسی ل لدەكن،كورد دژی الینكانیـــان ھموو ســـنوور ب٧- بو كیمیاباران ئنفـــال و تعریـــب و كوردســـتاننرەتیان ئســـتا و تا رەوا دەزانن ب ل كوردســـتان

نكردۆتوە.زیاتر بوو ســـرۆك وەزیران ك علالوی ٨- ئیادداخوازییكانی كلكیتوانییكنماوەیسالئویش سرۆكایتی، لكاتی بكات جبج كورد

سدام ھوادارانی و كرد زیادی تیرۆر و گندەیدەزگاكانی و ســـوپاو پۆلیـــس ناو ن خزانحوســـ

دەوت.ب باوەڕیان لیســـت ئم الینكانی ٩- زۆر لـــكورد شیعو و ئران ترسی ل تنھا نیی یكیزینیی دووریش گرتووە، یكتریان دیموكراسییت وزەوتكردنی و وەرگرتن دەست بترازن پاش لك

الیك. چند یا الیك ئم دەست لالینعلالوی كاركی باشـــی نكرد خۆی ئیاد ١٠- د.دوژمنانی حوسن و سدام سرۆكی ھوادارانی كردەئموە ك بالی و دیموكراسییت، كورد شـــیعو

دەبت. كورت زۆر تمنی سركردایتییی ئملناومیدیاكان لیستیئیتیالفییاسا دووەم:

:ب ناسراوەو پارت كۆمك كھاتووە لـــپ م لیســـت١- ئرەنگاوڕەنگ و سیاسی ھمجۆر كسایتی الین.ل ســـوونن بـــۆ شـــیعوە و فـــرە بیروبـــاوەڕ لـــل و راست بۆ چپوە ل ئایینی بۆ علمانییوە

كورد.. بۆ عرەبوەسای چوار لیست نوری مالیكی، ئم سرۆكی -٢عراق، زۆربی ل بووە وەزیران ســـرۆك رابردووبوون ناڕەزا دگـــران و عراق كۆمنـــی خكیتاكەوان كاری زۆریـــش لزۆر لـــ كردارەكانی،

كورد. لگڵ نبوو دۆستانش كردوپكھاتی مالیكی سرۆكایتی ب دەعوە حزبی -٣نڵ الیگل ناتوان ك ،یلیست گورەی ئمبت بردەوام علمانییكان و دیموكراسی و چپدەقكانی بـــ بندن ئـــوان چونك لـــ حوكم،بانگشـــی ئومی و بوارـــك قورئـــان لھمـــووچارەكردنی بـــ باوەڕیشـــیان و ئیســـالمی دەكـــنو بن ھر و نیی نتوەكان و گالن كشـــیسر دەگڕنوە ل ئنجام پمان بدەن پیمانكك پیرۆز، و بنماكانی ئیسالمی قورئان دەقكانی

بكن. كار بپچوانیان ناتواننعراق لخاكی رەنگ چـــاوی ٤- دەوتـــی ئرانلگڵ خۆیان لبیر نچۆتـــوە بـــت و مـــژوویئم پشـــتگیری توانایان ھموو ب بۆی عـــراق،وەرگرتنی حكومت و دروستكردنی دەكن بۆ لیست

دەست.و عرەبی لالین ھیچ حكومتكی لیست ٥- ئم

.نیی پسند و قبووڵ ئوروپاو.. ئمریكاوبتایبتی م لیســـتكانی ئنالی ٦- زۆربـــیو رككوتن دیموكراتـــكان و چپ و علمانـــیتا كورد لگڵ یـــھ ھاوبشـــیان بیروبۆچوونینزیككانی قۆناغ ناوەنـــدی و ل مام رادەیكی

ئستا.مالیكی دەعوەو حزبی بتایبتی لیســـت ٧- ئمو بعـــس حزبـــی سرســـختی دوژمنـــی گـــورەو

سدامییكانن.میوانـــی م لیســـتئـــ ٨- زۆربـــی الینكانـــیرۆژانی تنگانو كوردســـتان، لـــ ل كـــورد بوونكوردیش لســـریان، حوسن سدام ھرشـــكانیجبجكردبوون، بۆ پداویستییكانیانی ھموولگڵ باشیان دۆســـتایتی و ئاشـــنایی ربۆیھلبیریان پیداكـــردووە ئگر كورد و كوردســـتان

نچتوە!نیشتیمانی عمار ئیتیالفی لیستی سیم:

حكیم:پاش دـــت، ســـیم پلی لـــ م لیســـت١- ئـــنالی یاسا دەوتی عراقیو لیســـتی لیســـتیموقتدا أعالو جماعتی مجلس ســـرەكییكانی

بدر. ركخراوی سدرولنوان ئران ل دەوتی نزیكترە لیست ئم -٢

شیعكان. لیستیھ جیا بیروباوەڕی دوو لیســـت ئم ٣- لنـــاوموقتدا سدر دۆستانیو أعال مجلس كورد، لسر

.یمئ نیاریحكومت لیست چوار ھر دەكات داوا لیست ئم -٤سرۆك تمالیكی بب و ناشیانوێ بكن دروســـت

وەزیران.

تایبتی ھزی چكداری م لیستئ الینكانی -٥.یھ خۆیان

لیســـت پناســـی مـــئ بكورتـــی سركوتووەكانلگڵلیستیھاوپیمانی

كوردستان.پرلمان و دانیشـــتنی جـــا بالی ئمـــوەسرۆك ھبژاردنی و حكومت پكھنانیســـرۆكی و وەزیران ســـرۆك كۆمـــار وزیاد ماوەی رەنگ نییو پرلمان ئاســـانمئ دەبـــ جـــا بۆی ببات، لـــ پویســـتپۆســـكو ناو بچین چاالكان ژیرو زۆردووربینووردبینبینلدەستنیشانكردنیلـــم بـــالی ئمـــوە ھاوپیمانكانمـــان.لجاری پگی كورد بھزترە بژاردنھپشوو،ھرچندەژمارەیكورسییكانمانناتوان لیستك چونك ھیچ ھناوە، كورتیبۆی بـــكات، دروســـت حكومت بـــ تنھابكوردە، پویســـتیان ھمـــوو لیســـتكانناتوانن رۆی ئمریكاش ئوروپاو ئران ورەواكانی، ماف لپناو بكنوە كم كوردئموە لالیـــن بۆیـــ باشـــترین ھنـــگاوب بغداو بچین دەنگ بیـــك ك وەیـــئخۆمان مرجكانـــی گشـــبینی ھمنـــی ولپ ناب لیســـتكان، بخینـــ برچـــاویھاوپیمانی، بیـــاری كۆتایی بۆ ل بكینك بكین، لیستان ئم لگڵ وتووژ دەبكیمیاباران و تعریب و ئنفال تاوانكانیلیســـتش ئـــم لگـــڵ بكـــن، ریســـوا بنكانی بتوان كـــ بكین ھاوپیمانـــیبھ باوەڕیان لگمـــان جبجبـــكات،بكات پداگری بتووندی كورد دەب پیان.كۆماری گشپدانی و چسپاندن لسرپلكردن و عـــراق دیموكراســـی فیدرایبیارەكانی ھمـــوو لســـر رەفزكردنـــیتعریبكردنی دەربارەی حوســـن سدامناوچكانیكوردستان وگڕانوەیھمووبۆ شـــارەكانی ناحیی داباوەكانی قـــزاوماددەی"١٤٠"و جبجكردنی كوردستانوپشـــمرگو دارایی كشـــی ناســـناموقرەبووكردنوەی گازو و نوت یاساكانی

كوردستان. زیانكانی خكی زەرەروعراقـــی دەســـتووری ھمواركردنـــیل"باب یكـــم مـــاددەی ـــك، كـــجۆربوەیشـــ األساســـی"بم المبـــادئ األول دولـــة العـــراق دابژرتوە:"جمھوریـــةتتكون كاملة ســـیادة ذات مستقلة اتحادیةواألقلیات والكـــردي العربي مـــن الشـــعبینفیھا جمھوري الحكم نظام العرقیة والدینیة،الدســـتور وھذا ديمقراطي نیابـــي فدرالـــيالفدرالي األختیاري" العـــراق لوحدة ضامنك عـــراق، ئســـتای چونك دەســـتووریو ١٥ و ١٢ فصـــل ١٤٤ مادەیـــو ٦ بـــابیك ت بنانـــت ،ی٥٨٢٢ وشـــ و فـــروعكورد نتوەی كوردو گلی ناوی وششیكم ١١٧بندی ل ماددەی ناھنی، تنھااقلیم نفاذه عنـــد الدســـتور ھذا دەت:"یقراتحادیا" اقلیما القائمة وســـلطاته كردستانھرمی ك دووەم، ھرمی ئستا تا بمواتك دروســـت نبـــووە، عرەبی دەبتیك چونك ،نیی ئیتیحادی تائستا عراق

.یھ ھرمو بۆچوون ئو رۆشنایی لژر بھرحاڵھوستی ناسنامیلیستكانو پویستیو مژووی ھندەران و دراوســـ وتانیلیستكان ل ھریك كرداری بیروباوەڕوك كورد، لیست ل ئموە نزیكترین بالیئوا كیمیابارانن ئنفال و و دژی تعریـــبرككوتن بۆی ،یاســـای دەوتی لیســـتیھندێ و لیســـت ئم لگڵ و ھاوپیمانیباشترین میانەوی لیستی علالوی الینیحكومتك، دروستكردنی بۆ یمانییھاوپدیموكراســـییتی ب تـــواوی ك باوەڕیراستقینوفیدراییتیكوردستانھبت،

داھاتوو. سای چوار بۆ كموە بالی

فیدراڵ عراقی ئنجومنی نونرانی ل تكۆشرەكانی كورد نونرە بۆ

ئنجوومنـــی ئندامـــی مامۆســـتای زانكـــۆول شـــوكر" ئیســـماعیل نونرانـــی عراق "د.ھولر ل باس بدرخاندا، تایبتی دیداركیو ھولر مژوویی گرنگی رووداوی و چندیـــن

دەكا.. شارە ئو قارەمانیتی رۆیبدرخان حمید ئا:

دەگین؟ ھولر الی تۆ چی *مژوویكیكۆنی ھولرخۆیلخۆیدا -مژووی زۆری بشی ل بریتیی ھیوشارە ل ككی چونك كورد، نتوەیبردەوامی ب ك كۆنكانی دنیا، ھــــرەكاتكان زۆربــــی ل ژیانی تدابــــووە،نموون كاتك بۆ بووە، ھولر پایتختدروســــت كۆنی كوردی ك دەســــتیمیدییكان ھولر ســــردەمی بووە لدەستكیان، دوای ل بووە بشكســــردەمی ل ئــــوە ك میرنشــــینكانھولر بوون عباســــییكان دروســــتھزبانــــی یــــان پایتختــــی میرنشــــینیل راســــت ئوە دوای بووە، ھۆزەبانــــیزۆر نــــاوی مژوویی ھندك مــــاوەیشــــاركی لبرئوەی دیــــار نبــــووە،بــــۆ نموونــــ كــــوردی دریــــن بــــووە،ئو ئــــو دواییش عوســــمانییكان تــــانــــداوە، ھولر ب جــــۆرە بایخیــــانلــــ عوســــمانییكان ر لــــــــر بــــولھدوای ئیوبی و سحدینی سردەمیمبندی گۆگبری موزەفرەدین ھاتنیزاناكانی تنانت بووە، زانســــت عیلم ووەرگرتووە بوانامیان ھولــــر ل كرۆژئاوای و رۆژھت توانیویان بشیل ھولــــر بگــــرن، كوردســــتان لخــــۆنوێ لمــــژووی واتــــ ســــدەی تــــازەھولر شــــۆڕش بووە، نوی مبندیك زیاتر كوردییانی شارە یكك لوخۆپرســــتی لــــوەی دەكا كوردایتــــی

ل زرابدام كوردی حزبی یكم بكا،پارتی ١٩٣٩ ك سای ل بووە، ھولركوردی نــــورۆزی ھیوا بــــووە، یكملســــای و كوردســــتانی بووب كرابو جالل لسردەستی بڕز مام ١٩٥٣ب سردەم برادەركی دیكی ئو چندكیدیكساندوكمزیزمحتیعتایبنورۆزی كوردستانی توانیویان یكمنك ك بكن، ١٩٥٣ لھولر سای لخك كوردییكانــــوە ھــــر ل شــــارەبرادەرە ل ١٧٦ كــــس بم ھاتــــوون،ھاتوون، بغــــدا ل كوردە فیلییــــكانسدەی سرەتای ل ھولر لوە جگشــــخ ل جگ بیســــتموە تــــا ئســــتابزووتنــــوەی ســــركردەی محمــــود بووە، ھولر ل ھمووی شۆڕشكانمبندی ھولر قی لوانش جگــــســــركردایتی بــــووە، كوردایتــــیك "١٩٢٠"ەوە ل جوونــــوەی كوردیدەگات تا ســــریھدا بریتانیا ل دژی ١٩٤٣ ســــای لــــ شۆڕشــــی كــــوردیحزب یكــــم دامزراندنی تــــا دەگاتــــزۆر دوای ھیواو رزگاری كت لنانتھولری ھمــــووی ل ســــركردەكانیو حیدەری نموونــــ جمال بوون، بۆو دسۆز بدوع و حیدەری ســــاحك بختیار، ئۆمر و حوزری مستفاسرەتادا ل ،ھیوا بوون ئندامی وانئو دواتر بوون داركر ئوانــــ كۆمیھروەھا لكاتی ھیوایان دامزراندووە،دیســــان رزگاریش حزبی دامزراندنیھولر خكی شــــاری ســــ ئندامــــی١٩٤٦ دامزرا ل سای بووە، پارتی كســــركردایتیان ئندامــــی چــــواردە ھولری ٥ی وانــــئ ھبــــووە، لنــــاومال ك ب سرۆككشــــیانوە بوونــــ

كوردستان كیش لبووە، كات مســــتفا لــــ ٤٣-٤٥ دەســــت پــــدەكا، شۆڕشــــیئفســــری چوار ھمــــوو كوردســــتاندەكن، كشۆڕش ل بشــــداری پلداردووانیانخكیشاریھولرن:یكیانیروخ و ئویتر خۆشــــناو مســــتفادەچن كیــــش كــــكات ،ریمــــبدولكعل دەب رۆــــی برچاوی ئوەی ئرانك ل سرۆككیان جگ شۆڕشــــكانلگڵ ئفسرە دوو ئو بووە، بارزانیقودسی محمد و عبدولعزیز عزەتلســــر ھبــــووە، رۆــــی كاریگریــــانپلــــدار ئفســــری كوردایتــــی چــــوارشاری خكی دوانیان دەدرن لسدارە٢٨ كسی ل زیاتر لوە جگ ھولرن،ئفسر جگری مامۆستاو و فرمانبرجگ كردووە، بشدارییان شۆڕش لوكاتك ھولر ھموو وانــــئ لھموولسر گب بووە، كوردایتی شــــاری"١٩٨٨"ە ك ســــای نزۆرە، دو ئــــوەو كانی ماســــی خكی دەڤری كاتــــكبــــردەڕەش خكی دەركران، باگوڤــــرەش بــــردە لچــــاو كــــ كانی مــــاسو دۆزەخ وەكو بكی براوردی ئگــــرھاتن و نكردن قبویان وای بھشــــتك بوون، جنیشــــت حركب رە لــــلحكومتی بعس لدژی حركب ھاتن

كۆكردنوە. بۆ پیتاكی ھولرە ئوھولر وەكـــو كلتوور بین دەتوانی * یانـــی

غریبان؟ شاریدوو وانئ چونك ،تییكوردای شاری -ك ھبجی كات لیك جیان، شتیگوتیان راگوزكرا ل سلمانی شــــھیدنابلسرشۆستكشبخونپیساییبوون، جگیر ھولر ل ھاتن لدەكن،و پیازی پوە ئوان نــــان ئمۆ بــــم

ھولرییك دیكش سای دە دەخۆن،كرییولھ بــــ ھر بچت ســــلمانینابتوە، دھۆك شونی ل دەناســــرێ،ھولر لــــ ھولــــر تــــد م كــــبــــ

و دەشحستوە. دەحوتوەسیر ھولر مژووی ل مژووناسك وەكو *لمژووی ٣٠٠ ساڵ یھ وا ســـردەمی دەكینتۆ ھۆكارەكی ھیچ ننووسراوەتوە، ھولر

دەگڕنییوە؟ بۆچیفتوحاتی بۆ نموون لكاتی ،وای ب -فتوحات مــــژووی ئیســــالمی، ئگــــریعقوبی و تبری وەكو بخونینــــوە،باسی خلدون، كاتك دەگات ئیبن تا ودەكا: سرەتای دەستپكردنی فتوحاتل كوردستان ئیســــالم بۆ ھرشــــكاری ١٦ ك ١٦ی كۆچیی، ل ســــای ســــایزۆر خككی دەكــــن، داگیر جلــــوالســــروەت و دەكن ئنفال و دەكــــوژنند ن، كاتــــدەبــــ زۆر و ســــامانكیبــــاس نــــس بــــ كركــــووك تبــــریشــــاری داگیركردنی دە:"دوای دەكاورووەو ئیســــالمی كركــــووك ســــوپایلكاتــــی كوتــــڕێ، نینــــوا شــــاری رۆیشتن برەو نینوا تووشی شاركنــــوان تــــوو شــــارە دەكبــــوون، ئــــدەگوترێ پــــی نینــــوا كركــــووك وعــــزە ئمۆ كفــــر "كفــــر عــــزە"،ھولر ب دووری دیك ل خوارووی"عزەو دەگوترێ پی ك ١٥ كیلۆمتر،ئایینی ٥٧ كنیســــو قونیان"، ھروەھاكورد دانیشتوانیشی زۆرینی تدابوو،ناكا، باســــی ھولــــر بــــووە، تبــــریبووب بشك ھولر وكاتئ دەكرێھبووە وا زۆرجاری چونك شارە، لومژوویی ســــوقی بــــۆ كمكردنــــوەیبایخ ك وایكردووە دوژمن شــــارەكان

ندا. شارە بوفتورازە نھـــ لـــ * وەكـــو مژوونووســـكئیمامی شـــیری وە بن ئدە ھیو بردك

راست بت؟ توایھاتووە، پلی وایلعب علــــی - ئــــوە خورافیــــ، ئیمامــــی

كوردستان. ھاتۆتن خیایشســـوتان عـــوی گومبتـــی * ئـــی ئـــو

عارەبی؟گــــڕام زۆر لمــــژوو ئوەشــــیان -بــــم تــــا بزانــــم ســــحابی یــــان نــــا،دینی موعتقداتی كــــورد لبرئوەیتا ئســــتاش ھروا، بھزەو ئوەنــــدەمادام كردب دروســــتیان ھر شــــتكیپیرۆز الی ئو وەبووبپ ئایینی ناویئگر ھتاكــــو بڕاســــتی بــــووە، یانی

ركردببل مالی جلوبرگی پیاوــــكزیاتر شــــارك الدێ یــــان تــــو چووبئوە ئســــتاش تا حورمتیان گرتووە،بووە، زاڵ ئایینییكــــش نالی بــــاوەو٣ متر قبریئسحابیانكردووە بۆیناولناوە كوردەكشــــیان درژەو ھــــیژیانی لی بع ئیمامی شتی وانیی كافر،ب چاویشــــی و نھاتۆتــــ كوردســــتانبۆ ئوە خك كوردســــتان نكوتووە،

كردووە. دروستیان خۆیان

شارچیتی نك كردووە كوردایتی ھولر

كۆلیژی كوردی/ ھاوچرخی مژووی ل دكتۆرا ھولر، /١٩٥٢ لدایكبووی: شوكر، ئیسماعیل د.سالحددین/١٩٩٩. زانكۆی ئاداب/

،(١٩٥٨ ھولر١٩٣٢- (نورۆزی بالد ئاران)، فی الكردی الشدادی (األمارە چاپكراوەكانی: (١٩٣٩-١٩٥٨ الفكري والسياسي دورھا في تاريخية .. دراسة (اربیل

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٤/٨

ی سان

ني(١

٣٨ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١٠

زیرۆ

ون

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

11

نوسینی : ئه ندرێ دی گۆیاموه رگ : مسته فا ڕابه ر - لندەن

ســــه ره تا باس له فرمانه وای نمونه یی نیکــــۆالی ده کات په ندکــــی ووالت میکیاڤیلــــی دینیته وه یــــاد که ده ــــی :( ئه گه ر شازاده بیه وی ده سته التی خۆی بپارزی پویسته ئاماده بیت ڕومه ت و

ناوبانگی خۆی له ده ست بدات)که سایه تی شایسته و نمونه یی بۆ سه رکرده

ئه م ڕاپرسیه ی خواره وه ده ری ئه خات ئایا تۆ شایسته ی ببیته سه رکرده یه کی

مه زن:١- ئایـــا ده ســـتت گه رمه له جگیـــری و خـــۆ چه سپاندن له سه رکاری تازه ت و ده ست و برد ده که یت له ناسینی کارمه نده کان و سه رله نوێ رکخســـتنه وه یان و دروســـتکردنی تۆڕیکـــی

سیخوری له ناویان؟.. به / نه خر٢- ئایـــا تـــۆ ئه رکی گرینگ له کاتـــی خۆیدا جبه جـــ ده که یت ته نانه ت ئه گه ر له پناوی جبه جـــ کردنـــی ئه رکه کان ســـه ری چه نـــد

که سکیش له وناوه بشکت ؟..به ی / نه خر٣ -حه زده که یـــت ڕینمایـــی به ده نگـــی بـــه رز

بده یت؟..به / نه خر٤- ئایا ھه میشـــه له ھه ل و ده رفه تی ئه وه دای چاڵ بۆ ده ســـته التی که ســـی ســـه روی خـــۆت

ھه لکه نی؟ .. به ی/ نه خر٥- تـــۆ پت باشـــه له گه ل گروپکـــی بچوکی پالنگیـــر کۆبونه وه ســـاز که یـــت بۆ ئـــه وه ی تکـــه الوی خه لککـــی زۆر بیـــت و کاریـــان

تبکه یت ؟..به ی / نه خر٦- ئایـــا ده توانـــی به ر وه ســـتی خـــۆت بیت زه ده خه نـــه ت کپ که یت کات به گوره ی دی

تۆ ئه دون؟.. به ل / نه خر٧-پـــاش به کۆمه الیه تـــی کردنـــی خه ـــک و پیاده کردنی دیموکراســـی له والت ھـــه ر پت باشـــه به زۆر ده ســـته الت له وانـــی تر داگیـــر

بکرت؟.. به ی / نه خر٨- کات له کۆبونه وه یه کدا ووتار بۆ خه لککی زۆر ئه ده یـــت ھه ســـت ده که یت بیرکردنـــه وه ت

فره وانتره ؟.. به ی / نه خر٩- ئایـــا پـــت خۆشـــه له ناو قه ره بالغیـــدا ستایشت بکه ن ، رزۆ ، سالوت بۆ بنرن ؟..

به ی/نه خر.١٠-ئایا تۆ د.ڤ.د فیلمی (ھاوالتی کین) تان ھه یه ؟ . ئه م فیلمه ئه مریکیه سه رکه وتوه ســـالی ١٩٤١.له الیه ن جورج ئورســـن وولز له ھولیۆد

به رھه م ھاتوه.؟ به / نه خر.ئستا بابزانین چه ند خالت تۆمار کرد؟

١-٣ به که لکــــی ســــه رکرده یی نایه یــــت ھه یه مــــام ســــۆزت وازبینــــه. ٤-٧ ناوه ندیت. ٨-١٠ که ســــکی شیاوی و

ئاساییت.مه رجه پویسته کانی سه رکرده:

وا واته که ســــایه تیه کی ١-کاریزمـــا : کۆمه النــــی له نــــاو خــــۆی بتوانــــی خه ــــک شــــیرین بــــکات و ھاوالتیــــان له خــــۆی کۆبکاتــــه وه بۆئه وه ی خــــۆت تاقیکه یته وه ئایــــا کاریزمایــــت یــــان نــــا پویســــته کۆمه له ئه رکک به ناســــیاوو شــــوین که وتو و دۆسته کانت بسپری به مه رج یه ک له ئه ویتر قورستر بیت بــــۆ نمونه داوایان لبکه پــــاره ت به قه رز بده ن ، پاشان داوایان لبکه پاره ت بۆ قه رز بکه ن ، دواتر داوایان لبکه پاره ت بۆ بــــدزن ئه گــــه ر ئــــه وان بــــه رده وام بــــون له جبه جی کردنــــی ئه رکه کانیان ئه وه بگومــــان تــــۆ کاریزمایت ئه گــــه ر وانه بون پویســــته تاقمه براده رکی تر

بدۆزیته وه. .٢- پاڕانۆیـــا: نه خۆشــــیه کی ده رو نیــــه ئه وکه ســــانه ی توش ده بــــن به خه یای خۆیان واده زانن ھه ندی که س به ته مان ئازاریــــان بــــده ن گوایــــه زۆر گرینگن ، بــــه الم ئــــه م دیارده یه له ســــه رکرده مانای وایه له ڕوی ده رونیه وه ســــاخله میت ھه ست بکه ھه موکه س به دواتا ده گه ڕن وه ک چــــۆن تۆ به دوایــــان ده گه ڕییت . له بــــه ر ئه وه ئه گه ر تۆ بوات به کــــه س نه بیت دیاره مه یل و ئاره زوت له دره قیه و کورانه بوات به خۆته ھه به ت به مه ش

چه ند ھه نگاوک له پش ئه وکه ســــانه ی پشــــبکت له گه ل ده کــــه ن ، له گــــه ل ئه وه شــــدا ئه و ڕاســــتیه بزانه ناحه زه کانت ده یانه وێ ده ســــتت ل بوه شــــینن خواردنت ژه ھراوی بکه ن پاسه وانه کانت تیرۆر بکه ن ، سیخوڕیت له سه ر بکه ن گه ندلیه کانت ئاشــــکرا بکه ن بۆ ئه وه ی ک بیــــت ده ســــته التت لبه ھــــه ر نرخبســــنن بۆیه پویســــته زۆر زرینــــگ و

وریا بیت بروا به که س نه که یت.٣ -به ن مه به سه ر:

ســــه رکرده ی مه زن ئه وه یه که للــــه ڕه ق بیت به ئاره زوی خــــۆی چی بکات یان چی نه کات ب ئه وه ی گوێ بداته به ندو بالــــۆره ی ویــــژدان و ئابــــو مــــرۆڤ دوســــتی .. ڕه نگه پویستت به که مک گــــزی و فل وفه ره ج ھه بیت بۆ ئه وه ی خۆت له به نه کانت بدزیه وه پویستیت به ھه ندی مه شق و ڕاھنان ھه یه سوود له ده سته واژه یه کی به سوودی میکیاڤیلی وه ربگره که ده لــــ: له به ر ئــــه وه ی پیاو بونه وه رکــــی بــــه د ڕه وشــــته خاوه نی به یــــن و په یمانــــی خــــۆی نیــــه تــــۆش

پیویسته په یمانه کانت به ج نه ھنی.٤ -سوربون له سه ر بیاره کانت:

بیرت نه چیت ده سته الت و سه ربه رزی پشکی ئه و که سانه یه که ھه میشه خه بات ده که ن به ره و پشه وه بۆن ب ئه وه ی باکیان بــــه زه ره رو زیانی خه ــــک بیت نمونه یه کــــی زه ق له مــــژودا لــــه ٢١٨ به رله دایــــک بونی عیســــا ده ربازبونی ھانیبــــال (١٨٣ - ٢٤٧ پ.م) به شــــاخی ئه لبدا که ھه تا ئیمۆش به ئۆپراسیۆنیکی گرینگی ســــه ربازی دائه نرــــت و ته نھا بیارو بیرکردنه وه ی خودی ئه و ســــه رکرده که لله ڕه قه بــــوو ، ھانیبــــال گوی زۆری به شــــکی نه دایه له ناوچونــــی فیــــل و پیاوه کانی له و رگه ســــه خت و دورو درژه دا له بــــه ر ئه وه ی ئامانجی ئه و به ھــــه ر نرخک بوو گه یشــــتنه زه ویه ته ختایه کانــــی ئیتالیا بــــووه بگومان ھه مــــو پاســــاوی گه یشــــتنه ئامانج

قوربانیه ک ئه دات.کوده تاکردن:

وه کو ده زانن کوده تا ڕگه چا ره سه رکی خرایه بۆ ده ســــته الت وه رگرتن ئه گه ر دلنیا نیــــت کوده تا چــــۆن به رپاده بیت کوده تاچیه کانــــی له نمونــــه ی ســــود جیــــا جیــــا وه رگره شــــوازی تــــر ھه یه ده توانــــی ھه لیــــان بژریــــت وه کو محه مــــه د ســــوھارتۆ (١٩٢١- ٢٠٠٨) له رۆژی یه که می ئۆکتۆبــــه ری ١٩٦٥دا ده سته التی ئیدونیســــیای گرته ده ست و ٣٢ ساڵ به ئاگر و ئاسن فرمانه وایی ئیندونۆســــیای کرد که فلی له ھاوڕیی خــــۆی ژه نــــرال له تیــــف کردو پاشــــان

ڕه وانه ی زیندانی کرد. ١- به که مزانینی دوژمن : له به ر ئه وه ی تۆ له ھه وی جگرتنه وه ی ده سته الت دایت پویسته نه گریســــی و ھه لــــه و کــــه م و کوڕیه کانی نه یاره کانت بۆ خه ک باس بکه یت تا ده توانی سوک و ڕیسوایان بکه یــــت بۆئــــه وه ی به ھانه ی به ھــــزت به ده ســــته وه بیت بۆ گۆڕانــــکاری و بۆ ئه وه ی ھه رکارــــک دژی نه حه زه کانت ئه نجامــــی بــــده ی کۆمه النــــی خه ــــک

په سندی بکات.بگۆمان چوار شت ھه یه که وا له خه ک ده کات پشــــت له نه یاره کانــــت بکــــه ن و دژیان بوه ستنه وه * گه نده لی * ده قی * ناعه داله تــــی * بــــ که فائه تــــی * ھه ریه کک له م خه وشانه ی نه یاره کان ھه نجــــه ت و به ھانه یه کــــی به ھزه بــــۆ پویســــتیش کوده تــــا ئه نجامدانــــی به به لگــــه و مه لگه نــــاکات ، به لگه ھــــه ر

بۆدادگا باشه له کاتی دیموکراتیدا.ھه بژاردنی کاتی گونجاو بۆ کوده تا

ھه ر کاتی رگــــه ی کوده تات گرته به ر دنیابه لــــه وه ی نه خشــــه و پالنه کــــه ت وابی له رۆژی پشــــوی ھه فته دا ده ست به کاربیت ، ئه گه ر سیاســــه تمه دارک

ووتــــی رۆژی ھه ینــــی باشــــتره گوی تــــر چونکه رۆژه کانــــی ؛ مــــه ده رێ ده ره کان ڕاپــــۆرت و رۆژنامه نــــوس ده نگ و باســــه کان بالو ده که نه وه کــــســــه رده گری ھه و له کــــه ت ده زانــــی و پاشــــان چ روئــــه دات .. بیــــری لــــبکه وه ئه رجه نتین له پشــــوی ھه فته دابو له ســــالی ١٩٨٢ دورگــــه ی فۆکالنــــدی داگیر کرد ، جه نه رال بینوشیت له سالی ١٩٧٣ ده ســــتی به سه ر شیلی داگرت ، دیکتاتۆری عیراق له ٢ ئابی سالی ١٩٩٠ تی داگیر کرد ، سه رت سوڕ نه مینکوھیتلــــه ر له ١/ئه یلولــــی ١٩٣٩ پۆله نده ی داگیرکــــرد و جه نگــــی دوه مــــی جیھان ھه لگیرســــا و رۆژی دووشه ممه ده نگو

باسه که له ھه مو شونیک خویندراوه دۆشینی میدیا

تۆش بۆ چه واشه کردنی خه ک پیویستیت به ده ســـتگایه کی توکمـــه ی ڕاگه یانـــدن ھه یه ، ھه رچه ند خه کی ھۆشیار بواو متمانه ی به راگه یاندنی ده ســـته التداری زۆر دار نیـــه ، که متر خه کـــی پ فریو به ژـــر بۆیه پویســـته ژر ئه درـــت ده می نوســـه ری به ناوبانـــگ و خاوه ن ده زگاکانـــی راگه یاندن چه ور بکه یت تا البه ال باسی کارامه یی و زیره کی و ھزو توانات بکه ن ئه گه ر ھه ندی ڕۆشنبیر و نوســـه ری وا ھه بیـــت تانه و ته شـــه رت لبده ن و زمان درژی بکه ن ، سه ره تا گه فیان لبکه بیان ترسنه پاشان ھه وڵ بده به ھـــۆی سیخوره کانته وه ده ســـتیان لـــ بوه شـــنی ئه گه ر ھـــه ر ســـه ری نه گرت پویسته به پاره و پوڵ ده مکوتیان بکه یت . ئه م شـــه ڕه ش درژه ی ده بیت ھه تا تۆ له سه ر فرمانه وایی به رده وام

بیت.فیدل کاســــترۆ به ته مه ترین سه رۆکی زیندوه له جیھانــــدا ھه رگیز ده رفه تکی له ده ست نه داوه به خه لک بی چی له کوبا ده وێ و به ته مایه بــــه ره و کوی ببــــات ووتاره کانی بــــه رده وام له ته له فزیۆن و رادیو دوو باره ده کاته وه ، فیدل کاسترۆ له مانگــــی دادڕی به ناوبانگه له درــــژ ئه یاری سالی ١٩٥٣ ووتارکی شه ش ســــعاتی له ته له فزیۆن پشــــکه ش کرد تۆش ده توانی ڕو شــــونی ئه و بگری ئه گه ر پاره ته خشان و په خشان بکه یت ده توانــــی ھه نــــدی گۆرانی بــــژ وه کو مه یمــــون بــــۆت ھه پــــه ڕن و گۆرانیت به سه ردا ھه ڵ بلن نوسه ر و شایه ری سوک و ڕیسوا به کرێ بگریت له ھه مو

بوارکه وه ووتارت بۆ ئاماده بکه ن.(نوکته یه ک ھه یه ده لن فیدل کاســــترۆ توشــــی خــــه وزڕان ده بیــــت دوکتۆری خۆی بانگ ده کات پی ده ل من خه وم لناکه ویت كشــــه نیه چ رگه چاره یه کم بــــۆ به باش ده زانی پم بلــــ چیبکه م

باشه؟دوکتــــۆر : ڕگه چــــاره ی بــــاش ھــــه ر ئه وه یه ھه وڵ بــــده ی ووتاره کانی خۆت

بخونیته وه) ھالنه خۆشکردن

که به ته واوی ده ســــته التت گرته ده ست پویســــته مافه کانی خــــۆت به کاربینــــی ده ســــتدرژی و له رکخســــتن کردنه ســــه ر ھه مو به ھایه ک به تایبه تی ماڵ و مولکی گشــــتی.. بــــا حه زه کانت وه کــــو پاشــــای دوه مــــی مه راکیــــش بیــــت که حه وت کۆشــــکی شــــاھانه ی بــــ ونــــه ی ھه یه ٢٥٠ ســــه ر ئه ســــپی ڕاگرتوه ووشــــتره کانی له ژماره نایــــه ن نه عامه و که ره کویه کــــی زۆری ھه یه ، الی که می خاوه نی ١٠٠٠ سه ر ئاژه لی تره ئه م لیســــته وه ک ڕینماییه ک بــــه کار بنه له ١٠٠ ڕۆژی یه که می ده ســــته التتا جبه جی بکه شونکی گه وره و فره وان و دگیر پاوان بکه شــــونیک که جگه ی شانازی بیت بۆ رابواردن و حه وانه و گــــه ڕان. ھیالسیالســــی له ئیســــیۆپیا کۆمه لیک شری جۆری (جودا) به خو ده کات بۆئــــه وه ی به ئــــاره زوی خۆیان

له ده ورو به ری یه کک له کۆشــــکه کانی بخولنه وه شونیکی دلگیر ھه لبژره بۆ رۆژانی پشودان ( بیری لبکه وه ھیتله ر شــــاخی بچســــگادن ی ھه لبــــژارد بۆ کاتی پشــــودان که خۆشــــترین شونی گه شــــت وگوزاره له ئه لمانیــــا بــــا دوو فرۆکه ی تایبه تت ھه بیت ، ٣ ئوتومبلی رۆلزڕایزی گولله نه ب ، یه ختکی گه وره ( ئه گــــه ر ووالته ک داخــــراوه و له ســــه ر ده ریا نیه ده توانی له والتکی سه رده ریا ھه بژریــــت یه خته که ت له به نده ر کــــی

ئه وێ ڕابگری بۆ نمونه له کاریبیان.موبه قکی پ له چشــــتکه ری شــــاره زا ، که ســــک تامــــی خواردنــــه کان بکات ژماره یه کــــی زۆر له غــــوالم ده ســــت و

پوه نی کاراماو دسۆز.دامه زرانـــدی بیرۆکراســـی تایبه ت به خـــودی

خۆت:ده بــــی کۆمه ه کارمه ندکی ھۆشــــیارت ھه بی له بــــواری بیرۆکراســــی و کاری ڕۆتینــــی بۆپر کردنه وه ی پۆســــته پف ده وله ته کــــه ت دراوه زلکراوه کانــــی باشــــتر وایــــه خــــزم و دوســــته کانت ھیچیان به ده ســــت نه بی. بیرت نه چیت ھه میشه کارمه ندو ئه د مینی خاو خلیسک و که سانی ب به ھره و کۆنه شه رمه زار بۆ پۆســــتی گرینــــگ ده ســــت نیشــــان بکه ئه گه ر چاو پۆشــــیش لــــه وورده گه نده لیه کانیــــان بکه ی باشــــتره به دوای که سایه تی ھه په رست و ھه مه ته کاسی کۆنه تاوانبار بگه ڕێ ؛ چونکه ئه وه ی پاوی ھیچوپۆچ بۆتــــان ده کات پیاوی

مه ردو به ویژدان نایکات!.لینینی مه زن ھه ســــتی به به رز خوازی ســــتالین کرد کاتی به ھۆی جه ته لدانه وه له ١٩٢٢ پۆســــتی سکرتری گشتی پارتی بۆلشــــه ویکی پ سپارد پاشان لینین باشتر مه ترسی ستالینی بۆ ئاشکرا بوو ؛ بۆیه به نامه یه کی نھینی ئامۆژگاری کۆنگــــره ی داھاتــــوی کرد که ســــتالین ھه نه بژرن ، به الم ســــتالین به ســــتنی کۆنگره ی وه قون داخست نه ی ھیشت نامه که شی کاریگه ری بمین به شتکی بــــ ئه ھه میه تــــی دانا بگومان ئه گــــه ر لینین دوچاری جه ته نه بوایه که توشــــی شه پله ی کرد ره نگه ستالین به دوگمه ن نــــاوی له په راوــــزی کتبه میژویــــه کان

باس بکرایه.یه که الکردنه وه ی تۆله سه ندنه وه و کۆنه قین:

به شــــی زۆری خه لــــک به شــــی خــــۆی ناحه زی ھه یه بــــه الم که میان خه ونــــی تۆله سه ندنه وه یان دته دی ، تۆ ئستا ده توانی تۆله له نه یاره کانت بکه یته وه و

ده ست نیشانیان بکه یت:* کی بو ویســـتی پاڵ به تۆ وه نت بۆ ئه وه ی

خۆی بچیته لووتکه ؟*ک بوو ده سته التی ھه بوو به الم به ته واوی

ھاوکاری نه کردیت؟* ئایـــا ھـــاورێ و الیه نگیـــری فه رمانداری

پشوو له کوێ سه ری خۆیان کز کردوه ؟* ك بون ئه وانه ی به شوه یه کی زیده ڕۆیی و ناسروشتی سوود مه ند بون له حکومه تی له مه و

به ر؟*ک بون ئه وانه ی کاتی خۆی زماندرژیی و

ب ڕزیان به رامبه رت ده کرد؟*کـــن ئه وانـــه ی زۆر شـــت ده رباره ی خـــۆت

ده زانن؟ئستا بیر له وه بکه وه چ جۆره سزایه ک به په سند

ده زانی:* تیـــرۆر کـــردن : له وه داھنه ربه مه لیـــک ئه دواردی شه شـــه م شـــازاده کالرنس ی له نـــاو

شه رابی شیرینی مامزی دا خنکاند!* به به رچاوی خه لک جبه ج کردنی ســـزای

مه رگ:ونــــه ی کوشــــتنی تۆمــــاس کرانمــــه ر به ســــوتاندنی به به رچاوی خه لک ، یان ســــه ر په ــــدان وه کو مــــاری ئه نتوانیت شــــاژنی فه ره نســــا له ١٦/ئۆکتۆبــــه ری ســــالی ١٧٩٣ دوای ئــــه وه ی له ســــه ر گایســــکه یه کی سه رکراوه به شه قامه کانی پاریســــدا گایان شــــه خوره کان

ھه رچی شــــتی پیس بو تیــــان گرت و پاشان به مه قسه له سه ریان په دا

باوبــــو جــــاران : کـــردن *زیندانـــی نه یاره کانیان بۆ شــــونی دوره ده ست نه فی ده کرد .. ناپلیۆن دوو جار له الیه ن

ھاوپه یمانانی ئه وروپا نه فی کراوه.ئه شکه نجه دان: له سه ده ی ١٦ دا کلیسای کاسۆلیک له ئیسپانیا خه لکی ب باوڕو گومــــای ئه شــــکه نجه ئه دا به داھنانی شوازکی لکۆلینه وه و ئاراسته کردنی زنجیریه ک پرســــیاری ھه ست ڕوشن

به مه به ستی سوکایه تی پکردن.یاسا دانان یان یاسا دروستکردن

(ھه رکه ســــک له منــــاڵ یان له کۆیلــــه ی که ســــک ب شــــاھدو ئیسپات شتک بکیت بــــه دز دائه نرت ده بی ســــزای

مه رگی به سه ردا بسه پت.یاسای حمۆرابی پادشای بابل(١٧٩٥-٥٠پش

زایین )له وتی یاسای حمۆرابی له ده وروبه ری بونــــی به رله دایــــک دا ســــالی ١٧٨٠ ده رچوه ســــه رکرده مه زنه کان عیســــا به ئاره زوی خۆیان یاسا دائه نن به الم له دیموکراسی دا یاســــان دانان داب و ویست به مشتومنه ریتی خۆی ھه یه پو توژینــــه وه و تــــاوو تــــوێ کــــردن ھه یه به چه ند قوناغ ره ت ده بی و ئینجا

بیاری له سه ر ئه درت.الی دیکتاتۆره کان یاسا وه کو الستیک وایه چۆنی بوێ ئاوا لکی ده کشیته وه ، باشترین رگا ئه وه یه خۆت فه رھه نگکی یاسایی ئاماده بکه یت ھه ندک زاراوه ی یاسایی کۆبکه وه بابه ته کان پۆلین بکه بۆ

نمونه :بـــردن: وئابـــو لـــدان ته شـــه ر تانـــه و به ڕاستی مانای وایه ھه رشتکی خراپ

که ده رباره ی تۆ بووترێ.ده سته ی دادوه ری: گروپکه ئه و یاسایانه ی

تۆ پیت باشه په سندی ده کات.ده سته ی ســـوند خۆره کان: له دوازده که س پک دت له دادگا ئاماده ده بن بۆئه وه ی ئه گه ر بیارک پویستی به گۆڕانکاری ھه بیت یان شــــتک دادوه ر فه رامۆشی

بکات ڕاستی بکه نه وه.سیپاره یه که نوســــراوه ته وه ب : یاســـا تــــۆ ۆ ئه وه ی شــــته کان به ئــــاره زوی ھــــه وای و له کــــه ش به ڕوه بچیــــت. دیکتاتۆریدا ھیچ کۆســــپ و ئالۆزکاری یه ک نیه له به رده م یاســــا تپه ڕانــــدن و

پیاده کردنی.پارزه ر : که ســــکه ده توانی به چاکترین شــــواز باجی سه رمایه و وه به ر ھینان

و داپۆشی.پارله مـــان : گروپکــــی ده ســــت که مــــۆ کــــراوه له شــــونیکی وه ک دیوه خــــان گشــــت بیارو پشنیاره کانی تۆ به پی پویست په ســــند ده که ن به رده وامیش له به ر چاوی کامیره کانــــی ته له ڤیزیۆن

چه پله ت بۆ لئه ده ن.ئـــه و شـــتانه ی دیکتاتـــۆر ده توانـــی بیـــکا و

له دیموکراسیدا ناکرتو رادیــــۆ ئیســــتگه ی داخســــتنی *ته له ڤیزیــــۆن و رۆژنامه کان سانســــور خستنه ســــه ر تــــۆری ته له فۆن و یــــان قه ده غه کردنیــــان ھه ر کاتک ئــــاره زو

بکه یت.* ده توانــــی پــــاره ی فاتــــۆره ی ئــــاوو

کاره باو ته له فۆن و گاز ھه ر نه دیت.ده توانی له ناوه ندی شــــه قام ئوتومبل ڕابگــــری و ھه روه ھا ده توانــــی ھه ندی رگه و بان و شه قامی گشتی بۆ ھات و

چوی خۆت قۆرخ بکه یت.* له سه ر پولی پۆسته ژیننامه ی خۆت بنوسیت. گۆڤارو رۆژنامه کانی ووالت ناچار بکه یت به رده وام ونه ی جۆرا و

جۆرت بالوبکه نه وه.* ھیچ دادگایه کی ووالت بۆی نیه داوای لیکۆلینــــه وه یان ســــزایه ک بســــه پنی به ســــه ر خــــۆت و کــــه س و کارت یان

ئه وانه ی تۆ پشت و په نایان بیت.* ده توانی شه وو رۆژ جلی سه ربازی

(خاکی) بپۆشی له به ر ئه وه ی نیشانه ی ھزو ده سته الته و مۆدیلیشی ناڕوات

شــــار ھه نــــدێ نــــاوی ده توانــــی *بگۆڕی یــــان ناوی خۆتــــی پوه بلکنی ئه ســــکه نده ری گه وره الی که می حه فتا شاری به ناوی ئه ســــکه نده ریه ناو زه د

کردوه.* ده توانی ئاالی ووالت بگۆڕی ره نگ که خــــۆت به کاربینــــی ســــیمبولک و

به چاکی ده زانی.بۆ نه وه ی داھاتوو کارک بکه

بۆئه وه ی مژوو فه رامۆشــــت نــــه کات کارــــک دابھنه بــــا زۆر کاریگه ریــــش نه بیت ، شــــوازک بدۆزه وه الیه نگری

چاکسازی کۆمه الیه تی تیا بیت.مۆســــۆلینی زۆردارکی ده ق و ڕه زا گران بوو به الم خه کی ئیتالیا ئستاش بیــــری ده که نه وه که رژمه که ی توانــــی وابــــکات شــــه مه نده فه ر له کاتی خــــۆی بگات و دوانه که وی. ئه لمان ھیتله ریان ھه یه باســــی بکه ن بــــۆ ئۆتۆبانه کــــه ی ، زۆرــــک له ئمه ئیســــتاش رۆژ ژمری گریگۆریان به کاردنیت که له الیه ن پاپا گریگۆری ســــزده ھه م له ســــالی ١٥٨٢ دروســــتی کردوه ، تۆش شــــتک بدۆزه ره وه بۆنمونه ده توانــــی فرمــــان بده یت نابــــی که س له ووالت ســــه رو ســــملی ڕه ش کاته وه یــــان به پچه وانه وه بیار بده ده بی ھه مو که س ئه و کاره بکات .

مه رگی دیکتاتۆربگومــــان لکۆلــــه ره وه کان ســــه ریان سوڕماوه له ئاشــــکرا نه بــــون و له نــــاو

چونی کۆمه لک زۆردار له مژودا.پــــاش ھه شــــت ســــاڵ فه رمانه وایــــی ئه مینــــی ئۆگه نده عیــــدی دیکتاتــــۆری دلــــه ق له پــــ وون بــــو به گوــــره ی ھه نــــدی پۆپاگه نده گوایه له شانشــــینی عه ره بی سعودیه داده دراوه ، تا ئستا ئــــه م گومانه ش ڕون نه بوتــــه وه ، به الم له ھه التــــن و خۆشارنه وه ســــه رکه وتو بــــوو. تا ئه مۆ ته رمــــی ئۆدلف ھتله ر نه دۆزراوه ته وه که له سالی ١٩٤٥ به رلین له الیه ن روســــیا بوردومان کراو داگیر کرا و ئه ویش به خۆیو ژنه دۆســــته که ی ســــه ریان تیا چوو ، ئســــتاس ھه ندی کــــه س واده زانــــن له ژیانــــدا مــــاوه و له رۆخــــی ده ریــــای ریــــۆ دی جانیــــرۆ خــــۆی ئه داته به رتیشــــکی خۆره تــــاو. پویســــتیش نــــاکات تــــۆ زۆردارکــــی سه ربازی بیت ھه تا دوچاری ھه التن و خۆشــــاردنه وه بیت ، ھه نــــدی جــــار ســــه رکرده ی ئاســــایی ھه یه دوچــــاری چاره ڕه شــــی ده بیــــت . له ئوســــترالیا له سالی ١٩٦٧ سه رۆک وه زیران ھارۆلد ھۆلــــت له کاتی مه له کــــردن له که نــــاری ده ریــــا وون بوو ته ر مه که شــــی ھــــه ر نه دۆزراوه زۆر لکدانه وه و مه زه نده ی

ده رباره ی کرا.وانــــه و په ند لــــره دا ئه وه یــــه ئه گــــه ر گۆمانت کرد بارودۆخی ده سته الته که ت به ره و شله ژان و ئالۆزی ده ڕوات ھه تا به ته واوه تی کار له کار نه ترازاوه بریکی قوی لــــ بکه وه ، شــــوازکی ڕاکردن ھه بژره شون پاو پاشه کشه ی خۆت

داپۆشه و ڕاکه و که س نه تبینی. با ده رچونه کـــه ت کتوپ بیت ، لل و ته مـــاوی بیـــت ھیچ نه بی بۆئـــه وه ی له تۆمـــاری مـــژودا ناوو شـــونیک بـــۆ خـــۆت دابین بکه یـــت ، نه کـــه ی چـــاو له نمونـــه ی خۆشـــاردنه وه ی ئه ندامه کـــه ی په رله مانـــی به ریتانـــی جۆن ســـتون ھـــاوس بکه یـــت کاتی که وته ژر قه رز و قۆه یه کی قورس رۆیشـــت له ســـه ر لواری ده ریـــای میامی باوه شک جل و به رگی خۆی به جھشـــت و له گه ل سکرتره که ی ڕایـــان کرد بـــۆ به رازیل پـــاش دوو ساڵ به قۆڵ به ستراوی ھنایانه وه بۆ

به ریتانیا و زیندانی کرا.دوا ووشـــه ی به ناوبانگی سه ره مه رگی نیکۆالی

ماکیاڤیلیمــــن حه زده کــــه م بچم بــــۆ دۆزه خ نه ک بۆ به ھه شــــت چونکه لــــه وه ی یه که مــــدا ده بمه ھاوڕیی قه شــــه و پاشاو شازاده ، له کاتدا له وه ی دوه میان ته نیا سواکه رو

ره به ن و بانگخواز ھه یه.

ان

رگوە

له ( ئيبن مستو فیی)ه وه بۆ (كۆسرەت رەسوڵ)

و شارســـتانییه ت ناســـنامه و پشـــکه وتوویی ھه ر نه ته وه و والتک لـــه ری ســـه رچاوه مژووییه کانه وه بوونـــی ســـه رچاوه ی ده ناســـرت،

مژوویی و شونه وار پ بایه خترین راده ی ھۆشـــیاری و بـــۆ به لگـــه ن

پشکه وتوویی نه ته وه کان.نووسراوه کانی ئه رســـتۆو ئه فالتون و ســـۆفۆکلیس و ســـوکرات و ئه ســـخیلۆس و یورپیـــدس و...ھتـــد چه ندیـــن ســـه رچاوه ی تر مـــژووى پشـــکه وتن و شارســـتانییه تی گه لی یۆنانمان بۆ ده سه لمنن ،دیموکراتیه ت و سیســـتمی په رله مانـــی لـــه م التـــه سه ری ھه داوه به سه دان ساڵ به ر له زایین، دوای نه مانی یه که م نوسخه ی ئینجیل ، یه که م نوسخه ی(ئینجیل)ی بۆتـــه یۆنانـــی پارـــزراو به زمانـــی سه رچاوه ی بوبوونه وه ی سه رجه م ئینجیله کانی دنیا، ھه موو ئه م به گانه ســـه رچاوه ی ناســـاندن و شـــانازی گه ی یۆنانن، ئســـتاش پاشـــماوه ی شارســـتانییه ته که یان شـــونه واری بۆته شونی گه شـــتیاری، له وتانی جیھانه وه گه شتیاران دن بۆسه ردان و بینینـــی. ده زگا چاپه مه نییه کانـــی رۆژئاوا له پشبرکی ئه وه دان کامیان پ بایه خترین ســـه رچاوه ی زانیاری

وه ک : ئینســـکلۆپیدیاو لکســـیکۆن و فه رھه نگ چاببکه ن .

کـــورد ســـه رله به ری مـــژووی له به ر ھۆکاری شـــه ڕی ورانـــکاری شـــونه واره کان داگیـــرکاران یـــا مژووه که شـــی ورانکـــراوه ئه وه تـــا شـــونراوه به پ ویســـت و نووسراوه داگیرکه ران به رژه وه ندی یا به ناکاملـــی نووســـراوه ته وه ،زۆر سه رچاوه ش سوتنراوه و فه وتنراوه یا ده ســـتی والتانی ڕۆژئاوا که وتووه له ڕی گه ڕیده کانه وه و پارزراوه ، بۆ نووسینه وه ی مژووی ھه ر نه ته وه یک چه ند شتک گرنگ وه ک : ده سه ت، توانـــای دارایی، ڕاســـتگۆیی، کادری پسپۆڕو شاره زا ، سه رچاوه ، شونی پاراستنی نوســـخه ی ده ستنووس یا

چاپکراو.له ده وه تـــی به کته کینـــی ســـه رده می ، گۆگبريـــدا مزه فـــه ری ســـوتان ابوالبرکات شـــرف الدینـــی ھه ولری ناسراو به (ئيبن مستوفی) وه زیری ســـولتان بوو، پرسورای به م وه زیره بووه ، زۆری خۆشویستووه و باوه ڕی

پی ھه بووه ، بۆیه ســـولتان ھه رده م الی خـــۆی داناوه ، ئيبن مســـتوفى چه ندین به رھه می به نرخی نووسیوه وه ک:( مـــژووی ھه ولـــر ) له چوار به رگـــدا، (کتاب النـــزام) لکۆینه وه یه له شـــعره کانی ابی تمام و موته نه بی لـــه (ده) به رگـــدا ، په رتووکی(اثبـــات المحصل من نســـبة ابیات المفصل) ، په رتووکی نھنی ونبووی ، په رتووکی ئه بی قماش ، شعریشـــی نووسیوه ، چه ندین کتبی تر ی نووسیوه ، به م زۆری نه ماون . زاناو دانای ھه ولری زۆرن، کـــه کتبیـــان نووســـیوه ته وه وه ک:(ئبن خه لـــه کان) کتبی (وفیات االعیان و ابناء الزمان) که به نرخترن ســـه رچاوه داده نرێ لـــه مۆزه خانه ی بریتانی پارزراوه ، باســـی زانایانی گه وره ی ئیسالم ده کات ،به ئنگلیزی و تورکی و عه ره بی له چاپدراوه ،ئه م زاته ش به رھه مه کانی له دنیای ئیسالم ناســـیدا کتبه کانی وه ک سه رچاوه ی

پ بایه خ داده نرن.ئینسکلۆپیدیای ھه ولر

ئه م به رھه مـــه ده توان جگه ی خۆی

له نو ســـه رجه م ئـــه و به رھه مانـــه ی، کـــه تایبه تـــن بـــه مـــژوو کولتـــورو جوگرافیـــای نه ته وه کانی تری جیھان ســـه رچاوه یه کی بکاتـــه وه ،وه ک پـــ بایه خـــداری باوه ڕپکـــراوو له زانیاری شـــاری ھه ولر ســـوودی لوه ربگیرـــت، لـــه الیـــه ن زانکـــۆو په رتووکخانه کانی جیھان و لکۆله رو توژه رو رۆژھه تناســـان و ئه وانه ی بیانه وێ زانيارى له ســـه ر ئه م شـــاره وه ده ســـت بھنـــن، ئینســـکلۆپیدیای ھه ولـــر بـــوو به ده ســـته خوشـــکی مژووی ھه ولری ئیبن مســـتوفی و ھاوشانی سه رجه م ئه م ســـه ر چاوه مژوویی وئینسکلۆپیدیایانه ی خزمه ت به مژووی مرۆڤایه تـــی ده که ن .ئه م به رھه مه دوای ھـــه وڵ و ماندووبون له دایـــک زۆر چاوه ڕوانییه کـــی و بووه ،له چاپخانـــه ی گرین گالۆری له لوبنان چاپکراوه ، ئـــه وه ش به ھه ولی دســـۆزانه ی ھه موو ئه و به رزانه ی به به رھه م به شداریان کردووه ئه وانه ی شـــه ونخونیان کرد تا به رھه مه که یان به په رتوکخانه ی کوردی شـــاد کرد،

پنج ساڵ کارکردنی ئه ندامانی لژنه بای ئاماده کردن جگای سوپاس و ده ستخۆشی لکردنن ، که پکھاتوون له به ڕزان : به سه رپه رشتی کۆسره ت ڕه سول جگری ســـه رۆکی ھه رمی کوردســـتان و جگـــری ســـکرتری گشـــتی (ی،ن،ک ) ،ســـه رۆکی لژنه د. عبدوـــ عه لیاوه یـــی، د. مه ولود ئیبراھیم حســـن مامۆســـتای زانکۆی ســـه حه ددین لـــ کۆلیـــژی زمـــان ئه نـــدام، د. ئومد ئیبراھیـــم جوزه لی مامۆســـتای زانکـــۆی ســـه حه ددین لـــ کۆلیژی ئه ده بیات به شـــی مژوو ئه ندام، فه رید ســـابیر قـــادر ( فه رید ئه سه سه رد) به ڕوه به ری سه نته ری لکۆلینـــه وه ی ســـتراتیجی ئه نـــدام، حمید ئبوبكر به درخان به رپرسی بوكردنـــوەى و چـــاپ ده زگای بدرخان و ئندام و سرپرشتيارى كارمندانـــى و چـــاپ گشـــتى زادە، بدرخان"محمـــد دەزگاى عبدولرەحمان معروف، مسعودى مال ھمزە، ئيوب يوسف، بدرخان

يوسف".

یوسف منتك - ئمانیا

ل تاراوگوە

ڕبه رک بۆ ئه وه ی ببیته دیکتاتۆر ... چۆن فرمانه وایی جیھان ده که یت؟

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

12

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

درخان دەردەچڵ بگل ریی گشتییكی ھونوكراوەیببسرپرشتی: مسعودی مال ھمزەmasoud.press@yahoo.com

ژمارە ٤٧ - ١٣٨، ٢٠١٠/٤/٨ی زایینی

زەردەشت راپر بووەو راپی كردووە

راپ یكك لو ستایل ھونریی نویانی، ك ئمۆ لــــ دنیادا باوەو خكانكــــی زۆر ھن خریكی ئو ھونــــرەن و جماوەركــــی زۆریشــــی ھیــــ، بم ئوەیــــان زیاتر ل رۆژئاوا باوە، وەل لو ســــانی دواییدا خریك ئو ھونرە پل دەھاوت كوردستان و لرەش ھۆگرگلكی بۆ خۆی پیدا كردووە، ك باس لو جۆرە ھونرە دەكم، پتان وانب پاشكوتووم تل بھاور پكانی ھوننو وەنیم ستایلڵ ئگو لكوردستان و ھونری كوردیش پشكوتن بخۆیوە ببین، ك ببوای من پشكوتنی ھونری كوردی لوەدا نیی راپ و پۆپ ل كوردستان زۆرب، بقد ندانی كــــورد كار لرمھون ویســــتپ وەی كــــئــــ ن و لمی فۆلكلۆری كــــوردی بكرھمیلــــۆدی و ب

فوتان و دزین رزگاری بكن.ئوەی لــــرەدا گرەكم باســــی بكم، ســــازكردنی ختانخۆشب ورۆز بوو، كی نستیڤاراسیم و فمئمســــاڵ لــــ شــــاری ھولــــر پارــــزگای ھولــــر كی خستبوو، كك ركو پكی جوان و روەیشبتیدا چندین چاالكی جۆراو جۆری جوانی ھونری پشــــكش كرا، وای ھموو شت جوانكان شتك الم بووە پرســــیار و خۆی قووت كردەوە، ك بۆچی دەب ل مراسیمی نورۆزدا برھمی راپ پشكش ر بووبكاتی خۆی زەردەشت راپ بكرێ، ئایا دەب

و راپی كردب، یان؟ ژووییــــرچاوە منــــاو ســــكــــی زۆر لڕاندوای گباوەڕپكراوەكانــــی كــــوردی و بیانــــی و عرەبــــی، زن لزەردەشــــتی م ی كتناعو قئ یشــــتمگ رە برە ھراپــــ ك بووە لكردەمی خۆیــــدا یســــتواناكانــــی جیھان و بــــردەوام بــــۆ ئارامكردنوەی رۆحی خۆی راپی كردووە، لوەش گرنگتر ئوەبوو ك ئو سرپرشتی زیاتر ل ٤٠ تا ٥٠ گروپی راپی و گروپانوخۆ ئــــكی راســــتوەیشــــ كردووەو بلژر كۆنترۆی ئو بوون، ھروەكو گیشــــتم ئو ك لكورەی یگــــ باوك ی كژووییم راســــتییئندامانی فســــتیڤای نورۆز ك ئستا ل پارزگای و گروپكــــی چاالكی ئندامــــر دەوام دەكا، ئولھبووەو بۆ وەدیھنانی خونی زەردەشت و برەودان ،نرەســــ رە كوردییو ھونــــردەوامیــــدان بــــو بئمســــاڵ پارــــزگای ھولر ل فســــتیڤای نورۆز دوو گروپــــی راپیــــان داوەت كردبــــوو، تاكــــو رۆحی

زەردەشتی گورە پیرۆز رابگرن.ئیتر ھیوادارم نتوە یكگرتووەكانیش ب بیارەكی ل ككراپ ی كــــ وە بزانــــوەو ئتــــخۆیــــدا بچخاســــیتكانی نــــورۆز، ھروەك چــــۆن پارزگای ھولر ل فســــتیڤای ئمساڵ بایخكی زۆر باشی بو ھونــــرەدا بوو، بم ھیكی بچووكیان كرد ئویش چند برھمكی كوردیان نمایشكرد، ئگینا ویستورۆزەو پرەكی نی سراپ دینگ زۆر راست یار، كب ر بیكاتولزگای ھنی داھاتوو پارسا للھر شــــونك ئاگری نورۆز كرایوە دەب چند

برھمكی راپیش پشكش بكرێ.

پرۆفیشناڵ

مسعودی مال ھمزەئا: ھونری بدرخان

ری كـــم كاری ھونـــكـــوەكـــو ی *بوتكردبتـــوە، چـــی و كـــی بوو، بۆ ئاواز و ھۆنراوە سوودت لكوێ وەرگرت؟

- مــــن لــــزۆر ئاھنگ بشــــداریم گۆرانیبــــژان، لگــــڵ كــــردووە بــــۆ نموونــــ خوالخۆشــــبوو كاك رگ لمكــــری جوانردەالن بئ٨٩ ئاھنگمــــان بیكوە كردووە، لگــــڵ ئمجــــد بچــــارەو جالل ســــعید و نیزام شــــوكرو فرھاد ندی دیكرمزیــــرەك و زۆر ھونبشداریم كردووە ل سانی ١٩٨٩ و ١٩٨٨، ل ســــای ١٩٨٧ ئوكات ھیمداد نوری، عبدولخاق ختات و كچــــك عیماد و كچك شــــروان و كچــــك عبدولخالــــق ھبــــوون، لگڵ ئوان من ئاھنگم كردووە، وەكو برھمیش ئوكات نمتوانی برھــــم تۆمار بكــــم، تاكو دوای ڕاپڕین، لدوای ڕاپڕینی ســــای ١٩٩١ یكم كاســــتم بوكردەوە بنــــاوی "لــــ لــــ خانــــم" یكــــم گۆرانیش ك خك منی پ ناسی گۆرانــــی ھونرمنــــدی گــــورەی رگ "قادر زیرەك" بوو لمــــجوان"دوگمی ســــینت دونــــ نوژی شــــوان" بــــوو، ك كلیــــپ و بوم مرھو بوكات من بكردەوە، ئ

ناسرام.* وەكـــو ھونرمندـــك كـــ لبـــواری حیران شـــارەزای، چندە لگڵ ئوەی دەقـــی حیران لگڵ ســـردەمی ئمۆ

بگونجندرێ؟- حیــــران ئگــــر بتــــواوی لی پناســــی حیــــران بكۆییــــوە، حیــــران ،نرەســــ كلتووركــــی حیــــران ،كــــومق پناســــی پناســــی وتكــــ، ك تــــۆ لھر ت لی كوردستان گوچوار پارچحیران ب دەب وشكان رەسن بــــن، تــــۆ ناتوانــــی ئمــــۆ حیران ی، كبك ناســــك پوەكــــو مقامگوتــــت حیــــران یانــــی فۆلكلۆری كــــوردی، دەتوانی گۆڕانــــكاری ل وشــــ م بی، بــــیــــران بكــــحكۆنــــكان، بۆ نموون تــــۆ دەتوانی خــــۆت حیرانك دروســــت بكی لســــر خۆشویســــتییك، بم ب وشــــی خۆی، نــــوەك تعبیر ل خۆشویستییكی خۆت بكی توە نابئ ،ردەمیانس و وشبحیــــران مقامــــك ب باشــــترە، ناكرێ وشــــی "sms" بخی ناو حیــــران و بی شــــوێ "sms"م بۆ بنرە، ئوە ناكرێ و شواندنی

.یرانح* تا ئستا بشی زۆری ئو حیرانانی گوتووتـــ، حیرانی دەشـــتی ھولرە، چۆن خۆت ل قرەی حیرانی ناوچی

موكریان نداوە؟- من دەتوانم بھموو شــــوازك بــــم بــــم، حیــــران و الوك ھركســــو ب شــــارەزایی خۆی، مــــن شــــارەزای دەشــــتی ئســــتا ھولرو باشــــووری كوردستانم، من نازانم ل رۆژھتی كوردستان چــــی ھیو چــــی نییــــ، موكریان رۆژھت، بۆ نموون ل موكریان دەــــن "حیران دەم، كیژۆ" من ناتوانم لناو حیران بم:"حیران دەــــم كیژۆــــ" كواتا مــــن خۆم جیا كردەوە ل كوردســــتانی خۆم، پارچكــــی چــــوار ھــــر خــــۆی بــــم ،كوردســــتان كوردســــتانكوردستانی عراق شوازی گوتن كردنیشــــی جیاوازە، من كو قسدەــــم "حیران دەرم" پناســــی

دەشتی ھولرە. ھولـــر لـــ حیـــران دەگوتـــرێ *ســـریھنداوە، بكـــو لـــ ناوچی

موكریان سری ھداوە؟ ك لن مــــن جاروا دە راســــت -تلفزیۆن گوم لبــــوو برادەرانی ناوچی موكریان دەیانگوت حیران ل ناوچی موكریان سریھداوە، یرانی خۆیاندا لح ر لچی ھككۆتاییكــــی دە "كاول قراج"ی خۆمــــان، كواتــــا دتوە دەشــــتی ھولرێ و لووە دتوە، كواتا ســــرچاوەكی ل دەشتی ھولر

ھقووە.* كـــ ئوەنـــدە زانیارییـــت لســـر نـــادەی لوبۆچـــی ھ ییـــران ھح

لكۆینوەیكدا ئو زانیارییانی خۆت بنووسییوەو بیخیڕوو؟

- لكۆینوە لسر حیران ناتوانم تنھــــا ل مای خۆم بیكم، ل مای خۆم وەرە من پناســــی حیرانت بــــۆ دەكــــم بپــــی ئــــو توانایی ھمــــ، بــــم ئگــــر تــــۆ بتوێ پناسی حیران بكی و لرگای لكۆینوە ب جیھانی بناسنی تنھا

بمن ناكرێ.* بم خۆ دەكرێ بناغیك دابنی؟

موانییســــتا پم ئدەكــــرێ، ب -چاپی كتبك ئاسان ب، ب ڕاستی پاپشتی و ئیمكانیتی دەوێ، لرە یــــفزیۆنــــی ھلكــــی تیرنامب كرنامناو بیران، لر حســــل ،یم جیــــاوازی ھماشــــا دەكــــتلوــــش جیاوازی ھیــــ، من زۆر ڕاشكاوان دەم گلییم ل ھموو ردەمیانشتی س ،یكان ھناكدەكــــن، ئوە من پی دەم تیرۆر

و تیرۆریستی ھونری.* لمۆی گۆرانی و مۆسیقای كوردی چند ھونرمندك ھن بناوی ستایلی نوێ ئاوازی كۆن ب گوگری كورد دەفرۆشنوە،

تۆ قست لسر ئوە چیی؟- من ھزار ســــای دیكش بمنم، رۆژك ل رۆژان خۆم ل گۆرانییكی راپ نادەم، چونك ئوە شــــواز و كلتووری من نیی، ھونرمندەكان گلیی دەكــــن دەن ئوە ئاوازی ،رەبی یان فارسیییان ع توركیی ی لن و رەخنــــی دەكــــئیھانــــبرنامیكــــی كچــــی دەگــــرن، تایبــــت ھی كــــ برگری ل راپ كوــــی راپ بزانــــم وەرە دەكا، كوردی تدای، با باش باش بزانن زۆربی ھونرمنــــدە گورەكانی خۆمــــان گریانیــــان دێ و دەگرین، بم بداخوە ھیچیان پ ناكرێ، ئستا تماشا دەكم دە دەتوێ میللتك بــــرەو پش ببی، بوە تۆ ك ،ــــش ناچرەو پت بمیللبچی ریكالم و پروپاگندە بكی بۆ

كلتووركی جیا لخۆت.* پتوانیی ئگر غیابی ھونرمندانی ئـــو ئـــوا ،بـــن رەســـن كـــوردی ھونرمندانی لو ستایالن كاردەكن ناتوانن ئاوا كاربكن و برھمكانیان

بسر خك ساغ بكنوە؟ ب یھ رنامرە بگیان ل كاكــــ -ئاشكراو كابرا پشتیشی بقوەتو كرایــــ پشتگیریشــــی زۆر زۆر ھاتیی پیــــەو و پۆگرامی وت و نتوەیكی دی پشــــكش دەكا مم ئر حیســــابی تۆ، بــــســــلفقیرحاین، گۆرانیی عرەبییكان زۆر ب ئاشكرا دیارە عرەبیی، بم وشــــی كوردیی، ستایلی كوردی نیی، ئوەی باسی ستایلی كوردی دەكا پشــــتی نیی، ئمۆ كسانك و شتانفزیۆن باسی ئلت ن لھدەكن گنجــــك لوان فری چی شتاكان لھ ؟ كاتی خۆی لدەبتلفزیۆنی كركووك و بغدا من ھیچ فرنبووم، دەمكردەوە سدام حوســــن بــــوو، دەمگــــۆڕی "صور محرك" بــــوو، كواتا لرە من چی فربــــم، تنھا ئو شــــتان فردەبم م تۆ كنیشــــان دەدرێ، بــــ كــــلــــ تلفزیۆنك برپرســــكان و بڕوەبری تلفزیۆنكان ب زەبر نچسپنن بسر میللتی كورد، ئوە كلتــــووری میللتــــی كوردە، تۆ ئســــتا گوــــت كردۆتــــوە راپ و ســــتایلی عرەبیت گوێ لبووە، بۆیــــ ھر ئــــو شــــتان فردەبی، ئاخر من چی ل ئرەبسك بكم، ۆ لكی كــــوردم، تۆ بمــــن كابرایھموو دنیا وتك ب ھونرەكی پناســــ دەكــــرێ، بداخــــوە ھی خۆمان نازانن، ئم ل ئوروپاین دەبینیــــن ســــتالیت چــــوار كس ؟ دەنی بــــۆ دەیانھدە نــــد بــــوو، كاكئیمكانیاتمــــان ن كاكــــئوە ســــتالیت دنیا دەتبین، كوا ،وە دیــــار نییكــــی پخــــۆ كلتوور فزیۆنلالیت و تتســــ ر لگئرادیــــۆو لــــ و ناوخۆییــــكان مــــوو بــــاس لكان ھیاندنــــراگپناســــی كلتووری كوردی بكن بــــوام نییــــ كــــورد لبیــــر بكرێ، بــــم تاكو ئــــاوا بــــوا ماوەیكی دیك كلتووری كوردی ب تواوی

.ناودەچل* ئی قست چیی لسر دزینی ئاوازە فۆلكلۆرییـــ كوردییـــكان و تعریـــب و

تفریس و تتریككردنیان؟ ،كمان نییناوەخۆمان باوكل مئ -لو وت ھونرمند ب كس، بۆ لــــ توركیــــا ھونرمندكی تورك دەتوانی ھونری تۆ بتوە، بم ناتوان برھمــــی ھونرمندكی وە، بۆ نموونتی تــــورك بدیكئیبراھیــــم تاتیســــاس گورەترین مــــن ببــــوای ھونرمنــــدە، ئیمپراتــــۆری ھونرمندانــــ، بۆی نیی بچ گۆرانییكی بند ئارسۆی بتوە تاكو پرســــی پنكا، بم بــــۆی ھی ب گۆرانــــی كوردەكی بستزمانی وەكو مامۆستا تاھیر وەی دەزانرئبوە، لتتۆفیق بب ساحب، بم ئم لناوخۆمان گۆرانــــی تاھیر تۆفیقــــی دەگۆڕم و بناوی خۆشــــم بوی دەكموە

كسیش نیی رگام لبگری.* پتوانیی نبوونی یاســـای پاراستنی مافـــی ھونرمندان یكك لو ھۆكارە ســـرەكییانی ئو كشـــیی دروســـت

كردووە؟ ــــم باوكمــــان نییــــدە مــــن كــــ - ،رە نییل ك یو یاسایستم لبمحزدەكــــم دەنگــــی ھونرمندان ك، بۆ شتی دیكی موو ببن بھرپوان دەكرێ، بــــم بۆ ھونر

ناكرێ.ھونرمنـــدان لرەشـــدا بـــم *

كمترخمن؟ بك ھنر شوگئ موایمن پ -وەكو رەقابیــــك بب جیاوازی، ك من بتوانم لژوورێ دابنیشــــم و كس پــــم ن جنابت لكوێ ھاتی و فن كس لرە نیی، وەكو مای خۆم حیســــابی بكم و لوێ برپرســــك ھب بتوانین ئمی ھونرمنــــدان ھموومــــان كــــۆك بیــــن لســــر یك قســــو بتوانین برگــــری لخۆمان بكیــــن، بم ھونرمندانــــی بداخــــوە زۆر ئم ئمــــۆ دەچم جگایك "١٠" وەرەقیــــك وەردەگرم ب دەنگ دەبــــم، دەم با ئمۆ بڕكم گرم وەییانی، ئبۆ ب ریمــــخواك بئــــوەش بــــم لھاتــــووە، وای دەگڕنموە ســــر برپرسكانی نازانــــن ئســــتاش تــــا خۆمــــان، پشــــكوتنی پشــــكوتنی ھونر وتك، كسانك ھاندەدەن تنھا بۆ برژەوەنــــدی خۆیان، بیر لوە ناكنوە ل داھاتوودا تۆ كلتوورك لدەست دەدەی، ئستا تیرۆركی زۆر گــــورە لنــــاو ھونرمندان ھیــــ، بــــم خۆمــــان لخۆمــــان ناگیــــن و تاكو ئینقیرازمان نكرد

.وە چیینازانین ئ و ستایالنی كار لندانرمو ھونئ *دەكن دەن ئم دەتوانین لرگای ئو

ستایالنوە كورد ب دنیا بناسنین؟.كتوە كوشتنی میللر ئخن -

* كوایـــا چ رگایك باشـــ بۆ ئوەی ھونری كوردی بدنیا بناسنین؟

- بۆ نموون گۆرانییكانی مامۆستا حسن زیرەك و مامۆستا تاھیر تۆفیق و علی مردان ھركاتكی لــــی دەدەی وادەزانــــی تازە تۆمار كــــراوە، بۆ؟ شــــتكان رەســــنن، كچی ئســــتا چندیــــن گۆرانیبژ ھــــن لــــدوای ٢٠٠٠ گۆرانییكان تمنیان ٢-٣ مانــــگ زیاتر نیی و لبیــــر دەكــــرێ، بــــۆ؟ لبرئوەی بناغكــــی پووچ، مــــن چی لوە بكم ئوڕۆ گۆرانی وای لھاتووە بزەبری كچ ب خكی بناســــنی، ك تۆماربكنیــــا گۆرانییت ۆ ببكس گوی ل ناگرێ، بم ئگر ٤ كچــــت لپشــــت بوو تماشــــات دەكن، ئوە گۆرانی سردەمی و

.ییفتماوەیی و ھ* دوای ســـای ١٩٩٧ ك ســـفرت كرد یكمجـــار دوای چنـــد ســـاڵ گڕایوە

ھولر؟- دوای ٨ ســــاڵ دابــــان ھاتمــــوە

كوردستان.* دوای ٨ ساڵ ك ھاتییوە یكم شون

كوێ بوو ك سردانت كرد؟- ل سای ١٩٩٠ ماوەیك سرباز ی ھاتمل ی كنو شــــوبووم، ئخوارەوەو ئستا فۆكخانی لوێ

تعزیب دەدراین، وەكو گیانلبر مامیان لگڵ دەكردین، نزیكی تعزیــــب لــــوێ كــــس ١٠٠٠٠دەدراین و لمان دەدراو ســــرمان ك كند ساسفر دەكرا، پاش چگڕاموە ب فۆكی كوردی لناو فۆكخانــــ لــــو شــــون دابزیم ك لــــی تعزیب درابــــووم، لوێ گریانــــم ھات لــــ خۆشــــیان، ئوە خۆشــــترین شــــت بــــووە لھموو ژیانــــم، ك ھاتمــــوەش دوای دوو رۆژ حزمكردو چووم كۆنكانی تیــــراوەو بپــــ لــــ كۆنكانــــی

سووڕاموە.تیـــراوە چییـــ ئـــوە ســـیحری * ری زۆری لـــســـی ڕۆشـــنبیر و ھونـــك

ھكوتووە؟و كــــۆن گڕەككــــی تیــــراوە -عشایرە، بم چندین ڕۆشنبیر ھونرمنــــدی و مۆســــیقاژەن و گورە لــــ تیــــراوە دەركوتووە، زۆر زۆر بجگایكــــی تیــــراوە ڕەسنی خۆم دەزانم و شانازیشی و یــــاد ھمــــوو دەكــــم، پــــوە یادەوەرییكانم لوی و ناشتوانم

لبیری بكم.* قست چیی لسر حسن سیساوە، ك زۆر پژیرانبو تۆی وەكو حئ ك

سركوتووە؟- تاكو ل سای ٢٠٠٥ من نھاتموە كس حســــن سیســــاوەی لیاد نمابوو، من حســــن سیساوەم ھنــــاوە نــــاو خكــــی، چونك من باوكــــی بــــ حســــن سیســــاوە خۆم دادەنم، حســــن سیســــاوە رەمزكی كــــوردە، بم بداخوە قدری نازانین، من ك باســــمكرد داوای ســــرۆكی حكومتــــم كــــرد ویــــش باســــمكرد، كالی ئو لــــحســــن سیســــاوە چییــــ، دوای ئوە شــــتی بۆ كراو خانووشی بۆ كرا، لناو كلیپكشــــم خانوویك كراوە ئوە جنابی ســــرۆك بۆی كردووە، ھتا ك چووم مایشــــی وامزانی خون، لژیانم نمدیبوو بــــوو چوومــــ الی، یكمجــــارم ئوكات گریانم ھات، ك ل ژوورك بــــوو، زۆر بداخوە تنھا جگای مرۆڤ نبــــوو، ئو لــــوێ دەژیا، كۆن بتانییكــــی بخۆی دادابوو، ئینسانی زۆر ب ویژدان گریانی بۆ دەھات، گوناه نیی ھونرمندكی ئــــاوا گورە واب، ئوجا باســــكرا وایو وایــــ، ھرچی بۆم كردووە لخــــر دەرنچ، ئامادەشــــم چی بــــووێ بۆی بكــــم بپــــی توانای خۆم، حسن سیســــاوەیی رەمز و كلتــــووری كــــوردە، ئگر گوێ ل برھمكانی ســــانی حفتای حســــن سیســــاوەیی بگری ھر تدەب بژیش نك گۆرانیبسك كانی زۆر زۆر بژ، شــــتیرانبحڕەسنان گوتووە، دەنگكی زۆر و ئدایكی پ، یكم شت حسن

سیســــاوەیی وای لكردم بم ناو حیران و دووەمیش غریبی خۆم، چونك مــــن زۆر غریــــب بووم و

غوربتم زۆر بینی. م لـــرھـــی تۆماركردنـــی بشـــك *ئوروپـــا چنـــدە ھونرمندانی كوردی

لكاری ھونری دوورخستۆتوە؟- ئــــوە كاریگریــــی زۆرە، من ١٣ ســــا ل دەرەوەم، ئم ١٣ سای یوانل كوردســــتان بوومایــــ ل ،بووایــــی ١٠ ســــیدیم ھنزیكــــبم ١٣ ســــا لوم یك سیدیم و دەســــتمپكرد ٢٠٠٢ لســــای ٢٠٠٥ تواوم كرد، ٣ ساڵ پیوە خریك بــــووم، لبرئوەی لوێ شتك ھی زۆر زۆر گرنگ ئویش ھــــر ھونرمندــــك ئگر بتوو واوی بكا دەبتــــ ی برەكھونكاركی دیكی لپاڵ بكا، ئگرنا ناتوان ھونرەكــــی برەو پش ببا، لوێ زۆربی ھونرمندەكان كاردەكــــن، مــــن باســــی نرویــــج دەكم نك سوید، لسوید زۆربی ھونرمندەكان ب ئیشن و تنھا ئیشــــی ھونری دەكن، من لوێ م، من كری ناكنھا ئیشی ھونت یوانم لك دابنمرھوێ ببمئگر بموێ ب ٥ خولك تۆماری بكم بالنی كم دەب ساكی بۆ دابنم، چونك دەب بچم ســــوید، ژەنیاركــــی كمــــان ھیــــ دایبنم یفتو ھو ئــــ یئیشــــم ھ دەناتوانم، بدەست خۆشی نیی لوێ كارەكان ب تكلیفــــی برادەرایتی ری لو شــــت ناكرێ، كاری ھون

.ختوروپا زۆر زۆر سئ* لـــ برامبـــر ئـــوەدا بتایبتـــی لھولر چند ستۆدیۆیكی پشكوتوو كراوەتوە، كچی بشك ل ھونرمندان كمرھتوركیاو میسر ب رەوە دەچنل

تۆمار دەكن، تۆ دەی چی؟ یــــھ ئوەمــــان مــــئ - بــــۆ نموون ،یریمــــان ھكچاولفربووینــــ تنھــــا بــــۆ ناوەكی تا ب ســــیدییكم لــــ توركیا تۆمار من ك بكــــ وام پكــــردووە، بــــلــــوێ ســــیری برنامــــی "كام تــــراك"م دەكرد، دەمگــــوت بموە كوردســــتان پنجیان ماچ دەكم، ھیــــچ جیاوازییكیــــان نییــــ لگڵ ئوانــــی توركیا، بكــــو لوانیش باشــــترن، بم ئم ب خاوەنین، گــــورە زۆر زۆر ســــتۆدیۆیكی نیی بب جییــــاوازی كاربكا، ئو لكودرســــتان ھونرمندانــــی بتایبتــــی ھولــــر و بگشــــتی ھن ھیچیــــان كمتر نیی لوانی زۆریــــش زۆر بكــــو دەرەوە، زیاتــــرن، تاكــــو پشــــمبكرێ مــــن لرە شــــت تۆمار دەكم ل توركیا وەی توركیا بئــــ م، چونكنایكدــــی من نایــــكا، چونكــــ نازانی چ لنــــاو دــــی من ھی، بــــم ئوە كوردی خۆمــــ و لم تدەگاو زۆر

ب سركوتووانش دەیكن.

ن سیساوەیی داستانسركۆتی: حروان بشن سیساوەیی داستانسح

ھونرمندی گۆرانیبژ و حیرانبژی سركوتوو شروان بركۆتی ل سانی ھشتاوە خریكی گۆرانی گوتن، ئو ماوەی چند ساك ل ئوروپا دەژی،

دەربارەی برھمكانی و بشك ل ژیانی تایبتی دواندمان...

شروان بركۆتی

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٤/٨

ی سان

ني(١

٣٨ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١٠

زیرۆ

ون

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

13

پیشــــی دەرھنــــر ھر چۆنــــك بت دەكرێ بیــــن ســــرھدانی دەرھنر گۆڕانكارییكی بنڕەتی بوو ل بینای نمایشی شانۆیی، چونك نمایش ھر نواندنی دەقك نبوو، بكو بووە ھونركی تكاو یاسای ركخراوی ھبوو. گومانی تدا نیی ستانسالفسكی یكك لو گورە دەرھنرانی ك توانی یاساو رسای نمایش

و دەرھنانی شانۆیی دابن و ھونری نمایش پش بخات.مایر ھۆد ل یكك ل كۆڕەكانی ك ل سای ١٩٣٩ سازی كردبوو وتی: ئم ئو ربورتوارە وات ریبورتواری ستانسالفسكی بتاك ربوتوار دادەنین. لبرئوە ر بش ھمئ .وەی مژوولھزرمان پ دەكات ك شانو كبورتوارە باس لر تاكتنھا بۆ خۆی داھنری نبووە، بكو سوودی ل گورە پیاوانی شانۆ و ئممانان وەرگرتووە، لوانش "دانشنكۆ و فاختانگۆف". ستانسالفسكی ل ربوارتوارەكی ھوــــی دا توخمــــ پــــرش و بوەكانــــی ھونری شــــانۆ رك بخــــات و ل بۆتی بنكیكی سقامگیر یكی بخات و گۆشكانی نمایشی شانۆیی ب یكسانی دابش بكات. بمش ستانسالفسكی بۆ یكمجار بنكی نمایشی شانۆیی دا، ك تا ئستا نتوانراوە كس خۆی ل البدات و ل گرنگی كم بكاتوە. ئستاشــــی لگدابت ھر گۆڕانكارییك و نوكارییك ك ل نمایشی شانۆ دەكرت چ ب ناوی نوخوازی یان ئزموونگری نیتوانیوە ب ســــوود وەرگرتن ل شواز و قوتابخان كۆنكان ندێ لھ ك لر ئاوڕگی ستانسالفسكی. ئبورتوارەكتی رتایب ئاراوە ب تبئزموونكان بدەینوە سیر دەكین ھریكیان بایخیان ب الینك ل الینكان داوە ئو الینانی ك ستانسالفســــكی ركیانی خست ل بۆتی نمایشی شانۆیی، بۆ نموون "مایرھۆد" ھدەســــتا ب چارەكردنی توخمكانی دەرھنانی ب ئوەی گرنگیكــــی زۆر بــــ الینی نواندن بدات بایخی بــــ دەرئنجامك دەدا ب ئوەی بایــــخ بــــ ھونــــری نواندن بدات. ك دەیــــن بایخی پ ندەدا مبســــتمان ئو بایخیــــ ك ب ھونــــری دەرھنانی دەدا. مایرھۆد ھوی ئوەی دەدا شــــانۆی السایی تك بشكن و ئمش وای لكرد بدوای ھۆیكانی گوزارشتی جۆراوجۆر بگڕێ ئو ھۆیانی بكارنھاتوون. وەك بكارھنانی ســــینماو رادیۆو ئامری جۆراوجــــۆر. ھروەھا دەرھنــــری پۆندی "كانتۆر" بایخی ســــینۆگرافیا دەدا و ناوی ل ئزموونكی نابوو "شانۆی دوارۆژ" ك زۆر بایخی ب بنكو رساكانی شــــانۆ ندەداو ھوی دەدا شونی نمایش بگوازتوە بۆ ئو شونانی ك لگڵ

.ی دەگونجكتباببرختیش یكك ل گۆشــــكانی شــــوازەكی ستانسالفســــكی تكشكاند ئویش زنجیــــرەی رووداوی درامــــی بوو. ئو دیــــاردە ئزموونگرییانــــی ك ل كۆتایی ســــدەی بیستم ســــریان ھدا گرنگترین دیاردە بوون ك توانیان زۆر ل یاساو رســــاكان تك بشكنن و گۆڕانكاری بســــر ھونری نواندن و نمایشی شانۆیی بنن. بمش شۆڕشك بوو بسر گشت توخمكانی ربوارتواری ستانسالفسكی نك یككیان. وات گرنگی ئو دیاردە ئزموونگرییانی ك ل كۆتایی ســــدەی ھژدەھمــــدا ســــریان ھــــدا لوەیــــ ك شۆڕشــــكیان دژی گشــــت توخمكانی ربورتواری ستانسالفســــكی كــــرد نك تنھا توخمك لــــ توخمكانی، ل ھمان تییتی و رامیاری و مرۆڤاییكۆم و واقیعواوی لكی تكاتیشــــدا گوزارشــــتكرد، ك مرۆڤایتی پی گیشــــت ل كۆتاییكانی ســــدەی بیســــتم. لرەوە دەن واز و ھۆی نوێ دوور لدوای ھۆكار و شــــڕان بگ" ری واتزموونگشــــانۆی ئشوازە ھونریی باوەكان ب مبستی پشكش كردنی دیدو بۆچوونكی نوێ بۆ

جیھان".ل فستیڤای قاھیرەی ئزموونگری بھر س خولكی ھروەك "فرحان بلبل" دە: چندین پناســــ بۆ شانۆی ئزموونگری كراوە، ك دەكرێ بم شوەیی

خوارەوە دایژین.- ئزموونگری ھگڕانوەی ل بنك جگیرەكان.

- ئزموونگری بندە ب دیموكراسیت و ئازادی رادەربین.- ئزموونگری ب كۆمگاوە بندە.

- ئزموونگری تكی ئستاو رابردووە..دایتی ترییزموونگئ ك لك جۆررییموو شانۆگھ -

- ھیچ پناسیكی دیاریكراوی نیی بۆ ئزموونگریت.- ئزموونگری كرانوە ب رووی رۆشنبیری ئوانی تر.

.نانری داھزموونگئ -- ئزموونگری ب تكنیكی نمایشوە بندە.

.ریكی كارگیری پرۆسزموونگئ -- ئزموونگری ھونری نوخبو جماوەری رۆشنبیرە.- ئزموونگری ب ئزموونوە بندە ل بواری شانۆدا.

.ری شۆڕشزموونگئ - .گردبووەكان ڕاندنی شتپری تزموونگئ -

ئزموونگریت ل شانۆ ( )

ھیوا سوعاد

رۆژی جیھانی شانۆ ل نمایشوە بۆ ئاھنگ و ھپڕك و رزلنانجودی دینیش: دەكرت ل گوندكی بچووكی ناو جرگی تاریكستانی ئفریقیاش شانۆ نمایش بكرت

شیكاری: ھونری بدرخان٣/٢٧ جیاواز لـــ ھموو رۆژەكانی دیك بۆ شـــانۆكاران وەكو رۆژكی گرنگی جیھانی و مژوویی بایخی تایبتـــی خـــۆی ھی، لـــم رۆژەدا ل سرانســـری جیھـــان یادی ئو رز و پیرۆز رادەگیرێ و برۆژە بجۆرەھا نمایشی شانۆیی پشوازی ل رۆژكی ئاوەھـــا گرنگدا دەكرێ، وەلـــ لـــو كوردســـتانی خۆماندا خریك ساڵ لدوای ساڵ ئو رۆژە ل نمایشی شانۆییوە دەگوازرتوە زنان لو ر ڕكپنگی ھبـــۆ ئاھكســـانی ماندوو، لـــرەدا ب وردی تیشك دەخین سر خا پۆزەتیڤ و جۆرە چاالكییانكانی ئتیڤگو ن

ل رۆژی جیھانی شانۆدا...شانۆ و قیران ل كوردستان

لـــم چنـــد ســـای دواییـــدا ھـــر ك بـــاس ل شـــانۆ بكیـــن، ناكرێ یرانو قر ئســـ ینختیشـــك نشانۆییی ك باســـی لوە دەكرێ، جا ئو قیران چۆن و ك دروستی كردووە ئوە رای جیاوازی لسرە، بم زۆرینی رایكان لسر ئوە كۆكن ك بشـــی ھرە زۆری ھۆی دروســـتبوونی ئـــو قیران خودی ھونرمندان خۆیانن، كوایا بپی دا بیرانو قر لبین ب و رایئـــگوناھو گوناھی نیی، چۆن دەكرێ بینرـــك بت نـــاو ھۆی شـــانۆ و سیری شانۆییك بكا، كچی دەقی شـــانۆییك تعبیر نب ل ئش و ئازارەكانـــی ئو، كوایا ئو رۆژەی كـــ پـــی دەگوتـــرێ رۆژی جیھانی شـــانۆ رگایك بۆ ئاشتكردنوەی

بینر ب شانۆ.٣/٢٧ ل كوردستان

نی دیكموو ساھ مساڵ جیا لئلرووی یادكردنـــوەی ئو رۆژەدا كوردســـتان و ھونرمندانی كورد وەكـــو پویســـت و بیـــك دەنگی پشوازییان لو رۆژە پیرۆزە نكرد،

لوانی بگوترێ ك ل كوردســـتان ھونـــری چاالكـــی كۆمـــك دیســـانوە بـــم بڕوەچـــوون، وە كـــلماندیاننـــدان ســـرمھونئوان نك ل رۆژانی ئاسایی، بگرە مووشیانژنی ھج و رۆژەی كلیـــك دەنگ و كۆدەنگ نین لســـر ئـــوەی ھموویـــان لســـر یـــك خوانـــی شـــانۆییدا ئـــو رۆژە برز رابگرن، لرەدا ھودەدەین بوردی كان لر چاالكییس ینتیشك بخ

شارە جیا جیاكانی كوردستان.ھولر و ٣/٢٧

بۆ ئمساڵ ل ٣/٢٧ ل شاری ھولر ھیـــچ چاالكییكـــی شـــانۆیی وەكـــو نمایشی شانۆیی بڕوەنچوو، دیارە لوەشـــدا تیپ و گروپ شانۆییكان و بڕوەبرایتـــی ھونـــری شـــانۆ برپرســـیارن، بم بڕوەبرایتی شـــانۆ ل فراغی ئوەدا ل ئوارەی ھمان رۆژ بشی زۆری ھونرمندانی ھولری لسر یك خوانی شانۆیی كۆكردەوەو ھـــر لودا ھونرمند ـــك ژنراح و كۆمفوەت جـــســـھونرمنـــدی ختكردو بوانامی رزلنانی پ بخشـــین، كـــ بریتی بوون لـــ: "خرمان ھیرانـــی، ئازادە جـــالل، جیھـــان ئحمـــد، رووپاك عبدولقادر، شـــیرین سابیر، سوھام حسن، گالوژ تاھیر، مژدە جالل، شلر ئحمد كۆیی، ئاواز محمود"، وەكـــو ئوانـــدا لپـــاڵ ھروەھـــا رۆژنامنووسكی چاالك دیارییكی بخشـــیی رۆژنامنووسی ھونری خـــۆی ل ،"ـــبدوفـــار عبدولغع"خۆیدا ئـــو جـــۆرە چاالكییان كاری چاكن، وەل ناكرێ رۆژكی ئاوا گرنگ ،وەبچڕنمایشی شـــانۆیی ب ببدیارە ھر ل شاری ھولر بیاربوو ئمســـاڵ پرۆژەی شـــار و شـــانۆی ،وەبچڕنج بۆ شـــانۆ بگروپـــی گبم لبرئـــوەی پرۆژەك لالین وە دواخرا، بۆیوەزارەتی رۆشنبیرییئو گروپ لـــو رۆژەدا پرۆژەكیان

و گروپم دەكرا ئبرد، بوەنڕب و پرۆژەیكی بچووكتر ئبارەیق ببڕوەبـــرن و ھیچ پویستیشـــیان ،بـــوەزارەتـــی رۆشـــنبیری ن بـــلبرئـــوەی ئـــوان مانگان بی ٣ ملیۆن دینار وەكو بودج وەردەگرن، دەكـــرا ب بودجـــی چنـــد مانگك ،بكرابووای و كارانم لكی كشبنك ھیچ كارك نكرێ و وەزارەت ك بر چۆنتابار بكرێ، ھوەدا خلئمســـاڵ ئو رۆژە ل شاری ھولر وەكو پویست ھقی خۆی ندرای و

كاری پویستی بۆ نكرا.سلمانی و ٣/٢٧

لـــ شـــاری ســـلمانیش بـــۆ ئـــو رۆژە پیـــرۆزە كۆمـــك چاالكـــی بڕوەچوو، كـــ كمترینیان خۆی لـــ نمایشـــی شـــانۆیی دەبینییوە، لـــو شـــارەدا ھریـــك لـــ "تیپـــی شانۆی ساالر، ســـتۆدیۆی ئكتر، كورد، ھونرەجوانكانی كۆمی بڕوەبرایتـــی ھونری شـــانۆ..ھتـــد" كۆمـــك چاالكیـــان ھبوو، وەلـــ زۆربیان خـــۆی ل رزلنان و ئاھنگ دەبینیـــوە، تنھا ئوەی ستۆدیۆی ئكتر نب ك ب چند نمایشك پشوازیان لو رۆژە كرد.

تیپی شـــانۆی ساالریش لو رۆژەدا ئنجامـــدا، چاالكییكیـــان چنـــد كـــ خۆی دەبینیـــوە لـــ: "(كه ڤای به خشش)ی شانۆی ساالر به خشرا به ھونه رمه ند (ته ھا بابان)، شانۆی ساالر (كه ڤای به خشش)ی به خشییه (شه فیق محه مه د و یونس حه مه كاكه و فه ریـــده ئه حمـــه د) وەكو ئكتـــری بشدار ل شانۆگری كور ئۆغی، ھه ر لـــه و كه رنه ڤاه دا چـــوار كتبی شـــانۆیی له چاپكراوه كانی گۆڤاری (شـــانۆ) به دیـــاری بوكرایوە كه بریتی بوون له كتبه كانی : (نصوص مســـرحیه _به زمانی عه ره بـــی ) لـــه نووســـینی (محییه دیـــن زه نگه نـــه ) نووســـینی له شـــانۆدا) و(ســـیمیا (سه ح جه الل) و دوو كتبی نوی

ھونه رمه نـــد و نووســـه ری دووره وت(دانـــا ره ووف) ســـه باره ت به (ھارۆدپنته ر) و (شانۆی سودی ).

ھروەھـــا لـــو رۆژەدا، پیمانگای ھونرە جوانكانی سلمانی مانیان گرت، لوەی ك پاپشـــتی بۆ كاری

.شانۆیی نییبـــو پی ب ئگرچی ســـلمانیش وەكـــو پویســـت ھقی بـــو رۆژە چاو شـــارەكانی دیكل دا، وەلنباشـــتر بوو، دیارە ئوەش ھیمتی گـــروپ و تیپ ھونرییكان، ئگینا بڕوەبرایتی شانۆی سلمانیش وەك ھی ھولر ئاھنگكی سازكرد، وەل چاالكییكانی دیك ئوە تیپ و

گروپكان بوون ك ئنجامیان دا.كركووك و ٣/٢٧

وای ئوەی باری ئمنی شـــاری كركووك زۆر ھاریكار نیی بۆ كاری ھونری، وەل جیاواز ل شارەكانی دیك، ل شاری كركووك ب بۆنی "٣/٢٧" دوو شانۆگری نمایش كرا، ك ئوە خۆی ل خۆیدا سلمنری ئو راســـتییی ك لھر شونكی ســـر ئم زەمین گـــر ھونرمند دەتوان ســـتی كاركـــردن بـــبم

كاربكا.بوونی بودجن

ھروەكو لدەمی بشی ھرەزۆری كاربدەســــتانی و لپرســــراوان حكومت گومان ل دەبوو ھۆكاری ھرە ســــرەكی لوەی، ك ئمساڵ وەكــــو پویســــت یــــادی ئــــو رۆژە وەی، كلــــ وە بریتییــــكراوەتــــنبودج نییو تا ئستا بودج پسند نكراوە، بــــم ئایا دەكــــرێ لبر نبوونــــی بودج چاالكی شــــانۆیی وەكو پویست ئنجام ندرێ، كوایا ننی داھاتــــوو الیبــــۆ ســــا دەبــــبرپرســــیكان بیر لــــوە بكنوە، چۆن ئامادەباشی بكن بۆ سازكردن و یادكردنوەیكــــی سرتاســــری شــــانۆیی ل كوردســــتان، نك ھر

كسو لمای خۆی.

قھار شخانیShexani80@yahoo.comخـــوا و كـــھرەیب خۆشـــی دەنـــگ بمرۆڤی دەبخشـــ، بم لپشـــت ئم بزن ھكی مشـــقع وە دەبھرەیبتاكـــو بھرەمندەكـــ بتوانـــ لڕگی ســـر بخاتـــ بردـــك بھرەكیـــوە ئـــو بناغیی ك خكانـــی پش خۆی لـــ بوارەكـــ دایانناوە، ئســـتاش ئگر گۆرانی بۆت گرتـــن لـــین گویربكســـپداویســـتییكی ڕۆژانـــی ھموومـــان، خۆراكویستی بپ ســـتوەك چۆن ج شـــك و روحیش بندن، مســـشبۆ گ گرتن لگوویســـتیان بوە پمان شھمۆســـیقاو گۆرانی ھیـــ، ئمی میللتی تانی دیكواوی میللكوردیـــش وەك تـــخـــاوەن چندیـــن كـــ ھونرمنـــدی گورەین و تا مردنیش شـــانازییان پوە دەكیـــن، بـــم زۆر بداخـــوە لنـــو كـــوردان تاكـــو ھونرمندـــك كۆچـــی دوایی نكات ھســـت بـــ گورەیی ئم ھونرمنـــدە ناكین، بـــا واز لوە بنین ل وەیویســـتی بكی ترەو پتوە بابئشونكی تر زیاتر قسی لسر بكرت،

بم ئوەی ك مبســـتم لرەدا باسی بكم، وازھنانی ھونرمندانی گۆرانیبژە

ل گۆرانی گوتن.لـــ مـــاوەی رابـــردوودا لـــ رووپـــڕی رۆژنامـــو گۆڤار و ماپڕە ھونرییكان ھونرمنـــدی ســـ ھـــر وازھنانـــی بدوژ (میكائیل و عوســـمان عگۆرانیبو ئاشنا زرار)مان خوندەوە، ھرسكیان وازھنانیـــان لـــ گۆرانـــی گوتـــن بۆ ئو ی كتییدالو ناعو ئـــردانییپاشـــاگئمـــۆ كوتۆتـــ نـــو دنیـــای ھونـــری گۆرانی و میوزیكـــی كوردی و ھاوكاری نكردنیـــان لالین الینی پیوەندیدار و نبوونـــی توانای دارایی بـــۆ ڕایی كردنی كارەكانیان و نبوونی یاسایكی تۆكم و پویست بۆ پاراستنی مافی ھونرمندان، بۆی بناچـــاری بیاریاندا واز ل گۆرانی گوتن بھنـــن و نتوانن لمـــودوا وەك پویســـت درژە بكارەكانیان بدەن، لو بوایدام ئم جۆرە بیاردان بیاردانكی زۆر قوڕســـ، چونك ئســـتم كسك بتوان واز لعشـــقك بن ك چندین ســـا ھوی بۆ دەدات و شـــونخوونی بـــۆ دەكات، گومانـــی تدا نییـــ ئگر وا بـــوات لوانیـــ چندیـــن ھونرمندی تریـــش واز لگۆرانـــی گوتـــن بھنن، جا گرنـــگ نیی رایدەگینن یان نا؟ ن من و نھیچ كسكی تر بواناكم ناھقی ئم ھونرمندان بگـــرن، چونك لم وتی ئمدا وەك پویست رز بۆ ھونرەكیان دەســـتبركردنی ھوـــی و دانانرـــت مافكانیان ندراوە لڕووی یاساییشوە بیاركی وانیی، ك ھونرمندان پشتی پـــ ببســـتن بـــۆ پاراســـتنی مافكانیان وەكو زۆربی وتانی جیھان، بھرحاڵ ئـــم ســـ ھونرمنـــدەی، وازھنانـــی كـــ ناومـــان ھنـــان بیاریـــان داوە واز لـــ گۆرانی گوتـــن بھنن، ھریـــك لم

جمـــاوەری خـــاوەن ھونرمندانـــش خۆیانن و ھونرەكشیان ھونركی پاك و بگـــرد بووە بپی توانای خۆشـــیان توانیـــان خزمت ب ھونـــری گۆرانی و میوزیكی كوردی بكن و ج پنجشیان دیارە لبوارەكدا، چندین ھونرمندی تریش لدیمانكانیاندا ناڕاستوخۆ ئاماژە ب وازھنان ل گۆرانی گوتن دەكن، یاخود بیاری ئوەیـــان داوە، ك چیتر ئلبووم برھـــم نھنـــن، بكو كار لـــ گۆرانی ش خۆی لمـــواتا ئن، كبكـــ ســـینگخۆیدا جۆرك ل وازھنانی ناڕاستوخۆ، دیـــارە ژمـــارەی ئـــو ھونرمندانـــش ب ی كندانرمو ھونزۆر زیاتـــرە لـــ

یكجاری وازیان ھناوە.لكۆتایـــی دەـــم: لگـــڵ ڕـــزم بـــۆ ـــژ دەبووایـــندانـــی گۆرانیبرمھونھونرمندك ئم بابتی بنووسیبا، چونك بگومان ھونرمندان دەتوانن باشتر باس لكشكانی خۆیان بكن، نھیچ شـــوزۆرم چـــاوەڕوان كرد لبابتكم برچـــاوم نكوت، ك باس لـــ وازھنانی ئم ســـ ھونرمندە بـــكات بۆیـــ ناچاربووم ئـــم بابتم نووســـی و ھـــر ھیـــچ نبـــ لڕی بنونـــم وەفایـــك نووســـینم ئـــم م ســـوڵ و ماندوبوونـــی ئبـــۆ ھـــ شتا زووە درەنگ نییندە، ھرمھونپویست ھونرمندانیش ھوستیان ھب ھـــر ھیچ نبـــ بیاننامیك بوبكنـــوە و ســـنوورك بـــۆ ئـــم پاشـــاگردانییو ناعدالتییـــی نـــو ھونری گۆرانی كوردی دابنن یاخود لڕگای ركخـــراوی ھونرمندانوە ڕگاچارەیكی گونجاو بدۆزرتوە بۆ ئوەی چیتر ھونرمندان نڕەنجن و دڵ شكاو نبن و واز لم عشق پاك

و پرۆزەشیان نھنن.

وازھنان لگۆرانی گوتن وازھنان لعشق ؟ وۆرك شۆپكی ٣ رۆژە بۆ دیكۆمنتارانی كورد

تایبت ب ھونری بدرخانســــنتری رۆژدا ٣ مــــاوەی لــــرۆشنبیری فڕەنسی وۆرك شۆپكی بۆ زیاتر لــــ "٣٠" دەرھنری بواری دیكۆمنــــت و خوندكارانــــی بشــــی ســــینمای كۆلیژی ھونرەجوانكان دا بــــو وۆرك شــــۆپكــــردەوەو لــــشوەیكی زانستی باس ل چۆنیتی

دروستكردنی فیلمی دیكۆمنتی كرا.وەكــــو ئمیــــن محمــــد ســــتار دیكۆمنتــــی بــــواری دەرھنركــــی یكــــك بوو لــــ بشــــداربووانی ئو وۆرك شــــۆپ، ئو دەربارەی وۆرك شــــۆپی "وۆرك گوتــــی: كشــــۆپدیكۆمنتی ل ســــنتری رۆشنبیری رۆژی ٣ مــــاوەی كــــ فڕەنســــی، خایانــــدو رۆژان ب دوو تایم و كاتی جیاواز وۆرك شۆپك بڕوەدەچوو، ل رۆژی یكمدا راھنران باســــیان

ل دروســــتكردنی فیلمــــی دیكۆمنتی ســــرۆژی دووەمیشــــدا ك كردو لبشداربووەكانی وۆرك شۆپك ئو برھمانیان نمایشــــكرد، ك خۆیان برھمیــــان ھنابــــوو، منیــــش فیلمی دیكۆمنتی "جمیل پاشا"م نمایش كرد، ك دەبووا نمایشــــكان ل ٧ خولك

نمایش دەكراو ماوەی ٨ خولككی دیكش گفتوگۆ لسر فیلمك دەكرا، لــــ رۆژی ســــیم و كۆتایــــی وۆرك شــــۆپكدا رای ئامادەبووانی وۆرك شۆپك وەرگیرا لرگای فۆڕمكوە بــــۆ كاركردنــــی دیكۆمنتــــی لنوان خاوەن بیرۆكو بڕوەبرانی وۆرك شــــۆپك بو شوەیی ك ل وۆرك نــــت كرا، بدیكۆم باس ل كشــــۆپ ككی گشــــتیش وۆرك شۆپوەیشســــوودكی زۆر باشــــی بــــۆ ئمــــی

بشداربوو ھبوو".ھروەھا ل راگیاندراوی سنتری رۆشنبیری فڕەنسی ھاتووە، ك"ئم فیلم دیكۆمنتیانی ك نمایش دەكرن لالیــــن ركخــــراوی ئامادەكــــراون ناحكومی ئلتردۆك ل كوردستانی عراق لــــ چوارچــــوەی پرۆژەكانی دۆكــــو، بــــم بۆنیــــش راھنانــــك پشــــكش دەكرت بــــۆ بكارھنانی دیكۆمنتی فیلمــــی تكنلۆجیاكانــــی

لركوتی ١ تا ٣ی نیسان".شیاوی گوتن زیاتر ل ٣٠ ھونرمند لــــو بشــــداربوون خونــــدكار و وۆرك شــــۆپدا، وانكانیــــش لالین پسپۆڕانی بواری دیكۆمنتی فڕەنسی

بڕوەبردرا.

كژانی وۆرك شۆپبوان

كك وۆرك شۆپندیم

دیمنك ل ئاھنگی بڕوەبرایتی شانۆی ھولرچاالكییكی تیپی شانۆی ساالر

رون

ھ

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

14

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

پرۆفیســـۆر د. ســـباح عبدو ساح پرۆفیســـۆر لبواری مۆدرنیزم و پۆست مۆدرنیزم ك ئســـتا نیشتجی وتی ئمریكایـــ، دەربارەی كارەكانی خۆی و كی گرنگ دواندمان، لند پرســـیارچدەستپكدا حاجی ممۆ وەكو ھاوڕیكی سردەمی گنجایتی ئو دەربارەی دكتۆر سباح گوتی: سباح ك ھموو ھڕەتی تمنی خۆی ل ھولر بسر بردووە، چ وەكـــو قوتابی، چ وەكو مامۆســـتا، چ وەكو مرۆڤك، ســـباح لـــ ژیانی خۆی كی زۆر ســـادەو ســـاكار بـــووە، لپیاوقۆناغی خوندن كركاریشـــی كردووە، بدەستی خۆی بژوی ژیانی خۆی دابین كردووە، چونك كوڕی پیاوكی كركار و زەحمتكش بوو، ل خزانكی ندار و بلنگاز گورە بووە، دایك و باوككی تاراددەیك مرۆڤپروەر و مشك كراوەی ھبووە، رەنگب لزۆر الین پشتیوانی بووبن، بم ســـباح خۆشـــی كسك بووە لسرپیان و توانیویتی بتنگ ژیانـــی خـــۆی بچ، ئـــو مـــاوە دوور و ورە بـــووە و چۆترە گل ـــژەی كـــدر تی لتایب مریكا و بئ مریـــكا لئ ك، رەنگژمارەی مریكی بۆتمیدیای ئخكـــی ئمریكا بشـــوەیكی فراوان سباح بناســـن، ب تایبتی لو وتار و بشـــداریكردنانی لســـر زۆربـــی ئو وەزعانی بســـر عراق ھاتووە، ل شـــڕی كوـــت، عـــراق، ل جنگی رووخانی سدام و ئوان بشدارییكی زۆر فراوانی ھبووە و ل رۆشنكردنوەی برچاوی ئینسانی ئمریكی، حزدەكم ئوەش بـــم لدوای ئـــازادی عراق و رزگاربوونی كوردســـتان ســـباح ئگر ھموو ســـایش نب دوو ســـاڵ جارك ھاتۆتـــوە كوردســـتان وەكو كســـكی بـــ وەفاو بـــ نمك بۆ دایـــك و باوك و بنماكـــی خۆیان و خۆشویســـتی

شارەكو وتكی خۆی.ھفتنامـــی بدرخـــان ب پویســـتی زانی د. ســـباح بدون و بیگڕنوە ســـردەمی منداـــی و ھونـــرو كۆیـــو كۆنكانـــی ھولرو ئمریـــكاو زمان و ژیانـــی و مۆدرنو پۆســـت مۆدرنو ،دەبـــی ئینگلیـــزی و زۆر شـــتی دیكئبداخـــوە دەرفتی ئوەی نبوو زیاتر ین، چونككان بكلسر مسل قس مریـــكا، لری دەكـــردەوە بـــۆ ئفســـ بدولباح عمان پرسی، سرەتا لس

ساح كی؟ئا: حمید بدرخان* دوای ٢٧ ســـاڵ دووركوتنوە ل ھولر، ھولر چی پ بخشـــیوی، خۆشویســـتیت

لگڵ ھولر چۆن ھدەكا؟- ھولر بشك ل ژیانی رابردووم، ك ناتوانم بھیچ شوەیك بیسموە، ئمریكاش بشك ل ژیانم، ك ناتوانم

ئویــــش بســــموە، ئوجــــا كــــ ئو پرســــیارە لخۆم دەكم ئایــــا دەتوانم م یاخــــود واز لبیــــر بكــــــــر لولھ وەیــــم ئكــــمنــــم؟ وەمریــــكا بئ نم، بۆ نموونھیچیان بناتوانــــم واز لك ل مســــلی ھولــــر دەكۆموە ژیانــــی گورەبوومــــو شــــارە لــــو ھرزەكاریم لرە بووە، تامی برادەری چاكــــم لــــرە وەرگرتــــووە، بتایبتی لبارەی پیوەندی كۆمیتی ھولر بســــتوومتییوە بچنــــد كســــك بھیچ جۆرــــك ناتوانم لبیریان بكم و نامــــوێ لبیریــــان بكــــم، ك ناوی بــــرادەر دنم بۆ نموونــــ بب ئوەی وشــــی ھولر بكاربنــــم، برادەر بۆ ر، كولھ تــــنر دەمھكســــمــــن یوشی خۆشویســــتی دت برچاوم یكســــر دەمگڕنتوە ھولر، ئو شتانی سرەكین ل ژیانی ئادەمیزاد

بۆ من ل ھولر دەستی پكردووە.* لـــو ٢٧ ســـا چندجـــار بـــۆ ھولـــر

گریاوی؟- ھیــــچ جار بــــۆ ھولــــر نگریــــاوم، ك وەی سروشــــتی مــــن وایرئــــبلغریبی ھولر بكم لخۆم دەپرســــم ئایا رك غریبــــی چ دەكی؟ غریبی غریبــــی دەكــــی؟ شــــقامكانی بازاڕەكانــــی دەكی؟ یاخــــود غریبی ئــــو كلتــــوورە دەكی ك لــــ ھولر

بشك بووی تیایدا؟ ئوجا وەكو بی ب شــــوەیكی شــــیكردنوە ســــیری بابتك دەكم، لجیاتی ئوەی بگریم و تووڕەبــــم و بــــم ئــــۆف كورە چیت لخۆت كرد، ھودەدەم بشوەیكی راڤكــــردن تی بگم و ھندكجاریش م، چونكــــوە باســــی دەكــــتــــگا بــــ م بووینی باســــی دەكــــو جۆرانئــــھاووتــــی دوو وت دەبــــ ئاگاداری ئوەبن ھردوو ال فرامۆش نكن و

لیادی نكن.* چنـــدە ھوت داوە شـــیعری شـــاعیرانی ھولر و مژووی ھولر لوێ بوبكیوەو

ب ئمریكییكانی بگینی؟- دەربــــارەی ھولــــر بشــــوەیكی لبــــارەی بــــم نخــــر، تایبتــــی كلتووری كوردی ب شوەیكی گشتی و بتایبتــــی لــــ بارەی سیاســــییوە كارم كردووە، چونك من لوێ وەكو كابرایــــك ژیــــاوم و دەزانــــم خكــــی ئوێ گوت لدەگــــرن، ك بارودۆخی عراق ل میدیاكان باس دەكرێ خك گوــــی لدەگــــرێ، بــــۆ نموونــــ دوای ئوەی ك ســــدام چــــوو كوتی گرت میدیای ئمریكــــی زۆر دیداری لگڵ ســــازدەكردم، چونك ئوكات خكی ئمریكــــی زۆر كم دەربارەی ســــدام شتیان دەزانی، زۆر ب حماس بوون، ب تایبتی ل مسلی كورد تبگن، ك بوش دەیویست ب سدام لناوببا، وەكــــو بــــی لــــ كۆلیــــژ و شــــارەكو داوەت جــــگا گلــــك ویالیتكــــو دەكرام، كوا قس بكم، بم ل ھمان كاتیشــــدا ك وا بناسری شتی دیكش ھیــــ، بۆ نموونــــ ل ســــای یكمی شڕی عراق میللتی ئمریكی زۆری ڕەكشــــ م كخــــۆش بوو، بــــ پــــزۆری خایانــــد و میدیــــای ئمریكــــی دەستی كرد بنیشاندانی كارەساتكانی تقینوە و شــــتی وا و زیاتر كوژرانی سربازانی ئمریكی، خكی ئمریكی وردە وردە ل شــــڕەك بزار بوو، تا وایلھات شــــڕەك بووە سرچاوەی ڕیســــواكردنی و تووڕەبوونیــــان ســــرۆككیان ك بوش بــــوو، ئوجا وتم، بۆ نموونك و شتر ئمنیش بجارك ل بنزینخان بووم و بنزینم ل ئۆتۆمبــــل دەكرد ژنك تماشــــای كردم و گوتی تۆم بینیوە ل تلفزیۆن، ئاوا پنجی لناو چاوم نا، گوتی چند جــــار تۆم بینیــــوە ل تلفزیــــۆن، ئو شڕە ھمووی ختای تۆ بوو، ئگر

تۆ نبای كوڕەكم ندەكوژرا.* بـــ بـــوای تۆ كـــورد لكوی سیاســـتی

ئمریكا دای؟- خــــۆی سیاســــت بریتیی لــــ چند ھنگاوــــك، ك ناتوانی ل ســــرەتاوە ،و وا ناب ی وادەبی و بی بكناسپباشــــترین شــــت ئوەی، ك تماشای سیاســــت بكی وەكو تۆپك، ئگر ئــــو تۆپ جوووە نازانی ســــرەتای چــــۆن دەڕوا و بۆ كــــوێ دەڕوا، ئوجا ئمریكا ك ویستی سدام لناوببا، بۆ

خاتری كورد ئــــوەی نكرد، ئمریكا داشــــی ننابوو كورد داوای ئو جۆرە فیدرالییــــ بــــكا، كــــ ئســــتا ھیتــــی، ئمریكا دایننابــــوو كورد ئای خۆی ھبگرێ و پرلمانی خۆی بھز بكا بو شوەیی ئستا، ئمریكا داینابوو ھروەكو شیدەكردەوە بۆ ئو وتانی یارمتی ئمریكایان دا و لگی بوون، وەكو ســــعودیا و میسر، ئو ترستان پارچ راق پارچین عناھ مئ بنبــــت، ئم دەچین عراقك دروســــت كتو دەســــ زی بركین مدەكناگــــۆڕێ بــــو شــــوەیی ئــــوە لــــی دەترســــن، بم ئمریكا ك جوووە وە، واتی جــــووگش لشــــتی دیكئمریــــكا تۆپكــــی لدەســــت چــــوو، وەینو جووی ئــــمیانــــوجــــا لئكورد چنــــد ھنگاوكی ھاوشــــت و ئمریكا چند ھنگاوكی ھاوشــــت و وایكــــرد ئمریكاو كورد لیكتر نزیك دان ئمریــــكا ببنــــوە و وردە وردە بوەدا بن، ك دەب قوڕســــاییك بۆ كورد دابن، گر حز بكاو حز نكا، بۆی ئمریكا وردە وردە قسی لگڵ كان كرد، كرەبییع تتوركیا و دەوكورد نایانوێ وتك تكبدەن، بم دەبــــ كوردیش كیانی خۆیان ھب و ئۆتۆنۆمیان ھب، ئوجا سیاست ئاوا مریكا دەزانستا ئقۆناغدا دەڕوا، ئ ب

.یكورد ھ ویستی بپ* لبرئـــوەی لژر دەســـتی حكومتی

كوردی سربازكی ئمریكی نكوژراوە؟- زۆر راســــت ئوە یك، لو بارەیوە ئمریكاو كورد گیشتوونت خاك، كــــ ھــــردوو ال پویســــتیان بیكتر ھیــــ، لــــ ھمان كاتیشــــدا ھــــردوو ال ئــــاگادارن كــــ برژەوەندیان وەكو یــــك نیی لــــ ســــدا ســــد، ئمریكا نایوێ كورد جۆرە ھزكی سیاســــی وا پیدا بــــكا، ك عرەبكان ل عراق یــــا ســــعودیا یا میســــر یــــا توركیا لی ،رەدا كــــورد دەتوانم لبترســــن، بك ھنگاوی خــــۆی دەھاوێ بردەوام نچ بو شــــوەی ھنــــگاو باوێ بۆ مریكا رازی بكا، چونكی ئوەی دئئمریكا بریتیی ل ھزكی سیاســــی، ك كوردیش دەتوان ئیستیغاللی بكا، چــــۆن؟ بــــۆ نموون لرە كــــورد پارەی ھیو دەتوان لــــ ئمریكا حملكی سیاسی بكا، كۆمپانیا ھی ك ھودەدا ندێ لدەدا ھوھ ،نت بناسناوەكئندامانــــی كۆنگرــــس بكات دۆســــتی كــــورد، وات ئگــــر بت و ســــرۆك كۆماری ئمریكاش نیوێ شتك بكا بۆ كورد، ئگر ھزكی سیاسی پیدا بكی لناو كۆنگرسی ئمریكی، ئوا

.رژەوەندی تۆیبۆ ب* كـــورد برژەوەندی لگڵ ئمریكای، یان

ئمریكا برژەوەندی لگڵ كوردە؟- بــــڕای مــــن ھردووكیــــان، ئمریكا وە دەكا، كــــك حیســــابی ئــــالیــــلئســــتا كوردســــتان بۆت خاكی زۆر ســــتراتیجی، ك تماشــــای كورد دەكا چند خاكی ســــرەكی ھی ئمریكا پی خۆشــــ، یك دە: تاكو ئســــتا ســــربازكی ئمریكی ل كوردســــتان نكوژراوە، دووەم: ك ل كوردستانین ھســــت بوە دەكین ك لرەدا ئایینی ئیســــالمی نبۆتــــ ھزك بــــۆ ئوەی عــــداوەت پیــــدا بــــكا دژی ئمریــــكا، ھروەھــــا كــــ دن لگــــڵ حكومتی كوردســــتان یاخــــود لگــــڵ خكــــی گشــــتی كوردستان قســــ دەكن زۆر و شتانوە باسی ئنوە دخۆشییدبدەكن، بۆ نموونــــ دەن: كوردەكان ئمیــــان زۆر خۆشــــدەوێ، یــــك لو تعبیرانــــی لــــ ئمریكا پیــــدا بووە زۆرجــــار بكاردێ دە: كام شــــعب لــــدوای ئمریكا ئوەندەی ئمریكیان ئمریــــكای خۆشــــدەوێ، دەن كورد، شــــكیان، بۆیناو م وە چۆتوجا ئئ ،كی زۆر باشــــوە شــــتڕای من ئبــــك ھندكجار حكومتی كوردســــتان ھودەدا پیوەندی سیاســــی پیدا بكا لگڵ ئندامانــــی كۆنگرس و مرۆڤی مریكی، كمیدیــــای ئ ناوبانــــگ لــــب ــــرە، چونكئ نن بدەكــــداوایــــان ل لــــ یــــكیشــــیان ھقوڕسایی وانــــئگفتوگۆی سیاســــی، ل دروســــتكردنی سیاســــتی ئمریكــــی، ئــــورۆژە نما ماشــــای كورد بكاو بمریكا تئ كھیــــچ نابینم، ئوە بســــرچوو، بم یك شــــت ھی دەب تئكیدی لسر

بكینوە ئویش ئوەیــــ ئوە مانای ئوە نــــادا ئمریكا ھر قســــیك بكا تــــۆ بچی لــــی قبــــوڵ بكــــی، ئمریكا زیاتــــر رــــزت دەگــــرێ ئگــــر بت و ماســــتاوچیتی بۆ بكی، بب شرم لگی گفتوگۆ بكــــ و جیاوازییكانی خــــۆت دەربــــە، چندیــــش بڕاســــتی جیاوازییكانی خۆت لپشیان دابنی ن، چونكزدەكــــوەنــــدە زیاتــــر حئدەــــن ئــــوە زیاتریان بــــ ئم گوت،

چونك ئوانیش وادەكن.* دوای ئوەی ئینسكلۆپیدیای ھولرت بینی،

چۆن سیری ئو پرۆژە گورەی دەكی؟- ئینســــكلۆپیدیای ھولــــر نمدیبوو، نشمبیستبوو ك شتكی وا ھی، ئوە ندەواران لموو خوھ ،كنزوەكو كھموو الیكی كوردستان و دەرەوەی كوردســــتانیش فخــــر ب شــــتكی وا دەكن، چونك ئــــوە خزمتكی زۆر

گورە دەكا ب ژیانی رۆشنبیری.* لـــ كوردســـتان بزاڤـــی وەرگـــان چـــۆن

دەبینی؟- تاكو ئســــتا لكۆینوەم لسر ئو بابتــــ نكــــردووە، دیــــارە وەرگان زۆرە، بــــم ناتوانم قســــی لســــر

بكم.* وەكو پرۆفیســـۆرك لـــ ئمریكا، دەكرێ تو وكانی پرۆفیســـۆری لقۆناغ باس ل

بكی؟- ل ئمریكا بۆ پرۆفیســـۆری بچند قۆناغكدا دەڕۆی، ھموو مامۆستایك بریتیی وانك لپرۆفیسۆر، ی تنابل خزمت، دەب بالنی كم خزمتت ٥ ســـاڵ بـــ، ئگـــر خزمتكـــت تواو بوو ئینجا ئـــوكات ملزەمك ھی پـــت دە چـــۆن تقدیم بكی تاكو ببی ئوســـتاز موســـاعید، دواتر وەوە دەڕۆی بۆ قۆناغی ناوەند، للـــقۆناغی كۆتایی دەبی پرۆفیسۆر، ئو وانك لی :یوەیم شش بقۆناغ كفایل وە، كگوتنـــ وان ل بریتییـــ تت دەبی خزمو ٥ ساماوەی ئلئامادەی بكی، ك ھموو ساك دوو مامۆســـتا لگڵ ســـرۆك بش دن سردانی وانكانت دەكن و راپۆرتی خۆیان دەنووســـن و ھدەسنگنن، جـــا ئوانـــ ھمـــووی كۆدەكیـــوە و لھمان كاتیشـــدا ھموو ســـاك قوتابیان وانگوتنوەت ھدەسنگنن، ئوجا ئوان بشوەیكی حیساباتی ژمارە، بۆ نموون ن ببیركاری دەیكدە لـــ ٩٥٪ی قوتابیـــان دەن ئو مامۆستای زۆر شـــت باس دەكا، یان دە لـــ ٩٧٪ی قوتابیـــان دەن ئو مامۆستای زۆر بچاكی وای كردووە و وای كـــردووە، ئگـــر بـــت و لو حیسابات كرڤكت ل ٩٠٪ بسرەوە ب لناحیی وان گوتنوە ئوە زۆر گرنگ و یكســـر دەـــن ئوە "A"ی وە دەگوتنـــوەرگـــرت، دوای وانلكۆینوەكانت چیی؟ دەب ھمووی وەكانـــت دەبـــینكۆبنووســـی و لھبسنگرێ لالین ئو كسانی شـــارەزان ل بابتكـــ، ئگر ھاتوو ئوان گوتیان ئو لكۆینوانی ئو وەیتی شایانی ئنووســـیوی كابرایو ئویـــش بـــووە "A"، خای ســـیم بریتیی ل خزمت، تۆ ك مامۆســـتای لو زانكۆی، ب چ شوەیك خزمتی ئو شـــار یا وتـــت كـــردووە، یان چیترت كـــردووە بۆ ئو میللت تاكو بـــ خزمت حیســـاب بكـــرێ، ئوجا ئوانـــ لـــ میدیـــاكان دەردەچـــ و دەربـــارەی بابتـــك قســـ دەكـــی، یاخـــود ل رۆژنامـــ دیداركت لگڵ ســـازدەكن و شتك شـــی دەكیوە بۆ خك ب شوەیكی گشتی، یاخود ن كدەكـــك داوات لدەبینی كۆمكۆمك ژن كتبـــك دەخوننوە و ئوان حزدەكن بچی موحازەرەیك لســـر ئو كتب پشـــكش بكی، ئوانـــ بخزمت حیســـاب دەكرن، "خزمـــت ،شـــب ٣ خزمتكـــش بۆ كۆمـــگای زانكۆ، خزمـــت لناو وتكـــو بـــۆ خزمـــت ،شـــارەكدەرەوە"، وەرگانی كتبیش حیساب دەكرێ ب بشـــك لـــو چاالكییانی لكۆینوەو شت، ئوجا ئگر ھاتوو وا دەبیی وەرگرت، ئ"A" موویتھپرۆفیســـۆر، ك بووی پرۆفیسۆریش لوێ وا حیساب بك بوویت ملیك و

كس ناتوانی تشقت پ بكا.بشی دووەم و كۆتایی

دیاری ئمجارەی عبدو سراج رۆمانی چۆن بووم تیترواسك

* لپاش شش كۆ چیرۆك و، پرتووكگلی: "برەو ئاستانی رۆمانی نوێ و گۆشنیگاكان"، ـــا لــ ھــونــر بــگــیــن" و "پــیــڤــســتــان" دە "ب"كــاوالش"، ،"لوتك بــرەو "ھكشان رۆمانی: "سۆناتای رۆح" و"كۆچەو"، "ونگ"، "ئژ دەر"، "پرتوازەی ئرەو ئوكانی ڕەوان"، "ناوێ لم بدوع ھۆكلر"، "سلكووك. ،"بن كستترۆمــانــی خۆی دەیــم ســراجــی رۆماننووس ب ناوی "رەنگستانی ئفسان، یان ئفسانی

رەنگستان؟" ب دیدار بینی خونرانی گیاند.پۆســــت رۆمانــــ ئــــم رەنگســــتانی كاكــــی فلسی: فسوورگ ی دوایینی لرنیزممۆد

پاراسایكۆلۆژی، واقیــــع و و خــــون زیندەخــــون، و و ن فســــا ئكلپوور، فانتازیا ئایین مــــژوو، و شــــوەكاری، و رەخنو ئفراندن دواییــــن و تیۆری زانستی ت ە ر با ســــ ھاتنــــ بــــئم كایــــی گردوون و گتییمــــان ل چركی ھرە برایی بگبانگــــوە بــــۆ ئمســــتای ئشــــرەف علــــی :ســــتانندەگ دژواری مالی لشار كرەكات و یلیم بشیان، سدەروچقگی ھوست و پرسیاردا كۆكردوونتوە ل مڕ زدو زمانی ناســــنامی نتوایتیمان، ھروەسا: قی دمدم و خانی لپزین، مانی ن و ھیتر. لریمــــھو كیــــژی كافرۆشــــی و ئنــــوان وتووــــژی ئافریــــدەرو خونرەكیــــدا ھوــــن و تانوپۆی ئم رۆمانــــ پكدنن، بگرە ھر ل دەستپكی ناونیشــــانكیوە پرسیارە لتــــۆی خونــــری ھژاو دەالل. شــــازدە پاری ی لموو دنیایانو ھست ئو خكورت و چ

ھامز گرتووە..شــــایانی ئاماژەشــــ ك نیــــگاری برگی یكم ل دەســــتكردی رۆماننوســــو تــــوەری پاری یكمی لســــر بنیاتنراوە، ئمش ئامیتیی و وەو رەنگ و ھری شیی ھونســــتك جیدەگینــــ لگڵ ھونری دەربینی وشــــدا، .و بوارەشدا دەست رەنگینراج لســــ تبھلــــ نزیكوە پشــــم زانی دەســــت و دیاری ئم ســــردانی رۆمانی یازدەھمت ل ژر ناوی

"چۆن بووم تیترواسك".

بئسپایی

ئاوڕەحمان معروف

بـــوكـــراوەیـــكـــی روونــــاكــــبــــیــــریــــی گــشــتــیــیــ لــگــڵ

درخان دەردەچب

سرپرشتیاری كلچری بدرخان:awrahman2002@yahoo.com :عروفەحمان مبدولع

ب ھاوكاری راوژكاری رووناكبیریی دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان: د.ئازاد حم شریف

ژمارە ٦٧ - ١٣٨ - ٢٠١٠/٤/٨ی زایینی

پرۆفیسۆر د. سباح عبدو ساح: ھولر بشك ل ژیانی رابردووم، ك ناتوانم بھیچ شوەیك بیسموە، ئمریكاش بشك ل ژیانم، ك ناتوانم ئویش بسموە

د. سباح عبدول ساح - ھولر ٢٠١٠

عیسا حوسنئگر رۆژێ پنجكانم

ل دەستی جستم یاخی بوون و جاڕی شۆڕشیاندا

بوون ب دە پشمرگی نبزینممككانت یكم شون ئازاد دەكرن و

سینگت دەبت دەروازەی راپڕین

----٢ ----ممككانت ل دوو چیای سخت دەچن

سوخمت مینژ و قژت تبندی كردوون

زۆر زۆر عاسن مستند ئچ

بو مفرەزە دە كسییی پنجكانم ئازاد بكرن

---٣--- رمۆدایی بگۆشسینگت س

ممككانت زۆر بترسن نكشـــتی پنجكانم دەوـــرن لی نزیك

ببنوەن فۆكی چاوەكانیشم

دەتوانن ب ئاسمانی ئودا بفن

—٤--كات لوغمی ممك

ل ژر پنجكانم تقییوە لوكاتوە

دەستكانم بوون ب ستیان

—٥--ئوە دەزانن!!!

یمك ھنی مرچی نھھالی سوخم

—٦--ھر دوو گشتیاری چاوم

چند حزدەكنل سیرانگاو ھاوینھواری سینگت

نورۆز بكنلسر لووتكی شاخی ممكت

ئاگری عشق ھكن

----٧---ھرچی بازن و گوارەو كمربندو

یرۆك ھو خرخاڵ و گۆبنگوستیلئئیرەیی ب ملوانك دەبن بۆ خۆی وەكو كۆچرك لكوستانی سینتا و

لبناری ممككانت بنو بارگی خۆی خستووە

—٨-- ت بو ستر جگئ

ئوە ممك پایتختكیتی

—٩-- م زەمینر پشتی ئسل

ك تۆ بینیوترزاییر بھیشاخ ھ رچی چیا و لووتكھ

جوانیان ل ممك دزیوە

—١٠--گنجك

ك ئوارە ممكی خۆشویستكی بینی عشقی شاخ ل كللی داورگشمپ یانی بوو بب

—١١-- كدارمك بام

ھمیش لسر درەختی خیامداب ئسپایی ھنیشتووە

ن ھدەفێ....ن باڵ دەگرێ...

ن ب مرگی خواییش دەمرێ

---١٢---ئی ممك

بچووكترین دیاریم ھناوە بۆت !!كانمم وەرگرە. دەستل

ردەنت ئازادبگھردە پنجكم بۆخۆت

سرووتكانی ممك

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٤/٨

ی سان

ني(١

٣٨ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١٠

زیرۆ

ون

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

15

تایبت ب بدرخان بم كتكی ئر پاژن: ھد حوسمد. موحسین موحھولر بو ھموو تمن و الپڕەی پ شكۆمندی و ســـروەری مژووەكی و ئو ھموو شارستانی و رابـــردووەی، بـــو ھموو شـــڕو شـــۆڕو خون تبی. ھنانرھوەو سر رۆیشتن و. بوژانبلدنیایك كتب و نووسین و ئاوڕلدانوە ھدەگرت، ك رەنگ تائســـتا بشـــكی زۆر كمی و بقد ئو ھمـــوو گورەیـــی و بـــرزی منارەو رووســـووری قـــ الی ل نكرابتـــوە، ھندك جاریش ئوانی

الپڕەكانی مژووی ئم شارەیان نووسیوەتوە، جا بۆ چواشـــو بدەستی ئنقســـت بت یان لڕووی نشارەزایی و ب ئاگاییوە زووی ھولر و خك و دانیشتوانكیان ناشیرین كردووە، بم لبرامبر ئوانـــش قـــم ب بشـــت و ئكادیمـــی و بور و كوڕی ئم شارەش ھن، كوا زۆر دسۆزان ئوەی لتوانایاندابت و دەستیان پی راگیشتبت و لرەو لـــوێ بدوایدا و و شـــونخوونیان بۆ كشـــاوە، تـــا ئركی ســـر شـــانیان وەدی بنـــن و ویژدانیان ئاســـوودە بكـــن، یكـــك لـــو قم و مامۆســـتاو دكتۆرە ئكادیمیانی زانكۆ دكتۆر"موحسین محمد حوسن"ە، ك تائستا خزمتكی برچاوی ب شارو زدەكـــی خـــۆی كـــردووەو تائســـتاش ھـــر كۆی ی لكزانســـتیی موە قكمئ داوەو زۆر بنـــ

.برەودایدوا كتبـــی چاپكـــراوی دكتـــۆر موحســـین:"ھولر لسردەمی ئتابگییاندا" ی، ك عوسمان علی قادر ل ر زمانی كوردی، كس اوەتوە وەریگرەبییع لبنڕەوە نامی نامی ماسترەكیتی، لسای ١٩٧٦ ل چاپخانی ئســـعد ل بغدا بناونیشـــانی"أربیل فـــی العھد االتابكی" لـــ دوو توی ٤٣٦ الپڕە چاپ و

بوبۆتوە. لـــم رۆژان ئكادیمیای كـــوردی لھولر ئم چاپی كوردییی خســـت بردەســـتی خونرانـــی كورد و

كتبخانی كوردییوە. سبارەت ب كتبكش د. موحسین ل پیوەندییكدا پـــی راگیاندیـــن: كـــ ئـــو زۆر خۆشـــحا، ئـــم كتبكـــی لالین وەرگكی بتواناو پۆفیشـــناڵ كراوەتـــ كـــوردی و زۆر بـــ ئمانتـــوە كارەكی خۆی ئنجامداوە، ئكادیمیاش ل برگكی قشنگ و زۆر جـــوان و ھونییانـــ چاپیكـــردووە، ھـــوڵ و

.زانینگای سوپاس و پیان جكماندووبوونماوەتـــوە بین: ئم كتبـــ كۆمك زانیاری تازەو زیادەی تدای، ك دوای چاپ عرەبییكی دەســـتی

كوتـــوون و خســـتوویتیی دوو توـــی ئـــم چاپو سوپاســـی ھموو ئوانـــش دەكات، ك باری گرانی سرشـــانیان ســـووك كـــردووەو تبینـــی و رنمایی وردیان پداوە، لوانش:"پۆفیســـۆر دكتۆر جعفر حوسن خصباك" و "پۆفیسۆر دكتۆر ساح ئحمد

ئلعلی" و "پۆفیسۆر دكتۆر فیسڵ ئلسامر". دواخاڵ دكتۆر موحسین پنجی بۆ راكشا ئوەبوو: ھر پـــاژو فســـكی كتبكـــی بجیا بۆتـــ چند نامیكـــی ئكادیمـــی لـــ زانكۆكانی كوردســـتان و عـــراق، ئوەش بپزی و چی و گورەیی" ھولر

لسردەمی ئتابگییاندا"دەردەخات.

ھندەی نبرد كۆمك ھاوڕێ گیشتن المان، خرا رشمی ئو ئســـپیان گرت، ك (ســـوارە)مان ل سر پشـــتیدا بستبۆوە، ئوان لـــ ئم ب پلتر دەڕۆیشـــتن، من و جعفر بـــ كاوەخۆ ھنگاومان ھدەھنـــا، ئو رگایی پیدا دەچووین خوارێ بردەن و تســـك بـــوو، ل گڵ ئوەی زۆریش مانـــدوو بووین، كچی بیارمان دا ھر ب پ بۆین، ئسپكشمان ل رۆیشتندا زۆر چوست و چاك خۆی دەبوای موتبوو، ئشمان كپ ب رقافلر خۆیشی وەك سدەنواند، ھگوایی ھنگاوەكانی ئو بین . من ب رگاوە بیرم لوە دەكردەوە "ئگر ئو ئســـپان نبوونای چۆن وا ب خرایی ئو رگا عاســـ و ئو كوە بستكمان دەبی ؟"ل پشتوە دیقتم ل ھنگاونانكانی ئســـپ گرتبوو، ل ریتمی جوالنوەی قاچكانیـــدا غروركی گورەم بئاسان ن ورەی كردبكی وا گك دەچوو كارسك ر لدەبینی، ھئوانی دیك بیكن، ئاخر ئگر ئو نبوای (سوارە) بچی دەھنرایوە ؟ ئستا ب مردوویش ب ئو كوڕەمان ل نو دەمی ئاژە دڕندەكان دەرھنا، ئگر ئسپكانمان بغزریبان ل دواییدا چی روویدەدا ؟ئسپ ،یرەی ھمیروسكی سژوویدا وەكو مرۆڤ مو شاخانو ئن ل یركی، ســـك داببگوند ژووی تاقژیان و م ســـپ لتۆ ناتوانی ئئم لو گوندەی ك بۆخۆمانمان دروســـت كردووە، ئگر ئســـپك یـــا ئاژەكمان ل نوعی ئســـپ نبوای چـــۆن دەمانتوانی لرە بژین ؟ ئسپكانمان نك قوڕســـایی ژیانمان كمدەكنوە، بكو ل سای سری ئوان دەتوانین بردەوام كۆمك خانوو قیت بكینوە، ئگر ئوان نبن چۆن دەتوانین ئو ھموو دارە زلو زەبلالحان لو دۆڵ و عاسیان دابگرین ؟ ئم زستان ساردو سەكانی ناوچ شاخاوییكان ب شانوشـــوكتی وخكانمان گرم دەكینـــوە . تارا گیان خۆزیا ھنگاوە ب ھیبتكانی ئو ئسپی پشمانت دەبینی، ئو كات لوە تدەگیشـــتی، ك بشـــكی زۆری ئازایتی ئم، ل نوچاوانی ئسپ و ھاوەكانـــی دای، من لو باوەڕە دام لرە ئوینیش بب ھبوونی ئسپ ناكرێ ! لرە ئوە ئاژە كوییكانن خرایی ب ژیان دەبخشن . تـــارا گیان دوای كمكی دیك ب چاوی خۆت گورەیی و پاســـاوی ھبوونی ئســـپكانت بۆ دەردەكوێ . دەزانم ل بینینی ئو ئسپی ك (سوارە)ی ھناوەتوە، بئۆقرەیی ھموو گیانت دادەگرێ، ل یكم ساتدا لعنت بۆ ئو ئسپ دەنری، ك ھوای مرگی كسكی بۆت یھاوڕ و كۆموەی ئدوای ئ بوانوەش ناخۆشتر لوە، لناوەتھدەبینی، ك تنیا ب یك ئسپ گڕاونتوە و من و جعفریان لگڵ نیی، حتمن تووشی شۆك و حپسان دەبی و خۆت پاناگیرێ و پ ب دەم ھاوار دەكی " ئی ســـران و جعفر ل كون ھاوڕیان ؟!"ھندە نابا دت ب ھاتنوەی ئم خۆش دەكن، دواتر یكج خۆت لـــ نو حشـــاماتی ھاوڕیان دەدزیتوەو ب ئاڕاســـتی ئم ھنگاو دەنـــی، من دەزانم ھاتنوەم بۆ تۆ ل ھموو ھواك خۆشـــترە، من مرخۆی ئســـ وەی لڕانی گتۆ ناتوانی چاوەڕ م، كدەگوە تلبكی، لوە دنییام ل دووری بنككمانوە ب دەروونكی پ ل ئوین و شانازییوە بۆم دەوەستی، بئوەی ل ھاوڕێ جعفر بترسی، توند باوەشم توەردنی، منیش وەھا ب خۆموە دەتگوشم تا ئو شونی، ك ل نوتدا ون دەبم، ئو كات من و تۆ ب نو بارەگاكمان و ب بر چاوی ھاوڕیانوە ماچی گڕانوەو سركوتنمان ل یكتر دەكین، ك گڕاینوە ل سر بانی برزترین خانوی بارەگا، لبر دەم و چاوی زەق و نیگا سرســـامكانی ھاوڕیان ئو شیعرە دەخونموە، ك تۆ كیش، بســـھیچ ك وەو بیدەم بنمس بیخودەكرد بۆ كزت نحـــھموویان دەیم بوەستن، ھواكی خۆشم پی، ئوان نازانن من چیان پدەم، ل پ ئو كاغزە قدكراوەی نو گیرفانم دەردەھنم، ل جیاتی

ھواكانی شڕو پكدادانی چكدارانی شاخ، دەم :-- من شوون ھگری تیشكی نیگاكانی تۆم

من لتۆدا بۆنی روناكی دەكم لنو تۆدا گوێ ل تاریكی دەگرم

من بزەكانت وەك تنوەتی دەخۆموە لنو توڕەیی تۆدا سما دەكم

ب حرفكانی وشی ئوین پیكری ماچك دەتاشم

ل فنكی چاوەكانتدا تالرك ل ھوا ساز دەكم

،قی رادەوەستبئ موویان چاویان بوە ھنمدەخو شیعرەك ك ئـــو كات لـــ نھنی پیوەندی من و تـــۆ تدەگن . من ھر ل خیای .دەدەكا، چیم پشـــوازیم لك پوەیچ شـــ تارا ب وەدا بووم كئزۆرمـــان نمابوو بگینوە بنككمان، ھـــدی ھدی دیمنكانی بر چاومان رووناكترو سافتر دەبوونوە . ل نوان قدی داربڕووەكانی بر دەمی گوندەكمان، كســـك بدەردەكوێ، ترپكانی دم خراتر لدەدەن، جستیك دەبینم ب خرایی دت پش، لوە دەچ ئویش ئم ببین، ل پ ئو دەوەســـت و ئمش ب دوایدا ل شون خۆمان ردووكمان لون، ھك دەكریر نیگاكانمان بعفقین، من و جدەچ ،نیمدەگئیشارەت ت دەدا، بكم بۆ فر بزەیعفین، جدەگكدی تیكـــ خراتـــر ھنگاو ھنم بۆ ئـــوەی زووتر بگم تـــارا، من نازانم بۆچی ئو كاتی ئو دەبینم ھیچ شـــتك ب بر چاوموە وەك خۆی ك دەبینم لن، شتزەوی دادەب كانم لیســـتم دەكرد پ؟ ھ ننامبۆشاییدا ھنگاو ھدەھن، منیش بنو قدو گی دارەكاندا رووەو ئاسمان ھدەگڕم، جستیك زۆر ب تین و تاو دت نو باوەشم، روومتك نرم، ســـارد ب شـــنبای بیانی، خونی جستم ب گڕ بیدەم ب نییھیچم پ و دەموە، لنندەسودای بینینم لن و مدەخ

تارا، تنیا ملپچكی خۆی و بك شرمی نو حزەكان ! :-- ســـوپاس بۆ ئم ملپچت، ل چوون و ھاتنوەمدا باوەشی گرمی

تۆی پبخشیم ! و دە نما دەچرپگو رخۆ بسوە ملم و لدەكات كچتارا ملپ

:! شی تۆ بشكباوەشت بم، پ ل میشوەی ھبۆ ئ --

ئمـــ چنـــد ھنگاوكمان دەمن بگین نـــو بارەگاكمان، ل ھیكا ل ســـر بانـــی چشـــتخانكمان، چنـــد چكدارـــك رووی لوولی تفنگكانیـــان ل ئاســـمان دەكن و پكوە پالپیتكـــی تفنگكانیان رادەكشـــن، ئم ب تقكانیان وڕو كاس دەبین، بۆ چند چركیك دەكاو ل لپ كی بمان ستۆپكســـپڕێ، ئدەگگیانمان ھترس بگیدا ملی بۆ ئاســـمان برز رادەگرێ و دەحیلن، دواتر ھركسو تفنگكانیان ل شـــان دەھنن خوار و لوولكانیان ل ئاسمان دەكن و چنـــد گوللیـــك دەتقنن، من و تاراو جعفر ل شـــون خۆمان دەوەستین، ئسپكشمان ل ترس و تۆقین نازان بۆ كوێ رابكا، ئو دەبوایـــ لـــوێ ھب و خۆی لنو شـــریقی گوللكاندا قورتار بكا، یكـــ ل چكدارەكان ل ئم نزیك دەبتـــوە، ب زەردەخنیكوە بۆمان دت پش، ھر ل دوورەوە دەستخۆشی ل من و جعفر دەكاو ئاماژەش بۆ شونك دەكا، ك سوارەی تیا بوو، ب دەمی پ ل قسو

: مان دەوە پسانپح-- سوارە زیندوو بۆتوە !!

نۆڤلت (٢٧)خرەندەكانی سنوور

بدوكاروان ع

جالل سنجاوییادكردنوەی نووسرو ھونرمندە پشنگكان و رزلنان لكارو برھمكانییان، ئرككی پیرۆزی سرشانی ھموومانو پویست ئم یادان بھند ھگرین و كۆڕو فیســــتیڤای شــــایانییان بۆ ئنجام بدەین و برھمكانییان ل تپوتۆزی رۆژگار رزگار بكین و پیكری نایابیان ل شونی گونجاو دابنین خۆش بختان وەزارەتی رۆشنبیری ھكی زینی بۆ ئم یادان رەخســــاندووەو یكتی نووســــرانی كوردو دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخانیش دا، بتگوزارییو خزموێ لردەكری بپشكی شتایبتی فیســــتیڤای سانی جژنی رۆژنامگری كــــوردی لــــ ئمانیــــاو وتانــــی دیكــــی ئوروپا و بایخــــدان بــــ نــــورۆزو پاراســــتنی گنجینــــی كــــوردی و فرھنگــــی فۆلكلــــۆری دەومنــــدی

نتوەیی و زمانی پاكی باون.ماوەیك بر ل ئســــتا ل ژر قتی درینی پیرە ھولر، ب بردەوام شون پیرۆزەكی چاپخانی ل ڕیم، كپكوردســــتانی مام گیوی موكریانــــی تژر سایی حكومتی ھرمی كوردستاندا بایخی پــــدراوەو ب ونی گیــــوی موكریانی و چاپخانی كوردســــتان و ھندێ كتبــــی دیكــــ، رازاوەتوەو

ھولری پایتخت ھردەم پی سربرزە.ئم دیمن دگیرە زنجیرەی خیامی گڕاندەوە بۆ "٣٦ "ســــاڵ لموبر، وات سای ١٩٧٤ ك ئوكات تمنم بیست ساڵ دەبوو، قوتابی بووم ل كۆلژی پروەردەیی زانكۆی بغدا و جارجاریش ل گۆڤاری بیــــان و رۆژنامی ھــــاوكاری بابتی لكۆینوەو یادەوەری و وەرگدراوم بودەكردەوە، بتایبتی ل یادی شاعیرو نووسرە كۆچكردووەكانی كورد.

ئــــوە بوو لــــ "٢٧"ەمین ســــایادی مژوونووســــی ناوداری كورد "حوسن حوزنی موكریانی" بابتكم ل ژمارە "٢٣٥"ی ١٩٧٤/٩/٢٠ بۆ ھمان مبســــت قدوو ئ كی بتمال بابان"یش بابمامۆســــتا "جبناوی "لیادی رۆژنامنووسی حوزنی موكریانی"دا

بوكردەوە.موكریانــــی گیــــوی مامۆســــتا نبــــرد ھنــــدەی مــــان رۆژنامــــھ لــــ مــــكی بــــۆ ئیسوپاســــنام

بوكردەوە ك فرموو بووی:.سوپاسنام"

بنــــاوی خــــۆم و بنماــــی موكریانــــوە، پ بدڵ سوپاسی ھســــتی برزی مامۆســــتا "جالل بابان و جــــالل ســــنجاوی" دەكم ك لــــرووی نمك و یــــادی "دامــــاو"ی برامدا ب وە لرووحــــی كوردانــــ یان بزنم یادە مكانیان ئرەنگین دەست و خام

سركردەوە.ل ئاھورامزدەی گورە داواكارم ھر سركوتوو

بن".گیوی موكریانی- ھولر- ١٩٧٤.

من پشــــتر "مام گیو"م دەناسی، چونك كسایتی ناوداری ھولرو ھموو كوردستان بوو، مرۆڤكی خۆڕاگرو بھوست و تاسر ئسقان كورد بوو.

زۆرجــــار لگــــڵ ھاوڕكانم لبــــردەم جامخانی چاپخانــــی كوردســــتان رادەوەســــتام و ســــیری كتبكانــــی "فی فی قل فی و مال مشــــھورو خاو كۆلكتــــی دزو قازی و یوســــف و زولكایحزرین"م دەكردو جار بجاریش بشرموە سرم ھدەبی و سیری "مام گیو"م دەكرد ك سۆزكی ب مئ م چونكبوو، بموومان ھی بۆ ھباوكانتمن بچووك بووین بۆی شرممان دەكرد قسی

لگدا بكین.پاش بوكردنوەی ســــو پاســــنامك ل ھاوكاری، ئیدی بیارماندا ئگر ئمجارە بگڕموە ھولر ی كوردستان و خۆمی پچاپخان ر دەچمكسی

دەناسنم.ئوە بــــوو گڕاموە ھولرو بدنیایی و ھمنوە خۆم كــــرد ب چاپخانی كوردســــتان و لگڵ مام "گیوی موكریانی" وەك باب و كوڕ دەستمان لملی یكتر كردو زۆر دشــــادو ئاسوودە بوو ب ناسینی

من و تووند ل ئامزی خۆی گرتم و فرمووی: "ئافریــــن كوڕم، حوزنی تنھا برای من نبوو، ئو موكی ئم میللت خر ندیتوەی، یادكردنوەی ئم مرۆڤــــ مزنان ك ژیانی خۆیان بۆ خزمت كردنی میللتكیان ترخان كرد، ئركی سرشانی ھموو

."ڕەفشكی بكوردلــــ دینییكی خــــرادا، مام گیو بــــ ھمنی لگم دەدواو ئامــــۆژگاری دەكــــردم، ھندــــك یادەوەری تای خۆی و سربردەی چاپخانی كوردستانی بۆ

گاموە، ھروەھا گووتی: دراون ئزیــــت زۆر شــــاعیرانمان "نووســــرو بــــ دەســــتی پیاوانــــی رژمــــی پاشــــایتی ریســــوا دەكران، جاركیان "بورھان جاھید"ی شــــاعیر پاش بوبوونوەی شیعركی نیشتمانی لالین پۆلیسوە گیراو دەست و پیان تووند بستابووەوەو لسر عارەبانیكیــــان دانــــا بوو ب بــــردەوام چاپخانی كریان دەبرد و پۆلیســــرەو ســــكوردســــتان بــــبجون و قسی ناشــــیرین لسری ھاوار دەكرد ك جاركی دیك شیعری وا دژ ب حكومتی خاوەن

.نبھ م رەفتارانوەو واز لكاتونشكۆ ببم "بورھان جاھید" ئازایان دەیگوت:

واز لــــ م مابــــالوازەكــــ ســــتج تــــا روح لــــ شــــیعرەكانم ناھنم ب داخــــوە خریكبوو مام گیو بسر ھاتك تواو بكات، لم كاتدا دوو ئفندی ھاتن چاپخانكو لگڵ مام گیو كوتن قسكردن، منیش ب شرموە ھسام و خواحافیزیم لی كرد، ئمش دوایین دیدارم بوو لگڵ مامۆســــتا گیوی

موكریانی مزندا.

سوپاسنامكی گیوی موكریانی بۆ من گوھركی گرانبھا بوو

فینی رۆحكی ب باڵ..!لــــ كندارەقلوە رۆحــــك جووقی كردو چاوی ب دنیا ھھنا، دنیایك پ ل برائت و راســــتگۆیی مشــــتوماڵ كــــراو ب قســــی نستق و ھماھنگی یكتر خۆش ویستن. دنیایك پو مشــــت ل دەنگی جیاوازی مل و مالو وەڕین و زەڕین، باڕە باڕو باع باع و چرپ چرپی دۆپی بنمیچ و سیە سیی سیوسیوەی دەرگاو گاتوگپی بن دیواری مزگــــوت و دیوەخــــان و دەنگی ڕەســــنی

حیرانبژان..لوــــوە. لــــ كنــــدارە قلــــوە بــــ بنپیل و بــــن شــــاقی مالیــــك و بــــ سرپشــــتی گودرژكــــوە ھكــــوت ھكــــوت بــــرەو شــــاری قت و منارە بــــاری كرد. ل ئلف سرئا عین واو عو زاڵ برزووەوە دەستی بخونــــدن كــــرد و ســــیپارەو جزوعممی تواوكــــرد و جزداشــــكی فداو كورتك و شــــروای لبركــــرد. بــــووە مكتبلی و ھدی ھــــدی ب قادرمكاندا ســــركوت و جری بولی، ھندنی بكانــــی خوقۆناغ ڕۆیــــی و ل رەو عارەبســــتانشــــت و بھبغدا تكڵ ب دنیای ئدەب و نووســــران بوو. لووە شیعر ل ناخ و دەروونی "خالید جووتیــــار"دا چكرەی كــــردو بۆ یكمجار چــــرۆی دەركرد. ســــاڵ ھات و ســــاڵ ڕۆیی جووتیار بڕۆح گڕایوە گوندی كندارەقل و حیــــران و فۆلكلۆر قدیالنیــــان كردەوەو بیادی جاران ئاوڕكی لدایوەو نرم نرم كوت شنباكردن و لسرەندو بژینگدانی تكستكان و برگ و پۆشتی كردنوە. ھر زوو ڕووبــــووە جوی كرەكی محموود زامدارو قوچو قڕاسی لسریدا كالندو لغاووسندمی كردو قبارەی ھر چوار پلی

تراشین و نای كردن..!و ئــــدەب ھگبــــی شــــانكی جووتیــــار فۆلكلــــۆری پــــوە شــــۆڕ ببۆوەو شــــانكی دیكشــــی ھگبی كوردایتــــی. ل معبنی ھــــردوو ھگبدا كوردایتــــی باری قورس كــــرد، بۆی تاوــــك ھگبی ئدەبــــی داناو پمپكــــی گیرفانــــی دەرھنــــاو بــــۆ ئوەی تنگنفس نبــــ پمپكی لدا، ل ھاوینی ١٩٨٢دا پكــــوە ھــــورازە ڕێ و بزنڕــــی خباتی شاخ و پشمرگایتیمان گرت برو برەو چارەنووســــكی نادیار ملمان پوەنا. وەل دیســــان ل ناو ســــنگرەكاندا چاوك ل ئاســــمانی فۆكی بــــۆ مبھاوژو چاوك ل دەســــت و قم، ئدەب و نووسین بۆوە خولیایی رۆژانی و الپڕەكانی "نووسری كوردستان" و "نووسری نوێ" بوون میدانی جلیتان و تڕادانی ھــــزری جووتیار. ناوە نــــاوەش بیری ژن و منداكی كســــپیكی دەخســــت دڵ و دەچووە ســــر گابردك و بدەم وردە فرمسكانوە حیرانكی نرمی دەچی. ئگرچی ئمۆ ل ناوماندا نماوە و ســــیمای نابینین، بــــم ئــــاكارو رەفتارو ل میشــــكانی ھیراندای حدەنگ و ســــعمباری مشــــك و ناخماندا رەنگ و دەنگ

دەدەنوە..!

رەباسجوھر كرمانج

گیوی موكریانی

ھولر لسردەمی ئتابگییاندا

پ. د. موحسین محمد حوسن، لدایكبووی: ١٩٤١/ ھولردكتــــۆرا ل مژووی ناوەڕاســــت ب ناونیشــــنی "ســــوپای ئییوبیان

لسردەمی سحددیندا"/كۆلیژی ئاداب/ زانكۆی بغداد/١٩٨١.

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨نی

ساني

(١٣٨

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧١

٠زی

رۆو

ن

زایینی٢٠١٠/٤/٨

ژمارە(١٣٨)نيسانیكوردی

٢٧١٠ینورۆزی

16

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨نی

ساني

(١٣٨

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧١

٠زی

رۆو

ن

زایینی٢٠١٠/٤/٨

ژمارە(١٣٨)نيسانیكوردی

٢٧١٠ینورۆزی

گرم: سوكیسركوتنتانم و باش تندروستی ئاواتی ب میشھ

علی جوامرییكتانم برامبر كاك و رزگرتن گورەو ھوست"بارزان" خوندەوە. ھفتنامی ل عبدوی خام

كورتدا چند دركی لناو بارزان" "ھفتنامی دیدارەكتان لگڵ لـــستایشـــوە بڕزو ھناوە عبدوتان علی كاك نـــاوی حـــوت جارو رەمـــزی خبات ئموە نیســـبت ب بدوع علـــی وتوتانـــ: "كاككاك ھتا كردووە، حزبی زۆری و ماندووبوونو خزمتكـــی خزمـــتعلی كاك بۆ مانی ھقیـــخئ پرینســـیپ ئو نبم بدولی ععوەیشـــ بم ھر كۆنگرە ھتا مئ ك كۆنگرە، تا دەمنت، ـــبدوععلی كاك لبر تنھـــا بكار ناھنم، جگر نـــاوی و دەبین بـــردەوامزۆر جنابتان ھوســـتكی و برزتان بۆ ســـوپاس عبدو"، زۆرل وەی كلـــ جگ بدوع علـــی كاك چونكـــ ،راســـت و دروســـت ب ١٩٤٦/٨/١٦ بووە ل كوردستان دیموكراتی پارتی یكمی كۆنگرەیبدوع علی كاك ك نابیشتانج معلومی سیاسی، مكتبی ئندامیدەنگی بتكای كوردســـتان دیموكراتی پارتی "٩" نۆیمی كۆنگرەی لدیموكراتی پارتی ســـكرتری ب ١٩٧٩/١١/١٠ بوو رۆژی ندامـــان لـــئل بارزانی، بم مســـعود كاك بڕز كوردســـتان لسر پشـــنیاری ١٩٨٩/١٢/١٢ رۆژی ل پارتی دیموكراتی كوردســـتان دەیمی كۆنگرەیكاك بارزانی كاك مسعود پشـــنیاری لسر ھگیراو ســـكرتارییتپارتی ســـرۆكی ب جگری ھبژردرا بتكای دەنگ بدوع علیرۆژی ١٩٩٣/٨/٢٦ ١٢ ل كۆنگرەی١١و ل دیسان كوردستان، دیموكراتیب جگری مایـــوە بدوع علـــی ١٩٩٩/١٠/٦ بكـــۆی دەنـــگ كاك وبارزانی" مســـعود "كاك ك دیموكراتی كوردســـتان، ســـرۆكی پارتیئم فرمی ب ئستاش تا بوو، كوردستان دیموكراتی پارتی ســـرۆكیلوەش جگ كۆنگرەی دەستتی ل چونك نكراوە، پۆست دەستكاریسرۆك بارزانی متمانی و جگای عبدو خۆشویســـت علی كاكو خۆشویست ئستاش ھمیش زیندوو بووە، ئیدریســـی نمرو كاكو پارتی ئندامانی مســـعودو ئوەو ھموو كادرو كاك باوەڕپكراوی

.كانكوردستانیی حزب و نیشتیمانی كوردستان یكتیو بدوع كاك علـــی بۆ رزییربســـ و دخۆشـــی ئـــوەی جـــگایكسوكارەكانیئوھوستبرزوجوامریییجنابتانبرامبركاكو د تووشی نائومدی بۆ ئو كسانی كیشموە و بدولی ععلسركردەكانی جونوەی ھندێ برامبر بوون ب باوەڕی راوكوڤاھ بۆ و پزانین رزگرتن و وەفاداری ببیانوی نمانی كوردایتـــیپڕی رزو بۆی بو لسردەستكانیان، گیان دسۆزو زاناو چاالك وتمن و ئومدەوارین دەكین جنابتان پایانی سوپاسی ب توانامانوەزۆربت گـــورەش داواكارین ونتان بن لخوای درژو ســـركوتووك نیی گومانیشـــم كورد، گلی كامرانی و ئازادی لنـــاو جونوەیب كوردستان دیموكراتی پارتی سرۆكی بارزانی مسعود كاك بڕزكۆنگرەی پاش بدوع علی كاك بۆ خۆشویستی گورەیی خۆی ول فرمی دەست شكۆدارو بۆنیكی ل گونجاو ل ھومرجكی پارتیدانانی و سرۆك پۆستی جگری ل بدوع علی كاك كاركشانوەیپارتی داھاتووی كۆنگرەی ببیاری رابگینت جگاكی ل بڕزتان

بخوازت. ئگر كوردستان دیموكراتیدیسان زۆر سوپاس

پارزەرئسعد محدین كمال

ھولر ٢٠١٠/٤/٥

كاك جنابی برز بۆبارزانی دەباغنچیرڤان كازم

(٧٧٤) ژمارەیگۆڤاری(گون) لدوابناونیشانی (٢٩/ئازار/٢٠١٠) رۆژیششمی كابینی (ھســـنگاندنیكوردســـتان) ھرمـــی حكومتـــیبۆكردۆتوە، ئاگایی ب راپۆرتكـــیدیـــارە برانبر پـــوە كـــ ناھقـــیكابینی ئومدو ئو كابینی ششم،تدا گلكمان بۆ گشی ئاسۆیكی

دەكرت. بدیبۆت ك لـــوەی جگ م نووســـینئھچوونـــی و تووڕەیـــی مایـــی كاتیشـــدا لھمـــان جمـــاوەرلپرســـراویتی بـــ بھســـتكردنڕاوكوەی دو رەواندن مژوویـــینووســـینگی ل دوو روونكردنـــوەو بڕـــز (نچیرڤـــان) بڕـــز كاككوردستان دیموكراتی پارتی (م.س)وكراوەیمبئاگاییلببارەتبس

دەرچووە.

كـــ ئوانـــی مـــن دنیـــام ھمـــوودەدەن، ئوە نین گواھـــی كوردیشك لوكاتی ھر برھم د. بڕز كوەك چ دەست گرتۆت لپرسراویتیحكومتی وەزیرانی سرۆك جگریســـرۆكی وەك چ و عراق فیدرالـــیكوردســـتان ھرمـــی حكومتـــیئمانتوە بـــ ششـــم لكابینـــیتســـكی دوور لـــ بیـــرو بۆچوونـــیمزھبی و نتوەیی و حیزبایتـــیدســـۆزی بوپڕی كاری كـــردووە،پرۆسی سرخســـتنی بۆ رانو بودروســـتكردنوەی و دیموكراتـــیكردنوەی نزیك لك و نوێ عراقیجیاوازەكان. بۆچوون بیرو پكھاتودەبت، ئم ھوستی بت پیاوكبپرۆشـــی زیاتـــر جـــار چندیـــن ھرمـــی حكومتـــی سرخســـتنیمافكانی بدەستھنانی و كوردستان

. بت میللتكمانشـــانازییوە باس ب ویســـتپ بۆی

قم ناسماندوون رگشـــمم پلئاگایانو ب نابت بكین، دەســـتببـــۆ ھســـنگاندن شـــارەزایاننبمیزاجی بكین ششـــم كابینیو بۆ مرامی دەستكوت نخۆشیان

!!! ئافرینكـــ روونكردنـــوەی ھـــردوو نووســـر ئوەی لبی بوكرایوەونت وایكرد بكی پاداشت بچاوەڕلپرســـینوە !! و بـــر سرزەنشـــتردن گوتووە:(بۆ راســـتیان پشینان

دانا). لسر سملیشی چوولرەدا ناكرت یھ دیكش شـــتكیببژینگ رۆژ (بری نكین باســـی

. ناگیرت)بت بازك قـــم نووســـر دەبـــتالپڕەی ســـر بخاتـــ راســـتییكانلدەست وەیمتمانئ رۆژنامكانبۆك وە بكرابایب دەبوو ھستی . ندالم بووە یكـــك برھم د. بڕـــزحكومتی ھرم، بایانی رپرسب

بـــووە، ئـــوە ھمیشـــ خوازیـــاریناو بخات كـــ حیـــزب نابت دەســـتمكئپیاو باش كاروباریدەوت،ك بكرت، لكدار بۆ بت ھوستیكاردەكات !! حیزب بۆ برژەوەندی

بكاربوونـــی دەســـت لمـــاوەیشـــارۆچككانی شـــارو ســـردانیلنزیكـــوە كـــردووە، كوردســـتانیو گرتووە داخوازییكانیان لـــ گویھندك پداون، بنیجبجكردنیئســـتا تا كـــ لـــ داخوازییكانیـــشجبجكردن بـــواری توتوونكنبودجو بۆ دەگڕتوە ھۆكارەكـــیكوردستان، لپرلمانی تنپڕاندنیھموو ســـر كردۆت ك كاریگرییبوارەكانیژیان، بۆی ھسنگاندنكیو نادادپروەرانی كابینی ـــھبدەرھقـــی قییـــناھ ششـــم باشـــترین جماوەریـــش دەكرـــت،ئم بدرۆخستنوەی بۆ رچاوەیس

!!نگاندنانسھ

دەكن!! ششم كابینی ھسنگاندن بۆ شارەزایانن

خالید جمیلالپڕەی میللتكدا گشت لمژووییھ ئوتـــۆ زینـــی و پشـــنگداربیری پیاوان، جوامـــری ل جگ كـــئافرەتیـــش تكۆشـــانی و نتوەیـــی

شـــانازی رازاندوویتییـــوەوتاككانی بـــ ھروەھا پبخشـــیوە،دوای نوەكانی و خۆی ســـردەمیھاوڕەگزەكانی ب بتایبت خۆشیبرجســـتكردنی و بـــۆ ناســـاندنینتوەیی جژنـــی زیاتر ناســـاندنی

نورۆز.ل نورۆز وشـــی بزانین ویســـتپوشـــیكی ك ھاتووە، نـــۆ رۆژەوەواتای ب نۆ ،ستاییكۆنویئاوھلپھاتووە. ل رۆژ واتای ب رۆژ نوێ ونووســـینی ب ٢٧١٠/١/١ی كـــوردی٢٠١٠/٣/٢١ واتـــی واتـــ ئاوســـتامژوویی و نتوایتـــی جژنكـــیمژووی ل كـــورد تیدا ك كـــوردە،دەبت. دروست بۆ دەوتكی خۆیداو داب و ئمـــش شـــوەی جیـــاوازك ،یھ بخۆی نریتی پیوەســـترۆژی بـــ و گرنگیدان جـــی بایـــخل كوردی ســـای وات كوردی نوی

پدەكات. دەست ساك ھمووســـری نـــورۆز كواتـــ جژنـــیخۆمان لالی كوردی تازەی ســـای

ھیبتوە شـــكۆو بـــ لـــ كۆنـــوەدوژمنانی ئگرچـــی چاولكـــراوە،لم بشـــی تایبتی كورد ب گلیئم بایخی نـــرخ و ل كوردســـتاندابراددەیك كمكردبووەوە، بۆنیانئوارانی ئاگركردنوەی تنانت كگڕەككانی و ھولـــر ســـرقیدەغـــق نورۆزیشـــیان ناوشـــار مرژ بم دوای روخانی كردبوو،ئـــو نســـا چوتكـــی بعـــسچ رورەســـم زینـــدوو كراوەتـــوەیان و جلوبـــرگ بـــ نوكردنوەیو داب زۆر شوندا دەرەوە، ل چوونموژ و شیرینی و نوق یان ریتاننماندا دەبخشـــرتوە. ل و گوـــزتكاندن ماڵ نوكردنوەی ھروەھال ككی ناومـــاڵ و كلوپلكانـــی

سرەكییكان. كارەرۆژی واتـــ پیـــرۆزەدا رۆژە لـــم كـــوردی، ٢٧١٠ خاكلـــوە ١٣ی نتوەیی جژنـــی كواتـــ نـــورۆز.كوردییـــ ســـای و نوبوونـــوەیھمـــوو وەیـــنانوەبیرھ جـــی

رۆژھتی گالنی زۆربی ســـاككورد تایبتی گلی و ب ناوەڕاســـتئوەی دەكنـــوە، یـــاد یم بۆنئـــنتوەكانـــی تری لـــ گلـــی كـــوردئم رۆژە جیادەكاتوە. بۆ ھاوســـۆزچوار لھر گلی كـــورد ك وەیئجژنكی وەك كوردســـتان پارچییادی و لیدەڕوانن كـــورد ب تایبتكورد گلی ئمی بـــم دەكنوە،زیاتر لرووی واقیعكیوە ویستپئویش بكینـــوە رۆژە یـــادی ئـــودەوتی یكـــم دامزراندنی یـــادیب ئمی كورد تا ئمـــۆ .كوردییـــدەكینوەو رۆژە ئـــو ھـــ یـــادیكاوەی كـــ رووەوە لو وەك ھـــررەمزكی كردووەتـــ ئاســـنگرمانرووەشوە لو بكو كورد، گورەیبـــ مژووی رۆژەدا لـــم مـــئ كـــ

بچینوە. خۆمانداخۆمان سیاســـی قوارەی ب دەبتویســـتپ نورۆزیش بگڕینـــوە، لم ئگینا بـــۆ بكرت و ئامادەكارینابتوە، ئوەمان دەرفتی زەماندا

كانیزەماننگڕوویئاسترووبكببینوە.

زۆربیگڕیدەكانومژووناسكانمادەكانیـــش ســـردەمی كۆكـــن لـــنـــوح ســـردەمی لـــ كۆنتـــرەو و تورات بپی یھ پغمبـــرەوەكشـــتییكی كاتك پیرۆز قورئانیدەنیشتوە جودی چیای لسر نوحسرمایان بووە ئازار ٢١ی رۆژە ئوپـــروودی و دار بۆیـــ بـــووە، خۆیان سووتاندووەو كشتییكیانئاگربووە ئیتر و پیگرمكردووتوەبگنامیكی ئـــوەش ب رەمزك

.ژووییم و گرنگك لـــوەی جگ پیرەمـــردی نمـــرگاوە برچـــاوی و رۆكـــی دیـــاریادكردنوەی لـــ زیندووكردنـــوەوخۆیـــدا ســـردەمی لـــ نـــورۆز شـــیعری ســـرجم ل شـــیعرەكیل ھر ك ناسراوترە، تر شـــاعیرانیب"جژنكی شیعرەكیوە سرەتای

پدەكات. دەست كورد" كۆنیبـــۆ ئاگـــر تریشـــوە الیكـــی لـــ

رووناكییو ئارییكانیش ئاگرپرستك بووە، خۆشـــی بۆ بكو نبوون،كۆنترین نورۆز و كردۆتوە ئاگریاننـــورۆز مانـــای ژنـــی جیھانییـــجگر واتك ،"E" بـــ گوڵ ب واتـــایھیچ بكنوە یادیش تر نتوەكانـــینورۆز نیی لبارەی ســـروودكیان،یھ ســـروودیان كورد گلی تنیا

.ئاشكرای زۆر بگیكی ئمشدانباوین كـــورد ئمـــی میللتـــییادەكمان خـــۆی وەكو ل نـــورۆزپیـــرۆزی زیاتـــر ھشـــتووەتوەو

دەكین.نتوایتی جژنكی وەك نـــورۆزلـــ دەبینـــ گـــورە دەوركـــی لناو نتوەیی ھستی بھزكردنیتایبتی ب كورددا. توژەكانی و چیننتوەیی جژنـــی لنـــاو گنجانـــداكـــوردەو گلـــی ســـرفرازین و دەستكردەكانی سنوورە تكشكاندنی

.رانداگیرك

تبابوون ھموو نورۆزدا جژنی ل كوردستان خكی و جیھان

كورد گلی ملیۆنییكی كۆڕەوە سایادی لباوكی دابان

بھار سرەتای لموبر ساڵ نۆزدەخریكی خكی ئوەی لجیاتی بووبۆ بن باشی ئامادە و خۆ ســـازكردننیرانگاو شـــوســـ ل ئـــوەی رووبۆ كوردســـتان بكـــن درفنكانـــیئـــازادی، ھناســـیكی ھكشـــانی(١٩٩١/٣/٣١) وە لوانچپچی بكلسرتاسریكوردستانلسرجمدھاتـــكان شـــارو شـــارۆچككان وجماوەریستمدیدەیكوردكۆڕەوەو بژن پكـــرد، دەســـت ملیۆنكیڕـــگای خكـــی الو منـــداڵ بپیـــروڕوو ل برو گرتـــ نھاتیان ھـــات وسری توركیا و ئران سنوورەكانیمترسی دانگو ب ھگرت خۆیان

رزگار خۆ پناو ل برســـیتی رگاودڕندەترین لدەســـت لمرگ كردنتراجیدیای رووداوی سردەم رژمیتا ك ،ینم وكـــ مژوو ل كـــۆڕەورووی دابت ھموو میللتانی ئستاكۆمگای كـــرد وای ھژاند، دنیـــایدوای ،جوولـــ تـــب نودەوتـــیدەنگیان ب بوو ساڵ چندین ئوەیو قكـــردن برامبـــر ھبژاردبـــوو

جینۆسایدكردنی میللتیكورد.شك پنایكیان و پشت چ گلكمانل جگ بكات ل برگری ك ندەبرد،

!!! نبت سختكانی سر شاخ(un) كـــۆڕەو ســـۆزی كاریگریـــی(٦٨٨) ئنجامدا بیاری و ل بزوانـــددەركرد، لبرژەوەندیگلیكورد ی

ئم بۆ سنوورك دابندرت ئوەی بۆلناوچوو ڕژمی زۆردارییی و زولمئم گڕانوەی بكوردو دژ كرد دەیشونی سر بۆ ئاوارە زۆرەی ژمارە،نیی تمییل ئم كاتكی خۆیان، ھیچنكردبت و كـــۆڕەو كـــ بشـــداری

. نبووبت ب ئكترئنجامی میللتك كـــۆڕەو رووداویبعســـی بڕژمی دا، كـــ متمانـــیتای رابوردوویكـــی زۆردار نبـــوو،و كیمیاباران ئنفـــال وەك خوناویجینۆســـایدی كردن و و ب عـــرەب

. لگدا ھبووو تاڵ رووداوكی كۆڕەو ئگرچـــیگلكمان، مژووی ل بوو نو كمدیواری كاتـــدا توانی لھمان بـــم

مزلومیتی دەنگی و نمب بدەنگیجیھان، دیـــدەی كوردی خســـت برحكومتی لپرسراوانی ویستپ بۆیكۆڕەوەك یـــادی ھرـــم برـــزەوەگرنگ، ببۆنیكی بیكات و بكاتـــوەل نیی كمتـــر چونكـــ كاریگریـــیگۆڕەپانی سر دیكی رووداوەكانیویســـتپ كاتدا سیاســـی، لھمـــانئم بۆ ئوەی برنامیك دابژرتبای دادگای ب پشـــكش ڕووداوەدەست بۆ بكرت و كسكی تاوانكانقرەبووكردنوەی بۆ بكرت نیشانشـــھیدانی ئم و لكوتووان زیـــان

رووداوە.

دیكی سرچاوەیكی گشتوگوزار كرتیكوردستان ھرمی حكومتی بۆ داھات

باوكی لزانو جـــوان نشـــو كوردســـتان ئـــملھر مـــزن خـــودای ك گیرەیـــدیـــسروشـــتدا ھل ك كـــجوانییـــھر بخشـــیوە پ باشی بشـــكیبفرین و رەنگاوڕەنگـــی ل شـــاخیسوزایی پدەشـــت و و ھردوتالنھموو تادەگات میوەیھمچشن وزەوی ژر بنرخی كانزایكی جۆرە

زەوی . و سرجوان نخشابت، بم شوە وتكھموو مایـــی ئـــوەی بووەت كـــل تبیبـــت دنیـــا چـــاوی تماحـــی.كات و ســـات ئ م درزەمانـــوە تاڕـــزەوە بچـــاوی دەبـــت مـــئڕـــزی بـــب و بكیـــن ســـیری بیلبیلی وەك و رانبورین بسریبـــوە ئمـــش چاومـــان بیپارزیـــنو دفن بایخ بســـیرانگا دەكرت

ھاوینھوارەكانمانبدەین.بۆ ســـیرانكران زیاتـــر بۆ ئـــوەیلكوردســـتان روو گوزار و گشـــتئابووری ژرخانی ئـــوەی بۆ بكـــنھاتنیسیرانكران ھرمببوژتوە،بۆ حكومتی دەبت داھاتكی گورەلجیھانـــدا یـــھ وت زۆر ھرـــم،گشـــتوگوزار ل داھاتی ســـرەكیانئمـــش بـــا دەكوـــت، دەســـت بگڕین، رچاوانســـ بدوای ئـــمدەبوژنتوە ھرـــم كـــ ئابـــووریھـــر نـــك بـــا برھـــم ھنربیـــنك بوەدەكرت ئمش بكارھنر،بایخ ھرم حكومتی لپرسراوانیگشتیارییكان نشو بسیرانگاوخزمتگوزاری بدابینكردنـــی بدەن،دروســـتكردنی ل ھـــر گشـــتیاریشونیحوانوەومیوانحانوشونیچاككردنـــی رـــگاو و تندروســـتیبایخدان بپـــاك راگرتنی بانـــكان،

پاراســـتنی بۆ ســـیرانكران لالینگشتیاران ئاستی نمشوی ئژینگپشكوتنو رۆشنبیریو كۆمیتیبرچـــاوی دەخاتـــ تـــمیلل ئـــم جگای ئمـــی گشـــتیار، میوانانیئمســـای نورۆزی لجژنی داخـــھـــزار بدەیھـــا (٢٧١٠) كـــوردیسردانی ھرم لدەرەوەی گشتیارو بخۆیـــان كـــرد، كوردســـتانیانبسربردنیجژنی بۆ ماشنكانیانزۆرەی ژمـــارە ئم ھاتنی نـــورۆز،و راســـتوخۆ كاریگریی گشـــتیاربوژاندنوەی لســـر یھ گورەیناوەوە، بازاڕی جوالندنی ئابووری وھندك ل داخ جگای ئوەی بمشتیاریوەكدوكانو كۆینی گشوشونی ھندك و ھیران و نازەنین ولئاســـت خزمتگوزارییكان دیكیلرووی بتایبتی نبوون، پویستشونی نبوونی و بان رگاو خراپی

پ ئاماژەی گرنگ ئمی . حوانوەبناوبانگی و جوان لشاركی بكرتمیوانخانیـــك نبـــوو ،وەك كۆیـــپشووی بحونوەو تیدا گشتیارانكارەسات مئ براســـتی بدەن، تدابش ب ئوھـــا درینی بشـــاركیخزمتگوزاری، ســـرەتاترین ت لبببیرە ئمشارە دەومندە لكاتكداو گو د شیواشـــۆك نوتكانـــی

!! یكۆماری ھ و سرۆك زانكۆحكومتـــی ھرمـــی بۆیـــ دەبـــتنشـــو بـــم كوردســـتان چاوـــكبخشـــنتوەو گشـــتیارانداپشـــكش پویســـت خزمتگوزرایزیاتر گشـــتیاران ئوەی بكات، بـــۆتو بب بكـــن روو لـــ كوردســـتانبۆ ســـرچاوەیكی گرنگی دەرامت

كوردستان. ھرمی حكومتی

رەخنوبدواداچوون

بارزانی عبدولو خوالخۆشبوو ئیدریس علی

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٤/٨

ی سان

ني(١

٣٨ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١٠

زیرۆ

ون

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

17

جالل مال تاھیرھركـــ باســـی فۆلكلـــۆرو حیران خالیـــد نـــاوی ناكـــرێ دەكیـــن، جووتیاری روح زینـــدوو نھنین، كـــی بـــیو قوتابخانئـــ چونكـــ تـــباب بـــواری لـــ برامبـــرە كلتوورییكان و لوەش زیاتر وەك

.:درخان دەمید بحخالیـــد جووتیار، الوك و حیران و ك لكی و بو میتۆلۆژیایفسانئنووسرە دەستبژرو بتواناكانی فۆلكلۆر دادەنرێ و ل ماوەی تمنی خۆیدا خزمتكی زۆری ب كلتوور و كچری میللتكی گیاندووە بتایبتی حیرانی دەشتی ھولر، چونك شـــارەزاییكی تواوی لم بوارەدا ھبـــووەو بۆ یكمین جار رانی كورد لموو نووســـھر لبسای ١٩٧٦ ل گۆڤاری رۆشنبیری نـــوێ و ل ســـای ١٩٧٨ ل گۆڤاری بیـــان دوو لكۆینوەی دەربارەی چمـــك و ســـرھدانی حیران و بـــووە جۆرەكانـــی بكردۆتـــوەو ب پشـــنگ لـــم میدانـــدا، دوای ئویـــش بـــ چنـــدان ســـاڵ لرەو لـــوێ دەربـــارەی حیـــران شـــت نووســـراوە، بم خالیـــد جووتیار :و دە ك دەنووســـنشـــو لـــ"من ب دەلیل دەم ھر ھموویان قۆپی ل نووسینكی من دەكن و ناوەڕۆكی وتارەكـــی من دووبارە دەكنوە، تنانت ســـرە داوكی

نوشیان ندۆزیوەتوە...". خالیـــد جووتیـــاری رەوانشـــاد لـــفیردەوسی ئبدیدا ل ژیانیدا تفت و تاـــی رۆژانـــو ئاوارەیـــی دوور ل نیشـــتمان و دوور لـــ ھولری زـــدی بابـــو باپیرانـــی زۆر دیوەو گل خم و خفتی دەربدەری و ژیانـــی غریبی و دوور ل مفتنی چشـــتووە، ل حســـرەتان پنای بردۆتـــ بـــر مـــی و میخانـــو بـــ زســـتانی درـــژی شـــوانی یـــن بردۆتیـــران چگریـــان و حســـر، بۆ نموون خالیـــد جووتیار نی ١٩٨٧- ١٩٨٨ بوان ســـان لـــخاوخزانـــوە لـــ دەســـت زوم و زۆرداری پیاوانـــی رژمی رووخاو دووركوتوە ل ھولری مفتن و النكزای حیران و ئاوارەی وتی

ئران بوو ل شـــارۆچكی "پاوە"ی ئۆستانی "كرمانشـــا" ژیانی دوورە وتی دەگوزەراند، بم پیوەندی سۆزەكانی بدۆست و برادەرە د بنام گۆڕینوە ھرمابوو، چونك ئو ل شـــونی دوور نیدەتوانی بژی، عدودۆ، ســـد عـــســـعئ":ببشـــخانی، پیـــرداوود مخمووری، ســـدرەدین خۆشناو، ئامانج غازی

و محموود زامدارو.. ھتد".دەنـــگ ھونرمنـــدی ھرچنـــدە خـــۆش "ھۆمـــر دزەیی" ل ســـای ١٩٨٨ ل شاری "ڤیننا"ی پایتختی یوەندی نامم پمسا" دەژیا، بن"گۆڕینوەی لگڵ خالید جووتیاری بھـــۆی مابـــوو، ھـــر ھاوڕـــی برادەرانـــی دســـۆز جاروبار نامو بابت فۆلكلۆرییـــكان و دەقكانی جووتیـــار خالیـــد حیرانكانـــی دەگیشت دەستی ھۆمری دزەیی، جـــا بجـــارێ ســـۆزی غریبـــی و دوور ل مفتن لوولی دەدا برەو دەشتی ھولر و بناری قرەچووغ و مخمـــوورە گچكلكی خۆمان

تماغـــی كۆنـــنـــوێ قر لو ســـبرینكانـــی ھدەقنـــاو ب چینی یك دوو حیران ســـفت و ســـۆی دی ئارام دەكـــردەوە، لگڵ رزم بۆ ھفتنامی "بدرخان"ی بڕز بۆ یكمجار دەقی نامكی "ھۆمر دزەیـــی" بودەكمـــوە، كـــ بـــۆ خالید جووتیاری بـــرادەری رەوان

كردووە. یو نامربردەی ئدەربارەی ســـ"خالیـــد جووتیار" لالپـــڕە پنجی ن لـــم دایمـــیـــران. دبـــی "حكت

ھولرێ" دەفرمووێ:"ل سای ١٩٨٧ ل گوندی "خانگا"ی قزای "پاوە"ی ئوستانی "كرمانشا" بووم ل ئران، بزار بووم، دتنگ و نـــدارو ســـرم پ گـــژەن بوو، لـــ شـــوەزاری یكتریـــش حاـــی ندەبووین و دی دەگوشیم، جوان بـــوو ئـــو دەڤـــرە، بـــم بۆ من لزەتی نبوو، ناونیشانی مامۆستای خۆشویست كاك "ھۆمر دزەیی"م ل برادەرك وەرگرت، ك ئو كات

جنابیان ل "نمسا" بوو.

نامیكی پ بدی خۆم ب كرمانجی بۆ نووســـی و لگڵ حیرانكم بۆ غریباتی ھولر و دەشتی ھولر

بۆ نارد. ١٩٨٨/٦/٢٢ چـــوو ل كی پماوەیوەمی نامكم لـــ ھۆمر دزەیی بـــۆ ھاتوە، ك شـــش فۆلســـكاب بوو، ك خوندموە تر تر گریام، چونك دوو دەقی حیرانی غریبی كردبووم. ل بۆ رەوانـــ كنام لـــســـرەتای نامكـــ دەـــ: "خالید جووتیـــار ئـــوە دووجـــارە تۆ من دەگرینی، جارك ل ســـای ١٩٧٦ ل لندەن و ئمجارەش ل ڤیننای

پایتختی نمسا". لـــ دزەیـــی ھۆمـــر ھونرمنـــد نامكیـــدا دوو حیرانـــی ل دانانی خـــۆی بۆ خالید جووتیـــاری رەوان ھـــردوو ئمـــش كـــردووەو دەقكـــ وەك خـــۆی لـــ بدرخان

بودەكینوە.حیرانی یكم:

"ئوڕۆ ھوارێ ســـرێ من دشی، درێ كاكی تـــو نازانم لۆ وەھا دەكا

ھـــوردە خیاران. ئمن ھرچندی دەكم و دەكنم ل وراتی غریبی و غوربتان ســـبوریم نای، برینم گل گل بكول، ھرك زەینی خۆم

دەدەموە ئوان كون ھواران.ئمـــن ئوســـارەك بـــوێ پایزێ بغـــم، خـــۆم و بژنكـــی باریك ك لیـــتق جۆتـــنم بدەشـــوبھ ی كاولككانی دەشتیترەوە ق موو دانوەتانـــی ھـــرێ، كولھسبینان ئاوی خۆیان دەخواردەوە لـــ ئـــاوی پرینگـــو مرغـــوزاری، لـــوەڕی خۆیان دەكـــرد ل پرزە جۆیـــان، لكندو لنـــدێ معبنی ترپســـپیان و دووگردكانـــی، ئـــاوا زراوی زوورگـــ لـــ دەبـــوون خۆمـــان ل كرخی جانو تیكالۆی، ھردەكشانوە لۆ ئاقاری دەربندو جاســـتانی نا بخوای ھـــی قووچ و قپرانـــی، وەردەســـوڕانوە لگر رۆژئـــاوای بـــرێ خۆیـــان دەداوە كاول ســـۆفی ســـمایلی، ســـبری ر كاولـــســـ شـــتخۆیـــان دەھاوكۆزەپانكـــو گـــردی گۆمی، شـــۆڕ ی كاولكوە لـــۆ دەشـــتدەبوونـــقراجی، ب كلكی كانی وەكازەی، رۆژ لسر زەردێ ھردەنیشنوە ســـر ھالنی تكچوو بدەســـتی

زام و رەقیب و بدكاران ".حیرانی دووەم:

نـــبر لـــۆم ئنگـــۆ "حیـــران گردەلوولكـــی گلـــ گلـــ برنـــد دەبـــا لگرم یار بـــی، ئمن خۆمی لـــۆ دەكم گلۆرە دڕكـــ زەردەكی تــــــزە جۆیـــان، دەبـــا بمھاورپخـــۆی پشـــتی تۆقـــرەی ســـر بشكو دەشـــتكی كاول قراج و

كندناوەم ل دیار بی. دەســـت دەرـــم ئمـــن ئوجـــا خـــۆم ســـدجاران دامنـــی ئـــوێ گردەلوولی دەكـــم، ئگر بگر وە، بمدا لخۆیم بـــدا، غلۆرم كاتـــكندو لندان، بمگی بسر ھموو ئاقاری دەشـــتكی پیرە ھولرێ و شـــۆڕم كاتـــوە لـــۆ ھرەتكانی مخمـــوورە گچكلكـــی خۆمان، وەرمـــدا ل تپ و تۆزو خۆرەپۆكی كاولـــ گونـــدی كیژجوانـــان، ئاخ چ بكم دەنا حیرانـــۆك چند خۆش دەبوو، ئمن مـــووم ل نھاتبی و

ئتووش منداربی..".

نامیكی فۆلكلۆری ... ل ھۆمر دزەییوە بۆ خالید جووتیاری

ورتو

كل

جووتیاری رەوانشادو ھۆمری گورە ھونرمند

زانكۆی كوردستان، ئمما زانكۆ

كاكـــم گۆتـــی مامۆســـتایك ھبـــوو خكی ویالیتـــی كاتكتی ئمریكابوو، ئوێ رۆژێ گربستی لگڵ زانكۆی كوردستان بست كردنـــی وانوتنـــوەو سرپرشـــتیی بـــۆ توژینوەی ماســـتر لبواری كۆمناســـی (سۆسیۆلۆژی)، لبرئوەی پیاوكی جددی بـــوو لكاركردن و پشـــنیاری زۆر بكك و برنامرژی ھبـــوو بۆ دانانی منھجی بڕوەبردنـــی وانووتنـــوەو و خونـــدن كردنـــی كارەكانی خۆی، لـــی كوتن تقو پالرگرتـــن و تـــا وایلھـــات زۆر بزاربـــوو بۆی رۆژـــك لگڵ ژمارەیك مامۆســـتای ھاوڕی سردانی نوسینگی د. برھمیان كرد بۆ چارەســـری كشكانی زانكۆكیان ،كـــبارودۆخ باشـــتركردنی بئومـــدی مخابـــن دوای گڕانوەیان بچند رۆژك دوور لھموو ئتكت و عورفكی یاسایی ئیدارەی زانكۆ بقاسیدك بیاری دەركردن و دورخســـتنوەیان بدانیل وۆك راگیاند كبـــارەی دەركردنو ھیـــچ لوەی ئـــئـــب

بزانت.كاكـــم دەیگـــۆ دوای ئـــو بیـــارەی زانكۆی كوردســـتان كـــ ئســـتا تچیرڤـــان بارزانی سرۆكیتی و د. سیروان بابان ب وەكالت ســـرۆكایتی دەكات، دانیلی ھشبســـر كوت تاقیبكردنـــی زانینی ھۆكاری فرمانی دەركردنكو دەســـتكوتنی سرەداوەكانی بیارەكـــ، بم ھیچی بھیـــچ نكرد، وەك خۆیشـــی گۆتی ئم زانكۆیـــ لالین ئھلی زانكۆكـــ بڕوەنابرت، بكـــو خكانكی دیك لدەرەوە زانكۆك بڕوە دەبن، بم ئو گۆتی نازانم ئوكســـان كن؟! تنانت وتی ئوە پرســـیاركی قورسو وەرامكی

.الی من نییھرچۆنـــك بـــت كاكـــم زۆر نیگـــران بوو ،تحكومربس ك گوایرەوشی زانكۆیلبـــم پابند نیی ب رنماییكانی وەزارەتی خوندنی با، تائســـتا ھیـــچ خوندكاركی خوندكارانـــی نكـــردووەو تخروجـــی ماســـترو دكتۆراش ھندە بزارن یككیان دەیگـــۆ رووم نمـــاوە لنـــاو خـــك بـــم خوندنكم تواو نبووە! مامۆستایكانیش بزارن، وەل كس نیی پیان ب فرموون گلیكانتـــان بكـــن و چارەی كشـــكانتان بكین، چونك ســـردانكی نوسینگكی د. برھم ســـری مایكل وۆكی خوارد ئوانی دیك دەترســـن لوەی للكی دیك ســـری

ھموان بخوات.كاكم گۆتی مامۆستایكان ھیچ داواكارییكی شخسییان نییو نبووە، فقت دەیانوێ م زانكۆیرانی ئوبڕرۆكی زانكـــۆو بســـگویان لبگرن و ھموان پابندی نخشی لســـرەتای كپشـــتر زانكۆبـــن رـــگای دروستبونی زانكۆك داڕژراوە پی دەگۆترێ دەســـتوری زانكـــۆ، چونكـــ دانیـــل وۆلـــك دەیگوت سرۆكایتی زانكۆ پابند نین بھیچ رســـایك و لخۆیانوە بیار دەردەكن و

بكیفی خۆشیان بیار رەتدەكنوە.كاكم باســـی شتكی دیكشـــی كرد، ئویش تـــیتوانیـــوە ببســـتا نتائ م زانكۆیـــئـــدەستخوشكی زانكۆی برادفۆردی بریتانیی ك لســـرەتاوە وەعدیـــان بتلبكانیاندا بوانامكانیـــان لـــو زانكۆیـــ بۆ تســـدیق دەكـــن، كچـــی ئســـتا شـــلۆقییكی زۆر سرپرشـــتی كردنی كارەكان ھی، ئوەتا كســـازیاتر ل یر ھندكاری ماســـتخودەیھنن و دەیبن و توژینوەی پ تاوتوێ دەكن كچی تلبی دیك ھی ماوەی تنھا س مانگیان پداوە بۆئوەی توژینوەكی تواو بكات ئمش تواو پچوانی یكترن چونك ناكرێ خوندكاركی ماستر لماوەی تنھا ســـ مانگ توژینوەكی تواو بكات لكاتكـــدا خوندكارانی دیك مـــاوەی زیاتر لسالك مۆتیان پداون، دانیل وۆك دەیگۆ من سرپرشـــتیاری ژمارەیـــك توژینوە بووم و لسر كارالبراوم ئمش كاریگری زۆرخراپی دەبت لســـر خوندكارەكان و تدەبیان لكریس وەكانیان، چونكژینتو

خوری.ھرچۆنـــك بـــت كاكـــم زۆر شـــتی دیكی باســـكرد، بـــم ئـــوەی لھمویـــان زیاتر بوو لوەی ئیقامستاندنشام لرنجی راكسدانیل و ناردەنوەی ئو بوو بزۆر، كاتك دانیلـــم بینـــی زۆر نیگران بوو لـــ وەزعی خۆی و ئیدارەی كوردســـتان، بكورتی ئو چند دكی لبارەی كوردســـتانوە گۆت رەنگ نتوانم ھموویان بم بم لكۆتایی قسكانی گۆتی پشـــتر باسی كوردستانیان بۆ كردبـــووم چۆن، رەنگ بـــوام بھموو قســـكان نكردب بم ئستا بچموە خۆم بارودۆخكـــ بۆ خكی دیكـــ دەگموەو

ھیچ گومانم ل راستییكان نماوە.

كاكم گۆتی

سرتیپ جوھر

نووسینی: سه ن زوو وه رگ: مسته فا ڕابه ر

له سه ده ی پنجه می به رله دایکبوونی عیســـا پغه مبه ر له پاشانشینی چین ھاووتیيـــه ک ناوبانگـــی ده رکـــرد له بواری شـــوه کانی شـــه ڕو شۆڕ به ناوی سه ن زوو (٥٤٤-٤٩٦ پش زاییـــن) دوو ســـه رکرده ی ســـوپا داوایان له خاوه نشـــکۆ ھولو پاشای مه مله که تـــی چـــوو کرد ڕگه بـــدات ســـوود له بیرو بۆچوونه کانـــی ئه و بلیمه تـــه وه ربگرـــت وشـــه ی زوو له زمانی چاینیدا به مانای وه ستا یان مامۆســـتا دت، پاشـــا چوو داوای لـــه زوو کرد به کورتـــی ئه زموون و بیروڕاکانی خۆی له دووتۆی کتبکدا ئاماده بـــکات، ئه ویـــش په ڕتوککی نووسی به ناوی (ھونه ری جه نگ)،

له م سزده به شه دا:شـــه ڕ .٢ داڕشـــتن پـــالن .١په الماردانـــی .٣ ھه گیرســـاندن به فـــرت و فـــل ٤. مانـــۆرو تاکتيک ٥. به کارھنانی توانســـت و وزه ٦. خاـــی الوازو به ھـــز ٧. جوالندنی ھـــزی ســـه ربازی ٨. جۆڕه کانـــی ته کنیکـــی جه نـــگ ٩. ھه مـــه ت و په الماردان ١٠. شوه کانی زه وی و رگه و بان ١١. که ندو کۆسپه کانی ، زه وی نۆ جۆری ھه یه ١٢. په المارو ئاگـــر تبـــه ردان. ١٣. به کارھنانی

سیخوڕو شۆڤار.پاشـــا پـــی وت باشـــه کتبه که تـــم خونـــده وه ده توانـــی بیرۆکه کـــه ت به ســـاده یی له بـــه ر چـــاوم له ســـه ر یه که یه کی سه ربازی تاقی بکه یته وه، سه ن زوو وتی باشه . دیسان پاشا پرســـی ده کرێ له ســـه ر ژنان تاقی بکرته وه، زوو وتی بۆ نا !! با له سه ر که نزه کانی کۆشـــکی خاوه نشـــکۆ

بت، پاشا ره زامه ندی نیشاندا.ده ســـت و برد نزیکـــه ی ٣٠٠ ژنیان ئاماده کرد، ســـه ن زوو که نیزه کانی به ســـه ر دوو گـــروپ دابه ش کـــرد دوو که نیزه ی چاوگه شی دخوازى

بـــۆ نیشـــانکرد ده ســـت پاشـــای سه رکردایه تی ھه ریه ک له گروپه کان، زرێ پۆشیان له به رکردن و فرمانی

پدان شمشرو قه خان ھه گرن. لـــه وتارکی کورتدا وتـــی وابزانم ئوه جیاوازی پاش و پشت و ڕاست و چه پی خۆتان ده زانـــن ھه مویان

وتیان به ده یزانین. سه ن زوو وتی زۆر چاکه باده ست بکه ین به ڕاھنان و مه شقکردن کاتی دھۆله کـــه م کوتا پم وتن ســـه یری شـــه وه بکه ن ھه مووتـــان ده بـــپ ش خۆتان بکـــه ن، کاتســـه یری پدھۆله که م کوتـــا وتم به الی چه پتان وه رگه ڕـــن به ئاراســـته ی ده ســـتی چه پ ده ب ھه مووتان به الی چه پتان وه رگه ڕـــن، ھه رکاتـــی دھۆله کـــه م کوتا و وتم به الی ڕاستا وه رگه ڕن ڕاســـت ده ســـتی به ئاڕاســـته ی وه رگه ڕـــن، کاتی دھۆله کـــه م کوتا وتم بۆ دواوه وه رگه ڕن ھه مووتان به ئاڕاســـته ی ده ستی ڕاســـته وه بۆ دواوه وه رگه ڕـــن، ژنـــه کان وتیان

له فرمانه کانت گه یشتین. پاشـــان ســـه ن تزوو ده ســـتی کرد به ئاماده کاری مه شقی و سه ربازی به دھۆل کوتان به ده نگی به رز ھاواری کرد بۆالی ڕاست وه رگڕێ!! ھه موو ژنه کان تکا دایانه قاقای پکه نین!! ســـه ن زوو وتی ئه گه ر فرمانه کان ڕوون و ئاشـــکرا نه بن ته مومژاوی بن ســـه ربازه کان تی نه گه ن گله یی و خه تـــا له ئه ســـتۆی فه رمانده یـــه ، پاشـــان جارکـــی تـــر به ته واوه تی مه شقی دادان ، سه رله نوێ له مه یدان دھۆله کـــه ی لداو فرمانیـــدا بۆالی چـــه پ وه رگه ڕێ دیســـان ژنـــه کان دایانه قاقای پکه نین!! فرمانه که یان

جبه ج نه کرد. پاش ئه وه ســـه ن زوو وتی ئه گه ر فرمانـــه کان به ته واوه تـــی ڕوون و ئاشکرا بن و سه ربازه کان جبه جی نه که ن ئه وکاته خه تای سه ربازه کانه، لره دا زوو دادوه رکی ســـه ربازی له مه یدانـــی مه شـــق ئاماده کـــرد و لی پرســـی ســـزای ئه و ســـه ربازه

چییه ئه گه ر جه نگاوه ر ھه گه ڕاوه و به جـــج ســـه ربازی فرمانـــی نه کرد، دادوه ر بیاری دا "سزاکه ی

سه ربینه" لره دا سه ن زوو فه رمانی کوشتنی ھه ردوو سه رکرده ی دوو گروپه که ی په ســـند کرد، بـــه م له والوه پاشـــا که چاودری مه شـــقه که ی ده کـــرد زۆری پـــ ناخـــۆش بوو ئـــه و دوو که نزه دۆسته ی بکوژرت ھه والکی به په له ی بۆ ســـه ن تزوو نارد و پی گۆت ئستا خۆم دنیابووم له تواناو کارامه یـــی و ده ســـته تت به ســـه ر ســـه ربازه کاندا، به م ب ئـــه و دوو که نزه تام له خواردن و خواردنه وه ناکه م پمخۆشه ژیانیان بپارزیت، الی خۆیـــه وه ســـه ن زوو وه المـــی داوه تـــۆ کـــه منـــت ڕاســـپاردووه سه رکردایه تی ھزکی ســـه ربازی بکه م ھه تا له ژر ئه و ڕاسپارده یه دا بم ناتوانم ســـه رپچی بکه م، ئه وه بوو ھـــه ردوو فه رمانده که به به رچـــاوی ژنه کان کوژران یه کسه ر ھه رله وێ دوو ژنی تری ده ســـت نیشان کرد بـــۆ فه رمانده یی ھـــه ردوو گروپه که و ده ســـتی کرده وه به مه شق کردن، له ســـه ر ده نگـــی دھـــۆل فرمانـــی ده رکـــرد به الی ڕاســـت وه رگـــه ڕێ فه رمانه کـــه ی زۆر به تونـــدو تۆلـــی به ڕوه چوو، پکه نین نه ماو که سیش

نقه ی لوه نه ھات.ئینجا ســـه ن زوو په یامکی بۆ پاشا ناردو باسی ته واو بوونی مه شق و ڕاھنانی ژنه کانـــی پ ڕاگه یاند، که ئاماده ن بۆ نمایش کردنی سه ربازی کیـــان پـــو ئامـــاده ن ھـــه ر ئه رکبســـپری، ئامـــاده ن مـــل له ئـــاوو ئاگر بنن، پاشـــا وه می دایه وه با فه رمانده و له شکر بگه ڕنه وه ئستا حه ز له بینینی نمایشکردنی سه ربازی ناکـــه م ، ئه وکاته ســـه ن زوو وتـــی دیاره پاشـــا ھه ر حه زی له ووشه و گوفتـــاره ، نه ک له کارو کردار ، ئیتر پاشا ســـه ن زووی به ســـر کرده ی

گشتى له شکره کانی دانا.کتبی ھونـــه ری جه نـــگ كۆنترين په ڕتوكى جه نگه گرینگـــی له وه دایه ده توانـــرێ له بواره کانی ئابـــوری و بازرگانـــی و سیاســـی و ورزش و به ڕوه بردنی کارگه و کومپانیيه کانی

وه به رھنان پیاده بکرت.له به شـــی یه که می کتبه که یدا سه ن زوو ده بابه تی جه نگ گرنگيي کی زۆری ھه یـــه مان و نه مانی ده وه ت به نـــده بـــه ســـه ره نجامی، جه نـــگ

ڕگه یه که بـــه ره و مان یان نه مـــان، بۆیه پویســـته بابه تی جه نـــگ زۆر گرنگـــی پ بدرـــت و توژینه وه ی تروته سه ی له سه ر بکرێ، ھه روه ھا ده بۆ ھه سه گاندنی ئه نجامی ھه ر جه نگک ده بـــ ھه موو الیه نـــه کان به راورد بکه یت له به ر ڕۆشنایی ئه م

پنج فاکته ره: یه که م: کاریگه ريی مۆرال و ڕه وشت:

وه کـــو نیشـــتمان پـــه روه ری و نـــوان ته بایـــی خۆشه ويســـتی و خه ک و ســـه رکر ده و گیـــان به خت کردن له پناو به رگری کردن له خاک و وت بـــ ئه وه ی بیـــر له خیانه ت

کردن بکه نه وه.دووه م: که ش وھه وا مه به ست له شه وو ڕۆژو سه ر ماو گه رماو کات وه رزه کانی ساه.

سیه م: سروشتی زه وی وه کو (که ندوکۆسپ) که به رزو نزمی شـــاخ و کو کورت و درژی ڕگـــه و بانی نـــوان ھـــه ردوو ال ، ڕگه ی مه ترســـیدار و ڕگـــه ی ئـــارام و ڕیگـــه ی

کراوه یان ته نگه به ر.چواره م: ژیری و کاره مایی سه رکرده: وه کوو

ژیری و دسۆزی و ھۆشیاری و ئازایی.پنجه م: بنه ماکانی ڕیکخســـتن: بریتیيه ســـوپا ڕکخســـتی و له ئاراســـته کردن له دابه شکردنی پله و پایه له سه ر ئه فسه ران به پـــی لوه شـــانه وه ، کونتـــرۆل کردنی خه رجی ســـوپا.. ئه م پنـــج بنه مایانه ی له خواره وه به کورتی باســـکراوه پویســـته الی ھه موو ســـه رکرده یه کی سه ربازی ڕوون و ئاشکرا بن ، ئه وه ی بیزانی سه رکه وتنی

مسۆگه ره .ســـه رکردایه تیيه که ی الیـــه ن کام وره و ھه ژموونـــی به ھزتریـــن

مۆرالی له ده ست دایه کام الیـــه ن ســـه رکرده که ی لھاتوو

کارامتره. کام الیـــه ن بـــارو دۆخـــی زه وی و

که ش و ھه وای له بارتره. کام الیـــه ن به ڕک و پکی باشـــتر

بیاره کانیان جبه ج ده کرت. سوپای کام الیه ن له ڕووی چه ک و

ته قه مه نی باده ستره. کام الیه ن باشتر مه شق و ڕاھنانی به سه رباز و ئه فسه رەکانی کردووه. کام الیـــه ن ڕه قتـــرو و بـــ فـــه رق به جو جیایی ســـزاو پـــاداش ج

ده کات.شه ڕ ھه لگیرساندن:

: له به شی دووه مدا زوو دهئامانجی ســـه ره کی له به کارھنـــان زل ســـوپایه کی پیاده کردنـــی و سه رکه وتنی خرایه، چونکه ئه گه ر جه نـــگ به قـــون دابکـــه وی چه کـــی

ســـه ر بازه کان ژه نـــگ ھه دنیـــت، وره ی جه نـــگاوره کان داده بـــه زی. ئه گه ر ســـوپا په الماری شـــاره کان بـــدات ھزه کان ماندوو و شـــه که ت ده بن ھه روه ھا شـــه ڕی درژخایه ن

سامانی وت له بن دنت. به دنیاییـــه وه ئه گـــه ر چه که کانـــت ژه نگی گرت، وره ت دابه زی، ھزت داڕزا توانات نه مـــا... فه رمانه وای ئـــه م دراوســـ وته کانـــی ھه له ده قۆزنه وه بۆ ده ست توه ردان ، ھه ر چه ند بليمه ت و شـــاره زا بیت چاوه ڕـــت ڕه ش پاشـــه ڕۆژکی

ده کات.ھه روه کـــو په المـــاری ملھوڕانه مان بیستوه، گوشمان له کرده وه یه کی ســـه ربازی تیـــژو چـــاالک نه بـــووه درژخایه ن بیت، بگومان شـــه ڕی درژخایـــه ن ھه رگیز ســـوودی بۆ

نیشتمان نه بووه. : یه مدا سه ن زوو دهله به شی س

جوله پکردنی سوپا ده ب به گوره ی ھه مان ھۆنـــه ری فرتوفلـــی جه نگ ئه نجام بدرت، ئه گه ر ھزه که ت ده ئه وه نده ی ھزی دوژمنه پویســـته گه مارۆی بده یت کاتی ھزه که ت پنج ئه وه نـــده ی ھزه که ی دوژمـــن بوو پویســـته په الماری بده یـــت، ئه گه ر ھزه که ت دوو ئه وه نده ی ھزه که ی دوژمن بت، پویسته شه ڕی له گه ڵ بکه یت، ئه گه ر ھزه که ت به رامبه ری ھزی دوژمن بوو، پویسته بتوانی ھزه کـــه ی دوژمـــن ب بـــ بکه یت، ئه گـــه ر ھزه که ت له ھـــزی دوژمن که متر بوو پویسته توانای به رگری کردنـــت ھه بت ئه گـــه ر له ھه مـــوو ڕوويکه وه بارودۆخه که له قازانجی ھه ول بده یت به ف تـــۆ نه بوو ده ب

ڕوو به ڕووی بیته وه. له کۆتاییدا پویسته بگۆتری:

کتبکـــه ی ســـه ن زو و تـــا ئســـتا بـــۆ ســـه ر پتـــر لـــه چنـــد زمـــان وه رگـــدراوه ھـــه زاران تیـــراژی لـــ چـــاپ کراوه کراوه تـــوە فیلمی ، کارتـــون فيلمـــي و ســـینه مایی توژینه وه ی زۆری له ســـه ر کراوه ، جیھـــان دانشـــگاکانی له کولـــژو ده خوندرت ھـــه ر فه رمانده یـــه ک ســـه رکه وتنی کردبـــ پـــه وی مسۆگه ر کردووه ، له جه نگی ڤیاتنام و که نداو ســـوودی لـــ وه رگیراوه ھه روه ھا په وکردنی له بواره کانی به ڕوه بردنی کارگه و کۆمپانیيه کانی وه به ر ھنان به رده وام سه رکه وتنی

به رچاو وه ده ست دنت .

ھونه ری جه نگ

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

18

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

دەباغدوابدوای ڕاپڕینـــ مزنكی (٥/ئـــازاری/١٩٩١) بـــۆ ماوەیك برەی كوردســـتانی كاروباری كوردستانی دوای بتایبتـــی بڕوەدەبـــرد، كشانوەی دامودەزگاكانی حكومت لالین دەستی لناوچووی بعس تا ئو كاتی بوار رەخساو ھبژاردن لسرتاسری شارو شارۆچككانی كوردســـتان ل (١٩٩٢/٥/١٩) لكش

و ھوایكـــی دیموكراتیان ب ئنجام گیندرا، ئوەبوو حكومتی ھرمی

كوردستان ل (١٩٩٢/٧/٣)دامزرا.ئمی گرنگ ئاماژەی پ بكین وا (١٨ ساڵ) بسر دامزراندنی حكومتی تدەپڕـــت، كوردســـتان ھرمـــی لسایی خودا لم دەنگۆیان رزگاری بوو، ك دەیان گوت حكومتكمان ساوای بۆ پاساو ھنانوەو برگری ڕۆژان ی، كموكوڕیانم ككردن ل

برچـــاو دەكوتـــن بـــۆ باوەڕھنان ی كســـانو كتاندنـــی و ئو خئاســـتی رۆشـــنبیریان وەك پویست نبوو دەستواژەی (ساوایان ) بكار

دەھنا.ئمـــۆ حكومتـــی ھرـــم لـــ ھیچ روویكـــوە كموكـــوڕی نییـــ ھر ی لـــكــــــت ئۆبابكـــی ھمییك ی ئاشـــكرایپرســـراوانســـتۆی لئل دەســـتووری ھمیشـــیی عراقی

فیـــدراڵ ئاماژە بوە كراوە ك دەبت زمانی كـــوردی و عرەبی بكاربت گمـــوو بر ھســـك لك یتـــلفرمییكانی وەك پارەو پســـاپۆرت

و بگ فرمییكانی دیك .....ھتد. ســـتا لتا ئ ـــگای داخـــی جمـــئھندـــك دامودەزگاكانـــی حكومتی ھرمـــی كوردســـتان بگنامكان دەنووســـرت، عرەبـــی بزمانـــی بتایبتی ل قوتابخانو خوندنگاكان

ھندـــك ل تۆمارەكان وەك تۆماری گشـــتی و تۆمـــاری مامۆســـتایان و تۆمـــاری نمرەكان، لمش گرنگتر تا ئستا لپرسراوان مامۆستایان سای كوردی ل بگـــ فرمییكان بكار ناھنن لتك ســـای زاینی و كۆچی تارادەیك بشی زۆری مامۆستایان ئاشـــنایتیان لگـــڵ رۆژو مانـــگ و

!! ی كوردی نییسانزانینی ســـای كوردی ســـوكایتی

كردنـــ ب مژووی پ ل قارەمانی و سروەری میللتكمان .

بۆی دەبـــت ســـرۆكایتی ھرمی كوردســـتان بدواچـــوون بـــكات بۆ موكوڕیانم كركردنی ئـــچارەســـپـــش ئـــوەی گلیی لـــ حكومتی عراقی فیـــدراڵ بكین لوەی زمانی كوردی لســـر بگـــ فرمییكان ماددەیكـــی وەك ناھنـــت بـــكار

دەستوری .

باوكی داستان كۆنفراســـی بـــدوای دوا پروەردەیی، ك لمانگی ئیاری (٢٠٠٧) بسترا سیستمی نوی وتـــك فركـــردن پـــروەردەو

بواری جبجكردن .یكـــك لبرچاوتریـــن رنمایی كۆنفراســـی راســـپاردەكانی و مامۆســـتایان دووركوتنـــوەی بـــوو لبكارھنانـــی توندوتیژی واژەی ناشیرین دژ بو دەســـت

قوتابیان و خوندكاران .ئمی گرنگ ئامـــاژەی پبكین و لمامۆســـتایان ھندـــك بڕوەبـــرەكان تا ئم ســـات و كات وەك پویســـت سیســـتمی فركـــردن پـــروەردەو نوـــی جبجناكـــن . زەبـــرو زەنـــگ و دەســـتواژەی ناپروەردەیـــی بكاردنـــن برانبر خوندكاران

ئمـــی جگای ســـرنج رۆژی دوابـــدوای (٢٠١٠/٢/١٣)ئاســـایی كشـــیكی روودانـــی لـــ خونـــدكار دوو لنـــوان

خوندنگای (االخوە).جنابـــی بڕوەبـــری خوندنگا كشك چارەسركردنی لبی و پروەردەیـــی بشـــوەیكی زانســـتیان، ھدەكوتتـــ ســـر ھردوو خوندكارەك ل ئنجامدا (محموود بناوی خوندكارك رامـــز شـــوكری)، كـــ لـــ پۆلی زانســـتییو كوردكی پنجمـــی ئاوارەی شـــاری موسل تووشی و دەبـــت نفســـی نخۆشـــی كۆماری نخۆشخانی تدەخركاریگـــری بھـــۆی ھولـــر، لدانك بســـرییوە . لســـر زوو ھـــر رووداوەش ئـــم بیـــاری لكۆلـــرەوە دادوەری

دەستگیركردنی بڕوەبر دەدات بپی وتكانی پووری خوندكار بكفالـــت رامـــز) (محمـــوود

ئازاد كراوە .براستی ســـیرە بھۆی ھست نكردن بلپرسراویتی ھندك ل بڕوەبرەكان ب پچوانی سیســـتمی نوـــی پروەردەیـــی ھسوكوت دەكن، وەك ئوەی كسك نبت لپرســـینوە یان

لگڵ بكات .پـــروەردەی وەزارەتی دەبـــت حكومتـــی ھرمی كوردســـتان بدواداچـــوون بكات لـــم جۆرە كشـــانو ســـنوورك دابنت بۆ ی، كرانوەبڕم بموو ئـــھدوور ل رنماییكانی پروەردە كاری ئـــوەی بـــۆ كاردەكـــن دووبـــارە ئوھـــا ناشایســـتی

نبتوە .

فۆتۆستۆری

بھاتنی بھار، خواست لسر شاڵ و كشی كوردی زۆر بووە

!می كوردستانرتی ھركی حكومكان ئرمییدامودەزگا فی كوردی لنامنانی ساكارھب

م. قادر محمد ئبوبكرئگر ھست بدخۆشی و ئاوەدانی دەكی، دوور ل تاك و تنیایی. ئرە، شـــونكی ســـرنج راكشـــ. وەكو بازاڕكـــی گورەو ھـــزار بھزار، پوچە ل گۆڕی ئادەمیزادو پیاوی ،كچـــاك و مرۆڤی نـــاوداری ناوچ ب ردراون. رەنگخاك سپ رە بلئھژمارتن خۆی لیك ملیۆن گۆڕی

كۆن و نوێ بدات.دەگنـــوە دەـــن: پیرۆزییكـــی لوەی، ئوەی ســـردانی ئرە بكات تـــرس و خۆفـــی ال نامن و ھرگیز

ناترست.ئم گۆڕستان ھرچندە سرچاوەی دروســـتبوونی رۆژگاری مـــژووی دەچم پب ،و دیارنییـــزۆر كۆنبگڕتـــوە بـــۆ ســـردەمی ھاتنـــی سوپای موسمانكان بۆ كوردستان ئـــم بوبوونـــوەی پـــاش لـــ و ئاینـــ، ك بـــوو بئاینـــی كوردیش. جا ئوكات پیدابووبت. حوســـنی غازی دەكوتـــ پارزگای ھولرو "٤كـــم" ل قـــزای مخمـــووردوورە. كوتۆتـــ ناوەندی نزمایـــی زنجیرە چیـــای قرەچـــووغ و لـــ دەربندی ،یی بازاڕگی بازگـــلی دەرگـــكبـــالی چپدا. لـــ دۆكی قـــووڵ و گورەو برفراوان، پی دەن "گلی پ لییم گواشـــنگ". جاران ئشببـــووە لـــ داری قـــزوان و دارەبن

و شواشـــنگ. بـــم ئســـتا رووت و بـــ داروبارەو گرنگـــی پ نادرێ و پشـــتگوێ خـــراوە. ئـــرە دەرگای ھاتوچۆی كاروان سرای نوان قراج و كندناوەی تاكـــو دەگات ھولر. شونی پشـــوودان و نیشتجبوون ب .ردەمی رابـــردووی مرۆڤو ســـتایبـــت، لو ناوچی. خك ھموو نم شوردانی گۆڕەكان و ئدەم سدەكن. ناوی حوسنی غازی، ل زۆر بیـــت و ھۆنـــراوەدا ھاتـــووە. ل ناو زاری حیران بژان، ل مقام الوكی كوردیدا، ناوی دەھنن و بشونكی دگیرو خۆش و پیرۆز باسی دەكن.لكاتـــی رژمـــی رووخـــاوی بعـــس ھولـــرو لـــ كـــناوچ خكـــی بقاچـــاغ و بنھنـــی دەوروبـــری، دەھاتـــن ترمـــی مردووەكانییان لرە دەناشـــت. ئســـتاش زۆر لـــ خكی ناوشارو دەشـــتی ھولر، بتایبتی قراج و كندناوە ل باوەشی پیرۆزی حوسنی غازی ترمی مردووەكانییان بـــۆ گشـــتیی شـــونكی دەنـــژن. ھمـــوو كـــس وەكـــو یكـــ. ئوەی م گۆڕستانســـتا ئئ ،شـــایانی باسڕووبڕووی شاوی تكدان و خراپ بوون و ل ناوچوون بۆتوە ب دەست ھندێ لـــ خاوەن كارگی گچكان، بھۆی شـــاخكان "كورەچی"یـــكان تۆپی باروت و دەنمت ھدەتكنن و دەتقننوە، ئمـــش بۆ دەرھنان

چ "كلس" بردی گوەی بو كۆكردندەنگ و رمان و ل رزینی شـــاخكان. یان ب دەرچوونی پارچ بردی زل زل بۆت ھۆی شكاندن و پڕینی زۆربی كلـــكان. یان تقیـــون، وەكو خۆیان نمـــاون. جگ لمـــش بھۆی كاری شۆفكان، ھندك ل گۆڕەكان تك چووینو فێ دراون. شـــونكانییان كـــردووە ب رگاو میدانی خۆڵ فێ

دان و بردبردن ب قلالب. لـــ و برپرســـیاریتی بـــ ئـــم نپرســـینوەی ھرـــم، بووەت ھۆی نیگرانی و گازاندەی زۆرك ل خكی

.كناوچئوە ئو چیای گورەی خۆ شـــونی دیكـــی باشـــترو شـــیاوتری گلـــك زۆرە، یبكن بـــ كارگ بۆ دەرھنانی بردی گچ "بردی كلس". ھیوادارین خاوەن كـــوورەو كارگـــی گچكان لبـــر برژەوەندی گشـــتی و بوونی لییم گناو ئچیتر ل .م گۆڕستانئكار نكن و تكی ندەن بادیمنی ئم شـــونوارە كۆن نشوێ و ناشرین

نبت.ئـــوە خكـــی خرخوازیش، ئســـتا بایخـــی پـــ دەدەن و وا دوو بیـــری ئیرتیوازیان لناو ئـــم گلیی لداوە، كانییكیـــش .گۆڕســـتان ئـــم بـــۆ لســـرەوەی گلییكـــ ھیـــ. بم ند خۆشچ .و تامی زۆر كئاوەكئرە بایخی پ بدرێ و ئاوەدان ب و

بكرت شونكی گشتوگوزار، بۆ ئم دەڤرەو بۆ ھموو خكی كوردستان. داوا ل حكومتی ھرم و كاربدەستان و بتایبت بڕز جنابی پارزگاری ھولـــر دەكین لبر ھســـت كردن شـــونواری برپرســـیارییتی بـــمژوویی و نتوەیی پویست ئاوڕك لم شـــون بدەنوە، ك گۆڕستانكی ویستپ بۆی ،ی كوردەوارییژینملب فرمی فرمانی پاراستن و پرژین

كردنـــی بۆ دەربچت. تاكـــو ل نمان و ســـینوە بدووربت و شـــون و نخشـــیكی دیاریكـــراوی خۆی لم

ناوچی ھبت. تـــم باببـــۆ زیاتـــر ئاشـــنابوون بـــ

سرنجی ونكان بدەن. .نی غازییم: گۆڕی حوسكی ینوگـــورە گـــورە بـــردی كـــكبچندیـــن دراوە، دەورە بندكـــراوەو پارچـــ قوماش ل دار ھواســـراوەو

لناوی برزكراوەتوە.ونی دووەم: غری شخ مستفای زل زل بـــردی بـــ دارەخورمایـــدروســـت كـــراوە. لگڵ گـــۆڕی مال

عوالی كنداری لناو غرەكدان. ،كی زۆر كۆنتم: گومیی ســـنو

كۆمـــك كلی برز دەوریـــان داوە، لنـــاو گومتكـــش ترمـــی نژراو

.یھدەگنوە دەن: ئم گومت ب گچ و شیری حوشتر دروست كراوە. تاكو

.ڕووخاوەو قایمستا نئونی چوارەم: بوان كۆمك گۆڕی كل بـــرز لگڵ ونی نووســـری بابتك. لتك ھنـــدێ ل كلكان،

درژیان ل بژنی زەالم زیاترن.ونـــی پنجم: گومبتـــی برایماغای مخمووریی ل بناری چیای لســـر ل ،یككۆتایی گۆڕســـتان ل كگردســـای ١٩١٩ كۆچی دوایـــی كردووە. پیاوكی ئازاو ناودار بووە لسردەمی

خۆی.

ئاورك بۆ گۆڕستانی حوسنی غازی

!!ندنگای (األخوة) چ باسردەم خوبدەزانی ل یاسھكازم عومر دەباغ

لـــ ـــراق كـــی ئـــازادی عپرۆســـپكـــرد دەســـتی (٢٠٠٣/٤/٩)وەچرخانكی گرنگ بوو ل مژووی عراق و ناوچكـــ ھاتن كایی ئم وە ھات، كدوای ئدواب بارودۆخـــفرمانەوای یـــك ل دوا یككانی عـــراق بـــ زەبـــری ئاگـــرو ئاســـن مامین لگڵ خكی چوســـاوە دەكرد تا كار گیشت ئوەی ئنفالیان دژ بـــ گلی كـــورد ئنجـــام دا، ئم بارودۆخی كاتك ھات دی زەمینی خـــۆش كرد بۆ ســـرھدان و پیدا بوونـــی چندین حیـــزب و قوارەی سیاســـی نـــوێ لســـر گۆڕەپانـــی سیاســـی بۆ چســـپاندنی بنماكانی

دیموكراسی.دوا بدوای رزگاربوونمان لدەست

دڕندەترین دەست، رۆژی ئازادی ھـــت بـــ ھیـــوای ئـــوە بوویـــن

بحسینوە.لـــم ئاماژەیـــ جـــگای ئمـــی بارودۆخدا كســـانك ھـــن دوور ل ھســـت كردن ب لپرســـراویتی ھوـــی پچانی شـــیرازەی یكیتی میللتكمـــان دەدەن لـــ روانگـــی تســـكی حیزبایتـــی پۆســـتكانیان لدامودەزگاكانی حكومتی ھرمی

كوردستان بكاردەھنن.برامبـــر بـــاوەڕی لبیـــرو رـــز ناگـــرن و ســـووكایتی بـــ بـــواری و خبـــات و نیشـــتیمانپروەری تكۆشانی دەیان ســـای شارو شاخ بعســـییكان ھاوشـــوەی دەدەن، ھسنگاندن بۆ تكۆشران دەكن.

بكم زانینی خبات و ماندووبوونی تكۆشران تنھا سووكایتی كردن

تی كردنكو سووكایوان، بئ ب نییب شـــۆڕش و ســـركردایتییكی ھـــروەك بـــم دوایی ســـووكایتی برانبـــر بواری نیشـــتیمانپروەری سرپرشتیارانی پروەردەی ھولر لكاتی ھســـنگاندنیان كرا، دەبت بڕز سرۆكی ھرمی كوردستان بدواداچـــوون بـــكات بۆ ئـــم جۆرە ھسوكوت نامۆی، بۆ ئوەی ھیچ كســـك جورئت نكا سووكایتی شۆڕشـــ و شۆڕشـــگان بـــڕەوایكی بكات، ئمش بگیكی پشـــمرگیكی چنـــد زینـــدووی شۆڕشی سای (١٩٧٤)ە، ك لالین یكـــی سرپرشـــتی پروەردەیی بـــواری بـــ ھولـــر ســـووكایتی نیشـــتیمانپروەریان كـــراوە لالین ســـت كردن بھســـانی دوور لك

لپرسینوە !!!

سووكایتی ب بواری نیشتیمانپروەری سرپرشتیاران سووكایتی كردن ب شۆڕشكانی كورد

فۆتۆ: ھمن جمیلبھـــۆی ھاتنـــی وەرزی بھـــار و دەســـتپكی ســـای نوی كوردی، ھاووتیانی كوردستان بگشتی و چینی گنجان بتایبت، لگڵ ئو كوردانـــی ل ھنـــدەران دەژین و بۆ بسربردنی ئم بھارە لگڵ كســـ نزیككانیـــان گڕاونتوە كوردســـتان، خواســـتیان لســـر كـــوردی جلوبرگـــی كینـــی بتایبت شاڵ و كش زۆر بووە، میراتـــی دوو ھردووكیـــان كـــكلپـــووری كوردیـــن و تایبتـــن بـــ كـــورد و تایبتتر بـــ ناوچی ھروامان، لئستاشـــدا ك برەو ك لھـــار دەچیـــن زۆروەرزی بكوردانی ناوەوە و دەرەوەی وت ســـرقای كینی شاڵ و كشن و خۆیان ئامـــادە دەكن بۆ بســـر

.كی كوردانھاربردنی ب

ی ئازادالپڕە

گۆڕی حوسنی غازی

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨نی

ساني

(١٣٨

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧١

٠زی

رۆو

ن

زایینی٢٠١٠/٤/٨

ژمارە(١٣٨)نيسانیكوردی

٢٧١٠ینینورۆزی

اییز

٢٠١٠

/٤/٨

نیسا

ني(١

٣٨ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١٠

زیرۆ

ون

زایینی٢٠١٠/٤/٨

ژمارە(١٣٨)نيسانیكوردی

٢٧١٠ینورۆزی

19

دشاد عزیز زاموا*ل یاساییان دەقكی شونوارناســـانب ختی كـــ دۆزییوە، وتـــی بابـــلنووســـرابوو بابلی زمانی و بزمـــاری(ئشـــمی فرمانەوایـــی كاتـــی لـــلـــ ئیســـن شـــاری دەگان)پاشـــایبـــ ژنـــك كۆنـــدا، ســـردەمی بابلـــینـــاوی (ئشـــتار ئومی) ســـكایكیمردەكی شـــار دژی بـــۆ قازییكانیمردەكی ل تیدا شكات برزكردەوە،ئنجامداوە، نربازی كاری ك دەكات،و ژن و بینی داواكیان قازییكانیـــشداوای دادگا، بۆ بانگكردن مردەكیانژنكش ژنكـــرد، لـــ شـــایتیدانیانبیسلمنت توانیلبردەمقازییكاندابینیوە مردەكـــی كـــ دا، و شـــایتیپیاوكی لگـــڵ لكاتی سكســـكردنقازییكانیش وەیشـــ بـــم دیكـــدا،

ژنكدا، ب رگیان پاشـــاوە بناویبدات تق مردەكی لودا ك ھـــركژن سری مردی یاریشدرا كب وناو و ب بكـــن لوتـــی كون بتاشـــن وتبب ئوەی بۆ بیگن شاردا خكی

.!...دیك پیاوانی بۆ پندھزار چوار دوای ل بزانین لرەدا جاساڵبسر تپڕبوونیئم رووداوەدائستا چ كوردستانی و ل میسۆپۆتامیائم ئامادەكردنی ل مبســـت باس؟دەریبخم، ئوەی بۆ كوردی ب تبابھزار چـــوار كۆن ك میســـۆپۆتامیایالینی ئســـتا ل ھندك پش ســـاڵباسمانكرد ك دۆســـیییی وەك ئمئســـتا، لـــ پشـــكوتووتربوو زۆر ب ك ئستاماندا رۆژگارەی لم چونكرووداوە ئو وەك نموونی ھـــزارانجیاوازتریـــش لوە لم و یھ كۆنـــھر نربازی، نك سردەمدا پیاوان

چنـــدان لشـــفرۆش بكـــو لگـــڵئوروپا بگات پیان ھر و رادەبورنراستوخۆ ئوا دەوروبر، وتانی یانتنانت دەكن. ڤیاگرا و كۆندۆم داوایئاژەیـــش ناگڕنوە. لـــ ھندكیانك كاتك ئـــم بارانشـــدا لـــ ھموودەبت یان پیان بزانن، ئوا ژنكانیانیان بھن جب مردەكانیان ماڵ بـــۆپیاوان و بدەنگبن، نكن فزە دەبـــتبانان برزەكی وەك باركدا ھموو لئگر بشـــگیرن بـــۆی دەردەچـــن ودیوەخانـــی ئـــوا و ســـزاش بدرـــن،كۆمیتـــی)ەكان حیزب(مكتبـــیدەگنفریایانئگربتوتاوانباریشو بزۆر سكســـكردن و بن ب فاندنوەك كاتـــدا لیك كوشـــتنی كچـــكپی ب ھرچنـــدە دۆســـییی(س.م)،خیانتكار و پیاوی ژن شرع و یاســـازۆر بم ،یھ سزایان یك لیكتر

ك پیاوان ركناكوت ھـــر كم یانو بدرن خۆیان راســـتقینی ســـزایباشتر لمیئستا بگومانیشحامانخۆزگ ژنانیشـــمان دەبـــت نابـــت وئســـتا ســـاڵ پش بـــ چـــوار ھـــزارو یكتی ســـبری ژر ل بخـــوازن،بكردەوە و ژنان بناو ركخراوەكانیكچی و برپرس ژنی ركخراوی تنھاكۆمیتی مكتبی و جوان و گنـــجب و كوشت چاوەڕی ھر حیزبكان

بن. ژنان تقدانی ونووســـین دەربارەی زانیاری بۆ زیاترئـــم بـــۆ بگڕـــرەوە كـــبزمارییسرچاوەی:فوزیرشید،((الشرائع))،االصالة الحضـــارة موكب فـــی العـــراق

ج١. والتأثیر،dlshadazamua@gmail.comزانكۆی شـــونوار- بشـــی مامۆســـتا لـــ *

سحدین

! تقدا پیاوەكی ژنك لموبر چوارھزارساڵ

ئامزگرتووە ل یكتریان سۆمری مردكی و ژن

خدر فرھادFerhad.du@gmail.com

ییــــمرۆیی-كۆم شــــار پكھاتیكــــیروو و دیاریكــــراو لجوگرافیایكــــیزیادبوونــــش ئــــم لزیادبــــوودا،ھم ئاسۆیی، زیادبوونكی لشــــوەیمرۆڤكان زیادبوونی رــــژەی لروویئــــو رووبــــری و ھمیــــش لــــروویحوانوە، بــــۆ ویســــتپك پانتاییــــیجۆگرافیایك ھبژاردنی دەبت. زیــــادپوەر بنمــــاو چندین بۆشــــار بپــــیبنماو لــــو پیەویكردن ــــت كــــدەبشــــارەوە لدانانــــی بناغی ەوانــــیپتكنۆ- بــــ تــــا دەگات دەســــتپدەكات¬دایك-شــــارن، لكوتی ك شــــارەكان

كۆن-شارن. لكوتی یانتودەك بركارانی لو ككی شــــارجیاجیاكانــــی لكــــردە زۆرــــك بــــر كــــ - مــــرۆڤ خۆســــپنی مــــرۆڤ، ســــروەریتیكی و خۆســــپنییوادەكات گردووندا- بســــر وەھمییو شــــارەكانیش كــــۆی ھبووەكانی ترخواســــتكانیدا ھروەھــــا لســــنووریبپی خواســــتانش ئم ببن، لفۆرمشــــار قۆناغــــ بدوایكداھاتووەكانــــیكردەی ماناو رەھندو جوداو ئاراستیپودانگ بت بــــم جــــودا ھدەگــــرن.و دەستنووس شــــار بین: ئوە دەبت،شارسازەكان مۆرای روانگو نیگاریناوەندتی و ســــنتراڵ ھــــر ئوانیــــشوــــای مــــئ دەبخشــــن شــــارەكان،بــــۆ ھاوشــــارییكان پشــــنیارو دیــــدینیگارەی لــــو بشــــك رەنگژكردنی

شارە. ك- ژیاندەكن تیایدا كخۆیانلمژوودا: شار

نشــــینگ كۆمــــگاو زۆربــــی لــــدوای دنیــــا شارســــتانییكانیوەك ھر دروســــتبوون، كۆچكانــــوەئمانــــی فیلســــوفی شــــۆپنھاوەرنیشــــانی كۆچــــری دەــــ: "قۆناغــــی،تییشارســــتانی پلی ســــرەتاییترینھدەداتوە"، سر پلشدا لبرزترینببر دەكرێ شۆپنھاوەر قسیی ئم

ببت.. بۆی و بكین ھولردا شاریگــــالن پرتوازەبوونــــی و شــــلقین بۆ ئاسایش و بژوی پیداكردنی بدوووایكردووە تر لشونانی باشتر ژیانیرزەمینســــ ئم جیاجیاكانی مــــرھو گل كۆچی چرخــــكان بدرژایــــیكۆچی نوەكانیش ئــــوەی تا نتــــوەوئوەی وای ببینت. كــــۆچ بخۆیوەبنیادی كۆمگای ل رەكیزەكانی ككیپكھنرو تر، ھاوكات تازە لشــــونیتازەیشــــ پیوەندی ســــازنی بنمــــای،وجوگرافیاتازەیسانیناوئوانكنللھمالییوە كۆچكــــی كــــ لمیانیكۆبوونــــوەی كس، دروســــت بــــووە.رەتایســــ جیــــاواز ھــــۆزو نتــــوەینۆرمــــ روانگــــو كۆبندكردنــــی بــــۆ بۆ تازە لبۆتی كلتووركی جیاوازەكانمژووی بۆی بیكوەیی، ژیانكردنكیكشــــب شــــارەكان دروســــتبوونیمرۆڤــــكان زھنییتــــی لگشــــكردنیبۆ ژیان ئوسای شــــوازی بۆ گۆڕینیلبارتر سوكنایكی دۆزینوەی باشتروگشی ئاستی واتا بۆ نیشــــتجبوون.ناوەكی ھــــزی مرۆڤكان ھۆشــــمندی

ھزە ئــــم و شــــارەكانن و جوھــــریشارەكان لرووكاری خۆی ناوەكییش

دەنونت.بینینی ل رگــــی دەكرێ بــــۆ ئمــــشروات گۆڕانــــی گشــــو قۆناغكانــــیو برەوپشــــچوون شــــار، و ئایكۆنــــیو بیری ھۆشمندی گشــــی ھاوكاتیبــــۆ بخونینــــوە. خكــــی شــــارەكانگشی و درووســــتبوون ونی :نوعاقی كۆن، میسری وتی شارەكانیمنفیس، و الگاش و بابل و ئوور درین،قوســــتنتین،...تاد ھاراپــــا و ئســــیناوزھنی رۆشنگری و فیكری پاشــــخانیونی ســــردەمن، ھاوشــــاریانی ئوبسیســــتماتیكبووی شاری گشــــینیویۆركیشلدوایكۆتاییھاتنیشۆڕشتا ناوخۆییكان (١٦٨٩ـ١٧٦٣) نگو جو بیست سدەی ســــرەتای ب دەگاتتیۆریان خوندنــــوەی یك ھروەھا.وەیندنخو ھنــــدەی م باســــبــــۆ ئــــلرووی كردەیی شــــارەكان بۆگشیھندەش مادییوە، ژرخانی و بنیــــادیو گشــــی زھنــــی خوندنوەیــــ بــــۆروانگیگشی ستاتیكیخكیشار،رۆشنگری لسایی ئاستی شارەكانروانگیك زیاتر ھاوشــــاریان و بیریئوانیش دوای و پیشسازی بۆ شــــارەشیاوە تكنۆ-شارەكان و مۆدرن شارە

ـ. باسكشمان ئامانجی تدەب ك ـبقوویی بت مبستمان ئگر بمروانگیكی ئوا شۆڕببینوە، مژووداكاركــــردن و شــــونی :كــــ یــــتــــر ھدەسپنت خۆی مرۆڤ دەستھاتكانیشوازو جۆگرافیاو دیاریكردنی بسرئمــــش بــــۆ پناســــ بــــۆ شــــارەكان.پناســــیكی شــــار پناســــی یكــــملبرئوەی دەكرت، ببردا كشتكارینیشتجبوون و جگیری بمانای شارراووشــــكارو قۆناغكانــــی دوابــــدوایســــرەتایی كۆكردنــــوەی قۆناغــــی كشــــتكارەكان» «شــــاری لشــــوەی بر ساك سد چند ســــرھدەدات.لزاییندوایخۆگوزانوەیمرۆڤایتیكۆكردنوەی قۆناغكانیراووشكارو ل-ما كشتوكای، قۆناغی بۆ سرەتایی-ناوە«ما ئم شــــار ســــرھدەدات،شار»پوانیشبۆرژەیكیگریمانییشــــارەكان، ئوســــای دانیشــــتوانی،بوونــــوانئ ما-شــــار دانیشــــتوانییاخود زایندی-خزانی، كــــ رایكــــیلم دەیبســــتنوە، تیرەیــــی بیكــــوە-ما كــــ دەردەكوــــت، روانگیــــوەتیرەیكی یــــان خزانك شــــار شــــاریوەك خۆیــــان ھم بــــووەو دیاریكــــراوژیانی و شــــوازی مرۆڤ ھمیش نۆڕمئم جوداكردۆتوە، تــــر لوانی خۆیانچپرــــك بۆتــــ وەیــــخۆجوداكردنو دەرەوەی خزان كســــانی لبردەمببن خوازیاربووبتن گر خۆیان ھۆزیجوداكردنوەی ھروەھا ھاوشارییان،ژیانیشــــان جۆرك نــــۆڕم و شــــوازیپیالنســــازی تدابــــووە و لــــ القرتیــــینۆڕمــــكان جیــــاوازی :كــــ بــــوەی بۆ تر ئوانی وایكردووە لیكترییــــوەو بڕاھاتن پویستیان ھاوشاریبوونیانھبووە، نۆرمان لم لكردن پیــــەویلرەمكــــی بــــۆ ئمــــش سازشــــكردنپاراستنی فزویتی لئارادابووە، خۆیانباتربــــووە مرۆڤــــدا لــــ رەمكیــــش لشارك، ھاوبشــــیكردن لخواســــتیوابووە كمتر بۆی ترە، ئوانی ھی كــــخزانكان تیرەو ھمناوی ما-شــــاربردوامبوونی لگڵ بم لخۆبگرت.خواســــت زیادبوونی و مژوو رەوتــــیبــــو شــــمك و پویســــتی مرۆڤــــكانخۆیــــان الی كــــ بروبوومانــــی، و ھبــــووەو رژەییــــان دەگمنییكــــیو كلوپالنی شمك گۆڕینوەیان بوھبــــووە رژەییــــان زیادەیكــــی كــــكنارگیرییــــی و ئــــم چپرســــازیگۆڕینــــوەی ســــرەتای شــــكاندوەو كارگــــوزاری شــــمك و ئابووریانــــیگۆڕینوەی بۆ ســــرەتایی بۆت بنمای

و بنما و نریت و ژیان شوازی عقیھۆشكییكان.

شار: كۆمگای سرھدانیبنمایسرەكیسرھدانیكۆمگایبشــــاریبوو كۆمگای یاخود شــــاری،بوانی بــــوون لپویســــتی بریتیبــــووەشــــارەكان ب-ما تــــر، ھۆز-خزانــــیپیوەندیگرتن لرگی خۆیان ویستیخزان و كانی دەرەوەی خمرۆڤ بــــو دادەنن شارەكان كۆمگای بناغیرەھندكیش، تاك دەبن، برەوپشیبووە بریتی ك ئــــوكات لئارادابــــووەمرۆڤ ئابووری، پویســــتی لرەھندیوایكردووە بئاشتكاری سرەتاییكانلجوغــــزو ما-شــــارەكان مرۆڤــــی و پیوەندی قوتار بــــكات كنارگیــــریترەوە بگرت، ھۆزگلی و بمرۆڤی تربمھۆیشوەرەھندەكانیترلشوەیبیری رەھندی و كولتووری رەھندیستاتیكی..تاد، ھونری و و فلســــفیو شمك ئاشتكردی :بۆی ئاراوە. ندبۆت رۆژان ژیانی پویســــتی و خۆراكو نۆڕم گۆڕینــــوەی بنمای بنچینییرەھندەجیاوازەكانیتگیشتنلژیان،ب ئاشــــنابوون كولتوورو گۆڕینــــوەیب گشــــت مانادان و چۆنییتی پیرۆزی

پكھاتگردوونییكان.بایخدارە منــــوە ئــــوەی لروانگــــیو كایــــ كــــۆی لنــــاو دەموــــت و تژنی شاری كۆمگای پكھنرەكانیســــتاتیكی كلتووری بكــــم، رەھنــــدی،شــــاریی كۆمــــگای ھۆشــــمندی و و پاشــــخان ویســــتپ ئــــو رەھندەیبت كایكانــــی تــــر جوھــــری كــــۆیلزھنــــی ھمیشــــیی و ئامادەگییكــــیبۆ ھبت. «ھاوشارییكان»دا تاككانھم لروانگی شاری ھولر ئمشلروانگــــی ھمیــــش و مژوویــــی ســــتاتیكای كولتــــوورو فلســــفی

دەبت: برباسمان دانیشتوانانیدەسلمنت، بۆمان مژوو و ئاشكرایكۆمگای یكمیینكانــــی كھاتپ كــــدھاتیی، پكھاتیكــــی شــــاری ھولرفۆرمالیزەبووبستراكچریشاریبووە.واتاشارلرگیكۆچكیناتندروستیلدھاتكانــــوە كــــس و خزانــــكانئو شــــار، بوونیادنراوە. ھموو برەوبپاشخانی ســــرەتاییانش رییكۆچدۆگمای عقیتــــی و خكی نۆڕمــــیبۆیــــ .بوونــــ بــــارگاوی نرســــاالر خگرایی عقیتــــی جوھری شــــارفۆرمالیزەبوو لرووكشــــكی دھاتییپشــــكوتوو جیھانــــی بكۆمــــگای«ــــخ «بدەوتبوونــــی لشــــوەی

دەبت. بردیدەرۆژگارە خكی ستاتیكییانی روانگیبین باشتر یان شار، ســــرەتاییكانیلسۆزكی بووە بریتی شارســــازەكانشوازی و دھات بۆ دانباو و ناوەكیســــۆزەش ئم دیارە پیوەندییكانــــی.دووبارەكردنوەی فۆرمی بــــۆ ھندەیزیاتریش شــــاردا، لئارای بووە دھاتعقیتی پخشانكردنی و سپاندن بۆكایكانی ژیان كۆی بسر دھات بووەكۆی :بۆی ھر نویدا. لم جوگرافیــــاشوازوشیرازەیپیوەندیدھاتییكانفراوانبوونی شــــار لمیانــــی گشــــوبمــــش دەدات، بخــــۆی بردەوامــــیتیسۆزەكیانیقیبوونیعیمۆژینگشــــنچ ھر بــــۆ دھــــات فراھمــــودانل تردا برووی ئوی كرانوەیك.!بب ناب ئمــــش ك لمۆڕای بــــاو،شــــاریی ك دەبینین، لم ســــۆنگیوەئاغاو ھولر بپرەنسیپی سرەتاكانیدەزبارگــــرەوە و ســــردار گدایــــی، داھاتووی بــــۆ شــــارك دن و بونیادیتكنلــــۆژی وژیانــــی بجیھانیبــــوونو ئســــتا رەنگبت كــــ) و تكنۆ-شــــاربمش دادەنن. شــــاربت) داھاتووینۆڕمی تدەب سوتنر نۆستالیژیایكیوەك رایــــك لبونیادی و بنچینیــــیتاكو مــــژوودا ھنــــاوی شــــارەوە بــــتكنۆ-شارەكانی سرھدانی ئستای

درژدەبتوە.(داگیركردنـــی شـــارییكان داگیركردنـــی

ھۆشكی):زیاتر مژووی مزەندەی ئوەی لبرشــــاری ئاوەدانیی ٧٠،٠٠٠ســــاڵ بۆ لــــ ٢٣٧١-٢٣١٦) لــــ دەكرــــت، ھولــــر ئكدییكان ئاراستبوونی پ.ز)ـیوەداگیركاری ئاراســــتبوونی ل شــــوەیدەســــتپدەكات ھولر برەو جوگرافیخۆشــــكردنانمرخل و و ئــــم پالمــــاریكــــی یكبــــدوای پالمــــاری بــــگوتییكان، سۆمرییكان، كاشییكانتاكو دەبت درــــژەی و ئاشــــورییكانئیســــالمی و عرەبــــی بــــ پالمــــاریســــفوییكان، پاشــــان عوســــمانیی وتا عراقــــی عرەبی دواجار بریتانیــــاووا با بكۆتادت..یان سای(١٩٩١ز) ل

دابنینبكۆتادت.داگیركارییانــــ و چاوتبیــــن ئــــم وای زیاتر لچوار ســــدە بدرژاییگۆڕینی بســــر ئــــوەی كاردانــــوەینتوەكانــــی خاكــــی دیمۆگرافیــــایخكــــی ناوچكــــو پرتوازەكردنــــیو كوشــــت مۆڕاــــی پیادەكردنــــی و ھاوكات ھبــــووە، بــــی مرۆڤكانــــوەبسر ھبووە ریشییشی كاردانوەیدانیشــــتوانی روانگی و مۆڕاڵ گۆڕینیبنما ئــــو لگڵ شــــار و ســــازاندنیانبوای بیری وھۆشــــكییانی بنمــــای

خۆیانن.«داگیریــــی نموونــــی رۆشــــنترین ھولــــر شــــارییكانی ھۆشــــمندی»لماوەیداگیركاریجوگرافیدا،نموونیكۆچی و ھاتنی ٢٢ی سای داگیركاریئیســــالم، داگیركاری ئایینی ھژموونیعقیتی و بپاشخانی نریت بارگاویھروا ئستاش ك ،رەبییع دوورگی

درژەی بخۆی دەدات.كۆی لنو یروانگ ئم تژنكردنی بــــۆدەبت داگیــــركاری تری رووداوەكانــــی

برباس: ینبیخ پیوەندییوە لم Centrally &» پیـــرۆزی و ناوەندیتـــی

:«Holinessدورگی نتوەیی مــــۆڕاڵ»ی «ھاتنیناوزەد دەكرت ب"فتوحات" رەبی، كعجوغزی ل و چوارالیــــی بشــــوەیكیو ئیسالم» «كۆۆنیایزمی داگیركاریی«فیودالیزمی ســــرھدانی سرەنجامناوچكانیدەوریخۆیگرتوە، دینی»و بقیران سرشــــارە م داگیرییــــئــــچكدار نۆڕمكی ناوەكی و جھالتكیومی پرسیاری بۆ گڕانوە لشڕ، وعرەبی زمانی ب ئیسالم ئایینی بۆچیھات، عــــرەب نتــــوەی و بــــۆ زۆنــــیدەكات، بیان مئ بۆ ئو راســــتییشســــتخ مۆڕایكی عرەب كــــ مۆڕایو عقیتكــــی نگــــۆڕ مــــدارە بــــو كئســــتا تا لوكاتوە ئوەی جھلزەدە.داھاتــــووش بشــــكی ــــت لــــو رەنگبرە: «دین»ـولھ شــــاری ســــنتایھل»ـج» ئایدۆلۆژییكی، بشوازەنمایشــــیی، معریفــــی لودیــــوی ئــــو لجوھــــری دۆگمایی»ـــــ»ك مۆدرنی، و گشكردوو رووكارەخۆیان ئومدی لناگھانییوە زۆرــــكیمئ » یانوایپ و ھدەچنن لسربارك، خۆشــــبختی!». ترســــناكتریننریتی خۆســــپاندنی كــــ دوابــــدوایروودەدات، شــــاردا عرەبــــی بســــرشارییكانی ھولر پیەوی لكردنیكیخۆویستانەویكردنیپ ،ریتونل

.بژاردەیھ و پیەویكردنلخۆ-كولتوور(بنیادیبنماكانی

كلتوور)یــــان شــــاردا، لــــ پكھاتــــی كۆمــــیتیــــرەی لخزانــــی بیــــن راســــتتر جنیشت خ)ی بنچی كن(تیرەیلــــ ســــایی شــــارەكانی مۆدرنیتــــدا،كلتــــووری لبونیــــادی بیركردنــــوەتبابوون ســــر ترخخــــۆ، وەردەچك رەفتارانــــی شــــوازو لگــــڵ ئــــودەكات، پســــندیان نریتــــی عرەبــــیعرەبی كنریتــــی كدایــــكاتل مــــئ

خكیی و لجھل پیەوی ئستاشپایداربوو، لئیســــالم خۆی كــــ بــــربیركی دەرھاویشتی كریتن دەكات.نبســــتووە پشــــتی نییو بیركــــرەوەبیری رمانخ ك فیكری، بپاشخانكی

.تییدەی مرۆڤایس چندینك تبــــام، گوتیــــدا مــــن لگڵ ئــــوگشتی فلسفی بنیادی كاتك یوایپھاوبشــــی روانگی و خك، مــــۆڕاڵویستك پلت، مۆدجڤات دەنر كۆیروونبینانو الســــاییكردنوەیكی بــــۆ بچاوتبیــــن بۆئــــوەی ،ھۆشــــدارانلــــمۆد لــــ وەدەســــتھاتووەكانی ئــــمئمش بتوانین بشــــوازی بۆ خــــۆی،خۆمانوە لھناوی بۆ شیاوی خۆمان،ســــتاتیكی و ھۆشــــدار كۆمگایكــــینابت رــــكارە ئــــم پكبھنیــــن. بــــمو چــــوت ھبژاردنكــــی ئاراســــتی و پســــندكاری بــــكات، قیراناویمــــانبمۆدلزانینی كلتووركی ھاوشــــوەیكلتووری بنیادی بۆ عرەبی كلتــــووریتاكچاویو نادیدەگرتنی ئاماژەی بۆ خۆ،و لھڵ رمووكردنف و قئ بیــــاریپكھاتی لگڵ كلتــــوورە ئم ناھــــییقســــ كوردی خۆمان. ئم كۆمگایكاریگری لپشدەمی نیی چپردانانرەتــــكاری و تــــر شارســــتانییكانیی، كریتانــــن ئــــو بــــت بۆ ھمــــووتازەیــــان و جــــوان دەشــــ پیامكــــیپكھنانــــی پبــــت بــــۆ ســــرباركردنیھۆشــــداریمان خۆمان، بم كلتــــووریچۆنییتــــی و عرەبــــی بــــ كلتــــووری"بسر زابوونی ل شــــوەی زابوونیبھۆی زابوون ســــامی، لقزمانكانیو پیامبرەكان ل خاوەنداریی كارتــــیزابوون ئاســــمانییكان(قورئان)، بكتبشــــك ھرەســــھنانی دوابــــدوایھرمــــی، ئیمپراتۆرییتكانــــی لــــزۆری رــــژەی بھــــۆی زابــــوون پویســــتدەكات وا عرەبزمان" وتانیمــــژووی لدووبارەبوونــــوەیبترســــین، نتوەییــــكان تییــــھامنكلتوورەكانــــی ئگــــر نــــا ھژموونــــیدیسانوە جیھانگیریدا لسایی رۆژئاواو قیرانی ببن ناھی و رشارە بس

جھالتكیبرفراوانیجیھانگر.لمسۆنگیوە،یككلپویستییكانیقیرانی ك دوالیزمی ،وەیــــئ برباسبخینڕوو لكوردستاندا شار بنیادنانینریتی و خۆسپن كلتووری ئوانیش"ئــــوەش نــــاوی نانین" مــــاوە*"ن، بــــۆھشــــتا ئوەی لبر كلتووری مــــاوە"و دایشــــیمان لژر بوونــــی كلتــــوورلئارادا لكلتــــوور مــــاوە ئاســــواركی

.نیی"نریتیماوە"یانبیننریتیبۆماوەییو یھ مژوویی كۆمیتی قوییكیبنما بــــۆ ئو رایكانــــی دەگڕنوەلسری شــــارییكان ك ھاوبشانیبقۆناغك ریتانن ئم رككوتــــوون،،یقۆناغ ئو دن، كلتــــوورەوە لپششیاوی و كراوەن ھشــــتا ك بنماكانتیایدا ئاراستپگۆڕینن. و سرباركردنرباســــبل كۆمگا ھموو پرســــكیبمــــش ،بارەگوتنــــل شــــیاوی و ھیچكام قۆناغدا لو كــــ دەردەكوتریزبندی تــــخراونن مایانــــم بنلــــم قۆناغئــــ بۆی ئاســــت بۆ دانانــــوە،و دەگرــــت ئــــو ئركــــش وەئســــتۆلرەوە بنمــــاكان، ســــر راددە دەخاتبۆ بنمادانان كقۆناغــــی دەردەكوتدەردەخات خــــۆی كۆمگا پیوەســــتیكۆمگا. بــــ قۆناغی"خۆگوزانــــوە"یئاراســــتكردنی ســــر مترســــییكانیلپیوەســــتبوونی بنمایانــــش ئــــم قۆناغــــی بــــ بنمادانــــان قۆناغــــی روونتــــر كۆمــــگا خۆگوزانــــوەیم قۆناغئ تپڕاندی و بردیدە دەبتبھلزانینی و لھۆشــــداریی بــــدوورپكھاتیكی ونــــی بۆ خۆپكھنــــان،و خۆكلتــــوور بــــ و كۆمــــی شــــواوئستای وەك دیاردەگرا(رووكاری)یئم روو. دەخات شــــار لكوردســــتانلوپڕی بشاریبووە ییكۆم كھاتپھشــــتا خۆیــــدا، رووكاری گشــــی كنی مــــاوە"ی نریتی "بــــ وەفــــادارە" لگڵ ھاوشــــان ــــك كریتخــــۆی، نقیرانی دوالیزمی خۆسپن" كلتووریكلتوورپكدەھنن.وەفاداریشارییكان

پارادیمی زیندوتــــی ماوە" بــــ" نریتیك ئســــتا دەســــلمنت. كنی مرۆڤنموونی دەبن تكنۆ-شارەكان"دا لناو"ئم لراستیدا روانگیم. ئم راســــتیدرین پارادیمیای ژیانی دیمن(دیمنیگومان تكنۆ-شــــارەكان) و ڤلال لنوك تكنۆ- بۆچوونی ئو دەخات سرپارادیمی دایك-شاری لكوتی شــــار،وەیئ راســــتییكی بــــن، درینكانقۆناغكانی لنوان تكھچوونك كــــئــــاراوە، ھاتۆتــــ شــــار گشــــكردنی و نكردە كاركی لكجوداكردنوەیــــانتكنۆ- ئستای ك بوەی دەبت.! نابئشكوتیی" "ئقی رووكاری شارەكانكــــ ســــردەمكی مژوویــــی شــــارن،"رووكارو دوالیزمــــی بیكوە ئســــتا

پكدەھنن. شار جوھر"یلدروستبوونی رەخن لرەدا ویســــتپبۆ نك تكنۆ-شارەكانی ھولر بگرین،و گشكردن رەتی خواستمان ئوەیبكو بكینوە، دایك-شار قۆناغبینیھیكی شوازە ئم بین ئوەی بۆناكرێ ھیــــو بونیــــادی جوگرافــــی و

لبرچاو نگیرت.و كس ژمــــارەی لگــــڵ زیادبوونــــیشــــار ناوەندی ئاوســــانی و خزانكاندانیشــــتوان گردبوونوەی بجنجایتا ماوەی ك شارەكان، وایكرد كناریتكنۆ-شــــارەكان پــــش دروســــتكردنیكورتماوەكانــــی مــــرھب شــــونگی شــــونی تــــبب شــــاربوون دایكــــھۆی بــــووە نیشــــتجبوون، ئمــــشژیاندنی بــــۆ پویســــت نمانی خۆرەیلالیكی تریشوە لالیك، دایكشــــاردووربوونیدانیشتوانیتكنۆ-شارەكاندایك-شار شپۆل كۆمیتییكانی لتر نۆڕمكی و شــــواز و ســــرھدانیك خزانانــــی ــــو كۆمــــوان ئــــنل،مئ وای دەژین. لتكنۆ-شارەكانداتكنۆ-شــــارەكان بنیادنانی پوەرەكانیبنڕەتییكان پــــوەرە ناكۆكــــن لگــــڵیكی یان نگشــــو بۆ دروســــتكردنیبھۆی ھم دانیشتوان، نیشتجبوونیككی ك كشتوكای، رووبری ئوەیبرھمھنانــــی لپشــــتن نزیككانــــیناھت، شــــار خۆراك بۆ دانیشــــتوانیرووبری داگیركردنــــی ھم لــــروویو ئاســــاییش (نریــــت، زۆر، ھروەھــــاخزمتگوزاری گیاندنــــی ســــالمتی،كمكردنــــوەی تچوون) ھمجــــۆرو

لبرچاونگیراون.شــــار ك ،وەیئ نیاییی دمای ئوەیقۆناغكانی بدرژایــــی لكوردســــتانبۆخۆی شوناســــك خــــۆی نیتوانیــــوەبناسرتوە، پیوە و بكات دەستنیشانك دەزانیــــن ئــــوە رەنگــــ ھموومــــانئاوەناوكی لــــ ھرشــــارك جۆرــــكئاوەناوی ئاوەناون، مانئ بم ،یھبكۆمــــك بارگاویــــن و ئایدۆلــــۆژیھمــــوو ئــــو ھچوونــــی ھوتافئاســــا،شوناسن وابت پمان ك ئاوەناوانیھموویــــان لراســــتیدا بــــۆ شــــارەكان،ئقیتی و جنگ سردەمكانی دیاریلشڕیكۆمین،ناكرێدەھبكوینئاوەناوانــــ شوناســــی و بیــــن ئــــوئــــوەی بۆیــــ دۆزراوەی شــــارەكانن.دیارنبوونــــی شــــوناس بدیدەكرــــتئامادەیی تریشــــوە لالیكی لالیك،جھلكیھاوردەكراوەلتوی«كرانوەبمۆدرنیتبوون»، » دنیا»، بڕوویبماناتریــــن مانــــئ «گشســــندن»!ئــــو ھمــــوو زاراوەی ســــر زمانــــینریتپارزانــــن، و ھــــزە ترادســــیۆنمانوەی لــــ كــــ ســــرڕەقان برگریئو وەك دەكن وەك خۆی، «ئســــتا»لناو كۆیدا ك نریت رواتخوازییی،مایی ئــــوەی سرشــــارە بقیــــران.ئو و تییرووا كرانوە لم ترسانیشمیشھ ك وەیئ ،شاراوەی رگرییبھزی كرانوەدا لناوكۆی لودیوەوە،جھل داوە، مــــس ترادســــیۆن خۆیھمــــوو و بیرنكردنــــوە بركماــــن،رگی ل دەشــــ یش كمكانو چئخزمتك خۆیانوە راستقینی مانایلقیرانی مۆدلی ب پرســــی دەرچوونكچی بگینن، شارســــازی ئستاشیكراونتوە خای مكانچ ئــــو ھمانروواتسازی خزمت ل ببھا لمانا،

بكاردەھنرین.

نوبوونوەدا و نۆڕم لنوان شار

ووژ

م

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨نی

ساني

(١٣٨

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧١

٠زی

رۆو

ن

زایینی٢٠١٠/٤/٨

ژمارە(١٣٨)نيسانیكوردی

٢٧١٠ینورۆزی

20

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨نی

ساني

(١٣٨

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧١

٠زی

رۆو

ن

زایینی٢٠١٠/٤/٨

ژمارە(١٣٨)نيسانیكوردی

٢٧١٠ینورۆزی

حاجی ممۆ

رگای له ســـای١٩٧١ دا، به ھاری لـــهزانکۆی کـــوردی له بهشـــی ھاوپۆکمحوســـن مهخموریدا، ھاشـــم به غـــدا،رۆژانـــه لهو کـــه بـــه وه ئـــاگادار بووم،لهکۆلیجی کـــورد قوتابی دەســـتیهکو وه ردهگیرـــن بهغـــدا ســـه ربازی بهپه له . ئهوه یه خهریکی خۆی خـــودیئامۆزایهکهم گوندو لهگـــهڵ گه ڕامـــهوهدووباره ســـهردانی ( عزیز (محمدھهوای کردهوه و مان ( علی سمکۆ )

جبه جـــنهبوونـــیدامه زراندنهکـــهیکورد ئیتر گوتی: و پاگهیاند به غـــداممهســـئولیهتکیدهســـت ره نـــگ نییـــهنلهبیرنام رابردووی رۆژانی بکهوێ،زۆر خۆمان. بهخهکی خزمهتکردن بۆئامۆزایهکـــهم لـــرهدا و دـــی دامـــهوهکاک سمکۆ ئهوه گوتی: فرسهتی ھنا وقوتابیانی بهغـــدا، کۆلیجی ســـهربازیبارهیه وه لهو بهکو وهردهگرێ، کوردزۆر ئه ویـــش . بـــدهی ھه ولکـــی بـــۆپی و وهرگرتهوه به گهرمی قســـهکهیئامادهبکهم خۆم زوو، سبهین که گوتمدووی بۆ لقی دهمبـــات خۆی و لهگهڵلهســـهر لق ھهولرو لهوێ له له پارتیپاوتنم پسولهی خۆی، راســـپارهدهیچونکه . بهغدا پنج له لقی بۆ بکهن بۆخزمانی ( ســـمکۆ ) ھـــهر لـــه رـــگایمـــن که ئاگاداربوو، خۆمـــه وه، بـــهوهیهکتی ھهسوڕاوانی له بوومه یهککم بهبای سهر کوردســـتانی قوتابیانیخۆی ھه ربۆیـــهش و ( . س ( جهاللـــیچووینه که . بهیانی ھات له گهم لق بۆبهخرھنانی بهگه رمی لهسهرهتادا لق،دوایـــی کـــه بـــه م منیشـــیان کـــرد،کاک بۆچی و زانییـــان منیـــان ناســـیســـهرگرانییان ھاتووه، لهگهم ســـمکۆبهشـــی بهوهی گوایه ئهوان پیشـــاندا،لقی بۆ خۆیـــان پاوراوانی ھه ولـــریســـمکۆ به کهچی ره وانکردووه. پنـــجئهندامانهی له ئـــهو رووی ڕاشـــکاویدانیشـــتبوون و لهگهمان که لـــق کرد،به ئســـتا ھهر دهمه وێ من پی گوتن،بۆ تهزکیهکی لق، مۆرکراوی نامهیهکیبژمرن لهسه رمنی و پنج لقی بۆ بکهنپســـولهکهیان بهخرایی بـــوو . ئـــه وه

ئامادهکردوسمکۆبهخۆیخوندییهوهو. بهغدا گه ڕامهوه بۆ من و دهست دایهحوسن ھاشم الی شهوه کهی چوومھشـــتا ھهر ئهوان و بـــۆی باســـکردمبهیانی . پنج نهگهیشـــتۆته لقی ناویانلقـــی چووینه بهیه کـــهوه دانـــی ئوارهابـــو جادهی ( کاته لـــه ئه و پنـــج، کـــهناوهکانی . ســـهیرمانکرد بوو ( نواسپسولهکهی منیش گهیشتووه و ھهولرنه دهناسی، منیان کهسیان و پدان خۆمکهوتـــه ریزی من دروســـت ناوهکـــهیکۆلیجی بـــۆ لیســـتهی ئهو پشـــه وهیو نـــارد روســـتمییهیان ســـه ربازی بانگ موقابه له بـــۆ رۆژیک پـــاش چهندمابـــت لهبیـــرم کرایـــن، کـــه ئـــهوهیبوو لهگهڵ یشـــمان (نوزاد رهفعهت)دیکـــهی خوندکاری چهنـــدان له گـــه ڵھهتـــا بهغـــدا، زانکـــۆی کۆلجه کانـــیزۆروزهبهندهکانی تاقیکردنهوه لهدهمیھاوڕی دوو سهیرمکرد موقابهلهکهدا،دیکهیئهقهسهرهتاییهرۆشنبیرییهکانیئیبراھیم ) بهناوی بوو، تدا کۆمههشیھه ردووکیان کـــه کریم ) ) و (کامـــلموقابهلهکه . بوون کهرکووک خه کـــیبه نده بۆ بهم دهخایهند، رۆژکی چهندمن وهرزشییهکان، تاقیکردنهوه لهدوایپزیشـــکی پشـــکنینی له تاقیکردنه وهیپـــه ردهییهکـــک کـــه ســـه رنه که وتم،بوو . ئـــهوه بوو له گوچکهکانـــم کونبی تا گه ڕامهوه و به نائومدی لهوش. ناچار بـــووم حه وســـهه بزارو کهمســـهرنهکه وتووهم، ھهولدانه ئهو دوایخوندنهکهم سهر گه ڕامه وه بهتهواوی

دایه. ملم و کوردی به شی لهبهخونـــدن کرد دهســـتم له و ڕۆژانهی

به غـــداد، له به شـــی کـــوردی زانکـــۆیوهک چاالکوانکـــی له ســـهرهتاوهقوتابیانی کوردستان ڕیزهکانی یهکتیلهگهڵ دۆســـتایهتیم قوتابییهکان له ناوبوو، ھاوڕیانه قوتابییـــه کان زۆربهیپشـــتر ھاوڕیانـــهی ئـــهو به تایبـــه تله ڕـــگای چ دهناســـی، یه کترمـــانو لهبـــواری ھاوبیری چ و حیزبایهتـــیشـــاری ناو پشـــووتری ھاوخه باتـــیپهیوهندییانـــه لـــهو ھهندک . ھه ولـــربوون، بهتایبهت و تایبه تی خهست زۆر) محموود عزیـــز ھاوڕیان له گـــه ڵیهکک که عزیز مامۆستا به ناســـراوڕۆژه له کۆنهده رانهی ھاوڕیه له و بووکۆمهه لـــهدوای ژیانـــی ســـه خته کانیئارامی کاک لهشانی و ١٩٧٥ دا ســـایلهشاروشـــاخدا جوامرانـــه نه مـــردا،نهبـــهردی و قوربانیـــدان نموونـــه یو کادـــری چاونهترس بـــوو . له شـــارئهرکهکانی بهجگهیاندنی ھهسوڕاویکه لهشاخیش، بوو، ژرزهمینی خهباتییهکتی ســـهرکردایهتی ئهندامی ببووهرۆژی تاکـــو کوردســـتان، نیشـــتمانیســـیخوڕی دهزگای لهالیـــهن گیرانـــی١٩٧٨ لهناو ڕژمـــی بهعـــس لهســـایگیانفیداکار ڕۆهیه کی سلمانیدا، شاریزیندانی له ســـاه لهکۆتایی ئهو بوو وو یاســـین . دراوه ســـداره مو ســـل لهکهرکووکی بهیاسین ناسراو ) ئنوەرچاالکـــی ئه ندامکـــی ١٩٧٢ تاســـایھه ســـوڕاوکی گورجوگۆی و کۆمههبوو لهناو کوردستان یهکتی قوتابیانیزانکۆکاندا و بهغداد کوردی قوتابیانیدتهزنی کرووداو له ســـاهدا . لهوبه غـــدادو نـــوان ترومبلـــدا لهڕـــگای

ئهرســـه الن ( . لهدهســـتدا کوت گیانیئهندامکی ھه ولـــر و بایـــز ( خهکـــیلهریزهکانـــی و کۆمهـــه ســـه ره تاکانیجگری ئهکتیڤ بوو، ھهنووکه قوتابیانکوردســـتانه بهرلهمانـــی ســـه رۆکیکـــه یهکتییـــه) ی / س و ئه ندامـــی م.له ســـای خونـــدن ھه رســـکیان دووئهوانـــهوه لهپاڵ . بـــوون پـــش منهوهئامادهییم خوندنـــی قۆناغی ھاوڕیـــسهرباری که کۆیی، بدوع ســـباحئینگلیزی زمانـــی له بهشـــی ئهو ئه وه یتوخونـــی ئـــهوهی لهگهڵ بوو، بـــهمنهدهکـــهوت، رکخســـتن و سیاســـه تلهبهشـــی خوندنمـــان ســـای ســـلهیـــهک بهیهکه وه ناوخـــۆی قوتابیـــانئهوێ خۆی سباح ) بهسه ربرد ژوورئینگلیزی، زمانی خوندنی لهپاڵ زهمانڕهنگینـــی دهســـت ھونه رمه ندکـــیلهســـای بوو، نیگارکشـــان ھونـــه ریچووه ئه مریکا بـــۆ خوندن ١٩٨١ ه وهزمان پۆفیسۆری وته لهو و ئســـتاو رهنگ بهھهمان و ئینگلیزییه ئهدهبی وبهغداد، زانکۆی خوندنی ڕۆژانی بۆیھهرگیز ســـاه، ھهموو ئهو به درژایینهپچـــاوه ھاوڕیهتیمـــان په یوه نـــدیوریـــا ھاوڕیانـــی وهک . ) ھه روهھـــابه ( ناسراو تحوف شـــرکۆ و خدردسۆزی ھاوڕیهکی که شرکۆ دکتۆرتهمهنـــی خوندنـــم بـــوو، کۆمه ـــه ودکتـــۆرا بوانامـــهی دوای وه رگرتنـــیمـــژووی له ســـهر بولگاریا لـــه والتیله وتی کوردستان، دیموکراتی پارتیلهبیرم قه ت و بووه نیشتهج بهریتانیابهنده ١٩٨٨ دا کـــه ناچتهوه، لهســـایتورکیا والتـــی به ناچـــاری پهڕاگهندهی

و ھاتنم بهدهنگهوه ســـهرباری ببووم،خۆشـــم پـــی گوتم، ئهگهر به ته لهفۆنبکـــهوێ. پهکت لناگه ڕـــم بفرۆشـــم،نهخۆشی به زوودا لهته مهنکی داخهمسهری له ئاوارهیی و کرد دوایی کۆچیپش ) ئیســـماعیل بهھزاد و نایـــهوه )دوایی نهخۆشی کۆچی ساک به چهند) غریب محمـــد لهگـــهڵ کـــردووه )کۆچی دوایی کردووه ١٩٨٢ دا لهسایعرفـــان و عبدولـــرەزاق رزگار (کریم کامـــل و کهرکووکـــی مـــه ردان١٩٧٩ لهشاری ( لهســـای که رکووکیکوژراوه ناخۆش له رووداوکی مھابادلهو چهپکـــه گوک وه ک ) ھه موویـــانزانکۆدا، خوندنی تهمهنی ساهی چهندیهکتر بووین بهگیانـــی گیانی ھاوڕـــیعومـــهر کاکه یـــادی . ناکـــرێ لـــرهدابوو یهکک که ) بکهم لهبیر رهواندزیســـهرهتاییهکانی ئهقه ھاوڕیانهی له ومهرگی کتوپ به م کۆمهه، دیراســـیو لگرت بهری کۆلج دووهمی له ساھهروهھا ( . بوو جوانه مهرگ بهزووییرهفعهت نموونهی نـــهوزاد برا ده رانـــیئیســـماعیل و محمـــد شـــریف و یه کک کـــه ) خۆشـــناو کۆیـــی و ئازادله ســـای رۆه تکۆشـــهرانهی بوو له وھاوڕیانی و لهیال قاســـم ١٩٧٤ لهگهڵبهعس دیکتاتۆری رژمـــی تر لهالیهن) ســـبری ره شـــاد و درا ) له ســـدارهلهھهولر زانکۆیه مامۆستای ئستا کهکه دیکه، دهیانـــی و رهزا ) و عزەدیـــندهســـت لهبهر ناوهکانیانم دهرفهته له م

. نییهدوو بشی چل و

رۆژانی رابردووی بکهوێ، دهست مه سئولیهتکی نییه کورد رهنگ ئیترخۆمان بهخهکی خزمهتکردن بۆ نلهبیرنام

ناچنوە لبیرم شوانی ئو رۆژو الپڕەكان... خوندنوەی

لناو شۆڕشی دووبرەكی ھۆكاری پیدابوونیئیلوول:

لسرەتاشۆڕشیئیلووللسردوویكم ھـــی بـــوو، ھـــ درووســـتمكتبیسیاسی،كجماوەریبوون،و عشیرەتكان سرەك دووەم ھیلگڵ ك بـــوون، خاوەن موكـــكانب ك عـــوال)، (مال شـــۆڕش بـــوونلپرسراوی (مانتۆر) ناســـرابوو مالناوچی سفین عســـكری جبھیمركزیش بـــوو، ئندامـــی لیژنـــیكاوانی محمود لگڵ شـــھید بـــوو،شھید بوو، پیدا لنواندا ڕكابریانمحمودیشدەچوو بۆ الیمالمستفالدەكرد، بارزانیش و شكاتی بارزانیمال بم عوال، مال بدوای نـــاردیئوەی داواكی، بدەم نچوو عـــوالدرا، گرتنی ئمری بیســـت لھڤانمماوەت، ناوچـــی بۆ ڕایكرد ئویـــشنوان لـــ بـــوو گرژییـــك دروســـتئینجا سیاســـی مكتبـــی و بارزانـــییك پیتاپیتـــا پروپاگندەیان لدژیتا رگشـــمپ لنـــاو بودەكـــردەوەئینقالبی ك گیشتین ســـای(١٩٦٣)،عبدولكریم بسر بوو بعسییكانو بعسییكان نوان ل گفتوگۆ قاسم،پكرد، دەستی شۆڕش سركردایتیھر گفتوگۆیانی ئـــم بعس بـــمبوو و ســـركوتن بۆ خۆبھزكردنشیوعیانی ئو بسرشیوعییكان،پیوەندیـــان بـــوو، دەربازیـــان كـــســـ دوای كرد. كـــورد بشۆڕشـــیب دەســـتی بعس مانـــگ لگفتوگـــۆ

كـــرد، ھرشـــی ھرشـــكانی خـــۆیك بوو، رزان چمی بۆســـر یكملبوو، جاللی مام مقری عسكریناوچی بۆ كشایوە رگشمپ ھزیھرشـــی برگـــوو. و ســـرگووبوو، بـــارزان ناوچی بـــۆ دووەمیانسیاسی لگڵ مكتبی لو كاتدا كبم نببوونوە، لكجیا مالمستفالھرشكانی یارمتییكتریانندەداشـــخ گیرا، بارزان ك كاتك دوژمن.حكومتی لگـــڵ بـــارزان ئحمدی،رگشـــمپ دژی بعـــس رككـــوتین بپارزێ و ناوچی بارزان ك.یناوچ ئـــو تب رگشـــمزی پھكـــورد بوو. شۆڕشـــی ئـــوە حاـــیلگڵ بعســـییكانیش بـــم حاـــیھبوو، عارف ناكۆكیان عبدولسالمعبدولســـالم ئـــوەی یشـــتگ كـــلســـای(١٩٦٤)ئینقالبی عـــارفحـــرەس و بعســـییكان لســـر رۆژك پـــاش چنـــد قومـــی بـــكاتمال ســـردانی عبدولسالم وەفدیشـــڕ مبســـتی بۆ كرد مســـتفایانئـــو كـــردن، گفتوگـــۆ ڕاوەســـتان وسیاسی مكتبی بینی گرژی كاتشوەفدیان بـــوو، تـــۆخ زۆر و بارزانـــیبۆ دادەنیشتن بیكوە ببردەوامیزۆر دۆزینوەی رگاچارەیك، بمووییپشـــ لو ھبوو كس دەســـتیل مستفا مال ،كوەییشـــتنگو نشـــڕ بیانی عیراق گـــڵ حكومتـــیزۆر كیانب كرد، ئیمزا ڕاوەســـتانیبـــوون، ھیچی ســـادە بنـــدی الواز ورگایك بووەوە نبوو، كورد تدا بۆپیاوە لالین پارتی بربرەكانی بۆعرەب و كـــورد كۆنـــ پرســـتكانیچـــۆن بعســـییكان دەیـــان ویســـتھمان ب تكوپكیدا شـــیوعییكانیانپارتی ئاوھـــاش شـــوە دەیانویســـتكگۆڕەپان ل كوردستان دیموكراتیســـرۆك لـــ ھندـــك وەدەرنـــن، شـــۆڕش ڕیزی نـــاو عشـــیرەتكانیو دەكرد مســـتفایان مال پشـــتگیریناو شـــوعییكانی كـــوردە ھروەھـــابۆ ھبوو خراپیان دەوری شۆڕشیشمانگ چندین بوو ئوە دووبرەكـــی،دەركوت بوو بـــردەوام كگفتوگۆیكعبدولسالمنیازیبووپارتیلناوبھمانشوەسرۆكبارزانی برێ،ھرشـــیان ھۆزك و چند ســـرۆكسیاسی، ئوانیش سر مكتبی بردەبرگریاننكردوپاشكشیئیرانیان

مانوەیان ســـاك نزیكی پاش كرد،كردنوە، ئاگاداری ئران شـــای لوێكوردســـتانی بگڕنـــوە دەبـــ كـــئوانیش بوو ئوە ،یھ شڕ عراقو بدرخـــان كامـــران د. لرـــگایچنـــد و وانلـــی عیســـمت شـــریفدســـۆزەكی تر پیوەندیان ب بارزانیگڕانوە بۆ و كـــرد بۆ ئاشـــتبوونوەقبوی مســـتفاش مال كوردســـتان وگڕانـــوە. پشـــمرگكانیش كـــرد، سیاســـی ئندامانی مكتبی بارزانیئاغای مامند عباســـی الی ڕەوانیچاوەدریان ئـــوەی بۆ ئاكۆیی كـــردســـای١٩٦٦ علی ل ئوەبوو بـــكات،سركردایتی بۆ بانگكرد حمدییاننووســـی چارە مســـتفاو مال بۆ الیجمعـــات بۆیـــ بـــوو، نادیـــار ڕوویان و بجھشـــت دۆڕەقیـــانپیوەندیـــان ڕـــزان، كـــردە چمـــیشڕە ئینجا كرد خۆیانوە بھزەكانیڕژمی بووەوە، دووبارە كگریسنكشـــی ھردوو ھروەكو عراقیشھمان ب زراری و ھركی عشیرەتیپشتگیریھردووالینیدەكرد، شوەكرد دەســـتیان الین ھردوو بمشچند پاشـــی رژم، لگڵ ب گفتوگۆئزگكانی لـــ بیاننامیك رۆژـــكبیاننامی بناوی خوندرایوە رژمئم سای١٩٦٧ بپی حوزەیران ٢٩یلنوانحكومت ئاگربستكرا یانبدۆڕەقیان جماعت ك بارزانی، وتراكتۆریان بو شوە ھر بجھشتو كل خۆیـــان گواســـتنوەی ھنا بۆخلـــكان، بۆناوچـــی وپلكانیـــان

.دەشتی كۆی لوش بۆناوچیكورد چارەنوســـی بیاننامـــكان دوابـــدوای

گیشت؟ بچیدووبرەكــــی شــــڕی دوورودرــــژییكتر ڕووبــــڕووی جار كــــ چندیندەبوونوەئگربراوردیوردبینانیك دەردەكــــوێ بۆمــــان بكیــــن ئوالوانش چندجارەبــــوو، زیانكانــــیبرامبر كورد شۆڕشگری دووھزیئوەی دەكوژراو وەستابوو، ھروەھابوو خۆی كورد دەبوو زیان تووشی و،ڕەكمۆی شــــزی داینھ ھروەھــــابھزتر زۆر بــــوو كــــ ھــــزی بیانــــیرووی ل كوردییــــكان بــــوو ل ھــــزە….ھتد و سیاســــی و چك دارایــــی ویشتتا گ كشا شــــڕەكان درژەیانرژم و بارزانی ك ئازار، ١١ی بیانیكیانب خودی كوتن رك لسری

ھزكی لگڵ ئگر بوو، باش شتكی،بووای قینراســــت عراقی نیشتمانیلناو بھۆیكسانیكمترخم بممایوە ئنجــــام ب كیانشــــۆڕش بشڕی و ھنا ڕژم فرســــتی تاوەكولبر ھر ھگیرساندەوە، كورد دژیچوارســــاڵ ماوەی ك بوو، و ھۆیئــــ.یارەكب جبجنكردنــــی بۆ داندراســــاتدا ســــركردایتی لــــو ئــــان وبوون ھز بــــ مكتبی سیاســــی زۆرمســــلی بۆ پرۆشــــیان بم لبرمستفا پك مال لگڵ ویستیان كوردبھنن، رەكییدووب بم كۆتایی و بنكــــورد پیاوچاكانــــی زۆر لدســــۆزانء،وەیئاشتبوون لم كرد بشــــداریاندكتــــۆر خواخۆشــــبوو بتایبتــــیســــرەكی دەوری بدرخان كامــــرانكرا ھردووال وەككۆبوون كــــ گرا،كوردســــتان دیموكراتی پارتی ناویانمكتبی وەكنجامیكۆبوونئل بوو،سیاسی بۆنھشتنی ناكۆكییكان ناویشۆڕشگانی حزبی بۆ گۆڕی خۆیانھموو وتنكڕ ئم دوای كوردستان،بمش لكــــردن، كورد دەستخۆشــــیسیاســــی گڕانوە مكتبی ئندامانیو كوردســــتان دیموكراتی ناو پارتــــیسیاسی زۆریان بكاری دەستیان كردل بم ســــپردرا، پ لپرسراوتیانو عراق ڕژمــــی بــــم ئاســــتی نزم،ھرس بۆ ڕكوتنیان ئم ئران شایبوو، قــــورس بال زۆریــــان ندەكــــراودوو ئم ك بوەنبوو، بوایان چونكبیانی ســــاڵ چوار ھزە ئاشــــتببنوە،ھیــــچ ھنگاوكی برەو ئازار یازدەیڕژم كاتدا لھمان نبوو، تدا پشیناشایســــتی و جناب كاری چندینكوشتنی ھوی پیالنی وەكو ئنجامدا،لڕی بارزانــــی ئیدریــــس بارزانــــی وئوەی یشــــتگ كار تا نۆكرانییوە،بھیچ ھیچ و بوو تواو كسا چواركورد ســــر بۆ ڕژم نكرا، ھرشــــیكزەكوردییردووھھ دەستیپكرد،برەنگاربوونوەی بۆ بوون ھاوشانگفتوگۆ، وتنو شــــا ك بعس ڕژــــم،عرەبییــــكان تــــو لــــ ھندــــك پیماننامی بوەش بوون، ھاوكاریانئو دەقی مۆركرا، جزائیری شــــوومدەست ئران شای ك ئوەبوو، یمانپھبگرێ كوردان شۆڕشی یارمتی لچكداری ك عیراقیش، شوعییكانی وبكرن، چك ئوانیش بعس بــــوون،داواكانی ب رازی بوو حوسن سدام

دووەمــــی شــــاە لــــ كنــــداودا، ڕۆژیكــــ ئیــــران ھزەكانــــی كــــوتنكڕدەكرد ئمیان شۆڕشــــكی پاپشتیداوای لســــر خۆیان وتی گڕانوەبارزانی من ئاگادار بووم ئوەی شاە،ك دانا، دانی بوە ب شاە برامبر لبرژەوەندی لگڵ كورد برژەوەندیچك داوای بــــوەش ،رانئ خكــــیگلی رزگاریخوازی ل ھــــزی دانانیگشت پمانی گوت و كوردســــتان كردئــــاوارە خكی و رگشــــمــــزی پھئران لــــ ســــر پشــــكن لمانوەتــــانكوردســــتانی بن بۆ یــــان گڕانوەتانلدسۆزان كۆمك عراق، سبریجب بچۆی ھویانــــدا كوردســــتانسركشــــكان چیا نھن و لســــرو برگری توانــــای بمننــــوە ئگــــرل ســــر بۆ تنھا بــــڕیشــــیان نشب ھوكانمان رژم. بم شیواندنیو كرد وتكمــــان چۆڵ ئــــاكام بوونپندەدرا ڕگی كسك تاك تنانتسرەتای ئینجا بمنتوە. چكوە ببرنامدرژخاینكیبعسدەستیھنگاوی یكم وەكو پكــــرد، ئویشقووی ب گوندنشینان راگواستنوەیلگــــڵ ســــنووری ٣٠ی كیلۆمتــــریكوردنشینكان ناوچ تواوی ل ئرانو ڕووت وــــزەی خكی ڕەش وتكخكی بــــۆ ئــــۆردوگا زۆرەملیــــكان،ئــــو شكســــت گورەیی لئنجامیگییان داھات زۆرینی كورد بسرمكتبی بای چونك دەكرد بارزانی لئیــــش وكارەكانیان تواوی سیاســــیل ھــــر بارزانی خســــت بردەســــتیبیانی نوانیــــان دوابدوای ركوتنیئوەی یشتگ كار ھتاوەكو ١٩٧٠ وبمش بكرت، كشۆڕش ب بوە كل زیاد بارزانی لسر ككیی خگلھبوونی ھزكی چونك دا بوو، بوونھیچ نبوونی و ئامادە و ساز كوردیگوایــــی تــــواوی و دووبرەكــــیســــركردایتی بارزانی بۆ رگشمپھندــــكاری لــــ چاو پۆشــــی كــــردننتوەیی برژوەنــــدی لبر جــــنابشۆڕش مادی توانای كاتدا لھمان وزۆر رگشــــمپ و و ورەی جمــــاوەرھرەس ل ساك دوای بوون، بھزشۆڕشگر و گرم خون الوی چنداندەســــتیان خبــــات ھاتنوەگۆرەپانــــیوردە وردە سیاسی بچاالكی كردەوەچاالكیسربازیش وە دەستیانكردەوەو ڕكخراوەیی حزبی و بركخستنی

ھڤانی و پیوەندیكردنیان ب خكزۆریان كمتمانی ئیلول شۆڕشــــیگلكیان لبننھاتــــووی بــــ ھــــزیرۆژك لڕۆژەكانی ئوە بوو ھبــــوو.و سیاسی شۆڕشی ســــرھدانوەیھات نردراوكیان كادیران جموجۆیپوە بكموە پیوەندیان ئوەی من بۆخزانكی گوزەرانــــی منیش باســــیك لالین راگیاند پم بۆ كرد خۆممبـــت لدەســـت خۆمـــوە ھرچیـــمدخۆش زۆر ئویـــش ناكم. درخـــیكرد پیوەندی منوە بھۆی وە بـــووجوامریان دەوری ك كسیتر بزۆرھموویان ك مســـلكان ل ھبووخباتی زمـــوون بوون لـــخـــاوەن ئشۆڕشـــی وەیشـــ بم نتوەكیانم برھـــب ھاتـــ نـــوێ گلكمـــاننیشـــتیمانی یكتـــی رابرایتـــیكـــ ھاوپیمانكانـــی، و كوردســـتانبكار مۆدرنیان شـــڕی ئزموونـــیھـــزە برەنگاربوونـــوەی ھنـــا بـــۆك ملھوڕەكـــی بعس، شـــڕانگزەتینوو ڕۆلكانی گلكمان بخونـــیسرســـختی دوژمنـــی بـــوو، بۆیـــشـــوەیك بھموو ی.ن.ك بـــووندەگـــڕان ڕیشكشـــكردنی لـــدادەنا پیالنیان و تكنیك گورەتریـــنبم .و شۆڕشـــبۆ كۆنترۆلكردنی ئسۆزی و پاپشـــتی جماوەری ھزیو تۆپ بۆیـــ لگدابـــوو، گلكـــیلســـر نبـــوو تیـــارە كاریگریـــانك ،وەكگیرسانھ گشـــكردنیان.شۆڕشگرە ل ھندك دەستی لسرچند و ئزمـــوون خـــاوەن بتوانـــاوچوار یشـــتوو لـــگكـــی تـــازە پالوگشـــتییكی ركخـــراوە چـــوەی كۆم سۆسیالیست و شۆڕشگران وحافز ســـرۆك پاپشـــتی بـــوون بـــدەرەوەی لنـــاوەوە و ئســـد بـــوو،تشـــنی بوكراوەیان ئازاكان ڕۆو شـــۆڕش دامزرانوەی ســـند بـــۆریزەكانـــی بـــۆ ھاتنـــوەی دســـۆزانھردوو نیشتیمانپروەری، ھرچندەزۆریان ھوی شـــاە بعس و رژمیركوتنی لسر بوون بردەوام بۆ دازۆر چندان رۆی و، بمش جزائیركوشت، گرت و بتوانای گلكمانیانبنكی لـــ بم شۆڕشـــك زۆررچكی بۆی بـــوو، گورەتر ئـــوانبھز ل و بـــردەوام خۆی وەرگرت

فراوانبووندا بوو. بوون وس بشی سی و

دەبوونوە یكتر ڕووبڕووی جار چندین ك دووبرەكی دوورودرژی مستفا: شڕی حسن علیچندجارەبوو زیانكانی ك دەردەكوێ بۆمان ئوا بكین وردبینانی براوردی ئگر

مستفا حسن علی

ییادەوەر

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٤/٨

ی سان

ني(١

٣٨ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١٠

زیرۆ

ون

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

21

ر، كولرانی ھرمانبی فیان ب -ئستا بووە ب بازاری نیشتیمان گرنگی بوو، لنی ھكـــی دەگمندیتمو تایبنو چقی شـــار بوو ھر ل بیانییوە تـــا ئوارە بـــ پی ســـعات و كاتكان ھاموشـــۆی فرمانبـــرو مامۆســـتایان بۆ ئـــو یانی گۆڕانـــكاری تدەكوت، بـــۆ نموونـــ كاتـــی بیانییـــان زۆربی فرمانبـــرە خاننشـــین بازاڕییـــكان ھاموشـــۆیان دەكـــرد جگ لـــ ڕۆژانی ھینی ك گشتی بوو، ئواران مامۆستاو ـــی وەرزی ســـاڵ لپران برمانبـــف

ژوورو ھۆكان یان ل ژر ســـابات و درەختكان بتاكو ب كۆ دادەنیشـــتن، كان لی گفتوگـــۆكان و باســـزۆربـــخوداشـــی ئدەب و سیاست و باری ئابووری و كۆمیتی دەسووڕایوە، میخـــۆرو دادەھـــات شـــویش كـــمشرەبخۆش و دەنگخۆش و خمخۆرو عاشـــقان و نووســـران و ھونرمندو سیاســـییكان دەمانـــوە، كـــ لـــ پاڵ ئوانشوە جارجار پیاوی سرخۆش و شـــڕفرۆش و ســـر بگچـــڵ و گۆبندی تدەكوت، بردەوامیش ئو یانی ل ژر چاودری وردی سیخوڕو خفیكانی ڕژم بـــوو، دامودەزگاكانی وە دەكـــردەوە كوســـا بیریـــان لـــئو تكـــدان بـــۆ بدۆزنـــوە رگایـــك نھشـــتنی ئو یانی، ك دوا جاریش ١٩٧٥ وەی لوە دوای ئوتر وا كھشۆڕشی ئیلوول نسكۆی ھناو پاشان شۆڕشـــی نوێ ســـری ھدا، رژمی بعس دەســـتی چووە دیوارەكانی ئم یانیو ب بردو درەخت و یادگارەوە تكی داو ئاسواری نھشت ھروەھا ھر لـــ ھفتاكانیش لـــ برامبر ئو یانی باخی خاننشـــینیانی ھولر بۆ ماوەیـــك بـــووە یانی مامۆســـتایان، ك ئویـــش بایخمندی خۆی ھبوو، ببووە مكۆی نووســـرو رۆشنبیرانی ھولر، بتایبتی ل شواندا ك لودا

كـــۆ دەبوونوەو ئاڵ و گۆڕكردنی بیرو بۆچوونكانییان ھگرو وەرگ دەكرد ھروەكو ل ســـرەتادا ئاماژەم پكرد، ك ئو یانیـــ وات یانی فرمانبران ژوانگیك بوو زۆر كارەكانی حزبایتی و رۆشـــنبیری و ئدەبـــی و ھونـــری نھنـــی و ئاشـــكرای تیا ئنجـــام دەدرا جگ لوەی نزیك بوو ل چایخانكانی چكۆ كبـــۆ و محاجـــی مســـتیل و عل ھاموشۆی ھاوبشـــی ڕۆژان پردی پیوەنـــدی و لیكتـــر ئالقـــا بـــوون بۆ بدیداری یكتر شادبوونی كسكان و

موعیدەكانییان.* گرمتریـــن ملمالنـــ و دژكاری و ســـوور ھگڕانـــی و بیكداچوونـــی سیاســـیان و تووڕەیـــی و قین ل دوای مانگی تمووزی ١٩٧٢ دەســـتی پكرد، كات رژمی بعس پیەو و پۆگرامی ناوخـــۆی پۆژەی "برەی نیشـــتیمانی پشـــكوتنخوازی" بوكردەوە و چند كورســـییكی بۆ شـــوعییكان ترخان كردبوو ھروەھا چند كورســـییكیش بۆ پارتی دیموكراتی كوردســـتان، كاتبرا شوعییكان ئو پۆژەییان پسند كرد چوون ناو ئو برەی "جبھ" پارتی قبوولـــی نكردو لگڵ رژم دابان و كشـــیك دروســـت بوو، لو كاتیش تنیا ل كوردستان دوو حزبی سرەكی ھبوون، ئویش "پارتی و شیوعی" جا

بو پیی حزبی شـــیوعی ل شۆڕشی ئیلوول ھاوخبات و تكۆشـــان بوون لگڵ پارتیـــدا، بۆیـــ بجیابوونوەی حزبی شـــیوعی و چوونیان بۆ نو ئو برەی ئم لالیـــك، لالیكی ترەوە یكتـــی ســـۆڤیت ئوســـا بـــ ھموو شـــوەیك پاپشـــتی رژمی بعســـی دەكرد ل رووی سیاسی و معنوی و نودەوتی و ســـربازی و تكنلۆژی و راگیانـــدن. ھتد، بـــ تایبتی ل پرە پدانـــی الینـــی ســـربازی چ بپدانی چـــك و تفاقی مۆدرنـــم و ھتكنر ربازی لـــنانـــی كادیرانـــی ســـو راھرگای شارەزایانی عسكری ھروەھا یارمتیدانـــی لـــ رووی ھواگـــری و زانیاری و نخشكشان و ركخستنی دامودەزگاكانییـــان، ك ب برژەوەندی بعـــس دەكوتـــوە و دژ بـــ كـــوردو

شۆڕشكی.ھروەك "كۆنفۆشوس" دەت.

،ئاســـان تووڕەیـــی و كـــردن "قیـــن خۆشویستن سخت، ھموو شتكیش ھـــر وایـــ ئنجامدانـــی كاری چـــاك زەحمت و كارە خراپكان ب ئاســـانی ئنجـــام دەدرـــن" جا رژـــم توانی لو ســـادا ئو قین و تووڕەیی دروســـت بكات و ل نوانی كادیران و ھوادارانی حزبـــی شـــیوعی و پارتـــی دیموكراتی كوردستان برپا بت، نك ھر لكیان

دابنـــی، بكـــو ملمالنـــ و ركابری و بگـــژ یكداچوونیان پـــرە پ بدات جـــا لو یانی فرمانبـــران ل ھولر برچاو بـــوو رۆژان لســـر مزەكان چنـــدو چـــوون و بگژ یكـــدا چوون دروســـت دەبـــوو دواتـــر پڕییـــوە بۆ ســـر الپـــڕەی رۆژنامـــكان و میدیا نگـــو جكانـــی تـــر، ئـــیاندنو راگ یـــملمالن و راگیانـــدن گرمـــی تونـــدو تیژە ھتـــا لـــ ھبژاردنكانی دروســـت جماوەری ركخراوەكانـــی بـــوو جا ئـــو بـــارە نالبـــارە درژەی كشـــا تاكو ئاداری/١٩٧٤، ك جاركی تر شۆڕشـــی ئیلوول گپی سندەوە، شۆڕشـــی جماوەری كوردانی ملیۆنی و رژـــم دەســـتی پكـــردەوە، ئوكات ل "بھـــرە "جبـــحزبـــی شـــیوعی ل رنزممۆد ۆكـــوە، فـــم مایپاڵ رژپشـــكوتووەكانی یكتـــی ســـۆڤیت "ســـۆخۆی- تۆپۆلیڤ- باجر" ھروەھا فڕەنســـی" ٢٣ی "مكـــی فۆكـــی ك لكران دەكرد، یكوردســـتانیان وپشـــكوتووەكانی ۆكف ھرشكانی سۆڤت ل ١٩٧٤ ك جرگب بوو بۆ سر كرای دزێ، كق زراو لزانكۆی دام ل م زانكۆكان كرجر قوتابیانی سسقدزدا كۆببۆوە، وات ئو قوتابیانی وە ھاتبوونزانكۆكانی كوردســـتان لدەرو دژ ب رژم بشـــداریان كردبوو

كـــی زۆرەوە بداخب ،و شۆڕشـــلـــدەیان و سدان خوندكارو ھاووتیانی ســـبیل كوتن ژر بـــرد و پردووی خانوو و دامودەزگاو زانكۆی دامزراوو شون گشتییكان با بگڕینوە سر قسكانمان لسر "برە"و سای ١٩٧٢ پیوەندییـــ تكچووەكانی نوان پارتی و حزبی شـــیوعی لالیـــك و پارتی و بعس لالیكی ترەوە، ك ركوتنامی

١١/ی ئادار ل نوانیاندا ھبوو...ھر لو سا ١٩٧٢ لالین راگیاندن تی لتایب وە، بـــو ئۆرگانـــی پارتییـــرۆژنامی "التاخی" وتـــاری زۆر توندو رەخنـــ ئامـــز دژ بـــ كارو پالنكانی شـــوڤنییكانی رنامـــب و بعـــس بودەكرایـــوە ب زنجیـــرە، ھروەھا لالین رۆژنامی "الپورە" و "الجمھوریه" وەم دەدرایوە، ببووە مایی ریزگرتن لسر رۆژنامی "التأخی" یان "برایتی" كـــ بـــ ئاســـانی دەســـت ندەكوتن، كو لرانی كـــورد بنك خوبگـــرە نناوەڕاســـت و باشـــووری عراقیشـــدا پرۆشـــوە، بـــ زۆر عرەبـــكان ان، چونكدەبی دانندەوە و لەیانخوخۆیان نیاندەتوانی یك "وش"ش دژی بعـــس دەرببـــن، بۆی ئـــم رەخنو بیـــرو بۆچوونانی پارتی ل رۆژنامی وان كك بوو بۆ ئرەینجالتأخی" پ"

ھناسیكی تیا بدەن.

موحسین ئاوارە

رۆژان بوو ٤٦

بگنامی مژوویی ...

گربستی ھاوسرگیری

نووسینی: شرزاد ھه ینیکـــه لـــه به غـــدا خوندنـــم ته واوکـــردو دامه زرام، ھشـــتا بۆنی پشـــمه رگایه تی شۆڕشـــی ئه یلوولم لده ھات، کـــه بوومه مووچه خۆر زۆرتر خه مـــی خوندنه وه و کتـــب و کوردایه تیـــم بوو، که نســـکۆو بئومیدییه کان شارو گوندو کورده واری ته نیبـــوو، کـــه به عـــس و خۆفـــرۆش و ترسنۆکه کان سبه رو کانی و ئاوه دانیان گـــوو کردبـــوو، من لـــه و رۆژانـــه له ناو ژوورکـــی پ له کۆنه فایل و نه خشـــه ی لوولـــدراوو ترســـی گه چـــراوو دۆبـــی و پچکه شـــه ل مـــزی ده رگاشـــکاوو کورسی الرو دیواری ب ونه ی سه رۆک

کۆمـــاری عراقـــی ئـــه و کات ئه حمـــه د حه سه ن ئه لبه کر ده وامم کرد، ژوورک له بنه بانی به ڕوه به رایه تی شاره وانییه کان، که بـــه رده وام ئـــاوه دان بوو، ژووره کـــه بۆنی چاوو به زمی گه رم و ته ژی ھه واڵ و بابه ت و ســـه ربرده ی ئازایانه و به زمی

پکه نین بوو. له ھۆبه ی مه رسه م و رووپوو ئه رشف، پیاوکـــی خـــی گرانـــی روومـــه ت گوڵ و چاوکـــراوه و ده ســـت پشـــکۆ ئاگـــرو پشـــت ئاســـن و ناوقه د کاریته و ســـمل گیابه نـــدو رووخـــۆش و قـــات قاوه یی و ســـه ر ماشـــوبرنج و لـــو شـــه کرله مه و کوردپـــه روه رو تورکمانیـــزان و کـــوڕه کرمانـــج و دگـــه وره و ھه ناســـه خاون

و چاپووکـــی ســـه عاتچی و چاوتـــرو ســـه ربه رزو ڕابـــردوو پـــاک و ماندووی رۆژانـــی حزبایه تـــی و ژووره ته ڕه کانی

زیندانم به ناوی (فازیل پیرداود) ناسی.ئه و پیاوه (مام گیو)ی ده ناسی، ده یزانی (عه ونی یوسف) یه که م پارزه ری پیاوه ئازاکانـــی زیندانـــه کان بووه ، ئه و پیـــاوه ده یزانی له کام ماڵ کۆبوونـــه وه ی پارتی زۆر کراوه ، ئه و پیاوه ده یزانی پیره قه تی ھه ولر النه ی شـــرانی کوردایه تی بووه ، ئـــه و پیـــاوه ده یزانی تیشـــکی گۆڤـــاری ھه تـــاوو ڕووناکـــی و گه وـــژو ھه ولر پرشـــنگدارو ره وشـــن بووه ، ئه و پیـــاوه باســـی ئه وه ی ده کرد له کام دووکانی ناو

قه یسه ری ئابوونه ی حزبی کۆکراوه ته وه ، ئه و ده یزانی (عه ونی یوسف) پارزه ری ھه مـــوو گیراوه کانی حـــزب و بنه ماه ی بارزانییـــه کان بـــوو، ئـــه و ده یزانـــی کام چایخانه دیمانه ی حزبی زۆر تدا کراوه ، ئه و ھه موو کۆنه کادیره کانی ئه و شاره ی ده ناسی، ئه و پیاوه ده یزانی (شه مسه دین موفتـــی و زەیـــد ئه حمـــه د عوســـمان و ســـه ید مه جیدو ئه حمـــه د حمه ده میـــن و عه ریف عوسمان و مه الماتۆڕو جه وھه ر غه مگین و سالح شـــره و مه ئمون ده باغ و ...) له و شـــاره چه ند به کوردایه تی و پشمه رگایه تی ماندووبوون، ئه و ده یزانی شاخی سه فین چه ند به تفه نگ و به رگری قایـــم و کۆنه ده ره . ئه و به رده وام له دیار ســـۆبه به دووکه ه که ی ژووره که مـــان و چکه چکه ی پانکـــه خواره که ی ســـه رمان ھه ولـــری نـــاو گه رمـــی مه ســـه له ی ده گایه وه ، پش ھاتنی کارمه ندان، پاش ڕۆیشتنی موراجعه کان، ئواره ی نه ورۆزو

به رده وام و ھه موو ده مک خه می شارو پشـــمه رگه و ھه ولری ھه بوو، به رده وام ڕقـــی له خۆفرۆش و جـــاش و بگانه کان بـــوو. ئـــه و پیاوکـــی پشـــکه وتنخوازی ســـیکۆالربوو، که ســـکی مۆدـــرن بوو، بوای به خه باتی میلله ته که ی به ھزبوو، ده یزانـــی ئـــه و ڕۆژانـــه ش نســـکۆ بـــت، ڕۆژـــک دێ خه بات و کوڕه بوـــره کان ھه ده ســـتنه وه ، بـــه گرتـــن و شـــکان و دووبه ره کی و ھه ڕه شه ی دوژمن خه بات

ساردنابته وه ، پیاوکی به وره و ئازابوو.ئـــه و که پده که نـــی به رائه ت و خاونـــی لده باری، ئه و ده ڕۆیشت سه نگ و ڕزی

جده ھشت. فازیـــل پیرداود ھه موو جارێ ده یوت من ســـه ربرده ی تۆماری ســـه رده مکی ئه و شـــاره م نووســـیوه ته وه ، ئه و ده یوت له و شاره دا ئمه ده ســـته یه ک بووین له سه ر کوردایه تی و حزبایه تـــی ده گیراین، ئمه ده ناسراین که وا پارتین، ئمه ده ناسراین

که کۆبوونه وه ده که ین، بـــه م به داخه وه من ده ستنووسه که ی ئه وم نه بینی، به م پاش چه ند ســـاڵ ھه ســـتم کـــرد، کـــه وا رۆژنامه ی به درخان له سه ر تاقه کۆنه کان، له ناو کتبخانه بزربووه کان ئه و یاداشتانه قه ه مـــه کان ڕـــزی ھه ده گرتـــه وه و بیره وه رییـــه کان و تکۆشـــینه کان و ده گرـــت، پـــاش تپه ڕبوونی ســـانکی زۆر بیره وه رییه کانـــی ئه وم له رۆژنامه ی به درخـــان دۆزییـــه وه و بـــه په رۆشـــه وه خوندمه وه و ڕزی زۆرم بۆ بنه ماه که ی ئـــه و ھه یه ، کـــه وا خه می ئـــه و ده فتـــه ره

کۆنه یان بووه و پاراستوویانه .نووسینه وه ی بیره وه ری و بوکردنه وه ی که ســـه کان، ھه مـــوو یاداشـــته کانی دۆزینه وه ی الپه ڕه کانی ھه موویان ده بته کتبی خه بات، ده بته کۆبوونه وه ی حزب، ده بته بیره وه ری تاڵ و شـــیرین، ده بیه زیندان و سه یران، ده بته نسکۆو وانه ی

دون بۆ ئیمۆ.

به یادی ھه ولرییه کی گه وره "فازیل پیرداود"

ركوتـــی لـــ ھاوســـرگیری گربســـتی بـــاس تۆفیق و ســـامیـــوان عن١٩٥٤/٥/٢٥ لعوســـمان ب مارەیی ٥٠دینار و بیســـت میسقال

ی ـــ پاشـــكی، لوكاتدا قـــازی ھولر زیونـــس ئمجد زەھاوی بـــووە، پوولكی پنجا فلسی لدراوە، ك ونی شا فیسی دووەمی

لسرە.عباس تۆفیق كســـایتییكی ناوداری شـــاری ھولرە، ك ب مال عباس ناسراوە، ھروەھا

نـــاوی نھنی مال حســـن بـــووە لدایكبووی ســـای ١٩٢٧ و ھشـــتا لژیانـــدا مـــاوە، ھیوای

تمن درژی بۆ دەخوازین.

عیســــا باســــی * و لــــوەی ئــــرئــــبل ،پژمانمــــان بــــۆ بكــــ

یادەوەرییكانی خۆی باسی تۆ دەكا؟- ئوكاتی ك ھیچمان نبوو، شۆڕشی ئیلوول دەستی پكرد، نام سركوت،

بم...* عیسا پژمان ل نووسینوەی یادەوەرییكانی

راستگۆی؟ یوانل ،یقینمووی راســــتھ ،ب -

ئیجتیھادات ھبــــ، بم زۆربی شــــتكانی راســــت، ئوەی ك ناوی منی ،مووی راســــتو باســــی دەكا ھدایــــت مر داواكاری ئســــی كوردی لزگــــئ دەستمان ب بوو، كھیچمان ن منای، ئھشۆڕشی ئیلوول كرد، شۆڕشی ئیلوول تــــا راددەیك لــــ كوردســــتان بوبۆوە، حكومتــــی ئرانیــــش برژەوەندی خۆی وە كتوە كردببیری ل یوانل ،رەكگ

ئو شۆڕش ب گوتین و سركوتووە، نوەكــــو بگات نــــاو كوردســــتانی ئران، عیســــا ھات بۆ ئــــوەی پرە نســــنت، عیســــا پژمان كوردی ناوچی مھاباد و ئو ناوچان بوو، ئستاش ل ژیان ماوە، گرنگ چووینــــ ناوچی پشــــدەر، لوێ چاومان ب ھموو سرۆك عشیرەتكان كوت، چووین چوارقوڕنو رانیو شخ موە ئڕاینوێ گن بۆســــكین، لحوسھمــــوو میللتمان لگــــڵ ئوەنین چیان ل بكین، ئوكاتیــــش یاخیبوون ھبوو لناوچی خلكان لســــر مســــلی چاكسازی كشتوكای و شتی وا، لوەشدا ،مەوایی ئرمانر فژ وتنموویان كھدوای ئــــوە ك عیســــا پژمــــان پیوەندی بئموە كرد، عباس ئاغاش ل پشــــدەر

بوو.* ئــــی تۆ یادەوەرییكانی شــــكیب عقراویت

خوندۆتوە؟- ب سوودی لوەردەگیرێ بۆ زانیاری ،كانی راســــتویــــش شــــتژوویــــی، ئمبــــم زۆر شــــتی ننووســــیوە، ئــــوەی خۆی مبستی بووە نووسیویتی، یانی كابرایــــك كــــ شــــت دەنووســــ ھموو .ببیری نل وە رەنگتك نانووسشت

* ئــــی تۆ كــــی ھمــــوو یادەوەرییكانی خۆت

دەنووسییوە؟- تاك تاك نووســــراوم ھی، ل داھاتوو دەینووســــم، ھمــــوو رووداوەكان بــــاس

دەكم. بۆ شۆڕشیش پیوەندیان بئموە كرد لرــــگای ما جافــــكان فتاح ئاغا بابی ئكرەم ئاغا، ئینجا ئوان پیوەندی ركخســــتنیان ھبــــوو، ئــــران دەخوازن ن، بتی بكــــركردایســــ یوەنــــدی بپمنیان گوت دەب بچیت مای فتاح ئاغا، منیش چووم و چاومان ب عیســــا پژمان كــــوت لســــای ١٩٦١ دوای شۆڕشــــی ران ئامادەیوەی كرد ئیلوول، باسی ئئ

.تانو بابتیتان بداو لیارم* عیسا پژمان پیاوكی چۆن بوو؟

- گنــــج بــــوو، ب كوردی قســــمان كرد، ئو جلی ئفندیانی لبر بوو، پاشكۆی سربازی بوو، پاشكۆی رۆشنبیری بوو، ھموو شتك بخۆی بوو، ساواك بوو، بم ئم نمانزانی ساواك، چونك ئو نونری ئران بوو، ل دووەم دانیشــــتن گوتــــی دەب وەفدك بنرن بۆ ئران، من و كاك ســــاح یوســــفی و عبدولحوسن فیلی رككوتین، عبدولحوسن ئندامی لیژنی مركزی بوو، منی ناردە سلمانی تا ھواڵ بدەم مكتبی سیاسی، ئوكات مال مستفا ل بادینان بوو، جگای دیار نبــــوو، گوتم پیوەندی وابووە ك ئوان گرەكیان شخســــك بنرینــــ ئران بۆ دانووستان و چی پویست، ئگرنا بزانن

چی دەكن، عبدولحوسن فیلیمان نارد كیان دانا لبی سیاســــی و خاكتبۆ مناوچــــی ماوەت و لو ناوچی لســــر سنوور چاوەڕوانیان دەكات، وەكو بزانم ئوانیش عومــــر دەبابیان نارد، عومر دەبابــــ چووبــــووە ئــــوێ، دوای ئــــوە پیوەندی ھبوو لنوان مكتبی سیاسی و ئران، پیوەندییك لگڵ مال مستفا مبی سیاســــی و ئكتڵ مگبــــوو لنبــــوو، دوای ئوە ئــــو پیوەندیی ھبوو لنوان مكتبی سیاسی و قیادەو ئوان، ئینقالدی ئــــو پیوەندیی كرا لگڵ مال مڵ ئگرەتادا لســــ م لفا، بمســــت مئ كرا گوتم دەب ی كو شــــتبوو، لئیستیغاللی ئوە بكین، ن راگیاندنمان

.یمان ھرۆژنام ن ،یھ* یانی دوای شۆڕشی ئیلوول ئران یكم وت

بووە ھاوكاری كوردی كردووە؟- بــــ، بم لبــــر برژەوەندی خۆی

ئو كارەی كردووە.* ئی ئمریكاو بریتانیا؟

یــــوانل و ماوەیــــــــر، دوای ئــــخن -بووبــــ، چونك من ئاگام لــــ دوای ئوە نیی، لوانی ســــركردایتی بزان، من

نازانم.بشی چوارەم

یدول فیلی

یدول فیلی : عیسا پژمان ل نووسینوەی كانی راستگۆییادەوەریی

یدوـــ فیلـــی یكك لو كســـانی كـــ بدەگمن لـــ راگیاندنكان بۆی ،شان نییكخۆدەرخستن و خۆ ھ زی لی خۆی حقســـ وێ، بدەردەك

لكاتی گفتوگۆ و دیدارە زۆر تایبتكماندا ھر دەیگوت: من "٥٥" ســـا خباتی ســـتبو مردانانیشـــم كردووە، بۆ ئسباتی گیان لكو زۆرجاریش خنی و بنھل دیداركی دوور و درژدا دواندمان و ل چند بشـــكی تروتســـل، ك دابش دەب بســـر ژیانی تایبتی خۆی و لقی "٥" پارتی ل بغداو دامزراندنی دەزگای پاراستن و ناسین و ژیانی لگڵ مال مستفاو ئیدریس بارزانی و مسعود بارزانی و مام جالل و بشیر مشیر و حبیب محمد كریم تا دەگات فدان و ھدراندنی بنماكیان بۆ ناو گلی علی بگ، ھموو ئوان ل گفتوگۆ كراوەك بخوننوە، جگ ل باسكردنی كتبخانی مكنزی ل بغدا، ك ب كتبخانیكی نودەوتی و زانســـتی ناســـرا بوو، ك ب قولی فیلی ئم وەكركی گورەی شیوعییكان بوو ل عراق، ســـرەتا پرســـیمان یدو فیلی كی، ل وەمدا گوتی: ناوی تواوم عبـــد كریم مورادە، لدایكبـــووی ١٩٣٤ی بغدام، یدوـــ كریم "یدو فیلی" ناوی خوازراوە و ئو ناوە منی زۆر پاراســـتووە، ل زۆر ل فرمانگكانی حكومت و كۆمپانیاكان فرمانبر بووم، ل ســـانی ١٩٥٠ تا ١٩٥٣ ل كارگی رســـتن و چنینی ئھلی كارمكرد، ژمریار بووم، رەشید عارف كۆیی مرۆڤكی نیشتمانپروەر بوو، كورد بوو، یارمتی پارتی دەدا ل ھموو الینك، كۆمپانیای ھبوو، ھرچی خكی كورد ،تنی تایبوە الیوەربگرێ، ئ الی خۆی و سوودیان ل ی دەدا بیباتوبوو ھھبمنی گوت ئرە كۆمپیانیایو ئھلییو كارگی كلوپلی دروستكردنی خانووبرەی

عراقیی، دواتر بووە كارگی كۆماری، ل سردەمی عبدولكریم قاسم.

ئا: حمید بدرخان

انار

جی

ادی

ب

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨نی

ساني

(١٣٨

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧١

٠زی

رۆو

ن

زایینی٢٠١٠/٤/٨

ژمارە(١٣٨)نيسانیكوردی

٢٧١٠ینورۆزی

22

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨نی

ساني

(١٣٨

ە(ار

ژمدی

ورك

٢ی٧١

٠زی

رۆو

ن

زایینی٢٠١٠/٤/٨

ژمارە(١٣٨)نيسانیكوردی

٢٧١٠ینورۆزی

جیرالد دووھرخۆشناو ئبوبكر د. و:

لشۆڕشیئازەربایجان بشدارییكوردەكان -١جگیربوونی لســـرەتای ئـــران باكـــووریناوچكانی ل ســـۆڤیتی لشكری ســـووریدەستتی ،١٩٤١ ســـای ل ئران باكووریبســـر بكردەوە ئران ناوەندیی دەوتیئازەربایجانوە رۆژئـــاوای كوردەكانی ھـــۆزە

نما.نزیك كوردنشــــینی گوندی ل ھنــــدێ،میاندواو،ورم،راغشارەكانیوەكمك ماكۆ، و خوی "ســــلماس"، شاپووركنارەكانی رۆژئاواو ســــر وتبوونكحوكمی ،ورم دەریاچــــی خواروویفرماندەكانی ئۆردووی لشكریسوورئو بم دەكرا، جبج راددەیكی تالــــ برزاییكانی دەوروبرو ھۆزانیرــــگا لــــ دوورتــــر چنــــد كیلۆمتــــردەریاچ ســــرەكییكانی دەوروبــــریرابردوویان ژیانــــی دەژیان، شــــوزایلشــــكری ھاتنی پش تا ك ژیانــــدەوە،سدەی دوو ل ســــۆڤیتی، داگیركری"دەوتی" ئرتشی رابردوودا لالین

ناوەندی ریشكش كرابوو.ســــرەتای ســــای ســــ بدرژایــــی لشــــكری "ئوەنــــدە" داگیركردنــــیبمبســــتی ســــوور، ســــۆڤیتییكانھۆزەكانی لگــــڵ پیوەندی سیاســــینیوەناچیــــان كاركــــی چنــــد كــــورد ١٩٤٥ ســــای دووەمی نیوەی كرد. تــــال بــــۆ دوور خســــتنوەی كــــوردەكانچو برنامیكی ناوەنــــدی دەوتــــیئو یوانل نگرتبــــر، گونجاویــــانكردەوە ب ك ،رچاوگیراببل واقیعلــــ كۆتــــی كوردەكانــــی ئازەربایجــــان

تاران دەرچووبوون. حوكمیھاوكاتی نزیكی ١٩٤٥ وات ل پایــــزیلپرســــراوانی دەســــپكی ھنگاونانــــیبۆ تورز ل سۆڤیتی كونســــوخانیدیموكراتی فرقی بنــــاو ركخســــتنیسرپرشــــتی بــــ ئازەربایجــــان، كــــجعفری بناوی ئرانــــی كۆچبركیجنــــڕاڵ دەكــــرد، پیشــــوەری كاریكارمنــــدە ــــك لــــكئاتاكیشــــیۆف، یچنــــد باكــــۆ سیاســــیی نردراوەكانــــیدەســــتپكرد، مھاباد ســــفركی بــــۆو عراقی كۆمــــك كــــوردی ئرانــــی،دروســــتكردنی ل بیریان ك ســــووری،ســــربخۆ گــــورەی كوردســــتانكیربری كۆببوونوە. لــــوێ دەكردەوەموكداركی قازیمحمد یكۆم ئمبناوبانگی بنمایكی ب سر كوردیئایینیــــان نفــــووزی وێ بــــوو، كــــئــــســــنوورەكانی نزیكــــی تــــا لباكــــوور

دەڕۆیشت. سۆڤیتوەك كاركردن بۆ گرووپ ئم ھاندانــــیبمبســــتی ســــرەتایی شــــانیكی ك ی كورد، میللی" پكھنانی "راپڕینی"حكومتی میللی"ی دەبووایــــ ھاوكاتیھاوكارە و پیشوەری ك ئازەربایجان،شــــۆڤیتییكانی خریكی دامزاراندنیســــفرە ســــرەكی بــــوون، ئامانجــــیبــــۆ ئاتاكیشــــۆف زۆرەكانــــی جنــــراڵ

بوو. مھابادنــــو سیاســــی بھــــۆی پرشــــوبویخراپی گومانی و ھۆزایتی سیســــتمیل كــــورد ھۆزەكانــــی گلــــ ســــرۆكپشــــتیوانی لــــ ســــۆڤیت مبســــتی كوردی، برنامی دەوتكی نتوەییببراورد ناوچیدا لم رووســــكانئازەربایجان، دیكی ناوچكانی لگڵئیداری سیســــتمكی كــــ ب ھرحــــاڵبڕوە و بزەحمت لسرخۆ ھبوو،گرفت تنیا ئازەربایجــــان، ل دەچــــوو.ئرانی لپرسراوانی البرانی لســــركاركوردنیشــــین ناوچی لــــ بوو، بــــمدابمزرێ حكومتكی نــــوێ دەبوایــــناوچانش ئو بســــر و دەســــتتیھیچ جۆرە بوو، چند ســــاك ك رابگابســــرەوە نمابــــوو. دەســــتتكیاندیموكراتی فرقی دامزرانی ھاوكاتــــیدیموكراتــــی فرقیكــــی پیشــــوەری،كۆمكی بــــم دامزرا، كوردیــــشــــكۆم دەســــتی وتــــوەری كپیشــــلو كۆچبرە ھندكیان كــــ ربرك،زۆریان ماوەیكی كــــ بوون رانییانئبردبوو، بســــر ســــۆڤیت لــــ یكتیئاشناییبیروباوەڕیكۆمۆنیستیبوون،كۆماری خكی دیكیان ھندكی یــــانودیو ل و بوون سۆڤیتی ئازەربایجانیدیموكراتی فرقی ھاتبوون، سنوورەوەلناو ربرەكانی دەبوایــــ كوردســــتانتییسایك و گورەكان ھۆزە سرۆككــــورد ئایینییكانــــی تدەســــت بــــجیھانبینیسیاسی نتنیا ك ھبژاردبابكو ندەكرد، قبووڵ كۆمۆنیســــتییانقازی ل جگ نبوو. روونیــــش لالیانل موكدارە بوو، ك ربریان محمددەوروبــــری مھابــــادو گورەكانــــیكسایتی شخی بابا حاجی پكھاتبوو،عومرخان مھاباد، ناوچی سرەكیشكاك دەســــتی ب ھۆزی ســــرۆكیرۆژئــــاوای موكــــداری گرنگتریــــن و بھزیی لســــردەمی ك ئازەربایجانكۆمــــ چتو خۆیــــدا، سرپرشــــتیكردبوو، كوردی ترسناكی پیاوكوژكیكۆنپرســــتی كســــایتی ــــكۆم

راكشانی بۆ سربار، ئو. ھاوشوەیمبستكانی ل كوردەكان پشــــتیوانیو ئــــازادی لگفتــــی ت، جگــــســــۆڤیبســــرۆكایتی برایتی. و یكســــانیشــــتكی جیھانیــــی یكتــــی ســــۆڤیت،دەســــتكارب بــــوو، دیكش پویســــتك تگیشتن ســــۆڤیتی سیاسییكانیتفاق و چك بردەوامی ناردنی ل جگرككوتن بۆ كی دیكــــگایر و پــــارە،

.ڵ كوردان، نییگلركخستنیحكومتی ناوخۆیكوردەكانك ســــرەتاییدا بوو، قۆناغی ل ھشتاك ،نجامم ئئ یشتنكان گتییسۆڤیئوە ھاتووە ل تورز "حكومتی كاتیلباتی پیشوەری ئازەربایجان"ی میللیتاران، دابمزرنن. ر بس حكومتی

تشــــرینی شۆڕشــــی شــــوەی روودانی١٩٤٥ی یكمــــی كانوونــــی یكــــم/ بناو رژمی رووخانی و ئازەربایجــــانبــــدوای لــــوە بــــری "دیموكراتــــی"، سربخۆ. راپۆڕتكی تدەب ســــاكی،لم چاالكــــی كــــوردەكان تنیــــا رۆــــیپكدادانكانی ب پیوەندی یاخیبووندا،كۆم كارەدا ك لم ،یھ وە "ورم"ئندامانی لشــــكری ،كانی فرقفیداییل كورد عسكرییكانی كی و سوورسوپای ئران پادگانی سر ھمت بۆ

كرد. یكتریان ھاوكارییپرۆسی لچاو ئم ســــرەكی بایخیزۆرتــــر كــــوردەكان سیاســــی بــــاری كۆمــــاری دروســــتكردنی لــــوە دابــــوولكرد. و پلــــی ئاســــان كوردســــتانیكاتــــ كــــورد ھۆزەكانــــی ســــرۆك ناوەندی دەوتی یادگانكانــــی دیتیانلشكری نكردو وایان برەنگارییكیدەست پشتیوانیل ئاشكرا سووریشبئیدارییكانی دامودەزگا بسرداگرتنییاخیبووانــــی فرقی دەوــــت لالیــــنل جگــــ تگیشــــتن دیموكــــرات دەكا،خۆكــــوژی رووبڕووبوونوەیكــــیتنیا سۆڤیتی، ترسناكی كۆمی لگڵوەیوە، ئتندەم بۆیان ك كگایــــرسۆڤیتییكان راپڕینی ئو پاڵ بچندەستچنی حكومتكی دامزراندنی بۆمحمد، قــــازی كــــورد بــــ ربریــــی

بوو. دروستیان كردمھاباد كۆماری -٢

واتــــ ١٩٤٦ شــــوباتی لســــرەتایجگیــــر تــــواو دوای ماوەیكــــی كــــمدیموكراتی فرقی ركخســــتنی بوونیلشكری كردنی پچك ب ئازەربایجانمحمدیــــش پكھنانی قازی ســــوور،ك مھاباد كــــوردی، میللی كۆماركــــیئــــو راگیانــــد. بــــوو، پایتختكــــی ب ندەســــتچ تحكوم ئم ناوچانیناوچیخۆی دەزانین،گشت ناوچكانیدەگرت دەریاچی ورمــــی رۆژئــــاوایباكووری ماكۆ ل و خۆ. لوانــــ، خۆیھاوســــنووری یكتــــی و كــــدەریاچدەوروبــــری ســــۆڤیت و ناوچكانــــیناوچكانــــی خــــواروو- تــــا مھابــــاد رۆژئاوا- برەو ســــقزو سردەشــــت-وەك- میاندواو. رۆژھت ل راســــتیدامیاندواو" و خۆی "ماكۆ، شارە، وسئكورد میللــــی كۆماری ئــــو ناوچانــــیمیللی كۆماری لگڵ دەكردن، ئیدیعایپكدادانیكردووە. تووشی ئازەربایجاندەســــتتی كوردان ناوبراو حكومتیشــــاپوور خۆی، ماكۆ، كانی ناوچــــ لناناس میانداواو و ورم "ســــلماس"،لناوچیكی "كۆمارەك"ی بكردەوە و

كردووە. قتیس مھاباد بچووكیدەســــت ئوەی لباتی قازی محمــــدخواســــتكانی دوای تــــوبك جــــببۆ پ باش بوو سیاستك وای كورد،

ب پلیناوچكان یشتنی پلدەستراگتوانای ھموو میاندا لم و بگرتبرتازەیی نوێ و زموونم ئئ بۆ خۆیواتــــ گــــڕ، ــــژووی كــــورد خســــتمحكومتكی ئامادەكردنی و ركخستنو جبجكردن كابینیكی ك كوردی،لشكركی یاسادانرو ئنجوومنكی

.بھ ركخراویمحمد، قازی خزمكانــــی ل ھندكخوندەوارەكانــــی یكــــك لــــ كــــوردەل كوردە ژمارەیك و ناوچی مھابادئران، تری ناوچكانی دوورخراوەكانیكابینی ئندامانی ســــووری و عــــراقھموو ھبت، دەھنن. پك "كۆماری"محمد قازی ســــایی لژر ككابینئم ســــر كۆمــــاری خۆی ب ك ،دایــــئنجومنی زانیوە. ندەستچ تحكومبخۆی ك ،یــــكھاتپ یاســــادانانی ئملالین كورد، میللی ئنجومنی :دەتییسایك ك لكخ، یش بابا حاجیكوردســــتانی ئاینییــــ بناوبانگكانــــیدەكــــرێ. سرپرشــــتی ناوەڕاســــت محمد بیارمتی قــــازی لبرئوەیخۆی دواتریش و سۆڤیتی راوژكارانیگرت دەســــتتكانی ب تنیــــا ھموووەك میللیی ننجوومئ ئم دەســــت،تحكوم وابوو. وابستیی ئم دیكۆر

ھۆزە ب پشتیوانی سرۆك ندەســــتچدەرەوەی ل ئازەربایجــــان كوردەكانیشــــكاك- بتایبت ناوچــــی مھابــــاد-دەبوكــــری، زەرزا، بگــــزادە، ھركــــی،میــــالن- و منگــــوڕ، مامــــش، جاللــــیناوچــــی نفووزی، ئوەی بووە ھــــۆیدەستتی" "ناوچی لگڵ ببراوردلــــگ حكومتــــی فرقــــی دیموكــــرات

.ب برتسكتریكك كورد میللی لشكری پكھنانیك بوو، ئزموون راكشترین سرنج لكرد. پشخری دەســــت قازی محمدنموونی دوو ركخســــتن و دیســــپلینكــــوردەكان ك ئــــو تایبتمندییانن،جندرمــــی ئزموونــــی پــــی نامــــۆن.دامزراندنی بۆ ساك چند پش ئرانھزی ك لشب وەك ژمارەیك كوردلباركدا ئمی دەســــماند ركخراو،و كاری فرمان جبجكردنی وان لئدیسپلیندا م لب باشن، تایبتیدا زۆربرگی نیاندەتوانی و نبوون شارەزا

پادگان بگرن. ژیانی نوپكھاتوو ھزی ك زانی محمد قازیدیسپلین شارنشینكان باشتر لگڵ لكوردی نك ،دەگونج و ركخســــتندازۆرتر لشــــكرەكی ھــــۆزەكان، بۆیــــگوندنشــــینانی شــــاری"و لــــ "كوردانیئاشووریپك ھاتبوولگڵ تكیكیورەی پدانی بۆ ھۆزەكان كوردی كمیكرســــتی شــــڕو چك و ئازایتــــی.و شــــتی تر برگ و و جل پل كــــل و

كرد. دابینیان سۆڤیتییكانرادیۆی رادیۆ- دەزگایكی دامزراندنیرۆژنامیكی بوكردنوەی و مھاباد-نوكردنوانــــ بــــوون، كوردیــــش لــــوناو ھاتن رووســــكان كــــ بیارمتــــیكنای ئــــم لتك ژیانی كــــوردەوە.دوای ســــوور پوپاگندەی، لشــــكری ١٩٤٥ ل ئایــــاری ل ئران كشــــانوەیحكومتی دای بھزیشی وستگیكیك ئازەربایجــــان، فرقــــی دیموكراتــــیب كیشــــیرنامب ئوارەیك ھموو

بودەكردەوە. كوردیئازەربایجان ل كوردەكان ھوستی گۆڕانی -٣

سۆڤیت یكتی و١٩٤٦ ربرانی تا نیســــانی ل شــــوباتئــــوە بوو ھوكیــــان كــــورد ھمــــووكارا، حكومتكی نبك حكومتكیان

ناوچكانی لسر بردە بنو بۆ ئوانبحكومتكیانلگڵحكومتی سرك ئگرەی، لو دنیابوون تورزیانبرژەوەندیی بۆ سۆڤیتییكان یوانلیاخیبووانی دژی لــــ خۆیــــان بیانــــوێھیچ بھنــــن، ئازەربایجانــــی بكاریــــانل بم ھكیانبواركیوایاننبوو،لشكری بۆوە روون كات نیسان مانگیبب :ــــدەھ جــــب ســــوور ئــــرانكوردستانكی دامزراندنی گفتی ئوەیدابین كردنی یان بخۆ ســــر گورەیبــــۆ و ئۆتۆماتیكیــــان- چكــــی قــــورس،كردبــــ جــــبج كــــورد لشــــكری دەربیــــن لــــ ربرانــــی "كۆمــــاری"شل داخوازییكانییــــان و خســــتنڕوویئازەربایجــــان رۆژئــــاوای ناوچكانــــیزۆرتریــــان جورئــــت و ئازایتییكــــیبتوانن بوون ب ئومد ئوان دا، نیشانســــوور ل پــــش ڕۆیشــــتنی لشــــكریبۆ رووســــكان ناوچكــــ، پشــــتیوانیناوچكان موكایتی یكالكردنــــوەیدابین كوردســــتان ب قازانجی كۆماریكوردەكان نیســــان سرەتای ل بكن.لــــم ناتوانــــن زانیــــان ئــــوەی دوای ببستن، سۆڤیت ب پشت مسلیدائامزیــــان ڕەشــــھ ھوســــتكیدەربی تورز حكومتــــی لبرامبر

كۆكرددنــــوەو وتنــــك بكــــردەوە و ج ناكۆكییكان. بۆ ناوچ ھز ناردنیشڕی كلسم ئوەی پش ھبتجگــــری ھاشــــمۆفی لــــ بكوتــــوە،قازی ،ورم ل ســــۆڤیتی كونسوویكســــایتییكی چنــــد و محمــــد بۆ ك فرمانیــــدا، كوردی بانــــگ كردوپیشوەری، جنرال دانوســــتان لگڵجنــــرال كراســــنیك و ئاتاكیشــــیۆفتورز. بچن سۆڤیتی سركونسویسفرە بھۆی ك گوترا كوردەكان ببــــۆ پیشــــوەری چاوەڕوانكراوەكــــیلگــــڵ دانوســــان تــــاران بمبســــتیئایندەی ل بــــارەی ناوەندی حكومتــــیلنــــوان رككوتنــــك ئازەربایجــــان،دیموكرات، فرقی حكومتــــی و ئوانوەشیان پربار، ئســــ .ویستزۆر پنونرانــــی و پیشــــوەری گوتــــرا، كــــفرقی "نردراوانی تری ئازەربایجــــانلالیــــن ربرانی دەبوای دیموكــــرات"پ متمانیان كوردستانیشوە كۆماریگفتوگۆ. ونبك ئوان لباتی و بدرێ

چنــــد دوای نیســــان ٢٣ی لــــپیشــــوەری، لگــــڵ كۆبوونوەیــــكقازی محمدو كراسنیك، ئاتاكیشیۆف،كورد، ربرانی لــــ تر چند كســــكیمیللی حكومتی نوان ل پیماننامیككورد كۆمــــاری میللی و ئازەربایجــــانیكسانی ھاوكاری و ناســــین مۆركرا.كوردو دەستچنكانی تحكوم نوانتئكیدی پیماننامیدا لم ئازەربایجانجۆرە خســــتنڕووی ب ل كرایــــوەونرمییكلبارەی شوەیكچاودرییناكۆكییكانی جــــ ناوچل ھاوبــــشلــــ خۆیــــان رۆژئــــاوای ئازەربایجــــان،ناكۆكییكانــــی باســــكردنی بئاشــــكرا

بدوورگرت.كـــوردەكان لگـــڵ ٤- ســـرەتای پوەنـــدی

ئمریكا كونسوی لپرسراوانیئازەربایجان كوردو دانوســــانی تا پشجۆرە نیســــان، ھر مانگی ز لورت لیان قازی محمد پیوەندییك لگڵلپرســــراوانی بۆ كورد تری ربرانــــیبوو. نكــــرد، ئمریكا كونســــوخانیركخســــتنی بــــۆ ھرجــــۆرە ھواــــكب ئاشــــكرا محمد لگڵ قازی دیداردوابدوای وەمی دەدرایــــوە. "ن" بك نیسان، پیماننامی٢٣ی مۆركردنی

بوو. داواكاری ســــۆڤیت ب گوشــــاریجگری كونسوی ك "جیرالد" دووھرقازی چاوپكوتنی بــــۆ بوو، "تورــــز"ل ماوەی محمــــد بزوویی قبوڵ كرا.زیاتر ل ك دۆســــتانیی، ئــــو دیدارەكوردەكان خایاند، ربری ســــعاتكیلمانــــی خــــوارەوە، بــــ تئكیدكــــردنگلی "بزووتنوەی ل باســــی بدرژی

كرد: كورد"خۆی ئگرچی كورد نوی حكومتی أ-ناودەبا، بــــم بكردەوە ب كۆمــــاریئۆتۆنۆمی ل داخوازی شــــتكی زۆرتــــرئۆتۆنۆمی .نیی ئراندا ل چوارچــــوەیكلتووری لگڵ ناسینی زمانی كوردی،دەرچــــوون لو ل" كــــورد مافــــی گلیلالین رابــــردوودا ی لگیرییگۆشــــسپابوو"، بسریاندا ئرانوە دەوتیئیــــدارەی وانــــل ئیــــداری ئۆتۆنۆمــــی ئاسایشــــی پروەردەو باج، كاروبــــاریدەبوای ك بــــوون ماددان ئو گشــــتی،

گیرابان. چاو لبر ئۆتۆنۆمییدا لمب پوەندی ھاباد نــــم ب- حكومتــــیو سووریاوە توركیا كوردەكانی عراق،دامزراندنی بــــ پوەندیش ن ھبــــوو،ھبوو. سربخۆ گورەی كوردستانیئو محمد لگڵ ئم قســــانی قازیسرەتای ل راگیندراوەی تسیاســــدامزرانیحزبیدیموكراتیكوردستاندائمش بــــوو، ناكۆك كاری پدەكــــرد،كارەكانی دوا كــــ دەربــــی ئوەبــــووبۆ ئومدــــك ھرجــــۆرە ت لــــســــۆڤی،یلســــم مئ بــــۆ پشــــتیوانی ئوان

خستبوونوە. دووری

بایخدانی ل پشــــوازی پ- كوردەكانكاروبارەكانییــــان دەكن. مریكا بــــئكــــوردەكان بــــۆ نموونــــی دخــــوازیبوو، ئمریكایی دیموكراســــی جــــۆریراوژی و ھاوكاری بــــوان بئ بمئم نبگ ناتوانــــن ئمریكا حكومتــــی

.ئامانجدواییاندا لــــم ك رایگیاند ت- قــــازیخۆیان ناكۆكییكانی گشــــت كوردەكاندا پشــــوەری حكومتــــی لگــــڵ ئوە ھاوكات بم كردووە، چارەسربو ك ئوان قسكانی ھدەھنجرا لناوچل دەبوایــــ رۆــــی كمایتییــــیدابگن، ئازەربایجان كوردنشینكانی

نبوون. رازیپشــــنیازی محمد قــــازی لــــ دواییدالپرسراوكی ھر دەدا مۆت ك كرد،" بــــ خــــۆش ئمریــــكا "ئگــــر پیــــانو بچاوی بكن ســــردانی كوردستانلســــرەتای ك ببینن، كناوچ خۆیانچ مھابادەوە حكومتــــی دامزراندنی

ھاتووە. وەدی پشكوتنكئوەی كرد رۆژنامنووسانی داوای ئوناو نوەو بنبكر ئــــاگادار ئمریكاییل دەیبینــــن شــــتانی كــــوردان و ئــــودوا بكن. چاپی ئمریكادا رۆژنامكانیبوو: قسكانی، مایی سرنجدان خایدەوتی ئگر كرد ئوەی ئیدیعای ئوئران كوردەكانی ب بایخدانی ئمریكابم پ بــــدا، لوانی كوردەكان درژەگۆشگیری نكن ب ھســــت وەیشقینراست دیموكراسی برەو چوون و

بزانن. ئاسانتر بكاركیلگڵ محمــــد قــــازی دوای دیــــداریتورز، ئمریــــكا، جگری كونســــویكوردەكان نونرانی نــــوان پیوەندیكونســــوخانی ئندامانی لــــ تورزوبۆ گایر بــــوو، ئــــو ئمریــــكا زیاتــــرل وردتر ك ئاوە بوو، خانكونســــورۆژئــــاواو ئمــــۆی گۆڕانكارییكانــــی ٢٣ ل بوانن. ئازەربایجان خــــواروویپیشــــوەری كات نیســــان، تــــا كۆتاییحكومتــــی نــــردراوی وەفــــدی و دەوتی بۆ دانوسان لگڵ ئازەربایجانســــرۆككانی تاران، چوون ناوەنــــدیخۆیــــان پوەنــــدی كــــورد گرژبوونــــیخانكونســــو كانییــــان بو دیموكراتھۆی بــــووە گۆڕانی" "ئــــو راگیانــــد.

ئوەیقازی محمدگوشار بخاتسرگومانی ل رگاگرتن بۆ ك پیشوەریدیموكراتكان لوەی كوردەكان خراپیچنــــد ئیمتیازــــك بــــ زیانــــی ئــــوانناوەندی"وەربگــــرن، "دەوتــــی لــــوەفــــدی لــــ دوو نونــــری كوردیــــش

بكا. قبوڵ ئازەربایجانداســــرەتای تــــا لــــ كۆتایــــی نیســــانوەدوو نــــوان ئم تممــــووز، ھرچندەگرژتــــر دەبوو، ندەســــتچ تــــحكومدیموكراتكان كــــوردو نوان م لــــبل نــــدا. پكدادانكــــی ئاشــــكرا روویھۆزەكانی تممــــووز حوزران- مانگیو خوی ســــلماس كورد ل شــــارەكانیبڕوەبردنی وــــای نزیكتربوونوەو،ناوچان ئــــو كاروبــــاری گوندەكانــــیخۆی ھزەكانــــی حكومتــــی مھابــــادفرقی و پادگانــــی نــــارد بــــۆ میانــــدواولسرەوەی ك ناچاركرد، دیموكراتیانلت شــــارە ئو ئــــو دوو رووبــــارەیبشــــی ورمی ل دەكــــن، تنپــــڕن.بگ زیۆ ،ورم دەریاچی رۆژئاواینونریحكومتیمھابادخوندكارانیحكومتی دژی ل یاخیبوون بۆ شاریئم ئگرچــــی دیموكراتــــكان ھانــــدا.بــــم نكشــــا، نائارامییــــ درــــژەیورم گوشــــاری كــــوردەكان بۆســــرل گرژیی ئم دواییدا، ل تا بوو بردەواملالین شار بگرتنی سادا ئو پایزی

ئوپڕی. یشتگ كوردەكانوە،ھزەكانی بوونی ب ،ورم بدوا لــــوەژر وتك كــــورد، ھزەكانی تورــــزو

ال. ھردوو دەستیبدەســــت ل پیشــــوەری بــــ تواناییبــــۆ ئیمتیازــــك خســــتنی ھــــر جــــۆرەدوای ناوەندی، دەوتی لــــ كوردەكانمانگی ل دواتر ی، كییماننامپ ئــــوموزەفر فیرۆز ئوو نوان ران لحوزو كرا ئازەربایجــــان ئایندەی لبــــارەیئازەربایجان حكومتی خۆالدانی پاشان٢٣ی پیماننامــــی لــــ جبجكردنــــیكــــوردەكان، خــــۆی و نیســــانی نــــوانپیوەندییان ماددانــــی ئو بتایبتــــیھبوو دەســــتتوە ب دابشــــكردنیئازەربایجان رۆژئــــاوای ل شــــارەكانیدیموكراتكان- و كــــوردەكان لــــ نوانبوونــــی زیاتــــر ســــرەكی بگــــی

بوو. نوانییان دوژمنایتیھســــتی حوزــــران ناوەڕاســــتی لــــب دیموكراتكان دژی لــــ دوژمنایتیخۆتگیاندنی تنیا ك شوەیكوروژا،تیلیسۆڤیگریكونسوھاشمۆفجئلیك "علی و یارمتیدەرەكی ورمرگای ل خونڕشتنگرت. ئكبرۆف"تھاوكات كی سۆڤییاندنگم خۆتئبۆ ســــر كوردەكان ل ھمتی رگایشارەكانیژر دەستتیدیموكراتكانكاریگریش بوو ھۆكاركی بم گرت،سۆڤیت نفووزی ھوەشاندنوەی بۆلناو ھۆزەكانی كورد. ھاشمۆفو علیسرپرشــــتی دەزانرا ك" ئكبــــرۆفد" و. كا. "ئــــن. تۆڕــــك بكرگیــــراویئوەی ھڕەشی دەكا"ب یناوچ لوئارامكردنوەی بۆ" ســــوور لشــــكریســــۆڤیت" ســــنوورییكانی ناوچــــچنــــدان ئازەربایجــــان، دەگڕتــــوەكوردیــــان ھۆزەكانــــی جــــار ســــرۆكتممووز ١٧ی ١٦و ئاگاداركردەوە.لــــواردی كارمندی كونســــوی ئنگوسجیرالد و تاران ل ئمریكا بایۆزخانیجگری كونســــوخانی ر، كــــدووھزانینی ئاستی مبستی ب تورز بوو،كــــورد "كۆمــــاری" نفــــووزو كۆنترۆــــیئم سفرە كرد. سردانی مھابادیانمیســــر محمد قازی دوای یارمتیگفتی تورز ك لــــردەمســــ بوو، ك

دابوو.تا ئامادەكرد ھزكــــی قــــازی محمــــدبكــــن رنونــــی گرووپــــی ئمریكایــــیشــــتكیان و لگیــــان دابــــن، نــــوەكئــــاگاداری ھروەھــــا رووبــــدا. لــــكــــردەوە، مھابــــادی كاربدەســــتانیدەبــــ میوانــــكان بخرھاتنــــی كــــناڕەسمی میواندارییكی لچوارچوەیل بكرێ، ئوەی گومانی و ناب دابــــمریكایئ ك ئــــم ســــردان ناســــینی

كوردەوە. میللی بزووتنوەی لالینئفســــرانی ل كۆمك لــــ میانــــدواوپشوازییان كوردستان میللی لشكریجگری دووھری واردو ل كونســــوڵشــــارەوانی كردو كونســــوی تورــــزحكومتی ئندامكی چنــــد و مھابــــادمھاباد دەوروبری ل كوردســــتانیشئۆتۆمبلــــی و پشــــوازییان ھاتنــــپایتختــــی تــــا ئمریكاییكانییــــان

برد. كوردستان١٦ی تممــــووز رۆژی دوای نیــــوەڕۆیحكومتــــی لپرســــراوی ژمارەیــــك كۆمڵ ھۆزەكان ب و سرۆك مھابادئمریكایانكردو لپرسراوانی سردانیمۆتییــــان ئمریكایــــش لپرســــراوانیبارودۆخی وەرگرت ئــــازادن لبــــارەیوەمی بكن. پرسیار كناوچ سیاسینبوو، راشكاو ،پرســــیاران لم گكئــــو ســــر دەخســــتكی وای نشــــتكونســــوخانی پشــــتر، زانیارییانــــیبدەســــتی ئاســــایی رگای ــــز بورتئــــورۆژە، ئوارەی بم خســــتبوون.پــــروەردەی ئیــــدارەی بڕوبــــریكونســــوڵ رنونی كۆمــــاری كــــوەكدەست دووھر كونسوی جگری واردو راشكاوان ئامادەبوو كرابوو، نیشانراستگۆیان وەمیتواویپرسیارەكان

بداتوە.یكم بشی

ئازەربایجان دیموكراتی فرقی و كوردەكانت

دیكۆمن

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٤/٨

ی سان

ني(١

٣٨ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١٠

زیرۆ

ون

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

23

Hefitenameyekî Hunerîy Rojnamewanîy Giştîy Azade.Jimare (0)î le22/10/2000 da DerçuweBEDIRXAN

Sînemxan Bedirxan Newrozaxwe li BircaBelek pîroz dikeSînemxan Celadet Ali Bedirxan roja jidayikbûnaxwe (72 saliyaxwe) û Newrozaxwedê li CizîraBotanpîroz bike

înemxan Celadet Ali Bedirxan ragihand kuewdê

newrozaxwe û rojajidayikbûnaxwe li seraxabav û kalan li CizîraBotanpîroz bike. Bedirxan got: Demaezbiçûkbûm 67- salîbûm, li gel bavêxweezdiçûmdibistanê(li Şamê). Bavê min li rê da

her rojbehsa CizîraBotan û Kurdistanê bi giştîdikir û digot: helbetemê rojekêvegerin welatêxwe. Piştîewqassalên derbasbûyî min bawernedikirkuew rojdêbê. Lêdemaku min yekemcarala Kurdistanê bi çavênxwe li Kurdistanaazad de dît, êdîezgihiştimwê baweriyêkuewxewna me nêzîkdibe...

Her wiha Sînemxan Celadet Ali Bedirxan berdewamiya axaftinaxwe de got: 12.02.2010 leşkerên Tirkji BircaBelek derketin, piştîewqassalêndûr û dirêjezêjinêzvebiçim BircaBelek bibînim. XwezîBavê min(Celadet Ali Bedirxan) dayika min (RewşenBedirxan),birayê min (CemşîdBedirxan) û hevjînê min Selah

Sadallahjîvê rojêbidîtan. Birastî eve xewneke her Bedirxaniyanbukurojekîvegerinserwelatêxwe û BircaBelek bibînin.Xewna min a jihemûyanmezintirjî ewe kurojekîemKurdistanamezin bi awayekeazadbibînin û Newrozaxwe, cejnanetewiyaxwe bi awayekeazad pîroz bikin.

Di derbarêbiryara

Neteweyên Yekgirtîya Cîhanîkirina cejna Newrozê de Bedirxan got: Bi mixabinîbiryara NeteweyênYekgirtîya cîhanî kirina cejna Newrozê (roja 23.02.2010) li navnavêwelat û neteweyênku cejna Newrozê pîrozdikin de navê Kurd û Kurdistanêtûneye. Her wiha di wêbiryarê de newroz wekî cejna Farisan

hatiye bi navkirin. Li vîderbarî de divêem Kurd hişyar bin û jiboxwedîderketinanewrozacejnanetewiya Kurd li hemûdeverên cîhanê çalakiyênmedenî li darbixin.

Hêjayîgotinêye ku roja 21.03.2010 roja jidayikbûna Sînemxan Celadet Ali Bedirxane û îsaldê 72 saliyaxwejî li CizîraBotanpîroz bike.

S

BircaBelek paş 167 sal hate azad kirin

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٨ی

سان ني

(١٣٨

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

٠ زی

رۆو

ن

ژمارە (١٣٨) نيسانی ٢٠١٠/٤/٨ زایینینورۆزی ٢٧١٠ی كوردی

24راوژكاری زمانوانیی: د.وریا عومر ئمین

راوژكاری رووناكبیریی: د. ئازاد حم شریفراوژكاری كــلتــووری: د. ئیسماعیل محمد قرەداغی

راوژكاری مژوو: د. محمد عبدو كاكسوورراوژكاری ھونری: محمد زادە

راوژكاری یاسایی: پارزەر حوسامددین یاسین سرداری

ناونيشان:شـــقامی ھولـــر، كوردســـتان،

ئاراس، باخانی سرداری

نۆرماڵ: ٠٦٧٩ ٢٥١ ٦٦ ٩٦٤ +مۆبایل: ٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٩٦٤ +

بدرخان یكم ھفتنامی ئھلی ئازادە، دوای راپڕین ژمارە سفری ل ٢٠٠٠/١٠/٢٢ ل سلمانی دەرچووەو ھموو ٨ و ٢٢ی مانگك دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان ل باشووری كوردستان دەریدەكات

خاوەن ئیمتیازو بڕوەبری برپرس:حمید ئبوبكر بدرخان (٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٠)

بڕوەبری نووسین:عبدولەحمان معروف (٠٧٥٠٤٦٣٨٥٤١)

ستافی كارا: كازم عومر دەباغ، ھمن جمیل، ھوراز محمد، محمد فتاح، مسعودی مال ھمزە.

نخشساز:ئاسۆ حسن ئحمد (٠٧٥٠٤٤٧١٨٢١)

بشی كۆمپیوتر:ئیـوب یوسـف ئبوبكـر سرپرشتیاری سایت: فرھاد باپیر - ئمانیا

www.bedrxan.netwww.bedrxan.com

bedrxan@yahoo.com

د. ئازاد حم شریف

من تا ئستا زۆر وتانی دونیا گڕاوم. گشـــتم بـــۆ گلك وتـــی جۆربجۆر كـــردووە و لگـــڵ چندیـــن نتوەی جیاجیـــا تكڵ بوویم: توركیـــا، ئران، بحرەین، یۆنانستان، ئیتایا، فرەنسا، نمســـا، ئمانیا، سویســـرا، دانیمارك، وەی لـــم ئـــنـــدا و ھتـــد. بـــھۆھیندســـتان بینم و ھســـتم پ ی كرد زۆر جیا بوو ل ھموو ئو جگایانی

پشتر بینیبووم. فیلم ز لوە زۆرم حیـــمندا ر لھـــرۆمانسی ھیندیكان بووە. سدان فیلمی ھیندیم بینیوون. ئوەی لو فیلمانم بینی بوو بریتی بوو ل ونیكی گوەنگی ە لپ ی كرەیمیروسس تو وئگوڵ، پە ل ڕەنگ، پە ل خۆشویستی، و پە ل جوانی بسنوور. ھر بو نیاز ك لزم دەكرد رۆژوە حشو ئامانجرۆژان رـــم بكوت ئو وت چ وەكو گشـــتیارك، یاخود وەكو بشـــدارك ل كۆنفرانســـكی نودەوتی. وا رك كـــوت لـــ ٢٠١٠/٢/٢٥ كۆنفرانســـكی نودەوتـــی بۆ ئدەبی فـــرە نتوەیی شـــاری (شـــاندیگار) كـــ جیھـــان لـــجوانتریـــن و دەومندتریـــن شـــاری

ھیندستان بسترا. پارچـــ و كـــریھ ۆكـــف لنـــاو كاغزكیان پداین ك ھندك زانیاری تدا بوو دەربارەی ھیندستان و ب پیتی درشـــتیش لســـرەوەی ئـــو كاغزە نووسرابوو: "ھیندستانی سرسوڕھن!" ھـــر دوای دابزیـــن لـــ فرۆكخانی (ئندرا گاندی نودەوتی) لشـــاری دەلھـــی، تووشـــی سرســـوڕمان ھاتم لبـــر گورەیـــی و ركوپكـــی ئـــو گـــوت ئیســـماعیلم د. بـــ و نشـــوبڕاستی ئرە سرسوڕھن. بم ئو سرسوڕھنییی من دوای دەرچوون لـــ فۆكخانـــ دەیھا قات پتـــر بوو. چونك ھر دوای دەرچوون ل دەرگای

فۆكخان شتی وامان بینی ك بخیای ھیچ كسكدا ندەھات. ب چیمان بینی: شـــقامكی كۆن، ژینگیكـــی یگجار دووكـــوی پیس، خككـــی ھژار و چكن، قلڕەشی زۆروزەوەند، سگی برە، تاكسی پایسكل و ئۆتۆ ریكشۆ، دەیان سواكری رەنگ زەردی برسی، ژنی پخـــواس، مندای پخواس، پیاوی وا ك تنھا پارچ قوماشـــك لناوقد

برەوخواری لخۆ وەرگرتوو. مت ئخۆمم پرســـی دەبر لكســـیبھ نھاتبین بۆ شـــونكی تر؟ ئایا ئـــرە ئو ھیندســـتان گـــش و رەنگاو رەنگ و جوانی ك ل فیلم ھیندیكان ب مندای بینیووم؟ ئایا دەبت ئوەی

دەیبینم خون نبت؟ كاتژمرك ل وســـتگی پاس ماینوە چاوەڕوانی ھاتنی پاس بووین، تا برەو وســـتگی شـــمندەفری ســـرەكی شـــاری نیودەلھی بچیـــن. لوماوەیدا، تووشـــی سرســـوڕان و دڵ تكھتن ھاتم. ھركسی دەھات لپنا دارك خۆی بتاڵ دەكردەوە و بۆن و برینگی خۆی بو ناوەدا پرت و بو دەكردەوە. بار روخساری شۆستم بغتف و بو شـــقامكانی سواغ دابوو. ل رگای برەو وســـتگی شمنمدەفریشـــدا شتی ســـیرتر خۆی پ نیشان دەدام: ئۆتۆمبلـــی كـــۆن و كچـــ چكلـــری رزیووی ب الیت و ب ئاون، پســـتی گوندان ك خككی یگجار زۆر تیایدا دانیشتبوون، ئو پستانی ك بمندای ل چل ســـاك لموبر دەبت من بۆ تنھا جارك و دووان ل ھولرم بینی بوو. جگ ل پست، خكم بینی سواری عرەبانی پایســـكل ببوون و كسكی مانـــدوو ب پایســـكل ھتـــك ھتك پایدانی ل دەدا و ئوانی پشت كابرای پایدان لدەر بكمای ئیسراحت لیان پادابـــۆوە. باوەڕ بكـــ خزانكی تواو بـــ ژنك و ســـ منـــداڵ و باوككوە ك مۆتۆڕســـایكلی خۆمانســـواری یـــ وەبوو لیرتر ئمووی سھ ببوون. لھیچ ئاودەستخانیكی گشتی سابوون و خاونكـــرەوە نبـــوو. باش بوو من لت سابوونكی كۆنم لبنی جانتاكمدا ھبـــوو بۆ دەســـت شـــتن، دەنا خكی جدەســـت شتن كاری خۆیان ب ببدەگیاند. كاتك ل ھندك مامۆســـتام پرســـی بۆچـــی ســـابوون و كلتووری مادەی خاونكرەوە ل ھیندستان نیی؟ وەمكیـــان ئوە بوو ل ھیندســـتان ژمارەی خكی ھژار یگجار زۆرە و سابوون و ھرشتكی تر ھبت ئوان

بۆ خۆیان دەیبن. لـــ دەیزانیـــن ھموومـــان ھـــروەك ھیندســـتان نیزامی (چینـــی وەدەرنراو – كاســـت) ھیـــ و خكانكـــی زۆر سر بم چینن و ببوای ھیندیكان

خكانی ئم چین لژرەوەی ئاســـتی مرۆڤایتـــی دان بۆیـــ دەبـــت ھیچیان وەدەرنراوان و چینـــت! ئـــكربـــۆ نلـــ ھمـــوو جـــۆرە مافك ببشـــن و ژیانكی ھندە سخت و پ كولمرگی دەژین ك سگكانی سرشقام لوان بختوەرترن. بدرژایی شقامی نزیك وستگی شـــمندەفر، خاو خزانی ھـــژارم بینی ك لناو ماـــی تنكدا دەژیـــان. ل وســـتگی شـــمندەفر بھزارحاڵ لگڵ د. ئیســـماعیل دوو دەســـتكوت (شـــاندیگار)مان پلیتـــی دەگوتیـــن پیـــان بـــردەوام چونكـــھیـــچ جگا لـــ شـــمندەفر نماوە و چووین م كبووە. ب ر پندەفمشناو باشـــترین شمندەفری دیلۆكسی ھیندستان ك (شاباتی) ناو بوو، نیوەی زیاتری شـــمندەفر چۆل بوو. دواتر تگیشـــتم بۆچ دەیانگوت پلیت نماوە و جـــ نماوە. تومز نووســـینگكانی بـــ ســـتگو دەرەوەی پلیتفرۆشـــی ئینترنـــت ھمـــوو شـــونكانی نـــاو شمندەفرەكان بۆ خۆیان دەگرنوە تا ب پارەیكی گرانتر بیفرۆشنوە، ئگر كســـیش ل ی نكینـــوە خۆ ئوان زیان ناكن چونك ئوان ب ئینترنت شـــونكانیان گرتۆتوە و (روپییك – پارەی ھیندی) زیان لوان ناكوت. كنھـــا خرە تنـــدە لوەی زیانمئـــ

.و میری ی كرەشورووتبـــۆ ماوەی یك كاتژمر ل وســـتگی (نیـــو شـــمندەفری نودەوتـــی دەلھـــی) ماینوە و چـــاوەڕێ ی ھاتنی

شـــمندەفرمان كرد. بـــردەوام ھر (٥) خوولـــك جارـــك میكرۆفۆنكان بـــ ئینگلیـــزی ئـــو قســـیان دووبارە ر شۆستســـدەكردەوە: (تف كردن لو شـــقام عادەتكی خراپ)! ئســـتاش یم قسھیندی ئیشتم بۆچی بگنتندەگوتـــرا، چونكـــ ئـــوەی ئینگلیزی بزانت ھر ھیچ نبت كمك رۆشنبیرە ر زەوی. تۆ بســـ و تـــف رووناكاتی ئم ھـــر بۆ ركالم نبت تا بن، زی لمیری ھیندستان رۆشنبیرە و حپاك و خاونی ی بم خكك خۆیان پیرەشـــمندەفر پۆخـــن؟! و پیـــس بقاووقیژ و لۆژەلۆژ ھات. شمندەفر عاجباتییـــك ھـــر شـــمندەفر! چ بـــوو بـــۆ خۆی! ئـــو شـــمندەفرەی ئوروپـــا شـــمندەفرەكانی لچـــاو ھـــی ســـدەی ھژدەھم بـــوو. لوێ پانك ب ساپیتی شـــمندەفرەكوە خرابوو و كوشینكانی وەكو كوشینی كورسیكانی (سینما الحمرا)ی جارانی

ھولر بوو.ھر دوای دە خوولك د. ئیسماعیل ملی بـــالدا كوت و خوبردیوە. ل رگادا مـــن چاوم بـــۆ ھموو شـــتك دەگا.

بدرژایـــی (١٠)كم لوســـتگ برەو دەرەوەی شـــار، گڕەگی ھژارنشینی ك بو گوف م بینی. زبـــكـــننـــاو تقۆمت ھدرابوونـــوە. مندان وەكو مریشك لسر گوفك یاریان دەكرد یان پكۆیان بۆ خواردن دەكرد. مندام بینی لسر زبخان پای لدابۆوە دەتگووت لناو پخفی ئاوریشم پاكوتووە. ئی خودای چیم بینی! لتكموە ملیۆنركی زۆر ســـپۆرت دانیشتبوو. ھیندە خاون بوو، من لچاو ئو ب ھیچ ندەچووم. بۆنی فرەنسایی لخۆی دابوو. قلنی باللوەوە بوو. ناوە ناوە پكك وسكی ل گیرفانی قات نازدارەكی دەردەھنا و قومكی خرای لدەدا و رۆژنامیكی ئینگلیزی دەخوندەوە. ك لو رادەمام ی مندازمو برەوەش ئنجـــپو لھژارەكانـــی ســـرگوفككم دەبینی سرم ســـوڕمابوو. بئینگلیزی لگی كوتم قس. یكم پرسیارم ئوەبوو: ئـــو گڕەكـــی ئـــو دیـــوو پنجرە دەبینی؟ گووتی: ب، ئینجا مبستت چـــی ی؟ گووتم: ئمان بۆچ وا ھژارن و لچرمســـریدا دەژیـــن؟ وەمـــی ژارن چونكھ بۆیـــ مانوەبـــوو: ئئ(كاســـت)ن، بم نابینی یاری دەكن، ریدا ناژین چونكســـرمچل وانـــئبتـــواوی بـــ چارەنووســـی خۆیـــان

رازین؟ لدی خۆم گووتم: ئی خودای، ئینگلیز سدان ساڵ ھیندستانی داگیركرد، فرە زمانی ئینگلیزی كـــردن، ھندكی فرە كشبپ رز كردن ككی وابزانســـت

لگڵ زاناكانی ئوان بكن، سیرە بۆچ ھوی ندا كمك لو نیزامی (كاست) بگۆڕت؟! ئایا ئینگلیز بئنقست ھوی ندا گۆڕانكاری لباری كۆمیتی ئو

وتدا بكات، یان پی ندەكرا؟ھرچۆنك بت، تگیشتم ك ھیندستان وتكـــ پتر لـــ ملیارـــك خكی تدا دەژیت و ئاسان نیی ژیانی ئم ھموو خك دابین بكیت و پداویســـتیكانی بـــۆ دەســـتبر بكیت. ئگـــر خكی م قســـانخۆم ب دیبووایـــرم نملیۆن یشـــتمگ كـــ بـــم رازی دەكـــرد. (شـــاندیگار) ك ب شاری دەومندان و خواپداوانی ھیندستان ناسراوە، ئو شـــارەی لســـر ســـتایلی ئوروپی – فرەنسی ل سای ١٩٦٥ دروستكراوە تووشـــی سرســـوڕمانكی گورەتـــر ھاتـــم. چونك لـــوێ جوانتریـــن پارك ( باغـــی گـــون) و (باغی بـــردان) و (زانكۆی گورەی پنجاب) و جوانترین

دەریاچی ھیندستان لوێ بوون.لـــ (پاركی گون) دا ب گوڵ پیكری مرۆڤ، گیانوەر، ماڵ و ھموو شتكی جوان ل گوی زەردی چیچك دروستكرا بـــوو. بڕاســـتی ھنـــدە بكارامیی و

نجامدرابوو كم كارە ئەنگینی ئدەستدەبووای دەمك بدیاریوە بوەستیت. ل (پاركی بردان) دا ھشتا سرسامتر ،قتاسو كۆن رد، ببوێ، ببووم. لب پارچكاشی شكاو، ب بازنی شكاو، بھرچی ناوی شـــتی رەق جوانترین ونی مرۆڤ، خانوو، گیانوەر، باندە

جوانكـــی دەریاچـــ دروســـتكراوە. (شـــاندیگار) یككـــ لـــ دفنتریـــن

دەریاچ ك تا ئستا بینیبم. ی كنو شـــوئ (نجـــابزانكـــۆی پ)كۆنفرانســـكی تدا بسترا، شونكی تواو پچوانی شقامكانی ھیندستان بـــوو. شـــونك بـــوو پ لـــ قوتابی و خونـــدكاری پاك و خاوـــن، باخچی پ گوڵ و گوزار، شقامی ب پیسایی، ی پبخانـــرن، كتمۆد ی نیمچـــھۆكتبی بھادار و مامۆســـتای ئینگلیزی زان و نووســـری گـــورەی بتوانا و خاوەنبیر. بڕاستی ئاستی رۆشنبیری مامۆســـتا و قوتابیانی ھیندســـتان زۆر برزتـــر بوو ل ئاســـتی مامۆســـتایانی نتوەكانـــی تر. تنانـــت زۆرك لو مامۆســـتایان لكۆینـــوە و رۆمـــان و چیرۆك و شـــیعریان ب ھردوو زمانی ئینگلیـــزی و ھینـــدی بـــو كردبـــۆوە. زانســـتی و ئكادیمـــی ســـرچاوەی ھمچشن بنرخكی زۆركم لسر زۆر بواری ئدەبی و زانستی بدەست دەكـــوت، ھـــر لودا ل شـــانۆیكی شانۆگرییكی"ســـارتر"یان كـــراوەدا بـــ گۆرانـــی و مۆســـیقاو و جلوبرگی ھیندییوە زۆر بجوانی پشكش كرد. ئوان خوندكارانی خۆیان و میللتانی دیكیان زۆر بجوانی رۆشنبیر دەكرد. بم ل بن زمانی ھندك مامۆســـتادا لگـــڵ بھـــز نتوەپرســـتیكی رەخنیكی تووند برامبر ب ئمریكا بتایبتی و وتانی رۆژئاوا بگشـــتی ھســـت پدەكرا. ئوان تا ئوپڕەكی دژی ھوســـتی خۆبگورەزانانـــی ئمریـــكا و ئوروپـــا بـــوون. تنانت ھندك ل مامۆســـتاكانیان لناو ھۆی زینـــتوونـــدی دابكۆنفرانســـدا زۆر بسر ھرشـــی ئمریكا بۆ سر عراق رۆكراق و ســـشـــووی عمی پو رژلســـدارە دراوەكشـــیان بـــ بتاوان ســـتوو ھئ مئ ،تبدەزانـــی. ھتووندڕەوانـــی ئـــوان بـــ دژەكـــردار برامبر بـــ وتكیان تگیشـــتین، دەبووایـــوە نوانـــالی ئبـــ چونكـــئمریـــكا یارمتی پاكســـتانی دوژمنی

ئوان بدات!!دوو شـــت لھیندســـتان زۆر ھیالكـــی ھاراتب پ میان: خواردنككردین. یتیژەكیان بوو. لترسی بھارات دوو رۆژ نمـــن و ن د. ئیســـماعیل ھیچمان

نخـــوارد جگ ل شـــربت و چپس!! دواتر ك پارزم شكاند و داوای برنجم كرد، تنانـــت برنجكش پ بھارات بـــوو و نانكش لـــو خراپتر. تنانت لگـــڵ ھر ژەمـــ خواردنكیش چوار جۆرە بھارات و بیبری رەنگاورەنگت لپـــش دادەنـــن نـــوەكا دـــت بـــو

خواردنكـــت نـــاو بیبرخانیـــی دانكوـــت. كافر بحاـــی ئوەی دەم

لو چوار جۆرە بیبرە دەدات!!دووەمین شـــت كـــ بدەســـتیوە زۆر دوكانـــی نبوونـــی بوویـــن ھیـــالك الكۆنان بوو. لبرئوەی خك پارە و داھاتی كم، لوێ تنھا ل سنتری شار رزە دوكان ھی. لوەش سیرتر دوكانكان و بازاڕ لوێ دوای كاتژمر (١٠)ی بیانـــی دەكرتـــوە. ئگینا بۆ خۆت دەبت تا ئوسا ھر بب ئیشی دوكان چاوەڕوانـــی و بســـوڕیتوە

بوونوە بیت!!لـــو ماوەیـــی لـــ ھیندســـتان بـــووم (جژنـــی رەنگ – كـــ دەكوت رۆژی (١)ی ئـــازار بڕوەچـــوو. ســـرتاپای ھیندســـتان گـــورە و بچـــووك، ژن و پیاو، پیرو منـــداڵ، دەومند و ھژار، ناســـیاو و بیانی ئم جژنیان لیكتر پیـــرۆز دەكـــرد. لـــم جژنـــدا دەبت كی تر بككی ھیندی یســـموو كھ ،مبرەنگی جۆراوجۆری سۆر، زەرد، پكسك، مۆر، نارنجی، قاوەیی، شین و ھتد یكتر رەنگ پژن بكن. تنانت ھیندســـتان لشـــقامكانی لیكـــك ئمش(د. ئیســـماعیل و مـــن) لالین كچۆیكـــی ناســـك و چند گنجكی ھینـــدی رەنگبـــاران كراین. براســـتی ھیندســـتان، خككی سادە و ساكار و دســـاف و میوانپروەر و خۆشی تدا دەژیت. لوێ ھرگیز ھست بتنھایی ناكیـــت و ھمـــوو دەم ھســـت بوە دەكیـــت لباوەشـــی خاووخزانكـــی

میھرەبانی رۆژھتی دایت.

ھیندستان : سیرو سمرەترین وتی جیھان

پیكركی سرتاپا ل گوڵ دروستكراو

جژنی رەنگ ل ھیندستان ٢٠١٠/٣/١كۆم پیكركی ل بازنی شكاو دروستكراو - ھیندستان / شاندیگار

د. ئازادو د. ئیسماعیل ل بردەم ھۆی كۆنفرانسی ملۆس - میلۆ ل شاری شاندیگار

د. ئازاد لكاتی پشكشكردنی بابتك ل ھۆی كۆنفرانسی ملۆس - میلۆ

ئندامانی بشداربوو ل كۆنفرانسی ملۆس - ملۆ ل شاری شاندیگار - ھیندستان ٢٥-٢٠١٠/٢/٢٧