b e y n - ilo.org · 6 d %rçiv % %q % s di: • regional v % beyn %lxalq sviyy %o % %rd %...

2

B E Y N L X A L Q M K T K L A T I

T-in k Miqrasiyas üzrÇoxt fli Ç rçiv S di

nsan hüquqlar na saslanan k miqrasiyasüzr yana maya dair hüquqi-öhd liyi olmayan

prinsipl r v göst ri r

BEYN LXALQ K T LATIBAKI - 2010

3

Mü lliflik hüququ © Beyn lxalq k T kilat 2010Ilk n r 2006Beyn lxalq k T kilat n bütün n rl rin olan mü lliflik hüququ Ümumdünya Mü lliflikKonvensiyas n 2 sayl Protokolu il qorunur. Bununla bel , h min n rl rd n q sa ç xar lar

nb nin göst rilm si rti il mü llifin icaz si olmadan da istifad v n r edil bil r. B Trl rinin t rcüm si, yenid n n ri v ya t tbiqi üçün B T N rl r (Hüquqlar v caz r),

Beyn lxalq k T kilat , CH-1211 Cenevr 22, sveçr , v ya e-mail vasit sil :[email protected] ünvan na müraci t oluna bil r. Beyn lxalq k T kilat bu cür t tbiqi alq lay r.Kitabxanalar, mü ssis r v ba qa istifad çil r Birl mi Krall qda Mü lliflik HüquqularLisenziyala ran Agentlikd n: 90 Tottenham Court Road, London W1T 4LP [Faks: (+44) (0)207631 5500; elektron poçt:[email protected]], Birl mi tatlarda Mü lliflik Hüquqlar n Qeydiyyat

rk zind n: Rosewood Drive, Danvers, MA 01923 [Faks: (+1) (978) 750 4470; elektron poçt:[email protected]] v ba qa ölk rd qeyd al nm olanlar bu m qs dl onlara veril nlisenziyalara müvafiq olaraq fotosur tl r ç xara bil r.

ILO Cataloguing in Publication Data

ILO Multilateral Framework on Labour Migration : non-binding principles and guidelines for a rights-based approach to labour migration /(Azerbaijani title) / DWT and CO for Eastern Europe andCentral Asia. - Baku: ILO, 2010 80 p.

ISBN: 9789228234930; 9789228234947 ( web pdf)International Labour Officelabour migration / international migration / migrant worker / workers rights / international labourstandards / international cooperation14.09.1Also available in (French): Cadre multilat ral de l’OIT pour les migrations de main-d’oeuvre.Principes et lignes directrices non-contraignants pour une approche des migrations de maind’oeuvrefond e sur les droits. (ISBN: 92-2-219118-8 & 978-92-2-219118-5). Geneve, 2006

T n rind istifad edil n bütün materiallar Birl mi Mill tl rin t crüb si il uy unluq t kil edir bu materiallar n t qdimat h r hans dövl tin, razinin v ya hökum tin hüquqi statusuna x ltirm k m qs di güdmür.

rd ks olunmu m qal , t dqiqat v dig r materiallara gör cavabdehliyi yaln z mü llifl rda r. Buradak fikirl r B T-in mövqeyini ks etdirmir.

r hans bir irk t v ya komersiya m hsulunun ad n n rd ç kilm si onun Beyn lxalq kkilat t find n d st kl nm sinin göst ricisi ola bilm z.T n rl ri t kilat n sas kitab sat agentl ri, B T-in yerli ofisl ri vasit sil v ya birba a olaraq,T N rl r departamenti il laq yarad lmas vasit sil ld edil bil r: B T N riyyat ,

Beyn lxalq k T kilat n Ofisind n ld edil bil r: CH 1211, Cenevr 22, sveçr . N rl rinkataloqu v ya siyah a da göst rilmi saytdan pulsuz olaraq ld edil bil r:Bizim vebsayt za ba ç kin: www.ilo.org/publns

kill r sveçr NTERFEYS il t rtib olunmu durBeyn lxalq k T kilat , Az rbaycanda çap olunmu dur

mailto:pubdroit:@ilo.org

mailto:info:@copyright.com

http://:@www.ilo.org/publns

4

Bu kitabin t rcum si v çap Avropa Birliyi t find n maliyy diril n "RusiyaFederasiyas nda kçi Miqrantlar n Müdafi sinin Gücl ndirilm si v C nubiQafqaz Ölk rind Miqrasiyan n nki af T sirl rinin Art lmas Layih si"

rçiv sind h yata keçirilmi dir.

Burada göst ril n bax lar Avropa Birliyinin r smi fikrini ifad etm k bax ndannb say la bilm z.

5

MÜQ DD

k miqrasiyas v inki af aras nda olan laq haz rda dünyan n ks rdövl tl rin t sir göst n qlobal m olaraq meydana ç xm r. Bu m ,beyn lxalq, regional v milli siyas t günd likl rind yüks k yer tutur. kçimiqrantlar öz yi il çal qlar ölk rin art m v inki af na öz töhf sini verir.

ölk ri, onlar n pul köçürm ri v miqrasiya müdd tind ld etdikl ribacar q v t crüb n çox faydalan rlar. Hal-haz rda, miqrasiya prosesi ciddiça lara s b olur. kçi miqrantlar n çoxu, xüsusil d ixtisas olmayanlaristismara m ruz qal r.Qad nlar, getdikc daha çox s rb st miqrasiya edir v bütün beyn lxalqmiqrantlar n dem k olar ki, yar t kil ed k mü yy n müdafi probleml ri ilüzl ir. S rh dl rin keçilm si s rb stliyin olan mane r getdikc çoxal r, qeyri-qanuni miqrasiyan n inki af , insan alveri v qaçaqmalç , h mçinin, insanhüquqlar n pozulmas hallar n çoxalmas il n tic nir .

k miqrasiyas n geni nm si il laq dar, beyn lxalq içtimay t onu idaretm k üçün keç n bir neç onillik boyunca toplanan beyn lxalq t crüb lavolaraq yeni üsullar t b edir. Öz üçt fli strukturu il (hökum tl r, i götür nl r v

çil r) Beyn lxalq k T kilat , k probleml rinin h llind , sosial dal tinmin edilm sind , k miqrasiyas siyas tind v t crüb sind , hökum tl r,

sosial t fda lar v ba qa maraql t fl rin prinsipl ri v r hb r göst ri rininhaz rlanmas nda zsiz rol oynay r.Son ill r bu istiqam td , Beyn lxalq k T kilat (B T) h rt fli dialoqu inki afetdirmi dir. M n, Beyn lxalq k T kilat (B T) t find n yarad lanQloballa man n Sosial Ölçül ri üzr Ümumdünya Komissiyas müxt lif xsl rd n

kil olunmu dur. Komissiya qeyd edir ki, s rh ddi keç n h katlar idar etm küçün çoxt fli ç rçiv strukturunun olmamas , inki af etm kd olan ölk rd nmiqrasiya ed n i çil rin v beyin ax n say , qanunsuz miqrasiyan ngeni nm si il b rab r bir s ra mühüm probleml rin yaranmas na r vac vermi dir.2004-cü ild , Beyn lxalq k T kilat n 92-ci Sessiyas nda, Konfrans kçimiqrantlar haqq nda Ümumi Müzakir t bbüs göst rdi v q rar q bul etdi ki,

k Miqrasiyas na dair Beyn lxalq k T kilat n (B T) F aliyy t PlanDünya iqtisadiyyat nda miqrasiya ed n i çil rin rolunu v onlar n hüquqlar nqorunmas d st kl kdir: " mkanlar v layiqli k axtar nda olan kçimiqrantlar n yüks n mobilliyi onlar q bul ed n ölk v i götür nl rin ddiqq tini c lb edir."

aliyy t Plan nda k Miqrasiyas nda insan hüquqlar na saslanan Çoxt flirçiv S dinin Strukturunun inki af n rd tutulmu dur. Beyn lxalq kkilat (B T) 31 oktyabr-02 noyabr 2005 tarixl rind Cenevr keçiril n

görü ünd k Miqrasiyas nda Beyn lxalq k T kilat n (B T) Çoxt flirçiv s dinin q bul edilm si müzakir etmi dir. Ekspertl rin üçt fli

görü ünd ” k miqrasiyas na hüquq- sasl yana maya dair qeyri-m cburiprinsipl r v göst ri r" q bul edilmi dir. Özünün 295-ci Sessiyas nda Beyn lxalq

k T kilat n (B T) R hb rliyi 2006-c ilin Mart ay nda q rara g lmi dir ki,rçiv s di n r edilm li v yay lmal r.

k Miqrasiyas üzr Çoxt fli Ç rçiv s di bütün t fl r üçün kmiqrasiyas n s liliyini art rmaq m qs di il praktik göst ri r v f aliyy tüçün geni yay lm t bl dü ünülmü cavab t msil edir.

6

rçiv S di:• regional v beyn lxalq s viyy rd miqrasiya siyas tini haz rlayan aktorlar nüzl dikl ri probleml ünvanlan r.• prinsipl rin h rt fli toplusu, k miqrasiyas siyas tind r hb r göst ri r v

n yax t crüb , Beyn lxalq k T kilat n (B T) istifad etdiyi münasibbeyn lxalq al tl rd n, siyas t v k miqrasiyas t crüb rind n yaranm r.• Ham üçün uy un i mövzusunun vacibliyin , miqrasiyan n idar olunmas na,

kçi miqrantlar n müdafi sin , miqrasiya v inki af aras ndak laq nin ir likilm sin , inki af v beyn lxalq kda n geni ndirm sin ünvanlanm r.

• öz miqrasiya siyas tl rini mü yy n etm k üçün bütün dövl tl rin suverenhüquqlar übh siz tan yan m cburi olmayan strukturdur.• k miqrasiyas siyas tind sosial t fda lar n h lledici rolunu, sosial dialoqu

tripartizmi q bul edir.• cender-h sassl na yön lmi olan miqrasiya siyas ti qad n kçi miqrantlar nüzl dikl ri xüsusi probleml rd n qoruyur.Struktur hökum tl , i götür nl v i çi t kilatlar na v inki afa c lb edil nregional v beyn lxalq k miqrasiya siyas tl rini h yata keçir n bütün aktorlarüçün faydal olacaqd r. Beyn lxalq k T kilat (B T) planlar münt myenil , lav II-d qeyd olunan n yax t crüb nin toplanmas v sasnamStrukturunun yay lmas nda öz t crüb sind n istifad etm haz rd r.

Xuan SomaviaBa DirektorBeyn lxalq k T kilat

7

MÜND RICAT

Müq ddim .................................................................................................. 4

Preambula .................................................................................................... 7

Giri .............................................................................................................. 8

I. Layiqli k .................................................................................... 10

II. k miqrasiyas üzr beyn lxalq kda n sasformalar ......................................................................................... 11

III. Qlobal bilik bazas .......................................................................... 13

IV. k miqrasiyas n s li idar edilm si ............................. 14

V. kçi miqrantlar n müdafi si ..................................................... 18

VI. hqiramiz miqrasiya t crüb rinin qar n al nmas vondan müdafi ................................................................................ 24

VII. Miqrasiya prosesi ........................................................................... 26

VIII. Sosial inteqrasiya v ictimai h yatda i tirak ............................... 29

IX. Miqrasiya v inki af ........................................................................ 31

lav I:T-in k Miqrasiyas üzr Çoxt fli Ç rçiv S dinin

Strukturuna dair Beyn lxalq k konvensiyalar n vTövsiyy rin siyah ......................................................................... 34

lav IIn yax t crüb nümun ri............................................................. 36

8

K M QRAS YASI ÜZRT- N ÇOXT FL Ç RÇ S

k Miqrasiyas üzr B T Çoxt fli Ç rçiv S di üzr Ekspertl rinÜçt fli Görü ünd q bul edil n k Miqrasiyas na insan hüquqlar na-

saslanan yana maya dair qeyri-m cburi prinsipl r v göst ri r(Cenevr , 31 oktyabr - 2 noyabr 2005)

Ekspertl rin Üçt fli Görü ünd qeyd olunmu dur ki, Beyn lxalq k T kilatuzun müdd tdir, öz ölk rind n xaricd çal an ki i v qad nlar n sosial

ziyy tl rini yax la rma a çal r;T-in, öz zsiz üçt fli strukturu il , sosial sah olan s lahiyy ti v uzun

müdd t t crüb si, hökum t r hb rlikl ri, i çil r v i götür nl r üçün prinsipl riinki af etdirm kd mühüm rol oynad n alaraq;Layiqli k Günd liyini inki af etdirm k v insanlar üçün ya ad qlar m kanda iyerl ri yaratma n vacibliyini vur ulayaraq;Miqrasiya sah sind Birl mi Mill tl r T kilat n, dig r ixtisasla lmagentlikl ri v Beyn lxalq Miqrasiya T kilat n proqram v f aliyy tin diqq tyetir k;Qloballa man n Sosial Ölçüsü Beyn lxalq Komissiyas n töhf rini qeyd ed k;

T-in 1997-ci ild Miqrasiya sah sind B T G k F aliyy tl ri üzrEkspertl rin Üçt fli Görü ünün ça ld xat rlayaraq;Dig r müvafiq beyn lxalq t kilatlarla kda q ç rçiv sind B T v onun

fda lar kçi miqrantlara dair f aliyy t plan yerin yetirdikl ri q rar n vmr ver n n tic rin B T t rt find n q bul olunmaqda kulminasiya h ddin çatm dünya iqtisadiyyat nda kçi miqrantlara dal tli yana maya dair M ruz VI –

dak m lumata sas n, 2004-cü ild Beyn lxalq k Konfrans n 92-ciSessiyas nda k miqrasiyas nda birl dirilmi yana maya saslanan ümumimüzakir t bbüs göst k;Beyn lxalq k Konfrans nda t klif edil n F aliyy t Plan nda k bazar nadiqq t yetirilir, bu t klif k miqrasiyas na hüquq- sasl yana maya dair qeyri-

cburi çoxt fli ç rçiv s dinin strukturunun inki af ndan ibar tdir ki, o dabütün ölk rin öz miqrasiya siyas tl rini suveren olaraq mü yy n etm hüququnuverir, beyn lxalq k standartlar n daha geni t tbiqi üçün münasib f aliyy t vdig r üsullar n mü yy n olunmas n alaraq;Qeyri-m cburi Çoxt fli Ç rçiv S dinin h mçinin, B T-n n v dig r müvafiqbeyn lxalq t kilatlar n aras nda olan kda art rma a imkan verir, xüsus nCenevr Miqrasiyas Qrupunun regional t kilatlarla kda q kontekstind ,

t plan n köm yi üçün v beyn lxalq k miqrasiya siyas tind davamlullu un inki af na yön lmi i r h yata keçirir.

k miqrasiyas na hüquq- sasl yana maya dair k Miqrasiyas nda B T-n nÇoxt fli Ç rçiv S di, B T-n n qeyri-m cburi prinsipl ri v göst ri rinistinad oluna bil r. B T ona üzv olan hökum tl r, i götür nl r v i çi t kilatlarbu göst ri ri inki af etdirm k v onlara hörm t etm ça r.

9

1. k miqrasiyas indi dünyada ks r ölk t sir göst n vacib qlobalproblemdir. Hal-haz rda k miqrasiyas art ran iki sas k bazar qüvv simövcuddur – k qabiliyy ti ya nda olanlar öz ölk rind al rini doland rmaqüçün uy un i tapa bilmir, dig r ölk r iqtisadiyyatlar n müxt lif sektorlar nda i çiçat mazl il üzl irl r. Dig r faktorlar - demoqrafik d yi iklik, sosial-iqtisadi vsiyasi böhranlar ç rçiv sind k haqq n verilm sind probleml r inki af etmi

inki af etm kd olan ölk r aras nda ba verir. M ulluq m qs dil , qad nlark ba na, s rb st sur td miqrasiya edir v bu gün keçmi n f rqli olaraq, bütün

kçi miqrantlar n t xmin n yar ndan çoxu qad nlard r.

2. k miqrasiyas , h m kçi miqrantlar q bul ed n v gönd n ölk r üçün,mçinin d , kçi miqrantlar n özü üçün çox faydal ola bil r. Miqrasiya, iqtisadi

art mda v inki afda t yinat ölk rin d köm k ed bil r. Ölk rin öz k vmiqrasiya siyas tl rini müst qil idar etm k haqq t sdiq ed rk n, miqrasiyaprosesini s li idar et k v miqrant i çil ri qoruma a yön lmi h rt flimilli siyas ti yaratmaq çox vacibdir. Xüsusi diqq t cinsin, irqin v kçimiqrantlar n statusuna yön lmi ayr -seçkiliy verilm lidir. Bundan lav ,

kçil rin s rh dl ri keçm si il ba m r ölk r t find n t crid olunmuziyy td s li h ll edil bilm z. Odur ki, k miqrasiyas n t nziml nm siqs dil beyn lxalq kda q milli maraqlara xidm t etmi olur.

3. 2004-cü ild Beyn lxalq k Konfrans n 92-ci Sessiyas nda q bul edil nT-n n bu Qeyri-m cburi v Çoxt fli Strukturu, dünya iqtisadiyyat nda kçi

miqrantlara dal tli yana maya yön lmi dir. Q bul edil n q rar n 23-cüParaqraf nda a dak lar qeyd olunmu dur:

Daha s li k miqrasiya siyas tinin inki af etdirilm sind üzv dövl tlyard m m qs dil üçt fli t fda lar dövl t k bazarlar n ehtiyaclar nalan k miqrasiyas na hüquq- sasl yana ma üçün qeyri-m cburi çoxt fli

rçiv sini inki af etdirm k bar raz a g lim r. Bu ç rçiv , beyn lxalq kmiqrasiyas na c lb olunmu dövl tl rin mövcud siyas t v n yax t crüb ribar m lumata, k miqrasiyas n iqtisadi s liliyinin art lmas nayön lmi t klifl , beyn lxalq k standartlar na v 1998-ci ild q bul edilmiYerind Fundamental Prinsipl r v Hüquqlar haqq nda B yannam

saslanmal r ( lav 1- bax n).

ulluq Miqrasiyas na dair (Düz li edilmi ) Konvensiya (1949, No. 97), Miqrantçil dair Konvensiya, 1975 (No. 143) v laq dar Tövsiyy rin (86 v 151

nömr li) sas prinsipl rin diqq t yetirilm lidir. r bu Konvensiyalar ratifikasiyaolunmu dursa, onlara tam olaraq hörm t edilm lidir.

4. T-nin Çoxt fli Ç rçiv S di k miqrasiyas üçün qeyri-m cburiprinsipl r v göst ri rd n ibar tdir. Bu s d h rt fli t dqiqatlar n, dünyan nmüxt lif hiss rind n k miqrasiyas na dair toplanm t crüb nin sas ndahaz rlanm r. Miqrasiyan n dar olunmas üzr Beyn lxalq Günd lik müvafiqbeyn lxalq üsullardan, beyn lxalq v regional siyas t v t limatlarldan ibar tdir.Hökum t v sosial t fda lar bu prinsipl rin qüvv minm sind i tirak etm k

10

üçün d t olunur. Ç rçiv , lav 2-d n yax t crüb nin nümun rini d hatedir. Prinsipl aid olan müvafiq al tl rd h min prinsipl istinad edilir.

sasnam nin rtl ri B T-in h r hans Konvensiyas n t sdiqind n ir li g nöhd likl ri m hdudla rmayacaq v bel likl onlara t sir göst rm kdir.

d dövl t v beyn lxalq miqrasiya siyas tl rini inki af etdirm k vgücl ndirm k, el d hökum tl v i götür nl praktik t limatlar t qdimetm k üçün haz rlanm r. Bu, h mçinin, k miqrasiya probleml rin h llolunmas na maraql t fl r üçün t limat kimi istifad edil bil r.

5. Ham üçün layiqli yin t min olunmas öhd liyi kontekstind , Çoxt flirçiv s di, Beyn lxalq k T kilat , dig r beyn lxalq t kilatlarla birg

üçt fli t fda lar aras nda kda n inki af etdirilm si, miqrasiya siyas ti, ocüml n miqrant i çil rin hüquqlar , m ullu u v müdafi si üzr daha s limiqrasiya siyas tl rinin haz rlanmas m qs di da r.

11

I. Layiqli k

1. (a) Miqrant i çil r d daxil olmaqla k f aliyy ti ya nda olanki i v qad nlar üçün b rab r imkanlar n yarad lmas , azadl q,

rab rlik, t hlük sizlik v insan l yaq ti üstünlüyünü ir lisürm k rti il layiqli v m hsuldar yin ld olunmas

(b) B T-in Layiqli k üzr Günd liyi, h r k s üçün müst qilolaraq m ulluq f aliyy tini seçm k, i yerind fundamentalhüquqlar mü yy n etm k üçün imkanlar yaradaraq,insanlara öz iqtisadi, sosial v ail ehtiyaclar n vöhd likl rinin qar lanmas na v eyni zamanda i çil r vonlar n ail üzvl ri üçün sosial müdafi nin adekvat növününmü yy nl dirilm sin rait yarad r.

stiqam tl r

dak istiqam tl r yuxar da qeyd olunan prinsipl rin t crübistifad si üçün yararl ola bil r.

1.1.Bu ç rçiv s dinin 1(a) v (b) prinsipl rin uy un olaraqhsuldar v layiqli yin formala lmas nda rolu olan iqtisadi v

sosial siyas tin i ln nib hazirlanmas v h yata keçirilm si.1.2. Qlobal M ulluq üzr Günd liyin milli s viyy icras üçün

st yin verilm si

12

II. K MIQRASIYASI ÜZR BEYN LXALQKDA LI LI IN SAS FORMALARI

2. Hökum tl r, sahibkarlar v h mkarlar t kilatlar il birgsl tl r snas nda beyn lxalq kda q

aliyy ti ç rçiv sind m ulluq imkanlar m qs dl riüçün idar oluna bil n miqrasiyan gücl ndirm lidirl r. 1

da göst ril n prinsipl r sas nda beyn lxalq vregional s viyy raz la lm k miqrasiyassiyas tini gücl ndikm kd n ötrü hökum tl r v sahibkarlar

h mkarlar t kilatlar B T il six kda qetm lidirl r. Hüquqi öhdl yi olmayan B T-in kMiqrasiays üzr Çoxt fli Prinsipl ri sas nda kmiqrasiyas sah sind laq ndirilm nin ink af etm siüçün Beyn lxalq k T kilat müvafiq beyn lxalq

kilatlarla dialoqun gücl ndirilm sin s y göst rm lidir.

sas Prinsipl r

dak istiqam tl r yuxar da qeyd olunan prinsipl rincrüb istifad si üçün yararl ola bil r

2.1. Hökum tl r aras nda k miqrasiyas sah sind m lumatmübadil sini inki af etdirm k

2.2. Sosial t fda lar, v nda c miyy ti v miqrant i çil rinkilatlar il m sl tl r snas nda k miqrasiyas üzr

hökum tl r aras dialoqun v kda inki af etdirm k

2.3. M v t yinat ölk rind , n çarpan gender aspektl riddaxil olmaqla, q bul üsullar , ax n, ail inin bir araya g tirilm siimkanlar , inteqrasiya siyas ti v geri qay tma kimi aspektl riözünd birl dir n k miqrasiyas n müxt lif sah rinünvanlanm ikit fli v çoxt fli müqavil rin icras ngücl ndirilm si.

1 Konvensiya N97 (Madd 10) v Tövsiyy N 86

13

2.4. nki af etm kd olan ölk rd qad n v ki il r üçün layiqli yinyarad lmas na v inki af na yön ldilmi layih rin vproqramlar n i in d st yin gücl ndirilm si.

2.5 Regional, beyn lxalq v çoxt fli saviyy üçt flisl tl rin apar lmas üçün mexanizml rin haz rlanmas .

2.6. M v t yinat ölk rind üzvlükl haqlar n köçürülm sini vlumat mübadil sini t min ed n h mkarlar aras nda ba lanm

ikit fli v çoxt fli müqavil rin haz rlanmas na d st k verm k.

2.7. k miqarsiyas m ri il bilavasit m ul olan regional vya beyn lxalq nümy nd rin birg f aliyy tid daxil omaqla kmiqrasiyas sah sind öncül agentlik olan B T-in rolunungücl ndirilim si.

14

III. QLOBAL B K BAZASI

3. Bilik v m lumat bazas k miqrasiyas siyas tinin vcrüb sinin formala mas nda, icras nda

qiym ndirilm sind sas ön m k sb edir v el bunagör m lumatlar n y lmas na v t tbiqin böyük ön mverm k laz md r.

sas Prinsipl r

idak istiqam tl r yuxar da qeyd olunan prinsipl rin t crübistifad si üçün yararl ola bil r.

3.1. Cinsi ayr seçkilik v dig r m lumatlarda daxil omaqla kmiqrasiyas sah sind m lumatlar n y lmas , analizi v bu

lumatlar n k miqrasiyas siyas tin t tbiq edilm si üçünhökum tin s ri v bacar qlar n inki af etdirilm si;

3.2. Beyn lxalq k Miqrasiyas n m lumat bazas n inki af ndali olan f aliyy tl rin timsal nda k miqrasiyas m lumat

bazas mübadil sinin sur tl ndirilm si v asanla lmas ;

3.3. Emiqrasiyan n t sir göst rdiyi m ölk r v eyni zamandaimmiqrasiyan n t yinat ölk rin verdiyi tövh r v ldolunmu n tic rin yay lmas , k miqrasiyas sah sind

dqiqatlar n apar lmas gücl ndirm k v d st k verm k;

3.4. k bazar üzr ikit fli v coxt fli m lumat mübadil siningücl ndirilm si;

3.5. D vamiyy tli olaraq k miqrasiyas üzr ld olunan u urlucrüb rin toplanmas v mübadil sini t min etm k;

15

IV. K M QRAS YASININ S DAR ED LM

4. Bütün dövl tl r k miqrasiyas n idr olunmas üzr özsiyas tini mü yy nl dirm k hüququna malikdirl r.Beyn lxalq k standartlar v dig r beyn lxalq normalar

prinsipl r bu siyas tin uzla , effektiv v dal tliolmas nda sas rol oynay r.2

sas Prinsipl r

idak istiqam tl r yuxar da qeyd olunan prinsipl rin t crübistifad si üçün yararl ola bil r:

4.1. M v t yinat ölk rind miqrantlar v onlar n ail ri üçünlveri li olan k miqrasiyas n s li idar olunmas

istiqam tind s lis, ard l v ffaf siyas tinmü yy nl dirilm si v onun t tbiq edilm si;

4.2. k miqrasiyas n hat li kild olan sosial v iqtisadi t sirini alaraq h r k sin layiqli kl t min olunmas v tam,

hsuldar v azad m ulluq f aliyy ti seçimi üçün kmiqrasiyas il , m ulluq v dig r milli siyas tl rinuzla lmas ;

4.3. Miqrant i çil r üçün n rd tutulan çoxt fli müqavil r,beyn lxalq normalar v beyn lxalq k standartlar il mü ay tolunan milli, regional v çoxt fli k miqrasiyas siyas tininformala lmas v h yata keçirilm si;

4.4. Xüsusi il qeyri qanuni f aliyy td olan miqrantlar n hüquqlar nqorunmas n almaqla müvafiq miqrant i çi qruplar n

2 M ulluq üçün Miqrasiya Konvensiyas (Yenil mi ),1949 (N97); M ulluq üçün Miqrasiya Tövsiyy si(Yenil mi ) 1949 (N 86); kçi Miqrantlar Konvensiyas 1975 (N143); kçi Miqrantlar Tövsiyy si,1975 (N 151); M ulluq Siyas ti Konvensiyas , 1964 (N 122)

16

üzl diyi ç tinlikl uy un olaraq siya tin mü yy nl diril kicra edilm si;

4.5. k miqrasiyas siyas tinin gender faktorlar na üstünlükverm sini n almaq v miqrasiya prosesind qad nlar nüzl diyi probleml rin v t hqirl rin aradan qald lmas ;

4.6. k v m ulluq siyas tini n almaqla, siyas tinformala dr lmas , inki af etdirilm si v k miqrasiyas n idaredilm si üçün k nazirlikl rinin rolunun art lmas t minetm k;

4.7. k miqrasiyas f aliyy tin c lb olunmu bütün nazirlikl r vsul qurumlar aras nda m sl tl v laq ndirm

mexanizml rinin yarad lmas ;

4.8. min olmaq laz md r ki, nazirlikl rin t rkibind f aliyy t g st nxüsusi strukturlar v mexanizml r k miqrasiyas siyas tininformala lmas nda v h yata keçirilm sind lazimi s ri

s lahiyy malikdirl r, xüsusil kçi miqrantlar nprobleml ri il m qul olan öb r daxil olmaqla;

4.9. k miqrasiyas siyas tinin h yata keçirilm si üçün müvafiqnazirlikl rin maddi v dig r v saitl rl t min olunmas ;

4.10. k miqrasiyas sah sind h mkarlar v sahibkarlar aras ndasl tl rin apar lmas v onlar n ist kl rinin n

al nmas m qs di il üçt fli sövd üsulunun t tbiqedilm si;

5. k bazar n t bl rini v demoqrafiq meyarlar nalmaqla qanuni k miqrasiyas n inki af etdirilm si

sin bax lmas n vacibliyi.3

sas Prinsipl r


5.1. Gender faktorlar v ona dair m r n al nmaqla kbazar n analizi m qs di il müt madi olaraq mexnizml rin vstrukturlar n yarad lmas ;

3 Konvensiyalar N 97 v 143 v Tövsiyy r N 86 v 151

17

5.1.1. k qüvv ri qitl n sah vi, pe kar v regional aspektl ri bu q tl n yaranma s bl ri v k bazar t klifl rin

uy un g n müvafiq m r;

5.1.2. S hiyy v t hsil sah ri daxil olmaqla m v t yinatölk rind s ri li k qüvv rinin çat mamazl ;

5.1.3 Demoqrafiq meyarlar n, xüsusi il d halinin ya lanmas v haliart faktorunun k qüvv sin olan t b v t klif sah sinuzun müdd tli t siri;

5.2. k bazar n t bl rin saslanaraq ayd n meyarlar sas ndamiqrant i çil r üçün q bulun, m ullu un v ya ay yerinin

mini üzr müvafiq ffaf siyas tin mü yy nl dirilm si;

5.3. kit fli, regional v çoxt fli müqavil r sas nda miqrantçil rin yer d yi sini asanla ran üsullar n v siyas tin

mü yy nl dirilm si;

5.4. Regional inteqrasiya sxemi ç rçiv sind k qüvv rininmobilliyinin t min edilm si;

5.5. Müv qq ti i planlar n k bazar n t bl rin cavabverm sini t min etm k, hans ki, bu planlar miqrant v milli i çil raras nda b rab r d li rejim rait yarad r v bu ç rçiv nin8-9 cu prinsipl rin uy un olaraq müv qq ti saslarla f aliyy tgöst n i çil r öz hüquqlar ndan yararlana bilirl r;

6. Sosial Dialoqun gücl ndirilm si v t tbiqi k miqrasiyassiyas tinin haz rlnamas nda vacib rol oyany r.4

sas Prinsipl r

idak istiqam tl r yuxar da qeyd olunan prinsipl rin t crübistifad si üçün yararl ola bil r

6.1. k miqrasiyas n bütün sah ri üzr m sl tl ri t minetm k m qs dil sosial dialoqun milli üsullar n t tbiqi vgücl ndirilm si, eyni zamanda t hsil v saitl rinin vproqramlar n haz rlanmas v miqrant i çil rin, xüsusil i

4 Konvensiya N 143 (Madd r, 2.2, 4, 7, 12(a), 12(e) v 14 (b); Üçt fli Ms tl (Beyn lxalq kStandartlar ) Konvensiyas , 1976 (N 144); Tövsiyy N 86 ( Paraqraflar, 4.2 v 19); Tövsiyy N 151(Paraqraflar 4, 6(b), 7(1), 9, 14, 25(2) v 29)

18

axtarmaq m qs dil miqrasiya ed nl rin, müxt lif növ ehtiyaclarolan qad nlarr v ki il rin xidm t növl ri v xüsusi yard mla

min edilm si;

6.2. götür nl rin v h mkarlar ittifaqlar n beyn lxalq, milli, regional dig r forumlarda i tirak asanla rmaq, eyni zamanda

üçt fli m sl tl üsullar n haz rlanms na köm k etm k;

6.3. Sahibkarlar t klatlar il praktiki imkanlar v mövcud ç ntinlikl rmövzusu traf nda dialoqun gücl ndirilm si, hans ki onlar xarici

nda lar i q bul ed rk n üzl irl r;

6.4. k miqrasiyas il ba probleml r üzr v miqrantlaragöst ril n yad m sah sind onlar n rolu mövzusunda h mkarlarittifaqlar t kilatlar il dialoqun v m sl tl ringücl ndirilm si;

6.5. H m ki i h m d qad n miqrantlar n apar lan dialoqlarda vsl tl rd yax ndan i tirak n t min edilm si.

7. Hökum tl r v sosial t fda lar k miqrasiyas siyas tinimü yy nl dir rk n v nda c miyy ti v miqrasiyaassosiasiyalar il m sl tl lidirl r.

sas Prinsipl r


7.1 Sosial t fda larla birg miqrant i çil rin hüquqlar n müdafi sinyard m göst n v sosial rifahlar n yüks lm si m qs di il

sl tl r aparan v onlara d st k ver n v ndamiyy tinin v miqrasiya assosiasiyalar n

mü yy nl dirilm si;

7.2. Sosial t fda lar, v nda c miyy ti v miqrasiya birlikl riaras nda nin yarad lmas v gücl ndirilm si;

19

V. KÇI MIQRANTLARIN MÜDAFI SI

8. Statuslar ndan as olmayaraq kçi miqrantlar insanhüquqlar il tam kild t min olunaraq müdafiolunmal rlar. Xüsusil , bütün kçi miqrantlar B T-in1998-ci il yerind fundamental prinsipl r v hüquqlar üzrdeklorasiyas nda qeyd olunan hüquq v prinsipl rd nyararlanmal rlar, hans ki, BMT-nin nsan HüquqlarKonvensiyas v B T-in 8-ci fundamental konvensiyas ndada öz ksini tapm r. 5

sas Prinsipl ridak istiqam tl r yuxar da qeyd olunan prinsipl rin t crüb

istifad si üçün yararl ola bil r:

8.1. nsan hüquqlar n qorunmas d st kl n v icras t mined n milli qanunlar n v t crüb rin bütün kçi miqrantlaraamil olunmas v aidiyyat olan h r bir k sin bu qanunlara

riayy t etm rini hökum t t find n t min etm k;

8.2. kçi miqrantlar n insan hüquqlar v öhd likl r üzrlumatland lmas v onlara hüquqlar qorumalar üçün

laz mi d st yin verilm si;

8.3. kçi miqrantlar n hüquqlar n müdafi si üçün hökum tfind n güc mexanizml ri t min edlm lidir v miqrasiya

istiqam ti üzr f aliyy t göst n hökum t r smil ri insanhüquqlar sah sind t liml r keçm lidirl r;

8.4. Qanunlar v Siyas tl r a dak istiqam tl r üzr q bul edilm li,icra olunmal v t min edilm lidir:

8.4.1. Konvensiyan n 87 ci madd sin sas n qad n v ki ikçi miqrantlar n müst qil assosiasiya yaratmaq

hüququ il t min edilm li v onlar h mkarlar t kilatlar nüzvü olduqdlar t qdird bu t kilatlarda v zif tutmaqhüququna malik olmal rlar, konvensiyan n 98-cimadd sin uygun olaraq h mkarlarda göst rdikl ri

5 Assosiasiya Azdl v T kilatlanma Hüququnun Müdafi si Konvensiyas 1948 (N 87); T iilatlanmaHüququ v Kollektib Dan ql qlar Konvensiays , 1949 (N 98); M cburi k Konvensiayas , 1930 (N29) v

cburi yin L v Edilm si Konvensiyas , 1957 (N105); B rab r Mükafatland rma Konvensiays , 1951(N 100); M ulluqda v yerind Atr seçkilik üzr Konvensiya 1958 (N111), Minimum Ya H ddiKonvensiays , 1973 (N 138); U aq yinin n Pis Formalar Konvensiyas , 1999 (N182)

20

aliyy asas n ayr seçkiliy qar müdafi sistemi ilmin edilm lidirl r v h mkarlar v sahibkarlar t find n

bu normalara riayy t edilm sin n zar t olunmal r ;

8.4.2. Borclu As ll q v insan alveri daxil olmaqla kçimiqrantlar n, xüsusi il d hüquqi status olmayanmiqranlar n v ya bel raitd f aliyy t göst rm

ssas olan kçi miqrantlar n m cburi kraitind n müdafi si;

8.4.3. Konvensiyan n 138-ci madd sin uy un olaraq m ulluqaliyy ti üçün minimum ya h ddin riay t olunmasmin etm k v konvensiyan n 182-ci madd sin uy un

olaraq u aq-miqrantlar v ya kçi miqrantlar naqlar n almaqla u aq yinin n pis

formalar n, insan alverinin v m cburi yin qada anolunmas t min etm k;

8.4.4. M ulluq f aliyy tind v ya i yerind kçimiqrantlara qar ayr seçkiliyin bütün fromalar n aradanqald lmas .

9. (a) r ba qa istiqam t n rdd tutulmay bsa, bütün beyn lxalqk standartlar kçi miqrantlar üçün t tbiq edil bil r. k

miqrasiyas v kçi miqrantlar üçün n rd tutulmu bütünmilli qanunvericilik v nizamnam r müvafiq beyn lxalq kstandartlar na v dig r müvafiq beyn lxalq v ya regionalnormalara uygun olaraq istiqam tl ndirilm lidir.

(b) Beyn lxalq hüquqa uy un olaraq kçi miqrantlar n müdafi sigüclü hüquqi bazaya saslanmal r. kçi miqrantlar nhüquqalr n müdaf sin yön ldilmi milli hüquqi bazan vsiyas ti fomala rark n hökum t M ulluq m qs diMiqrasiya Konvensiyas na (yenil ib), 1949-cu il (N 97) kçiMiqrantlar Konvensiyas na v bu konvesiyalar mü ay t ed n 86-151 sayl Tövsiyy saslanmal r, xüsusiil r bütünbunlar yerli i çil r il hüquqi statusa malik kçi miqrantlar n

rab r hüquqlu olams na v miqrantlar n müdafi sininminimum standartlar na yön lmi dirs . Prinsipl ri özündbirl dir n 1990-c il kçi Miqranlar n v onlar n ailüazvl rinin Hüquqlar n Müdafi si Konvensiyas hökum t

find n n al nmal r. r bu konvensiyalar ratifikasiyaedilmi dirs , onlar n icra olunmas tam t min etm k laz md r.

(c) Bunula yana milli qanunvercilik v siyas t, m ulluq, kmüf tti liyi, kçi miqrantlar n müdadfi si, anal n müdafi si,

21

k haqqlar n qorunmas , i yerinin t hlük sizliyi vsa lml , sosial t minat v s hiyy il yana k nd t rüfat ,tikinti otell r v restoranlar sektoru üzr B T-in standartlarsas nda istiqam tl ndirilm lidir.6

sas Prinsipl r


9.1. kçi miqrantlar üçün müvafiq olan B T-in konvensiyalar vdig r beyn lxalq al tl ri xüsusil B T-in 97v 143 saylkonvensiyalr n v 1990-c il kçi Miqantlar v onlar n AilÜzvl rinin hüquqlar n müdafi si konvensiyas n prinsipl rini

almaqla bu konvensiyalar ratifikasiya etmi ölk rdonlar n h yata keçirilm sini t min etm k v ratifikasiyaolunmam ölk rd is bu konvensiyalar n ratifikasiyas vicras sür tl ndirm k;

9.2. Bu ç rçiv s dinin 8 v 9-cu prinsipl rin uy un olaraq kçimiqrantlar n müvafiq beyn lxalq k standartlar ndan

hr nm sini t min etm k;

9.3. Milli t crüb v k qanunvericiliyin saslanaraq yerli kçiqüvv r il hüquqi statusa malik olan kçi miqrantlararas nda hüquq b rab rliyinin t min edilm si m qs dil milliqanunvericiliyin q bulu v t tbiq edilm si v bununla yanakonvensiyan n 97-ci madd sin uy un olaraq kçimiqrantlar n sosial müdafi n b hr nm sin rait yaratmaq;

9.4. Mü yy n m ulluq f aliyy ti sind n sonra kçimiqrantlar n yerli i çil r il b rab r hüquqa malik olaraq

ulluq v t lim keçm k imkanlar ndan b hr nm si üçünmüvafiq qanuni ölçül rin q bul edilm si, v 143 sayl konvensiya

6 B db xt hadis r üzr t zminat sah sind B rab r Hüquqluluq Konvensiyas xüsusi miyy t k sb edir,1925 (N 19),; k Müf tti liyi Konvensiays , 1947 (N 81); Höküm t qurumlar t find n ba lan lm kmüqavil rinin madd ri Konvensiays , 1949 ( N 94) ; k Haqqlar n Medafi si Konvensiayas , 1949 (N95); Sosail T minat (Minimum Standartlar) Konvensiyas , 1952 (N 102); Plantasiyalar Konvensiays , 1958 (N110); Sosial T minat sah sind B rab r Hüquqluluq Konvensiyas , 1962 ( N 118) ; M ulluq Siyas tiKonvensiyas , 1964 (N 122); K nd T rrüfat sah sind k Müf tti liyi Konvensiays , 1969 (N 129);Minimum k Haqq n T\yin edilm si Konvensiays , 1970 (N 131); Day Personal Konvensiyas , 1977 (N149); yerinin Sa laml v T hlük sizliyi Konvensiyas , 1981 (N 155); Sosial T minat Hüquqlar nQorunmas Konvensiyas , 1982 (N 157); Yerinin Sa laml Xidm tl ri üzr Konvensiya, 1985 (N 161);Tikinti Sah sind Sa laml q v T hlük sizlik Konvensiyas , 1988 (N 167); Mehmanxanalarda vRestoranlarda raiti Konvensiiyas , 1991 (N 172); M nl rd T hlük sizlik v Sa laml q Konvensiays ,1995 (N 176); Anal Müdafi si Konvensiyas , 2000 (N 183); v K nd T rrüfat Sah sind T hlük sizlik vSa laml q Konvensiyas , 2001 (N 184)

22

onun 151 sayl tövsiyy sin saslanaraq i yerl rini itirdikl riqdird yeni i yerinin tap lmas üçün onlara laz mi q r vaxt n

verilm sini t min etm k:

9.5. dikl ri dövrd k haqlar v ya müavin tl rini almayan,ölk ni m ulluq m qs di il t rk ed n bütün kçi miqrantlaröz k haqlar qanuni yolla geri almalar m qs dil ölkqalmalar üçün laz mi q r vaxtla t min edilm ri istiqam tindmüvafiq ölçül rin götürülm si;

9.6. Daimi statusa malik olan kçi miqrantlar i q abliyy tiniitirdikl ri t qdird onlar n ölk qalmalar üçün müvafiqölçül rin götürülm si;

9.7. Müv qq ti kçi miqrantlar n hüquqlar na qoyulmuhdudiyy tl rin müvafiq beyn lxalq standartlara saslanmas

min etm k;

9.8 Milli k qanunvericiliyinin v sosial sah olan hüquqi normativaktlar n ev i rind çal an i çil r v dig r h sas qruplarlayana ki i v qad n kçi miqranltlara ünvanlanmas t minetm k v B T-in müvafiq normalar na uy un olaraq xüsusi il

ulluq, anal n müdafi si, k haqqlar , i yerininhlük sizliyi v sa laml sah rini v dig r i raitl rini

almaq laz mdlr;

9.9. Sosial t minat n v müavin tl rin t min edilm sin ünvanlanm bununla yana hüquqi statusu olan kçi miqrantlar n v

mü yy n hallarda hüquqi statusa malik olmayan kçimiqrantlar n hüquqlar n müdafi sin v sosial t minat nayön ldilmi ikit fli v çoxt fli müqavil rin ba lanmas ;

9.10. kçi miqrantlar n v onlar mü ay t ed n ail üzvl rininhiyy xidm tl ri v ya minimal halda t cili tibbi yad m il t min

edilm ri üçün müvafiq ölçül rin q bul edilm si, v kçimiqrantlar bununla yana onlar n ail üzvl ri f aliyy tgöst rdikl ri ölk rin v nda lar il b rab r s viyy tibbixidm tl t min edilm ldirl r;

9.11. kçi miqrantlar n k haqlar n birba a v mütamadi olaraqöd nilm sini t min etm k m qs dil v onlar n öz k haqlarüz rind ist dikl ri sar ncam verm k hüququnu n alaraqmüvafiq ölçül rin q bul edilm si, h mçinin milli qanunvericiliy ,

crüb v B T-in m ulluq üzr müvafiq normalar na

23

saslanaraq kçi miqrantlar n k haqlar n öd nilm sinimin etm k;

9.12 Miqrant i çil rin yerli i çil rl b rab r s viyy mü yy nsah rd , xüsusil d k nd t rrüfat , in aat, axtalar, otel vrestoranlarda, el d ev i rind s ciyy vi riskl rin aradanqald lmas kimi t hlük sizlik v sa laml n mühafiz siimkanlar ndan yararlanmas , qad nlar n üzl diyi s ciyy viriskl rin qar n al nmas , habel i yerl rind imkanlar ngeni ndirilm si üçün h m qanunvericilikd h m d t crüblaz mi t dbirl rin t min edilm si;

9.13. Qeyri formal iqtisadi f aliyy ti r smi f aliyy t növün keçirm küçün müvafiq ölçül rin götürlm si v bu ç rçiv nin 8-9-cuprinsipl rin saslanaraq bu f aliyy t növünd olan kçimiqrantlar n öz hüquqlar ndan b hr nm sini t min etm k;

9.14. Kollektiv müqavil rin ba lanmas v sosial dialoq zaman ki i vqad n kçi miqrantlar n üzl diyi probleml r sahibkarlar v

mkarlar t kilatlar t find n n al nmal r.

10. Bu ç rçiv s dinin 8-9-cu prinsipl rin sas n kçimiqrantlar n hüquqlar n müdafi si regional normalar n

tbiqin v beyn lxalq k standartlar na uy un olaraqmilli qanunvericiliyin v normativ aktlar n effektiv t tbiqinsaslanmal r.7

sas Prinsipl r


10.1. raitinin monitorinqi v ba lanm k müqavil rinzar t m qs dil kçi miqrantlar n f aliyy t göst rdikl ri i

yerl rind k müf tti liyinin i inin gücl ndirilm si;

10.2. k müf tti liyinin v bu sah dig r cavabdeh qurumlar nlaz mi ehtiyatlarla t min edilm si, h mçinin, ki i v qad n kçimiqranlar n ehtiyaclar na v kçi miqrantlar n hüquqlar nayön ldilmi t liml rin k müf tti ri üçün keçirilm si;

7 k Müf tti liyi Konvensiays 1947 (N 81), K nd T rrüfat nda k Müf tti liyi Konvensiyas , 1969,9N129) v Konvensiyalar N 97 v 143

24

10.3. r bu kçi miqrantlar n müdafi si üçün z ruridirs o zamansuliyy ti v öhd likl ri v qeydiyyat üsullar

mü yy nl dir n yaz k müqavil sinin t tbiq edilm sinimin etm k laz md r..

10.4. Siyas t v proqramlar haz rlanark n kçi miqrantlar il yerlinda lar n b rab r statusa malik olmalr nda v bu ç rçivdinin 8-9-cu prinsipl rin uy un olaraq onlar n hüquqlar n

müdafi sind s hvin burax lmamas üçün dig r beyn lxalqkilatlarla B T-in haz rlad Coxt fli sasnam nin

müzakir sinin t min edilm si;

10.5. Hüquqlar pozulduqlar zaman m hk müraci t etm riüçün kçi miqrantlar n effektiv vasit rl t min olunmas vayr seçkilik v h qorxu kimi t hlük ri aradan qald rmaqla

hk ikay t riz si il müraci t etm rii üçün lveri liraitin yarad lmas ;

10.6. kçi miqrantlar i q bul ed n fiziki v hüquqi xsl rfind n hüquqlar pozulduqlar zaman miqrantlar n m hk

hüquq müdafi si vasit sil t min olunmalar na rait yaratmaq;

10.7. Miqranlatr n hüquqlar pozan h r bir k s üçün faydalsanksiyalar n v c rim rin t tbiq edilm si;

10.8. Miqrantlar öz hüquqlar üzr m lumatland rmaq v hüquqlar nmüdafi si üçün onlara yard m göst rm k;

10.9. H mkarlar v sahibkarlar t kilatlar miqrantlar n hüquqlarbar m lumatland rmaq;

10.10. Z ruri hallarda.inzibati v hüquqi s dl r zaman kçimiqrantlar n t rcüm çi v hüquqi xidm tl rl t min olunmas ;

10.11. kçi miqrant m ulluq v miqrasiya m rin dairhüquqi s dl c lb olunubsa milli qanunvericiliy v

crüb saslanaraq onun hüquqi xidm tl t min olunmas narait yarad lmal r;

25

VI. T HQ RAM Z M QRAS YA T CRÜB NQAR ISININ ALINMASI V ONDAN MÜDAF ÜSULLARI

11. T hqiredici miqrasiyan n, miqrant qaçaqmalç n v insanalverinin qar n al nmas m qs dil hökum tl r sosial

da larla birg m sl tl r snas nda siyas tformala raraq h yata keçirm lidirl r: eyni zamanda onlarqanunsuz k miqrasiyas n qar almaq üçün birg

aliyy t göst rm lidirl r.8



11.1. Ki i v qad n kçi miqrantlar n insan alverin c lb olunmas ilyana qeyri qanuni miqrasiyan n v t hqir edici miqrasiyan nqar ni almaq m qs d il qanunvericiliyin v siyas tin q buledil k icra edilm sini t min etm k;

11.2. Xüsusi il t nziml nm si ç tin olan v müdafi n k narda olanrd , m n ev i rind çal an kçi mirantlara qar

fiziki v cinsi q snama v ya zorak q, ç b getm sin qoylmuhdudiyy tl r, borc as ll , m cburi k, ödn rin v

müavin tl rin verilm si v ya gecikdirilm si, passportlar n vya v siq rin v ya s ayh t s dl rini qeyri qanuni yolla ld nalmaqla saxlamaq v h r hans bir orqana ikay t etm kl

c hdl ri d daxil olmaqla alçald t crüb rinqar almaq m qs dil f aliyy ti intensivl dirm k;

11.3. k müqavil si rtl rnin pozulmas il laq dar m hkhüquq müdafi si il yana miqrasiya statusundan asolmayaraq hüquqular pozulmu h r bir i çi üçün s li

hk hüquq müadi sisteminin t tbiq edilm si;

11.4. kçi miqrantlara qar alçald v t hqiredici h tlsulliyy t da yan xsl v qurumlara sanksiyalar n v

rim rin t tbiq edilm si;

8 Konvensiyalar, N 29, 105, 138 v 182; Konvensiay N 97 (Madd 3, lav 1; Madd 8 v lav II,Madd 13); Konvensiya N 143, Hiss I; 1990 Beyn lxalq Konvensiya (Madd 21)

26

11.5. U aq v qad nlar aras nda xüsusi hallar n alaraq kçimiqrantlar v insan alveri qurbanlar onlar n üzl diyi alçald

tl r, istismar v hüquqlar n pozulmas bar x rverm ri üçün ruhland rmaq, v kçi miqrantlar n öz riz vikay tl rini s rb st kild t qdim etm ri üçün mexanizml rin

haz rlanams v h qorxusuz v ya represiyaya m ruzqalmadan m hk hüququ müdafi sind n istifad sin raityaratmaq;

11.6. kçi miqrantlar n xsiyy t v siq rinin qanusuz olaraqsaxlan lmas n qar almaq;

11.7. Alçald miqrasiyan n aradan qald lmas na ünvanlanmlumat mübadil ri v beyn lxalq laq r üçün strukturlar n

kanallar n yaranmas v gücl ndirilm si;

11.8. Potensial qurbanlar insan alveriinin t hlük si barlumatland maq v bu sah ictimai m lumatland rman

gücl ndirm k;

11.9. U aq v qad nlar n xüsusi ehtiyaclar n alaraq alçaldmiqrasiya v insan alveri qurbanlar na yard m etm k v onlar nmüdafi sini t min etm k;

11.10. Gender faktoruna xüsusi diqq t yetirm kl insan alveri hallar nyaranma s rin v göstr rdiyi t sir növl rin ünvanlanmsiyas tin q bul edilm si;

11.11. k miqrasiyas üzr ça t bli at n arandan qald lmas .

27

VII. MIQRASIYA PROSESI

12. H m t yinat h md m ölk rind k miqrasiyas nkil olunmu v sasl prosesinin d st k verm k, ki i v

qad n kçi miqrantlar miqrasiyan n bütün m rh riüzr istiqam tl ndirm k, xüsusi il d k miqrasiyan nplanla rma v haz rl q m rh sind , transit, g lm v

bul zaman , geri dönm v reinteqrasiya dövründ .9



12.1. Uçu , s yah t v q bul zaman kçi miqrantlara onlar nanlad qlar dild yard m ed k m ölk sind miqrasiyaprosesi, hüquqlar v i h yat ndak v ziyy tl ba m lumatlarverm k v onlara bu istiqam td müvafiq t liml r keçm k;

12.2. Mümkün olan raitd öz ölk rin qay dan kçi miqrantlarqay prosesi, s rl r v inteqrasiya m ri üzr

lumatla t min etm k v onlara bu istiqam td müvafiq t liml rkeçm k;

12.3. Miqrasiya sah sind inzibati qaydalar asanla rmaq v kçimiqrantlar v sahibkarlar üçün inzibat x rcl ri azaltmaq;

12.4. kçi miqrantlar aras nda m lumatlalar n yay lmas m qs dilmkarlar,sahibkarlar v müvafiq qeyri hökum t t kilatlar n

inin gücl ndirilm si;

12.5. kçi miqrantlar öz hüquqlar haqda m lumatland rmaq vonlara miqrasiya prosesind yard m göst rm k m qs di il

mkarlar t kilat ar aras nda laq rin nizama sal nmas ;

12.6. kçi miqrantlar n bacar q v s ri rinin tan nmas t minetm k v bu mümkün olmad halda onlar , bacar q v

ri rinin tan nmas üçün müvafiq v sait il t min etm k;

12.7. Laz mi hallarda, inzibati v hüquqi proseduralar zaman kçimiqrantlar ifahi v yaz t rcüm xidm tl ri il t min etm k;

9 Konvensiya N 97 v Tövsiyy N 86; Konvensiay N 100 ( Madd r, 18 v 26.1 ( )).

28

12.8. kçi miqrantlar m lumatla t min etm k v onlara yard mgöst rm k m qs di il , qad n v ki i i çil rin f aliyy t göst rdiyi

li konsulluq xidm tl rinin yarad lmas ;

12.9. Ail v sosial laq ri qorumaq m qs dil , kçi miqrantlar nöz ölk rin v i dikl ri ölk gedib g lm sin yard mgöst rm k;

12.10. X st lik, x sar t, qay v ölüm hallar nda kçi miqrantlarüçün sosial müdafi fondunun yarad lmas m siniara rmaq;

12.11. min olmaq olmaq laz md r ki, kçi miqrantlar ayr seçkiliksas nda tibbi müayin n keçmirl r.

13. Öz l i götürm agentlikl ri konvensiyas 1997 (N 181) vonun 188 sayl tövsiyy sin uy un olaraq, hökum tl r

v t yinat ölk rind kçi miqranlar i q buled n v yerl dir n xidm t sah rinin lisenziyala mas na

onlar üz rind n zar xüsusi diqq t ay rmal r.

sas Prinsipl r


13.1. q bul v yerl dirm xidm tl rinin sahibkarlar v h mkarlarkilatlar il m sl tl r asas nda haz rlanm lisenziya sertifikatla ma standartlar na uy un apar lmas t min

etm k;

13.2. q bul v yerl dirm xidm tl rinin kçi miqrantlar n hüquq prinsipl rin uy un apar lmas t min etm k;

13.3. kçi miqrantlar n qanuni v ba a dü ül n kild t rtibolunmu k müqavil ri il t min edilm si;

13.4. Riskin, t hlük nin, t hqiredici ll rin v ayr seçkilik halar nmövcud oldu u i yerl rind kçi miqrantlar n i q bulolunmamalar üçün v onlar ba a dü dükl ri dild i yerl rind

zif v öhd likl ri bar m lumatla t min etm k m qs di ilötürm v yerl dirm xidm tl ri üçün mexanizml rin

yarad lmas v onlar n bu v saitl t min edilm si;

29

13.5. q bul zaman öz l m ulluq agentlikl rnin göst rdikl ri qeyrietik h tl rin aradan qald mas m qs dil xüsusi gücmexanizml rini v sanksiyalar özünd birl dir nqanunvericiliyin v siyas tin t tbiq edilm si üçün müvafiqölçül rin gütürülm si, v qaydalar pozduqlar t qdirdlisenziyalar geri al nmaqla onlar n f aliyy tinin dayand lmas ;

13.6. kçi miqrantlar i q bul ed n v ya onlar n qar ndaöhd likl ri olan h r hansi bir agentlik t find n onlara d ymimaddi ziyan n öd nilm si m qs di il , s orta v ya z man töhd likl ri kimi müdafi sisteml rinin yarad lmas ;

13.7 q bul v yerl dirm il ba h r hans bir öd ni r v yarcl r heç bir halda kçi miqrantlar t find n

öd nilm lidir;

13.8. Yax f aliyy t göst rm ri üçün i götürm v yerl dirmxidm tl rini h sl ndirm k.

30

VIII. SOS AL NTEQRAS YA V CT MA H YATDA RAK

14. kçi miqrantlar aras nda ayr seçkiliyi aradan qald rmaqla, rasizm v ksenohobiyaya qar mübariz apararaq v

niyy tl r aras f rqi n alaraq hökum t v sosialfda lar m sl tl r snas nda miqrantlar n

miyy inteqrasiyas na v c miyy td i tirak na xüsusist k verm lidirl r. 10

sas Prinsipl r


14.1. Ayr seçkiliy qar i siyas tin v qanunuvericiliyin q buluna d st kverm k v icras t min etm k, miqrantlara qar ayr seçkilik v

rab r hüquqluluq m ri il m qul olan qurumlar nyarad lmas v gücl ndirilm si v bu sah gender faktorudadaxil olmaqla m lumatlar n y lmasl v analizl rin aparllmas ;

14.2. Rasizm, rqi Ayr seçkilik, Ksenohobiya qar t kil olunmuDünya Konfrans nda (Durban, C nubi Afrika, 2001) q buledilmi f aliyy t proqram n müvafiq tövsiyy rini nalraq, kçi miqrantlara qar yön lmi rasizm vksenohobiyan n v dig r buna b nz r ll rin qar almaq

qs di il müvafiq siyas tin v proqramlar n h yata keçirilm si;

14.3. Miqrantlar pe t limi v t hsil almaq imkanlar il t min ed konlar n k bazar ndak mövqeyini gücl ndirm k;

14.4. Tutduqlar mövqey gör kçi miqrantlar n v dig r h ssasqrup miqrantlar n üzl dikl ri probleml ri n almaqla, 143sayl konvensiya v onu mü ay t ed n 151 sayl tövsiyysaslanan siyas t növl rinin icras m rini n rd n

keçirm k;

14.5. Sosial t fda lar v miqrant i çil rin nümay nd ri ilsl tl r sas nda kçi miqrantlar n v onlar n ail

10 Konvensiay N 143 (Madd r 10, 12 v 13); Tövsiyy N 151 (Paraqraflar 7.1 (c) v 13-16); Tövsiyy N151 (paraq. 15)

31

üzvl rinin ictimaiyy inteqrasiyas t min etm k üçün müvafiqölçül rin q bul edil k h yata keç lm si m qs di il milli vregional m rk zl rin yarad lmas ;

14.6. qtisadi, ictimai v siyasi h yattda yüks k s viyy t msilolnumalar üçün sosial t fda lar v kçi miqrantlar nbirlikl aras nda apar lan i in gücl ndirilm si;

14.7. T tyinat v m ölk ri il laq li olan m niyy tl r arasinteqrasiayn n v dil kurslar n t kil olunmas ;

14.8. ctimai birlikl ri müdafi ed n nin yarad lmas vgücl ndirilm si;

14.9. Onlar n ictimaiyy inteqrasiyas sür tl ndirm k m qs di il ,kçi miqrantlar n t yinat ölk rin verdiyi tövh r üzr

yön ldilmi t bli at kampaniyas n gücl ndirilm si v ictimaihsilin inki af etdirilm si;

14.10. Milli qanunvericiliy v t crüb saslanaraq kçimiqrantlar n v onlar n ail üzvl rinin mümkün oldu u q r biraraya g lm sin rait yaratmaq;

14.11. BMT-nin U aq Hüquqlar Üzr Konvensiyas na (1989) Uy unolaraq, onlar n v nda olmayan xsl r kimi tan nmamas

qs di il t yinat ölk sind dünyaya g n kçi miqrantlar naqlar n qeydiyyata götürülm si v v nda qla t min

olunmas üçün müvafiq ölçül rin q bul edilm si;

14.12. kçi miqrantlar n u aqlar n milli t hsil sistemininteqrasiyas t min etm k;

14.13 Yerli rtl uy un olaraq, ölk ya amas üçün mü yy nolunmu qanuni zaman k siyind n sonra kçi miqrantlar nsiyasl f aliyy t növl rind i tirak t min etm k;

32

IX M QRAS YA V NK AF

15. k miqrasiyas n m ullu a, iqtisadi art ma, yoxsulluqddinin inki af na v azalmas na verdiyi tövh r m vyinat ölk ri t find n tan nmal v mümkün oldu u

r art lmal r.

sas Prinsipl r


15.1. M ullu a, k bazar na v inki afa yön ldilmi milli siyas tdk miqrasiyas m rinin öz ksini tapmas v

inteqrasiyas t min etm k;

15.2. yerl rinin yarad lmas , kapital n y lmas , sosial s orta sistemi sosial müdafi sah ll ri il yana k miqrasiyas nyinat ölk sind iqtisadiyyat n inki na verdiyi tövh r üzr

yön ldilmi analizl rin geni ndirilm si;

15.3. Regional inteqrasiyan n gucl ndirilm sindrinl dirilm sind kçi miqrantlar n rolunun art lmas ;

15.4. Mü ssis rin yarad lmas v inki af etdirilm si m qs di il yanayinat v m ölk rind qad n v ki i kçi miqrantlaraxsus kiçik mü ssis rin inki af etidirlm si v beyn lmil l

biznes t bbüsl ri üçün h sl ndirici mexanizml rinformala lmas v onlar n bu mexanizml rl t min edilm si;

15.5. M ölk rin köçürül n pul v saitl rinin effektiv s rmay siüçün stimulun formala lmas ;

15.6. V saitl rin köçürülm si üçün t b olunan x rcl rinin asal nmas , eyni zmanda lveri li maliyy xidm tl rininyarad lmas , pul köçürm liyyatlar nda qiym tl rin asal nmasn , vergi güz tl rinin t tbiqini v m aliyy institutlararas nda r qab tin gücl ndirilm sini t min etm k;

33

15.7. H dsiz t bat olan s ri r üzr i çil rin azalmamas üçünmüvafiq ölçül rin götürülm si v i q bul qaydalar n etik

kild haz rlanmas ;

15.8. Müv qq ti k miqrasiyas sxemini formala rma raraqasanla lm visa sisteminin t tbiq edilm kl , dövri v yenid nmiqrasiyan t min etm k v m ölk sind reinteqrasiyaninki af etdirm k m qs di il müvafiq siyas tin q bul edilm si;

15.9. kçi miqrantlara stimul ver k kapital n, s ri rin vtexnologiyalar n ötürülm sini t kil etm k;

15.10. Beyn lmil l c miyy tl r il biznes t bbüsl ri aras ndalaq rin nizama sal nmas .

34

NÖVB TI F ALIYY TL R

1. 2004-cü il Beyn lxalq k konfras n 92-ci sesiyas nda kçimiqrantlar n probleml ri üzr yekun müzakir rin 35-ciparaqraf na uy un olaraq idar heyy ti f aliyy t plan n birhiss si kimi mütamadi kild Çoxt fli Ç rçiv S dininicras ndan ld olunan u urlar n rd n keçirm lidir.

2. Raz la lm birg f aliyy t üzr da n qurulmasqs di il B T-in i tirak etdiyi müvafiq beyn lxalq forumlarda

Coxt fli Ç rçiv S dind n istifad olunmal r.

35

LAV 1

K MIQRAS YASI ÜZR COXT FL Ç RÇSASLANAN BEYN LXALQ K

KONVENS YALARININ V TÖVS YY N S YAHISI

Fundamental Konvensiyalar

Müst qil C miyy tl r v Azad T kilatlanma Hüququnun Müdafi siKonvensiyas 1948 (N 87)

kilatlanma Hüququ v Kollektiv Dan ql qlar n Apar lmasKonvensiyas 1949 (N 98)

cburi k Konvensiyas , 1930 ( N 29)cburii yin aradan qald lmas Konvensiyas 1957 (N 105)rab r Mükafatland lma Konvensiyas , 1951 (N 100)

ulluqda v yerind Ayr seçkilik Konvensiyas , 1958 (N 111 )Minimum Ya H ddi Konvensiyas , 1973 (N 138)

aq yinin n Pis Formalar Konvensiyas , 1999 (N 182)

Miqrantlar üçün n zrd tutulmu v saitl rulluq m qs dil Miqrasiya Konvensiyas (yenil mi ), 1949 (N 97)ulluq m qs dil Miqrasiya Tövsiyy si (yenil mi ), 1949 (N 86)

kçi Miqrantlar Konvensiyas ( lav edilmi göst ri rl ) ,1975 (N143)

kçi Miqrantlar üzr Tövsiyy , 1975 (N 151)

B T-in dig r Konvensiyalar

db xt Hadis r Zaman Kompensasiyalar n verilm si sah sindrab r Hüquqluluq Konvensiyas , 1925 (N 19)

k Müf tti liyi Konvensiyas , 1947 (N 81)Dövl t qurumlar il ba lanm müaqavil rd k Madd riKonvensiyas , 1949 (N 94)

k Haqqlar n Müdafi si Konvensiyas , 1949 (N 95 )Sosial T minat n Minimum Normalar Konvensiyas , 1952 (N 102)Plantasiyalar Konvensiyas , 1958 (N 110)Sosial T minat Sah sind B rab r Hüquqluluq Konvensiyas , 1962 (N 118)

ulluq Siyas ti Konvensiyas , 1964 (N 122)nd T rüfat Sah sind k Müf tti liyi Konvensiyas , 1969 (N 129)

Minimum k Haqq n T yinat Konvensiyas , 1970 (N 131)

36

Beyn lxalq k Standartlar na sas n Üçt fli M sl tlKonvensiyas , 1976 (N 144)Day Personal Konvensiyas , 1977 (N 149)

yerinin Sa laml v T hlük sizliyi Konvensiyas , 1981 ( N 155)Sosial T minat Hüquqlar n Qorunmas Konvensiyas , 1981 (N 155)

Yeirinin Sa laml üzr Xidm tl riKonvensiyas , 1985 (N 161)Tikind T hlük sizlik v Sa laml q Konvensiyas , 1988 (N 167)Otell r v Restoranlarda raiti Konvensiyas , 1991 (N 172)

nl rd T hlük sizlik v Sa laml q Konvensiyas , 1995 (N 176)Öz l M ulluq Agentlikl ri Konvensiyas , 1997 (N 181)Anal n Müdafi si Konvensiyas , 2000 ( N 183)

nd T srüfat Sah sind T hlük sizlik v Sa laml q Konvensiyas ,2001 (N 184)

Birl mi Mill tl r T kilat n Konvensiyalar1990-c il kçi Miqrantlar n v Onlar n Ail üzvl rinin Hüquqlar nMüdafi si Beyn lxlaq Konvensiyas

37

LAV II

N YAX I T CRÜB RD N M SALLAR

Giri

T-in k Miqrasiyas üzr Coxt fli Ç rçiv S dinin sas prinsipl rinin birhiss si müvafiq ölk rd t tbiq olunan n yax t crübl saslan r. Bu lav

k miqrasiyas üzr siyas v institutlara aidiyyat olan d qiq t crüb r üzrmissallar özünd ks etdirir. Bu misallar k miqrasiyas n s li idareilm si il yana layiqli yi, kçi miqrantlar n müdfi si, kçi miqrantlar nhüquqlar , beyn lxalq laq rin qurulmas , k miqrasiyas prosesl ri kimi dig r

ri özünd ks etdrir. Bu t crüb rin sas m nb yi ekspertl rin apard qlarmüst qil t diqiqatlardan11, regionlar üzr toplulardan, ofisl rin ld etdiyi bilikl rd n,dig r beyn lxalq t kilatlar n t crüb rind n v keçdiyi m rh rd n v busah olan n rl rd n ibar tdir.

Bu lav olan n yax t crüb rin t rtib olunmas nda ofis müxt lif meyarlardanistifad etmi dir. T crüb r hüquqlara saslanmal rlar, ba qa sözl des k

çil rin hüquqlar n müdafi si üzr beyn lxalq normalara. Onlar novatorluqxüsuisyy tin malik olmaq rti il , probleml rin yarad üsulla h llin , kmiqrasiyas prosesl rinin inki af na, miqrasiya x rcl rinin azlmas na v g lirl rinartmas na xidm t etm lidirl r. Dig r sas faktor is bu t crüb rin hat li kildyay lmas v t tbiq olunmas r. T crüb r mü yy n olunmu vaxt k siyinddayan ql olmal r v d vamiyy tli olmas üçün inzibati potensiala saslanmal r.

r sas rtl rd n biri is dövl tl r aras kda qd r. “ n yax ” t crüb rifad si “ yax ” t crüb r ifad sinin alternativ formas r. Bu bel izah olunurki. burda qey olunan missallar v t crüb r bütün meyarlara uy un g lm bil r.

crüb r m v t yinat, inki af etm kd olan v inki af etmi ölk rin ldetdikl ri t crüb rd n ibar tdir. Bu t crüb r miqrasiya prosesinin s li idarolunmas , iqtisadi f all n davaml , m v t yinat ölk rinin inki afi v

kçi miqrantlar n hüquqlar n müdafi si m qs di il n rd tutulan müvafiqölçül ri özünd ks etdrir hans ki, bütün bunlar bu sah maraql olan t fda lar

find n laz sah rd t tbiq oluna bil r. B zi ölk rin dig rl rin nisb n bucrüb rd daha çox ad ç kilir. Bu da h min ölk rin k miqrasiyas

istiqam tind daha uzun v hat li t crüb malik olmas il v ya bu sahmövcud olan m lumatlara izah edilir. lb td ki, bunlar xüsusi il seçilmi

11 Manolo Abella (Asiya), Aderanti Adepoju (Afrika), August n Escobar Latap(Latin AmeriKa and Karib Hövz si), Philip Martin ( imali Amerika) and Rainer

nz (Avropa).

38

crüb r toplusudur lakin,, ötürül bil n t crüb rin n mük li kimi ç edbilm z. Mük mm l t ccrüb rin siyah n t rtib edilm sind zaman v m kanfakrotu boyük rol oynay r. T crüb r seçil rk n onlar n s rrast qurulu u v

liyi n al nm r. Mü yy n edilmi zaman k siyinin uzad lmas bucrüb rin s li olmas ndan x r verir. Bu t crüb rin ayd n kild t rtib

olunmas k miqrasiyas siyas tinin h yata keçirilm sin v onun dig rl rifind n q bul edilm sin yard m ed bil r. Bu t crüb rin b zil ri miqrasiya

probleml rinin h lli üçün n yax yana malar özünd birl dirir, hans ki, tamkild t tbiqin ehtiyac duyulan ölk rd istifad oluna bil r, xüsusil , siyasi,

iqtisadi, sosial v m niyy t sah rin daha çox uy un g lir.

T-in ç rçiv s dinin prinsipl rin v qurulu una uy un olaraq bu lav doqquzparaqraf v ba qdan ibar tdir. asanam nin sas prinsipl rinin b nd rind qeydolundu u kimi bu lav olan bir çox t crüb r bir neç bölm ni özündbirl dirir. Onlar n paraqraflar üzr bölü dürülm si müvafq mövzular sas ndaapar lm r. H r bir t crüb nin q sa t vsiri veril k onlara müvafiq olanprinsipl rin siyah t rtib olunmu v sonra daha çox m lumat ld etm kist nl r üçün istinad olunan v saitl rin siyah göst rilmi dir. T crüb r üzr

lav m lumatlar v bu istiqam td yeni ölçül r q bul edildikd ofis bu sahmaraql olan t fl rl kda q ç rç sind bu t crüb rin t rtibatyenil dirm yi n rd tutur

I. Layiqli k

1. Fransa: Fransada mövcud olan birg inki af yana mas miqrasiya siays ti ilkçi miqrantlar n mövcud oldu u m ölk rinin inki af siyas ti aras nda

ba t min edir v bunula yana m v t yinat ölk ri aras nda onlar ndövriyy sinin inki af na d st k verir. Bu yana ma frans z dilli Afrika ölk rindimmiqrasiyan n t zyiql rinin azald lmas na xidm t edir (bununla bel hökum tingöst rdiyi d st yi miqrantlar n verdiyi tövh ri art r). B nz r proqramlarAlmaniyada (Türkiy il ), tlaiyada (Senegal il ) v spaniyada (Ekvador il )

yata keçirilir. T yinat ölk ri, m ölk r v bütün kçi miqrantlar buproqramlardan b hr nirl r. k qüvv sinin ehtiyaclar na cavab verm ri,demoqrafiq probleml rin azld lmas v qeyri qanuni miqrasiyan n n zar tdsaxlan lmas üçün t yinat ölk rin laz d st k verilir: visa ld etm kimkanlar n geni ndirilm si, yüks k mükafatland lma v öz ölk rin geridönm ri v i çil rin yenid n dövr etm ri üçün m ölk rin müvafiq

rait yarad r: kçi miqrantlar is v saitl rl , kerditl v s rmay imkanlaril t min olunurlar. Prinsipl rin 1.1,1.2 madd rin bax n

S. Martin; P. Martin; P. Weil: “Fostering cooperation betweensource and destination countries”, in Migration InformationSource, 1 October 2002, adres:http://www.migrationinformation.org/Feature/display.cfm?ID=60;P. Weil: “Towards a coherent policy of co-development”, in InternationalMigration, Vol. 40(3), Special Issue 1/2002, pp. 41-55.

2. Yaponiya: 1989-cu ild B T v Yaponiyan n k Nazirliyi aras nda Asiyadaullu un nki af nda strateji yana malar (PEP) adl ölk r aras birg layih

http://:@www.migrationinformation.org/Feature/display.cfm?ID=60;

39

haz rland . Layih nin sas m qs dl rind n biri seçilmi Asiya ölk ri t find nolan mühacir t t zyiql rinin azald lmas idi, o ölk r hans ki oradan, qeyriqanuni olaraq rqi Asiyaya xüsusi il d Yaponiyaya miqrasiya ax ba verir.Layih nin birinci fazas n icras na 1989-cu ild Tayland v Filippind ba lan ld

1993-cü ild hat dair si dahada geni k Banqlade v Pakistanar uzad ld . Üçüncü fazan n icras na 1996-c ild Çind ba lan ld v 2004-

cü ild yekunla ld . Layih nin m qs di seçilmi ölk rd k bazarsiyas tin saslanan makro v mikro s viyy r üzr probleml rin h llinyön lmi m ulluq strataegiyas n haz rlanmas v t bli at idi. Burada sasdiqq t k nd v r yerl rind mövcud olan yoxsullar, i sizl r v tam i sizolmayanlar üçün layiqli k imkanlar n geni ndirilm sin yön ldilmi dir.Layh yerli icatimaiyy tl öz f aliyy tini ba layaraq g lir ld etm k üçün az

rc t b ed n sxeml rin t rtibat h yata keçirdi v bununla yanaictimaiyy mühacir t etm k üçün müxt lif seçiml r t klif olundu, QHT-ldövl t qurumlar il kda q üçün yad m öst rildi, v eyni zamanda

ullu un yarad lmas üçün mikro müdaxil rin formala mas nda v h yatakeçirilm sind k nazirlikl rinin s ri v bacar ql qlar art ld . Prinsipl rin1.1, 1.2, 2.2, 2.4, 5.2, 15.8. madd rin bax.

K.J. Lönnroth (1995): “Active labour market policies in laboursendingcountries: What role in reducing the need for emigration?”,in International Migration Papers, No. 5, Geneva, ILO,http://www.ilo.org/public/english/protection/migrant/download/imp/imp05.pdf;http://www.ilo.org/public/english/region/asro/bangkok/japanmb/pep.htm

3. Avropa-Aral qd nizi traf kda : 1995-ci ild Avropa-Aral qd nizitraf konfrans nda 27 Avropa ölk si v c nubi aral q d nizi ölk ri (M sir, srail,

ordaniya, M rake , Suriya, b Respublikas , Tunis, Tükiy v F stinmuxtariyy ti) aras nda regionda sülhün, inki af n v sabitliyin formala mas

qs di il qar ql anla ma ld olundu. Azad ticar t zonas n yarad lmasözünd ks etdir n v birg f aliyy tin geni formalar n rd tutanBarselona Deklarasiyas v F aliyy t Plan 2010-cu ild Konfrans t find n

bul edildi. Miqrasiya ax n azalmas il n tic bil n strategiyalar ölk rind olan ticar tin, inqtisadi art n v m ullu uin inki af na

dair m ri özünd ks etdirir. Ölk r eyni zamanda öz aralar nda mövcudolan qanunvericilik ç iv sind hüquqi statusa malik olan miqrantlarahüquqlar n verilm sind v rasizm , ksnohobiyaya v dozülm z lll qarmübariz apar lmas nda birg anla ma ld etdil r. Regional sosial t fda lar

find n ir li sürül n sosial dialoq üçün n rd tutulmu sasnam prosesinsür tl nm sin v ötrül bil n t crüb rin geni ndirilm sin yard med kdir.

Prinsipl rin 1.1, 1.2, 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 9.3, 14.12. b ndin bax n.

http://europa.eu.int/comm/external_relations/euromed/bd.htm;http://meria.idc.ac.il/journal/2005/issue2/jv9no2a6.html

4. M ulluq üzr qlobal günd lik (GEA): GEA, s lis v laq ndiricibeyn lxalq strategiyalar n haz lanmas na v iqtisadi, sosial siyas tin sas

rkib hiss si olan s li m ullun müst qil kild seçilm sin d st k

http://:@www.ilo.org/public/english/protection/migrant/download/

http://:@www.ilo.org/public/english/region/asro/bangkok/japanmb/

http://:@europa.eu.int/comm/external_relations/euromed/bd.htm;

http://:@meria.idc.ac.il/journal/2005/issue2/jv9no2a6.html

40

ver n B T t find n ir li sürülmü t bbüsdür. Minilliyin nki afqs dl rinin davam kimi GEA s li m ullu un formala mas v yüz

millionlarla insan n yax h yat t rzi sürm si üçün müvafiq imakanlar ara r,o insanlar hans ki, ya i sizdirl r ya da ki, ald qlar m vacib onlar v onalr n ailüzvl rini yoxsulluq v ziyy tind n ç xara bilimir. B T-in Layiqli k üzrgünd liyi ç rçiv sind f liyy t göst k GEA inki af etm kd olan ölk rdmühacir t t zyiql rinin azald lmas na yön ldilmi milli v beyn lxalqstrategiyalar n inki af na d st k ver k insanlar n ya ad qlar ölk rd iyerl rinin yarad lmas imkanlar n rd tutan mövcud qlobal strategiyalarüzr yaranm probleml ri aradan qald rma a çal r. B T-in GEA üzr internetünvan m ulluq sah sind ld olunan n yax t crüb r haqda

lumatlar n dünyan n müxt lif nöqt rind v tematik razil rindyay lmas na xidm t edir . GEA-n n milli s viyy h yata keçirilm si 2004-cü ilBeyn lxalq k Konfrans n kçi Miqrantlar üçün n rd tutdu u

aliyy t Proqaram n sas t rkib hiss sidir. GEA-n n milli s viyytbiqind Argentina v Qana ölk rini misal g tirm k olar. Argentinada

mövcud olan ciddi iqtisadi v maliyy böhran na cavab olaraq, B T,mü ssis , m sl t xidm tl rin v bacar qlar n inki af etdirilm sin

aliy t plan ç rçiv sind birba a yard m göst rmi dir. S ri rin inki afetdririlm si, m ulluq v s liyin art lmas istaqam tl rind B T Qanadövl tini texniki, m sl t v dig r yard m növl ri il t min etmi dir.Prinsipl rin 1.1, 1.2. b ndin bax.

http://www.ilo.org/public/english/standards/relm/gb/docs/gb286/pdf/esp-1.pdf;http://www.ilo.org/public/english/standards/relm/gb/docs/gb292/pdf/esp-2.pdf

II. k miqrasiyas üzr beyn lxalq kda n formalar .

5. Malaziya: Malaziyada ya ayan kçi miqrantlar n statuslar nqland lmas v c miyy çatd lmas v Malaziya H mkarlar ttifaqlar

Konqresi,(MTUC) v onun yerli öb ri üçün kçi miqrantlara h mkarlarfind n göst ril n xidm tl rin yay lmas üzr f aliyy t proqram n

haz rlanmas m qs di il 2005-ci ilin Aprel ay nda B T-in d st yi il Malaziyamkarlar ttifaqlar Konqresi kç Miqrantlar mövzusunda Subregional

Konfrans t kil etdimi dir. Prinsipl rin 2.6, 6.4, 12.5 madd rin bax.

http://www.ilo.org/public/english/region/asro/bangkok/;http://mtuc.org.my/migran%20workersworkshop05.htm

6. Birl mi Krall q v Portuqaliya: Birl mi Krall n H mkarlar ttifaqKonqresi (TUC) il Portuqaliyan n Ba H mkarlar Konfederasiays (CGTP- N)aras nda CGTP-in üzvü olan portuqaliyada f aliyy t göst n kçimiqrantlar n TUC-n n üzvlüyün q bul edilm rii üçün birg müqavilimzalam r. Portuqal dilind olan m lumat kitabçalar i götür nl r

find n alçald ll qar nec mübariz apar lmas üzr kçimiqrantlar t limatland r. CGTP- N portuqal i çil r üçün n rd tutulan

nz r müqavil ni Luksemburq, spaniya v sveçr kimi dig r, sas t yinatölk rinin h mkarlar ittifaqlar il d imzalam r. Prinsipl rin 2.6 mad sinbax

http://:@www.ilo.org/public/english/standards/relm/gb/docs/gb286/pdf/esp-1.pdf;

http://:@www.ilo.org/public/english/standards/relm/gb/docs/gb292/pdf/esp-2.pdf

http://:@www.ilo.org/public/english/region/asro/bangkok/;

http://:@mtuc.org.my/migran%20workersworkshop05.htm

41

7. Afrikan n Miqrasiya siyas ti üçün Afrika Birliyinin lkin Strategi Program :Bu proqram birg prioritetl saslanaraq laq ndirici miqrasiya siays tininhaz lanmas üçün t rtib olunmu dur. Bu proqram, k miqrasiyas ,

rh dl rin idar edilm si, qeyri qanuni miqrasiya, miqrantalr n insan hüquqlar ,miqrasiya m lumatlar n y lmas v mübadil si, miqrasiya v inki af (s ri limüt ssil rin emiqrasiyas , pul köçüm ri v diasporada olan Afrikal lar),dövl tl r aras kda q, miqrasiya v yoxsulluq, s hiyy , traf mühit, ticar t,gender faktoru, u aqlar, yeniyetm r v g ncl r kimi hat li mövzular özünd

ks etdirir. Bu proqram 2005-ci il Sirta, Liviya b C mahiriy sind keçiril nAfrika Birliyi ölk ri Ba lar n Sammitind t qdim olunmu dur. Prinsipl rin2.2, 2.1, 3.1, 3.2, 8.1. madd rin bax.

http://www.africa-union.org/Summit/July%202005/PRC%20Draft%20Rapporteur%20Report.pdf

8. k Miqrasiyas m ri üzr And s di: 2003-cü ild q bul edilmi bud m ulluq m qs di il ölk ni t rk ed n v nda lar n rahat v icaz li

keçidini v üzv ölk rd müv qq ti ya amalar t min ed n sasdl rd ndir. (Boliviya,Peru, Venesuella, Ekvador, Kolumbiya). caz li v

rahat keçid And n Ümumi Bazar n mütamadi olaraq formala mas nda roloynayan sas rtl rd ndir, hans ki, 31 Dekabr 2005 ci ild qüvv minm si

rd tutulmu dur. Prinsipl rin 1.1, 2.3, 5.3, 5.4. madd rin bax

Andean Community General Secretariat:http://www.comunidadandina.org/ingles/treaties/dec/D545e.htm

9. Karib Hövz si ölk ri cmas v Ümumi Bazar (CAR COM): 1989-cu ildKarib cmas nda olan Antiqua v Barbuda, Baham adalar , Barbados, Beliza,,Dominikan, Qrenada, Quyana,Hayiti,Yamayka, Montserrat, Saint Kitts vNevis,Saint Lucia, Sayn Vinsent v Qrenadiyans, Suriname, Trinidad v Tabakokimi dövl tl r v razil r öz aralar nda üzv ölk rin halsinin müst qil kildgedi g li inin t min edilm si m qs di il deklorasiya imzalad lar. Univeristet

ri, media i çil ri, musiqiçil r,artistl r v idmanç lar üçün i icaz ridric n aradan qald ld . 2002-ci ild üzv ölk r özünüm ul olan xidm thcizatç lar , sahibkarlar, menecerl r, texniki v r hb r kadrlar, h yat yolda lar ail üzvl ri üçün müst qil olaraq gedi g li in müdd tini 2005 ci ilin ax na

r uzatmaq q rar na g ldil r.Prinsipl rin 2.3, 4.1, 5.2, 5.3, 5.4. madd rin bax

D. Fuchs; T. Straubhaar: “Economic integration in the Caribbean:The development towards a common labour market”, InternationalMigration Papers, No. 61, pp. 1-7 (Geneva, ILO, 2003), availableat www.ilo.org/public/English/protection/migrant/download/imp/imp6ie.pdf; http://www.caricom.org/

10. M rk zi Amerika v Miqrasiya üzr imali Amerika Regional Konfrans(Puebla Prosesi): Puebla prosesi t yinat v m ölk rind mövcud olanmüxt lif amill rin birg f aliyy tini etiraf ed k miqrasiya sah sind çoxt fliyana maya nail olmaq üçün n rd tutulan bir t bbüsdür v bu t bbüsmiqrantar n hüquqlar n n d vacib amil oldu unu t zahür edir.Beliziya, Kanada, Kosta Rika, Dominikan Respublikas , Salvador, Qvatemala,Honduras, Meksika, Nikaraqua, Panama v Birl mi tatlar üzv dövl tl r

http://:@www.africa-/

http://:@www.comunidadandina.org/ingles/treaties/dec/D545e.htm

http://:@www.ilo.org/public/English/protection/migrant/download/imp/

http://:@www.caricom.org/

42

hesab olunurlar. Puebla prosesi bütün seminar v konfranslarda miqrantlar nhüquqlar n müdafi sini h r zaman ön plana ç kir v i tirakç ölk rd

aliyy t göst n v nda c miyy ti t kilatlar aras nda olan dialoqu özündks etdirir. Lakin, k miqrasiyas m ri bu prosesin sas mövzusuna

daxil deyil. Prinsipl rin 2.1, 2.2. madd rin bax.

http://www.gcim.org; http://www.rcmvs.org

11. Q rbi Afrika Ölk rinin qtisadi icmas (EKOVAS):1975-ci ild n etibar ninsanlar n üzv dövl tl r aras nda s rb st h t etm ri v onlar n hüquqistatusla, ya ay sah si il v m ulluqla t min edilm ri istiqam tindEKOVAS- n üç protokolu mövcuddur. EKOVAS-a aid olan xsiyy t

siq rinin t qdim edilm si v passportlar yoxlayan cihazlar vasit sil s rh dkeçid üsullar n müasirl dirilm si s rh dd n keçidi daha da asanla rm r.

k miqrasiyas üzr m lumat mübadil sini inki af etdirm k v milliqanunvericiliyi müvafiq beyn lxalq standartlara v ECOVAS- n protokollar nauy unla rmaq m qs di il 2005-ci ilin yul ay nda yeddi ölk nin üçt flinümay nd ri il EKOVAS katibliyi aras nda protkollar n tam kild icraolunmas üçün qar ql anla ma ld olunmu dur. Benini, Burkina Faso, KApVerde, Hambiya, Hana, Qvineya, Qvineya- B sau,Liberiya, Mali, Niqer, Nigeriya,Seneqal, Siera Leone v Toqo EKOVAS- n üzv dövl tl ri hesab olunurlar.Prinsipl rin 2.3, 3.2, 4.1, 5.4, 6.2, 9.2, 12.3, 12.9. madd rin bax

http://www.un.org/ecosocdev/geninfo/afrec/vol18no3/183eca.htm

12. Avropa ttifaq (A ): A v nda lar n üzv ölk rd m skunla mas v oradak hüququ h m üzv dövl tl r aras nda imzalanm müqavil rin rtl ri il

md Avropa qtisadi C miyy tinin, (A C) daxili bazar v A -ni formala ranmilli qanunvericilik sas nda nizama sal r. 1957-ci il Roma müqavil siinsanlar n, mallar n, xidm rin v kapital n s rb st kild h tinin vax n t min olunmas n rd n keçirdi. Ail birl si, m ulluqda

rab r imkanlar n t min olunmas , i raiti, sosial v vergi üstünlükl ri,mkarlar ittifaqlar na üzv olma hüquqlar , pe t limi v t hsil kimi dig r

rin üzv ölk rin apard qlar siyas uy unla lmas m qs di il1968-ci ild A C uras n 1612./68 sayl Nizamnam si sas nda kqüvv rinin çevikliyin yön ldilmi sas prinsipl r yarad ld . 1985 ci il VahidAvropa Akt s rh dl rin y lmas m sini n rd n keçirdi v Avropa

miyy tin üzv ölk rd n olan i çiil ri v onlar n ail üzvl rini muzdlatm k v ya i t min etm k hüququnu ver n qanunvericiliyin sas qoydu.

1992-ci il Maastrixt müqavil sind n b ri, pe kar ixtisaslar n beyn lxalqmübadil si v qar ql tan nmas üçün Avropa Komisiyas , v üzv dövl tl rmüxt lif vasit r ortaya qoymu lar. G kd demoqrafiq göst ricil rin adü sini v qtisadiyyat n ya lanmas n alaraq 2005-ci ilin yanvaray nda Avropa Komisiyas “ qtisadi miqrasiayn n idar edilm sind A -ninyana mas ” adl s di uraya t qdim etmi dir.Bu s d AB-nin iqtisadimiqrasiya üzr qanunvericilik bazas nda mövcud olan probleml ri v t klifolunan seçiml ri özünd ks etdirir v bununla yana . k bazarehtiyaclar n h r bir dövl tin özü t find n mü yy dirildiyini etiraf edir.cma s viyy sind miqrasiyan n nizama sal nmas AB razisin qisa müdd tli

daxil olma v ya amaq hüququ il m hdudla r. Avropa H mkarlar ttifaqlarKonfederasiyas n fikirin gör bu s d bütün mirantlar n hüquqlar özünd

http://:@www.gcim.org;/

http://:@www.rcmvs.org/

http://:@www.un.org/ecosocdev/geninfo/afrec/vol18no3/183eca.htm

43

ayd n ks etdirmir, xüsusi ild söhb t üçüncü ölk n olan miqrantlar nhüquqlar ndan gedirs . Yerli i çil r il yana kçi miqaranlar n hüquqlar nmüdafi si v i raitinin yax la lmas m qs di il , üçüncü ölk n olanhüquqi statusa malik v nda lar n AB-nin v nda ar kimi k raitind n

rab r hüquqlu b hr nm si m ri v hüquqi status olmayan miqranlar nmüdafi sinin bu s dd öz ksini tapmas t klif olunmu dur. Prinsipl rin 2.2,2.3, 5.1, 5.2, 5.3, 5.4, 8.4, 9.3, 9.4, 9.8, 9.12, 12.3, 12.6, 12.9, 14.3, 14.10.madd rin bax.

http://www.europa.eu.int/index_en.htm

13. C nubi Amerika ölk rinin umumi bazar (MERKOSUR): likin zamanlardaMERKOSUR dörd ölk nin (Argentina, Braziliya,Uruqvay v Paraquvay)

rh dl ri aras nda mk qüvv rinin s rb st h tini t min edirdi. 1997-ciild imzalanm Sosial T minat üzr Çoxt fli Müqavil h r hans bir üzvölk xidm t etmi i çin yerli i çin n malik oldu u hüquq v öhd likl rl t minetdi. 2000-ci ild imzalanm müqavil dig r üzv ölk rd n olan artisl ,professorlara, aliml , idmanç lara, jurnalistl , pe karlara v ixtisaslatexnikl üzv dövl td daimi qalmaq v i k hüququnu verdi. Üzvdövl tl rin v dig r laq dar dövl tl rin (Boliviya v Çili) v anda lar üçünimzalanm Regional Müqavil (2002-ci il) isat nil n alt üzv ölk nin

nda na yerli v nt nda la b rab r hüquqa sahib olmaqla dig r üzvölk rd daimi qalmaq v iqtisadi f aliy qo ulmaq hüququnu verir..2004-cüild Argentina v daha sonra Braziliya s rh d ölk rd n olan hüquqi statusamalik olmayan miqrantlar n ölk n deportasiyas n dayand lmas haqdabirg q rar q bul etmi dir. Bu q rar daha sonra Peru v dig r ölk r

find nd q bul olunmu dur. Bu müqavil nin m ntiqi sas MERKOSURdaxilind inteqrasiya prosesini gucl ndirm k v sas m qs d kimi üzv dövl tl raras nda mallar n, xidm tl rin v istehsal meyarlar n s rb st kild

tini t min etm kdir. Prinsipl rin 2.3, 4.1, 5.2, 5.3, 5.4, 9.3, 9.4, 14.4.madd lir bax.

MERCOSUR: Acuerdo sobre Residencia para Nacionales de losEstados Partes del MERCOSUR, Bolivia y Chile, el 6 de diciembrede 2002, available athttp://www.cpcmercosur.gov.ar/leyes/ley25903.htm;www.iadb.org/intal/tratados/mercosur.htm;E. Texid et al.: International Migration Papers, No. 63 “Migracioneslaborales en Sudam rica: el MERCOSUR ampliado(Geneva, ILO, 2003) and E. Geronimi International MigrationPapers, No. 70 “Admisi n, contrataci n y protecci n de trabajadoresmigrantes” (Geneva, ILO, 2004), available athttp://www.ilo.org/public/english/protection/migrant/publ/imp-list.htm

14. Miqrasiya üzr C nubi Amerika Konfrans (Lima Prosesi): Argentina,Boiliviya, Braziliya, Kolumbiya, Çili, Ekvador, Paraquvay, Peru, Uruqvay vVenesuela Boliviya Respublikas Lima Prosesind i tirak ed n dövl tl rdir.Quito B yannam sind üzv dövl tl r öz aralr nda miqrant v onlar n ailüzvl rinin hüquqlar n müadif sini t min etm k, regionlardan olan miqrantax nn n idara edilm sini gücl ndirm k, milli v ikit fli nizamnam rinhaz rlanmas , xaricd ya ayan v nda larla laq rin qurulmas , ringücl ndirilm si v pul köçürm rinin n t hlük siz v s rf li növl rini

http://:@www.europa.eu.int/index_en.htm

http://:@www.cpcmercosur.gov.ar/leyes/ley25903.htm;

http://:@www.iadb.org/intal/tratados/mercosur.htm;

http://:@www.ilo.org/public/english/protection/migrant/publ/imp-list.htm

44

mü nl dirm k, i yerl rind miqrantlar n inteqrasiyas t min etm k, vqanunverciliyi, miqrasiya m lumatlar v inzibat f aliyy t sisteml riniuy unla rmaq v laq ndirm k, miqrasiya prosesin yön ldilmiproqramlar v strategiyalar mü yy n etm k v laq ndirm k m qs di ilqar ql anla ma imzalad lar. Prinsipl rin 2.1, 2.2, 2.7, 3.2, 3.4, 8.1, 11.8,15.3, 15.6, 15.10. madd rin bax.

http://www.gcim.org

15. Bern T bbüsü: Bu t bbüs, sveçr Höküm ti il Beyn lxalq Miqrasiyakilat n katibliyi qismind f aliyy t göst n Miqrasiya Siyas ti v T dqiqat

dar si aras nda 2001-ci ild Miqrasiya üzr Beyn lxalq Simposiumda q buledilmi dir. Bu t bbüs miqrasiyan n bütün növl rini hat ed n ölk daxili

sl tl prosesidir. Miqrasiyan n dar edilm si üzr BeynlxalqGünd liyin (2004, Dekabr) v Bern T bbüsünün ld etdiyi dörd illik n tic rmiqrasiyan n idar edilm si üzr s li ölçül rin q bul edlim sind hökumyard m göst rir. Bu t bbüs qlobal, regional v milli s iyy dialoqun,

kda n v s ri rin inki af etm sini t min edir. Prinsipl rin 2.1, 2.2madd rin bax.

http://www.bfm.admin.ch/index.php?id=226&L=3

16. sveçr Miqrasiya Qrupu ( MQ): laq ndirm ni v qar ql tamamlamalaryüks ltm k m qs di il t kilatlar aras nda strateji laq rin gücl ndirilm sininvacibliyini etiraf ed k, B T, BMT-nin Qaçqinlar üzr Ali Komisarl , BMT-ninnsan Hüquqlar üzr Ali Komisarl , BMT-nin Ticar t v nki af Konfrans ,

BMT-nin Cinay tkarl a v Narkotikl qar Ofisi v Beyn lxalq Miqrasiyakilat kimi miqrasiya sah sind mandat olan beyn lxalq t kilatlar 2003-cü

ild birl k sveçr Miqrasiya Qrupu adl qeyri formal qrup yaratd lar. MQ-nin sas m qs di miqrasiya il laq li olan müvaiq vasit rin v hquqinormalar n t tbiq edilm si üçün birg f aliyy t göst k miqrasiyan n

li idar edilm sini t min etm k v miqarsiya sah sind hal haz rda vkd mövcud olan probleml qar beyn lxalq ictimaiyy tin s li

sirini art rnaq m qs di il ayd n, nizaml v güclü idar çiliyi t kil etm kdir.MQ ona gör özün xsus bir miyy t k sb edir ki bu t kilat bütün

agentlikl rin ba lar özünd birl dirir. Prinsipl rin 2.1, 2.2, 2.7, 8.1.madd rin bax.

http://www.ilo.org/public/english/bureau/exrel/partners/gmg.htm

17. Beyn lxalq Miqrasiya üzr Qlobal Komisiya (BMQK): BMQK 2003-cü ildBraziliya, M rake v Fillipin hökum tl ri il birg sveç v sveçr dövl tl ri

find n yarad lm r. sas m qs d miqrasiya probleml rin qar s lis,dol un v qlobal t sirin formala lmas r. Bu komisiyan n mandat sas nbeyn lxalq miqrasiyan n qlobal günd likd yer tutam t min etm k,miqrasiya siyas tind olan bo luqlar analiz etm k, dig r probleml rl olan

laq rini yoxlamaq v bu sah olan tövsiyy ri BMT-nin Ba Katibin ,hökum tl v dig r laq li qurumlara çatd rmaqdan ibar tdir. Bundan lavBMQK müxt lif analiz v t dqiqatlar h yata keçirmi , müvafiq qurumlarla

sl tl r aparm , dünyan n müxt lif regionalr nda regional

http://:@www.gcim.org/

http://:@www.bfm.admin.ch/index.php?id=226&L=3

http://:@www.ilo.org/public/english/bureau/exrel/partners/gmg.htm

45

müzakir r t kil etmi v m lumat yay h yata keçirmi dir. Komissiyan nyekun hesabat 2005-ci ilin Oktyabr ay nda BMT_nin Ba Katibin t qdimedilmi dir. Prinsipl rin 2.1, 2.2. madd rin bax.

http://www.gcim.org

18. Beyn lxlaq k T kilat (B T): qtisadi inteqrasiya t bbüsü sas ndasubregionda maraql t fl rin bir araya g lm si m qs di il B T 1999-cu ild n

ri k miqrasiyas üzr ard l bir neç regional üçt fli m sl tl rkil etmi dir. Bu seminarlar, bacar qlar n inki af etdirilm sind v diqq tin

üçt fli siyas yön ldilm sind böyük rol oynam r. k nazirlikl rininyüks k rütb li xsl ri, h mkarlar ittifaqlar n s drl ri v sahibkarlarkonfederasiyas n nümay nd ri bu seminarlar n i tirakç lar aras ndaolmu dur. T lim metodologiyas ndan istifad ed k i tirakç lar aras nda dialoq

kda q t min edilir v bununla yana , bu t dibirl r k miqrasiyassah sind h m qeyri formal h m d formal üçt fli regional kdaformala r v gücl ndirir. Mü yy n halarda onlar regional mexanizml r v yamövcud proqramlar ç rçiv sind siyasi t bbüsün formala mas üçün xüsusi

klifl r paketi haz rlay rlar. M sl tl r sas n Port Luisd Hind OkeanÖlk ri üçün, Mavritaniyada (2000), M rk zi Asiya Ölk ri üçün Dü mb ,Tadjikistanda ( 2001), C nubi Afrika nki af cmas üçün Pretoriyada (2002),

rk zi Afrika Ölk ri üçün Duala, Kamerunda (2003), rqi Afrika cmasüçün Aru ada (2004), M rib ölk ri üçün lc zaird (2005) v Q rbi Afrikaölk ri üçün Dakarda t kil olunmu dur. Ax nc üç seminar B T-in AB

find n d st kl diyi “ Avropa-Aral q d nizi regionunda, rqi Afrikada vrbi Afrikada Miqrasiya nki af Vasit si kimi” adl layih si t find n t kil

olunmu dur. Prinsipl rin 2.1, 2.2, 2.7, 6.2. madd rin bax.

http://migration-africa.itcilo.org

19. Beyn lxalq Miqrasiya Siyas ti Proqram (BMSP): Beyn lxalq MiqrasiyaSiyas ti Proqram hükum tl r aras dialoqun nizamlanmas na v miqrasiyasah sind pontesial n art lmas na yön ldilmi , B T, Beyn lxalq Miqrasiya

kilat , BMT-nin hali Fondu, BMT-nin T lim v T dqiqat nstitutu t find nbirg m aliy n, qlobal t kilatlar aras bir proqramd r. 1998-ci ild n 2003-cü il q r BMSP-nin f aliyy tind n 115 ölk n olan 800- q r yüks k vorta rütb li hökum t nümay nd ri faydalanm r. BMSP-nin t lim v dialoqlarüzr t rtib etdiyi d qiq metodologiyalar miqrasiya sah sind olan i tirakç lar biraraya g tirir, hans ki, o i tirakç lar m , t yinat v transit ölk rd miqrasiya

insan yerd yi ri sah sind ox ar probleml rl üzl ibl r. Busl tl k Nazirliyi, Xarici r Nazirliyi, Daxili r Nazirliyi v

dliyy Nazirliyi kimi aidiyyat olan nazirlikl r c lb olunur. H mçinin sosialda lar n, akademik institutlar n v v nda c miyy tinin nümay nd ri d

BMSP-nin apard m sl tl c lb olunurlar. Prinsipl rin 2.1, 2.2,2.7, 6.2. prinsipl bax

http://www.impprog.ch/

20. Beyn lxalq H mkarlar si (BH ): Pe kar xidm t sah rini hated n Beyn lxalq H mkarlar si bir ölk n dig rin s r ed nmiqrantlar n hüquqlar qorumaq v onlara yad m göst rm k m qs dil onlar

xsiyy v siq ri il t min edir. Öz ölk sind h mkarlar n üzvü olan xsl r

http://:@www.gcim.org/

http://:@migration-africa.itcilo.org/

http://:@www.impprog.ch/

46

yinat ölk sind BH -nin üzvü olaraq yerli laq siyah , i raiti, bankistemi, vergil r, ya ay sah ri, m kt bl r, s hiyy xidm tl ri, t qaüdl r vdig r güz tl r haqda m lumatlar ld ed bil rl r. Üzvl k m ri,qanunlar v kollektiv müqavil r üzr m sl t verilm kl yana i götür nlmübahis zaman onlara hüquqi yard m göst rilir. BH -nin v siq sin sahibolan xsl r üçün t lim imkanlar da möcuddur. BH öz internet sayt ndamüxt lif dill rd mövcud olan. “Xaricd ” adl bukletl rin paylanmas t kiledir. 2.6, 10.8, 10.11, 12.1, 12.5, 14.3. prinsipl bax.

http://www.union-network.org

III. Qlobal Bilik Bazas

21. Avstraliya: Büro ayl q olaraq miqrasiya m rini özünd ks etdir n kqüvv si müayin sini h yata keçirir. Miqrantlar aras nda vaxta lav sor ularapar r. mmiqrasiya, vmüxt lif m niyy tl r v yerli hali m ri il

ul olan nazirlikl k. mütamadi olaraq mü ri xidm tl ri sistemi bazas ndanistifad ed k qaydalar n pozulmas , qalma müdd ti v vizan n al nmas üçünmövcud tarifl r il yana Avstaliyaya dig r ölk rd n daxil olan i çil rinstatistikas v onlar n hans s naye növünd i dikl ri bar m lumatlarözünd ks etdir n hesabat haz rlay rlar. Eyni zamanda nazirlik bir s ra sor ularapararaq miqrantlar n k bazar sah sind olan t crüb rini izl yir.Avstraliyaya mmiqrasiya ed nl rin Linqitudinal Sor usu ( LS A), Vizaya sahibolan v Mü yy n Sah r t find n m aliyy n s ri li i çil rin müayin si(SDAS), v daimi ya ay statusu almi xarici t rin müayin si apar lansor ular aras ndad r. Prinsipl rin 3.1. madd sin bax.

http://www.abs.gov.au/

22. Kosta Rika: Dol uldu u ölk , ölk g lidiyi il v be il önc ya ad yer kimisuallar özünd ks etdir n çox sah li ev t rüfat sor usu Sattistika v

halinin Siyah ya Aal nmas üzr Milli nstitut t find n illik olaraq, h yatakeçirilir. Pul köçürm rin dair sullarda bu sor uda öz ksini tap r. Prinsi-pl rin 3.1 madd sin bax

http://www.inec.go.cr/

23. rlandiya: rlandiya v nda v milliy ti, do uldu u yer v rlandiyadaya amaö a ba lad il kimi suallardan ibar t olan Milli Ev T rüfat Sor usurüblük olaraq M rk zi Statistika Ofisi t find n h yata keçirilir. Mühacir tedil n ölk v ölk daxil olma vaxt kimi suallarla yana rlandiya

nda lar n xarici ölk mühacir tin dair suallar bu sor uda öz ksinitapm r. Prinsi pl rin 3.1 madd sin bax

http://www.cso.ie/

24. Portuqaliya: Do uldu ölk v miqrantlar n v nda kimi suallar özündbirl dir n M ullu a dair Sor u Portuqaliyan n Milli Statistika nstitutu

find n h yata keçirilmi dir. Bununla yana Miqrasiyaya dair suallardanibar t olan lav sor ular h yata keçirilir. Prinsipl rin 3.1 madd sin bax

http://:@www.union-network.org/

http://:@www.abs.gov.au/

http://:@www.inec.go.cr/

http://:@www.cso.ie/

47

http://www.ine.pt/

25. B T : Poçt vasit si il gönd ril n sor u anketl ri sas nda k miqrasiyassah sind ld olunan 86 ölk nin statistik bazas özünd birl dir nBeyn lxal k Miqrasiays n M lumat Bazas Beyn lxalq MiqrasiyaProqram t find n qorunub saxlan r. AVROSTAT- dan lav m lumatbazas bir neç inki af etm kd olan ölk rid hat edir. Miqrasiya üzr

lumat bazas n y lmas m qs di il müvafiq tövsiyy r v v asitl r B Tfind n i nib haz rlanm r v m lumat bazas n y lmas nda B T

ölk ri texniki d st kl t min edir. B T-in NATLEKS m lumat bazas yerlik qüvv rini, sosisal t minat v insan hüquqlar üzr müvafiq

qanunvericiliyi hat ed n 55 000 art q olan yaz dan ibar tir. NATLEKS yaz larmövcud qanunvericilikd n olan ç xar n qisa kild izah ver k kçimiqrantlara dair mövzu il yana sas sözl rd n v tematik kateqoriyalardanibar t olan olan sitatlarla t hciz olunmu dur. 3.2, 3.3. prinsipl bax.

http://www.ilo.org/public/english/protection/migrant/ilmdb/index.htm;www.ilo.org

26. Beyn lxalq Valyuta Fondu (BVF): BVF miqrantlar n qlobal miqyasda pulköçürm ri üzr m lumatlar özünd ks etdir n sas m nb rd ndir. Onun

sas n rl rind n olan llik Öd ni Statistikas Balans adl kitab pulköçürm ri üzr milli m lumat bazas özünd ks etdirir. Prinsipl rin 3.1,3.2. mad rin bax.

http://www.imf.org/

27. Beyn lxalq Miqrasiya T kilat (BMqT): 2000-ci ild n b ri BMqT-I beyn lxalqmiqrasiya sah sind olan n son tendensiyalar üzr m lumatlar hat ed nÜmumdünya Miqrasiya Heasbat n r edir v bu hesabat regionalr n ayd nxülas si il yana regionlar n ümümi v ziyy ti üzr m lumat özünd ksetdirir. H r burax lan n r mü yy n mövzuya h sr olunur, 2005-ci ild çapolunan 3-cü n r beyn lxalq miqrasiyada x rcl r v m nf t mövzusuna h rsolunmu dur. Prinsipl rin 3.2, 3.3. madd rin bax.

http://www.iom.int/iomwebsite/Publication/ServletSearchPublication?event=detail&id=4171

28. Miqrasiya üzr M lumat M nb yi (M S): Miqrasiya üzr M lumat M nb yininrtibatç olan Miqrasiya Siyas ti nstitutu Va inqton rind yerl n öz lkilatd r. Federal Kolumbiya Dair sinin internet portal k miyy t v keyfiyy t

bax ndan güclü olan m lumat bazas özünd birl dirir. Bu portal miqrasiyari üzr y lan m lumat bazas v miqrasiya sah sind probleml rin

inki af perspektivl rini özünd ks etdirir. Portal n sas m qs di t dqiqtç lar ,siyas tçil ri, jurnalistl ri v dig r müxt lif qruplar malumatla t min etm kdir.Prinsipl rin 3.2, 3.3. madd rin bax.

http://www.migrationinformation.org/

29. qtisadi kda q v nki af T kilat (OECD): qtisadi kda q vnki af T kilat miqrasiya üz rind daimi n zar t sistemi vasit sil miqasiya

http://:@www.ine.pt/

http://:@www.ilo.org/public/english/protection/migrant/ilmdb/index.htm;

http://:@www.ilo.org/

http://:@www.imf.org/

http://:@www.iom.int/iomwebsite/Publication/ServletSearchPublication?event=deta

http://:@www.migrationinformation.org/

48

üzr m lumat bazas y h yata keç rir. Bu m lumat bazas OECDkatibliyinin üzv ölk lrd t yin etdikl ri milli konrrespondentl rin verdiyi

lumatlara saslan r. Bu m lumat bazas illik olaraq “Beynlxalq Miqrasiyasah sind Tendensiyalar , SOPEMI “ hesabitnda n r olunur. Regionlarda völk rd olan tendensiyalar özünd ks etdir n bu hesabat OECD-nin üzvölk rind apar m lumat n rl rind n biridir. Hesabat h mçininmiqrasiyan n seçilmi mövzular n d rin t hlilini özünd ks etdirir.Prinsipl rin 3.2, 3.3. madd rin bax.

http://www.oecd.org/; OECD, 2005. Trends in international migration– SOPEMI, 2004 edition (Paris, OECD).

30. Avropa cmas n Statistika Ofisi (EUROSTAT): Avropa Komisiyas nstatistik bölm si kimi f aliyy t göst n EUROSTAT, Avropa qtisadiKomisiyas , Avropa uras , B T v BMT-nin statistika öb si il birg

kda q ç rçiv sind sor u anketl ri vasit si il A Üzv Ölk rindmiqrasiya v s nacaq üzr statistik m lumatlar n y h yata keç rir.Göst ril n birg s yl r üzv ölk rin bu sah hesabat t qdimat yükünüdahada asanla r. Miqrantlar n ax n miqdar v v nda kimi suallarsor u anketind öz ksini tap r. ld olunan m lumat bazas n dig r

kilatlara v ölk çatd lmas , n rl r v onlayn m lumat bazalarvasit sil h yata keçirilir. EUROSTAT- n sas m qs di statistika üzrqanunvericiliy lav olunmu f liyy t plan n icars vasit si il miqrasiyasah sind icma üzr statistik m lumatlar n y n v analizininstandartla lmas r. Prinsipl rin 3.1, 3.2. madd rin bax.

http://epp.eurostat.cec.eu.int;http://www.unece.org/stats/documents/2005/03/migration/wp.23.e.pdf;http://www.un.org/esa/population/publications/migcoord2002/eurostat.pdf

31. YUNESKO-nun Miqrasiya T dqiqat stitutunun M lumat Bazas : 2002-ci ilinfevral ayinda t sis olunmu bu baza 77 ölk n olan 300- q r t dqiqat v

lim institutlar bar m lumatlar özünd birl dirir. Bu baza h mçininmiqrasiya sah sind 86 dövri n rl r haqda mövcud olan m lumatlar özünd

ks etdirir. M lumatlar sas n YUNESKONUN, DARE sosial elml r üzrlumat bazas ndan daxil olur v r smi internet saytlar , illik hesabatlar v

vaxta n rl r kimi etibarl m nb r vasit si il ld olunur. Prinsipl rin 3.2,3.3, 3.5 madd rin bax.

http://databases.unesco.org/migration/MIGWEBintro.shtml

32. B rl mi Mill tl r T kilat : BMT-nini statistika öb si ölk m lumatbazas n y lmas na yard m etm k m qs di il v saitl r v tövsiyy r n retdirir. Beyn lxalq Miqrasiya üzr Tövsiyy rin sonuncu yenid n bax lmformas , “ Beyn lxalq Miqrasiya Statistikas üzr Tövsiyy r- Yenid n bax lm ”1998-ci ild n r olunmu dur. BMT-nin Statistika öb si ölk rd n beyn lxalqmiqrasiya ax v say üzr r smi yerli m lumalar toplayaraq, onlar lllikDemoqrafiy kitabnda n r edir. Eyni zamanda BMT-nin statistika öb si

lumatlar n y b bir ara g tirilm sind v BMT-nin tövsiyy ri sas ndastatistika i çil rin t liml rin keçirilm sind ölk texniki yard m göst rir.BMT-nin hali öb si beyn lxalq miqrantlar n qlobal say n heablanmas ilyana müxt lif t dqiqatlar h yata keçirir v münt m olaraq miqrasiya siyas ti

http://:@www.oecd.org/;

http://:@epp.eurostat.cec.eu.int;/

http://:@www.unece.org/stats/documents/2005/03/migration/wp.23.e.pdf;

http://:@www.un.org/esa/population/publications/migcoord2002/eurostat.pdf

http://:@databases.unesco.org/migration/MIGWEBintro.shtml

49

miqrasiya tendensiyalar üzr sor ulardan ld olunmu n tic ri n retdirir. 2002-ci ild çap olunmu Beyn lxlaq Miqrasiya Hesabat 228 ölk nin

lumat bazas n hat ed k beyn lxalq miqrantlar n say nhesablanmas nda sas m nb kimi istifad olunur. Eyni zmamanda BMT-nin

hali öb si miqrasiya üzr m lumatlar n y lmas nda v analizind i tirakn sas beyn lxalq agentlikl rin biy ara g lidiyi BMT-nin illik laql ndirm

Görü ünü t kil edir. Prinsipl rin 3.1, 3.2. 3.3, 3.4. madd rin bax.

http://www.unstats.un.org;UNSD, International migration statistics: Current activities of theUnited Nations Statistics Division; UNECE/Eurostat Seminar onMigration Statistics (Geneva, 21-23 March 2005);http://www.unece.org/stats/documents/2005/03/migration/wp.17.e.pdf; http://www.un.org/esa/population/unpop.htm

33. Birl mi Mill tl r T kilat , Lat n Amerikas v Karib hövz si iqtisadikomisiyas (LAK Q):LAK Q, Lat n Amerkas v Karib Hövz si Demoqrafiq M rk zi (LAKDM),do uldu u yer, ölk g ldiyi vaxt v be il önc ki ya ad yer üzr

lumatlar n y lmas regionda olan ölk t kidl tövsiyy edir.LAK Q/LAKDM-in sas proqramlar ndan biri, halinin siyah ya al nmas

tic sind ld olunmu miqrantlar n s ciyy vi xüsusiyy ri üzr m lumatbazas n qurulmas m qs di il 1970-ci ild icras na ba lad Lat nAmerikas nda Beyn lxalq Miqrasiyann n Öyr nilm si (LABMÖ) üzr t dqiqatlayih sidir. Ya ad qlar ölk n k narda do ulma, cinsi, ya , g lm tarixi, ail

ziyy ti, t hsil s viyy si, iqtisadi xüsusiyy ltl ri v qad n ba na dü naqlar n say kimi m lumatlar LABMÖ-nün m lumat bzas nda öz ksini

tapm r. Bu yax nlarda LAK Q/LAKDM m v t yinat ölk rindmiqrantlar n s ciyy vi xüsusiyy tl rin miyy t ver k Andean C miyy tiölk rind beynn lxalq miqrasiya modell rini v tendensiyalar öyran nSistem yaratm r. Prinsipl rin 3.1, 3.2, 3.3, 3.4. madd rin bax.http://www.eclac.cl

34. Dünya Bank : Dünya Bank , öz Ümümdünya nki af Göst ricil ri (WDI) vQlobal M aliyy v Ümumdünya nki af (GDF) kimi heasbtlar nda pulköçürm rin dair m lumatlar n yay lmas h yata keçirir. Düyna Bank n h riki hesbat daha cox ök ri hat ed k Beyn lxalq Valyuta Fondununöd ni r üzr m lumat bazas na sas lan r,. GDF, BVF v WDI-ya nisb npul köçürm ri m rini (miqrantlar n köçürdükl ru pulun m bl i, i çil

miqrantlara öd nil n kompensasiyalar) daha geni ara r. Prinsipl rin3.1, 3.2. madd rin bax.

http://www.worldbank.org/

IV. k miqrasiyas n s li idar edilm si(i) Miqrasiyan n idar edilm si siyas ti

35. Kanada: S ri li k qüvv sin olan t bat n uzun müdd tli t minatqs di il Kanadan n q bul siyas ti s ri li i çil r,tacirl r v pe karlar üçünbul üsullar n rd n keçirir k ya , t hsil, ngilis v ya Frans z dilind

dan maq bacar üzr ballar n t ltif olunmas kimi meyarlara saslan r.Prinsipl rin 4.1, 4.10, 5.1, 5.2. madd rin bax.

http://:@www.unstats.un.org;/

http://:@www.unece.org/stats/documents/2005/03/migration/

http://:@www.un.org/esa/population/unpop.htm

http://:@www.eclac.cl/

http://:@www.worldbank.org/

50

http://www.cic.gc.ca; www.hrdc-drhc.gc.ca; www.canlii.org;ILO migration survey 2003: Country summaries/Encuesta de laOIT sobre migraciones, 2003: Res menes por pa s/Enqu te del’OIT sur les migrations, 2003: R sum s par pays (Geneva, ILO, 2004).

36. Yeni Zelandiya: t klifi alm v ya s ri li v i t crüb si olan pe karçil rin k qüvv rinin çat mad yerl mühacir ti t qdir layiq hesab

olunur. . Miqrantlar n daimi ya ay yenir uy unla mas m qs di il hökum tmiqrantlar n k haqq ndan tutulan v sait heasb na onlar m skunla mayadair m lumat toplusu il t min edir. Toplu ya ay yerl ri, s hiyy , i , biznes,hökum t qanunlar, uy unla ma üzr m lumatlarla yana bank sistemi,

qliyyat növl ri, qnunvericilik v ölk nin tarixi kimi m lumatlar özünd ksetdirir. kçi miqrantlar üçün hökum tin internet sayt v qaynar x ttimövcuddur. k hüquqla na dair m lumatlar k idar ri t find nmüxt lif dill rd çap olunur. Eyni zamanda burada k miqrasiyas siyas tiüzr üçt fli m sl t uras f aliyy t göst rir. Miqrasiya xidm tinin daimiya ay yeri üzr öb si t find n miqrantlar n ölk yerl dirilm sin yard mgöst n bütüm t kilatlara v mü ssis maddi yard m göst rilir. Bixidm tl r miqrantlar onlar n hüquqlar , sosial xidm tl r v müavin tl r üzr

lumatla t min edir. Eyni zamanda miqrant i çil r üçün ingilis dili kurslaralyy t göst rir. Prinsipl rin 4.1, 4.2, 4.8, 4.10, 5.1, 5.2, 6.1, 6.3, 6.4, 7.1,

10.8, 12.1, 14.5, 14.7. madd rin bax.

http://www.immigration.govt.nz; ILO migration survey 2003:Country summaries (Geneva, ILO, 2004).

37. Filippin: Filippinin, müv qq ti k miqrasiyas , i çil rin müdafi sini v pulköçürm rinin müsb t t srinin art lmas n rd tutan m ulluq yönümlümühacir t siyas ti mövcuddur. Hökum t k bazar n t bl rinimü yy nl dirir v xarici i götür nl r, m ulluq agentlikl ri v hökum tl raras ikit fli müqavil r vasit si il planl kild k qüvv sinin t klifini

kil edir. Filippinin xarici ölk rd i düz ltm Adminstrasiyas kmiqras yas inzibatç nda m sulliyy t da yan k v M ulluq dar sininixtisasla agentliyidir. Bu agentlik öz l v Fillipind yerl n i düz ltmagentlikl rini lisenziya il t min edir, o agentlikl r hans ki, xaricd i axtaran

çil r il hüquqi sasl k müqavil ri ba lama a m cburdurlar. Filippininxarici ölk rd i düz ltm Adminstrasiyas bu müqavil ri t sdiq edir, qanunpozuntular ara r v i düz ltm qaydalar pozanlara qar iddiaqald r. Bununla bel Filippind i çil rin hamil lik v V Ç/SP D testl rind nkeçm rinin t b olunmas üçün m ulluq agentlikl rin icaz verilir.Agentlik mühacir t siyas tini formala r, insan alverin qar t bli at apar r,ölk ni t rk etm mi q r insanlar m lumatland r, xarici ölk khüquqlar n pozulmas na dair m bax r v t yinat ölk sind öz

nda lar na yard m göst rir. Hökum t zorak q hallar zaman kqüvv rind n istismar dayand ra v ya l v ed bil r. R smi kanallardanistifad ed n kçi miqrantlar, ölk ni t rk etm mi q r xaricd mövcudolan sosial v i raiti üzr t liml , h yat s ortas v sosial pensiya. tibbi

orta il yana miqrantlar v onlar n ail r üzvl ri üçün t hsil imkanlar ilmin edilirl r. Onlar eyni zamanda borc ld etm k üçün mövcud rtl üzrlumatla t min edilirl r. Banklarda v saitl rin saxlanmas üçün beyn lxalq

hesablar n aç lmas m qs di il v pul köçürm ri zaman az x rc öd ri

http://:@www.cic.gc.ca;/

http://:@www.hrdc-drhc.gc.ca;/

http://:@www.canlii.org;/

http://:@www.immigration.govt.nz;/

51

üçün kçi miqrantlar xüsusi xsiyy t v siq ri il t min edlirl r. Geridönmü kçi miqrantlar ruhland rmaq m qs di il onlara biznes kapital ldetm k üçün güz tli tarifl rl kreditl r verilir v maddi yard m m qs di il

qaüd ld etm k hüququ il t min edilirl r. Prinsipl rin2.3,4.4, 4.5, 4.6, 4.8,4.10, 10.1, 10.3, 10.4, 10.8, 11.1, 11.2, 11.3, 11.4,11.5, 11.7, 11.8, 12.1, 12.10,15.4, 15.5, 15.6, 15.8. madd rin bax.

http://www.poea.gov.ph

38. spaniya: spaniyada k miqrasiays üzr qanunuvericilikd v siyas tdsosial t fda lar n i tirak n t min edilm si üçün üç formal strukturformala r: Mühacirl rin Sosial Uy unla mas Forumu, Mühacir t

ri üzr Nazirl r aras Komisiya v yerli icra komisiyalar . Bundan lavk Nazirliyinin k Miqrasiyas Adminstrasiays v dövl t katibliyi kimi

qurumlar bu istiqam rd f aliyy t göst rirl r. 2000-ci ild Xairici V nda lar nlaq ndirilm si v spaniyaya (Plan Greco) Mühacir tin Nizama sal nmas

üzr Qlobal Proqram Ç rçiv sind yarad lm bu katiblik onlar n iqtisadi art maverdiyi tövh ri n alraq miqrant icmalar n inteqrasiyas t min etm klyana miqrasiyan n idar olunmas üzr f aliyy ti laq ndirir. Bu katibliyinba h m v nda olmayanlara qar hökum tin münasib tininqiym tl ndirilm sini aparan mmiqrasiya üzr Nazirl r aras Komisiya nn h m

hökum tin ist nil n s viyy sind immiqrasiya m rin n zar t ed nmmiqrasiya Siyas ti üzr Ali uran n apar üzvüdür. Prinsipl rin 4.6, 4.8,

6.1, 6.3, 6.4, 14.5, 14.9. madd rin bax.

N. Ortega P rez: Spain: Forging an immigration policy, MigrationInformation Source, 2003, available at www.migrationinformation.org;http://www.mtas.es/migraciones/;ILO migration survey 2003: Country summaries (Geneva, ILO, 2004).

39. Birl mi Krall q: Yüks k S ri li Miqrantlar üçün n rd tutulan Proqramri li miqrantlara h tta onlara i t klifi olunmad qda bel m ulluq v ya

özünü m ulluq m qs di il ölk daxil olma a icaz verir. riz il müraci ted n 28 ya dan a v ya yuxar olan xsl rin qiym tl nditilm si bal sistemiil apar r. Krall qda i vizas ld etm kl yana 4 ilin tamam nda daimiya ay statusu il ba riz veril bil r. Prinsipl rin 4.1, 14.4. madd rinbax.

http://www.ind.homeoffice.gov.uk

(ii) Qanuni k miqrasiyas üçün imkanlar n geni ndirilm si

40. Avstraliya: Avstraliyaya m ulluq m qs di il mühacir t etm k ist nxsl r Avstraliyan n Miqrasiya Proqram ç rçiv sind müv qq ti v ya daimi

asaslarla riz t qdim ed bil rl r. Avstraliyada ya ayan qohumlar t find naliyy diril n xsl r istisna olmaqla, daimi ya ay vizas üçün riz

qdim ed n xsl rin qiy tl ndirilm si s ri r, ya , ngilis dili, i t crüc si vmiqrasiya sah sind t b olunan i yerl rinin siyah üzr n rd tutlan balsitemi il apar r. Müv qq ti saslar Avstraliyan n yerli i çi qüvv ri t find nbu v ya dig r hallarda doldurulmas mümkün olmayan t qdird mü ssis

ri li müt ssisl r üçün n rd tutulmu bo i yerl rini doldurmaqqs di il xarici i çi qüvv rin Avstraliyaya g tirilm sini m aliyy dirm

http://:@www.poea.gov.ph/

http://:@www.migrationinformation.org;/

http://:@www.mtas.es/migraciones/;

http://:@www.ind.homeoffice.gov.uk/

52

icaz verir. Bu v zif r minimum s ri v k haqq s viyy sin cababverm lidir v riz t qdim ed n xsl r bu v zif uy un s ri vbacar qlara malik olduqlar nümayi etdirm lidir. Avstarilyada t hsli alm

xsl r daimi ya ay statusuna malik olmaq üçün riz t qdim ed biil rl r.Sahibkar n s ri li müt ssisl olan ehtiyac öd k m qs di ilmüv qq ti i çil rin q bulu art r, lakin bu q bul qaydas a s ri limüt ssisl amil edilmir. Muv qq ti i çil r daimi ya ay statusu ldetm k üçün müraci t ed bil rl r v onlar n h yat yolda lar n i t minolunmas na icaz verilir. Ail ehtiyaclar v ya s ri r sas nda rizver nl rin say n müyy nl dirilm si il yana , qtisadiyyat n v kbazar n t bl rinin, regional t batlar n, miqrasiyan n iqtisadi, sosial v trafmühit t sirinin v gözl nil n riz çil rin say n mü yy n edilm si m qs di ilillik olaraq k Bazar n analizi h yata keçirilir. Müxt lif m niyy tl r vyerli hali m ri üzr mmiqrasiya Nazirliyi k miqrasiyas m rin

sulliy t da r. Nazirliyin k bazar üzr m lumatlar müxt lif dill rdözünd ks etdir n internet sayt mövcuddur. Xarici V nda lar n Atestasiyasüzr Milli Ofis potensial miqrantlar t b olunan müxt lif i yerl ri üzr

lumatland r. kçi Miqqrantlar Avstraliyaya daxil olan zaman onlar nxarici ölk ld etdikl r s sertifikatlar yoxlan la bil r v yaxud kçimiqrant Avstarliya üçün n rd tutulmu had tnam ni almaq üçün müvafiqkursa gönd ril bil r. Xarici ixtisasla v nda lar n q bulununnizamlanmas üçün müxt lif pe kar qurumlar n v ya tatlar n özün m xsus

lav me”yarlar mövcuddur. Hökum t Müxt li m niyy tl r v yerli haliri üzr mmiqrasiya Nazirliyinin kd alar sas s naye

qurumlar na gönd k onlara laz m olan i çil rin q bulunda miqrasiyasistemind n istifad üçün yard m göst rir. Hökum t s naye qurumlar il birg

dbirl r t kil ed k yerli müt ssil rin tap lmas nda c tinlik ç nsahibkarlara potensial s ri li kçi miqrantlar n seçilm sind yard mgöst rirl r. Prinsipl rin 3.1, 4.1, 4.2, 4.8, 5.1, 5.2, 5.5, 12.1, 12.6, 14.3, 14.4,14.10, 15.3. madd rin bax.

http://www.immi.gov.au; www.austlii.edu.au; www.acci.asn.au;www.actu.asn.au; http://aei.dest.gov.au; ILO migration survey2003: Country summaries (Geneva, ILO, 2004).

41. Kanada: Mövsümi K nd T rüfat çil ri üçün n tutulan Proqram1966-c ild n b ri mövcuddur v fermerl rin üzl diyi k qüvv rinin

tl na t sir göst rm k üçün i nib haz rlanm r. Kanada il Meksika veyni zamanda Karib ölk ri v Yamayka aras nda ld olunmu Qar qlAnla maya sas n bu proqram kin b biçin mövsüml rind kçimiqrantlar n t kil olumu ax na icaz verir. Proqram Kanadan n nsanEhtiyatlar Nazirliyi t find n h yata keçirilir hara ki n az alt h ft olmaqlaminimum i saat n, pulsuz ya ay yerl rinin v minimum khaqq n

min olunmas na z man t ver k sahibkarlar i çinin i q bulu üçün müraci tedir.Fermerl r h r il öz fermalar ndda i tdikl ri i çil rin i q bulu üçün yenid n

riz il müraci t ed bil rl r.. Kanadan n nsan Ehtiyallar Nazirliyininnümay nd sinin t msil olundu u direktorlar uras t find n idar olunan

nf t güdm n sahibkarlar birliyi f aliyy t göst rir.. k müqavil riçil r ölk g q r sahibkarlar, i çil r v hökum t nümay nd si

find n imzalan r. Onlara pensiya fonduna köçürm r, öd ni li

http://:@www.immi.gov.au;/

http://:@www.austlii.edu.au;/

http://:@www.acci.asn.au;/

http://:@www.actu.asn.au;/

http://:@aei.dest.gov.au;/

53

zyniyy tl r, müavin tl r v tibbi si ortalar n t mini üzr z man t verilir.çil r hava liman nda qar lanaraq ölk giri in köm k edilir. K nd t rüfat

sah sind çal anlara i yerl rini d yi k v ya lav i saatlar üçün öd nikimi k hüquqlar amil edilmir. Prinsipl rin 2.3, 4.6, 5.2, 5.3, 5.5, 6.3, 9.10,10.3, 12.1, 12.2, 12.3, 13.3. madd rin bax.

http://www.rcmvs.org/paises/SAWP.htm; Report of the InternationalWorkshop organized by IOM, Santiago de Chile, Chile,2000, available at http://portal.unesco.org/shs/en/ev.php-URL_ID=3425&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html

42. Misir: taliya t find n m aliy n Miqrasiya üzr Kompleks M lumatSistemi layih si Beyn lxalq Miqrasiya T kilat t find n Misird icra olunur.taliyaya mühacir t etm k ist n Misirlil r üçün k Qüvv si v Miqrasiya

Nazirliyind onlayn m lumat bazas mövcuddur. taliyal sahibkarlar v Misirlil rüçün n rd tutulan i seçimi sistemi Misirlil rin taliyan n k bazar üzr

lumat sistemin ç t min edir v italiyada olan bo i yerl rin rizqdim etm rait yarad r. Prinsipl rin 2.2, 5.2, 12.1. madd rin bax.

Stocchiero: Fostering Egyptian local development through diasporicnetworks in Italy, CeSPI Policy Paper on the Integrated MigrationInformation System (IMIS) Project, Rome, 2004, available athttp://www.emigration.gov.eg/StaticFiles/Abstract_e.asp

43. Almaniya: Xarici ölk rd n olan mövsümü çil r üçün proqram Almaniya ilyerli ölk r aras nda ld olunmu Qar ql Anla ma Memorandumu

rçiv sind f aliyy t göst rir v Almaniyan n Dövl t M uluq Xidm ti vonun t fda lar t find n h yata keçirilir. Mövsümü i çil rin sas hiss siniPol adan olan k nd t rüfat i çil ri t kil edir. K nd t rüfat nda, me

rüfat nda, otell rd , rzaq t hcizat nda, meyv v t z emal nda vtaxta alban emal nda yerli i çi qüvv rin olmad t qdird kçi miqratnlar90-gün rzind bu i c lb olunurlar. Sahibkarlar istisna hallar çixmaqla

kçi miqrantlar ild yeddi aydan çox olan mövsümi i c b ed bilm zl r.Sahibkarlar k müqavil rind miqrant n ya ay yerini, yem yini vezamiyy t növl rini göst rm kl yana k haqq v i raiti haqda

lumat da axil ed k müqavil ni yeli k idar rin t qdim etm lidir.Sahibkarlar h r i çi üçün M ulluq Xidm tin mü yy n m bl öd lidirl rhans ki, bu m bl i i çil rin k haqq ndan tuta bilm zl r. Baxmayaraq ki,sahibakrlardan i çil ri raiti yax olan ya ay sah si il t min etm ri t bolunur, onlar n t min etdikl ri ya ay sah sinin a s viyy li olmas haqda

lumatlar daxil olur. Prinsipl rin 2.3, 5.1, 5.5, 10.3,13.7. madd rin bax.

http://www.arbeitsagentur.de/vam/vamController/CMSConversation/anzeigeContent

44. spaniya: spaniya 2005-ci ild qanunil üzr proqram h yata keçirmi dirhans ki, sahibkarlar v h mkar t kilatlar il geni m sl tl r sas nda

rtib olunmu v icra edilmi dir. Bu proqram hökum t qurumlar nda alt aydan olmayaraq qeydiyyata al nm , cinay t m sulliy tin c lb olunmayan v i

üçün laz mi s ri sahib olan miqrantlara öz statuslar qanunil dirmicaz verir. Yerli i çi rd bu f aliyy t üçün riz t qdim ed bil rl r. Buqanunil onlara bir il müdd tind ölk ya ama hüququ verir. Vergi borcu

http://:@www.rcmvs.org/paises/SAWP.htm;

http://:@portal.unesco.org/shs/en/ev.php-URL_ID

http://:@www.emigration.gov.eg/StaticFiles/Abstract_e.asp

http://:@www.arbeitsagentur.de/vam/vamController/CMSConversation/anzeigeCont

54

olmayan sahibkarlar iqtisadiyyat n hans sektorunda f aliyy t göst rm sid nas olaraq kçi miqrantlar i c lb etm k ist dikl ri zaman i çil rininstatusunun qanunil sini t b ed bil rl r. Qanuil dirm prosesi üçünüçün q bul olunmu riz r sas n yerli i r, tikinti sah si, k nd t rüfat votelçilik üzr yüks k faiz t kil edir. Prinsipl rin 6.1, 14.4. madd rin bax.

http://www.mtas.es/migraciones/proceso2005/default.htm

45. spaniya: Kataloniyada fermer h mkarlar t find n (Uni de Pagesos -UP)yata keçiril n “dövri miqrasiya” layih si M rake n, Kalumbiyada v rqi

Avropa ölk lrind n olan mövsümi i çil rin y lmas t kil edir. Mövsümiçil rin mövcud oldu u v olanr q bul ed n regionlar aras nda kda n

qurulmas m qs di il Mayorkadan olan iki k nd t rüfat h mkarlar t kilatöz t bbüsl rini bir dirdil r. spaniyan n m ulluq agentliyi v Kataloniyahökum ti 5 v 7 ay aras nda Kataloniyada çal i çil rin ölk s rini v

t minat t kil ed k g ldikl ri zaman onlar n q bulunu öz üz rl ringötürdül r. Layih eyni zamanda s nacaqlara dair plan özünd ks etdirirhans ki tabeçiliyind 50 kollektiv s nacaq mövcuddur v Kataloniyan n

rl rind kçi miqrantlar n çoxalmas n verdiyi m nf tl ri art rma ay göst rir. n sas meyarlardan biri mövsümü kçi miqrantlar n xsi

azadl t min etm k m qs di il onlar yerli icamalra c lb etm k v onlarüçün t lim v t dbirl r t kil etm kdir. Prinsipl rin 5.3,5.5, 7.2, 12.1, 12.3,14.5. madd rin bax.

http://www.uniopagesos.es/organitzacio/fundacio_02.asp

(iii) Sosial Dialoq.

46. Kosta Rika: k m ri üzr Ali uran n s yi n tic sind sosialfda lar aras nda kçi miqrantlar, k çevikliyi, m ulluq siyas ti v

qeyri formal iqtisadiyyatda m ulluq üzr birg strateji günd liy saslananraz la ma ld olundu. kçi miqrantlar üzr proqram n b yanat ndamiqrantlar n ölk nin iqtisadiyyat na v sosial inki af na verdiyi tövh rd n b hsedilir. Prinsipl rin 4.10, 6.1, 6.2, 6.3, 6.4, 14.9, 15.2. madd rin bax.

ILO: Report of the Committee of Experts on the Application of Conventions andRecommendations, 2004.

47. rlandiya: 2003-2005-ci ill r üçün sosial t fda lar aras nda ld olunan 3 illikraz la ma- nki afa D st k üçün Siyasi Proqram - kçi miqrantlar üçün millisiyas tin formala lmas tövsiyy edir. Dan qlarda hökum t, sahibkarlar,

mkarlar, fermer qurumlar , icma v könüllü sektorlar kimi t fda lar i tirakedir. Müqavil qeyd olunan on t bbüsd n biri miqrasiyaya v

niyy tl r aras münasib tl . amil olunur. Hökum t v sosial t fda larmiqrasiya üzr ümumi siyasi proqram haz rlamaq m qs di il qar qlraz la ma ld etdil r. Bu proqrama iqtisadi miqrasiya, k bazar ,inteqrasiya, rasizm v m niyy tl aras m ri v miqrantlara t sirgöst n dig r m ri özünd ks etdirir v bu m r üz hökum t ilsosial t fda lar aras nda m sl tl r apar r. T fda lar iqtisadiimmiqrasiya m rin dair, k v iqtisadi maraqlar üzr hökum tl

sl tl rin t kilini v i icaz si üçün mövcud sistemi n zar td

http://:@www.mtas.es/migraciones/proceso2005/default.htm

http://:@www.uniopagesos.es/organitzacio/fundacio_02.asp

55

sa lamaq kimi müvafiq öhd likl ri öz üz rin götürmü dür. Onlar eynizamanda norma v qaydalar üzr m ll n ir li g n i yerind rasizmqar mübariz kimi öhd likl ri öz üz rl rin götürmü r. Prinsipl rin 6.1, 6.2,6.3, 6.4, 7.1, 7.2, 14.2.madd rin bax.

Sustaining progress: Social partnership agreement 2003-2005, Dublin, February2003, available at http://www.iboa.ie/files/SustainingProgress2003-2005.doc

48. Filippin: Filippinin Xaricd i düz ltm dar si, k v M uluqKatibliyinin, dig r müvafiq dövl t qurumlar n nümay nd rinin, Filippinin

mkarlar ttifaqlar Konqrensinin nümay nd rinin, öz l i düz ltmkilatlar ndan olan sahibkarlar n nümay nd rinin i tiak etdiyi üç t fli idar

heyy tind n ibar tdir. 4.10, 6.1. 6.2. prinsipl bax


49. Afrika: k miqrasiys üzr milli sosial dialoq sistemi ilk d olaraq imal,rq v Q rbi Afrikan n 12 ölk sind yarad lm r- lc zair, Burkina Faso,

Kape Verde, Hambiya, Kenya, Mali, Mavritaniya, M rake , Seneqal, TanzaniyaBirl mi Respubliks v Tunisd . Bu mexanizm nazirlikl r v idar r ilyana , k nazirlikl rinin, milli sahibkarlar assosiasiyalar n v h mkarlarittifaqlar n da i tirak etdiyi qeyri formal m sl t qurumlar özünd birl dirir.Qeyd olunan 12 ölk nin h r birind k nazirlikl rinin yüks k rütb li xsl ri

k miqrasiays üzr laq ndirici xs kimi t yin olunublar. Onlar n sasöhd likl ri m lumatlar ld ed k sosial t fda larla bölü k, sosial

fda lar, müvafiq nazirlikl r v idar rl birlikd görü r v seminarlar t kiletm k, k miqrasiyas üzr subregional mexanizml ri laq ndirm kd nibar tdir. Mövcud imkanlar v v saitl rd n as olaraq milli mexanizml rmünt m olaraq iclaslar t kil edir: 2005-ci ild bütün bu ölkl rd B T v yerli

fda larla birliikd üç t fli bacar q v imkanlar n gücl ndirilim si v siyasikda q sah sind seminarlar t kil olunmu dur. Bu seminarlarda

beyn lxalq standartlar n q blunun vacibliyi t bli at , t dqiqat n apar lmas vk miqrasiyas üzr malumat bazas n gücl ndirilm si v yay lmas

sah sind birg raz la ma ld olundu. tirakç lar dövl t qurumlar v t mislolunduqlar sosial t fda lar n t kilatlar aras nda m lumat mübadil siningücl ndirilm sin d st k verm lidirl r. Mexanizml r B T t find n icra olunanAB-nin m aliyy dirdiyi “ Avropa-Aral qd nizi, rqi v Q rbi Avropaölk rind nki af vasit si kimi k Miqrasiyas n dar olunmas ” layih si

find n ir li sürülmü dür. 2.1, 2.2, 3.1, 3.2, 6.2, 6.3, 6.4. prinsipl bax

Labour migration for integration and development in Africa, available athttp://migration-africa.itcilo.org

(iv) V nda c miyy ti v miqrasiya birlikl ri il m sl tl r.

50. Meksika: Xarici r Nazirliyi tabeçiliyind f aliiyy t göst n xaricd ya ayannda lar n ehtiyaclar na yön ldimi ixtisasla agentlik hökum tfind n formala lm r. Xaricd ya ayan Meksikal lar üçün nstitut

sl t uras il müzakir r apararaq öncül m ri mü yy nl dirir.Xaricd ya ayan Meksikal lar üzr nstitut t rkibi seçilmi 105 n r icma

http://:@www.iboa.ie/files/SustainingProgress2003-2005.doc


http://:@migration-africa.itcilo.org/

56

nümay nd rinnin v , daha çox hiss sini AB -dan olan, kçi miqrantlar nkil m sl t uras il raz la malar sas nda prioritet istiqam tl ri

mü yy nl dirir. nstitut Xaricd i n meksika v nda lar il i c lbolunmu hökum t qurumlar bir araya g tir k laq ndirm ni t kil edir vsiyas tin haz rlanmas nda v icras nda kçi miqrantlara dair m rin

al nmas t min edir. nstitut eyni zamanda t dqiqat aprmaq,miqrantlara yard m m qs di il proqramlar haz rlamaq v media vasit si ilmiqrantlar v onlar n ail üzvl rin m lumatlar ötürm k kimi s lahiyy tlmalikdir. 6.1, 6.4, 6.5, 7.1. prinsipl bax

http://portal.sre.gob.mx/ime/

51. Filippin: Filippinin H mkarlar ttifaq Konqresi (FH K) kçi miqrantlar v yerliqad n i çi qüvv rinin daha yax müdafi si m qs di il QHT-l r v hökum tl

x kda q edir. nsan alveri qurban olan kçi qad n miqrantlar nprobleml ri v hüquqlar n müdafi si üzr FH K, Kaybigan QHT-si il birg

aliyy t göst rir. FH K v Kaybigan h r ikisi Filippin Prezidentinin Ofisinintabeçiliyind olan Yoxsullu a Qar Milli Komisiyan n kçi Miqrantlar

uras n üzvüdürl r. FH K-in Manila kçi miqrantlara v qay b g nçil yard m göst rm k m qs di il kçi miqrantlar üçün m rk zi

mövcuddur. Dövl t qurumlar , h mkarlar, PS-link miqrasiya etm k ist nl rüçün qabaqcadan haz rl q kurslar t kil edir. Bu kurslar onlar hüquqlar haqda

t yinat ölk sind müraci t ed bil kl ri laq r üzr m lumatlarla t minedir. 7.2, 9.8, 9.11, 10.8, 12.1, 12.2. prinsipl bax

Trade Union World, Briefing, No. 3, p. 9 (ICTFU, May 2004);http://www.tucp.org.ph/

52. B rl mi tatlar: Siyasi q rarlar n q bulu zaman miqrantlar n hüquqlar n al mas m qs di il Qaçq nlar n hüquqlar v mmiqrasiya üzr llinois

Koalisiyas , miqrasiya t kilatlar koalisiyas h mkarlar ittifaqlar , yerli v dövl tqurumlar il yana milli v beyn lxalq QHT-l il birg mkda q edirl r.

saitl rin t rcüm si v dövl t proqramlar nda i tirak etm k üçün riz t qdimed n v ya hüquqi yard ma ehtiyac olan miqrantlara d st k m qs d il llinoisKoalisiyas yerli t kilatlara mailiyy yad göst rir v onalra t liml r keçir.llinois Koalisiyas h mçinin k hüquqlar , ayr seçkiliy qar siyas tin

formala lmas v miqrasiya prosesi üzr t dbirl r h yata keçirir v kçimiqrantlar üçün idar çilik s ri rinin inki af na yön ldilmi seminarlar t kiledir. 6.4, 7.1, 7.2, 10.8. prinsipl bax

http://www.icirr.org

53. Amerika Birl mi tatlar : k qüvv sin olan ehtiyac mqrantlar vasit siil t min ed n heyvan tl rinin k silm si v bölü dürülm si üzrmü ssis rd f aliyy t göst n miqrantlar n t killatç m qs di il

mkarlar ittifaq , rzaq s nayesi v p rak nd ticar t h mkarlar birliyi lat namerikas ölk ri xüsusiil AB -da mövcud olan Meksika H mkarlar

miyy ti T kilatlar il six kda q edir. 7.2, 10.8. prinsipl bax

http://www.ufcw.org/press_room/press_releases_2000/raidonomahaplant.cfm

http://:@portal.sre.gob.mx/ime/

http://:@www.tucp.org.ph/

http://:@www.icirr.org/

http://:@www.ufcw.org/press_room/press_releases_2000/raidonomahaplant.cfm

57

54. Asiya Miqrasiya Forumu (AMF): AMF Asiyada mövcud olan miqrantlarayard m sini v Asiyan n t yinat v m ölk rind t bli at quplar

msil ed n sas QHT-l ri laq ndirir. Yarand ild n (1994-cü il) b ri AMFstatuslar ndan as olamyaraq miqrantlar n v onlar n ail üzvl rinin hüquqlarqoruyan sas regional quruma çevrilmi r. Bu qurum 1990-c il kçiMiqrantla v onlar n Ail üzvl rinin hüquqlar n qorunmas konvensiyas nratifakasiyas kampaniyas n f al t fda lar ndan biridir. AMF v AsiyaMiqrasiya M rk zi kçi miqrantlar üzr t qiqatlar n yay il m uldur.Asiyann miqrasiya m ri üzr illik kitab Asiyada mövcud olan miqrasiyaprobleml rini v miqrantlar n hüquqlar na dair m ri özünd ks etdirir.3.2, 3.3, 7.1, 7.2. prinsipl bax

http://www.mfasia.org; Asian migrant yearbook 2002-2003: Migration facts,analysis and issues (Hong Kong, Asian Migrant Centre, 2004); M.L.L. Alcid:“The multilevel approach to promoting Asian migrant workers’ rights: The MFAexperience”, in International Migration, December 2004, Vol. 42, No. 5, pp. 169-176.

V. kçi iqrantlar n müdafi si(i) nsan Hüquqlar

55. Meksika: Amerika Birl mi tatlar nda f aliyy t göst n 43 Meksikasl txanalar insan hüquqlar pozuntular na m ruz qalm miqrantlar v

miqrant azl qlar üçün hüquqi yard m proqramlar h yata keçirdir. Onlara eynizamanda sosial yard m v m niyy t xidm tl ri göst rilir. Meksika

sl txanalar t find n miqrantlara t qdim olunan “ Konsulluqhad tnam ri” onlar n xaricd ya ayan Meksika v nda oldu unu t sdiq

edir. Meksika hökum t bu s din bank, polis v dig r qurumlar t find nxsiyy t v siq si kimi q bul edilm si üçün s y göst rir. Bu s d hquqi status

olmayan Meksika mühaciri üçün daha yararl r. 2005-ci ild n ba alayaraqAB n 118 bank bu s di hesablar n aç lmas üçün alternativ xsiyy t

siq si kimi q bul edir. Bu had tnam vasit si il banklarda hesablar naç lmas n daha bir üstünlüyü is Meksikaya pul köçürm ri zaman x rcl rin

olmas r. 8.2, 12.8, 15.6. prinsipl bax

http://portal.sre.gob.mx/eua/; M. Orozco: International financial flows and workerremittances: Issues and lessons, report commissioned by the Population andMortality Division of the United Nations, available online as Annex 3 of Bridgingthe gap: International migration and the role of migrants and their remittances indevelopment, seehttp://www.businessindevelopment.nl/download.php?id=1012.6936#;World migration 2003: Managing migration: Challenges and responses forpeople on the move, Vol. 2, IOM World Migration Report Series, Ch. 9 (Geneva,IOM, 2003).

56. Ev xadim ri kimi çal an xarici kçi miqrantlar n probleml ri üzrQHT-l rin Regional Sammiti (Kalombo B yannam si): 2002-ci ildKolomboda ( ri Lanka) SP D probleml ri v Asiya çeviklyi (CARAM) üzr

dqiqatlar n laq ndirm M rk zi t rfind n t kil olunmu sammitd 24ölk n olan ev xadim ri kçi miqrantlar n, hökum tl rin, h mkarlarittfaqlar n, QHT-l rin v beyn lxalq t kilatlar n nümay nd ri i tirak edirdil r.

http://:@www.mfasia.org;/

http://:@portal.sre.gob.mx/eua/;

http://:@www.businessindevelopment.nl/download.php?id=1012.6936%23;

58

Summit ev xadim ri kimi çal an kçi miqrantlar n tan nmas na,müdafi sin v onlara qar layiqli mqnasib yön ldilmi stretegiyalar vproqramlar özünd birl dir n Kolombo Deklarasiyas n q bulu il öz i iniyekunla rd . Kalombo deklarasiya s izah edir ki, ölk qalma v s rh dikerç rk n layiqli münasib tin göst rilm si insan sivilizasiyas n

saslar ndand r v ev xadim si kimi i n kçi miqrantlar ölk nin sosialiqtisadi inki af na töhv r verir. 2.5, 6.2, 6.5, 7.2, 8.1, 9.8. prinsipl bax

Report of the Regional Summit on Foreign Migrant Domestic Workers, 26-28August 2002, Colombo, Sri Lanka, available athttp://caramasia.gn.apc.org/page_type_2.php?page=regional_summit/Regional_Summit-MainPage&title=CARAMASIA.ORG%20::%20Regional%20Submit%20::%20Main%20Page

57. Ölk razisind s dsiz ya ayan miqrantlar üçün Beyn lxalqkda q Platformas (P CUM): Bu platforma (P CUM) Avropada qeyri

qanuni statusa malik olan miqrantlara yard m göst n t klilatlar sidirhansl ki Avropada s dsiz ya ayan miqrantlar n hüquqlar na hörm tlyana lmas t min edir. P CUM qeyri qanuni statusa malik miqrantlar n sosialhüquqlar na yön ldilmi qanun v t crüb r üzr m lumatlar toplay r, busah olan t crüb v bilikl ri art r, Avropa razisind hüquqi statusa malikolmayan miqrantlarla i n t kilatlar aras ni gücl ndirir v hüquqistatusa malik olmayan miqrantlar n qanuni v sosial mövqeyinin inki afetdirilm si üçün tövsiyy r haz lay r. Platforman n (P CUM) “Ölk razisind

dsiz ya ayan miqrantlar n müdafi sinin on sas rti” adl heasbat QHT-rd n, h mkarlar ittifaqlar ndan v dig r m nb rd n Avropa v AB -da qeyri

qanuni ya ayan miqrantlar üzr ld edilmi m lumatlar öznd ks etdirir. Buon f aliyy td qrupla an metodlar ölk razisind s dsiz ya ayanmiqrantlara bir xs v i çi kimi hörm tl yana lmas t min edir. 4.4, 7.2, 8.2.prinsipl bax

http://www.picum.org

(ii) Beyn lxalq standartlar n milli s viyy t tbiq edilm si.

58. Albaniya: Bütün ölk rd oldu u kimi tibbi xidm t üzr qanun Albaniyada dast xanalar t find n insanlara gecikdirilm n pulsuz tibbii xim t

göst rilm sini t kil edir. Hüquqi statusa malik olmayan miqrantlarda daxilolmaqla kçi miqrantlara v onlar n ail üzv rin yerli v nda larla b rab r

viyy tibbi xidm t göst rilir. Çexiya Respublikas v sveçr kçimiqrantlar hüquqi statusa malik olmayan miqrantlarda daxil olmaqla t cili tibbiyard m xidm ti il t min edir. 9.3, 9.10. prinsipl bax

European Institute of Social Security, Leuven, available at http://www.eiss.be/

59. Az rbaycan: Dig r üzv dövl tl rd d oldu u kimi Az rbaycan n 1999-cu ildbul edilmi k m ll si v nda a, i çil rin i q bulu zaman

cinsiyy , irqin , milliy tin , dilin , ya ad yer , maddi v ziyy tin , sosialnsubiyy tin , ya na, ail v ziyy tin , dinin ,siyasi bax na, h mkarlar

ittifaq nda v ya dig r birlikl rd ki m nsubiyy tin , pe karl na, pe kar

http://:@caramasia.gn.apc.org/page_type_2.php?page=regional_summit/Regional_

http://:@www.picum.org/

http://:@www.eiss.be/

59

ri rl laq li olmayan faktorlara v etiqada, i yerind bacar qlar nnümayi in v pe kar s ri saslanan ayr seçkiliyi qada an edir. 8.4,9.4. prinsipl bax


60. Bosniya v Hersoqavina v Burkina Faso: Bu ölk r dünyada yeganölk rdi ki, kçi Miqrantlar üzr Beyn lxalq Konvensiyan -B T-in M ulluq

qs di il Miqrasiya Konvensiyas (eynid n bax lm - 1949 N:96) v 1975-ci il kçi Miqrantlar üzr Konvensiyan ( lav trl rl - N:143) v 1990-c ilBütün kçi Miqrantlar n v onlar n ail üzvl rinin hüquqlar n müdafi sikonvensiyas n ratifikasiya etmi r. 9.1. prinsipl bax

61. Kanada: Ümumiyy tl Kanada qanunvericiliy sas n bütün kçi miqranlaryerli v nda larlarla b rab r s iyy tutulurlar. Kanada dig r ölk r ilbirlikd sosial t minat üzr ikit fli müqavil r imzalam r. çil r öz igötür nl rini d yi k ixtiyar na malikdirl r v i yerl rinin itirilm sind özl rigünahkar olmad qlar t qdird ölk qalaraq yeni i yerl ri axtara bil rl r. 4.1,8.1, 9.3, 9.4, 9.7, 9.8, 9.9, 9.12. prinsipl bax

http://www.cic.gc.ca; http://www.hrdc-drhc.gc.ca; http://www.canlii.org; ILOmigration survey 2003: Country summaries (Geneva, ILO, 2004).

62. Çili v Amerika Birl mi tatlar : Çili il AB aras nda sosial t minatmüavin tl rinin köçürülm ri üzr ld olunmu raz q Çilid i saatla rn nhesablanmas v AB da müavin tl rin maksimuma h dd çatd lmas vikiqat vegri qoyman n minimum endirilm sini t min edir. Müvafiq hallardaöhd likd olan ail üzvl ri v ya kçi miqrantlar n h yat yolda lar öz sosial

orta hüquqlar ndan istifad ed k müavin t ala bil rl r. 2.3, 9.9. prinsiplbax

http://www.ilo.org/dyn/natlex/natlex_browse.home

63. Fransa: k m ll si t sdiq edir ki, hüquqqi status olmayan miqrantlarlayana bütün kçi miqrantlar n yerli i çil amil olunmu qanunvericiliy vonlarla ba lanm k müqavil rin sas n öd ni li saslarla i khüququ vard r. 9.3, 9.5, 9.11, 10.5. prinsipl bax

Article L341, Code du Travail, France.

64. taliya: yerl rini itirmi v ya i n azad olunmu A ö lk rind n olmayanhüquqi sattusa malik --miqrantlar n ölk ya ay icaz si mexaniki olaraq l voluna bilm z. Ölk ya ay icaz sinin f aliyy t müdd ti bit q r onlar n

düz lm siyah lar nda qeydiyyatada dü hüququ vard r. 9.4. prinsiplbax


65. ordaniya: Ev xadim ri kimi çal an i çil rin müdafi sinin milliqanunvericilikd n rd tutulmamas na baxmayaraq .2003-cü ild ordaiyan n




http://:@www.ilo.org/dyn/natlex/natlex_browse.home

60

k Nazirliliyi sas hiss sini qad n kçi miqrantlar n t kil etdiyiordaniyada ev xadim ri kimi f aliyy t göst n i çil rin müdafi si m qs di il

xüsusi k müqavil si t rtib etdi. Eyni zamanda ordaniya 2003-cü ild idüz ltm t kilatlar n qeydiyyata alinmas v onlar n monitorinqi üzr mövcudqanunvericiliy dayi iklik etdi. 4.4, 9.8. prinsipl bax

Special working contract for non-Jordanian domestic workers: An opportunity toenhance protection for a particularly vulnerable group of women workers,United Nations Development Fund for Women (UNIFEM) Arab States RegionalOffice, Amman, Press Release, 21 January 2003, available athttp://www.unifem.org.jo/hdocs/mainform.asp?p=readNews&key=4

66. M rake : Fransa, spaniya v Hollandiya aras nda ld edilmi raz a sas nkçi miqrantlar pulsuz tibbi xidm tl t min edilir. 2.3, 9.10. prinsipl bax

http://www.ilo.org/dyn/natlex/natlex_browse.home

67. Filippin: ld olunmu Qar iql Anla ma Memoranduma sas n i düz ltmagentlikl ri xarici g mil rd i t min etdikl ri h r bir i çi üçün rüblük olaraqFilippinin sosial müdafi fonduna pul köçürm lidirl r. düz ltm agentliyi vya xarici g mi sahibi t find n d nizçi kimi i götürül rn xs kmüqavil sin sas n sosail s orta hüququ il t min edilir. 9.9. bax

http://www.sss.gov.ph

68. Türkiy : Türkiy f aliyy t göst n bütün miqrant i çil r Sosial T minatsah sind B rab r hüquqluluq Konvensiyas n 3(1) madd sin sas n uzunmüdd tli s orta il t min edlirl r. 9.1, 9.3. prinsipl bax


69. Amerika Birl mi tatlar : k haqlar v is saatlar üzr qanunvericilik,aq yi, t hlük sizlik v sa laml q, h mkarlar ittifaq f aliyy ti v

ulluqda ayr seçkilik kimi yer i k v m uluq üzr qanunvericilikhüquqi statusa malik olmayan miqrantlarla yana bütün kçi miqrantlaraamil edilir. k hüquqlar pozuldu u zaman m hk müraci t etdikl ri

üçün sahibkar t find n onlar immiqrasiya qurumlar na ikay t etm klmiqrantlar n c zaland lmas qanunla qada an edilir: Bel davran a görsahibkarlar hökum t t find n m hk verilmi v onlar n m hk i i

urla ba a vurulmu dur. M ulluq sah sind ayr seçkiliy g ldikd , 1964-cüild q bul olunmu V nda Hüquqlar Akt milli m nsubiyy tin gör kçimiqrantlara qar ayr seçkiliyi qada an edir. Yerli v nda lar n kçimiqrantlara nisb n üstün tutlmas qanunla qada an edilir v bir ölk n olan

kçi miqrant n dig r ölk n olan kçi miqranta nisb n üstün tutulmasqanuna ziddir. V nda Hüquqlar Akt eyni zamanda hamil liy gör olanayr seçkiliyi qada an edir. Buna gör sahibkar t find n hamil lik testinin

b edilm si v ya hamil oldu una gör i çil r aras nda ayr seçkiliyinedilm si qanunla qada an olunub. Laz m oduqda zibati v hüquqi

dl r zaman i çinin yaz v ya ifahi t rcüm xidm ti il t minedilm lidir. M hk hüquq müdafi sin g ldikd hüquqi statusa malik olanbütün miqrantlar n yerli v nda ar kimi m hk hüquq müdafi si

http://:@www.unifem.org.jo/hdocs/mainform.asp?p=readNews&key=4


http://:@www.sss.gov.ph/

61

sistemind n istifad etm k hüququ vard r v hüquqi statusu olmayanmiqrant ar is yerli v nda larla brab r s viyy i laq dar olan m hkhüquq müdafi si hüququna malikdirl r hans ki, onlar art q bü hüquqdan istifadedibl r. M hk hüquq müdafi si sisteminin n rd tutulan t tbiqin

ldikd 2002-ci ild AB -n n Ali M hk si çoxdan f aliyy t göst npresedentin l vin q rar verdi v hüquqi statusu olmayan h mkarlar ittifaq

aliyy ti il m ul olan kçi miqrantlar n i i üzr m hk hüquq müdafisisteminin t tbiq edilm sin imtina etdi. Bu m hdudiyy tin dig r qanunlara da

lav edilm si hal haz rda m hk vasit sil h yata keçirilir. 9.3, 9.4, 9.5, 9.8,9.11, 9.12, 10.10, 12.11 prinsipl bax

http://www.dol.gov; http://www.eeoc.gov; http://www.nlrb.gov

70. KAR KOM: Sosial T minat üzr KAR KOM müqavil si üzv ölk rd f aliyy tgöst n sosial t minat üzr qanunvericiliyin uy unluq t kil etm sini n rdtutur. Bu müqavil birba a B T-in konvensiyalar na istinad edir v üçfundamental prinsip saslan r:- b rab r davran qaydalar , ld olunmu vya ld edil k hüquqlar n dig r ölk mühacir t edil nd n sonra qorunmas .Bu müqavil B T-in 167 sayl müqavil sin saslan r. Müqavil 13 üzv dövl t

find n imzalanm v ratifikasiya edilmi dir v onlardan on ikisi bumüqavil nin qüvv minm si üçün milli s viyy qanun q bul etmi dir. 9.2,9.3, 9.9. prinsipl bax

http://www.caricom.org/

71. Avropa Birliyi: Avropa Birliyinin hüquqi bazas h m AB-nin h md üçüncüölk rin v nda lar sosial t minat n köçürülm si v ya saxlan lmas hüququil t min edir. 9.9. prinsipl bax

EU Regulations 1408/71, 859/2003, available at http://europa.eu.int/

72. Avropa Birliyi/M rib ölk ri, Avropa Birliyi/Aral q d nizi sahili ölk ri:Avropa Birliyi/Aral q d nizi sahili ölk ri kda ç rçiv sind AB il

lc zair, M rake v Tunis aras nda imzalanm müqavil A -d ya ayan vn M rib ölk rind n olan kçi miqrantlar üçün sosial t minat

müavin tl rinin saxlan lmas v köçürülm si hüquqnu özünd ks etdirir. 9.9.prinsipl bax

http://europa.eu.int/comm/external_relations/euromed/bd.htm

73. Birl azadl üzr B T-in n zar t qurumunun f aliyy tl ri:Konvensiyalar n v Tövsiyy rin T ttbiqi üzr Expertl r Komit si vAssosiasiya azadl Komit si d rl t sdiq etmi dir ki, kçi miqrantlar n

mkarlar ittifaq formala rmaq v ya ona üzv olmaq hüququ vard r vmkarlar n üzvl rin qar olan h r hans bir ayr seçkiliyin qar al nmal r.

Bununla yana B T-in n zar t qurumu ölk müvafiq müdd td ya amkçi miqrantlar h mkarlar n i ind yax ndan i tirak etm k imkanlar il t min

edir. M n B T-in Ekspertl r Komit sinni apard mü ahid r onu göst rirki, keçmi qanunlar Birl Azadl v Hüquqlar n Müdafi sinin T kiliKonvensiyas na uy un g lmir (1948-ci il N:87), Kamerun, Çad v NigeriyaKonvensiyan n 3-cü madd sin uy un olaraq müvafiq ya ay müdd tind nsonra kçi miqrantlar n h mkarlar ittifaq nda mü yy n v zif tutmalar üçün

http://:@www.dol.gov;/

http://:@www.eeoc.gov;/

http://:@www.nlrb.gov/

http://:@www.caricom.org/

http://:@europa.eu.int/

http://:@europa.eu.int/comm/external_relations/euromed/bd.htm

62

öz qanunlar nda d yi iklikl r etmi r, Fillandiya v Luksemburqqanunvericilikl rini Konvensiyan n 2-ci madd sin uy unla rmaq m qs di il

mkarlar n üzvü olmaq hüquqlar olan kçi miqrantlr n maksimum sayhdudiyy tinin aradan qald lmas üçün öz qanunlar nda d yi iklikl r etmi r.

Hüquqi statusu olmayan kçi miqrantlara g ldikd Birl AzadlKomit si Konvensiyan n 2-ci madd sini onlara amil ed k “heç bir f rqlilikqoyulmadan” i çil rin öz seçdikl ri t kilatlara üzv olmaq v ya yeni t kilatyaratmaq hüququnu tan r. 8.4,9.2.prinsipl bax

ILO: Reports of the Committee of Experts on the Application of Conventionsand Recommendations, 1993, 1995, 1997, 1998; ILO: 327th Report of theCommittee on Freedom of Association, Official Bulletin, Vol. LXXXV, 2002,Series B, No. 1, para. 561.

(iii) Qanunlar n T tbiqi

74. Mavritaniya: k Nazirliyinin kçi Miqrantlar üzr Xüsusi dar si yerlinda larla b rab r hüquqa malik olan mkçi miqrantlar n i q bulunda

mövcud rtl r üzr yoxlamalar apar r. Onlar k müqavil rinin s orta,ya ay raiti, qay biletinin t min olunmas v tibbi xidm t kimi müvafiqq

bl cavab verm si üçün yoxlamar apar r. k haqqlar n birba açil öd nilm si t min edilm lidir. Yoxlamalar üçün n d tutulmu üsullarkmill dirilmi v miqrantlar t find n qald lan iddialar n t min edilm si

üçün lav müf tti r v t rcüm çil r i c lb olunmu dur. Müf tti r üçistiqam td f aliyy t göst rir: ilk d i ba lad qlar zaman i çil rl görü k

onlara öz hüquqlar haqda malumat verm k, i , ya ay v qidalanmaraitinin günlük olaraq yoxlan lmas v ya ay v qidalanma üzr gec

yoxlamalar n apar lmas . Miqrantlar n ikay tl rin bax lmas üçün knazirliyi üç t fli görü r keçirir v bu sikay tl rin çoxu bir,iki gün rzind öz

llini tap r. Probleml r öz h llini tapmad t qdird sahibkarlar cinay tsuliyy tin c lb oluna bil rl r. Milliy tin , irqin , dinin , r ngin , inanc na v

cinsin gör olan ayr seçkilik qada an edilir. Yax n zamanlarda kçiMiqrantlarla i üzr Xüsusi dar geyim s nayesind zorak a qar müvafiqölçül r q bul etdil r. 4.8, 4.9, 4.10, 6.1, 8.1, 8.2, 8.3, 8.4, 9.3, 9.4, 9.10, 9.11,9.12, 10.1, 10.2, 10.3, 10.5, 10.7, 10.8, 10.10, 11.3, 11.4, 11.5. prinsipl bax

http://www.gov.mu/portal/site/empmentsite/menuitem

75. Amerika Birl mi tatlar : S hiyy v Sosial Xidm t nazirliyinin nsanHüquqlar dar si sas n s hiyy v sosial rifah qurumlarl daxil olmaqla özstrukturlar üçün t rcüm lçilik xidm tl rinin t min olunmas v ngilis dilliolmayan v nda lar üçün mühüm s dl rin t rcüm si m qs di il sasprinsipl r t rtib etmi dir. Dig r prinsipl r bütün kçi miqrantlar n t cili tibbixidm tl v onlar n ail üzvl rini sosial müavin tl rl t min edilm si m qs dinigüdür. nsan hüquqlar dar si kçi miqrantlarda daxil olmaq milli ayrseçkiliy dair m ri ara r v t liml rin keçirilm si v miqrantlaraünvanlanm ayr seçkiliy qar qanunlar n yay lmas t min etm k m qs diil xidm t t hcizatç lar , tatlarla, yerli hökum t nümay nd ri il v QHT-l rl

kda q eyl yir. 9.3, 9.10, 10.4, 10.9, 10.10. prinsipl bax

http://www.hhs.gov/ocr/

http://:@www.gov.mu/portal/site/empmentsite/menuitem

http://:@www.hhs.gov/ocr/

63

VI. Miqrasiya t crübl rind zorak n qar nn al nmas v ondan müdafiüsullar :

76. Maldova Respublikas : nsan Alveri qurbanlar üçün n rd tutulmuhökum t qurumlar v QHT-l ri özünd birl dir n Milli M lumat Mexanizmiinsan alverinin potensial v h qiqi qurbanlar mü yy n edir. Onlar biznesininki af v pe t limi kimi iqtisadi inki af n probleml ri üzr xidm tl r, v tibbi

hüquqi xidm t, si nacaq v ahidl rin müdafi si kimi xs m rdyad m göst rm k m qs di il birg v zif r bilrl dirir. Lakin maddiçat mamazl q zaman onlar qurbanalara ancaq m hdud s viyy yard mgöst bilirl r. 11.2, 11.8, 11.9. prinsipl bax

International Migration Branch, ILO, [email protected]

77. M rake : Demokratik k Konfederasiyas qeyri qanuni miqrasiyas nhlük li t fl ri üzr t bli at n apar lmas il yana kçi miqrantlara insan

hüquqlar v dig r m r üzr yard m göst n M rake yerl n Qeyriqanuni miqrasiya qurbanlar n ail v dostluq Birliyi il mkda q edir. 7.2, 8.2,11.1, 12.4. prinsipl bax

http://www.csc-en-ligne.be

78. Nigeriya: nsan Alverinin Qadan an edilm si üzr Milli Agentlik (NAT P) insanalverinin qar al r, insan alveri il m ul olanlar cinay t m suliyy tin c lbedir v qurbanlara yard m göst rir. Agentlik dig r qurumlar n i ini lq ndirir vmünt m olaraq üçt fli donorlarla m sl tl r apar r. NAT P insanalveri üzr qanunlar n riay t olunmas na n zar t edir v bu sahmarifl ndirm i i apar r. Transit v t yinat ölk ri il imzalanm iki t flimüqavil rin n tic si olaraq NAT P u aqlar xilas ed k Benin v Qabona gerigönd rmi dir. 2003-cü ild q bul olunmu U aq Hüquqlar Akt u aqlar nhüquqlar müdafi edir v qoruyur. U aq yin v alverin ünvanlanm

bli at kampaniyas hökum t t find n h yata keçirilir. Orta m kt bl rdaliyy t göst n insan alverin qar klublar g ncl r aras nda onlara xarici

ölk i t klif olunduqa i i q bul etm mi n qabaq ehtiyatl olmalar üçünbli at kompaniyalar h yata keçirir. 2.3, 11.1, 11.2, 11.3, 11.4, 11.5, 11.8,

11.9. prinsipl bax

Adepoju: “Review of research and data on human trafficking in sub-SaharanAfrica”, International Migration, Vol. 43, Nos. 1 and 2, 2005; R. Salah: “Childtrafficking: A challenge to child protection in Africa”, paper presented at theFourth African Regional Conference on Child Abuse and Neglect, Enegu,Nigeria, Mar. 2004; http://allafrica.com/;

79. S udiyy bistan : 2005-ci ilin yul ay nda S udiyy bistan n kNazirliyi yerli kçi miqrantlar n hüquqlar n müdafi si üzr f aliyy tgöst k xüsusi idar nin yaranmas v onalr n hüquqlar pozansahibkarlara sanksiyalar n t tbiq edil yini elan etdi. Ev i rind f aliyy tgöst n i çil rin hüquqlar n müdafi si dar si ev i ri il m ul olan i çil r

find n riz v ikaty tl ri q bul edir hans ki, seksual t zyiql v nalayiqmünasib tl m ruz qalm v ya k haqq öd nilm mi dir. Ev i rindçal an i çil rin i q bulu üçün sahibkarlar n riz il müraci tin be il

mailto:migrant:@ilo.org

http://:@www.csc-en-ligne.be/

http://:@allafrica.com/;

64

müdd tind qada a qoyula bil r. 4.4, 4.8, 9.12, 10.7, 11.1, 11.2, 11.3, 11.4,11.5, 11.9. prinsipl bax

Raid Qusti, Arab News: “Ministry cracks down on maid abuses”, 25 July, 2005.

80. Tayvan, Çin: kçi miqrantlara m xsus passport v ya ya ay icaz si kimixsiyy t v siq rinin sahibkar t find n saxlan lmas qada an edilir. Eyni

zamanda kçi miqrantlar üçün n tutulmu öd ni r v ya mülkiyy tsahibkarlar t find n gecikdiril bilm z, bununla yana onalra qar fiziki

rin yetirilm si v ya sahibkarlar t find n hüquqlar n pozulmas qada anedilir. Bu cür i c lb olunan sahibkarlara kçi miqrantlar i götürm kqada an edilir. 8.1, 8.3, 9.5, 9.11, 11.1, 11.2, 11.6. prinsipl bax

Asian migrant yearbook 1999: Migration facts, analysis and the issues in 1998(Hong Kong, Asian Migrant Centre Ltd.), p. 177.

81. Tayland, Kombodca, Lao xalq demokratik respublikas : nsan Alverininqar almaq üçün milli azl qlar n dilind yay mlanan radio proqram:- Taylandradiosu , beyn lxalq t kilatlar v milli azl qlar n QHT-l rinnin birg layih si

rçiv sind insan alveri v miqrasiyan n dig r t hlük li növl ri barrdarl q ed n radio proqramlar yay mlan r. 2003-cü ild Tayland hökum ti

il Komboca aras nda u aqlar n v qad nalr n üzl diyi insan alverinin aradanqald lmas v insan alveri qurbanlar na yard m m qs di il ikit fli

kda q üzr Qar ql Memorandum Anla mas imzalanm r v 2005-ciild Lao Xalq Demokratik Respublikas höküm ti il xüsusi il qad n v u aqlararas nda insan alverin qar mübariz nin apar lma m qs di il Qar qlAnla ma Memorandumu imzalanm r. 2.3, 7.2, 8.4, 11.1, 11.5, 11.6, 11.7,11.8, 11.9. prinsipl bax

http://www.unesco.org/most/migration/article_bpimm.htm;http://www.mfa.go.th

82. Birl mi Krall q: Birl mi Krall qda ev i rind f aliyy t göst n i çil r öz götür nl rinin d yi drilm si üçün müraci t ed bil rl r. Hüquq

pozuntular na v ya istismara m ruz qalan ev i rind çal an hüquqi statusolmayan i çil r öz i götür nl rini t rk etdikl ri t qdird hüquqi status almalarüçün riz il müraci t ed bil rl r. 9.8, 9.12, 11.3, 11.9, 14.4. prinsipl bax


83. Amerika Birl mi tatlar : nsan Alveri Qurbanlar v 2000-ci ild q buledilmi Zorak a qar Müdafi Akt insan alveri qurbanlar n xsiyy t

siq rini qeyri qanuni yolla saxlam xsl ri cinay t m suliyy tin c lb edir.11.1, 11.2,11.4, 11.6. prinsipl bax

http://www.state.gov/g/tip/rls/tiprpt/2005

84. Transmilli cinay tkarl qla laq li olan Qeyri qanuni insan da nmas vinsan alveri probleml ri üzr Balid nazirl r s viyy sind t kil olunmukonfrans (Bali prosesi): Bali Prosesi sas n Asiya v Sakit okean regionundayel n 40-a yax n ölk rin hökum t nümay nd rinin, lav olaraq

http://:@www.unesco.org/most/migration/article_bpimm.htm;

http://:@www.mfa.go.th/

http://:@www.state.gov/g/tip/rls/tiprpt/2005

65

mü ahid çil rin v dünyan n dig r bölg rind n olan t fda lar n i tirak etdiyiregional s viyy olan m sl tl prosesidir. Hökum tl r m lumatmübadil si apar r v onun kökl rinin yaranma s rin ünvanlanm m rdaxil olmaqla qeyi qanuni insan da nmas n v insan alverinin qar nal nmas üzr m sl tl c lb olunurlar. 2003-cü ild t kil olunumikinci Regional Nazirl r Konfrans insan alverinin v da nmas n qlobalart na sas s kimi yoxsullu u, iqtisad c td n qeyri b rab rliyi.

kbazar imkanlar v münaqi ri göst k birg kda qrçiv sind h r k si bu sah müvafiq ölçül r götürm d d etmi dir.

Konfrans eyni zamanda beyn lxalq ictimaiyy ti m ölk rin fövqaladyad rm etm kl , iqtisadi inki afa d st k verm kl , m cburi köçkünlünvanlanm proqramlar h yata keçim kl v qaçq nlar n raitiniyax la rmaqla qeyri qanuni insan da nmas n köklü s bl rini aradanqald rma a d t etdi. Konfrans beyn lxalq ictimaiyy ti beyn lxalqmqrasiyan n qanuni yollar geni ndirm v beyn lxalq k bazar na

t min etm ça rd . 2.1, 2.2, 11.1, 11.2, 11.7, 11.10. prinsipl bax

http://www.baliprocess.net/

85. Ev i rind çal an kçi miqrantlar n t kilatlar n Avropa si(RESPECT si): RESPECT ksi Avropa Komisiyas t find n

aliyy n ev i rind çal an siravi kçi miqrantlar , QHT-l ri vmkarlar ittifaqlar özünd birl dir n t kilatlar sidir. Bu evrind çal an kçi miqrantlar n hüquqlar müdafi edir v i raitinin

yax la lmas , zorak n v istismar n aradan qald lmas üçün dövl tviyy li t dbirl r h yata keçirir v onlar n yinin qiym tl ndirilm si v

onlara hüquqi statusun verilm si üçün t bli at kampaniyalar t kil edir. 2001-ciild ev i rind çal an kçi miqrantlar n hüquqlar üzr Xartiyahaz rla hans ki, onlara hörm tl yana lmas t b edir. 7.1, 7.2, 9.8, 9.12.prinsipl bax

KALAYAAN (Justice for Overseas Workers), St. Francis Centre, Pottery Lane,London W11 4NQ, available at [email protected]

86. Avropa Birliyi: nsan Alveri probleml ri üzr f aliyy t göst n direktorlaruras insan alveri qurbanlar üçüncü ölk ya amalar üçün q sa müdd tli

ya ay icaz si il t min edir, bu rtl ki. r onlar insan alveri il m ul olanxsl rin tutulmas nda müvafiq qurumlarla kda q etm lidirl r. Ya

icaz si t qdim eilm mi n qabaq onlara 30 gün müd tind “dü ünm k üçünvaxt” verilir hans ki, bu vaxt rzind onlar si nacaq haqda m lumatla, hüquqi

sl tl , tibbi xidm tl v dig r növ m sl tl r üzr yard mla t min edil krpa dövrü keç bil rl r. Ya ay icaz si alm xsl r insan alveri il m ul

olan cinay tkarlar n istintaq müdd ti rzind t hsil v pe kurslar nda i tiraked bil rl r. Qurumlar qurbanlar il kda n s viyy sind n razqalmad qlar t qdird onlar n ya ay icaz si yenil nmiy v l v oluna bil r.Avstriya, Belçika, taliya v Hollandiya kimi b zi ölk r onlar bu i c lb ed ncinay tkarlar n lehin ahidlik etdikl ri t qdird qurbanlar müv qq ti ya ay

i icaz si il t min edir. Bununla yana bu ölk r qurbanlar pe t limi il ,sl tl rl , v hüquqi xidm tl rl t min edir v onlara tibbi yad m , psixoloji

sosial d st k etm ri üçün yard m göst rir. 8.1, 8.2, 8.3, 8.4, 11.1, 11.2,11.4, 11.5, 11.9, 14.3. prinsipl bax

http://:@www.baliprocess.net/

mailto:kalayaanuk:@aol.com

66

Council Directive 2004/81/EC of 29 April 2004 on the residence permit issued tothird-country nationals who are victims of trafficking in human beings or whohave been the subject of an action to facilitate illegal immigration, whocooperate with the competent authorities.

87. U aq v Qad n Alverin qar Mübariz sah sind Mekonq SubregionalLayih si: Bu Sub regional layih qadin v u aqlar n insan alrverinin h ssasquruplar na çevrilm rinin qar almaq üçün Kambocada, Lao XalqDemokratik Respublikas nda, Taylantda Vet Namda v Çind ki Yunnan

yal tl rind i yerl rinin yarad lmas na, t hsilin inki af na v s ri rinart lmas üzr t liml rin t kilin d st k verir. 11.10. prinsipl bax

http://www.ilo.org/public/english/region/asro/bangkok/child/trafficking/

VII. Miqrasiya Prosesi

(i) Miqrasiay Prosesinin b rab rlik prinsipin saslanm v t kil olunmu formas .

88. Avstraliya: Avstraliyan n H mkarlar ttifaqlar uras mütamadi olaraq müxt lifetnik radio stabsiyalar vasit si il kçi miqratnalarda daxil olmaqla i çil rüçün n rd tutulan m lumatlar n yay h yata keçirir v onlar aras ndamüxt lif dill rd yaz m lumatlar paylay r. 10.8.

http://www.actu.asn.au/

89. Kosta Rika: Ev t rüfat nda çal an i çil rin H mkarlar ttifaqlar Birliyininsas n Nijaraquadan El Salvadordan, Qvatemaladan v Hondurasdan olan

çoxlu sayda qad n kçi miqrantlardan ibar t üzvl ri vard r. Bu birlik onalrk v sosial m r üzr m lumatla v yad mla t min edir, k

hüquqlar v dig r m r üzr t liml r t kil edir, k qanunlar n kçimiqrantlar üçün daha geni fromada t tbiqini ir li sürür v i n azad olunmu

çil r üçün müv qq ti s nacaqlar n f aliyy t gösr sm sini t kil edir. 10.8,11.9. prinsipl bax

An information guide: Preventing discrimination, exploitation and abuse ofwomen migrant workers, Booklet 4, “Working and living abroad”, p. 62 (Geneva,ILO, undated).

90. Estoniya v Finlandiya: Estoniyan n H mkar ttifaq Assosiasiyas , Fillandiyamkarlar ttifaq M rk zi T kilat v Fillandiyann Muzdlu çil r Birliyi yerli

nda lara nisb n kçi miqrantlara a standartlar n t tbiq edildildiyi ikiyönlü k bazar n fromala mas n qar almaq m qs di ilFinlandiyada m lumat m rk zl ri yaratm r. Onlar bu m rk z tr nd nsi nacaq, i icaz ri, vergil r, i düz lm k üçün müraci t etm yin yollar v

mkarlar t find n t klif olunan xidm tl r üzr m lumatlarla t min edilirl r.Bununla yana Fillandiya h mkarlar icaz si olan v Finlandiyaya mühacir tetm k ist n v ya mühacir t imkanlar ara ran Eston v nda lar üçün

lumat m rk zi yaratm r. Bu m rk g n ziyar tç r k v vergiqanunlar v sosial t minat sitemi üzr m lumatla t min edilirl r v onlar

http://:@www.ilo.org/public/english/region/asro/bangkok/child/trafficking/

http://:@www.actu.asn.au/

67

miqrasiya etdikd n sonra h r hans bir köm k m qs di il h mkarlara müaci tetm ri üçün ruhland rlar. 9.4, 10.8, 12.1, 12.5. prinsipl bax

http://netti.sak.fi/workinginfinland/en/index.html; Trade Union World, Briefing,No. 7, (ICTFU, Dec. 2003).

91. Fransa: H mkarlar ttifaqlar Konfederasiyas -Fransan n Demokratik kKonfederasiyas v h mkarlar ittfaqlar m rk zi (Fors Uvrier) sahibkarlarla vyerli höküm t nümay nd ri il birlikd kçi miqrantlar üçün 19 k nd

rüfat sah sini hat ed n mövsümi i m rk zi yaratm r. Bu m rk zçil ri onlar n hüquqlar , k hüququ, t lim imkanlar , s nacaqlar v

statuslar n qanunil dirilm si m ri üzr m lumatla t min edir. Göst ril nxidm tl r h r iki t f üçün h m sahibkarlar h md i çil r üçün yararl r, belki, sahibkarlara i çi tapmaqda yard m göst rilir v i çil müqavil rininmüdd ti bitdiyi halda otelçilik, restoran v k nd t rüfat sah sind i tapmasüçün yad m edilir. Bu i yerl ri rotasiyas vasit sil uzun müdd tli mösümi i r

h tta daimi is yerl ri üzr k müqavil ri ba lamaq mümkündür. Sosialfda lar öz növb sind otelçilik sezonu zaman i çil rin ya ad qlar binalar n

saxlanmas il m uldurlar. H mkarlar n v sahibkarlar n nüamy nd rimövsümi i çil r aras nda i q bul qaydalar k müqavil ri, i saatlar ,sa laml q v t hlük sizlik qaydalar , sosial t minat, i sizlik v i yerl rin dairbukletl r paylay rlar. 1.1, 5.5, 6.1, 6.3, 6.4, 10.8, 14.3, 14.4, 14.5. prinsiplbax

Trade Union World, Briefing, No. 7 (ICFTU, Dec. 2003)

92. Almaniya: Almaniya h mkarlar ittifaq n- G Bau Pol al kçi miqrantlarayard m m qs di il Berlind v Var avada nümay nd likl ri f aliyy t göst rir.Var ava ofisind çal an almaniya h mkarlar ittifaq n kda Almaniyada

my haz rla an i çil rin t kilinin t mini bax ndan Po an n H mkarlarttifaqlar il kda q edir. Bununla yana G Bau Pol an n Tikinti

sah sind H mkarlar ttifaqlar T kilat il kçi Miqrantlar sah sind birgmüqavil imzalam r v bu müqavil Almaniyada k nd t rüfat sektorunda

n kçi miqratnalr öz hüquqlar üzr m lumatland rmaq m qs di ilAlmaniyada v Pol ada bro uralar n paylanmas t kil edir. 2.6, 10.8, 12.5.prinsipl bax

http://www.migrant-workers-union.org;

93. Hindistan: 2004-cü ild yarad lan Hindistan n Xaricd Ya ayan Hindistanl larla üzr Nazirliyi xaricd ya ayan hindistanl lar n Hindistana s rmay

yat mlar t kil edir, 1983-cü ild q bul olumu Mühacir t Akt icra edir,hindistanl kçi miqrantlara daha çox diqq t yön ld k xarici ölk rdXaricd Ya ayan Hindiatnl larla i üzr m rk zl r yarad r v onu idar edir,Hindistan silli v nda lara v daimi ya ay sah si olmayan hindistanl lara

ulluq sah sind yad m göst rilm si üçün proqramlar haz rlay r v h yatakeçirdir, Xarici S rmay rin c lb edilm si uras nda v Xarici s rmay rinqoyulu unun idar edilm si dar sind öz nümay nd ri vard r v S rmayKomisiyas il münt n kda q edir. Bu yax nlarda dig r ölk r dHindistana qo ularaq mü yy n ölk rd ya ayan Hindistan silli sxl ikili

nda n verilm si üçün öz qanunvericilikl rind d yi iklik etdil r bel ki,Hindistan v nda lar g kd bu ölk rin v nda q bul ed bil rl r.

http://:@netti.sak.fi/workinginfinland/en/index.html;

http://:@www.migrant-workers-union.org;/

68

Miqrantlar t yinat ölk rind v nda a q bul edildikd n sonra öznda qlar saxlaya bil rl r. Bu sistem miqrantlara m ölkl ri il

laq ri qoruyub saxlama a yard m edir v ölk r aras nda insan ax n vri li k qüvv rinin dövriyy sini t min edir. 12.1, 12.2, 12.8, 15.5, 15.7,

15.8, 15.9. prinsipl bax

http://indiandiaspora.nic.in/;

94. Pakistan: Sosial Müdafi fondu xaricd ya ayan v nda lara yard mgöst rm k m qsdi il yarad lm r v pe t liml rinin t kili, t hsil institular

komersiya s nayesinin v ya xidm t mü ssis rinin yarad lmas üçünmiqrantlar v i götür nl r t find n m cburi qaydada köçürl n öd ni riözünd birl dirir. 12.10, 14.3.

http://www.opf.org.pk/; ILO: Report III(1B), Migrant workers, Chapter 6,“Migrants in society”, International Labour Conference, 87th Session, Geneva,June 1999.

95. Filippin: Filippinin xarici ölk rda i düz ltm Adminstrasiyas n internetsayt nda lisenziya almi öz l i düz ltm agentlikl ri, xaricd olan bo i yerl ri

t yinat ölk rind konsulluqlar n yerl diyi nöqt r üzr m lumatlarmövcuddur. Bunula yana sayt miqrasiya etm k ist nl ri a s viyy li igötürm agentlikl ri v miqrasiya prosesi v i q bul üçün müraci t edil nzaman qar al nmal olan dig r xo ag lm z t crüb r üzr m lumatla t minedir. Qad n kçi miqrantlara yard m etm k v onlar insan alveri bar

lumatland rmaq m qs di il t yinat ölk rinn n konsulluqlar nda qad natta el rd daxil olmaqla k m ri üzr atta el r f aliyy t göst rir. 11.8,11.10, 12.1, 12.2, 12.8. prinsipl bax

http://www.poea.gov.ph; http://www.trafficking.org.ph/poea/

96. ri Lanka: T yinat ölk rind kçi miqrantlara xüsusil il d qad nlarayard m etm k v onlar m luatland rmaq m qs di il konsulluqlar n sosial

minat üzr kda lar f aliyy t göst rir. M n, onlar i götür nl rfind n zorak a m ruz qalaraq qaç b g lmi qand nlara r passportlar

gptür nl r t find n qeyri qanuni yolla al bsa,passportlar n geriqaytar lmas na köm k edir, öd nilm mi k haqqlar n geri öd nilm sini

min edir v onlar n ri Lankaya geri qay tmalar na yard m edir. ri Lankan nxarici ölk rd i düz ltm bürosu t find n yarad lm kçi Miqratnalr nRifah fondu ist r rilankada ist rs t yinat ölk sind v sait ehtiyac olan

kçi miqrantlara xidm t göst rir. Onlar müalic v ölüm hallar üçün n rdtutulan s orta il eyni zamanda t qaüdl v ölk rin qay td qda ll rindheç bir v sait olmad qlar halda föqalad s nacaqlar kimi sosial yard mlarla

min olunurlar. Bununla yana fond kçi miqrantlara ölk ni t rk etmhaz rla ark n onlara laz m olan x rcl n öd nilm si üçün v ölk qay b

ldikd özünü m ulluq v s nacaq m qs di il faizli subsidiyalar ay r.8.2, 8.3, 10.8, 11.1, 11.2, 12.2, 12.8, 12.10. prinsipl bax

http://www.justiceministry.gov.lk

http://:@indiandiaspora.nic.in/;

http://:@www.opf.org.pk/;

http://:@www.poea.gov.ph;/

http://:@www.trafficking.org.ph/poea/

http://:@www.justiceministry.gov.lk/

69

(ii) k qüvv rinin q bulu

97. Kolumbiya: Mlli qanunvericiliy sas n xarici ölk rd i t klifi alan yerlinda lara veril n müqavil r k Nazirliyi T find n t sdiq olunmal r.

Müqavil nin rtl ri milli k qanunvericiliy uy un olduqda, immiqrasiya üçünicaz verilir. 13.2, 13.3, 13.4. prinsipl bax

An information guide: Preventing discrimination, exploitation and abuse ofwomen migrant workers, Booklet 3, “Recruitment and the journey foremployment abroad”, pp. 32-33 (Geneva, ILO,undated).

98. Misir: 2003-cü ild k m ll sin edilmi d yi iklik Misirli i çil rin xaricdulu u ya k Qüvv ri il i üzr v M qrasiya Nazirliyi ya da öz lulluq agentlikl ri t find n t min olunur.. çil rin riz ri xarici i

götür nl rin t batlar sas nda q bul olunur v riz vermi namiz dl rmüsahib n keçirilir. T b olunan rtl ri özünd ks etdirm si üçün kmüqavil ri yoxlan lmal v sonra t sdiq olunmal r. k M ll si eynizamanda k Miqrasiyas Departamenti t find n icra olunan öz l

ulluq agentlikl rinin i inin nizamlanmas da n rd tuttur. Bununlayana department agentlikl r t find n edil n i t kilifl rini yoxlay r vqanunvericiliyin t bl rin uy un olaraq t sdiq edirl r. Agentlikl r qanuna riay tetm dikl ri halda k Qüvv ri i üzr v M qrasiya Nazirliyi onlar n

aliyy tini dayand ra v ya l v ed bil r. Buna baxmayaraq 1997-ci ild q bulolumu Öz l M ulluq Agentlikl ri haqda Konvensiyaya zidd olaraqagentlikl i q bul üçün i çil rd n öd ni t b etm rin icaz verilir.Konvensiya m ulluq agentlikl rinin i çil rd n birba a v ya dig r vasit il ,tam v ya hiss li olaraq öd ni v ya x rc t b etm rini qada an edir. Bunuda qeyd etm k laz md r ki, kçi miqrantlar r smi qurumlar v ya öz l

ulluq agentlikl rind n savay dig r kanallar vasit si il d m ulluqimkanlar tap rlar. 4.8, 13.1, 13.5. prinsipl bax

http://www.emigration.gov.eg/;http://www.ilo.org/dyn/natlex/natlex_browse.home

99. Efiopiya: Efiopiyal kçi miqratnatlara, xüsusiil ev i rind çal ançil v insan alveri qurbanlar na qar zorak a cavab olaraq 1998-ci ildbul olunumu Öz l M ulluq Agentlikl ri B yannam si i götürm

agentlikl rinin f aliyy tinin lisenziyala lmas n rd tutur. Qanunpozuntusu hallar agentlikl rin lisenziyas n l vi il n tic bil r. müüy nolunmu minimum hüquqi t bl r k müqavil rind öz ksini tapmal r v

r bir i çi üçün t rtib olunmu müqavil nin bir nüsx si hökum t qdimolunmal r. Agegentlikl r xaric i k üçün gond rdikl r h r bir i çi üçün

man t girovu qoymal rlar v k müqavil rinin rtl ri üçüncü t fvasit si il pozulduqda onlar buna hüququ m suliyy t da mal rlar. nsanhüqular n pozulmas il yana qanun pozuntular na gör c rim r t tbiqolunur. 4.4, 8.1, 8.3, 11.1, 13.1, 13.2, 13.3, 13.4, 13.5, 13.6. prinsipl bax

100. Yamayka: Bütün öz l m ulluq agentlikl rinin k müf tti liyi t find nrüblük yoxlan k Nazirliyi t find n h yata keçiri ir 10.1, 13.2, 13.5.prinsipl bax

http://:@www.emigration.gov.eg/;


70

An information guide: Preventing discrimination, exploitation and abuse ofwomen migrant workers, Booklet 3, “Recruitment and the journey foremployment abroad”, p. 42 (Geneva, ILO, undated).

101. Mavritaniya-Çin: Mavritaniya il Çin ras nda imzalanm müqavil nin rtl riÇin kçi miqrantlar n müdafi sin yön ldilmi h r iki ölk t find n n rdtutlmu f aliyy tl ri özünd ks etdirir. Çin f aliyy t göst n etibars z idüz ltm agentlik ri bar m lumat Mavritaniyaya t qdim edir. Mavritaniyaöz növb sind müqavil rin Çinin qanunvericiliyin uy un t rtib olunmas

min etm k m qs di il k müqavil rini Çin S firliyin t qdim edir v Çinngilis dilind olan müqavil rin eyni formal olmas t min edir. (Biri Çind

imzalan r v birid Mavritaniyada) 2.6, 13.3, 13.4. prinsipl bax

http://www.gov.mu/portal/site/empmentsite/menuitem

102. Fillipin: Fillipinin Xarici ölk rd i düz lm Adminstrasiyas öz l idüz ltm k agentlikl rin lisenziyalar t qdim edir, f aliyy tini yoxlay r,nizamnam n ir g n rtl ri icra edir v müvafiq t bl cavab verm siüçün k müqavil ri yoxlamalar h yata keçirir. . Buna baxmayaraq 1997-ci ild q bul olumu Öz l M ulluq Agentlikl ri haqda Konvensiyaya ziddolaraq agentlikl i q bul üçün i çil rd n öd ni t b etm rin icaz verilir.Konvensiya m ulluq agentlikl rinin i çil rd n birba a v ya dig r vasit il ,tam v ya hiss li olaraq öd ni v ya x rc t b etm rini qada an edir. Ölk ni

rk ed n kçi miqrant n Fillipin Adminstrasiyas t find n t sdiql nmimüqavil si olmad qda h min xsd n hava liman nda vergi tutulur. Agentlikl r

çil rin hüquqar pozulduqlar zaman onlar n m hk hüquq müdafi si ilmin edilm si üçün z man t girovu qoymal rlar. Bununla yana onlar i

götür nl r t find n müqavil nin rtl ri pozulduqda buna m suliyy tda malar t sdiq ed n etibarnam imzalamal rlar. F aliyy tind qüsurolmayan agenlikl rin stimul verici mükafatla t ltif olunmas n rd tutulur 13.1,13.4, 13.5, 13.6, 13.8. prinsipl bax


103. ri Lanka: götürm agentlikl rinin f aliyy ti Xarici M ulluq bürosufind n nizamlan r. Bu agentlikl rin nümy ri Büronun Direktorlar

uras n üzvüdürl r. 1985-ci ild q bul olunmu Akta sas n lisenziyalar nqdim olumas n rd tutulmu dur v hal haz rda 600- yax n

lisenziyala agentlik f aliyy t göst rir. Agentlik r Büroya n d kildgirov v bank z man t qdim etm lidirl r hans ki, agentlikl r müqavil nin

rtl rini pozduqlar t qdird bu vasaitl r Büro t find geri al nacaqd r.Qanuna v nizamnam l olunmad qda agentlikl rin lesenziyalar volunur. T yinat Ölk nd ri Lankadan olan i çil ri i götür n agenliktl r vkampaniyalar konsulluqlar t find n qeyd al r v ancaq bu bu agenlikl r

çil r il müqavil ba lamaq hüququna malikdirl r. götürm agentlikl riyaz icaz olmadan elan yerl dir v namiz di müsahib c lb edbilm zl r. çil r ç icaz si olamdan v paasportlar na t hlük sizlik möhürüvurulmadan ölk ni t rk ed bilm zl r. X rcl r agentlikl r t find nöd nilm lidir. k Münasib tl ri v Xarici ölk rd M ulluq Nazirliyi vBüronun yüks k v zif li nümay nd ri onlar n n d yax müdafi il

min olunmalar yoxlamaq m qs di il kçi miqratlar n çoxluq t kil etdiyi tez tez s rl r edirl r. kçi miqrantlara yad m v onlar müdafi

http://:@www.gov.mu/portal/site/empmentsite/menuitem


71

qs di il k Departamentinin v Büronun v zif li xsl ri xarici ölkrl gönd rilirlir. EV i rind çal an i çil rin k müqavil rinin ri

Lanka höküm ti t find n t sdiq olunmas v i götür nl rin müayin sininapar lmas m qs di il Qulf tatlar n, Hon Konqun (Çin) v Sinqapurun igötürm agentlikl ri aras nda Qar ql Anla ma Memorandumu imzalanm r.4.4, 6.3, 12.8, 13.1, 13.3, 13.4, 13.5, 13.6, 13.7. prinsipl bax

Sri Lanka Bureau of Foreign Employment Act No. 21, 1985 and Sri LankaBureau of Foreign Employment (Amendment) Act, No. 4, 1994; ILO: Applicationof International Labour Standards 2005(1), Report of the Committee of Expertson the Application of Conventions and Recommendations, Report III (Part IA),International Labour Conference, 93rd Session, 2005, p. 363;http://www.justiceministry.gov.lk

VIII. Sosial inteqrasiya v ictimai h yatda i tirak etm k

104. Kanada: 2003-cü ild Kanada k bazar nda u aqlara ya lara v lillqay göst rm k üçün t b olunan i çi q tl n qar almaq m qs di il“qay göst k ya a” adl proqram haz rland . Bu proqram kanadaya

ldikl ri günd n üç il sonra bü cür i rd i k ist n kçi miqrantlaradaimi ya statusu almalar üçün il riz il müraci t etm rin icaz verir.5.1, 14.4. prinsipl baxwww.cic.gc.ca; www.hrdc-drhc.gc.ca; www.canlii.org; ILO migration survey2003: Country summaries (Geneva, ILO, 2004).

105. Kosta Rika: 1997-ci ild Nikaraqua il Kosta Rika aras nda t kil olunmuikit fli görü ün n tic si olaraq, i çil rin ehtiyaclar sas nda kDepartamenti T din n mü yy nl dirilil n müvafiq i sah rind xüsusi ilkofe v r çubu unun m hsul y mövsümünd k nd t rüfat n i rindçal an Nikaraqual kçi miqrantlar Kosta Rika t find n müv qq ti iicaz si il t min olundu. caz r o xsl verildi ki. hans ki NikaraquaKonsullu u t find n xsiyy t v siq ri il t min edilibl r, bura hüquqi statusolmayan miqratnlarda daxil edilmi dir. 1998-ci ild ölk rin h mr ylik görü ükimi t kil olunan M rk zi Amerika ölk rinin prezidentl rinin görü üün n tic siolaraq Kosta Rika Miç qas as dan z r ç km ölk ya ayan v i n140 000- yax n hüquqi status olmayan miqrant n amnistiyas elan etdi.Görü ün sas m qs di ölk qanunsuz ya ayan M rk zi Amerika

nda lar n statuslar n qanunil dirilm sind n, r smi qeydiyataal nmas ndan v ya ay raitl rinin nizama sal nmas ndan ibar t idi. Bunulayana onlara daimi ya ay icaz rnini verilm si v i icaz rinin yenisi il

z edilm si v daha iki il art lmas sas m qs dl rd n s ras ndad r. 5.5,14.4. prinsipl bax

Executive Decree No. 27457-G-RE, Defensor a de los Habitantes; “Personasmigrantes: Un llamado a la solidaridad nacional” (San Jose, Costa Rica, 1999),p. 8, La Gaceta, No. 239, 9Dec. 1998.

106. Fransa: Kontinent Supermarketi i sizlik s viyy sinin yuxar oldu u vimmiqrantlar n çoxluq t kil etdiyi Marsel traf razil n yerli i çil rin i

bulunu t kil edir. yerl ri üzr v zif öhd likl rinin siyah n t rtib

http://:@www.justiceministry.gov.lk/




72

edilm sind v 400-d n çox bo i yerl rnin doldurulmas üçün milli azl qlardanibar t i çi t rkibinin i götürülm si m qs di il müxt lif QHT-l rin v höküm tnümay nd ri aktiv s y göst rmi dir. çil m ulluq agentlikl ri t find n

lim keçirilmi dir. Bunula yana Sosial inteqrasiyan n inki af etdirilm si vsas diqq tin m niyy tl r aras müxt lifliy yön ldilm si m qs di il QHT-l r

menecerl r üçün t liml r t kil etmi dir. 14.2, 14.3. prinsipl bax

Anti-discrimination action profiles on the Web, available athttp://www.wisdom.at/ilo.index.aspx

107. Almaniya: Volksvaqen irk ti Sosial Hüquqlar v Volksvaqen irk tindnaye laq rinin qurulmas üzr b yannam q bul etmi v kçi

miqrantlar aras nda ayr seçkiliyin qar n almaq üçün öz i ri aras ndayaz m lumatlar n paylanmas t kil etmi dir. irk t insan ehtiyatlarpersonal, t limçil r, yüks k v ziv li personal v i çi uras kimi n rd tutulanmüxt lif ünvanl qruplar üçün proqramlar i yib haz rlam r. xtisas art rmakurslar na, seminarlara v pe t liml rin b rab r imkanlar mövsusunda

rsl r lav edilmi dir. Pe kar m sl tçil r i c lb olunmu v pe t limirzind yeniyetm , g ncl v ya lara xüsusi diqq t yön ldil k

ekstremist yana malrdan müdafi m qs di il be müxt lif i çi qrupu bu sahaliyy t göst rmi dir. G ncl r, t limçil r v pedaqoqlar üçün d rslik v saitl ri

paylanm r. 14.2.


108. rlandiya: mmiqrantlar v milli azl qlarla apar lan m sl tl rd nsonra rlandiyan n Biznes v Sahibkarlar Konfedrasiyas , rlandiyan n H mkarlarttifaq Konqresi, Tikinti S nayesi Federasiyas , rqçilik üzr Milli M sl t

Komit si v M niyy tl raras v B rabrlik m ri üzr Departament iyerind irqi ayr eçkiliy qar ümum milli t bli at kampaniyas ndan ibar t olanbir il müdd tind Yerind rqçiliy Qar Mübariz h ft sini t kil etmi dir.

bli at kampaniyas i çil r aras nda apar lm müzakir ri v onlar n t limhaz rl v müxt lif mövzular üzr i çil rl rl milli azl qlar n etnik qruplar nüzvl ri aras nda apra lm müzakir ri özünd ks etdirir. Bununla yanamüxt lif m niyy tl ri t bli ed n seminarlar, konfranslar v t dbirl r t kilolunmu dur. Seçilmi materiallar, plakatlar v m lumat bületnl ri i tirakç larapaylan lm r. 2.1, 2.2, 3.1, 6.1, 6.3, 6.4, 7.2, 14.1, 14.2, 14.9. prinsipl bax


109. Hollandiya: mmiqrantlar n inteqrasiya proqram il tan a ehiyac olubolmad qlar mü yy n etm k üçün onlar aras nda qiym tl dirilm apar lr.

r bel proqramlar m sl t görülürs miqrantlara holland c miyy ti,ulluq imkanlar v bu imkanlar n mövcud oldu u bölg r haqda

lumatlar veril k onlar üçün Holland dili d rsl ri t kil olunur. Bel t dbirl rad n Hollandiya Qaçq nlar uras t find n t kil edilir. Sonda testimtahanlar keçirilir v bu testd n keçmi xsl Holandiyada t hsil almaq v

k üçün had tnam r t qdim edilir. Kursu u ursuzluqla ba a vurmu

http://:@www.wisdom.at/ilo.index.aspx



73

xsl heç bir c rim r t tbiq edilmir v k sil nl r yenid n testimtahanlar nda i tirak etm lidirl r. 14.3, 14.5, 14.7. prinsipl bax

See Ministry of Justice, available at http://www.justitie.nl/English/;http://www.degeschiedenisvaninburgering.nl/

110. Hollandiya: T zin yeti dirilm si v sat sektoru üzr Sahibkarlarkilat -LTO Niderland v Hollandiyan n Sosial M r v M ulluq

Nazirliyi h mkarla ittifaqlar il birlikd k münasib tl rinin inki af etdirilm siqs di il birg m liyy dirdikl ri ayr seçkiliy qar mübariz layih siyib haz rlam lar. Bu layih ç rç sind s ri rin arat lmas v Holland

dili kurslar t kil olunaraq miqrantlar n k bazar ndak mövqeyigücl ndirilmi dir. riz v iky tl bax lmas üsullar özünd ks etdir n v

raiti v i q bul zaman ayr seçkilikl ba daxil olan ikay tl bax lmasüçün müst qil komit rin yarad lmas n d tutan b rab r imkanlar n

minat na yön ldilmi m ll sahibkarlara t qdim olunmu dur. Monitorinqprosesi yerli v nda alarla müqayis kçi miqrantlar n q rarlar n q buluprosesind i tirak yoxlay r. 6.1, 6.3, 6.4, 14.2, 14.3, 14.7. prinsipl bax

Anti-discrimination action profiles on the Web, available athttp://www.wisdom.at/ilo/index.aspx

111. C nubi Afrika: 1994-cü ild hökum tin M n çil rinin Milli Birliyi ilaprapd m sl htl rin n tic si olaraq yerli seçkil r zaman kçimiqrantlar s s verm k hüququ il t min edildi. C nubi Afrikada be ild n çoxya ayan miqrantlar daimi ya ay icaz ri il t min olunurlar. 14.4, 14.13.prinsipl bax

112. spaniya: kçi miqrantlar m lumatla t min etm k üçün spaniyamkarlar ttifaqlar Konfederasiyas n ölk n k narda yerli m rk zl ri

aliyy t göst rir. H mkarlar Konfederasiyas çi Komisiyas n (ConfederacionSindical de Comisiones Obreras) i çil ri k hüquqlar v i icaz ri,

nacaqlar, vizalar v sosial t minat kimi inzibati m r üzr m lumatlamin etm k v yard m göst rm k m qs di il C TE adl m rk zl ri f aliyy t

göst rir. M rk zl r kçi miqratlar n öz dill rind m lumat kampaniyalarkil edir v onalr aras nda m lumatlar n paylanmas h yata keçirir, dil

kurslar v dig r t liml r t kil edir v eyni zamanda kçi miqrantlarla daimilaq olan polis kda lar v hökum t nümay nd ri üçün

lumatland rma kampaniyalar h yata keçirir. Regional C TE m rk zl rilumat bazas v asit si il m lumat mübadil sini h yata keçirir v bu baza

onlara miqratlar maraqland ran sualara daha tez cavabland rma a imkan verir.Vahid kçil r Birliyinin miqrantlar n çox oldu u bolg rd m rk zl ri

aliyy t göst rir v bel m rk zl rin olmad razil rd miqrantlar yerlimkar ittifaq n yard ndan istifad edirl r. M rk zl r i çil ya ay v i

icaz rinin yenisi il z olunmas üçün köm k edir, viza almalar üçünistiqam tl ndirir, k m ri üzr m lumatland r, hüquqi yard m göst rir

r smi proseduralar zaman yard m edir. Bunula yana dil kursalar vsa laml q v t hlük sizlik üzr seminarlar t kil olunur. Vahid kçil rBirliyinin nümay nd ri kçi miqrantlar n probleml rin h sr olunmu yerli

milli forumlarda i tirak eidr. 6.2, 10.8,10.11, 14.3, 14.5, 14.7, 14.10.prinsipl bax

http://:@www.justitie.nl/English/;

http://:@www.degeschiedenisvaninburgering.nl/

http://:@www.wisdom.at/ilo/index.aspx

74

Trade Union World, Briefing, No. 7, p. 4, Dec. 2003; Briefing, No. 4, June 2004,p. 8 (ICFTU).

113. sveç: kçi miqrantlar n k bazar ndak mövqeyini gücl ndirm k vonlar n sveç c miyy tin inteqrasiays t min etm k m qs di il sveçnteqrasiya Bürosu t find n müxt lif f aliyy tl r icra olunur. kçi

miqratnalrla i üzr proqram ç rçiv sind hökum t onalr n m ullu u üçünmü yy n olunmu müdd t ç rçiv sind subsidiyalar ay r v miqrantlar bumüdd t rzind t crüb ld bil rl r, k bazar n t bl rini öyr bil rl r

sveçd mövcud olan hüquqi normalar haqda m lumat ala bil rl r. Xariciölk m xsus t hsil had tnam ri olan kçi miqrantlara lav olaraqhaz rl q kurslar keçirilir.Bunula yana büro irqçiliy v ksnofobiyaya qamübariz m qs di il müxt lif proqramlar h yata keçirir. Hüquqi statusa malik

kçi miqrantlar yerli v nda larla b rab r siyasi hüquqlarda daxil olmaqlasosial, iqtisadi v t hsil hüququna malikdirl r. 9.3, 9.4, 14.2,14.3. prinsiplbax

http://www.integrationsverket.se; Anti-discrimination action profiles on the Web,available at http://www.wisdom.at/ilo.index.aspx

114. Birl mi Kralliq: Robert McBride Ltd Kimy vi mü ssis si irqi i b rab rliksiyas tini t tbiq ed k, insan ehtiyatlar m rk zl dir k v öz i çil ri üçün

liml r keç k kçi miqrantlar n ayr seçkilk üzr kiy tl rin öz münasib tibildirdi. Mü ssis ayr seçkiliy s b yaradan suallar n ardan qld lmas üçünyeni riz formas haz rlad . mmiqrantlar n daha çox mövcud oldu u bölg rinnamiz dl ri i q bul olunur v a s viyy li i rd i q bul üçün mövcudolan t bl r sas n mü ssis nin t labat na uy un olaraq t rtib edilir, m n,o q rd laz m olmayan b zi dil q abiliyy ti kimi t bl rin aradan qald lmas .Siyas tin dig r istiqam tl ri kçi miqrantlar n ehtiyaclar n tam kildöd nilm si üzr istiqam tl ndirilmi dir bel ki, onlara çevik m zuniyy t qrafiki

tbiq edilm lidir, dini marasiml rd i tirak em ri üçün imkanlar t qdimolunmal r v milli azl qlar n nümay nd rinin geyiml rin daha çox s brlyana lmal r. Mü ssi nin h yata keçirdiyi bu siyas t k qüvv sinin

rkibind milli azlq rlar n v kçi miqrantlar n daha çox mütanasib kildmsil olunamlar t min edir. Ayr seçkiliy qar t kil edil n marifl ndirmdbirl ri yerli h mkar ittifaqlar v ictimaiyy t nümay nd rini bir arayatirdi. Siyasi m r üzr m sl tl r rql r aras laql r üzr M sl t

Xidm t t find n t qdim olunmu dur. 7.2, 14.2. prinsipl bax


115. Azad H mkarlar ttifaqlar Beyn lxalq Konfederasiyas ( CTFU): rqçiliy Ksenofobiyaya qar f aliyy t plan v Durban F aliyy t Proqram n

icaras na yön ldilmi h mkarlar ittifaq f aliyy ti il m ul olanlar üçünsasnam r Azad H mkarlar ttifaqlar Beyn lxalq Konfederasiyas t find n

nib haz rlanm r. Burada kçi miqrantlarda daxil olmaqla i çil qargöst ril n irqi ayr seçkilik v ksenofobiya kimi probleml r i qland r vbunlara qar mübariz aparmaq üçün proqram n tövsiyy rind n istifadolunur. Burada, tövsiyy rin h mkarlar ittifaq n f aliyy t plan il n

ba n izah veriir v h mkarlar ittifaqlar vasit si il m ulluqda c miyy td h mkarlar ittifaq n h yata keçirdiyi u urlu f aliyy rin

http://:@www.integrationsverket.se;/



75

timsal nda h mkarlar n f aliyy ti il m ul olanlara n etm ri üzr t kilfl rverilir. Bunula yana B T-in kçi miqrantlar üzr Konvensiyalar n h yatakeçirilm sin proqram ç rçiv sind d st k verilir. 9.1, 14.2. prinsipl bax

Trade union primer, guide for trade unionists in their fight against racism andxenophobia, available at http://www.icftu.org/www/pdf/RacismeE2004.pdf

IX. Miqrasiya v nki af

116. Çin: Öz v nda lar n xaricd t lim keç k yenid n öz ölk rin qay bri üçün h sl ndirm k m qs di il Çin elmi i çil rin kütl vi

immiqrasiyas n qar almaq üçün müvafiq ölçül r q bul etdi, bel ki onlar ngeri qay tmas nda müxt lif s viyy li hakimiyy t qurumlar v t kilatlar yax ndan

tirak edirl r. N r ki, yerli höküm t bu istiqam td geni formal siyasiistiqam tl ri n rd tutur v ümumi sosial, iqtisadi v siyasi iqlimimü yy nl dirir dig r t kilatlar da miqrantlar n geri qayitmalar üçün

sl ndirici i r görür. Elm v texnologiyalar n inki af üzr Çinin apardsiays t miqrantlar n geri qay tmalar üçün c zb edici olan daxili mühitinyarad lmas vasit si il beyn lxalq bazarda onlar üçün r qab t aparmaq

qs di il öz v nda lar n xarici ölk s rb st kild gedi g li inicaz verir. Bazar qüvv ri hökum tin apad l islahatlar n yard il bir çoxinsanlar n öz l sektora geri qaytar lmas nda sas faktordur. 15.8, 15.9.prinsipl bax

D. Zweig: Learning to compete: China’s strategies to create a “reverse braindrain”, Hong Kong, Centre on China’s Transnational Relations, The Hong KongUniversity of Science and Technology, Working Paper No. 2, available athttp://www.cctr.ust.hk/articles/pdf/triggering.pdf

117. Ekvador: Banco Solidario (BSol) bank miqrantlar t find n apar lan pulköçürm rini asanla rmaq m qs d il öz ölk rind n olan kçimiqrantlar n mövcud oldu u sas t yinat ölk rinin banklar aras nda birlikformala r. Onun sas m qs di pul köçürm ri zaman x rcl rin asal nmas üçün Ekvadorda, taliyada v spaniyada bank xidm tl rin olan

n t min edilm sidir. 15.6. prinsipl bax

http://www.businessindevelopment.nl/download.php?id=1012.6936 (see Annex3 of the document).

118. Salvador: Hökum t xaricd ya ayan Salvadorlular üçün n rd tutulanproqram n icras na ba lam r hans ki, kit fli müqavil r vasit si il qanunimiqrasiyan n inki af na yard m edir, Salvador mü ssis ri il xaricid ya ayanturizm v ya ay evl rinin tikintsind çal an i çil rd daxil olmaqla i çil raras nda kda gücl ndirir, qar ql fondlar vasit si il pul köçürm rihesab na s rmay qoyulu unu art r v miqrasiya siyas tini laq ndrir. Pilotlayih ç rçiv sind Amerika Birl mi tatlar nda i n Salvadorlu i çil rinpul köçürm rinin h cmin uy un olaraq qar ql fondlar n hesab na kas b

nd icmalar nda erk n v sas t hsil üçün, xüsusi il m kt getm naqlar üçün n rd tutulmu t qaüdl rin verilm si h yata keçirilir. 2.3, 4.7,

5.3, 15.4, 15.5, 15.9, 15.10. prinsipl bax

http://:@www.icftu.org/www/pdf/RacismeE2004.pdf

http://:@www.cctr.ust.hk/articles/pdf/triggering.pdf

http://:@www.businessindevelopment.nl/download.php?id=1012.6936

76

http://www.elsalvador.org/home.nsf/asistencia. M. Roger Hernandez:“Programa de atenci n a las comunidades salvadore as en el exterior”, inMemorias sobre migraci n inter- nacional colombiana y la conformaci n decomunidades transnacionales (Bogot , Ministerio de Relaciones Exteriores deColombia,2003).

119. Kenya: yyar bank punktlar vasit sil k nd yerl rind pul köçürm riyata keçilir. Onlayn üsulu v sputnik rabit si vasit si il pul köçürm ri v

dig r m aliyy xidm tl ri h yata keçiril bil r. M n Equity Bank öz s yyarpunktlar vasit si il ayr ayr qda 29 k ndd 12.000 mü riy xidm t göst rir.15.6, 15.9. prinsipl baxhttp://www.swwb.org/English/1000/address/gnbi/add_gnbi_equity_bank_limited.htm

120. Mali-Fransa: 2000-ci ild imzalanm ikit fli müqavil -Miqrasiya m riüzr Mali-Fransa m sl tl si Mali v nda lar n Fransayainteqrasiyas na, miqrasiya ax n birg idar olunmas na v potensialmiqrantlar n mövcud oldu u Bali razil rinin birg inki af etdirilm sinyön ldilmi illik müzakir rin nazirl r s viyy sind apar lmas n rd tutur.

kçi miqrantlar n könüllü olaraq geri dönm ri üçün Fransa onlar n yolrcini öd yir v öz ölk rind i qurmalar üçün v saitl t min edir. 2002-

2004-cü ill rd kiçik sahibkarl n inki af etdirilm si v mali v nda lar n Malihsil sistemind i ri üçün Fransa pul v saiti ayr lmas t min etdi.

Fransada ya ayan Mali v nda lar n bacar q s viyy ri Fransa-MaliKomit si t find n qeydiyyata al r. Bunula yana fond Mali diasporas

find n h yata keç n yerli layih ri m aliyy dirir. Mali bank t find nkiçik mü ssis f aliyy tl rini geni ndirm k üçün kreditl r verilir. Mali

nda lar n immiqrasiya s bl rini mü yy nl dirm kd n ötrü t yinatölk rin nazirl r s viyy sind s rl r t kil olunur. Miqrantlar yoladü mi n qabaq t yinat ölk sind mövcud olan i v ya t bl ri üzr

lumatla t min edilirl r. sas t yinat ölk rind f aliyy t göst nkonsulluqlar Malid n olan miqrantlara yard m edir v Maliy pul v saitl rininköçürülm si üçün h sl ndirici i r apar r. 2.3, 2.4, 5.2, 12.1, 12.2, 15.2, 15.4,15.8, 15.9, 15.10. prinsipl bax

S. Martin; P. Martin; P. Weil: Fostering cooperation between source anddestination countries, available athttp://www.migrationinformation.org/feature/display.cfm?ID=60; S.E.Findley,Columbia University: Mali: Seeking opportunity abroad, available athttp://www.migrationinformation.org/Profiles/display.cfm?id=247

121. Meksika: Pul köçürm ri vassit si il paritet s rmay rin qoyulmas üzrproqram “V nda T bbüsü 3 X 1” miqrant asosiasiyalar v Sakatekastat n yerli qurumlar t find n ir li sürülmü dür v hal haz rda bu proqram

bir çox tatlar n hüküm tl ri, yerli hükum t qurumlar v miqrant birlikl rininaliyy tl rinin laq ndirilm si vasit si il Federal Sosial nki af Nazirliyi

find n H yata keçirilir. Pul köçürm ri h yata keçir n miqrant i çil rbununla yana yerli hökum v Meksika konsulluqlar na infrastrukturuninki af na, dövl t qullu una v i yerl rinin yarad lmas na dair t klifl r t qdimedir. r t klifl r höküm t t find n q bul olunarsa miqrantlar t find n

min edil n h r bir dollar yerli höküm t qurumlar na, tatlara v federal

http://:@www.elsalvador.org/home.nsf/asistencia.

http://:@www.swwb.org/English/1000/address/gnbi/add_gnbi_equity_bank_limited.

http://:@www.migrationinformation.org/feature/display.cfm?ID=60;

http://:@www.migrationinformation.org/Profiles/display.cfm?id=247

77

hökum t qdim olunur. Amerika Birl mi tatlar nda v Meksikada f aliyy tgöst n yeli assosiasiyalar n rolu 3 X 1 proqram vasit si il gücl ndirilir. 1.1,1.2, 7.1, 15.5, 15.9, 15.10. prinsipl baxhttp://www.businessindevelopment.nl/download.php?id=1012.6936 (see Annex

3 of the document).

122. Meksika: 2003-cü ild Meksika Ba Konsullu u v AB n Depozitl rinSi ortalanmas üzr Fedral Korporasiyas t find n formala lm “YeniAlyans” i çi qrupu kçi miqrantlar üçün n rd tutulmu pul köçürm ribazar nda yax ndan i tirak etm k v bank, girov v kredit xidm tl rinin inki afetdirm k m qs di il 30 bank, 25 ictimai t kilatlar v yerli hökum tqurumlar bir araya g tirdi. Meksika Höküm ti proqram ç rçiv sind xüsusi il

g lirli i çil r daxil olmaqla kçi miqratlar üçün mövcud olan bankxidmt rnin v maliyy v asitl rinin art lmas m qs di il Banco de ServiciosFinancieros (BANSEFI) bank na yard m göst rir. Ümümilikd 4-10 faiz arasolan köcürm rin m bl i üçün t b ounan x rcl r 20 faiz q r asal nm r. Bununla yana s rf li valyuta d yi kurslar t tbiq olunmu dur.AB il Meksika aras nda h yata keçiril n “ Çiç kl nm üçün ksda q”Layih si ç rçiv sind BANSEF bank AB -dan edil n pul köçürm ri üzr

b olunan x rcl r bar m lumatlar n yay h yata keçirir v kçimiqrantlar hesabdan hesaba edil n pul köçürm rinin faydas bar

lumatla t min edir. Bununla yana bank pul köçürml ri il m ul olanhur banklar n, mikro m aliyy institular n v kredit birlikl rnin ümumi

fondunu yaratm r. 15.6. prinsipl bax

M. Orozco: International financial flows and worker remittances: Issues andlessons (Inter-American Dialogue, Washington, DC), pp. 25-28.

123. M rake : M rake Milli Bank Avropan n Müxt lif ölk lrind öz öb ri vnümay nd liyi olan sas dövl t banklar ndar biridir. Avropada ya ayan

rake li kçi miqrantlar milli bank n yerli nümay nd likl rind hans kionlar n M rake ki qohumlar nda ç var, birg cari hesab aça bil rl r vonlar hesabdan edil n liyyatlar zaman heç bir öd ni etmirl r. Bununlayana bank teleqraf vasit si il M rake ucuz pul köçürm rini t kil edir v

kçi miqrantlara xüsusi olaraq avia biletin mabl ini, ail daxili fövqaladhallar v ya ölüm hallar nda c din geri qaytar lmas kimi hadis ri hated n müxt lif s orta növl rini t klif edir. 15.6. prinsipl bax

http://www.bp.co.ma/

124. Filippin: k müqavil ri Filippinin Xarici ölk rd i düz ltmAdminstrasiyas t find n qeydiyyatdan keçmi kçi miqrantlara Filippinbanklar il kdal q ç rçiv sind xsiyy t v siq ri t qdim olunur. Bu

siq r vasit si il onlar t yinat ölk sind n öz ail ri üçün n a qiym tlpul köçürm rini h yata keçir bil rl r. Pul köçüm ri eyni zamanda aqiym tl mobil telefon irk tl ri vasit si il d h yata keçiril bil r. 15.6.


125. Senegal: Xarici r Nazirli yan nda f aliyy t göst n xaricd ya ayanSeneqal v nda lar üçün yard m v istiqam tl ndirm Bürosu xaricd i nseneqal v nda lar n sosial t minat na yard m göst rir, onlara öz ölk rin

http://:@www.businessindevelopment.nl/download.php?id=1012.6936

http://:@www.bp.co.ma/


78

geri qay tma a v b rpa olunmalar üçün köm k edir v pul köçürm rinin geriqaytar lmas t min edir. Bununla yana onlar mühacirl ri ölk nin siyasi viqtisad inki af nda yax ndan i tirak etm ri üçün h sl ndirirl r. 12.2, 15.5,15.8, 15.9. prinsipl bax

ILO migration survey 2003: Country summaries, pp. 335-338 (Geneva, ILO,2004); http://www.gouv.sn

126. Senegal- Fransa: ld olunmu ikit fli müqavil Seneqel v nda larüçün veril n Fransa vizala n art lmas v Seneqal n inki af üçünmüv qq ti tap qlar icra ed n pe kar kçi miqrantlar n yol x crl ri vya ay r yeri il t min olunmas özünd ks etdirir. Bununla yana müqavilSeneqala geri dönmü miqrantlar n kiçik inki af layih rind i tirak v hüquqisattusu olmayan miqrantlar n Seneqala geri qay tmalar üçün yard mmübadil sini n rd tutur. 2.3, 2.4, 5.2, 15.4, 15.8, 15.9. prinsipl bax

R. Magoni: International migration and relations with third countries: France,Migration Policy Group, Brussels, 2004 available athttp://www.migpolgroup.com/uploadstore/France%20foreign%20relations%20full%20report.pdf

127. C nubi Afrika- Birl mi Krall q: 2003-cü ild Birl mi Krall q il C nubiAfrika aras nda S hiiy çil rnin Qar ql T hsil Mübadil si üzr ld olunmuAnla ma Memorandumu bilik v bacar qlar n qar ql mübadil sini t min edir.Bununla yana Anla ma Memorandumu C nubi Afrikadan olan pe kar

hiyy i çil rinin ixtisaslar n tan nmas v bu i çil rin Birl mi Krall qdaaliyy t göst n Milli S hiyy Xidm tl rind mü yy n olunmu müdd td

rini n rd tutur. Sonra is onlar ld etdikl ri yeni bacar q vcrüb rl C nubi Afrikaya geri qay rlar. 3, 15.7, 15.8, 15.9. prinsipl bax

http://www.doh.gov.za/;http://www.dh.gov.uk/PublicationsAndStatistics/LettersAndCirculars/DearColleague…

128. Tayland: mmiqrasiya ed n elm adamlar n geri qay tmalar üçün h aytakeçiril n Layih Tailanddan olan yüks k s ri li kçi miqrantlar aras nda

laq r quraraq m lumat v bilik mübadil sini h ayat keç rir. nki af vtexnologiyalar sah sind olan layih rd i tirak em k m qs di il pe karmüt ssisl rin Taylanda geri qay tmalar üçün h sl ndirilir. Bu istiqam tdolan 100 d n art q birg layih r v f aliyy tl r Taylandda f aliyy t göst n

kilatlar t find n h yata keçirilmi dir. Amerikada v Kanadada f aliyy tgöst n Taylandl Pe karlar Assosiasiyas , Avropada f aliyy t göst nTaylandl Pe karlar Assosiasiyas v Yaponiyada F aliyy t Göst n TaylandlPe karlar Assosiasiyas bu sah yax ndan kda q edirl r. 15.8, 15.9,15.10. prinsipl bax

http://www.atpac.org

129. Birl mi Krall q: S hiyy Nazirliyi t find n haz rlanm pe kar s hiyyçil rninin i q bulu üzr beyn lxalq hüquq v normalar Dövl t Shiyy

Xidm tl rind f aliyy t göst n sahibkarlara inki af etm kd olan dövl trl npe kar tibb i çil rinin i q bul edilm sini m sl t görmür. Normalarbeyn lxalq kadrlar n i q bulunda i tirak ed n t fl r üçün n yax

http://:@www.gouv.sn/

http://:@www.migpolgroup.com/uploadstore/France%20foreign%20relations%20ful

http://:@www.doh.gov.za/;http://www.dh.gov.uk/PublicationsAndStatistics/LettersA

http://:@www.atpac.org/

79

crüb ri özünd ks etdirir, 150- yax n ölk nin harda ki, s hiyy i çil ri il üzl riski mövcuddur v harada ki bel i çil rin y qada and r

siyah haz rlanm r, hüquq v normalar n dövl t v öz l sektorda f aliyy tgöst n h m daimi h md müv qq ti i n pe kar s hiyy i çil rin amiledilm sini t min olunur, mü yy n edilmi v zif r üçün i çil rd n komisyonhaqq toplamaq qada an edilir. Bununla yana Birl mi Krall q il Çin,Hindistan, Filippin v spaniya aras nda s hiyy i çil rinin i q bul edilm sini

tutan iki t fli müqavil r imzalam r. 2.3, 15.7, 15.8, 15.9.prinsipl bax.

http://www.dh.gov.uk/assetRoot/04/09/77/34/04097734.pdf

130. Dövl tl r Birliyi Katibliyi (2003): hiyy i çil rinin beyn lxalq s viyy q bulu üzr hüquqi normalarla yana mü lliml rin i q bulu üzr protokolmr ylik Katibliyi t find n i nib haz rlanm r. Birlik Katibliyiinin

haz rlad s hiyy çil rinin Beyn lxalq s viyy i q bulu üzr hüquq vnormalar bu sah q tl q ç n ölk rd n s hiyy i çil rinin i q buledilm sinin qar alamaq m qs di il dövl tl r birliyini istiqam tl dir n sasprinsipl ri özünd ks etdirir. Bu normalar Dövl tl r Biriyinin S hiyy Nazirl ri

find n q bul edilmi v öz halisinin s hiyy sah sind olan ethiyaclaröd s y göst n ölk r aras nda iki t fli kda t minedir.Mü lliml rin q bulu üzr Dövl tl r Birliyinin Protokolu 2004-cü ilinSentyabr ay nda Birl mi Krall qda nazirl r s viyy sind t kil olunmugörü q bul edilmi dir. Bu prtokol milli t hsil sisteminin qrunub saxlan lmas

insan ehtiyatlar q tl il üzl n inki af etm kd olan ölk rd istismar nqar almaq rti il mü lliml rin beyn lxalq s viyy ya müv qq ti yadadaimi saslarla miqrasiya hüququnu nizamlay r. 15.7, 15.8, 15.9.

http://www.thecommonwealth.org/Templates/Colour.asp?NodeID=34044

131. Afrika Diasporas n R mli si, Xaricd Olan S ri limüt ssisl rin C nubi Afrika si v Afrika nki af Fondu: Bu

kilatlar ixtisasl pe karlar n geri dönm si, bacar qlar n dövriy si vötürülm si v öz ana v nl rnin inki af üçün texnologiyalar n v kapital n

tirilm si m qs di il xaricd ya ayan pe r müt ssisl rin transmillimiyy tl rin yard m ed k birg f aliyy tl r h yata keçirirl r. BMT-nin

nformasiya v Rabit Texnoligiyalar üzr çi Qrupunun t bbüsü ilyarad lm Afrika Diasporas n R mli si inki afa d st k verir vsahibkarlar diasporas n intelektual, texnoloji sahibkarl q v maliy imkanlarbir araya g tir k Minilliyin nki af M qs dl ri üzr n aliyy tl rin ldedilm sin xidm t edir. Hal haz rda üç r mli diaspora si mövcuddur-Afrika, Karig Hövz si Regionu v Lat n Amerikas . Xaricd Olan S ri limüt ssisl rin C nubi Afrika si xüsusi il Avstraliyaya, Kanadaya,Birl mi Krall a v Amerika Birl mi tatlar na immiqrasiya etmi C nubiAfrikada olan minl rl tibb, t hsil v müh ndislik sah sind f aliy t göst nmüt ssisl ri özünd birl dirir. Elektron lav olaraq 2000-d nart q üzvü olan m lumat bazas f aliyy t göst rir. Afrika nki af Fondu Birl miKrall qda mövcud olan Afrika T kilatlar Afrika v nda c miyy ti t kilatlaril v bu sah maraql olan dig r t kilatlar il bunula yana hökum tqurumlar , mü ssis r, investorlar, ikit fli v coxt fli t kilatlar v Afrikan ninki af nda maraql olan QHT-il laq ndirir. 15.7, 15.8, 15.9, 15.10.

http://:@www.dh.gov.uk/assetRoot/04/09/77/34/04097734.pdf

http://:@www.thecommonwealth.org/Templates/Colour.asp?NodeID=34044

80

G. Mutume: “Reversing Africa’s ‘brain drain’: New initiatives tap skills of Africanexpatriates”, Africa Recovery, Vol. 17 No. 2, July 2003, available athttp://www.un.org/ecosocdev/geninfo/afrec/vol17no2/172brain.htm; DigitalDiaspora Network for Africa: http://www.ddn-africa.org; http://www.ddn-africa.org/bridge.html; SANSA: http://www.sansa.nrf.ac.za/; AFFORD:http://www.afford-uk.org/about/

132. Ümumdünya Poçt Birliyi (UPB): Elektron pul sifari rinin ötürülm si üçünUPB v Eurogiro öz rini birl dirm k qarar na g ldil r hans ki, pulköçürm rind miqrantlara böyük yard m göst rir v bu sah qiym tl ri

sal r. Proqram n lk m rh sind h m s naye h md inki af etm kdolan ölk rd f aliyy t göst n 30-a yax n poçt ofisi pul sifari rininötürülm si üçün UPB-nin elektron bazas ndan istifad edirl r, 50 poçt v bankofisl ri na d v ya hesaba olan köçürm r üçün Eurogiro bazas nda istifadedir. Elektron Pul sifari ri pul v saitl rinin elktron üsülla köçürülm si üçünpoçt ofis rin v potensial banklara bu xidm tl rd n birind n istifad etmicaz verir. Bu xidm tin hat dair si dahada geni k bütün dünyadayay lacaqd r v miqrantlar v onlar n m ölk ri üçün bu xidm t xüsusi il

rli vasit çevril kdir. 15.6. bax

http://www.upu.int/

http://:@www.un.org/ecosocdev/geninfo/afrec/vol17no2/172brain.htm;

http://:@www.ddn-africa.org;/

http://:@www.ddn-/

http://:@www.sansa.nrf.ac.za/;

http://:@www.afford-uk.org/about/

http://:@www.upu.int/

81

Qeydl r üçün:

T Beyn lxalq Miqrasiya Proqramk Miqrasiyas nda B T-in Çoxt fli Ç rçiv S di;

Hüquq sasl yana maya dair qeyri-m cburi prinsipl r vgöst ri rBeyn lxalq k T kilat , 2010. 80 s h.978-92-2-823493-0 (çap)978-92-2-823494-7 (web pdf)

b e y n - ilo.org · 6 d %rçiv % %q % s di: • regional v % beyn %lxalq sviyy %o % %rd %...

Documents