Architektura renesansu

Iwona Pawłowska

Architektura sakralna

Ulubioną formą architektów tego okresu był kościół na planie centralnym, chociaż oczywiście nie brakuje dzieł budowanych w układach podłużnych (na planie prostokąta z nawą poprzeczną). Wśród założeń centralnych popularne są rozwiązania opierające się o plan krzyża greckiego, kwadratu, koła lub wieloboku. Ta zamknięta, zwarta i symetryczna forma najlepiej odzwierciedla poszukiwania kształtów zbliżonych do doskonałości.

Budowle kryte są zazwyczaj kopułami wspartymi na bębnach albo pendentywach Nad tymi formami budowane są latarnie z oknami doświetlającymi wnętrza.

Bęben – wieloboczna podbudowa pod kopułą

Pendentyw – element narożny w postaci sklepienia o kształcie trójkąta sferycznego. Umożliwia przejście z planu kwadratu do koła, na którym

opiera się kopuła.

Latarnia - cylinder umieszczony na górnym pierścieniu kopuły z otworami doświetlającymi

pomieszczenie przekryte kopułą.

Podobnie rozwiązywane jest przekrycie nad skrzyżowaniem naw, chociaż w tym miejscu można spotkać także sklepienie krzyżowe gładkie, bez widocznych żeber. Nad nawami powracają sklepienia kolebkowe, w których konstruuje się lunety pozwalające na oświetlenie pomieszczeń dużymi, prostokątnymi, zamkniętymi półkolem lub kolistymi, pozbawionymi witraży oknami

Luneta element sklepienia w postaci poprzecznej kolebki przenikającej się z

kolebką sklepienia w celu umożliwienia wykonania okna lub drzwi.

W połowie XV wieku, Leon Battista Alberti, kierując przebudową gotyckiego kościoła Santa Maria Novella we Florencji wprowadził w rozwiązaniu fasady dwie duże woluty, które pozwoliły na łagodne połączenie ściany środkowej, wyższej nawy ze znacznie niższymi ścianami naw bocznych. To nowe rozwiązanie, zwane "esownicami Albertiego", było często stosowane przy budowie kościołów bazylikowych nie tylko w okresie renesansu, ale i baroku.

Przy kościołach budowane są kaplice grobowe. Często są to samodzielne budynki przylegające do bryły świątyni. Kaplice projektowane są na planach centralnych z przekryciem w postaci kopuły na bębnie. Wewnątrz umieszczano sarkofagi przyścienne zdobione rzeźbiarską dekoracją mówiącą o życiu ziemskim zmarłego, o jego dokonaniach i sławie.

Nagrobek przyścienny - szczególnie rozwinął się w epoce renesansu w kręgu oddziaływania sztuki włoskiej o wielokondygnacyjnej formie i bogatej dekoracji rzeźbiarskiej, wykorzystujący m.in. schemat łuku triumfalnego. Zmarłego przedstawiano w postaci leżącej, jakby uśpionego, wspartego na jednym ręku

Architektura świecka -najpopularniejsze rozwiązania

loggia

boniowanie

ornamenty

kasetony

sgraffito

attyka

Rozwiązania materiałowe

Renesans nie wprowadził nowych materiałów. Nadal używany jest kamień i cegła. Ściany murowane są okładane płytami kamiennymi albo tynkowane. Jako materiał konstrukcyjny przy budowie stropów stosowane są belki drewniane. Drewna i kamienia używa się przy konstrukcji loggii, balkonów i schodów. Nowością są sufity wyprawiane zazwyczaj zaprawą gipsową.

Złota dziesiątka dzieł renesansowych

„Dawid” Michał Anioł

„Mona Lisa” Leonardo da Vinci

Kopuła Bazyliki św. Piotra w Rzymie

„Madonna della Sedia” Rafael

„Narodziny Wenus” Botticellii

„Ostatnia wieczerza” Leonardo da Vinci

„Pieta” Michał Anioł

„Stworzenie Adama” Michał Anioł

„Wenus z Urbino” Tycjan

Zamek w Chambord

Dziękuję za uwagę

Złotoryja’ 2008