“Türkiye Haberleşme Teknolojilerini Nasıl ve Ne Zaman Üretecek?”

üzerine bir deneme...

Dr. K.Murat Ekşioğlu

ArGe Bölüm Başkanı

Vodafone

HABTEKUS’2007

Yıldız Teknik Üniversitesi

21 Kasım 2007

Arla Nedir?

•Arla nedir?• a) Yeni bir Saç Jölesi markası?

• b) 5 bıçaklı Gilette’e Derby’nin 10 bıçaklı cevabı?

• c) Evlilik kurtaran Şampanya markası?

• d) Ümraniye’de bir durak adı?

2

• d) Ümraniye’de bir durak adı?

Ümraniye...

3

EMO Yayınları: Fikret Yücel’in Anıları ya da Elektronik Sanayiimizin Bir Kesitinin Anıları. Yurdakul Ceyhun, 2005

Tutku?

4

• “Hepiniz profesyonel insanlarsınız, mesleğinizi bunun kurallarına uygun şekilde yerine getirmeniz gayet doğaldır. Ancak yaptığınız her işe biraz ruh katın, gönül

katın” Fikret Yücel, 1989

Üretmek mi? O da ne?

•“Yerim Dar” Sendromu• Gavur yapmış, biz yapamayız!

• Bize yaptırmazlar!

• Devletin desteği yok ki!

• Teşvik yok ki!

5

• Teşvik yok ki!

• Teşvik (TEYDEB) yetmiyor ki!

• Teşvik (TEYDEB) hemen geri ödenmiyor ki!

• .....

Ar-Ge’den amaç inovasyon...

6

Üretilen meta YAZILIM...

• Katma değeri çok yüksek

• İlk yatırım maliyeti düşük

• İstihdam oranı yüksek

• İnsan bağımlı (dönen/değişken maliyeti yüksek)

• Ürün geliştirme ortamı, çok-yaygın/emtia’dan fonksiyon-spesifik ortamlara (firmware) doğru geliştikçe, katma değer artışı lineer’den logaritmiğe dönüyor.

“Sakın anneme yazılımcı

olduğumu söylemeyin, o beni

kutu satıcısı sanıyor” Jacques Séguéla, Don’t Tell Mom Serisi, Kitap 13

7

Bilişim değer zinciri(kaynak: Türk Yazılım Sektörü: Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Dr. Fuat Alican, 2004)

Yüksek

Düşük

Fırsatlar

• “Ancak Hindistan ile Avrupa arasında olan zaman farkı işlerin aksamasına neden oluyor. Yönetim açısından da ciddi sorunlar karşımıza çıkıyor. Türkiye'de ise durum çok farklı. Zaman farkı bir iki saat. Atlayıp gelmek istediğinizde iki üç saatte buradasınız. Ama acil bir durumda Hindistan'a gitmek ya da oradan birini Avrupa'ya getirtmek iki gün sürüyor. Tüm bunların yanı sıra farklı kültürel yapı nedeniyle iletişim sorunu yaşıyoruz Hindistan'la. Ayrıca işler zamanında teslim edilmiyor.“

Marcel Bakker,CEO, Cat Logic

• “Türkiye şu anda bulunduğu bölgede en kaliteli ve en yüksek sayıda yazılım geliştiren şirkete sahip ülke konumunda.”

Mustafa Çağan, Microsoft Türkiye

Zayıf yanları, farklı unsurlar (kaynak: Türk Yazılım Sektörü: Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Dr. Fuat Alican, 2004)• Bilim-teknoloji-üretim çemberi eksikliği

8

• Bilim-teknoloji-üretim çemberi eksikliği• Sistematik ya da standart olmayan sınırlı işbirliği• Aileye dayalı yönetim tarzı ve teknoloji alanından gelen yöneticiler (genelde stratejik planlama, finans ve pazarlama

konularında zayıf)• Stratejik bir yön belirlememiş genç sektör (Türk yazılım firmalarının genelde yerel bakış açısı, yöneticilerin büyümeyi

nasıl idare edeceklerini bilmemeleri ve bir kalite standardı olmayışı) • Ülke ekonomisi için yazılım sektörünün önemi hakkında ulusal bilinç eksikliği• Yazılım sektörüne stratejik yön verebilecek araştırma raporu eksikliği• Sektörde strateji uzmanı eksikliği

Sorunlar, Bazı Öneriler?

• Vizyon 2023’te yazılım neredeyse na-mevcut...

• Erzincan Çalışması/Metninde ciddi olarak gündeme alındı

• Teknokent yasasındaki yeni düzenlemenin bir an önce geçmesi (50’den fazla ar-ge mühendisi çalıştıran şirketlerin lokasyon zorunlulukları hakkında):

• Büyük şirketlere avantaj

• Yeni kurulan küçük şirketlere yer açılacak

• Teknokent şirketleri açısından incubator ortamı oluşacak

9

• Teşvik ve yardımların daha fazla basamaklı olarak verilmesi: sonuç odaklı teşvik ve eskalasyon

• Üniversite İşbirlikteliklerindeki aksaklıkların azaltılması:• Teknoloji transferi imkanlarının arttırılması, tanıtım ve eğitim verilmesi, hukuki ve yasal süreçlerin daha

kolaylaştırılması

• Beraber proje yapma sürecindeki aşırı yüksek ek maliyetler (döner sermaye vs...)

EN ÖNEMLİSİ:

İLETİŞİM ve KOORDİNASYON: tüm sektör paydaşları ile oluşturulan politika ve uygulamalar kararları, tek elden koordinasyon

Yepyeni Gelişmeler... Yasad Duyurusu (21 Kasım)

“9. Kalkınma Planında Stratejik Sektör olarak kabul edilen Yazılım Sanayimiz 15 yılda 20 milyar dolarlık ihracata

ulaşacak”

• Yazılım sektörünün doğrudan toptan ekonomik kalkınmaya etki edebilecek özelliğe sahip olduğunun vurgulandığı toplantıda, Yazılım Sanayicileri Derneği Başkanı Gültekin Günal, 2007 itibariyle Türkiye’den 35 ülkeye 100 milyon dolarlık yazılım ihracatı yapıldığını açıkladı. Günal, sektörel düzenlemelerin gerçekleştirilmesi, Ülkemizde yazılım üreten ve yazılım hizmetleri veren şirketlerinin kanunla yetkilendirilmiş özel statülü bir kuruluşta toplanması, Kamuda ise, Başbakanlığa bağlı tek ve yetkin muhatap bir birimin olması ve önce yurt içinde sonra da dışarıda Türkiye’nin yazılım yeteneklerine ilişkin doğru algının oluşturulması gerektiğini vurguladı.

10

• DPT Müsteşar Yardımcısı Halil İbrahim Akça, Günal’ın ardından söz alarak, 9. kalkınma planında yazılımın stratejik sektör kabul edildiğini söyledi. Akça, teknokentlerdeki şirketlerin yüzde 64’ünün (417 şirket) yazılım alanında faaliyet gösterdiğini, Yazılım sanayimizin gelişimi için düzenleyici tedbirler üzerinde çalıştıklarını da ifade etti. Son 2 yıldan beri YASAD ile yaptıkları çalışmaları, bundan sonraki aşamalar içinde sürdürdüklerini ifade etti.

• Ardından kürsüye gelen TOBB Yazılım Meclisi Başkanı Mehmet Akyelli, Türkiye’nin AB rekabet gücü sıralamasında 46. olduğuna dikkat çekerek, “Bizi zıplatabilecek, katma değeri en yüksek alan yazılımdır.” dedi.

SANTEZ?

11

•2007 I.Dönem : 25 Proje

•2007 II.Dönem : 43 Proje

ArGe Yasası?

12

Yanlış Anlamalar...

• 50 kişi çalıştıran değil, 50 ArGe mühendisi çalıştırıp ArGe yapan...

• Teşvikler sadece büyük şirketleri ArGe yapmaya zorlamaz (rekabet için zaten yapmalılar)

• Teşviklerin 0’dan startup kurulmasını desteklemesi, küçük şirketlerin rekabet avantajı ile büyümesini teşvik etmelidir.

• Teknokent yatırımları gecikiyor: sektörün bunu beklemesi zorunlu mu?

• Büyük şirketler çıkınca sıradaki küçükler bu kapsama girme şansını bulacaklar.

• Denetim: Bağımsız Denetim Kuruluşları potansiyeli...

13

• Denetim: Bağımsız Denetim Kuruluşları potansiyeli...

• Üniversitelerin Gelir Kaybı Endişesi???

Teşekkürler Teşekkürler ☺☺☺☺☺☺☺☺

Dr. K.Murat Ekşioğlu

murat.eksioglu@vodafone.com