anova analİzİ & kÜmeleme analİzİ thy uygulamasi
DESCRIPTION
ANOVA ANALİZİ & KÜMELEME ANALİZİ THY UYGULAMASI. Hazırlayanlar: Gülcan İzmir Aysel Sarı Cenk Aydın. Mayıs 09. ANOVA – VARYANS ANALİZİ. T-testi ile iki ortalamanın karşılaştırmasını yapılır. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
1
ANOVA ANALİZİ &
KÜMELEME ANALİZİ
THY UYGULAMASI Hazırlayanlar:
Gülcan İzmir
Aysel Sarı
Cenk Aydın
Mayıs 09
2
T-testi ile iki ortalamanın karşılaştırmasını yapılır.
İkiden fazla kitle ortalaması arasında fark olup olmadığının test edilmesi için ise Anova analizi kullanılır.
H0: µ1 = µ2 =…= µk (Yani ortalamalar arasında fark yoktur.)
H1 : ortalamalardan en az ikisi arasında anlamlı fark vardır.
ANOVA – VARYANS ANALİZİ
Varyans analizinde de bağımlı ve bağımsız değişkenler bulunur. Bağımsız değişkenlerin, bağımlı değişken üzerindeki etkisi araştırılır.
Kullanılan yöntemler:
ANOVA – VARYANS ANALİZİ
BAĞIMSIZ DEĞİŞKEN SAYISIBİR İKİ
Bağımlı değişken sayısı
BİR Tek yönlü ANOVA İki yönlü ANOVA
BİRDEN FAZLA
Tek yönlü MANOVA İki yönlü MANOVA
4
Gerekli parametreler:
Toplam örnek gözlem sayısı
Bütün gözlemlerin ortalaması
ANOVA – VARYANS ANALİZİ
5
ANOVA – VARYANS ANALİZİGerekli parametreler: Kareler toplamı:
1. Gruplar arası kareler toplamı (within groups)
MST = Mean Square Between Groups
= SST (sum of squares) df ( number of groups -1)
11
2
G
xxnG
j
tjj )(
6
Gerekli parametreler: Kareler toplamı:
2. Grup içi kareler toplamı (between groups)
MSE = Mean Square Within Groups (MS error)
= SSE (sum of squares within groups) df ( total sample size –no. of groups)
G
jj
n
i
jij
G
j
Gn
xxj
1
1
2
1
)(
ANOVA – VARYANS ANALİZİ
7
MST ve MSE değerleri ile 2 varyans tahmini elde edilir. Ho doğru ise bu iki değer de yaklaşık eşit olmalıdır. Ho doğru değilse; MST, MSE’den büyük olmalıdır. F değeri hesaplanır:
F = MST
MSE F dağılım tablosundan serbestlik derecesi değerlerine göre CVF
değeri bulunur. Eğer F > CVF ise Ho red edilir. Yani ortalamalar arasında farklılık yoktur.
ANOVA – VARYANS ANALİZİ
8
SORU: 9
THY yolcularının yaş gruplarını (v9) dikkate
alarak beklentilere yönelik hizmet kalitesine ait
(v601) ve (v602) değişkenlerini ANOVA analizi
ile test ediniz. İkili karşılaştırmaları Scheffe ile
yaparak sonuçlarını yorumlayınız.
(v601): Modern ekipmana sahip olmalıdır.
(v602): Uçakların iç ve dış görünümü çekici olmalıdır.
ARAŞTIRMA MODELİ
Sosyo-demografik
özellikler
Tüketim Alışkanlıkları
Beklenen hizmet
Algılanan hizmet
Algılanan hizmet kalitesi Tatmin
Tüketicilerin sosyo-demografik özellikleri ve tüketim alışkanlıkları
Yaş grubu ile Uçakların iç-dış görünümünün çekici olmasına yönelik beklenti.
10
Yaş grupları arasında (demografik özellik)
beklenen hizmet kalitesinde fark olup
olmadığını inceleyeceğiz.
AMAÇ:
6 tane yaş grubunun (v601) ve (v602) değişkenlerindeki ortalamaları karşılaştırılacağı için
tek yönlü varyans analizini kullanacağız.
11
Ho: “Modern ekipmanlara sahip olmalıdır” ifadesine verilen cevaplar açısından yaş grupları arasında bir farklılık yoktur. µ1 = µ2 =…= µ6
H1 : “Modern ekipmanlara sahip olmalıdır” ifadesine verilen cevaplar açısından yaş grupları arasında bir farklılık vardır.
HİPOTEZ:
Ho: “Uçakların iç ve dış ekipmanları çekici olmalıdır” ifadesine verilen cevaplar açısından yaş grupları arasında bir farklılık yoktur. µ1 = µ2 =…= µ6
H1 : “Uçakların iç ve dış ekipmanları çekici olmalıdır” ifadesine verilen cevaplar açısından yaş grupları arasında bir farklılık vardır.
12
Descriptives
25 4,48 ,653 ,131 4,21 4,75 3 5
137 4,67 ,487 ,042 4,59 4,75 3 5
175 4,66 ,511 ,039 4,58 4,73 3 5
108 4,66 ,566 ,054 4,55 4,77 2 5
52 4,65 ,556 ,077 4,50 4,81 3 5
14 5,00 ,000 ,000 5,00 5,00 5 5
511 4,66 ,525 ,023 4,62 4,71 2 5
25 3,76 ,831 ,166 3,42 4,10 1 5
137 4,03 ,848 ,072 3,89 4,17 1 5
175 4,14 ,722 ,055 4,03 4,24 2 5
108 4,20 ,666 ,064 4,08 4,33 2 5
52 4,25 ,556 ,077 4,10 4,40 3 5
14 4,50 ,519 ,139 4,20 4,80 4 5
511 4,13 ,741 ,033 4,06 4,19 1 5
18-24
25-34
35-44
45-54
55-64
65 ve üstü
Total
18-24
25-34
35-44
45-54
55-64
65 ve üstü
Total
Modern ekipmanasahip olmalýdýr
Uçaklarýn iç ve dýþgörünümü çekiciolmalýdýr
N Mean Std. Deviation Std. Error Lower Bound Upper Bound
95% Confidence Interval forMean
Minimum Maximum
ANOVA
2,450 5 ,490 1,793 ,113
137,981 505 ,273
140,431 510
8,064 5 1,613 2,995 ,011
271,920 505 ,538
279,984 510
Between Groups
Within Groups
Total
Between Groups
Within Groups
Total
Modern ekipmanasahip olmalýdýr
Uçaklarýn iç ve dýþgörünümü çekiciolmalýdýr
Sum ofSquares df Mean Square F Sig.
SST= 25(4,48-4,66)2 + …+ 14(5-4,66) 2 = 2,450
MST= SST / df =2,450 / 5 = 0,490
df = grup sayısı -1 = 6-1 = 5
13
Descriptives
25 4,48 ,653 ,131 4,21 4,75 3 5
137 4,67 ,487 ,042 4,59 4,75 3 5
175 4,66 ,511 ,039 4,58 4,73 3 5
108 4,66 ,566 ,054 4,55 4,77 2 5
52 4,65 ,556 ,077 4,50 4,81 3 5
14 5,00 ,000 ,000 5,00 5,00 5 5
511 4,66 ,525 ,023 4,62 4,71 2 5
25 3,76 ,831 ,166 3,42 4,10 1 5
137 4,03 ,848 ,072 3,89 4,17 1 5
175 4,14 ,722 ,055 4,03 4,24 2 5
108 4,20 ,666 ,064 4,08 4,33 2 5
52 4,25 ,556 ,077 4,10 4,40 3 5
14 4,50 ,519 ,139 4,20 4,80 4 5
511 4,13 ,741 ,033 4,06 4,19 1 5
18-24
25-34
35-44
45-54
55-64
65 ve üstü
Total
18-24
25-34
35-44
45-54
55-64
65 ve üstü
Total
Modern ekipmanasahip olmalýdýr
Uçaklarýn iç ve dýþgörünümü çekiciolmalýdýr
N Mean Std. Deviation Std. Error Lower Bound Upper Bound
95% Confidence Interval forMean
Minimum Maximum
ANOVA
2,450 5 ,490 1,793 ,113
137,981 505 ,273
140,431 510
8,064 5 1,613 2,995 ,011
271,920 505 ,538
279,984 510
Between Groups
Within Groups
Total
Between Groups
Within Groups
Total
Modern ekipmanasahip olmalýdýr
Uçaklarýn iç ve dýþgörünümü çekiciolmalýdýr
Sum ofSquares df Mean Square F Sig.
MSE = SSE / df =137,981 / 505 =0,273
df = N –grup sayısı = 511-6 = 505
SSE= 137,981
14
Descriptives
25 4,48 ,653 ,131 4,21 4,75 3 5
137 4,67 ,487 ,042 4,59 4,75 3 5
175 4,66 ,511 ,039 4,58 4,73 3 5
108 4,66 ,566 ,054 4,55 4,77 2 5
52 4,65 ,556 ,077 4,50 4,81 3 5
14 5,00 ,000 ,000 5,00 5,00 5 5
511 4,66 ,525 ,023 4,62 4,71 2 5
25 3,76 ,831 ,166 3,42 4,10 1 5
137 4,03 ,848 ,072 3,89 4,17 1 5
175 4,14 ,722 ,055 4,03 4,24 2 5
108 4,20 ,666 ,064 4,08 4,33 2 5
52 4,25 ,556 ,077 4,10 4,40 3 5
14 4,50 ,519 ,139 4,20 4,80 4 5
511 4,13 ,741 ,033 4,06 4,19 1 5
18-24
25-34
35-44
45-54
55-64
65 ve üstü
Total
18-24
25-34
35-44
45-54
55-64
65 ve üstü
Total
Modern ekipmanasahip olmalýdýr
Uçaklarýn iç ve dýþgörünümü çekiciolmalýdýr
N Mean Std. Deviation Std. Error Lower Bound Upper Bound
95% Confidence Interval forMean
Minimum Maximum
ANOVA
2,450 5 ,490 1,793 ,113
137,981 505 ,273
140,431 510
8,064 5 1,613 2,995 ,011
271,920 505 ,538
279,984 510
Between Groups
Within Groups
Total
Between Groups
Within Groups
Total
Modern ekipmanasahip olmalýdýr
Uçaklarýn iç ve dýþgörünümü çekiciolmalýdýr
Sum ofSquares df Mean Square F Sig.
F = MST / MSE = 0,490 / 0,273 = 1,793
F dağılımı (5, 505)
15
% 95 güven aralığı; F (5, 505) için F dağılımı tablosuna bakarsak;
2,21
16
Ho red alanı
Ho kabul alanı
2,21
1,793
F dağılımı (5, 505) = 2,21Ho kabul edilir
Ho: “Modern ekipmanlara sahip olmalıdır” ifadesine verilen cevaplar açısından yaş grupları arasında bir farklılık yoktur. µ1 = µ2 =…= µ6
17
Descriptives
25 4,48 ,653 ,131 4,21 4,75 3 5
137 4,67 ,487 ,042 4,59 4,75 3 5
175 4,66 ,511 ,039 4,58 4,73 3 5
108 4,66 ,566 ,054 4,55 4,77 2 5
52 4,65 ,556 ,077 4,50 4,81 3 5
14 5,00 ,000 ,000 5,00 5,00 5 5
511 4,66 ,525 ,023 4,62 4,71 2 5
25 3,76 ,831 ,166 3,42 4,10 1 5
137 4,03 ,848 ,072 3,89 4,17 1 5
175 4,14 ,722 ,055 4,03 4,24 2 5
108 4,20 ,666 ,064 4,08 4,33 2 5
52 4,25 ,556 ,077 4,10 4,40 3 5
14 4,50 ,519 ,139 4,20 4,80 4 5
511 4,13 ,741 ,033 4,06 4,19 1 5
18-24
25-34
35-44
45-54
55-64
65 ve üstü
Total
18-24
25-34
35-44
45-54
55-64
65 ve üstü
Total
Modern ekipmanasahip olmalýdýr
Uçaklarýn iç ve dýþgörünümü çekiciolmalýdýr
N Mean Std. Deviation Std. Error Lower Bound Upper Bound
95% Confidence Interval forMean
Minimum Maximum
ANOVA
2,450 5 ,490 1,793 ,113
137,981 505 ,273
140,431 510
8,064 5 1,613 2,995 ,011
271,920 505 ,538
279,984 510
Between Groups
Within Groups
Total
Between Groups
Within Groups
Total
Modern ekipmanasahip olmalýdýr
Uçaklarýn iç ve dýþgörünümü çekiciolmalýdýr
Sum ofSquares df Mean Square F Sig.
F = MST / MSE = 1,613 / 0,538 = 2,995
F dağılımı (5, 505)
18
Ho red alanı
Ho kabul alanı
2,21
2,995
F dağılımı (5, 505) = 2,21
H1 : “Uçakların iç ve dış ekipmanları çekici olmalıdır” ifadesine verilen cevaplar açısından yaş grupları arasında bir farklılık vardır.
Ho red, H1 kabul edilir.
Bu örnekte; tek yönlü ANOVA (Varyans Analizi) yapılmıştır. İki bağımlı değişkenlerin her biri ayrı ayrı bağımsız değişken ile analize girmiştir bundan dolayı sonuçlar da ayrı ayrı değerlendirilmelidir.
Burada tek yönlü MANOVA’ da yapılabilirde ama o zaman bağımlı değişkenler birlikte gözetilerek, bağımsız değişken ile analize tabi tutulmuş olurdu.
Descriptes tablosuna baktığımızda 0.05 güven aralığı ile çalışıldığı görülmektedir. Bunun için ANOVA tablosundaki “significant değeri” 0.05 ile karşılaştırılır yada “Ft” değerleri bulunarak ANOVA tablosundaki “F” değerleri ile karşılaştırılır.
19
Sonuçlar:
Sig= 0.113 > 0.05 Ho kabul
FT 5, 505;0.05=2.21>1.79= FH Ho Kabul
Grup ortalamaları arasında fark yok.
Yaş gruplarına göre bir uçağı modern ekipmana sahip olması değişmemektedir.
Sig= 0.011< 0.05 Ho red
FT 5,505;0.05 =2.21<2.995=FH Ho red
Grup ortalamaları arasında fark var.
Uçakların iç ve dış görünümünün çekici olması yaş gruplarına göre farklılık göstermektedir. Peki farklılık hangi grup ya da gruplardan kaynaklanıyor?
20
Scheffe yöntemi ile tek tek eşleştirmeleri inceleyerek bu farklılığın anlamlı bir farklılık olup olmadığına bakacağız. Ortalamalar arasındaki farkı F tablosunu da kullanarak kıyaslayacağız.
21
Multiple Comparisons:ScheffeDependent Variable (I) Yaş (J) Yaş
Mean Differenc
e(I-J) Std. Error Sig.
95% Confidence Interval
Lower Bound
Upper Bound
Uçakların iç ve dış görünümü çekici
olmalıdır
18-24 25-34 -0,269 0,160 0,724 -0,802 0,264
35-44 -0,377 0,157 0,330 -0,901 0,147
45-54 -0,444 0,163 0,193 -0,988 0,100
55-64 -0,490 0,179 0,186 -1,087 0,107
65 ve üstü -0,740 0,245 0,106 -1,558 0,078
25-34 18-24 0,269 0,160 0,724 -0,264 0,802
35-44 -0,108 0,084 0,893 -0,388 0,172
45-54 -0,175 0,094 0,636 -0,490 0,141
55-64 -0,221 0,120 0,637 -0,620 0,178
65 ve üstü -0,471 0,206 0,390 -1,159 0,217
35-44 18-24 0,377 0,157 0,330 -0,147 0,901
25-34 0,108 0,084 0,893 -0,172 0,388
45-54 -0,067 0,090 0,990 -0,367 0,233
55-64 -0,113 0,116 0,966 -0,500 0,274
65 ve üstü -0,363 0,204 0,674 -1,044 0,318
45-54 18-24 0,444 0,163 0,193 -0,100 0,988
25-34 0,175 0,094 0,636 -0,141 0,490
35-44 0,067 0,090 0,990 -0,233 0,367
55-64 -0,046 0,124 1,000 -0,460 0,367
65 ve üstü -0,296 0,208 0,846 -0,993 0,400
55-64 18-24 0,490 0,179 0,186 -0,107 1,087
25-34 0,221 0,120 0,637 -0,178 0,620
35-44 0,113 0,116 0,966 -0,274 0,500
45-54 0,046 0,124 1,000 -0,367 0,460
65 ve üstü -0,250 0,221 0,937 -0,988 0,488
65 ve üstü 18-24 0,740 0,245 0,106 -0,078 1,558
25-34 0,471 0,206 0,390 -0,217 1,159
35-44 0,363 0,204 0,674 -0,318 1,044
45-54 0,296 0,208 0,846 -0,400 0,993
55-64 0,250 0,221 0,937 -0,488 0,988
Örn;
18-24 yaş için ort 3,76 iken
Bu ortalamanın diğer ortalamalardan farkı hesaplanır
22
Multiple Comparisons:ScheffeDependent Variable (I) Yaş (J) Yaş
Mean Differenc
e(I-J) Std. Error Sig.
95% Confidence Interval
Lower Bound
Upper Bound
Uçakların iç ve dış görünümü çekici
olmalıdır
18-24 25-34 -0,269 0,160 0,724 -0,802 0,264
35-44 -0,377 0,157 0,330 -0,901 0,147
45-54 -0,444 0,163 0,193 -0,988 0,100
55-64 -0,490 0,179 0,186 -1,087 0,107
65 ve üstü -0,740 0,245 0,106 -1,558 0,078
25-34 18-24 0,269 0,160 0,724 -0,264 0,802
35-44 -0,108 0,084 0,893 -0,388 0,172
45-54 -0,175 0,094 0,636 -0,490 0,141
55-64 -0,221 0,120 0,637 -0,620 0,178
65 ve üstü -0,471 0,206 0,390 -1,159 0,217
35-44 18-24 0,377 0,157 0,330 -0,147 0,901
25-34 0,108 0,084 0,893 -0,172 0,388
45-54 -0,067 0,090 0,990 -0,367 0,233
55-64 -0,113 0,116 0,966 -0,500 0,274
65 ve üstü -0,363 0,204 0,674 -1,044 0,318
45-54 18-24 0,444 0,163 0,193 -0,100 0,988
25-34 0,175 0,094 0,636 -0,141 0,490
35-44 0,067 0,090 0,990 -0,233 0,367
55-64 -0,046 0,124 1,000 -0,460 0,367
65 ve üstü -0,296 0,208 0,846 -0,993 0,400
55-64 18-24 0,490 0,179 0,186 -0,107 1,087
25-34 0,221 0,120 0,637 -0,178 0,620
35-44 0,113 0,116 0,966 -0,274 0,500
45-54 0,046 0,124 1,000 -0,367 0,460
65 ve üstü -0,250 0,221 0,937 -0,988 0,488
65 ve üstü 18-24 0,740 0,245 0,106 -0,078 1,558
25-34 0,471 0,206 0,390 -0,217 1,159
35-44 0,363 0,204 0,674 -0,318 1,044
45-54 0,296 0,208 0,846 -0,400 0,993
55-64 0,250 0,221 0,937 -0,488 0,988
Anlamlılık düzeyine baktığımızda;
tüm değerler 0,05’ten büyük olduğu için gruplar arasında anlamlı bir farkın olmadığı görülür.
Sig= 0.725 > 0.05 bu iki yaş grubu arasında önemli bir farklılık gözlenmediği söylenir.
Tablo incelendiğinde yaş bağımsız değişkenlerinde, her iki bağımlı değişken için ortalamalar arası farklar anlamlı çıkmamıştır.
Uçakların iç ve dış görünümünün çekiciliği gruplara göre ANOVA’da farklılık gösterse de hangi gruptan kaynaklandığı görülmemiştir çünkü Scheffe’ye göre gruplar arasındaki fark %95 anlamlılık düzeyinde anlamlı değildir.
23
Sonuçlar:
24
Homogeneous Subsets
Uçaklarýn iç ve dýþ görünümü çekici olmalýdýr
Scheffea,b
25 3,76
137 4,03 4,03
175 4,14 4,14
108 4,20 4,20
52 4,25 4,25
14 4,50
,122 ,154
Yaþ18-24
25-34
35-44
45-54
55-64
65 ve üstü
Sig.
N 1 2
Subset for alpha = .05
Means for groups in homogeneous subsets are displayed.
Uses Harmonic Mean Sample Size = 39,233.a.
The group sizes are unequal. The harmonic meanof the group sizes is used. Type I error levels arenot guaranteed.
b.
Scheffe ile tek tek eşleştirmeler incelendiğinde, “Uçakların iç ve dış ekipmanları çekici olmalıdır” ifadesi için gruplar arası anlamlı bir farklılık %95 güven aralığında gözlenmemektedir.
Alt Grup Tablosuna da baktığımızda alt gruplara ayrılma yapılmadığını yani grupların modern ekipmana sahip olma ve uçakların iç ve dış görünümünün çekici olması konusunda benzer özellik gösterdiğini tekrardan görmekteyiz.
25
Gruplanmış verileri birey ya da nesnelere temel özelliklerine dikkate alarak sınıflandırmada sıklıkla kullanılan çok değişkenli istatistiksel bir yöntemdir.
Kümeleme analizi bize özetleyici bilgileri sunmaktadır.
Analiz sonucunda oluşan kümeler arasında heterojenlik, kümelerin kendi içlerinde homojenliği yüksektir.
KÜMELEME ANALİZİ - Cluster Analysis
Kümeleme analizinde değişkenler bağımlı ve bağımsız olarak ikiye ayrılmamaktadır.
Kümeleme analizi şunlar için kullanılabilir;
Bir araştırmada gözlem sayımız çok fazla olduğu zaman kümeleme sayesinde analizin yapılmasını ve verilerin yorumlanmasını kolaylaştırır.
Bazen araştırmacılar varsayım geliştirmek ya da varsayımlarını önceden test etmek istediklerinde kullanırlar.
26
KÜMELEME ANALİZİ - Cluster Analysis
27
SORU: 10THY verilerini dikkate alarak faktör analizi sonucu elde edilen
boyutlara göre ((Güvenilir1), (Müsteri1), (Anindahizmet1),
(Güventelkinetme1), (Fizikiunsurlar1)) kümeleme analizini
yapınız. Kümeleme analizinde k-ortalamalar yöntemini (k=3)
kullanınız. Elde edilen kümelerin faktörler itibariyle farklılıklarının
anlamlı olup olmadığını LSD (Least Significance Difference) testi
ile inceleyerek yorumlayınız.
ARAŞTIRMA MODELİ
Sosyo-demografik
özellikler
Tüketim Alışkanlıkları
Beklenen hizmet
Algılanan hizmet
Algılanan hizmet kalitesi Tatmin
Tüketicilerin sosyo-demografik özellikleri ve tüketim alışkanlıkları
29
Hizmet algısını ölçmek için hazırlanan değişkenleri Faktör analizi
ile 5 faktörde toplamıştık. Bu faktörlere kümeleme analizi
uygulayıp benzer özellik gösterenleri belirleyeceğiz ve küme
farklılıklarının anlamlı olup olmadığına bakacağız.
AMAÇ:
Faktörler: 1-Güvenilir ve doğru hizmet, 2-müşteriyi tanıma ve anlama, 3-anında hizmet, 4-güven telkin
etme, 5-fiziki unsurlar.
30
Initial Cluster Centers
5,00 2,60 4,80
5,00 1,33 3,67
5,00 2,67 1,00
5,00 3,33 1,67
4,50 2,00 4,00
Güvenilir ve Dogru Hizmet
Müsteriyi Tanima-Anlama
Aninda Hizmet
Güven Telkin Etme
Fiziki Unsurlar
1 2 3
Cluster
Iteration Historya
1,946 2,595 2,296
,229 ,164 1,193
,261 ,348 ,360
,162 ,246 ,304
,006 ,005 ,002
4,33E-005 2,20E-005 1,57E-005
2,88E-007 9,76E-008 1,13E-007
1,92E-009 4,34E-010 8,14E-010
1,28E-011 1,93E-012 5,86E-012
9,11E-014 9,76E-015 4,39E-014
Iteration1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1 2 3
Change in Cluster Centers
Iterations stopped because the maximum number ofiterations was performed. Iterations failed to converge.The maximum absolute coordinate change for anycenter is 6,04E-014. The current iteration is 10. Theminimum distance between initial centers is 4,454.
a.
İlk kümeleme merkezi;
Üç kümeleme olduğu belirtildiği üzere Tekrarlamayı Running Means seçsek
de 5 tekrarlamada 3 kümelenin oluştuğunu görülmekte.
Değerler neredeyse sıfır artık bu değişim bitti demektir.
31
Final Cluster Centers
4,35 3,98 3,29
4,04 2,82 2,86
3,83 3,75 2,88
3,92 3,79 2,98
4,11 3,87 3,23
Güvenilir ve Dogru Hizmet
Müsteriyi Tanima-Anlama
Aninda Hizmet
Güven Telkin Etme
Fiziki Unsurlar
1 2 3
Cluster
Number of Cases in each Cluster
161,000
213,000
137,000
511,000
,000
1
2
3
Cluster
Valid
Missing
Final Cluster Centers tablosuna baktığımızda, 5 değişkenin 3 kümedeki ortalamalarını verdiğini görüyoruz.
Bütün bu değişkenlerden en çok zevk alan 1. kümedir
Her kümeye isabet eden gözlem sayısını vermektedir.
1.Kümeye 161 gözlem 2.Kümeye 213 gözlem 3.Kümeye 137 gözlem
32
ANOVA
42,517 2 ,228 508 186,655 ,000
79,573 2 ,286 508 278,203 ,000
41,489 2 ,331 508 125,452 ,000
39,003 2 ,440 508 88,597 ,000
29,929 2 ,313 508 95,736 ,000
Güvenilir ve Dogru Hizmet
Müsteriyi Tanima-Anlama
Aninda Hizmet
Güven Telkin Etme
Fiziki Unsurlar
Mean Square df
Cluster
Mean Square df
Error
F Sig.
The F tests should be used only for descriptive purposes because the clusters have been chosen to maximizethe differences among cases in different clusters. The observed significance levels are not corrected for this andthus cannot be interpreted as tests of the hypothesis that the cluster means are equal.
ANOVA’da bütün değişkenlerin sig değerleri 0.05’ten küçük olduğu için Ho red yani kümelerin ortalamalar arası farkı anlamlıdır diyoruz. Zaten kümeleme ile bu fark kendiliğinden gelir, kümeler arası fark max yapılarak 3 kümeye indirgenmiştir.
FT 2.508;0.05= 3 bu değer bütün FH’lardan küçük olduğu için Ho red edildiği buradan da söylenir.
33
Descriptives
161 4,3466 ,40790 ,03215 4,2831 4,4101 3,20 5,00
213 3,9793 ,43039 ,02949 3,9212 4,0375 3,00 5,00
137 3,2861 ,60527 ,05171 3,1839 3,3884 1,40 4,80
511 3,9092 ,62739 ,02775 3,8547 3,9637 1,40 5,00
161 4,0352 ,45277 ,03568 3,9647 4,1057 3,00 5,00
213 2,8200 ,47302 ,03241 2,7561 2,8839 1,00 3,67
137 2,8564 ,69168 ,05909 2,7396 2,9733 1,00 4,67
511 3,2127 ,77263 ,03418 3,1455 3,2798 1,00 5,00
161 3,8344 ,64778 ,05105 3,7335 3,9352 1,00 5,00
213 3,7512 ,45345 ,03107 3,6899 3,8124 2,33 5,00
137 2,8808 ,64895 ,05544 2,7711 2,9904 1,00 4,00
511 3,5440 ,70151 ,03103 3,4831 3,6050 1,00 5,00
161 3,9213 ,79453 ,06262 3,7977 4,0450 1,00 5,00
213 3,7950 ,53221 ,03647 3,7231 3,8669 1,67 5,00
137 2,9757 ,67837 ,05796 2,8611 3,0903 1,00 4,33
511 3,6151 ,76906 ,03402 3,5483 3,6820 1,00 5,00
161 4,1087 ,56374 ,04443 4,0210 4,1964 2,00 5,00
213 3,8662 ,48045 ,03292 3,8013 3,9311 2,50 5,00
137 3,2336 ,65880 ,05628 3,1223 3,3449 1,50 5,00
511 3,7730 ,65480 ,02897 3,7161 3,8299 1,50 5,00
1
2
3
Total
1
2
3
Total
1
2
3
Total
1
2
3
Total
1
2
3
Total
Güvenilir ve Dogru Hizmet
Müsteriyi Tanima-Anlama
Aninda Hizmet
Güven Telkin Etme
Fiziki Unsurlar
N Mean Std. Deviation Std. Error Lower Bound Upper Bound
95% Confidence Interval forMean
Minimum Maximum
Grupların tanımlayıcı istatistikleri:
ANOVA
85,033 2 42,517 186,655 ,000
115,713 508 ,228
200,747 510
159,146 2 79,573 278,203 ,000
145,301 508 ,286
304,447 510
82,978 2 41,489 125,452 ,000
168,004 508 ,331
250,982 510
78,006 2 39,003 88,597 ,000
223,637 508 ,440
301,643 510
59,857 2 29,929 95,736 ,000
158,810 508 ,313
218,667 510
Between Groups
Within Groups
Total
Between Groups
Within Groups
Total
Between Groups
Within Groups
Total
Between Groups
Within Groups
Total
Between Groups
Within Groups
Total
Güvenilir ve Dogru Hizmet
Müsteriyi Tanima-Anlama
Aninda Hizmet
Güven Telkin Etme
Fiziki Unsurlar
Sum ofSquares df Mean Square F Sig.
1. Sig =0.000> 0.05 Ho redFT 2.508;0.05=3 < FH=186.665 Ho red2,3,4,5 içinde aynı şeyler yapılır Ho red sonucu çıkar.
Sonuçlar:
Güvenilir ve doğru hizmette sınıflar arası fark anlamlıdır.
Müşteriyi tanıma anlama için sınıflar arası fark anlamlıdır.
Anında hizmet için sınıflar arası fark anlamlıdır.
Güven Telkin Etme için sınıflar arasındaki fark anlamlıdır.
Fiziki unsurlar için sınıflar arası fark anlamlıdır.
35
36
Multiple Comparisons
LSD
,36724* ,04984 ,000 ,2693 ,4652
1,06045* ,05547 ,000 ,9515 1,1694
-,36724* ,04984 ,000 -,4652 -,2693
,69321* ,05227 ,000 ,5905 ,7959
-1,06045* ,05547 ,000 -1,1694 -,9515
-,69321* ,05227 ,000 -,7959 -,5905
1,21517* ,05585 ,000 1,1054 1,3249
1,17875* ,06216 ,000 1,0566 1,3009
-1,21517* ,05585 ,000 -1,3249 -1,1054
-,03642 ,05857 ,534 -,1515 ,0787
-1,17875* ,06216 ,000 -1,3009 -1,0566
,03642 ,05857 ,534 -,0787 ,1515
,08319 ,06006 ,167 -,0348 ,2012
,95359* ,06684 ,000 ,8223 1,0849
-,08319 ,06006 ,167 -,2012 ,0348
,87040* ,06298 ,000 ,7467 ,9941
-,95359* ,06684 ,000 -1,0849 -,8223
-,87040* ,06298 ,000 -,9941 -,7467
,12633 ,06929 ,069 -,0098 ,2625
,94566* ,07712 ,000 ,7941 1,0972
-,12633 ,06929 ,069 -,2625 ,0098
,81932* ,07266 ,000 ,6766 ,9621
-,94566* ,07712 ,000 -1,0972 -,7941
-,81932* ,07266 ,000 -,9621 -,6766
,24250* ,05839 ,000 ,1278 ,3572
,87512* ,06499 ,000 ,7474 1,0028
-,24250* ,05839 ,000 -,3572 -,1278
,63262* ,06123 ,000 ,5123 ,7529
-,87512* ,06499 ,000 -1,0028 -,7474
-,63262* ,06123 ,000 -,7529 -,5123
(J) ClusterNumber of Case2
3
1
3
1
2
2
3
1
3
1
2
2
3
1
3
1
2
2
3
1
3
1
2
2
3
1
3
1
2
(I) ClusterNumber of Case1
2
3
1
2
3
1
2
3
1
2
3
1
2
3
Dependent VariableGüvenilir ve Dogru Hizmet
Müsteriyi Tanima-Anlama
Aninda Hizmet
Güven Telkin Etme
Fiziki Unsurlar
MeanDifference
(I-J) Std. Error Sig. Lower Bound Upper Bound
95% Confidence Interval
The mean difference is significant at the .05 level.*.
Çoklu karşılaştırma tablosu
SONUÇLAR:
Güvenilirlik ve Doğru Hizmet için 1. ve 2. grup arasında fark 1-2= I-J= 0.36724’tür. Sig= 0.049 <0.05 Bu iki grup arasında farklılık olduğu söylenir. Zaten SPSS programı aralarında farklılığın olduğu gruplara “*” işareti koymuştur.
Güvenilirlik ve Doğru Hizmet için bütün gruplar birbirinden farklıdır.
Müşteriyi Tanıma ve Anlama değişkeni için 1. grup 2.ve 3. gruptan farklılık göstermektedir.
Anında Hizmet değişkeni için farklılığı gösteren 3. gruptur.
Güven Telkin Etme değişkeni için farklılığı gösteren 3. gruptur.
Fiziki unsurlar değişkeni için bütün gruplar birbirinden farklılık göstermektedir.
37
38
Nihai Küme Merkezleri sonucu, genel olarak, değişkenlere sırasıyla 1, 2, 3 daha fazla önem vermektedir. (1>2>3)
ANOVA’da en yüksek değeri “Müşteriye Yakınlık” değişkeni aldığı için, bu özellik bakımından kümelemedeki ayrışmanın (birbirinden uzaklığın) diğerlerine kıyasla daha fazla olduğu görülmektedir.
ANOVA sonucu tüm kümelerin birbirinden p=0.05 düzeyinde ortalamalar bakımından farklı oldukları görülmektedir. (H0 red: En az bir değişken diğerlerinden farklıdır)
Daha detaylı bilgi için LSD yapılarak, hangi kümelerin değişkenler bazında birbirinden farklı olduğuna bakılır.
Sonuç olarak “Hizmet ve Uçak Kalitesi” bakımından 1. ve 2. kümeler hariç diğer tüm kümelerin ortalamalarının farklı olduğu sonucuna varılır.
39
Teşekkürler…
Hazırlayanlar:
Gülcan İzmir
Aysel Sarı
Cenk Aydın