Goud WaardDe kracht van lange lijnen in gebiedsontwikkeling

Anneke Sluijter-Jacobsen

06-41844235aesluijter@gmail.comLinkedin: Anneke Sluijter-Jacobsen

Stedenbouwkundig ontwerper bij Rijnboutt

Urbanism

‘Goud Waard’ richt zich op de transformatie van een verouderd woon-werkgebied aan de Oostzijde van de Leidse binnenstad; De Waard. De gemeente Leiden heeft voor ogen het bedrijventerrein in dit gebied te ontwikkelen, met een nieuw aan te leggen ringweg als ontwikkel-as voor nieuwe en bestaande bedrijvigheid. Het bestaande woon- en werkgebied worden hierbij gescheiden ontwikkeld en de ringweg wordt als een vrijstaand verkeerskundig project behandeld. Met dit plan komen het potentieel en de schoonheid van het gebied echter onvoldoende tot hun recht en wordt het gebied nog sterker van de omgeving geïsoleerd. Vanwege de strategische ligging in de regio, de nabijheid van het centrum en de aanwezigheid van vier bijzondere waterlijnen, kan het gebied in zijn geheel uitgroeien tot een aantrekkelijke stadswijk. Daarom was het mijn opgave om de herontwikkeling van De Waard vorm te geven vanuit de bestaande kwaliteiten. Hierbij wordt de noodzakelijke infrastructuurlijn benut voor het behalen van deze ambitie.

Om de potentie van het gebied vorm te geven heb ik een strategisch raamwerk van lijnen ontwikkeld. Hierbij wordt de ringweg ingepast, verbonden met de buurt en benut voor de herontwikkeling van de gehele Waard. Het ontwerp gaat uit van de vier omliggende waterwegen, die samen met de ringweg als lange lijnen in het gebied liggen en het verankeren in de context. In het ontwerp worden de verschillende identiteiten van deze lange lijnen benut, om ze op verschillende schaalniveaus in het gebied in te passen en in te zetten als generator voor herontwikkeling. Mijn fascinatie voor de kracht van lange lijnen heeft daarbij als ruggengraat voor het ontwerp gefungeerd.

Met het raamwerk wordt ingezet op de transformatie van De Waard tot een aantrekkelijk Water-Woon-Werk-milieu. De nadruk ligt hierin op de kwaliteit van het water en de verschillende lange lijnen. Zo wordt het stedelijk gebied van Leiden uitgebreid en voegt De Waard iets unieks toe. Het ontwerp voor dit stedelijke milieu is tevens gefundeerd op mijn liefde voor de kracht van collectief ruimtegebruik in de Scandinavische stedenbouw. In het ‘stedelijk samenwonen’ van De Waard heb ik een stedenbouwkundig patroon ontworpen waarin de overgang tussen publiek en privé heeft geleid tot een interessante gelaagdheid van collectiviteit. De overgang van de publieke lange lijnen naar het achterliggende woongebied heeft vorm gekregen in een variëteit aan openbare routes, semi-openbare hoven en collectieve/privétuinen.

Een strategisch programma van stedenbouwkundige spelregels waarborgt, samen met het raamwerk, dat de geleidelijke transformatie verloopt volgens deze visie op het collectieve stedelijke wonen. Elk deelgebied heeft een maatwerk aan spelregels met een eigen strategie en tempo, waarbij de bestaande kwaliteiten als leidraad dienen voor herontwikkeling. Mettertijd zal De Waard zich zo ontwikkelen tot een aantrekkelijke Leidse stadswijk, met een unieke identiteit gebaseerd op de kwaliteiten van het gebied.

Graduation date17 12 2012

Commission membersAd de Bont (mentor) Maike van StiphoutJeroen Ruitenbeek

Additional members for the examinationTon SchaapRiëtte Bosch

Anneke Sluijter-JacobsenGoud WaardDe kracht van lange lijnen in gebiedsontwikkeling

Anneke Sluijter-Jacobsen

Urbanism

De Waard

De plannen van de gemeente Leiden met de nieuwe binnenring en daaraan gekoppeld stadsvernieuwingsprojecten. Met rechts het stedenbouwkundig concept voor De Waard (2012).

Met Goud Waard worden de kwaliteiten van de lange lijnen doorgetrokken tot in De Waard en wordt de buurt gehecht aan de context.

WonenWerken

Ringweg

Goud Waard

GemeenteLeiden

Anneke Sluijter-Jacobsen

Oude Rijn

Nieuwe Rijn

Singel

Vliet

Ringweg

Elke lange lijn brengt een eigen identiteit en sfeer met zich mee, als aanjager en leidraad voor herontwikkeling.

In tegenstelling tot de tweedeling van de Gemeente, wordt De Waard getransformeerd tot stedelijk Water-Woon-Werk-milieu, waarin de nadruk op de kwaliteiten van de lange waterlijnen en de ringweg ligt.

Met de herontwikkeling van De Waard worden de kwaliteiten van de waterlijnen in de buurt gebracht en wordt de ringweg onderdeel van het stedelijk milieu en het nieuwe Vlietpark.

Goud Waardwww-milieu

GemeenteLeiden

Urbanism

PP

P

P

P

P

0 5 10 15 20 30 40 50 75 100

Lange Rijn ‘Ringweg’ - Van autogerichte racebaan naar een dynamische stadsweg, die contact maakt met de buurt en het nieuwe Vlietpark.

Het Raamwerk en de Spelregelkaart waarborgen een geleidelijke en flexibele herontwikkeling. Uitgangspunt voor de Spelregelkaart zijn de bestaande kwaliteiten, die als basis dienen voor de herontwikkelingsstrategieën, waardoor die verschillend zijn per deelgebied.

Voorstel Gemeente Leiden Goud WaardVoorstel gemeente Leiden / MAXWAN 2012

Goud Waard

Anneke Sluijter-Jacobsen

wonencommerciebedrijvigheid/voorzieningen

RINGWEG

Ontwikkelen als individuenin ensemble

in rooilijn bouwenmin.10m, max.25m breedmin.200m2 max.550m2

25m diep

30% 40% 30%

plint4m

mix kapsoorten

gebouwd parkeren

De spelregels per deelgebied zijn maatwerk, gericht gebiedseigen herontwikkeling, met een eigen tempo.

De Waard zal geleidelijk transformeren tot gemengd stedelijk www-milieu, waarbij de ringweg wordt ingepast als onderdeel van de buurt.

Lange Rijn ‘Oude Rijn’ - Van niet-toegankelijke bedrijfszone naar recreatieve stadsoever als verbinding tussen de nieuwe regiohaven en de historische binnenstad.

Huidige situatie

Goud Waard

Huidige situatie

Goud Waard

0 5 10 15 20 30 40 50 75 100

2013

uitg

ang

spun

t her

ontw

ikke

ling

2030

real

isat

ie O

ude

en N

ieuw

e R

ijn

2020

aanl

eg R

ingw

eg &

rout

e O

ude

Rijn

2040

Aan

leg

inte

rne

stru

ctuu

r en

par

k

Architects, urban designers and landscape architects learn the profession at the Amsterdam Academy of Architecture through an intensive combination of work and study. They work in small, partly interdisciplinary groups and are supervised by a select group of practising fel low professionals. There is a wide range of options within the programme so that students can put together their own trajectory and specialisation. With the inclusion of the course in Urbanism in 1957 and Landscape Architecture in 1972, the academy is the only architecture school in the Netherlands to bring together the three spatial design disciplines.Some 350 guest tutors are involved in teaching every year. Each of them is a practising designer or a specific expert in his or her particular subject. The three heads of department also have design practices of their own in addition to their work for the Academy. This structure yields an enormous dynamism and energy and ensures that the courses remain closely linked to the current state of the discipline.The courses consist of projects, exercises and lectures. First-year and second-year students also engage in morphological studies. Students work on their own or in small groups. The design projects form the backbone of the cur riculum.

Master of Architecture / Urbanism / Landscape Architecture

Amsterdam Academy of Architecture

On the basis of a specific design assignment, students develop knowledge, insight and skills. The exercises are focused on training in those skills that are essential for recognising and solving design problems, such as analytical techniques, knowledge of the repertoire, the use of materials, text analysis, and writing. Many of the exercises are linked to the design projects. The morphological studies concentrate on the making of spatial objects, with the emphasis on creative process and implementation. Students experiment with materials and media forms and gain experience in converting an idea into a creation.During the periods between the terms there are workshops, study trips in the Netherlands and abroad, and other activities. This is also the preferred moment for international exchange projects. The academy regularly invites foreign students for the workshops and recruits well-known designers from the Netherlands and further afield as tutors.Graduates from the Academy of Architecture are entitled to the following titles: Master of Architecture (MArch), Master of Urbanism (MUrb), or Master of Landscape Architecture (MLA). The Master’s