ankara Üniversitesi eğitim bilimleri fakültesi oyuncak

İLKOKUL MÜZE ETKİNLİK KİTABIAnkara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi

Müge ArtarHülya Ateş

Banu DoğanCeren Karadeniz

Fotoğraf: Doğanay Çevik Tasarım: Tolga Çelikkan, GRAFOMAN

PROJE GRUBU ve

YAZARLAR

Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları no: 28ISBN: 978-605-136-480-3

Temmuz 2020

Sunuş

İkonlar ve Anlamları s.6,7

Müze Eğitimi s.8

Müze Öncesi Yapılması Gerekenler s.10

Ziyaret Öncesinde Öğretmenin Dikkat Etmesi Gerekenler s.11

Müze Ziyaretinde Yapılması Gerekenler s.12

Müze Ziyaretinde Öğretmenin Dikkat Etmesi Gerekenler s.13

Müze Sonrasında Yapılması Gerekenler s.14 Müze Eğitiminde Kullanılan Yöntem ve Teknikler s.16

I. Anlatım Yöntemi, II. Sunum Yöntemi, s.17

III. Soru-Cevap Yöntemi, IV. Tartışma Yöntemi, V. Konuşma Halkası Yöntemi, s.18

V. Beyin Fırtınası, Gösteri (Demostrasyon) Tekniği s.19

VI. İstasyon Tekniği, VII. Benzetim Simülasyon Tekniği s.20

VIII. Yaratıcı Drama Yöntemi ve Teknikleri IX. Doğaçlama s.21

X. Müze Eğitiminde Kullanılan Diğer Teknikler s.22

Müze Hakkında s.28

Misyon, Vizyon s.30 İletişim ve Randevu Bilgileri s.31

Sanayi, Kültür, Eğitim ve Çocukluk Tarihinde Oyuncak s.30

Kültür Tarihi ve Oyuncak s.30

Sanayi Tarihi ve Oyuncak s31

Eğitim Tarihi ve Oyuncak s.32 Çocukluğun Tarihi ve Oyuncak s.33

Temalar s.35

Etkinlikler s. 41

Oyuncak Koleksiyonu s.44

Dün, Bugün, Yarın s.52

Oyucak Müzesi s.60

Oyuncakların Hareketleri s.70 Şeridini Belirle s.76

Oyuncakları Ara Bul s.86

Oyuncak Müzesinde Yeni Kelimeler s.94

Teknoloji ve Oyuncak s.102

Kaynakça s.108

Oyuncak Müzesi Envanteri Türkiye Haritası s.110

Yapboz s.112 Maket s.114 Boyama s.116

Oyuncak Müzesinde Ölçme ve Değerlendirme s.118

Oyuncak Müzesi Görüş Formu s.119

Envanter No: 247Eser Adı: Kırmızı Etekli BebekÜretim Yılı: 1979Ölçüsü: 50x35x20Durumu: Kırmızı etekli, pembe çiçekli krem renkli gömlekli, beyaz patik ve ayakkabıları olan, sarı peruk saçlı, oynar gözlü plastik bebek

Sevgili Eğitimciler,

Müzeler okullarla yakın iş birliği içine girerek öğretim programlarıyla ilişkili eğitim etkinlikleri geliştirmekte, oluşturdukları eğitim atölyeleriyle farklı yaş gruplarına kapılarını açmaktadır. Müzeler gerçekleştirilen etkinliklerle, duyulara hitap eden, öğrencilerin nesnelere dokunarak ve etkinliklerin öznesi olarak uygulamalar yapabildikleri dinamik bir yapıya kavuşmuştur.Müze eğitimi; müzenin amacını ve niteliklerini, sergileri, sergilenen nesneleri, müze ortamını, müze çevresini, müze ile insanlar arasındaki ilişkiyi ve müzenin disiplinlerarası yönlerini ele alırken müzenin aktif bir öğrenme ve gelişme alanı olarak kullanılmasını içermektedir.Türkiye’nin ilk oyuncak müzesi olan Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi, müzelerin eğitim işlevlerinden hareketle çağdaş müzecilik yaklaşımlarını hayata geçirmek amacıyla ilkokul öğretmenlerine müzede eğitim sürecinde rehber olacak bir eğitim kitabı hazırlamıştır. Yeni ilköğretim programıyla birlikte okul dışı öğrenme ortamlarının gündeme gelmesi ve yaparak - yaşayarak öğrenme yaklaşımlarının benimsenmesi müzeyi önemli bir öğrenme ortamı haline getirmektedir. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi kültür tarihi, sanayi tarihi, çocukluğun tarihi ve eğitim tarihi temalarını eğitim programıyla ilişkilendirerek destekleyecek bir koleksiyon içeriğine sahiptir. Öğretim programlarındaki ünitelerle bağlantılı olarak hazırlanan müze eğitimi etkinlikleri oyuncağın bir orijinal nesne olarak deneyimlenmesi açısından önemlidir. Kitap, müze eğitimi yöntem, teknik ve etkinliklerinin Oyuncak Müzesi’nde ilköğretim programı dahilinde nasıl uygulanacağını ve bu etkinliklerle eğitime katılacak çocuklara kazandırılmak istenen temel becerileri ve kavramları kapsayan etkinlikler içermektedir. Kitabın, keşfe ve yaratıcılığa dayalı öğretim süreçlerinize katkı sağlaması dileğiyle…

İlkokul eğitim kitabı sayfalarında müze eğitiminin tanımı, müze eğitiminde kullanılan yöntem ve tekniklere ilişkin açıklamalar, etkinlik örnekleri, etkinliklerde kullanılacak yazılı-görsel malzemeler ve değerlendirme süreçlerini bulacaksınız. Kitap boyunca teneke trampet sizlere eşlik edecektir.

Envanter No: 106 Eser Adı: Teneke Trampet Yapıldığı Madde: Teneke ve tahta Üretim Yılı: 1972 Ölçüsü: 40x20 Durumu: Sağlam durumdadır.Tanıtımı: Sarı teneke resimli, kenarı tahta çubuklu, pembe ipli, Jülyet Altın firması üretimi teneke davul.

Jülyet Altın Armağanı.

6

Müze Ziyaret Süreci

Müze Öncesi Süreci

Müze Sonrası Süreci

7

8

Envanter No: 041Eser Adı: Tokmaklı KağnıYapıldığı madde: AhşapÜretim Yılı: 1988Ölçüsü: 50x40x40Durumu: Sağlam durumdadır.Tanıtımı: Tekerlekleri ve tokmakları kırmızı- siyah boyalı torna işi ahşap tokmaklı kağnı.

Müze eğitimi; müzenin amacını ve niteliklerini, sergileri, sergilenen nesneleri, müze ortamını, müze çevresini ve müze ile insanlar arasındaki ilişkiyi ele alırken müzenin aktif bir öğrenme ve gelişme alanı olarak kullanımını da içermektedir.

İnsanların eğlenirken öğrendiği ve öğrenmekten zevk aldığı nitelikli öğrenme ve uygulama merkezleri olarak kabul edilen müzelerde gerçekleştirilecek eğitim, okuldaki eğitimden farklıdır. Keşfederek öğrenmenin amaçlandığı ve katılımcıyı araştırmaya yönlendiren materyalle zenginleştirilen müze eğitimi sürecinde eğitimci bütün süreci öncesi ve sonrasıyla bir bütün olarak planlamalı, müze ortamını bir eğitim ortamına dönüştürmek amacıyla müze yönetimi, okullar ya da eğitim talep eden kurumlarla yakın iş birliği içinde çalışmalıdır.

Müze eğitim etkinliklerini verimli biçimde uygulamak için gruptaki katılımcı sayısına dikkat edilmeli, koşullara göre grup 15-20 kişi ile sınırlandırılmalıdır. Müze uzmanları ile öğretmenler arasında uyumlu bir iş birliği sağlanmalıdır. Bu nedenle müze gezinizden verim alabilmenizi sağlamak amacıyla bazı önerilerde bulunmaktayız.

Müze ziyaretlerinde aşağıdaki süreçlerin tamamlanması önemlidir:

MÜZE EĞİTİMİ

9

1) Müze öncesi2) Müze ziyaret süreci3) Müze sonrası

Müze Öncesi Yapılması Gerekenler

10

• Müze, etkinlik öncesi öğretmen tarafından gezilir.

• Etkinlik planı yapılır.

• Müze uzmanı ile görüşülür. • Ziyaret tarihi belirlenir.

• Müzeden randevu alınır.

• Ziyaret planı hazırlanır.

• Etkinlikte kullanılacak malzemeler hazırlanır.

• Öğrenciler müze gezisi ile ilgili bilgilendirilir.

Öğretmen;

• Grubun özelliklerini çok iyi bilmeli, gelişim basamaklarına göre program düzenlemelidir.

• Öğrencilerin düzey, yetenek ve ilgilerine dikkat etmelidir.

• Müze öncesi etkinlikleri öğretim programıyla ilişkilendirmelidir.

• Müze öncesinde bir ön çalışma yapmalı ya da geliştireceği etkinliğe ilişkin uzman görüşü almalıdır.

• Müze eğitimini planlarken müze tarafından önemli bulunan nesneler üzerinde yoğunlaşmalıdır.

• Çalışma yapacağı müzenin içeriğini ve kurallarını etkinlikten önce öğrencilere anlatmalıdır.

Ziyaret Öncesinde Öğretmenin Dikkat Etmesi Gerekenler

11

• Müzedeki etkinliğe kısa bir müze turu ile başlanır.

• Müze uzmanından bilgi ve destek alınır.

• Müze kuralları hatırlatılır.

• Ziyaretçiler uygulanacak etkinliğe göre alt gruplara ayrılır.

• Müzede bir nesneye, döneme ya da temaya odaklanan etkinlikler gerçekleştirilir.

• Müze koleksiyonunun tamamını değil, ilgili ünite/tema ya da konuyla ilişkili olanları deneyimleyecek bir ziyaret ve etkinlik seyri izlenir.

Müze Ziyaretinde Yapılması Gerekenler

12

• Öğrencilerin sorularına anlayacakları yalınlıkta yanıt vermelidir.

• Müze gezisi sırasında “müzede nasıl gezileceğine” ilişkin “müze gezisi” bilinci kazandırmaya yönelik çalışmalar yapmalıdır.

• Etkinlik sürecinde açık uçlu sorular sormalı ve öğrencileri soru sormaya yönlendirmelidir.

• Öğrencilere kişisel gereksinimlerini gidermeleri için yeterli zamanı tanımalıdır.

• Müze eğitimi sürecinde öğrencilere ilgi ve sabır göstermelidir.

• Öğretmen, etkinlik sürecinde geçmiş, gelecek ve günümüz arasında bağ kurmalıdır.

• Öğretmen, müzede eğitim süresince soru–cevap ve karşılaştırma yöntemlerine özellikle yer vermelidir.

Ziyaret Sürecinde Öğretmenin Dikkat Etmesi Gerekenler

13

• Müzede yapılan etkinliklerin sonuçları, müzede veya okulda değerlendirilir.

• Müze etkinlikleri sonrasında ortaya çıkan ürünler (resim, mask, heykel vb.) sergi halinde sunulabilir.

• Müzede karşılaşılan kavramlar daha sonra uygun örneklerle pekiştirilir.

Müze Sonrasında Yapılması Gerekenler

14

15

Envanter No: 041Eser Adı: Tokmaklı KağnıYapıldığı madde: AhşapÜretim Yılı: 1988Ölçüsü: 50x40x40Durumu: Sağlam durumdadır.Tanıtımı: Tekerlekleri ve tokmakları kırmızı- siyah boyalı torna işi ahşap tokmaklı kağnı.

MÜZE EĞİTİMİNDE KULLANILAN YÖNTEM VE

TEKNİKLER

16

17

Anlatım Yöntemi: Bu yöntemde eğitimci belirli bir konuya ilişkin bilgileri sözlü olarak gruba aktarır (İlhan vd., 2011). Anlatım sürecinde sunum, grafik, kitap, kopya malzemeler gibi materyal kullanımı katılımcılar için etkili olmaktadır. Ayrıca ders planı ve öğretim tasarımı dışında günlük ve aktüel konuları da içeren, iletişimin çok yönlü olduğu ve öğrencinin aktif katılımına dayanan anlatım yöntemi müzede etkinlikleri uygulamadan önce başlangıç çalışması için avantajlıdır. Konuya odaklanmayı ve zamanın iyi kullanımını sağlar. Oyuncak Müzesi’nde anlatım planlanırken soru-cevap ve tartışma teknikleri kullanılarak anlatımın etkisi artırılabilir. Bu yöntemde kullanılan dil basit ve sade olmalıdır (Gözütok, 2011).

Soru-Cevap Yöntemi’nin Uygulanması

Sunum Yöntemi: Eğitimcinin konuya ilişkin olarak daha önce hazırladığı sunu aracılığıyla öncesinde belirlediği konu başlıklarını katılımcılara açıklaması yoluyla gerçekleştirilir. Eğiticinin sunuyu kısa süreli tutması ve anlatım aralarında katılımcılara sorular sorması süreç açısında faydalı olmaktadır (İlhan vd., 2011). Müze öncesi üzerinde çalışılacak konuya ilişkin kısa bir sunum ve ziyaret edilecek müzeyle ilgili yazılı ve görsel metinlerden oluşan bir sunu eğitimin kalitesini ve verimi artıracaktır. Powerpoint, Prezi, SlideDog ve Apple Keynote gibi programlar bilgisayar destekli renkli ve etkileşimli sunumlar hazırlamak için kullanılmaktadır.

Konuşma Halkası Tekniği: Bu teknikte tartışılacak olan konu veya sorulara yönelik görüşlerin halkada bulunan herkes tarafından belirtilmesi beklenir. Katılımcıların görüş farklılıklarını görmeye ve farklı görüşlere saygı gösterme davranışını geliştirmeye odaklanan bir yöntemdir (İlhan vd., 2011). Çember biçiminde tartışma ve yanıtlama tekniği olarak da bilinen konuşma halkasında katılımcıların konuşmaya özendirilmesi ve konuşma – dinleme yeteneklerinin geliştirilmesi amaçlanır (Bilen, 2010).

18

Soru-Cevap Yöntemi: Soru – cevap yöntemi katılımcıyı düşünmeye yöneltmek, konuda anlaşılmayan noktaları ortaya çıkarmak, bilgiyi ölçmek, önemli olan noktayı vurgulamak vb. amaçlarla konuya ilişkin olarak önceden belirlenmiş soruların kullanıldığı ve istenen bilgilerin katılımcı yanıtlarında arandığı yöntemdir. Sorulan soruların düzeyi, türü ve soru oluşturma yolları yapılandırılırken katılımcıların düzeyi ve eğitimin içeriği temel alınmaktadır. Soru türleri anlama soruları, uygulama soruları ve değerlendirme soruları olarak ele alınabilmektedir (İlhan vd., 2011). Soru - cevap yöntemi öğrenciyi güdüler, sosyalleştirir; ona öğrendiklerini uygulama ve yorumlama imkânı verir. Müze eğitimi öncesinde öğrenci beklentilerini sormak, eğitimin konusu hakkında kısa bilgi soruları yöneltmek ve anlatım sürecinde anlatımı destekleyici sorularla müze eğitimini verimli kılmak sağlanabilir.

Tartışma Yöntemi: Katılımcıların bir konu hakkında görüşlerini ortaya koydukları, yeni fikirler ürettikleri ve büyük grup ve küçük grup tartışması olarak temelde ikiye ayrılan yöntemdir. Tartışma yönteminde katılımcılar birbirini dinler, eleştirir ve birbirlerine sorular sorarlar. Büyük grup tartışmasında öğretmen, konuyla ilgili bir tartışmayı tüm sınıfa açar, öğrencilere sorular sorarak fikirlerini söylemelerini sağlar. Küçük grup tartışması ise, tartışmaya katılımı sağlamak için sınıfın 2-6 kişilik gruplara bölünmesidir. Bu teknikte yüz yüze etkileşim daha fazladır. Tartışma yöntemi katılımcılara konuyu kavrama, çözümleme, yorumlama gibi noktada yardımcı olur. Katılımcıları karşıt düşünceleri tahammül ile karşılamaya alıştırır. Müze eğitimi sürecinde müze öncesinde ve müze sonrası değerlendirme aşamalarında tartışma yönteminden faydalanılır. Tartışma yöntemi münazara, panel, forum, workshop, sempozyum, forum, kolokyum, beyin fırtınası, çember, vızıltı, açık oturum, konferans ve fikir taraması gibi türlere ayrılmaktadır (İlhan vd., 2011; Gözütok, 2011; Bilen, 2010).

Müzede konuşma halkası tekniğinin uygulanması

19

Beyin Fırtınası Tekniği: Beyin fırtınası tekniği yaratıcı düşünmeyi ve yeni yollarla problem çözmeyi öngören bir tekniktir. Aynı zamanda katılımcıların eleştirilme endişesi olmadan fikirlerini rahatlıkla ifade ettikleri bir grup tartışma tekniğidir. Beyin fırtınası, değişik fikirlerin ortaya konulmasını destekler, böylece kısa sürede çok sayıda farklı fikirler üretilir. Bu tekniğin uygulanmasında fikirlerin niteliğinden çok, sayıca çokluğu önemlidir. Beyin fırtınası sürecinde katılımcılar alt gruplara ayrılır ve her grup içinde birer lider seçilir. Liderler konu netleştikten sonra belirli bir süre saptanır. Gruptaki her üye sırayla bir fikir ortaya atar ve ekip liderleri her fikri tahtaya yazarlar. Süreç, gruptakilerin bütün fikirlerini tamamlanıncaya kadar devam eder. Tartışma sonunda söylenenler özetlenip değerlendirilir (Bilen, 2010).

Gösteri (Demonstrasyon) Tekniği: Gösteri, bir hareketin nasıl yapıldığını ya da bir işlemin nasıl kullanıldığını göstermek amacıyla dikkatle düzenlenmiş bir sunudur. Birden fazla duyu organına hitap ederek bir işin yapılma biçimini göstermeye yarar. Yeni buluşların, yeni teknolojilerin ya da yeni toplumsal oluşumların en gelişmiş biçimiyle uygulamalı olarak gösterilmesi ve yaptırılmasıdır. Katılımcıların gösterimi yapılan nesne veya işlem hakkında ön bilgiye sahip olmasında yarar görülmektedir. Bu teknik kulağa ve göze hitap ettiğinden, öğrenmenin kalıcılığı artar. Gösteri tekniği ile etkin bir öğrenmeyi sağlayabilmek ve istenilen davranış değişikliğini gerçekleştirebilmek için gerçek eşya veya varlıklardan yararlanılmakta, konu ile ilgili yerlere inceleme

20

gezileri düzenlenmekte ve ilgili film, slayt, model, resim ve haritalardan yararlanılmalıdır. Müze, gösterim tekniğinin sıkça kullanıldığı ortamlardan biridir. Bir nesnenin nasıl yapıldığını ya da kullanıldığını anlayabilmek ve yapımına ilişkin müzede bir atölye çalışmasına katılmak eğitimin verimini artıracaktır (Gözütok, 2011; Bilen, 2010).

İstasyon Tekniği: Müze eğitimi sürecinde ilgili konuya ilişkin çeşitli çalışma istasyonları oluşturulur. Gruplar, oluşturulmuş olan öğrenme istasyonlarına katkı sağlayarak kendilerinden önce istasyonda bulunan grubun yaptığı çalışmaları ileriye götürmeye çalışırlar. Oluşturulan her bir istasyonda tamamlanması gereken bir görev vardır. Katılımcı odaklı olan bu teknikte katılımcıların yaratıcılık ve iş birliği yapma becerileri geliştirilir ve istasyon çalışmaları tamamlandıktan sonra değerlendirme ile etkinlik sonlandırılır (İlhan vd., 2011). İstasyon yöntemi yaratıcılığı ve hayal gücünü geliştirir. Başkasının başladığı bir işi devam ettirme becerisi kazandırır. Birlikte çalışma becerilerini geliştirir. İş bitirme becerilerinin gelişimine katkıda bulunur (Bilen, 2010). Müze içinde uygulanacağı zaman gürültü ve kargaşaya sebep olabileceğinden genellikle müze eğitimi sonrasındaki değerlendirme aşamalarında kullanılır.

Benzetim (Simülasyon) Tekniği: Benzetim, dinamik bir sistemin özelliklerini ve davranışlarını bilgisayar aracılığıyla değerlendiren bir tekniktir. Gerçeğe uygun modeller veya bilgisayarda oluşturulmuş simülasyonlar üzerinde çalışılan bu teknikle katılımcıların bir olayı gerçekmiş gibi ele alması sağlanmaya çalışılır (İlhan vd., 2011).

Oyuncak müzesinin dijital platformda oluşturulması, maker etkinliği uygulaması

21

Yaratıcı Drama Yöntemi ve TeknikleriYaratıcı drama, bireylerin bir yaşantıyı, olayı, bir fikri, kimi zaman soyut bir kavramı ya da davranışı eski bilişsel örüntülerinin yeniden düzenlenmesi yoluyla grup çalışması içinde ve oyunsu süreçlerde anlamlandırmasıdır (San, 1990). Drama içinde birey hem kendi olarak hem de bir grubun parçası olarak farklı rollere girer. Bunun yanı sıra drama süreci ile ilgili olarak tartışmalar yürütülür ve süreç grup tarafından bir bütün olarak değerlendirilir (İlhan vd., 2011). Yaratıcı drama çalışmaları hazırlık-ısınma; canlandırma ve değerlendirme aşamalarından oluşmaktadır. Hazırlık-ısınma aşamasının amacı katılımcı dinamiğini oluşturmak ve grubu canlandırma aşamasına hazırlamaktır.

Canlandırma aşamasında konu çerçevesinde bir başlangıç noktası ile başlayarak rol oynama, doğaçlama ve birçok farklı teknik kullanılır. Değerlendirme aşaması drama sürecinin özü, önemi, niteliği ile ilgili saptamaların yapıldığı ve duyguların paylaşıldığı son aşamadır. Süreçle ilgili tüm tartışmalar bu aşamada yürütülür (İlhan vd., 2011).

Müze eğitimi öncesi ısınma çalışmaları

Doğaçlama, önceden belirlenmemiş veya çok az tasarlanmış ve serbest biçimde gerçekleşen canlandırmalardır. Doğaçlamada belirleyici olan şey hedeflenen yere ulaşmak için imgelem gücünün kullanılmasıdır. Burada da doğallık ve içtenlik önemli bir faktördür (Adıgüzel, 2018).

Doğaçlama:

22

Müze Eğitiminde Kullanılan Diğer TekniklerDonuk imge: Yaratıcı drama yönteminde de sıkça kullanılan donuk imge, katılımcıların bireysel olarak veya küçük gruplar halinde kendi bedenlerini kullanarak sessiz, sözsüz görüntüler oluşturma ve yansıtma biçimidir. Tekniğin amacına ulaşması birey ya da grup üyelerinin bu imgeyi en iyi şekilde ifade edebilmesine bağlıdır (Adıgüzel, 2018).

Ara-bul/ ipucu kâğıdı çalışması: Öğretmen ya da müze eğitimcisi tarafından hazırlanan ve müze galerilerinde bulunan bir ya da birden fazla nesnenin fotoğraflarını içeren çalışma kağıdıdır. Bu kağıtlarda ilgili nesneye ilişkin sorular yer alır.

Etkileşimsel müze yaşantısı sağlamak için ziyaretçilerin deneme, merak, keşif yapma, kişisel anlam çıkarma, yaratıcılık becerilerini uyarmak gerekir. Çocuklar etkileşimsel müze yaşantıları ile pek çok beceri geliştirirler: Objelerle etkileşimde bulunma, gözlem, duyguları ifade etme, hayal gücü, yorumlama ve kendi yaşamına bağlama, müzedeki objeleri okuma, kültürel değerleri fark etme, gerçeği arama, eserlerde verilen mesajların analizini yapma, müzenin planını çıkarma, müzedeki uygulamalara katılma, deney yapma, değerlendirme, ekip çalışması ve iş birliği yapma, tahminde bulunma, sonuç çıkarma vb. (Paykoç, 2008). Drama burada uyarıcı işlev yüklenebilir. Müzede drama/tiyatro ziyaretçilerin, müze içindeki eğitsel yaşantılarını artırmayı hedefler. Öykü anlatmaktan, canlı tarih yorumuna, müzikal gösterimden, kukla, mim, vb’ne kadar pek çok türü bulunmaktadır (Okvuran, 2012).

Müzede donuk imge tekniğinin uygulanması

23

Müze Eğitiminde Kullanılan Diğer Teknikler

Müzede ara-bul çalışmaları

Dün-bugün-yarın çalışması: Farklı dönemlere ait bazı nesnelerin amaçları, işlevleri ve hangi zaman diliminde kullanıldığı ile ilgili konuşulduktan sonra katılımcılardan eserin geçmişte nasıl kullanıldığı; günümüzde nasıl kullanıldığı ve gelecekte nasıl değişimler geçirerek kullanılacağı yönünde fikirlerini açıklamaları istenir. Bu süreçte eğitimciler yönlendirici soruların yer alacağı bir çizelge hazırlayabilirler.

Müzede afiş ve broşür hazırlama: Müze afişi çalışması, müzedeki bir nesneyi veya müzede seçilen herhangi bir temayı konu alır ve katılımcılar tarafından hazırlanır. Müze broşürü, müze hakkında kısa bilgiler vermek üzere elde taşınabilir boyutlarda tasarlanan görsel ve yazılı metinlerden oluşan bir kitapçıktır. Müze afişi ve broşür çalışması müze eğitimi sonrasındaki değerlendirme aşamasının önemli çıktıları arasında kabul edilir.

Bu sorular genel olarak nesneye ait kimlik bilgilerine ve katılımcının nesneye ilişkin duygu ve düşüncelerine yöneliktir Kâğıtlar dağıtıldıktan sonra nesneler kişi veya gruplar tarafından müze galerisinde aranıp bulunur ve kağıtlardaki sorular yanıtlanır. Ara-bul çalışması boyunca müze uzmanından yardım istenebilir. Çalışmanın sonunda katılımcılar süreçte bilgi edindikleri nesneyi diğer katılımcılara anlatarak süreç değerlendirmesi yaparlar. Ara-bul çalışmalarının devam etkinliklerinde tarih şeridi çalışmaları yapılabilmektedir. Bu çalışma, müzede bulunan nesnelerin tarih şeridi üzerine yerleştirilerek kronolojik olarak sıralanmasını ve ait oldukları dönemler göz önünde bulundurularak değerlendirilmelerini içerir.

Görsel sanat çalışmaları: Müze eğitimi süreçlerinde en sık kullanılan görsel sanat çalışmaları arasında seramik, desen çalışmaları, pastel boya çalışmaları ve kolaj hazırlama çalışmaları öne çıkmaktadır. Ham maddesi kil olan ve elde ya da kalıpta biçimlendirilen veya fırınlanan her türlü eşyanın üretildiği seramik tekniğiyle, müzedeki nesnelerin birer kopyası seramik kalıpları ve kil vasıtasıyla yapılabilir. Kalın ve geniş dokulu kâğıtlara ya da renkli fon kartonlarına yağlı ya da kuru pastel boya kullanılarak müze nesnelerinin resimleri yapılabilir. Pastel boya kullanılarak müzede afiş – broşür hazırlama çalışmaları yapılabilir. Müzede atık malzemeler kullanarak müze nesnelerinin benzerlerinin yapılması da sıkça kullanılan bir görsel sanat çalışmasıdır.

Sergi : Sergi, belirli bir amaç çerçevesinde öğrenciler tarafından üretilen ya da toplanan, yazılan, çizilen, boyanan ya da şekillendirilen ürünlerin düzenlenerek izlenmeye hazır hale getirilmesidir. Ürünlerin ortaya çıkarılmasında ya da düzenlenmesinde öğrenciler neredeyse bütün duyuları ile sürecin içinde oldukları için sergi gerçek bir aktif öğrenmedir. Diğer bütün öğretim yöntemleri gibi sergi düzenlemede de yöntemin eğitim amacına hizmet etmesi, iyi planlanması, uygulama kurallarına dikkat ederek uygulanması gerekir (Gözütok, 2011).

Müzede afiş çalışmaları

24

KaynaklarAdıgüzel, Ö. (2018). Eğitimde Yaratıcı Drama. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Bilen, M. (2010). Öğretim, Öğretme Yöntemleri, (Ed. Mürüvvet Bilen) Eğitimde İlke ve Yöntemler: Eğitim Süreci, Kavramlar, İlkeler, Etkinlikler ve Yöntemler içinde 227 – 331. Ankara: Betik Kitap Yayın Dağıtım. Gözütok, D. (2011). Öğretim İlke ve Yöntemleri. İstanbul: Ekinoks Yayınevi. İlhan, Ç. A.; Artar, M.; Okvuran, A.; Karadeniz, C. (2011). Müze Eğitimi Modülü. Ankara: UNICEF Yayınları, Yorum Matbaacılık. Okvuran, A. (2012). Müzede Dramanın Bir Öğretim Yöntemi Olarak Türkiye’de Gelişimi. Eğitim ve Bilim. 37 (166): 170-180. Paykoç, F. (2008). Müzede Düşünerek Dokunarak ve Hissederek Öğrenme. Geçmişten Geleceğe Türkiye’de Müzecilik Sempozyumu. 21-23 Mayıs 2008. Bildiriler kitabı. Ankara: VEKAM Vehbi Koç ve Ankara Araştırmaları Merkezi Yayını.

Müzede oyuncak yapımı

25

ANKARA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

OYUNCAK MÜZESİ

MÜZE HAKKINDA

Türkiye’nin ilk oyuncak müzesi olan Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi üç temel işlevi gerçekleştirmek üzere Prof. Dr. Bekir Onur tarafından 20 Nisan 1990’da kurulmuştur: Hızlı değişim süreci içinde kaybolma tehdidi altında bulunan oyuncakları korumak, oyuncak aracılığıyla sanayi tarihi, kültür tarihi, eğitim tarihi, çocukluk tarihi, oyun tarihi alanlarında araştırma yapmak ve oyuncak aracılığıyla çocuklarla müze, sanat, tarih, bilim alanlarında eğitim yapmak.

26

3000’e yakın oyuncağı içeren bu koleksiyonun en önemli özelliği geleneksel oyuncaklara sahip olması, yerli oyuncak üreticilerine ilişkin önemli örnekler ve tarihe tanıklık eden çok sayıda yabancı örnek içermesidir. Türkiye’nin önde gelen oyuncak imalatçıları tarafından üretilen oyuncaklar müzenin önemli nesneleri arasındadır. Müzenin kurucusu Prof. Dr. Bekir Onur, bu imalatçılarla yüz yüze görüşmeler yaparak, satın alma ve bağış yollarıyla koleksiyonu oluşturmuştur. Recep Ersan (1940’lı yıllardan başlayarak oyuncak bebek), Jülyet Altın (1930’lu yıllardan başlayarak teneke oyuncak), Muzaffer ve Hayri Neçevik (1950’li yıllarda tahta oyuncak), Müstecap Baybörü (1950’li yıllardan başlayarak plastik oyuncak), Rauf Alasya (1940’lı yıllardan başlayarak metal ve plastik oyuncak), Artin Çakar (1950’li yıllarda teneke oyuncak), Turgut Özler (1940’lı yıllardan başlayarak çocuk bisikleti), Hamdi Dündar (1930’larda tahta oyuncak), Fatma İnhan (1970’lerden başlayarak oyuncak bebek) bu imalatçılar arasında yer alan önemli isimlerdir. Müze koleksiyonunda geleneksel oyuncaklara da yer verilmektedir. Örneğin, tokmaklı kağnı (Çorum/ İskilip), tahta yürüteç (Konya), düdüklü testi ( İzmir/ Menemen, İstanbul/Eyüp), folklorik bebekler (Ürgüp/Soğanlı; Kars/Damal); kızak ve tahta beşikler (Bolu/Yeniyurt, Artvin/Şavşat, Hatay); Giresun’da bakır kap kacak (Harutyum Artun, 1940’lar); rüzgâr pervanesi, oyuncak kağnılar (Bursa), topaçlar; minyatür yayıklar (Adana), tahta piyanolar; çeşitli illerden bez bebekler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi’nin kuruluş ve gelişim öyküsünde en önemli satırbaşlarından biri, yabancı müzelerle iletişim kurup onlardan bilgi ve belge derlemektir. Bununla birlikte müzede çok sayıda yabancı oyuncak da sergilenmektedir (Örneğin, 1890 yılına tarihlenen bebek evi (Almanya, İnci San armağanı).

27

Misyon Müzenin misyonu, Türkiye’de oyun ve oyuncağın tarihi ile çocuk kültürünün araştırılması, korunması, müzeleştirilmesi ve geliştirilmesi için gerekli kaynakları ve bu kaynakların sürdürülebilirliğini sağlamaktır.

Vizyon Müze vizyonunu, “Oyuncağın tarihine ve çocuk kültürüne odaklanan, yaparak ve yaşayarak öğrenmeye yönelik program ve etkinlikler sunan, çocuklar için ve çocuklarla birlikte üretmeyi amaçlayan çocuk dostu bir müze olmak” şeklinde belirlemiştir.

28

İletişim ve Randevu Bilgileri:Müzemiz pazartesi, cumartesi ve pazar günleri kapalıdır.

Giriş ücreti: 2 TL (Rehberli Müze Yuru)

Ziyaret Saatleri: 09.00 – 12.30 / 13.30 – 17.30

Grup ziyaretleri için müzeden randevu alınması gerekmektedir.

Hafta içi randevulu okul gruplarıyla tema bul ve farklı olanı bul etkinlikleri gerçekleştirilmektedir.

Randevulu Müze Eğitimi Etkinlikleri (Salı günleri) kapsamında 20 kişiyi geçmeyen katılımcı gruplarıyla drama çalışmaları (oyuncak müzesi ile ilgili oyunlar), arabul çalışmaları, tema bul ve farklı olanı bul çalışmaları, artık malzemelerden oyuncak yapımı, müze

afişi ve logosu tasarlama atölyeleri gerçekleştirilmektedir.Etkinlik ücretleri için müzeyle iletişime geçiniz.

29

Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi koleksiyonu başta çocukluğun tarihi olmak üzere; kültür tarihi, eğitim tarihi ve sanayi tarihine ilişkin eğitim çalışmalarına altyapı oluşturmaktadır.

30

SANAYİ, KÜLTÜR, EĞİTİM ve ÇOCUKLUK TARİHİNDE OYUNCAK

Kültür Tarihi ve OyuncakKültür, bilgi, inanç, sanat, ahlak, hukuk, örf ve adetlerden ve insanın toplumun bir üyesi olarak elde ettiği bütün yeteneklerden oluşmuş karmaşık bir bütündür. İnsanın ihtiyaçlarını gidermek amacıyla meydana getirdiği maddi ve manevi unsurların hepsini kapsayan kültür kavramı içinde oyuncağın önemli bir yeri vardır. Genel olarak çocukları eğlendirmek, oyalamak, eğitmek amacıyla ortaya çıktığı varsayılan oyuncaklar, gerek bir halk sanatı ürünü, gerek gelişmiş sanayi ürünü olarak yapılsa da ortaya çıktığı dönemin kültürel, ekonomik, toplumsal ve hatta siyasal özelliklerini yansıtan somut nesnelerdir. Kültür dinamiktir ve süreklilik gösterir. Dolayısıyla çocukluğun tarihi kadar eski olan oyuncak kültüründe eski çağların antik oyuncağı ile yakın zamanların geleneksel oyuncağı ve günümüzün sanayi oyuncağı arasında bir süreklilik, benzerlik ve aktarım bulunur. Kültürleşme ve küreselleşme ile gelen değişimle, birçok geleneksel oyun, oyun malzemesi ve oyuncak da değişmektedir. Farklı çağlarda toplumun ana niteliğinin oyuncağı etkilediği bilinmektedir. Bunun en ilginç örneği, Fransız Devrimi’yle birlikte üretilen minik giyotin oyuncaklardır. Yine Nazi yönetiminde Almanya oyuncak sektöründe yaygınlaşan minyatür askerler de benzer özelliklere sahiptir. Orta Çağ’da oyuncakların şövalyelerle ve atlarla, günümüzde ise ağırlıklı olarak uzay temasıyla ilgili olması bunun önemli bir kanıtıdır. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi hızlı değişim sürecinde değişme ve kaybolma tehdidi altındaki oyuncakların korunması, araştırılması ve sürdürülmesi amacıyla kurulmuştur ve çocuklara kültür ve tarih bilinci kazandırılması amacıyla çalışmalarını sürdürmektedir.

31

Sanayi Tarihi ve OyuncakOyun insanlar ve hayvanların ortak bir özelliğidir ve dünyada insandan da önce var olmuştur. Tüm hayvanların yavruları hayata oyun oynayarak başlarlar. Ancak insan diğer hayvanların aksine etrafındaki nesnelere şekil verebilmiş, nesneleri doğalarındaki anlamdan farklı olarak da kullanabilmiştir. Aynı zamanda insanların nesnelere şekil verebilme bilgisi, uygarlıklar arasındaki rekabeti kazanmanın da yoluydu bu nedenle insanlar bu bilgi için çalıştılar ve birbirleri ile rekabet ettiler. Oyuncak da bu rekabet sonucunda elde edilen bilgiyle değişti, dönüştü. En başta dallardan, kemiklerden yapılan oyuncaklar zamanla toprağa, kumaşlı giysilere ve eklemli hareket edebilen parçalı şekillere büründü. Oyuncaklar yetişkinler için hem dini ritüel nesneleri hem de hoş zaman geçirme aracıydılar. Oyuncağın yetişkin eğlence aracından çocuğu oyalama aracına nasıl dönüştüğü bilinmiyor. Günümüzde bilinen şekliyle özellikle çocukların keyifli vakit geçirmeleri ve öğrenmeleri için üretilen oyuncakların tarihi ise Sanayi Devri kadar yakın bir dönemde başlamıştır. Bu dönemde kent yaşam koşullarında çocuk, toplumdan izole bir biçimde evde yaşamaya başlamış, toplumdaki en küçük iş gücünden kendi istekleri ve ilgisi doğrultusunda yaşayan bir bireye dönüşmüştür. Bu nedenle Sanayi Devrimi’yle birlikte çocuklar tüketici olarak kabul edilmiş ve bu doğrultuda oyuncaklar üretilmiştir. Çocuklar trenlerden, dönemin modasına uygun giysileri olan bebeklere, inşaat araçlarından tak çıkar model oyuncaklara farklı çeşitlilikte oyuncaklarla oynamaya başladılar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi’nde sanayinin gelişimi farklı malzemelerden yapılmış oyuncaklar aracılığıyla izlenebilmektedir.

32

Eğitim Tarihi ve OyuncakKültür, eğitim aracılığıyla çağlar boyunca kuşaklar arasında aktarılmıştır. Eğitimde ise oyun ve oyun araçları olguların aktarılmasında önemli roller oynamaktadır. Oyuncağın en önemli işlevlerinden biri oyun çağı çocuklarının eğitimlerine aracı olmaktır. Oyuncak, çocuğun seçme, değerlendirme duygusunu ve yaratıcılığını geliştirirken aynı zamanda kendi kendine karar verebilmesinde ve belirli alanlarda beceri kazanmasına olanaklar hazırlar. Bununla birlikte oyuncak çocuğun hareketlerine düzen getiren zihinsel, bedensel ve psiko-sosyal gelişimlerine yardımcı olan, hayal gücünü ve yaratıcı yeteneklerini geliştiren, oyun ve eğitim malzemesidir. Oyuncak, aileler ve eğitimciler ile çocuk arasında kurulacak iletişimde köprü görevi görürler. Okul öncesi dönemde çocukların oyun malzemelerine ilgi göstermeleri, oyuncak aracılığıyla öğrenme becerisi ve alışkanlığı kazanmaları hem ebeveynleriyle olan ilişkilerini geliştirecek hem de alıcı ve öğrenmeye hazır bireyler olarak yetişmelerine katkı sağlayacaktır. Oyuncak müzeleri eğitim tarihine ışık tutacak ve okul kültürüyle ilişkilendirilebilecek nesneleri içerir. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi koleksiyonunda yer alan eğitici ve zekâ geliştirici oyuncaklar okul kültürünün gelişimine, öğretim yöntem ve tekniklerindeki ilerlemelere ve kültürler arasındaki benzerlik ve farklılıkları yansıtmaktadır.

33

Çocukluğun Tarihi ve OyuncakÇocukluğun tarihi Philip Aries’în çalışmalarına dayandırılır. Aries, Orta Çağda çocuğa günümüzdeki gibi değer verilmediğini çıkarsamıştır. Öyle ki; Aries çocukluğa dair ayrıntılı bilgi olmadığını, hatta çocukluğu yetişkinlikten hangi argümanların ayırdığının bilinmediğini düşünmüş ve ifade etmiştir. Çocukluğun keşfi 15.-17. yüzyıllar arasında gerçekleşmiştir. 17. yüzyıldan sonra ise, çocuk yetişkinlerin dünyasına katılmadan önce özel deneyime ve rehberliğe ihtiyaç duymuştur. Bu evrede yetişkinlerin kullandıkları eşyaların minyatürleri çocuklar için yapılmaya başlanmış ve bu şekilde yetişkinliğe hazırlanacakları düşünülmüştür. Dolayısıyla çocuklara yönelik minyatür eşyalar olarak kullanılmaya başlanan oyuncak 17. yüzyıldan itibaren çocukluğun önemli bir göstergesi olarak kabul görmeye başlamıştır. Çocuk, oyun ve oyuncak- arasındaki birbirlerini besleyen ve açığa vuran bir ilişki vardır. Oyuncaklarla çocuklar, hem toplumsal yapının iz düşümünü yeniden üretebilirler hem de kurgusal bir dünya yaratabilirler. “Oyuncağın gelişiminden toplumsal ve ekonomik koşulları ve bunların değişimini bir dereceye kadar öğrenebilmek mümkündür; çünkü oyuncaklar ilgili oldukları çağın çevresinin aynasıdırlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi koleksiyonu çocukluğun tarihini farklı dönemlere ilişkin oyuncaklar üzerinden izleme olanağı sunmaktadır.

Envanter No: 183Eser Adı: Müzikli TopaçYapıldığı madde: DemirÜretim Yılı: 1950Ölçüsü: 45 cm x 35 cmTanımı: Sarı üst, kırmızı gövde, üzerinde dans eden çocuklar bulunan, üstündeki kırmızı kola basıldığında ses çıkaran teneke topaç.

34

OYUNCAK MÜZESİNDE SERGİ TEMALARI

Müze sürekli sergisi tematik olarak ele alınmakta ve bu temalar doğrultusunda sergilenen oyuncaklar müze eğitim süreçlerinde şu bağlamlarla kullanılmaktadır:

• Nesnenin üretiminde kullanılan malzemeler

• Nesnenin yapımında kullanılan teknikler

• Nesnenin kullanım amaçları

• Nesnenin kullanım şekli

• Nesnenin üretildiği/ yapıldığı yer/bölge

• Nesnenin üretildiği/ yapıldığı dönem özellikleri

• Nesnenin ulusal kültürdeki yeri ve önemi

• Nesnenin uluslararası kültürdeki yeri ve önemi

• Nesneye ilişkin geçmiş ve günümüz bağlantısı

• Nesnenin geleceğe ne taşıyacağı

35

TEMA ADI KOLEKSİYON (SÜREKLİ SERGİ)

ULAŞIM – TAŞITLARTeneke, ahşap ve plastik gibi malzemelerden oluşan araba, tren, uçak, tekne, helikopter, motosiklet, bisiklet vb. ulaşım oyuncakları müze koleksiyonunun önemli bir bölümünü oluşturur. Koleksiyon yerli ve yabancı model araçlar, kumandalı ve kumandasız araçlardan oluşmaktadır.

ULAŞIM – TRENLERTeneke, ahşap ve plastik gibi malzemelerden oluşan araba, tren, uçak, tekne, helikopter, motosiklet, bisiklet vb. ulaşım oyuncakları müze koleksiyonunun önemli bir bölümünü oluşturur. Koleksiyon yerli ve yabancı model araçlar, kumandalı ve kumandasız araçlardan oluşmaktadır.

OKUL KÜLTÜRÜOkula ilişkin kuralları, inançları, eğitim biçimini, öğretmen ve öğrencilere ilişkin kültürü bütüncül olarak ele alır. Koleksiyonda okul kültürüne ilişkin okul önlüklü bebekler, ders kitapları, mandolin, flüt gibi müzik dersi malzemeleri, kalem kutuları, okul çantaları vb. örnekler sergilenmektedir.

Yarış Arabası, İstanbul, 1935, Jülyet Altın Firması

Öğrenci Bebek, Ersan Marka, İstanbul, 1965

Teneke Lokomotif, İtalya

36


MÜZİK VE EĞLENCE KÜLTÜRÜ Eğlence kültürü insanın ve toplumun günlük yaşam döngüsünde önemli yer tutan serbest zaman etkinlikleri bütünüdür. Koleksiyonda eğlence müzik kültürüne ilişkin sihirbazlık gösterileri oyuncakları, akrobat ve cambazlar, müzik aletleri, müzikli topaçlar, müzik kutuları ve düdüklü testiler yer almaktadır.

EVİM EVİM GÜZEL EVİMÇocukların oyun aracılığıyla toplumla bütünleşmesi sürecinde önemli bir rol oynayan evcilik oyuncakları ve minyatür ev bölümleri müze koleksiyonunun önemli parçaları arasındadır. Çocukların çevrelerinde yaşadıkları günlük olayları dramatize etmeye başladıkları okul öncesi dönemde bu temada yer alan oda takımları, mutfak malzemeleri, bebekler, ütüler vb. dramatik oyunlarda kullanabilecek örneklerdir.

BEBEKLERGeleneksel olarak genellikle atık veya doğal malzemeden yapılırlar. Yapan kişinin yaratıcılığına ve elindeki malzemeye göre şekillenen bebekler, çocukların oynamaları için yapılan yaygın oyuncaklardandır. Bebeklerin iskeleti ağaç dalı, tahta kaşık, süpürge, gibi sert malzemeden olabileceği gibi tamamı bez, örgü, havlu gibi yumuşak malzemeden de yapılabilirler. Bebeklerin yüzü için gazoz kapağı veya bozuk para kullanılır. Büyükçe bir yastığa çocuk kıyafeti giydirilerek hazırlanan bebeklere de rastlanmaktadır.

Müzik Kutusu, İtalya, 1960, Satın Alma

Ahşap Sezlong Takımı,1980’ler

Kaşık Bebek, Ankara, 1995

37


HAYVANLARTeneke, ahşap, tekstil, pişmiş toprak ve plastik gibi malzemelerden yapılan oyuncak hayvanlar müze koleksiyonunu zenginleştirmektedir. Koleksiyonda yerli ve yabancı, çok sayıda örnek yer almaktadır.

GELENEKSEL OYUNCAKLAR Anadolu’da oyuncak, ağırlıklı olarak el yapımıdır. Oyuncağı ya ana baba, ya çocuğun kendisi ya da marangoz veya çömlekçi olan yerel ustalar yapmaktadır. Anadolu’da geçmişte var olmuş, bugün de varlığını devam ettiren başlıca geleneksel oyuncaklar el yapımı bebekler, beşikler, kağnılar, topaçlar, tarım araçları minyatürleri, top vb.dir.

Bavullu Fare, Almanya, 1950, Satın Alma

Teneke Kova, İstanbul, 1948, Jülyet Altın Firması

Tokmaklı Kağnı, Çorum/İskilip, 1988, Satın Alma

38

ÖZEL KOLEKSİYON (TENEKE OYUNCAKLAR)Özel koleksiyon temasında Jülyet Altın üretimi teneke oyuncaklar sergilenmektedir. Altın, babası Davit Arav’ın yanında oyuncakçılığa başlar. Kendi üretimi oyuncaklar “Altın” markalıdır. Jülyet Altın’a ait en ünlü teneke oyuncaklar; 4 No’lu yarış arabası, kumbara (1948), Kova (1949-1950 yıllarından sonra litograf baskılı), kürek, otobüs, civciv (1961), borazan, (1961-63) ve müzikli topaçtır (1972-1975).


YAPI – İNŞA Çocukların inşaat, kontrol, mekanik ve yapım yeteneklerini geliştirmeye yardımcı olan bu oyuncak grubuna ilişkin plastik, ahşap ve metal örnekler müze koleksiyonunda önemli bir yer tutar. Bilim, inşaat vb. temalarla hazırlanan bu oyuncaklar, çocukların hareket, güç, enerji, araştırma ve deneysel bilim gibi konularda yeteneklerine katkı sağlar.

ZEKÂ OYUNLARI Zekâ geliştirici oyuncaklar çocukların planlama, organizasyon, dikkat, odaklanma, ayırt etme, öngörü vb. gibi zihinsel becerileri geliştirmeleri açısından önemli rol oynar. Müze koleksiyonunda ahşap küpler, eşleştirme oyuncakları, testler, doku-yüzey oyuncakları vb. örneklere yer vermektedir.

UZAYUzay temalı oyuncaklar 1920’li yıllara tarihlenmektedir ve ilk kez Amerika’da ortaya çıkmıştır. ABD ve Rusya arasında yaşanan soğuk savaş ve hızlanan uzay yarışları oyuncak sektörünü de etkilemiş, 70’lerde Uzay Yolu ve Yıldız Savaşları gibi fenomen yapımların vizyona girmesiyle uzay temalı oyuncakların üretimi hızlanmıştır. Türk oyuncak sanayisi de bu ilgiden etkilenmiş ve 1970’den itibaren yerli uzay oyuncaklarını üretmiştir.

İnşaat Oyunu, Hamdi Dündar Üretimi, İstanbul, 1980

Zeka Oyunu, İstanbul, 1987

Uzay Aracı, İstanbul, 1961

39


ÇOCUKLUKYaşam zincirinin doğal ve değişmez halkalarından biri olarak algılanan çocukluk kavramı, değişik toplumlarda, tarihin farklı evrelerinde hatta aynı toplumun farklı kesimlerinde değişik anlamlar taşır. Çocukluğun vazgeçilmez parçalarından yürüteçler, sokak oyuncakları, çocuk edebiyatı yapımları, çocuk kıyafetleri vb. bu bölümde sergilenmektedir.

SAHİL/ BAHÇEOkulların kapanmasıyla birlikte uzun bir tatile çıkan çocuklar sahil bölgelerine oyuncaklarını da taşırlar. Kıyıların vazgeçilmez oyun araçları kumdan kaleleri inşa ederken kullanılan kova ve küreklerin yanı sıra şu çarkı, gemi, top vb.dir.

KARAKTER OYUNCAKLARI Çizgi roman ya da TV, çizgi film ve sinema yapımları kapsamında üretilen bu oyuncaklar aynı zamanda koleksiyon nesnesi olarak da toplanmaktadır.

Büyük Yürüteç, İskilip-Çorum, 1990

Su Değirmeni, 1980

Mini Fare, 2000

40

ETKİNLİK ADISINIFI

1

2

3

KAZANIMLAR DERS / ÜNİTE ARAÇ - GEREÇLER

Oyuncak Koleksiyonu

Dün,Bugün, Yarın

Oyuncak Müzesi

1. Ailesindeki veya yakın çevresindeki koleksiyonları araştırır.2. Müzedeki koleksiyonlarla ilgili gözlem yapar.3. Müzedeki gözlemlerini farklı sanatsal yollarla ifade eder.4. Belirlediği bir nesneyle ilgili koleksiyon oluşturmaya karar verir.

1. Yakın çevresindeki kültürel miras ögelerine örnekler verir.2. Oyuncakların hangi malzemeden yapıldığı hakkında bilgi sahibi olur.3. Müze gezisinden zevk alır.

1. Müze gezilerinden zevk alır.2. Müzedeki koleksiyonların özelliklerine göre sınıflandırılmış nesneler bütünü olduğunu kavrar.3. Müzedeki nesnelerin belirli duygu, düşünce ve durumları yansıttığını ifade eder.4. Müzedeki nesnelerin ayrıntılarını fark eder.5. Müze gezisi ile ilgili duygu ve düşüncelerini farklı sanatsal yollarla ifade eder.

1. Renkli Fon Kartonları2. Keçeli kalemler

1. A4 Kâğıtları2. Keçeli kalemler, kurşun kalemler

1. Oyuncakların resimleri2. Müze kurallarının bulunduğu kartlar

Görsel Sanatlar - Kültürel Miras

Hayat Bilgisi - Ülkemizde Hayat

Görsel Sanatlar - Kültürel Miras

41

Mini Fare, 2000

3

3

Oyuncakların Hareket Özellikleri

Şeridini Belirle

1. Hareket özelliklerini gözlemler.2. Varlıkların hareket özellikleriyle ilgili tahminde bulunur.3. Varlıkları hareket özelliklerine göre gruplandırır.

1. Zamanı dakika ve saat cinsinden söyler, okur, yazar.2. Yıl-hafta, yıl -gün, dakika-sn arasındaki ilişkiyi açıklar.

1. A4 kâğıtlar2. Kâğıt 3. Kalem

1. Renkli fon kartonları2. Keçeli kalemler3. Oyuncak fotoğrafları4. Makas ve yapıştırıcı

Fen Bilimleri

Matematik-Zamanı Ölçme

ETKİNLİK ADISINIFI

4

4

KAZANIMLAR YÖNTEM VE TEKNİKLER ARAÇ - GEREÇLER

Teknoloji ve Oyuncak

Oyuncakları Ara - Bul

1.Çevresindeki teknolojik ürünleri, kullanım alanlarına göre sınıflandırır.2. Kullandığı teknolojik ürünlerin zaman içindeki gelişimini kavrar.3. Teknolojik ürünlerin hayatımızda ve çevremizde yaptığı değişiklikleri dikkate alarak geçmişle bugünü karşılaştırır.4. Çevresindeki ihtiyaçlardan yola çıkarak kendine özgü ürünler tasarlar.

1. Müze gezilerinden zevk alır.2. Müzedeki koleksiyonların özelliklerine göre sınıflandırılmış nesneler bütünü olduğunu kavrar.3. Müzedeki nesnelerin belirli duygu, düşünce ve durumları yansıttığını ifade eder.4. Müzedeki nesnelerin ayrıntılarını fark eder.5. Müze gezisi ile ilgili duygu ve düşüncelerini farklı sanatsal yollarla ifade eder.

1. Beyaz Karton2. Pastel boya3. Atık Malzemeler (tuvalet kâğıdı ruloları, ilaç kutuları, yumurta kolileri, ip vb.)4. Tuvalet Kâğıdı5. Oyun Hamuru

1. Müzedeki nesnelerin fotoğrafları,2. Kâğıt3. Kalem

Sosyal Bilgiler - Bilim, Teknoloji ve Toplum

Sosyal Bilgiler - Kültürel Miras

4 Oyuncak Müzesinde Yeni Kelimeler

1. Anlamını bilmediği sözcükleri öğrenir.2. Eş sesli kelimelerin anlamlarını ayırt eder. 3. Kelime ve kavramların cümle içinde kazandığı anlamı bilir.

1. Renkli Fon Kartonları2. Keçeli kalemler

Türkçe - Söz Varlığı

42

Envanter No: 004Eser Adı: Mavi Yatakodası Takımı Yapıldığı madde: AhşapÜretim Yılı: 1960Ölçüsü: 10 cm x 10 cm - 25 cm x 25cmDurumu: Sağlam durumdadır.Tanıtımı: Dokuz parçadan oluşmaktadır yatak, koltuklar, sehpa, dolap, komodin, makyaj masası.

Satın alma yoluyla müzeye gelmiştir.

43

Sınıfı 1Kişi Sayısı 10-15 Ders Görsel SanatlarÜnite Müze Kültürü - Kültürel MirasSüre 40 dk (Müze Öncesi), 40 dk (Müze Süreci), 40 dk (Müze Sonrası)İlgili Tema Kültür Tarihi, Sanayi Tarihi

Ailesindeki veya yakın çevresindeki koleksiyonları araştırır.

Müzedeki koleksiyonlarla ilgili gözlem yapar.

Müzedeki gözlemlerini farklı sanatsal yollarla ifade eder.

Belirlediği bir nesneyle ilgili koleksiyon oluşturmaya karar verir.

Kazanımlar

44

OYUNCAK KOLEKSİYONU

Araç ve Gereçler

Yöntem ve Teknikler

Renkli Fon Kartonları

Keçeli Kalemler

Araştırma, Soru-Cevap, Drama

45

Öğretmen öğrencilere, koleksiyonculuğun, aynı cinsten oluşan nesnelerin toplanması, biriktirilmesi, saklanması ve gerekli ise temizlenmesi ile ilgili bir hobi olduğunu belirtir. Pul, para, peçete, oyuncak, taş, vb. koleksiyonu yapılabileceğini söyler. Ailesinde ve çevresinde koleksiyonları araştırmaları istenir. Bir koleksiyon çeşidi oyuncak koleksiyonunu görmek için Oyuncak Müzesi’ne gidileceği söylenir.

Müze bahçesinde sırasıyla yürüme çalışmaları, isim zinciri ve oyuncak sepeti (Ek 1) oyunları oynanır. Müze sergi salonuna gelindiğinde öğretmen “Bu müzede kaç tane koleksiyon yapabileceğimiz oyuncak çeşidi var, not alın.” yönergesini verir. Bütün öğrenciler not almayı bitirdiğinde, çember olunur. Öğretmen öğrencilere sırayla hangi oyuncak çeşitlerini not aldıklarını sorar ve kendisi de not alır. (Arabalar, bebekler, misketler vb.) Çıkan listeye göre eksiklikler varsa öğretmen tamamlar ve hep birlikte liste gözden geçirilir. Öğretmen müzede iki farklı kişinin bireysel koleksiyonu olduğunu bunları fark edip etmediklerini sorar. Müzedeki oyuncakların kurucusunun koleksiyonu olduğuna vurgu yapar. Daha sonra öğretmen “siz olsaydınız hangi oyuncakların koleksiyonu yapardınız?” diye sorar. Çocukların cevaplarına (bebek, araba, müzik aleti vb.) göre gruplara ayrılırlar. Her gruba birer koleksiyonu olduklarını söyler ve donuk imge (Ek 1ve2) ile canlandırmalarını ister. Öğretmen her öğrenciden etkinlik salonunda koleksiyonlarını tanıtan bir afiş hazırlamasını ister.

46

Müze Öncesi

Müze Süreci

Okula gelindiğinde öğrencilerin hazırladıkları afişler üzerinden “böyle bir koleksiyonun olsaydı özellikleri neler olurdu?” sorusu sorularak sohbet edilir. Öğrencilerin karar verdikleri nesne ile koleksiyon oluşturmaları istenir.

Değerlendirme

Oyuncak Müzesi’nde oyun oynarken neler hissettiniz?

Oyuncak Müzesinde hangi oyuncak koleksiyonu beğendiniz?

En çok hangi etkinliği sevdiniz?

Aile Katılımı

Aileler çocukların istediği oyuncak koleksiyonu yapmasında yardımcı olurlar.

Aileler ile birlikte koleksiyon müzeleri ziyaret edilebilir.

47

Müze Sonrası

Koleksiyon Örnekleri

Ahşap Bebek Evi Takımları Koleksiyonu

Jülyet Altın Teneke Oyuncak Koleksiyonu

48

Ahşap Bebek Evi Takımları Koleksiyonu

Jülyet Altın Teneke Oyuncak Koleksiyonu

Emre Onan Macthbox Koleksiyonu

49

Donuk İmgeGruplar kendi bedenlerini kullanarak bir fikri, bir anı veya bir konuyu netleştirmek, belirginleştirmek için bir görüntü oluştururlar veya katılımcılardan biri grubun heykeltıraşı olur. Birbirine zıt görüntüler bir durumun, olayın vb. gerçek/ ideal, düş/kâbus gibi çeşitlemelerini sunmak için tasarlanabilir. Örneğin boş bir araziye ne yapılması gerektiğini tartışan şehir meclisi üyeleri rolündeki katılımcılar, farklı önerileri bedenleriyle hareketsiz tablolar oluşturarak gösterirler. Park, çocuk bahçesi, otopark, alışveriş alanı vb. Katılımcılar ayrıca müzede sergilenen bir nesneyi, bir heykeli ya da heykel grubunu da bedenleriyle canlandırabilirler.

Oyuncak SepetiGrup çember olur. Bir tebeşir yardımı ile herkesin durduğu yer işaretlenir. Öğretmen herkese üzerinde müzede bulunan oyuncak fotoğrafları (örneğin bebek, misket, topaç vb.) olan kartları dağıtır ve yakalarına yapıştırmalarını ister. Öğretmen çemberin içindedir ve kendisi de bir oyuncak fotoğrafı alır. Ebe istediği bir oyuncağın ismini söyler. Örneğin “misket” der. Çemberdeki bütün misketler yer değiştirir. Misketler yer değiştirirken ebe de çemberde yer kapmaya çalışır. Bir kişi yer kapamadığı için açıkta kalacaktır. Bu açıkta kalan kişi ebe olur ve çemberin ortasına gelir. Çemberin ortasına geldiğinde, o da bir oyuncak ismi söyler ya da ‘Oyuncak Sepeti’ dediğinde tüm oyuncaklar yer değiştirir yer bulamayan ebe olur. Oyun öğrencilerin ilgisine göre ya da süreye göre devam edilir.

Ek 1. Kullanılan Yöntem ve Teknikler

Drama Oyunları

İsim Zinciri

Öğrenciler müzik eşliğinde iç içe iki daire halinde zıt yönde yürürler. Öğretmen müziği durdurduğunda her iki dairedeki katılımcılar dururlar ve bulundukları yönden arkadaşlarına dönerek birbirlerine isimlerini söylerler. Sonra hem ismini söyler, hem el sıkışırlar, daha sonra birbirlerine “nasılsınız?” diye sorarlar.

Öğrenciler yan yana ya da daire biçiminde oturur. Biri adını söyler. Onun solunda oturan, ilk başlayanın adını ve kendi adını söyler. Onun da solunda oturan ilk ikisinin adlarını ve kendi adını söyler. Böylece en sondaki çocuk, kendisinden önce gelen tüm çocukların isimlerini ve kendi ismini söylemeye çalışır.

51

Sınıfı 2Kişi Sayısı 10-15 Ders Hayat BilgisiÜnite Ülkemizde HayatSüre 40 dk (Müze Öncesi), 40 dk (Müze Süreci), 40 dk (Müze Sonrası)İlgili Tema Kültür Tarihi, Sanayi Tarihi, Çocukluğun Tarihi

Yakın çevresindeki kültürel miras ögelerine örnekler verir.

Oyuncakların hangi malzemeden yapıldığı hakkında bilgi sahibi olur.

Müze gezisinden zevk alır.

Kazanımlar

52

DÜN, BUGÜN, YARIN

Araç ve Gereçler


A4 Kâğıtları

Keçeli Kalemler, Kurşun Kalemler

Araştırma, Soru-Cevap, İş Birlikli Öğrenme

53

Öğretmen öğrencilere “Kültürel miras ne demektir?”, “Kültürel miras ögeleri nelerdir?” sorularını sorar ve yanıtlarını araştırmalarını ister. Öğrencilerin araştırmaları soru-cevap şeklinde tartışılır. Kültürel miras ögelerinden biri olan “oyuncağı” görebilecekleri Oyuncak Müzesi’ne gideceklerini söyler ve müze kuralları hakkında bilgi verilir.

Müze bahçesine gelindiğinde çember olunur ve öğretmen Grup Ol Oyununu (Ek 1) oynayacaklarını söyler. Grup Ol Oyununun en sonunda öğretmen öğrencileri 2’şer kişilik gruplara ayırır ve Ayna Oyununu (Ek 1) anlatır. Ayna oyunu bittiğinde aynı ikili gruplar birlikte müzeyi gezerler, müzedeki nesneler hakkında müze görevlisinden bilgiler alınır. Öğretmen ikili gruplara “Dün, Bugün, Yarın” kartlarını, kurşun kalem dağıtır ve eşiyle birlikte doldurmalarını ister. Bütün gruplar bitirdiğinde diğer gruplara neden bu oyuncağı seçtiklerini açıklar. Daha sonra ikili gruplardan kendi aralarında seçtikleri oyuncakla ilgili hikâye oluşturmaları ve anlatmaları istenir.

54

Müze Öncesi

Müze Süreci

Okula gelindiğinde çocukların müze gezisinde en çok sevdikleri oyuncağın resimlerini çizmeleri istenir.

Değerlendirme

Oyuncak Müzesi’nde hangi nesneler vardı? Birkaç örnek verir misin?

Oyuncak Müzesi’nde bulunan eski oyuncakları beğendin mi?

En çok hangi müze etkinliğini sevdin?

Aile Katılımı

Aileleri çocuklarıyla birlikte farklı müzeleri ve ören yerleri ziyaret edebilirler.

55

Müze Sonrası

56

Düdüklü Testi, İstanbul-Eyüp, 1989

Ek 1. Etkinliklerde Kullanılan Yöntem ve Teknikler

57

Yaratıcı Drama Isınma Oyunları

Grup Ol Oyunu

Ayna Oyunu

Katılımcılar belirli bir alanda hafif tempo ile koşarken öğretmen, oluşturulacak grubun sayısını söyler. Herkes en yakındaki ile belirtilen sayıdaki grubu oluşturmaya çalışır. Gruplar kol kola girilerek oluşturulur.Uygulama örneği: Öğretmen “5’li ol” diye seslendiğinde, hafif koşmakta olan öğrenciler kol kola girerek 5’erli grup oluşturmaya çalışır. 5’li gruplar içerisinde yer alamayan öğrenciler yanarak oyundan çıkar.

Katılımcılar arasında ikişerliler oluşturulur. İkili olan katılımcılardan biri ayna olur, diğeri ise onun karşısına geçer. Ayna olan kişi arkadaşının yaptıklarını taklit etmek zorundadır.

Amaç: Ortak hareket edebilme, öz güveni geliştirerek kendini ifade edebilme bedensel koordinasyonu geliştirebilme, taklit ve rol oynama becerisini güçlendirme, büyük-küçük kas gelişimini, dikkati ve konsantrasyonu sağlama.

58

Ek 2: Dün, Bugün, Yarın Çizelgesi

Gelecekte Hangi Malzemeden Üretilir?

Geçmişte Hangi Malzemeden Üretilmiştir?

Oyuncak Günümüzde Kullanılıyor Mu?

Günümüzde Hangi Malzemeden Üretiliyor?

Gelecekte Nasıl Kullanılır?

Oyuncağın Çizimi

Oyuncağın Adı

Geçmişte Nasıl Kullanılmış?

59

Envanter No: 1436Eser Adı: Renkli Plastik SaatYapıldığı madde: PlastikÜretim Yılı: 1960Ölçüsü: 21 cm x 19,5 cmDurumu: Sağlam durumdadır.Tanıtımı: Ortasında dönen siyah yelkovan ve akrebin olduğu renkli dairelerden oluşan sayıların olan beyaz tabanlı Ersan marka plastik saat

Sınıfı 3Kişi Sayısı 10-15 Ders Görsel Sanatlar Ünite Kültürel MirasSüre 40 dk (Müze Öncesi), 40 dk (Müze Süreci), 40 dk (Müze Sonrası)İlgili Tema Kültür Tarihi, Sanayi Tarihi

Müze gezilerinden zevk alır.

Müzedeki koleksiyonların özelliklerine göre sınıflandırılmış nesneler bütünü olduğunu kavrar.

Müzedeki nesnelerin belirli duygu, düşünce ve durumları yansıttığını ifade eder.

Müzedeki nesnelerin ayrıntılarını fark eder.

Müze gezisi ile ilgili duygu ve düşüncelerini farklı sanatsal yollarla ifade eder.

Kazanımlar

60

OYUNCAK MÜZESİ

İlkokul 3. Sınıf Müze Eğitimi Etkinlikleri

Araç ve Gereçler



Keçeli Kalemler

Soru Cevap, Araştırma, Yaratıcı Drama

61

Öğretmen öğrencilerden Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi hakkında araştırma yapmalarını ister. Müzeyi ziyaret edeceklerini söyler ve müze kurallarını hatırlatır.

Müze bahçesine gelindiğinde çember olunur ve öğrencilere sırasıyla en sevdikleri oyuncaklar sorulur. Bütün öğrenciler en sevdikleri oyuncağı söyledikten sonra “Bedeninle Boya” (Ek 1) oyunu oynanır. Öğretmen Oyuncak Müzesi’ndeki her vitrinden iki nesnenin fotoğraflarından yararlanarak daha önceden hazırladığı İpucu Kartlarını (Ek 2) öğrencilere dağıtır. Böylece her vitrin için iki öğrenci seçilmiş olur. Müze salonuna gelindiğinde öğrencilerden bu oyuncakları bulmaları ve soruları yanıtlamaları istenir. Öğrenciler sırasıyla ipucu kartlarındaki bilgileri diğer arkadaşlarıyla paylaşırlar. Paylaşımların sonunda aynı vitrinde oyuncağı bulunan öğrencilerin birlikte vitrindeki diğer oyuncakları da inceleyerek, temasını aralarında tartışarak ve varsa temadan farklı oyuncakları bulmaları istenir. Bu sefer iki kişilik gruplardan cevaplar alınır ve vitrinlerini tanıtacak bir afiş hazırlamaları için etkinlik salonuna geçilir.

62

Müze Öncesi

Müze Süreci

Okula dönüldüğünde öğrencilerden Oyuncak Müzesi’nde en sevdikleri oyuncağı kil ile yapmaları istenir. Afişler ve kilden yapılan çalışmalar sınıfta sergilenir.

Değerlendirme

Oyuncak Müzesi hangi tür oyuncaklar vardı?

Oyuncak Müzesi’nde en çok hangi oyuncakları beğendin?


Aile Katılımı

Aileleri çocukların eski oyuncakları bir araya getirerek evin bir köşesinde ‘Ben Müzesi’ oluşturabilirler.

Çocuklar ailelerle birlikte farklı müzeleri ziyaret edebilirler.

63

Müze Sonrası

Ek 1. Etkinliklerde Kullanılan Yöntem ve Teknikler

Yaratıcı Drama Isınma Oyunları

Bedeninle Boya

Öğretmen öğrencilerden zihinlerinde en sevdikleri oyuncağı canlandırmalarını ister. Herkesin önünde hayali rengarenk boyalar olduğunu söyler. Bedenlerinin bölümlerini (el, dirsek, saç, burun, parmak, ayak topuk vb.) kullanarak o boyalarla ev sevdikleri oyuncağın tablosunu yapmalarını ister. Öğretmen müzik eşliğinde oyunu başlatır ve “şimdi parmaklar, sıra dizimizde” şeklinde oyunu yönetir. Oyun sonlandığında sırasıyla bütün öğrencilere ne çizdiğini ve hangi renkleri kullandıkları sorularak oyun sonlandırılır.

64

Ek 2. İpucu Kartları

Nesnenin Adı Nedir?

Nesne hangi tarihte yapılmıştır?

Nesne nereden getirilmiştir?

Sizce nesne hangi amaçla kullanılmıştır?

Nesneyi beğenip beğenmediğinizi

nedenleriyle yazınız.







Ben Oyuncak Müzesi’nde sergilenen ahşaptan yapılmış

bir nesneyim. Nerede sergilendiğimi bulup aşağıdaki

soruları yanıtlar mısın?




65



















66



















67



















68

Envanter No: 270Eser Adı: Öğrenci Bebek Yapıldığı madde: DemirÜretim Yılı: 1965Ölçüsü: 40 cm x 20 cm x 15 cmDurumu: Sağlam durumdadır.Tanıtımı: Siyah okul önlüğü, beyaz yaka, sarı saç, kımızı kurdele, siyah bir çift ayakkabı, beyaz çorap, plastik gövdeli bebek.

Recep Ersan Armağanı

69

Sınıfı 3 Kişi Sayısı 10-15Ders Fen BilimleriÜnite Varlıkların Hareket Özellikleri Tema Kavram Geliştirmekavram Kavram Geliştirme GeliSüre 40 dk. Müze Öncesi, 40 dk. Müze Süreci, 40 dk. Müze SonrasıYöntem ve Teknikler Oyun, Gezi-Gözlem, Model Oluşturma

Hareket özelliklerini gözlemler.

Varlıkların hareket özellikleriyle ilgili tahminde bulunur.

Varlıkları hareket özelliklerine göre gruplandırır.

Kazanımlar

70

OYUNCAKLARIN HAREKETLERİ

71

Araç ve Gereçler


A4 Kâğıtlar

Kâğıt, Kalem

Oyun, Gezi-Gözlem, Model Oluşturma

72

Meyve sepeti oyunu hareket sepeti olarak oynanır. Oyun için grup çember olur. Herkesin durduğu yer işaretlenir. Herkes sırayla hızlı, yavaş, dönen, sallanan, yön değiştiren isimlerini ve özelliklerini alır. Öğrencilerden bir kişi ebe olur. Ebe bu isimlerden birini söyler. Örneğin “dönen” der. Çemberdeki dönen ismini alanlar kendi aralarında dönerek yer değiştirirler. Yani yer değiştirirken aldığı ismin özelliğiyle yer değiştireceklerdir. Bu sırada ebe kendine çemberde yer kapar. Bir kişi yer kapamadığı için açıkta kalır. Açıkta kalan kişi ebe olur ve çemberin ortasına gelerek bir isim söyler. Oyun bu şekilde devam eder. Öğrenciler varlıkların hareket özelliklerini tanır ve gözlemler.

Öğrencilere müzedeki oyuncakların resimlerini ve kısa bilgilerini içeren kâğıtlar dağıtılır. Öğrencilerden verilen kâğıtlardaki oyuncağı bulmaları ve hangi hareket özelliğine sahip olduklarını tahmin ederek ve gözlemleyerek yazmaları istenir. Öğrenciler çalışmalarını tamamladıktan sonra her öğrenci kâğıdındaki oyuncağın olduğu alana diğer arkadaşlarını götürür, oyuncağı tanıtır ve hangi özelliğe sahip olabileceğini söyler. Diğer öğrencilerinde görüşleri alındıktan sonra öğretmen oyuncakla ilgili kısa açıklama yapar ve müze etkinliği tamamlanır.

Müze Öncesi

Müze Süreci

Değerlendirme

Müzede neler öğrendiniz?

Hangi oyuncaklar vardı?

Hızlı, yavaş, dönen, sallanan ve yön değiştiren özelliklere sahip hangi oyuncaklar vardı?

Kendi oyuncağınızı tasarlamak size nasıl hissettirdi?

Dil Gelişimi

Öğrencilerin bilgi kâğıtlarındaki oyuncakları arkadaşlarına tanıtmaları dil gelişimlerine katkı sağlar.

Aile Katılımı

Anne ve babalardan çocuklarına geçmişte oynadıkları oyuncakları tanıtmaları istenir ve müze ailecek ziyaret edilir.

73

Çeşitli hareket özelliklerine sahip oyuncakları kâğıt üzerinde tasarlamaları istenir. Tasarladıkları oyuncakların hikâyelerini ve özelliklerini yazmaları istenir. Daha sonra çalışmalar sınıfta sergilenir.

Müze Sonrası

Müzedeki Oyuncaklardan Örnekler

Kaleideskop, Japonya, 1980

Kumbara, Oyuncak Kutusu, İstanbul, 1940

Dündar İnşaat Oyunu, İstanbul, 1980

74

Cam Bilyeler, Türkiye, 1980

Küp Puzzle, İstanbul, 1938

Dolap, İstanbul, 1970

75

ŞERİDİNİ BELİRLE

Sınıfı 3 Kişi Sayısı 10-15Ders Matematik Ünite Zamanı ÖlçmeTema Kültür Tarihi, Sanayi Tarihiavram Kavram GeliştirmeSüre 40 dk. Müze Öncesi, 40 dk. Müze Süreci, 40 dk. Müze Sonrası

Zamanı dakika ve saat cinsinden söyler, okur ve yazar.

Yıl-hafta, yıl-gün, dakika-saniye arasındaki ilişkiyi açıklar.

Olayların oluş sürelerini karşılaştırır.

Kazanımlar

76

77

Araç ve Gereçler


Renkli Fon Kartonları, Elişi Kâğıtları, A4 Kâğıtları

Keçeli Kalemler

Oyuncak Fotoğrafları

Makas

Yapıştırıcı

Araştırma, Ara Bul, Tarih Şeridi

Öğretmen müze ziyareti öncesi öğrencilere zamanı ölçme araçları (saat, takvim) hakkında bilgi verir. Daha önce ev ödevi olarak verdiği kartondan, akrebi ve yelkovanı bulunan el yapımı hareketli saati sınıfa getirmelerini ister Öğretmen söylediği saati öğrencilerin kendi yaptıkları saatle göstermelerini ister. Saat çalışmasının ardından takvimlerin gün, hafta, ay ve yılları gösterdiği hakkında bilgi verir. Ardından Oyuncak Müzesi’ni ziyaret edeceklerini söyler ve Oyuncak Müzesi’nde farklı tarihlere ilişkin oyuncaklar sergilendiğini anlatır (Oyuncak Müzesi’ne ilişkin görselleri kullanarak örneklendirebilir) ve müze kurallarını hatırlatarak çalışmayı sonlandırır.

Müze bahçesine gelindiğinde öğrenciler çember olurlar. Saat oyunu ve Zamanı Yakala Oyunu (Ek 1) oynanır. Öğretmen daha önce Oyuncak Müzesi’nde sergilenen nesne fotoğraflarını kullanarak hazırladığı Ara-Bul kartlarını öğrencilere dağıtır (Ek 2). Nesneleri bulmalarını ve nesnelere ilişkin bilgileri ara-bul kartları üzerinde doldurmalarını ister. Öğretmen ve öğrenciler ara-bul kartları tamamlandıktan sonra kartondan hazırlanan ‘Tarih Şeridi’ (Ek 3) çevresinde toplanılır. Öğretmen öğrencilerden ara-bul kartlarını oyuncakların yapıldığı tarihlere uygun bir şekilde Tarih Şeridine yerleştirmelerini ister. Çalışma tamamlandıktan sonra ara-bul kartları hakkında tartışılır. Öğretmen Tarih Şeridine yerleştirilen kartlara göre öğrencilerden 4’er kişilik 4 grup oluşturur ve etkinlik salonuna geçilir. Öğrencilere boş (resimsiz) takvim şablonu verilir. Her grup bir mevsimi seçer ve mevsimlere uygun olduğunu düşündüğü oyuncak fotoğraflarını belirleyerek kendi takvimlerini oluştururlar.

Müze Öncesi

Müze Süreci

78

Okula dönüldüğünde müzede yapılan takvimler üzerinden gün, hafta, ay, yıl kavramları tartışılır ve oyuncak temalı takvimlerin okulda sergilenmesi sağlanır.

Değerlendirme

Oyuncak Müzesin’de hangi yıllardan oyuncaklar yer almaktadır?

Oyuncak Müzesin’de en çok hangi oyuncakları beğendin?

Bu süreçte en çok hangi etkinliği sevdin?

Aile Katılımı

Aileler çocuklara saat ve takvim yapımında yardım edebilirler.

Aileler çocuklarla birlikte farklı kronoloji çalışmaları yapabilirler.

Müze Sonrası

79

Saat Oyunu

Zamanı Yakala

Öğrenciler kol kola girerek çember oluştururlar. Öğrencilerden birisi akrep, bir diğeri yelkovan olur ve çemberin tam ortasına geçer. Amaçları ayaklarını oynatmadan sadece elleri ile çemberdeki herhangi bir arkadaşlarına dokunarak onu ebe yapmak. Çemberdeki diğer öğrencilerin amacı ise oldukları yerden kıpırdamadan sadece öne ve arkaya esneyerek ebelerden kurtulmaya çalışır.renci kendi için önemli en az bir ürünü diğer öğrencilerle paylaşması istenir.

Öğrenciler ikiye ayrılırlar. Grup üyeleri birbirlerinin belinden tutarak dizilirler. Bir grup ‘saniye’ olur, diğer grup ‘dakika’ olur. Oyunun amacı ‘saniye’ grubunun başındaki kişi ‘dakika’ grubunun sonundaki kişiyi yakalayıp grubundan ayırmaktır. Dakika grubu üyelerinin amacı ise hem kendi gruplarının sonundaki kişiyi korumak hem de diğer grubun son kişisini yakalamak için kendi grubunun başındaki arkadaşına yardımcı olmaktır.

EK 1: Etkinliklerde Kullanılan Yöntem ve Teknikler

80









Ek 2. Ara-Bul Kartları

81









82









83

1930 - 1950

1950-1980

1980-2000

Ek 3. Tarih Şeridi

Katılımcılara eğitimciler tarafından hazırlanan ara-bul kâğıtları dağıtılır. Dağıtılan kâğıtlarda resimleri bulunan nesneleri müze içinde arayıp bulmaları ve kâğıttaki bilgileri doldurmaları istenir. Ara-bul çalışması tamamlandıktan sonra katılımcılar tarih şeridi çevresinde toplanırlar. Her katılımcı arabul kâğıdını tarihsel sıraya göre şeride yerleştirir. Çalışma tamamlandıktan sonra ara-bul kâğıtları üzerine tartışılır.

84

Ek 4. Örnek Takvim Şablonu

PazartesiMondaySalı

Tuesday ÇarşambaWednesdayPerşem

be

Thursday CumaFriday

Cumartesi

SaturdayPazarSunday

01

08

15

22

29

07

14

21

28

06

13

20

27

05

12

19

26

04

11

18

25

03

10

17

24/31

02

09

16

23/30

Yılbaşı

85

Sınıfı 4Kişi Sayısı 10-15 Ders Sosyal Bilgiler Ünite Kültürel MirasSüre 40 dk (Müze Öncesi), 40 dk (Müze Süreci), 40 dk (Müze Sonrası)

Geleneksel çocuk oyunlarını değişim ve süreklilik açısından günümüzdeki oyunlarla karşılaştırır.

Farklı kültürlere saygı gösterir.

Sınıf içindeki tartışma ve konuşmalara katılır.

Kazanımlar

86

OYUNCAKLARI ARA – BUL

İlkokul 4. Sınıf Müze Eğitimi Etkinlikleri

Araç ve Gereçler


Müzedeki Nesnelerin Fotoğrafları,

Kâğıt

Kalem

Soru Cevap, Oyun Oynama, Ara Bul, İstasyon Tekniği

87

Çocuklar derse gelirken kendi oyuncaklarının isimlerini ve resimlerini bir liste yapıp derse getirirler. Bu oyuncakların özellikleri sınıfta tartışırlar ve hangi maddelerden yapıldıklarını söylerler. Çocukların görüşlerini bir kâğıda yazılarak not alınması sağlanır. Müzeye gidildiğinde oradaki oyuncakları biçim, şekil ve yapı olarak incelemeleri söylenir.

Sınıf gruplara ayrılır ve her gruba müzede sergilenen nesnelerin fotoğrafları dağıtılır. Öğrencilerden fotoğrafta gördükleri nesneyi bulmaları ve nesne ile ilgili detayları fotoğrafın altında bulunan bölüme yazmaları istenir (Ek-1). Çalışma bittikten sonra tüm öğrenciler belirlenen buluşma noktasında buluşurlar. Fotoğraflar ortaya dizilir. Öğretmen, fotoğraflar arasından birini seçerek öğrencilere bunun hangi nesne olduğunu ve hangi amaçla kullanıldığını sorar. Bu çalışma her fotoğrafın tartışılmasıyla noktalandırılır. Sorulan nesnenin ne olduğu tahmin edilemezse o nesneyi araştıran gruptan diğer öğrencileri aydınlatması istenir. Çalışma sonunda ön yüzünde nesnenin fotoğrafının, arka yüzünde ise ayrıntılı nesne bilgisinin yer aldığı müze anı kartları tasarlanmış olur. Müze kartlarının hazırlanması ile birlikte etkinlik sona erer.

88

Müze Öncesi

Müze Süreci

Gezilen müzedeki nesnelerin yapısal ve biçimsel olarak değerlendirilmesi ve kendi oyuncaklarıyla aralarında ne gibi farklar olduğunu gösteren bir metin hazırlamaları istenir.

Değerlendirme

Sınıf ortamında ilk oluşturulan metin ile ikinci metin kıyaslanır ve kendi değerlendirmelerinin doğruluğunun farkına varmaları sağlanır.

Aile Katılımı

Çocuklara ailesinin çocukken hangi oyuncaklarla oynadığının sorulması istenir.

Ailesinin oyuncakları ile eski dönemlerdeki oyuncaklar arasında bağlantı kurmaları istenir.

89

Müze Sonrası









Ek 1. Nesne Kartları

90









91









92

Envanter No: 504Eser Adı: Tavuklu sarı renkli çıngırak Yapıldığı madde: AhşapÜretim Yılı: 1990Ölçüsü: 16 cm x 10 cm x 3 cmDurumu: Sağlam durumdadır.Tanıtımı: Yeşil dairesi olan sarı saplı 5 tane tavuğu olan (kırmızı , siyah, krem, sarı, yeşil ) ipin ucunda

93

Sınıfı 4Kişi Sayısı 10-15 Ders Türkçe Ünite Söz VarlığıSüre 40 dk (Müze Öncesi), 40 dk (Müze Süreci), 40 dk (Müze Sonrası)İlgili Tema Kültür Tarihi

Anlamını bilmediği sözcükleri öğrenir.

Eş sesli kelimelerin anlamlarını ayırt eder.

Kelime ve kavramların cümle içinde kazandığı anlamı bilir.

Kazanımlar

94

OYUNCAK MÜZESİ’NDE YENİ KELİMELER

Araç ve Gereçler



Keçeli Kalemler

Soru Cevap, Araştırma, Öykü Oluşturma, Canlandırma

95

Öğretmen öğrencilerden aşık kemiği, peçiç, testi, ilistir, maltız, bakraç, helke, tornet, sapan hakkında araştırma yapmalarını ve fotoğraflarını bulmalarını ister. Sonrasında sınıfta bu kavramlar nerede, nasıl, hangi amaçla kullanıldıklarını soru-cevap tekniği ile tartışılır. Öğretmen bu nesnelerin örneklerinin bulunduğu Oyuncak Müzesi’ni ziyaret edeceklerini söyler ve müze kurallarını hatırlatır.

Müze bahçesine gelindiğinde öğretmen öğrencilerin çember olmalarını ister. İsimli balonlar, Eşini Bul ve İkizler (Ek 1) oyunları oynanır. Müze sergi salonuna gelindiğinde öğretmen öğrencileri 5’er kişilik 3 gruba ayırır. Her gruba ayrı ayrı daha önce araştırdıkları nesnelerin isimlerini dağıtır. (Ek 2) Müzeyi gezmek için 5 dk verir ve bu nesneleri bulup incelemelerini, yerlerini yazmalarını ister. Süre tamamlandığında gruplar, nesnelerini müzenin neresinde buldukları, tarihini, şehirleri hakkında bilgi verirler. Daha sonra etkinlik salonunda her gruptan kendi içinde kendi nesnelerinin isimlerinin geçeceği bir öykü yazmalarını ister. Öyküler tamamlandığında müze salonunda öykülerin canlandırmalarını ister.

96

Müze Öncesi

Müze Süreci

Okula dönüldüğünde öğretmen öğrencilerden müzede öğrendikleri nesnelerin resimlerini yapmalarını ister ve resimlerin okulda sergilenmesi sağlanır.

Değerlendirme

Oyuncak Müzesi’ndeki hangi nesnelerin isimlerini öğrendin?

Oyuncak Müzesi’ndeki hangi oyuncakları beğendin?

En çok hangi etkinliği sevdin?

Aile Katılımı

Aileler kendi yaşantılarında kullandıkları yeni kelimeleri çocuklarına anlatabilirler.

Çocuklar aileleriyle birlikte farklı müzeleri ziyaret edebilirler ve müzelerde ilk kez karşılaştıkları kelimeleri tartışabilirler.

97

Müze Sonrası

Isınma Oyunları

İsimli Balonlar

İkizler

Öğretmen tüm öğrencilere birer tane balon dağıtır ve balonları şişirmelerini ister (şişiremeyenlere yardım edilir). Herkes balonlara isimlerini yazar. Daha sonra müzik çalmaya baslar ve öğrenciler balonları havaya atarak karışmasını sağlarlar. Müzik durduğu zaman herkes en yakınındaki balonu yakalayarak, ellerindeki balonun üzerinde ismi yazan kişiyi bulmaya çalışır.

Eş sesli kelimelerden oluşan bir liste (aşık, at, vb.) hazırlanır. Bu kelimelerden her biri ayrı kâğıtlara yazılarak bir torbaya atılır. Oyuncular ikişer eşlenir. Eşlerden birine torbadan bir kelime çekmesi ve bu kelimeyi cümlede kullanması söylenir. Diğer eş aynı kelimenin farklı anlamıyla cümle kurması istenir. Cümle kurmaya devam edildikçe oyun aynı ikiliyle devam eder. Eşlerden biri takılınca oyun yeni ikiliyle devam ettirilir. Oyunun sonunda en çok kelime çeken ikili birinci olur. Alkışlanır.

Canlandırma

Role, herhangi bir konuya can verme. Canlandırmalar gerçekleştirilirken öğrencilerin yaşantılardan ve özellikle rol oynama, doğaçlamanın yoğun kullanıldığı drama ve yaratıcı dramanın tekniklerinden faydalanılarak oyunsu süreçler canlandırılır.

98

Eşini Bul

Gruptakiler ikili eşleşirler. Lider herhangi bir müzik aletiyle ya da elleriyle ritim verir. Gruptakiler eşlerini bırakarak karışık olarak yürür. Lider ‘eşini bul’ deyince herkes eşini bulup ellerinden tutarak çömelir. Geç oturan çift oyundan çıkar.

Öykü Oluşturma

Drama çalışmalarında öğretmenin vereceği konunun hedefine uygun olarak, günlük yaşantıdan, olaylardan, simgelerden yola çıkarak grupla birlikte bir öykü oluşturulabilir. Öğretmen bundan sonra üzerinde durulacak çeşitli yollarla öykü oluşturmayı dener. Çeşitli öykünme çalışmaları yaptırabilir.

Aşağıda drama ve öykü oluşturma kapsamında bazı örneklere yer verilmiştir:

1. Sözcükler ve Çağrışımlardan Öykü Oluşturma ve Oynama 2. Resim ya da Fotoğraflardan Öykü Oluşturma3. Şiirlerden Öykü Oluşturma4. Simgelerden Öykü Oluşturma5. Soyut Kavramlardan Öykü Oluşturma6. İmge ve Tablolar Oluşturup Öyküye Geçme7. Seslerden Öykü Oluşturma

Aşağıda drama ve öykü oluşturma kapsamında bazı örneklere yer verilmiştir:

1. Sözcükler ve Çağrışımlardan Öykü Oluşturma ve Oynama 2. Resim ya da Fotoğraflardan Öykü Oluşturma3. Şiirlerden Öykü Oluşturma4. Simgelerden Öykü Oluşturma5. Soyut Kavramlardan Öykü Oluşturma6. İmge ve Tablolar Oluşturup Öyküye Geçme7. Seslerden Öykü Oluşturma

99

Ek 2: Nesne İsimleri

Tarih

Aşık

Helke

Sapan

İsim Müzdeki Yeri Kullanım Şekli

Tarih

Peçiç

Testi

Bakraç


100

Tarih

Maltız

İlistir

Tornet


101

Sınıfı 4Kişi Sayısı 10-15 Ders Sosyal Bilgiler Ünite Bilim Teknoloji ve ToplumSüre 40 dk (Müze Öncesi), 40 dk (Müze Süreci), 40 dk (Müze Sonrası)

Çevresindeki teknolojik ürünleri, kullanım alanlarına göre sınıflandırır.

Kullandığı teknolojik ürünlerin zaman içindeki gelişimini kavrar.

Teknolojik ürünlerin hayatımızda ve çevremizde yaptığı değişiklikleri dikkate alarak geçmişle bugünü karşılaştırır.

Çevresindeki ihtiyaçlardan yola çıkarak kendine özgü ürünler tasarlar.

Kazanımlar

102

TEKNOLOJİ VE OYUNCAK

Araç ve Gereçler


Soru Cevap, Oyun Oynama, Ara Bul, İstasyon Tekniği

Beyaz Karton

Pastel Boya

Atık Malzemeler (Tuvalet kâğıdı ruloları, ilaç kutuları, yumurta kolileri, ip vb.)

Tuvalet Kâğıdı

Oyun Hamuru

103

Öğretmen öğrencilere teknolojinin, insanların hayatını kolaylaştırmak için gerek duyulan ürünleri en güzel ve en uygun yöntemle üretmek olduğunu aynı zamanda bir ürünün her zaman daha iyisi daha sağlamı daha hızlısı olabileceğini düşünmek ve bunu gerçekleştirmek için yeni bilgiler yeni yöntemler üretmek olduğundan bahseder. ‘Yaşantımızda iyi ki var diyebileceğimiz ürünler nelerdir?”, “Kullandığımız ürünler zaman içinde nasıl değişim göstermiştir?” sorularını sorarak tartışır. Daha sonra öğrencilere oyuncakların da dönemlerin sosyal yaşamını, modasını ve teknolojik gelişimini yansıttığı hakkında bilgi verir. Oyuncak Müzesi’ne teknolojik gelişim hakkında bir inceleme gezisi yapacaklarını söyler ve müze kurallarını hatırlatır.

Müze bahçesine gelindiğinde öğretmen öğrencilerden çember olmalarını ister ve sırasıyla tuvalet kâğıdı oyunu ve Evet-Hayır Oyunu (Ek 1) oynanır. Daha sonra müzede bulunan teknolojik ürün örneklerine dikkat ederek serbest gezmelerini ister. Serbest gezi bittiğinde öğrencilere daha önce belirlenen oyuncak fotoğrafları (Ek 2) dağıtılır. Bu oyuncakları müzede bulmalarını ve incelemelerini ister. Öğrenciler oyuncakları bulduğunda çember şeklinde müze salonunda oturmalarını ister ve herkes kısaca kendi bulduğu oyuncağı söyler. Daha sonra herkes oyuncak fotoğrafları ortaya koyar ve bu fotoğraflar arasındaki benzerlikler ve farklılıkları sorarak teknolojik ürünlerin zaman içinde gelişmesi hakkında tartışır. Daha sonra öğretmen öğrencileri 3 gruba ayırır. Daha önceden etkinlik salonunda hazırladığı birinde karton ve pastel boyalar, birinde atık malzemeler ve bir diğerinde oyun hamuru olan 3 ayrı masa İstasyon Tekniği (Ek 1) ile gelişmiş teknolojik bir ürün tasarlamalarını ister. Çalışmalar tamamlandığında gruplar çalışmaları hakkında bilgi verirler.

104

Müze Öncesi

Müze Süreci

Okula dönüldüğünde bu üç grubun birlikte Oyuncak Müzesi’nde bulunan oyuncakların zaman içinde nasıl geliştiğini anlatan bir sunu hazırlamalarını ister.

Değerlendirme

Oyuncak Müzesi’nde hangi teknolojik ürünlerin oyuncakları vardı?

Oyuncak Müzesi’nde en çok hangi oyuncakları beğendin?


Aile Katılımı

Aileler çocuklarıyla birlikte ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir teknolojik ürün tasarlayabilirler.

Çocuklar ailelerle birlikte sanayi müzelerini ziyaret edebilirler.

105

Müze Sonrası

Evet-Hayır Yarışması

Öğretmen öğrencilerden gönüllü olan birini seçer ve ona teknolojik ürünler hakkında sorular

sorar. Öğrencinin yapması gereken, soruları “evet” ve “hayır” demeden cevaplandırmasıdır.

Bir süre sonra öğretmen üstlendiği rolü öğrencilerden birine devreder ve karşısındaki arkadaşıyla röportaj yapmasını ister. Karakter doğaçlaması şeklinde oyuna devam edilirse,

daha yaratıcı bir süreç gelişebilir.

Ek 1: Etkinlikte Kullanılan Oyun

106

Ek 2: Oyuncak Fotoğrafları

107

KAYNAKÇA

Adıgüzel, Ö. (2000). Müze pedagojisinin Türkiye’deki yansımaları ve müzelerdeki yaratıcı drama uygulamaları. Müzecilikte Yeni Yaklaşımlar Küreselleşme ve Yerelleşme içinde. İstanbul: Numune Matbaacılık.

Adıgüzel, Ö. (2018). Eğitimde Yaratıcı Drama (Birinci baskı.). Yapı Kredi Yayınları.

Akyol, A., ve Köksal Akyol, A. (2017). Müzelerde ve Arkeolojik Alanlarda Drama Uygulamaları. Yaratıcı Drama Dergisi,12(2), 105-126.

Gözütok, D. F. (2011). Öğretim İlke ve Yöntemleri. 3. Baskı. Ankara: Ekinoks Yayınları.

İlhan, A., Artar, M., Okvuran, A., ve Karadeniz, C. (2011). Müze Eğitimi Etkinlik Kitabı. UNICEF, http://panel.unicef.org.tr/vera/app/var/files/e/t/etkinlik paketi.pdf

Karaosmanoğlu, G. (2017). Yaratıcı Drama ile Müzede Öğrenme Deneyimi: İstanbul Arkeoloji Müzeleri Örneği. Yaratıcı Drama Dergisi,12(2), 43-62.

Ocak, G. (2017). Yöntem ve Teknikler. In Öğretim İlke ve Yöntemleri (Onuncu Baskı).Pegem Akademi.

Okvuran, A. (2012). Müzede Dramanın Bir Öğretim Yöntemi Olarak Türkiye’de Gelişimi. Eğitim ve Bilim,36(166), ss. 170-180.

San, İ. (1990). Eğitimde Yaratıcı Drama. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi,23(2), 577.

Veldhuizen, A. (2017). Education Toolkit- methods & techniques from museum andheritage education.

Adıgüzel, Ö. (2010) Eğitimde Yaratıcı Drama, Ankara; Naturel Yayıncılık

108

Envanter No: 138Eser Adı: Kurutmalı Çamaşır MakinasıYapıldığı madde: Teneke, PlastikÜretim Yılı: 1976Ölçüsü: 40 cm x 20 cm x 30 cmDurumu: Sağlam durumdadır.Tanıtımı: Kompozit bir objedir. Plastik ve tenekeden yapılmıştır. Eserin üst ve alt kısmı plastik olup geri kalan kısmı metaldir. Arkasında plastik kırmızı hortumu vardır. Ön kısmında kırmızı, mavi plastik ve yuvarlak düğmesi, metal topuz başlı açma kapama kolu vardır. Ön kısmında iki adet çocuk resmi vardır. Üst kısımdaki iki adet metal dörtgen kapaklar açılıp kapanabiliyordur. .(öz oyuncak Mehmet Özçekiç yapımı)

109

ANKARA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ FAKÜLTESİOYUNCAK MÜZESİ ENVANTERİ TÜRKİYE HARİTASI

1 KIRMIZI DAVUL, ADANA, 848

2 DİL SAPAN, ADANA, 216

3 MİNYATÜR KUYU, AMASYA, 001

4 BİLYE DEĞİRMEN, ANKARA, 228

5 PEMBE TESTİ, ANKARA, 675

6 TEL ARABA, ANKARA, 453

7 TAHTA OTOBÜS, ANKARA, 021

8 MİNYATÜR SOFRA, ANTALYA, 005

9 KAYNANA ZIRILTISI, BOLU, 449

10 ŞİŞ BEBEK, BURDUR, 081

11 MİNYATÜR KAĞNI, BURSA, 034

12 TOKMAKLI KAĞNI, ÇORUM, 019

13 HACİVAT CAMBAZ, EDİRNE, 203

14 ÇÖP BEBEK, ELAZIĞ, 065

15 DEVE, GAZİANTEP, 023

16 PEÇİÇ OYUN TAKIMI, GAZİANTEP, 051

17 EL ARABASI, MERSİN, 234

18 TORNET, MERSİN, 240

19 DÜDÜKLÜ HOROZ, ALTIN OYUNCAK, İSTANBUL, 105

20 PEMBE ELBİSELİ BEBEK, FATOŞ OYUNCAK, İSTANBUL, 645

21 HALK OTOBÜSÜ, GÜREL OYUNCAK, İSTANBUL, 337

22 TAHTA ARABA, ÇEVİK OYUNCAK, İSTANBUL, 012

53

110

23 FEZA XZ-7 HELİKOPTER, ALASKA OYUNCAK, İSTANBUL, 908

24 KIRMIZI UZAY MEKİĞİ, NEKUR OYUNCAK, İSTANBUL, 025/026

25 SAPAN, İZMİR, 1251

26 ÜTÜ, KARS, 122

27 TAHTA ROMÖRK, KASTAMONU, 475

28 DEF, KONYA, 322

29 TAHTA ARABA, MUĞLA, 230

30 KAPADOKYA BEBEĞİ, NEVŞEHİR, 032

31 OYUNCAK KAĞNI, NEVŞEHİR, 035

32 GÜĞÜM, ORDU, 124

33 SEPET, RİZE, 002

45

34 OYMALI BEŞİK, SAKARYA, 266

35 KAĞNI, SİNOP, 044

36 BAKRAÇ, SİVAS, 018

37 DEMİR BEŞİK, SİVAS, 062

38 KARPUZ BAKRAÇ, TOKAT, 116

39 BAKRAÇ, TOKAT, 117

40 BEŞİK, KÖPRÜBAŞI ÜRT. TRABZON, 483

41 YÜRÜYEN CAMBAZ , BARTIN/AMASRA, 024

42 TAHTA ÇINGIRAK, BARTIN/AMASRA, 050

43 PUANTİYELİ AHŞAP BEŞİK, DÜZCE, 260

44 KİL KUTUSU, GAZİANTEP, 114

45 MALTIZ, GAZİANTEP, 113

46 DÜDÜKLÜ TESTİ, AYDIN, 663

47 TOPAÇ OSMANİYE, 162

48 BAKIR OYUNCAK HAVAN, ERZİNCAN, 123

49 DAMAL BEBEĞİ, ARDAHAN, 1938

50 BEZ BEBEK, DOĞU ANADOLU BÖLGESİ, 25

51 AŞIK KEMİĞİ, DOĞU ANADOLU BÖLGESİ, 305

52 TOPAÇ, GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ, 159

53 DÜDÜKLÜ TESTİ, İSTANBUL, 663

54 OYUNCAK BEŞİK, GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ, 458

55 BEZ BEBEK, GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ, 130

56 BEZ BEBEK, GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ, 129

47

14

52

55

54

44

49

50

56

51

48

111

Envanter No: 148Eser Adı: Mavi Dikiş Makinesı Malzeme: DemirÖlçü: 30 cm x 15 cm x 15 cm

Yap - Boz Örnekleri

112

Envanter No:98Eser Adı: Teneke Kova Malzeme: Teneke Ölçü: 30 cm x 20 cm

113

Envanter No: 218Eser Adı: Ahşap Bizon Malzeme: AhşapÖlçü: 18 cm x 8 cm x 10 cm

Maket Örnekleri

114

12

3

4567

8

9

1011 12

12

3

4567

8

9

1011 12

Envanter No: 408Eser Adı: Tahta Saat Malzeme: AhşapÖlçü: 28 cm x 28 cm x 2 cm

115

Envanter No: 189Eser Adı: Kurmalı Köpek Malzeme: KompozitÖlçü: 25 cm x 10 cm

Boyama Sayfaları

116

Envanter No: 104Eser Adı: Yel Değirmeni Kumbara Malzeme: KompozitÖlçü: 25 cm x 10 cm

117

OYUNCAK MÜZESİNDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEÖğretim sürecinin en önemli unsurlarından biri ölçme ve değerlendirme etkinlikleridir. Müzelerin eğitim ortamı olarak kullanıldığı durumlarda da ölçme ve değerlendirme etkinliklerinin sistematik ve planlı bir şekilde gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Öğrenci başarısı hakkında doğru belirlemeler yapmak eğitim-öğretim sürecinde önemli bir yer tutar. Nitelikli bir ölçme ve değerlendirme öğretimin yadsınamaz bir tamamlayıcısı ve besleyicisidir. Müzelerin eğitim ortamı olarak kullanıldığı durumlarda da öğretmen ve sorumlu müze çalışanları tarafından bazı ölçme ve değerlendirme etkinliklerinin gerçekleştirilmesi sürecin önemli bir tamamlayıcısı olacaktır (Doğan, 2017).

Müzelerde okullarda olduğu gibi öğrencinin başarılı veya başarısız olması söz konusu olmamakla birlikte temel amaç öğrenmeye katkı sağlamaktır. Öğretmen müzede işleyeceği konuya göre ölçme ve değerlendirme basamaklarını belirlemelidir. Müze öncesinde, müzede ve müze sonrasında yapılacak değerlendirme sürece odaklanarak öğrencinin/ katılımcının müze sürecini izleyen süreçte neler öğrendiğini ve süreçten zevk alıp almadığını da belirleyecektir. Bu bölümde ilkokul öğrencileriyle oyuncak müzesinin değerlendirilmesi sürecinde müze eğitiminden sonra kullanabileceğiniz ölçme formu örneğine yer verilmiştir.

Kaynak: Doğan, D.C. (2017). Müzelerin Eğitim Ortamı Olarak Kullanılması: Ölçme ve Değerlendirme Uygulamaları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (60): 234-248.

118

1. Oyuncak Müzesi’ni gezerken ne kadar eğlendin?

Adı-Soyadı:

Okulu:

Yaşı:

2. Oyuncak Müzesi’nde en çok hangi oyuncağı beğendin? Çizer misin?

OYUNCAK MÜZESİ GÖRÜŞ FORMU

119

Envanter No: 178Eser Adı: Klasik arabaYapıldığı madde: Teneke, PlastikÖlçüsü: 9 cm x 4 cm x 4 cmDurumu: Sağlam durumdadır.Tanıtımı: Üst tarafı siyah gövdesi gri plastik ve tenekeden yapılmış araba.

120

Bu kitap Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü (BAP) tarafından desteklenen 17B0759002 kodlu “Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi Eğitim Paketlerinin Oluşturulması: Okul Öncesi, İlkokul 1-4, Ortaokul 5-8.Sınıflar” isimli proje kapsamında hazırlanmıştır.

ankara Üniversitesi eğitim bilimleri fakültesi oyuncak

Documents