yeni nesil sosyal ağlar ve web 2.0

Levent Özen

www.leothemaster.net

Konular:Küçük Dünya - Yakınlığın 6 DerecesiSosyal Ağ Tarihi ve GelişimiWeb Teknolojisi (1.0 – 5.0)Sosyal Yazılım ve eSosyal HayatSosyal AğlarEtiket KullanımıSosyal Ağ ModelleriSosyal Ağ AnaliziSemantik Web ve Online Sosyal AğlarSorular / Cevaplar

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

Küçük Dünya1970’li yıllara kadar…

Dünya çok büyük ve kimse birbirini tanımaz denirdi ! Sosyal ağlar hiyerarşik yapıdaydı.

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

Küçük Dünya…Sosyal çevrede bir insan kaç kişiyi tanıyabilir?

Dunbar Teoremine göre: 195 (insan komünikasyon kanalı sınırı)

Sosyoloji ve Antropolojide de bu sayı küçük bir köyün nüfusu.

Kaç kişinin arkadaş listesi 195 i geçiyor?

…ve Internet Dünyayı küçülttü…

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

Yakınlığın 6 Derecesi • Sosyal Ağlar arasında bağ olmalı (1800’lü yıllar)Durkheim ve Tönnies

• Dünyanın “çok küçük” olduğu kanıtlandı (1967)Stanley Milgram, “Yakınlığın 6 Derecesi” hipotezini ispatladı.

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

Sosyal Ağ Tarihi1995 – 2002:Classmates (1995)Sixdegrees (1997)LiveJournal (1998)FriendSter (2002)

2003-2006: LinkedIn, MySpace, Xing (2003)Orkut, FaceBook (2004)Y! 360, YouTube, Ning (2005)QQ, Spaces, Twitter (2006)

2006-2008: ….

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

Web Teknolojisi

Web 1.0, 2.0, 3.0

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

Web’te Neredeyiz ?Web3.0

Mobil DünyaÇevrimdışı KullanımWeb ServisleriGeliştirici Arayüzleri (API)Kullanıcı Araçları (Widget)Harmanlama (Mashup)

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

WWW Nereye Gidiyor ?Web4.0

Yaygınlık Internet dışında da yayılma ortamları.

Açık Kimlik Anonim kalabilmek gittikçe zorlaşıyor.

Bağlantı Bağlantı kurmak konusunda sistemin de söz ve kontrol gücü

olması.

Web5.0Yapay Zeka ve Robotlar

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

WWWWWW

Web siteleriForumlar

Blog

Wiki

Mesajlaşma

SMS

Ortak Çalışmae-posta

DVD

GPS

Görsel medya

Sanal Dünya

Eşzamanlı çalışmaSosyal Ağlar

Sosyal bloglama

Pod yayınVideo Blog

VoIP

-- Interaction ++ Hierarchy --

Individual Group

E-Data

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

eSosyal HayatSosyal yazılımlar ile yaşamayı öğrenmek

E-posta, SMS, Sosyal medya kullanımı…Birkaç yüz kişi Birkaç bin kişi

5000 kişiYayılma ortamı olarak Interneti kullanmak.Sınıflandırma sitemini değiştirmek.

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

Sosyal Ağlar

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

Sosyal Ağ arkadaşlık siteleri değildir !Bilgi Paylaşımı

Forum, Blog …

Fotoğraf ve Video Paylaşımı YouTube, Flickr, Video blog …

Ortak ilgi Paylaşımı Kedi severler, TBY…

Gelecekteki sosyal yapıyı belirleyici unsurdur !

Sanal Sosyal Dünya

Neden Online Sosyal Ağ?Yeni Kişiler TanımakYeni Arkadaşlar EdinmekEtki Alanımızı GenişletmekSesimizi DuyurmakSosyal Hayatımızı RenklendirmekKariyerimizde ilerlemek

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

Etiket KullanımıSınıflandırma (Taksonomi)

Müzik, Türk Müziği, PopSınırlı seçim

Etiketleme (Folksonomi)Dağıtılmış etiket bulutuTopluluk belirlerEtiketler

İnsan Hayatı Arama Motorları

Sosyal İmlemeSosyal Haber

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

Sosyal Ağ Modelleri1 ve 3 ü karşılaştırın

Doğrudan bağlı değiller ama dolaylı bağlılar:

2,5,7 ’yi paylaşıyorlar.Aynı sayıda bağları var.Bilgi paylaşımı için

ilişkisel bağlara sahipler.

1

2

3 4

5

6

7

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

Sosyal ağların bloklarını oluşturma için---yapıların sistematik analizi yapılır.

1 2 3 4 5 6 7

1 -- 1 0 0 1 0 1

2 1 -- 1 1 1 0 1

3 0 1 -- 0 1 0 1

4 0 1 0 -- 1 0 1

5 1 1 1 1 -- 1 1

6 0 0 0 0 1 -- 1

7 1 1 1 1 1 1 --

1 2 3 4 5 6 7

1 -- 1 0 0 1 0 1

2    

3 0 1 -- 0 1 0 1

4    

5    

6    

7              

1

2

3 4

5

6

7

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

Hesaplamada Matris metodu kullanılır

1 2 3 4 5 6 7

1 -- 1 0 0 1 0 1

2 1 -- 1 1 1 0 1

3 0 1 -- 0 1 0 1

4 0 1 0 -- 1 0 1

5 1 1 1 1 -- 1 1

6 0 0 0 0 1 -- 1

7 1 1 1 1 1 1 --

1. Çapraz alanlar kullanılmaz

Matris boyutu kolayca büyür

N*(N-1)

2. Ağda birbirine benzer kişiler aynı matris yapısına sahiptir.

3. Ağlar bağlantı sayısına göre değişir.

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

Neden Sosyal Ağ Analizi?• Veri kodlamasına sistematik yaklaşım, kolay ve

çabuk “yaparsam-ne olur” analizine imkan sağlar.• Kodlanan veri, insanları varsayımlarıyla mücadele

etmeye zorlar ve verinin akışını sağlar.• Gözle görülmeyen İş modellerinin değiştirilmenesi

sağlar.• Grup yapıları ve haberleşme akışını belirler.

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

Merkezlik ÖlçüleriSosyal ağda kimin anahtar olduğunu ölçer.

Merkezlik derecesi– sıkı ve çok bağ

Eigenvector Merkezliği–Kimler sizi biliyor

Aradanlık Merkezliği- “Gatekeepers”

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

Sosyal Ağ Ölçümü Yazılımları

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

Semantik Web ve Online Sosyal Ağlar

Semantik WebTim Berners Lee (’98)

Metadata: XML, RDF Web Servisleri / API’ler Katı ve ön tanımlı kurallar

Online Sosyal Ağlar Herkes (ve herşey) her şeyle bağlantılı olabilir Kalabalığın bilgeliği

Kurala dayalı bir düzen yok

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

Peki ya kayıp veri !

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

Online Sosyal Ağların SorunlarıGizlilik İsteğiÖdül ve Ceza Sisteminin YetersizliğiArada Gri Rengin Olmamasıİletişimde SüreksizlikTaşınabilirlik (Portability)

Standartların Eksikliği

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net

Teşekkürler

Sorularınız?

Levent Özen – 2008 www.leothemaster.net