vng utrecht najaarscongres 18 november 2010 “als utrecht krimpt, verschrompelt de rest van...

VNG Utrecht Najaarscongres18 november 2010“Als Utrecht krimpt, verschrompelt de rest van Nederland”

Prof. mr. Friso de ZeeuwPraktijkhoogleraar gebiedsontwikkeling TU DelftDirecteur Nieuwe Markten Bouwfonds Ontwikkeling

2

Hoofdlijn van mijn verhaal

• geleiding van de groei is de opgave;krimp is nauwelijks een probleem

• dilemma van Utrecht:’’iedereen’’ wil er wonen en werkenmaar groene omgeving is juist de kracht

3

Demografie

Bevolking G4

0

100.000

200.000

300.000

400.000

500.000

600.000

700.000

800.000

900.000

Amsterdam Den Haag Rotterdam Utrecht

2005

2010

2015

2020

Bevolking (2005-2020)

• Volgens de prognose zal de bevolking van de gemeente Utrecht het hardst blijven groeien.

• De kleinste groei treedt op in de gemeente Rotterdam.• Ten opzichte van 2005 is de bevolking in Groot-Rotterdam licht afgenomen.

Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek

4

Demografie

Autochtonen / Allochtonen G4

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Autochtonen Allochtonen Autochtonen Allochtonen Autochtonen Allochtonen Autochtonen Allochtonen

Amsterdam Den Haag Rotterdam Utrecht

%

2006

2007

2008

2009

2010

Autochtonen / Allochtonen (2006-2010)

Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek

• De gemeente Utrecht is qua verdeling autochtonen/allochtonen niet te vergelijken met de overige gemeenten van de G4.

5

Samen met regio Amsterdam is regio Utrecht sterkste regio:

- economie

- demografie

- vastgoedprijzen

- aantrekkelijke omgeving; voorzieningen; bereikbaarheid

6

Regionale verschillen nemen toe

• gespannen woningmarkt: - Noordvleugel Randstad & Leidse regio- delen Gelderland & delen Noord-Brabant

• elders: meer ontspanningbijvoorbeeld Rotterdam en Drechtsteden

• krimp in Noorden, Zeeland, delen Limburg en Gelderland

7

Economische dynamiek

Groot in kennisintensieve diensten

Kennis & Economisch Onderzoek7

0 1 2 3 4 5

HBO & universiteit

Verzekeringswezen & pensioenfondsen

Informatietechnologie

Banken

Beurs- & effectenmakalaars

Telecommunicatie

Speur- & ontwikkelingswerk

Overig onderwijs

Kantines en catering

Dienstverlening gezondheidszorg

Advocaten, notarissen & accountants

Sociale verzekeringen

Concentratie-index 2008 (NL = 1)

Overige BRU

Utrecht

Nederland

8

9

binnen “het rompertje”

- hoogste economische groei

- voorlopig bevolkingsgroei

- hoogste vastgoedprijzen

- grootste vraag naar woningen

10

Woningproductie komende jaren in NL

- 50.000 á 55.000 (i.p.v. 75.000 á 80.000)

- incl. vervanging ca. 15.000 sloop

- koop: 65% huur: 35%

- max. 40% binnenstedelijk

Bij deze productie loopt tekort in Utrecht op tot ca. 4,5%

11

Belang kwaliteit neemt toe (1)

• in ontspannen woningmarkt is de kwaliteit die mensen willen niet identiek met voorkeur van politieke en architectonische elite

• de meeste mensen blijven voorkeur geven aan ”eengezinswoning” met tuin

• al geruime tijd overaanbod appartementen vanwege fixatie op: stedenbouw, financiën & aantallen

• appartementen zonder buitenruimte: misdadig

12

13

Belang kwaliteit neemt toe (2)

• woonwensen allochtonen wijken niet af (iets meer “bling, bling”)

• bevolking veroudert; mensen willen eeuwig jong blijven; subtiel verleiden met aangepast aanbod

• herkenbaarheid, beleving en identiteit van woning & woonomgeving belangrijker

• nauwelijks thematisering met seniorenstad en paardenstad

14

En de vergrijzing dan?Wat senioren wel en niet willen:

• niet naar Drenthe, maar in de buurt blijven (max. half uur)

• niet kleiner wonen, maar ruimer (>100m2)

• koopwoningbezitters willen meestal niet gaan huren

• geen appartement, maar een grondgebonden woning (rollator-proof)

• geen seniorenstad, maar ‘n gemengde buurt

De echte revolutie is de traplift.

15

Geleiding van de groei in Utrecht:Oplossingsrichtingen met hun risico’s

• binnenstedelijke ontwikkeling: zijn forse taakstellingen haalbaar en betaalbaar?

• collectie kleine aanbrei-locaties: tóch aantasting groen? bereikbaarheid?

• nieuwe grote locaties: kosten infra? flexibiliteit en fasering?

• Almere: willen de mensen daarheen?

• A12-zone: valt voorlopig stil?

16

Alleen maar organisch groeien is onverantwoord

• onvoldoende om groei te accommoderen

• heeft economisch risico

• leidt tot ”sluipie/sluipie beleid” (geen ruimtelijk kwaliteit)

• relatie met bereikbaarheid (auto en o.v.) ontbreekt

Zie ook: strategische toekomst analyse Utrecht van drie professoren

17

Rol provincie Utrecht

• bestuurlijke dichtheid Utrecht is ongekend: belemmert slagkracht

• prestaties en reputatie Randstadprovincies niet sterk

• provincie Utrecht onderschat groei en overschat binnenstedelijk en Almere

maar: - provincies winnaars in regeer-akkoord

- structuurvisie provincie nu cruciaal mèt uitvoeringsstrategie