verbo€¦ · o verbo é unha categoría gramatical “chea” de significado podemos estudalo...
Post on 12-Aug-2020
5 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Verbo UNIDADE 7
Trazos característicos
O verbo é unha categoría gramatical “chea” de significado
Podemos estudalo dende diversos puntos de vista
léxico
gramatical
Semántico: concibe a realidade
Sintáctico
Morfolóxico
Acción (estudar)
Estado (quedar)
Proceso (crecer)
NÚC. fr. verbal/PRED.
(concordando en Nº e Persoa co SUX.)
Radical(ou Raíz/Lexema) Vogal Temática Desinencias Verbais (Morfemas Flexivos)
Estrutura interna (morfolóxica)
RADICAL OU RAÍZ (R)aporta o significado léxico
obrigada aparición
Morfema gramatical con valor taxonómico Adscribe o verbo tres conxugacións Vogal posterior ao radical
MORFEMA MODO TEMPORAL (MMT)morfema gramatical
indican
MORFEMA NÚMERO PERSOAL (MNP)morfema gramatical
indican Persoa (1ª, 2ª, 3ª) Nº (sing./pl.)
TE
MA
DE
SIN
EN
CIA
S V
ER
BA
IS
VOGAL TEMÁTICA (VT):CI (a)CII (e)CIII (i)
ModoTempo
Aspecto
Trazos característicos
Radical (R) invariable todo paradigma
Vogal Temática (VT)
Agás Verbos atemáticos Neutralización da CII e CIII Pretérito.
Presenza Morfema Modo Temporal (MMT)
Agás Algunhas persoas Pretérito Ind. e Presente Indicativo Formas nominais ! Morfema Aspectual
Morfema Número Persoal (MNP) habitual
Agás -o/-i na p1 Pretérito IndCI (a)
CII (e)CIII (i)
P1 –ØP2 –s P3 –ØP4 –mosP5 –desP6 –n
Trazos característicos
Comportamento regular
Tempo
Persoaalgunha variante/alternancia no radical
Variantes posibles
Variación na VR
Variación dun –i– no R
Verbos con alternancia vocálica
Verbos con -i- epentético
Verbos alternancia vocálica
2ª Conxugación
/ɛ/
Modelo 1 e (VR)…er: alternancia /e/~/ɛ/ (BEBER)
P2, P3, P6 Presente Indicativo
Agás
Crer, Ler, Deber (pechado). Quecer, Esquecer (aberto).
Querer, Poder: rizotónicas (aberto)
arrizotónicas (pechado)
/ɔ/
Modelo 2 o (VR)…er: alternancia /o/~/ɔ/ (COMER)
P2, P3, P6 Presente Indicativo
A Vogal Radical modifícase cara a
A Vogal Radical modifícase cara a
Verbos alternancia vocálica
3ª Conxugación
/i/
Modelo 1 e (VR)…ir alternancia /e/~/i/ (ADVERTIR)
P1, P2, P3, P6 Presente IndicativoPresente Subxuntivo e P2 Imperativo
A Vogal Radical modifícase cara a
/i/
Modelo 2 e (VR)…ir alternancia /i/~/ɛ/~/e/ (SERVIR)
P1 Presente IndicativoPresente Subxuntivo e P2 Imperativo
Verbos modelo SERVIR
Ferir, mentir, sentir, seguir e os seus derivados Conferir, inferir, etc. non son derivados de
ferir).
/ɛ/ P2, P3, P6 Presente Indicativo
A Vogal Radical modifícase cara a
/ɔ/
Modelo 3 u (VR)…ir alternancia /u/~/ɔ/ (DURMIR)
P2, P3, P6 Presente IndicativoA Vogal Radical modifícase cara a
Verbos -i- epentético
/i/ p1 PRESENTE INDICATIVO Diérese na p4, p5 COPRETÉRITO
caiocaescae
caemos caedes caen
caiacaias caia
caiamos caiades caian
/i/ PRESENTE SUBXUNTIVO
Verbos rematados en -aer, -oer, -aír, -oír engaden in –i– no R:
caíacaías caía
caïamos caïades caían
Sincretismo formal Constitúe sílaba /morfema
Trazos característicos
Presenta unhas pautas de comportamento no R (Tema)
Até cinco R (temas) nun verbo
T1 Tema presente
Presente Ind. Copretérito Futuro Ind. Pospretérito Presente Subx. Imperativo
PODER
T2 Tema pretérito
Pretérito Ind. Antepretérito Futuro Subx. Pretérito Subx. PODER
T3 (P1) P2, P3, P6 Presente Indicativo HABER
T4 (P1 Presente Ind.) Presente Subx. PODER
T5 Copretérito SER
Caso práctico
R do Tema presente T1 Podía (Copretérito)
POD-
R do Tema pretérito T2 Puidera (Antepretérito)
PUID-
R do Tema presente subx. T4 Poida (Presente subx.)
POID-
PODER
MorfoloxíaVERBO
T1 T2 T3 T4 T5R VT R VT R VT R VT R VT
CABER cab- -e- coub- -e-/-Ø- caib- -Ø-
DAR d- -a- d- -e- do-(p1) -Ø- de- -Ø-
DICIR dic-/d- -i- dix- -e-/-Ø- d- -i- dig- -Ø-
ESTAR est- -a- estiv- -e-/-Ø- esto- -Ø- este- -Ø-
FACER fac-/fa- -e-/-Ø- fix- -e-/-Ø- fa- -Ø-/-i- fag- -Ø-
HABER hab- -e- houb- -e-/-Ø- he-/ha- -i-/-Ø- hax- -Ø-
IR i- -Ø- fu-/fo- -Ø-/-i- vo-/va- -Ø-/-i- vai- -Ø-
PARIR par- -e-/-i- pair- -Ø-
PODER pod- -e- puid- -e-/-Ø- poid- -Ø-
POÑER poñ- -e-/-Ø- pux- -e-/-Ø- poñ-/po-/pon -Ø-/-e-
PÓR po-/pon- -Ø- pux- -e-/-Ø- poñ-/po-/pon -Ø- poñ- -Ø- puñ- -Ø-
PRACER prac- -e- proug- -e-/-Ø- praz- -Ø-
QUERER quer- -e- quix- -e-/-Ø- queir- -Ø-
SABER sab- -e- soub- -e-/-Ø- se-(p1) -Ø- saib- -Ø-
SER s- -e- fu-/fo- -Ø-/-i- so-/e- -Ø- sex- -Ø- er- -Ø-
TER t- -e- tiv- -e-/-Ø- t-/ten -Ø-/-e- teñ- -Ø- tiñ- -Ø-
VER v- -e- v- -e-/-Ø- vex- -Ø-
VIR v- -i- v-/viñ- -i-/-e- v-/ven-/veñ- -e-/-Ø- veñ- -Ø- viñ- -Ø-
Formas nominais
R do tema de presente
MA: -NDO
CANT-A-NDO
Próximo ao adverbio
Xerundio
Participio
Infinitivo
Tamén denominadas:AMODOTEMPORAIS
NON FLEXIVAS R do tema de presente
VT: -A- CI// -I- CII e CIII
MA: -DO (ten flexión xº)
Próximo ao adxectivo
Formas DUPLAS
Regular: acendido (verbal)
Irregular: aceso (adxectivo)
R do tema de presente
MA: -R
CANT-A-R
Próximo ao substantivo
Outros verbos cadro apuntamentos
Infinitivo conxugado
Distinto Suxeito. Un SUX. para o verbo principal (conxugado). Un SUX. para o infinitivo.
Mesmo Suxeito. O mesmo SUX. para o verbo principal (conxugado) e o infinitivo. O infinitivo vai antes do VP precedido (normalmente) de preposición ou locución prep.
Mesmo Sux., posposto VP. O mesmo SUX. para o verbo principal (conxugado) e o infinitivo, despois do VP. Hai unha distancia suficiente para que o Inf. precise volver a marcar o Sux.
Suxeito Posición Distancia
Mañá espérote logo para merendarmos na
miña casa.
En vez de quedaren aflixidos empezaron cos acenos
un ao outro.Acordádevos de que
antes de media noite queremos estar espertos para seguirmos
camiño.
Perífrase verbal
+ +
Dúas condicións
Ter significación conxunta.
Ter unidade sintáctica e funcional.
Verbo auxiliarVerbo conxugado.
Aporta os valores gramaticais:
Número
Persoa
Modo
Tempo
Verbo auxiliado
Verbo forma nominal
Aporta o valor léxico.
Nexo
Só nalgunhas
Ele. de relación.
Pode ser: Preposición Conxunción que
Clasificación páxina 321 libro texto
top related