tat tourism journal 4/2014
Post on 15-Jul-2015
105 Views
Preview:
TRANSCRIPT
ส�ำนกงำนกองทนสนบสนนกำรวจย(สกว.)เปนหนวยงำนหนงในเครอขำยองคกรบรหำรกำรวจยแหงชำต(คอบช.)ซงมหนำทในกำร
บรหำรจดกำรทนวจยดำนกำรบรหำรจดกำรกำรทองเทยวไดเลงเหนควำมส�ำคญของกำรพฒนำงำนวจยเพอใหสำมำรถขบเคลอนนโยบำย
ในกำรพฒนำกำรทองเทยวของประเทศในประเดนตำงๆอำทกำรรองรบกำรรวมกลมประชำคมอำเซยนกำรเสรมสรำงศกยภำพของชมชน
กำรคนหำ/พฒนำผลตภณฑทำงกำรทองเทยวใหมๆ เปนตนและไกลไปกวำนนสกว.ไดมองเหนถงควำมจ�ำเปนในกำรน�ำขอคนพบ/
ผลจำกกำรวจยไปเชอมตอกบภำคนโยบำยพรอมๆไปกบกำรใชประโยชนในเชงเศรษฐกจในขณะนมชดโครงกำรวจยหลำยชดทได
ด�ำเนนกำรไปแลวและบำงชดมผลกำรศกษำ/ขอคนพบทคอนขำงสมบรณหรอสำมำรถน�ำเสนอตอหนวยงำนทเกยวของและสำธำรณชนได
โดยในTAT Tourism Journalฉบบไตรมำส4/2557จะหยบยกผลงำนวจยทมควำมโดดเดนไดแกกำรยกระดบควำมปลอดภยในกำร
ทองเทยวของชำวตำงชำตตำมมำตรฐำนสำกลดงน
องคกร Make Road Safe ไดศกษาการเสยชวตของนกทองเทยว
อเมรกนในตางประเทศจากอบตเหตทางถนน พบวาการเสยชวต
ดงกลาวในประเทศไทยมากเปนอนดบสอง จงมความจ�าเปน
อยางมากทจะตองเพมมาตรฐานความปลอดภยดานการทองเทยว
เพอรองรบนกทองเทยวชาวตางชาตไดอยางมประสทธภาพ
ขอบเขตการวจยครอบคลมเรอง (1) การพฒนาแผนททระบ
จดอนตรายเพอการทองเทยวทางถนนทปลอดภย (2) การยกระดบ
ความปลอดภยในการทองเทยวของชาวตางชาตตามมาตรฐาน
สากลดวยการศกษาดานพฤตกรรมและความพงพอใจ (3) การ
ศกษาระบบทเออตอความปลอดภยเพอการทองเทยวทางถนน
อยางยงยน และ (4) การศกษาเพอยกระดบคณภาพการชวยเหลอ
และดแลรกษานกทองเทยวชาวตางชาตหลงประสบอบตเหต
ผลผลตของการวจยไดจดท�าแผนทความเสยงทางถนนของ
ประเทศ ซงสามารถบงบอกจดเสยงและจดล�าดบความเสยงในแตละ
จดได ซงขอมลดงกลาวมความส�าคญอยางมากในการก�าหนด
แนวทางในการเพมความปลอดภยใหแกนกทองเทยว อยางไรกตาม
สงทเปนปจจยทควบคมไดยากคอ ปจจยในดานของตวนกทองเทยว
เอง ไมวาจะเปนการเตรยมความพรอม/ศกษาขอมลกอนการ
ทองเทยว และพฤตกรรมของนกทองเทยวซงอาจถกก�าหนด
โดยมาตรฐานการเคารพกฎหมายในประเทศของนกทองเทยว
ปญหาทคนพบจากการวจย พบวา ยงมปญหาอยในหลาย ๆ ดาน
โดย 1) ดานการขนสง พบวา ผ ใหบรการดานการขนสงขาดทกษะ
ทางภาษาทจะสอสารกบนกทองเทยวตางชาต ยานพาหนะ
ยงไมเพยงพอ ปญหาความช�ารดทรดโทรมของถนนหนทาง ฯลฯ
2) ดานการจดการ พบวา ขาดระบบจดเกบขอมลสถตการเกด
อบตเหตของนกทองเทยวชาวตางชาตทดพอ มอปสรรคดานการ
สอสารของบคลากรในการเยยวยารกษานกทองเทยว ขาดแคลน
บคลากร เครองมอ และอปกรณในการรกษาพยาบาลนกทองเทยว
3) ดานโครงสรางพนฐาน พบวา นกทองเทยวไมสามารถสอสาร
และเขาใจกฎหมายและระเบยบทเกยวของ ท�าใหไมทราบสทธและ
หนาทของตนในเรองการฟองรองและการเอาประกนภย นอกจากน
กระบวนการทางกฎหมายหลงจากเกดอบตเหตยงมความลาชา
และไมตอเนอง
บรรณาธการยวดนรตนตระกล ผอ�ำนวยกำรกองวจยกำรตลำด
กองบรรณาธการวไลลกษณนอยพยคฆ ผอ�ำนวยกำรกองตดตำมและประเมนผลฐำปนยเกยรตไพบลย ผอ�ำนวยกำรกองสำรสนเทศกำรตลำดจรญชนในธรรม ผอ�ำนวยกำรกลมฐำนขอมลกำรตลำดบษกรพรหมมำโนช ผอ�ำนวยกำรกองเผยแพรควำมรดำนกำรทองเทยวพชยำสำยแสงจนทร ผอ�ำนวยกำรกองประชำสมพนธในประเทศปรชญำกรณไชยคช หวหนำงำนวชำกำรณฎฐรำอ�ำพลพรรณ พนกงำนวำงแผนสจตรำแยมงำมเหลอ พนกงำนบนทกขอมล
เจาของกำรทองเทยวแหงประเทศไทย
คณะทปรกษาธวชชยอรญญก ผวำกำรกำรทองเทยวแหงประเทศไทยจฑำพรเรงรณอำษำ รองผวำกำรดำนตลำดยโรปแอฟรกำ ตะวนออกกลำงและอเมรกำวไลวรรณทวชศร รองผวำกำรดำนสนคำและธรกจทองเทยวอภชำตอนทรพงษพนธ รองผวำกำรดำนนโยบำยและแผนพงศธรเกษส�ำล รองผวำกำรดำนตลำดเอเชยและแปซฟกใตศกรยสทธวนช รองผวำกำรดำนสอสำรกำรตลำดสมรกค�ำพทธ รองผวำกำรดำนบรหำรอำนภำพธรรฐ รองผวำกำรดำนตลำดในประเทศ
| From the Cover •กำรทองเทยวแบบหนำสด
| Tourism Situation•สถำนกำรณกำรทองเทยวตลำดตำงประเทศไตรมำสท2/2557•สถำนกำรณกำรทองเทยวตลำดในประเทศไตรมำสท2/2557
| Tourism Trend•แนวโนมพฤตกรรมผบรโภคในป2014•Tourism, Camera, and Death
C o n t e n t s
Tourism Authority of Thailand1600 New Phetchaburi Road, Makkasan, Ratchathewi,Bangkok 10400, Thailandtel: +66 2250 5500 ext. 2620-2fax: +66 2253 7468email: etatjournal@tat.or.thwebsite: etatjournal.comebook: www.issuu.com/etatjournalwww.ebooks.in.th/etatjournaltwitter: @etatjournal
จลสำรฉบบนจดท�ำขนโดยใชกระดำษEPO(EcoPaqueOffset)และหมกพมพจำกน�ำมนถวเหลองทไมเปนอนตรำยตอสขภำพและเปนมตรตอสงแวดลอม
ตรำสญลกษณจำกเลมเดมอนญำตใหใชไดตำมสญญำอนญำตครเอทฟคอมมอนสแสดงทมำ-ไมใชเพอกำรคำ-อนญำตแบบเดยวกน3.0ประเทศไทย
Tourism Journal 4/2014จลสารวชาการการทองเทยวการทองเทยวแหงประเทศไทย1600 ถนนเพชรบรตดใหม แขวงมกกะสน เขตราชเทว กรงเทพฯ 10400โทรศพท : 0 2250 5500 ตอ 2620-2 โทรสาร : 0 2253 7468
8-15
32-39
26-31
|TourismResearch•DestinationThailandดชนชวดของประเทศไทย ในฐำนะจดหมำยปลำยทำงของนกทองเทยว
16-25
|Special•กอบกำญจนวฒนวรำงกร รฐมนตรวำกำรกระทรวงกำรทองเทยวและกฬำ
| Low Carbon Tourism•BlackTourismกำรทองเทยวทตองจบตำมอง!
|Tourism@AEC•เมองทองเทยวชำยแดนไทย-มำเลเซยประตสAEC•กำรบรหำรจดกำรภำวะวกฤตดำนกำรทองเทยวของกลมประเทศASEAN
C o n t e n t s
60-61
62-6566-73
| Tourism Seminar•CannesLionsInternationalFestivalof2014•Brand USA•แนวทำงกำรปฏรปกำรทองเทยวไทย
40-59
กำรตดตำมแนวโนมกำรทองเทยวเปนภำระงำนทถกระบไวอยำงเปนลำยลกษณอกษรปรำกฏอยในJobDescription
ของกอง/งำนทสงกดอย(นนกคอกองวจยกำรตลำดททท.)วธกำรตดตำมแนวโนมกำรทองเทยวทปฏบตอยคอกำรอำน
ขอมลจำกแหลงตำงๆเชนEuromonitor/Trendwatching/MintelและเวบไซตขำวตำงๆเชนBreakingtravelnews.
com/TravelImpactNewswire/eturbonews.comบำงครงกมจำกส�ำนกขำวซนหวและอนๆอกมำกมำยเพอปองกน
ไมใหเกดภำวะกำรอำนแบบเรอยเปอยจงมกำรจดท�ำเปนรำยงำนกำรตดตำมแนวโนมกำรทองเทยวโลก(ม2หมวดคอ
หมวดสถำนกำรณทองเทยวและหมวดพฤตกรรมผบรโภค)จดท�ำเปนรำยเดอนเผยแพรในระบบIntranetของททท.และ
เรยบเรยงลงในTATJournalเปนประจ�ำ
ทกครงทไดอำนรำยงำนกำรตดตำมแนวโนมกำรทองเทยวโลกโดยเฉพำะในหมวดพฤตกรรมนกทองเทยวเรำจะรทน
นกทองเทยวรวำมกำรเปลยนแปลงทรวดเรวบำงพฤตกรรมกเขำใจไดแตหลำยพฤตกรรมกไมเขำใจครงลำสดจ�ำไดวำ
เปนเรองเกยวกบนกทองเทยวรสเซยจ�ำนวนมำกไปทองเทยวทอตำลและนกทองเทยวรสเซยมกมพฤตกรรมคอนขำงหยำบคำย
ไรมำรยำทดงนนโรงแรมในTuscanyไดท�ำโฆษณำทำงโทรทศนเพอใหควำมรแกชำวรสเซยผร�ำรวยใหรถงมำรยำท
ทควรปฏบตของอตำลคลำยๆDOandDON‘Tทเรำเคยท�ำในกำรสงสอนคนรสเซย(รวยๆ)ทปรำกฏในโฆษณำเชน
lใหทปแตไมตองมำกจนเกนไปนกเพรำะจะท�ำใหดเหมอนเปนพวกเพงรวยและดไมมรสนยม
lอยำโออวดโดยกำรสงไวนขวดทแพงทสดในเมน
lอยำคำดหวงวำอำหำรทคณสงจะมำทนทพรอมๆกนเพรำะปกตจะมำทละจำน(CoursebyCourse)
lอยำใสบกนกบรองเทำสนสงเดนไปรอบๆสระวำยน�ำ
นบวำเปนโฆษณำทฮอฮำมำกโดยเผยแพรตอเนองในสอตำงๆเชนหนงสอพมพรสเซยและในโลกออนไลนผลจำก
โฆษณำนจะท�ำใหพฤตกรรมคนรวยรสเซยเปลยนไปหรอไมคงตองตดตำมตอนตอไป
สงทมำกบกำรตดตำมแนวโนมอกอยำงหนงทรสกไดคอกำรบญญตศพทมำกมำยของส�ำนกวจยแรกๆกรสกสนก
และจ�ำไปพดบำงแตหลงๆเรมตำมไมทนเพรำะมกำรผลตศพทใหมทกวนโดยเฉพำะกำรแบงกลมผบรโภคของส�ำนกวจย
ตำงๆยกตวอยำงของส�ำนกEuromonitorแบงนกทองเทยวออกเปน4กลมคอUndauntedStriver/SavvyMaximiser/
ContentStreamer/SecureTraditionalist
ยอนกลบมำพจำรณำในสวนของททท.พบวำในงำนวจยของททท.ไดสถำปนำค�ำศพทมำกมำยสวนใหญเปนค�ำศพท
ทใชในกำรจดกลมนกทองเทยว เชนSucceeder/Reformerในงำนวจยตลำดศกยภำพสงอำเซยนหรอในงำนวจย
เรองนกทองเทยวตำงชำตกลมเดนทำงซ�ำททท.แบงกลมเดนทำงซ�ำเปน4กลมคอOldHabit/LocationFanatic/
ActivityCompulsive/TrueExplorerกำรจดแบงดงกลำวคอกำรแบงSegmentโดยมวตถประสงคเพอกำรเจำะกลมตลำด
อยำงมประสทธภำพแตจำกกำรตดตำมแนวโนมโลกไดระบวำอนำคตนกทองเทยวจะSegmentไมไดเพรำะมนFragment
มำกๆส�ำหรบนกวจยและนกวชำกำรดำนกำรทองเทยวคงจะเปนเรองททำทำยอยำงมำกไมแนนะในอนำคตนกทองเทยว
จะเปน1คน1แบบ(หรอขณะนไดเปนเชนนไปแลว)
มำถงTATJournalไตรมำสนคณโตมรศขปรชำเขยนถงBlackTourismไมใชDarkTourismทเรำคนๆกน
สวนผก�ำกบหนมฮอตแหงปนวพลธ�ำรงรตนฤทธ ยนยนลำยเซนตวเองดวยบทควำมเรองกำรทองเทยวแบบหนำสดและ
บ.ก.วฒชยกฤษณะประกรกจมำทงแนวDark&DeathในบทควำมเรองTourism,Camera,andDeathอยำกใหลองอำนด
จะวำไปกำรไดพดศพทแปลกๆใหมๆมนกดเซกซเรำใจหำยงวงไดเหมอนกน
บทบรรณำธกำร
ยวด นรตนตระกลบรรณาธการ
8 | Tourism Journal
T o u r i s m S i t u a t i o n
สถานการณการทองเทยวตลาดตางประเทศไตรมาสท 2/2557
เรยบเรยง : งานวเคราะหตลาดตางประเทศ กองกลยทธการตลาด
8 | Tourism Journal
9|Tourism Journal
T o u r i s m S i t u a t i o n
จ�านวนนกท องเทยว 5.32 ล านคน (-12%)
สรางรายได 2.35 แสนลานบาท (-10%) (ขอมล
ประมาณการจากกรมการทองเทยว) ทกภมภาค
ลวนมการชะลอตว ยกเวน แอฟรกา ยโรป และ
โอเชยเนย
จ�านวนนกทองเทยวสงสด 5 อนดบแรก ไดแก
จน มาเลเ ซย สปป.ลาว รสเซย และญป น
สวนตลาดทมอตราการเตบโตสงสด ไดแก อสราเอล
สปป.ลาว และบราซล สวนตลาดทหดตวมากทสด
คอ ซาอดอาระเบย คเวต และไตหวน ตามล�าดบ
สาเหตหลกของการชะลอตว มดงน
ผลกระทบจากการประกาศใชกฎอยการศก
(20 พ.ค. 2557 ) และการเขาควบคมอ�านาจการบรหาร
ประเทศของคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.)
(22 พ.ค. 2557) สงผลใหมการประกาศเคอรฟว
(บางพนท) และตอมาแมจะมการยกเลกเคอรฟว
ทวประเทศในวนท 13 ม.ย. 2557 แตนกทองเทยว
ไดชะลอการเดนทางทนททมการประกาศไปแลว
เหตแผนดนไหวและอาฟเตอรชอกในจงหวด
เชยงราย
เหตระเบดหลายจดในพนทอ�าเภอหาดใหญ
จงหวดสงขลา
การหนเหการเดนทางไปยงประเทศคแขงขน
ในตลาดตะวนออกกลางและออสเตรเลย
ปญหาการชะลอตวทางเศรษฐกจของประเทศ
ของตลาดหลก เชน รสเซย และญปน
Africa, +6.11
หมายเหต : สถตนกทองเทยวตางชาตเดนทางเขาประเทศไทย (รายสญชาต) กระทรวงการทองเทยวและกฬา
อตราการเตบโตของนกทองเทยวตางชาตเดนทางเขาประเทศไทย
(รายภมภาค) ชวงไตรมาสท 2 (เม.ย.-ม.ย.) ป 2557
Middle East, -16.97
Oceania, +3.62
South Asia, -12.51
The Americas, -3.16
Europe, +6.25
NEA, -25.71
ASEAN, -11.21
-30.00 -25.00 -20.00 -15.00 -10.00 -5.00 +5.00+0.00 +10.00
สถานการณการทองเทยวตลาดตางประเทศไตรมาสท 2/2557
ภาพรวมนกทองเทยวตางชาตไตรมาสท 2 ป 2557
10 | Tourism Journal
T o u r i s m S i t u a t i o n
จ�ำนวนนกทองเทยวและรำยไดจำกกำรทองเทยวครงปแรก และเปำหมำยป 2557
จากแนวโนมสถานการณการทองเทยวในปจจบน ท�าใหมการ
ปรบเปาหมายป 2557 ใหเหลอรายได 1.17 ลานลานบาท
และจ�านวนนกทองเทยว 25 ลานคน อยางไรกตาม สถานการณ
การทองเทยวในชวงครงปแรกของเกอบทกภมภาค มแนวโนม
ใกลรอยละ 50 โดยเฉพาะอยางยง ‘ภมภาคยโรป’ และ ‘ภมภาค
อเมรกา’ ทมความเปนไปไดมากกวาเปาหมายเดมทก�าหนดกอน
เกดวกฤต
จากขอมลประมาณการจากกรมการทองเทยวในชวงครงปแรก
ของป 2557 สรางรายได 5.47 แสนลานบาท (-7%) และ
มจ�านวนนกทองเทยวตางชาต 11.76 ลานคน (-10%)
ไตรมาสท 2 จ�านวนนกทองเทยวและรายไดต�ากวาเปาหมาย
ทตงไว สาเหตหลกจากการประกาศใชกฎอยการศก และการ
เขาควบคมอ�านาจการบรหารประเทศของคณะรกษาความสงบ
แหงชาต (คสช.) สงผลใหรฐบาลของแตละประเทศประกาศ
ค�าแนะน�านกทองเทยว (Travel Advisory) ในระดบทแตกตาง
ภาพรวมยอดการจองบตรโดยสารเครองบนลวงหนาในไตรมาส
ท 3 ชะลอตว 22%
ทกภมภาคมแนวโนมปรบตวลดลง
แนวโนมการเดนทางเขาทาอากาศยานสวรรณภม ภเกต และสมย
ยงสงสญญาณการชะลอตว ยกเวนทาอากาศยานกระบ แตเมอ
เปรยบเทยบกบประเทศคแขงหลกของประเทศไทย สงคโปร
เวยดนาม และมาเลเซย ประเทศไทยยงไดสวนแบงเหนอคแขงขน
คาดวาตลาดจะกลบมาฟนตวไดในไตรมาสท 4 หลงจากมาตรการ
ฟนฟความเชอมนในชวงเดอนกรกฎาคมทผานมา รวมทงการ
ด�าเนนการดานการตลาดทเหมาะสมในแตละพนทของการ
ทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.) ส�านกงานตางประเทศ
แนวโนมยอดการจองบตรโดยสารเครองบนในไตรมาสท 3 ป 2557
กน ปจจบนมทงหมด 65 ประเทศทประกาศใหหลกเลยงการเดนทาง
แตยงไมถงขนยกเลกการเดนทางเขาประเทศไทย (ขอมล ณ วนท
22 ก.ค. 2557)
ในไตรมาสท 3 สถานการณการทองเทยวของตลาดตางประเทศ
คาดวาจะยงคงชะลอตว โดยมปจจยหลกมาจากความไมเขาใจ
ในสถานการณทางการเมองของไทยภายใตการรฐประหาร ท�าให
บางตลาดหนเหไปยงแหลงทองเทยวคแขง (Shift Destination)
อยางไรกตาม คาดวาจะมการฟนตวกลบมาอยางชาๆ ในไตรมาสท 4
ตลาดทคาดวาจะไดรบผลกระทบ คอ ตลาดในภมภาคเอเชย เชน จน
ฮองกง มาเลเซย สงคโปร อนโดนเซย กลมสแกนดเนเวย และตลาด
ในภมภาคตะวนออกกลาง
ตลาดทคาดวาจะยงคงขยายตว คอ ภมภาคลาตนอเมรกา (บราซล
และอารเจนตนา) และภมภาคยโรปใต (อตาล และสเปน)
11|Tourism Journal
T o u r i s m S i t u a t i o n
11|Tourism Journal
12 | Tourism Journal
ดชนความเชอมนผประกอบการไตรมาสท 2/2557 เทากบ 87 เปนการประเมนทต�าทสด
นบตงแตป 2554 สะทอนถงสถานการณและความกงวลของผประกอบการ
ในไตรมาสท 3/2557 มระดบการคาดการณดชนความเชอมนท 95 ซงลดลงจากไตรมาส
กอนเพยงเลกนอย (98)
หากสรางความเชอมนกบชาวตางชาตได คาดวาในไตรมาสท 3 จะมนกทองเทยวตางชาต
6.84 ลานคน ท�าใหมนกทองเทยวทงป 26.84 ลานคน
แตหากไมมมาตรการทเหมาะสมทนเวลาอาจสงผลใหนกทองเทยวทงป 2557 ลดลงไป
เหลอเพยง 25.59 ลานคน และรายไดลดลงถง 58,400 ลานบาท ซงใกลเคยงกบเปาหมาย
ท ททท. ก�าหนดไว
ดชนความเชอมนของผประกอบการ
T o u r i s m S i t u a t i o n
12 | Tourism Journal
13|Tourism Journal
T o u r i s m S i t u a t i o n
13|Tourism Journal
14 | Tourism Journal
T o u r i s m S i t u a t i o n
สถำนกำรณตลำดในประเทศ
นกทองเทยวชาวไทยรอยละ 78 เดนทาง
ทองเทยวในประเทศ ถอเปนสดสวนทสงซงเปนผล
มาจากเทศกาลสงกรานต อกทงยงเปนชวงปดเทอม
และมวนหยดยาวหลายชวงในเดอนพฤษภาคม
อยางไรกตาม บรรยากาศการทองเทยวโดยรวม
ไมคกคกเทาทควร สภาพเศรษฐกจทซบเซาและ
ปญหาการเมองทยดเยอท�าใหนกทองเทยวชาวไทย
ลดคาใชจายในการเทยวแตละครงลง (รอยละ 24)
และทองเทยวนอยลง (รอยละ 23) (ทมา : ดชนความ
เชอมนผประกอบธรกจการทองเทยวในประเทศไทย
สภาอตสาหกรรมทองเทยวแหงประเทศไทย รวมกบ
จฬาลงกรณมหาวทยาลย และการทองเทยวแหง
ประเทศไทย) บวกกบมการประกาศเคอรฟว (23
พฤษภาคม 2557) ท�าใหนกทองเทยวบางสวนยกเลก
และเลอนการเดนทางอยางไมมก�าหนด โดยเฉพาะ
กลมประชมและสมมนา
สถานการณการทองเทยวตลาดในประเทศไตรมาสท 2/2557
ภายหลงคณะรกษาความสงบแหงชาต
(คสช.) เขามาบรหารประเทศ (22 พฤษภาคม
2557) และยกเลกเคอรฟว (13 มถนายน 2557)
คนไทยจงมนใจในเศรษฐกจและการเมองมากขน
ประกอบกบการทองเทยวแหงประเทศไทย ( ททท.)
จดงานวนธรรมดา...ทไมธรรมดา และเทศกาล
เทยวเมองไทย สงผลใหการทองเทยวปรบตวดขน
สอดคลองกบดชนความเชอมนผ บรโภคในการ
ใชจายเพอการทองเทยวในเดอนมถนายนทปรบตว
สงสดในรอบ 5 เดอน
15|Tourism Journal
T o u r i s m S i t u a t i o n
ไตรมาสท 3 นกทองเทยวชาวไทยรอยละ 41 มแผนการเดนทาง
ทองเทยวในประเทศ โดยเฉพาะในชวงวนหยดยาวอาสาฬหบชา-เขาพรรษา
และวนแม ซงมการเพมวนหยดเปน 4 วน จดหมายทไดรบความนยมมาก
ทสด คอ ภาคกลาง รองลงมาไดแก ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคเหนอ
และภาคตะวนตก
นอกจากน ภาครฐและภาคเอกชนยงใหความส�าคญกบการฟนฟ
การทองเทยว อาท การบนไทยเตรยมจดโปรโมชนรายสปดาห ตงแตเดอน
สงหาคมเปนตนไป เชน แคมเปญสงหาพาแมเทยว ซงสอดรบกบการสงเสรม
การทองเทยวของการทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.) และอาจจะชวยกระตน
การเดนทางทองเทยวในประเทศในภาวะทเศรษฐกจเรมฟนตวได
อยางไรกตาม ความนยมเดนทางไปตางประเทศของคนไทยยงคงม
อยางตอเนอง โดยยอดจองการเดนทางทองเทยว ในชวงวนเขาพรรษาและ
วนแม เพมขนรอยละ 10 เมอเทยบกบปทผานมา ทงน การทองเทยวแหง
ประเทศไทย (ททท.) ก�าหนดจดมหกรรม ‘Thailand Happiness : Street
Festival’ ระหวางวนท 25-26 กรกฎาคม 2557 บรเวณถนนพระรามท 1
ดานหนาหางสรรพสนคาสยามพารากอนจนถงสแยกราชประสงค เพอ
สรางบรรยากาศการทองเทยวและเรยกความเชอมนกลบคนมาภายหลง
สถานการณทางการเมองคลคลาย ในชวงเวลาเดยวกนนยงก�าหนดจด
FAM Trip ‘Thailand Best Friends Forever’ น�าสอมวลชน บรษทน�าเทยว
บลอกเกอร Celebrity และ Friend of Thailand จ�านวนไมต�ากวา 800 ราย
จากทวโลกเดนทางมายงประเทศไทยและเขารวมงาน ‘Thailand
Happiness : Street Festival’ เพอสมผสสถานการณจรงในประเทศไทย
วายงสามารถเดนทางทองเทยวได ซงคาดวาจะชวยคลายความกงวลของ
นกทองเทยว โดยเฉพาะกลมทเดนทางมาประเทศไทยเปนครงแรก รวมถง
ตลาดทมความออนไหวตอสถานการณ และสงเสรมภาพลกษณเชงบวก
ตอการทองเทยวมากขน
แนวโนมสถานการณการทองเทยวตลาดในประเทศไตรมาสท 3 ป 2557
16 | Tourism Journal
T o u r i s m R e s e a r c h
Destination Thailand
ดชนชวดของประเทศไทยในฐานะจดหมายปลายทาง
ของนกทองเทยวเรยบเรยง : จรา บวทอง
1
1 หวหนางานวเคราะหตลาดตางประเทศ กองกลยทธการตลาด ททท.
16 | Tourism Journal
17|Tourism Journal
T o u r i s m R e s e a r c h
ในแตละป กองเผยแพรโฆษณา
ตางประเทศ ฝายโฆษณาและ
ประชาสมพนธ การทองเทยว
แหงประเทศไทย (ททท.)
ไดมการจดท�า รายงาน
โครงการประเมนผลและวจย
แผนโฆษณาประชาสมพนธ
ตลาดตางประเทศ และ
ในป 2556 บรษท Envirosell
(Thailand) เปนผศกษาวจย
ถงผลตอบรบของ
นกทองเทยวทมตอการ
โฆษณาประชาสมพนธ
ของ ททท. ตามแคมเปญ
‘Amazing Thailand’
หวขอหนงของการวจย
ทนาสนใจ และจะน�าเสนอ
ในบทความน คอ ดชนชวด
ของประเทศไทยในฐานะ
จดหมายปลายทางของ
นกทองเทยว ซงเปนเรอง
ของการรบรแคมเปญ
ความผกพน และความภกด
ตอการเดนทางมาทองเทยว
ประเทศไทยในป 2556
17|Tourism Journal
18 | Tourism Journal
T o u r i s m R e s e a r c h
ดชนชวดของประเทศไทยในฐานะจดหมายปลายทางของนกทองเทยว ศกษาโดยการ
สมภาษณออนไลน 2,094 ตวอยาง และการสมภาษณตวตอตว 451 ตวอยาง พจารณา
ภายใต 3 หวขอหลก คอ
ประเมนจากมมมองและประสบการณ (Perception & Experience)
ของนกทองเทยวทมตอประเทศ วาเปนประเทศทนาจดจ�า มเอกลกษณ
และเปนหนงในสถานททองเทยวทจะแนะน�าใหผอนไปเยอนหรอไม
โดยเปรยบเทยบคะแนนความเปนแหลงทองเทยวททรงคณคา
ระหวางนกทองเทยวทเคยเหนและไมเคยเหนแคมเปญของประเทศไทย
ประเมนในเชงของการสอสาร (Communication) อนเกดจากมมมอง
ของนกทองเทยวทมตอประเทศนนๆ โดยทอาจจะมหรอไมม
ประสบการณในการมาเยอนกได ซงสามารถบงบอกถงความชอบ
และความสมพนธตอประเทศนนๆ โดยอาจเปนผลมาจากสอโฆษณา
หรอจากการพดถงของนกทองเทยวรอบขางทท�าใหเกดความรสก
เชงบวกตอประเทศ จนท�าใหอยากไปเยอนประเทศนนๆ
ประเมนในเชงประสบการณ และการรกษาความสมพนธ (Retention)
ซงเกดจากมมมองของนกทองเทยวทไดเคยไปเยอนประเทศนนๆ แลว
และสามารถบงบอกถงความแขงแรงของแบรนดของประเทศทสามารถ
ดงดดใหนกทองเทยวอยากกลบมาเทยวอก หรอแนะน�าประเทศใหกบ
นกทองเทยวรอบขาง
ความเปนแหลงทองเทยวททรงคณคา
(Esteemed Destination)
ดชนวดความสมพนธทมตอประเทศ
(Affinity)
ดชนวดความซอสตยของนกทองเทยวทมตอประเทศนนๆ
(Loyalty Index)
19|Tourism Journal
T o u r i s m R e s e a r c h
ความเปนแหลงทองเทยวทรงคณคา
จากการส�ารวจ พบวา กลมนกทองเทยวทยอมรบประเทศไทยในฐานะแหลงทองเทยวททรงคณคาในกลม
ทรบรแคมเปญมถงรอยละ 44 และมผประสงคทจะเดนทางมาทองเทยวภายใน 2 ปขางหนาถงรอยละ 30
การยอมรบและประสงคทจะเดนทาง
ไปทองเทยวประเทศไทยภายใน 2 ป
รบรแคมเปญ
Amazing Thailand
การยอมรบประเทศไทย
ในฐานะแหลงทองเทยว
ทรงคณคา 52%
30%
ความเปนแหลงทองเทยวททรงคณคา สามารถวดจาก 3 ปจจยหลกคอ เปนประเทศทถกแนะน�า, เปนประเทศทนาจดจ�า และเปนประเทศทมความแตกตาง เมอเทยบกบประเทศคแขง
ประเทศทถกแนะน�า ประเทศทนาจดจ�า ประเทศทมความแตกตาง ENVIROSELL
กลมนกทองเทยวทรบรแคมเปญ Amazing Thailand
44%
+ +
20 | Tourism Journal
T o u r i s m R e s e a r c h
ดชนความสมพนธ (Affinity)
• ปจจยทมผลตอดชนความสมพนธ(AffinityImportance)
ส�าหรบปจจยทมความส�าคญทจะท�าใหนกทองเทยวเกดความสมพนธ
อนดกบแหลงทองเทยวนน สวนใหญจะเกดจากมมมองทเหนวา แหลง
ทองเทยวมความคมคาเงน เปนททใชชวตในวนพกผอนไดอยางเตมท
แหลงทองเทยวมความสดใหม มบรรยากาศทสนกสนาน มสสน คนทองถน
มอธยาศยไมตรและมน�าใจ เหลานลวนเปนสงส�าคญส�าหรบนกทองเทยว
ในการเลอกเดนทางไปประเทศใดประเทศหนง ซงปจจยส�าคญดงกลาว
มกจะเกยวของกบอารมณ ความรสก ประสบการณ ดงนน กลยทธ
การสรางประสบการณ ความร สกทด สนกสนาน จงเปนสงทควร
มงพฒนาตอไป
•ศกยภาพของแตละประเทศ ในปจจยทสงผลตอดชนความสมพนธ เมอเทยบภาพลกษณของประเทศไทยกบอก 3 ประเทศทมดชน
ความสมพนธสง คอ ออสเตรเลย ญปน และสงคโปร พบวาประเทศไทย
เปนประเทศทมภาพลกษณทแขงแรงกวาในปจจยส�าคญหลกๆ คอ การ
เปนแหลงทองเทยวทคมคาเงน เปนททใชชวตในวนพกผอนไดอยางเตมท
ความมน�าใจของผคน บรรยากาศทสนกสนาน มสสน อธยาศยไมตรของ
คนทองถน จงจดวาประเทศไทยท�าไดดมากในเรองการสรางความรสก
และการสรางประสบการณทด
เมอเทยบกบประเทศคแขงหลก เรองทประเทศไทยยงคงสสงคโปร
ญปน และออสเตรเลยไมได คอแหลงทองเทยวทมนษยสรางขน บรการ
ทางการแพทย เทคโนโลยททนสมย ระบบเศรษฐกจทพรอมดวย
โครงสรางพนฐาน ถงแมวาปจจยดงกลาวจะไมไดมความส�าคญในอนดบ
ตนๆ ส�าหรบการเลอกสถานททองเทยว แตหากประเทศไทยสามารถ
พฒนาและสรางขนได กจะสงผลดตอการทองเทยวไทยมากยงขน
ประเดนทนาสนใจประเดนหนง คอ ออสเตรเลย ซงมความโดดเดน
กวาประเทศไทยในเรองความสวยงามของโลกใตน�า สนามกอลฟททนสมย
ซงเปนหนงในจดขายของประเทศไทยเชนเดยวกน ประเทศไทยจงควร
รณรงคอนรกษความสวยงามของทองทะเล รวมถงความเปนธรรมชาต
ของสนามกอลฟทพรอมดวยสงอ�านวยความสะดวกททนสมย เพอเพม
ศกยภาพในการแขงขนกบออสเตรเลย
ในสวนของคแขงขนประเทศอนๆ นอกเหนอจากทง 3 ประเทศ
ทกลาวไปนน สามารถสรปไดวา ฮองกงมภาพลกษณทชดเจนเรองแหลง
ชอปปง แหลงบนเทงทนสมยทสรางขนพรอมโครงสรางพนฐานรองรบ
ระบบเศรษฐกจทแขงแรง ในขณะทมาเลเซยเปนประเทศทดเหมอนมขอด
หลายดาน แตกลบไมมเรองใดทโดดเดนขนมาเปนพเศษ สวนเกาหลใต
นอกจากเรองการแพทยแลว เกาหลใตไมไดมชอเสยงดานการทองเทยวใด
ทจดเปนเอกลกษณ และไตหวนยงไมมจดขายใดๆ ทแตกตาง ดงนน
ประเทศเหลาน จงจดอยในกลมคแขงรองทยงไมนากลวเทากบในกลมแรก
21|Tourism Journal
T o u r i s m R e s e a r c h
22 | Tourism Journal
T o u r i s m R e s e a r c h
สวนประเทศจนและอนเดย มความโดดเดนเรองแหลง
ทองเทยวทเปนมรดกทางธรรมชาต อนโดนเซยมชอเสยง
เรองชายหาดทเงยบสงบ สวยงาม แตในดานอนๆ เมอเทยบ
กบไทยแลว ยงไมมอะไรโดดเดนในสายตานกทองเทยว
ทท�าการส�ารวจ ในขณะทเวยดนามและมาเกา ไมมจดเดน
เปนเอกลกษณทสามารถแขงขนกบประเทศไทยไดในขณะน
•ปจจยส�าคญในการเลอกเดนทาง เมอเปรยบเทยบกบความสามารถ ของประเทศตางๆ ประเทศไทยควรรกษาความสามารถทางการแขงขน
ในเรองการเปนแหลงทองเทยวทคมคาเงน เปนประเทศ
ทมสสนสนกสนาน มอสระและสะดวกในการเดนทาง เปน
แหลงรกษาสขภาพ สปา มบรรยากาศทใชชวตพกผอนได
อยางเตมท ในขณะทควรเรงพฒนาแหลงทองเทยวใหมๆ
เพอสรางความสดใหม และไมซ�าซากจ�าเจ
•แนวโนมทจะกลบมาเยอนประเทศไทยอกครง สวนใหญแลว นกทองเทยวตางชาต คาดวาจะกลบ
มาเยอนประเทศไทยภายในปครงถงสองป โดยเฉพาะ
ในกลมชาวเอเชย ดงนน ประเทศไทยควรจะพฒนาแหลง
ทองเทยว ตลอดจนสรางแหลงทองเทยวแหงใหม ในทกๆ
2 ปเพอสรางความสดใหม และกระตนใหนกทองเทยว
กลบมาทประเทศไทยอยางสม�าเสมอ
ดชนชวดความจงรกภกด (Loyalty Index)
ดชนชวดความจงรกภกด ค�านวณโดยใชหลกการ
ทใชวดเมอป 2555 เพอประเมนผลความพงพอใจและความ
นาประทบใจของประเทศ ทสามารถท�าใหเกดการแนะน�า
(Recommend) และกลบมาเยอนอก (Revisit)
23|Tourism Journal
T o u r i s m R e s e a r c h
จากการส�ารวจ พบวา ประเทศไทยยงม
Loyalty Index เปนอนดบตน อยางไรกตาม
ประเทศญ ป นได ตต นข นมา เทยบเท า กบ
ประเทศไทย อกประเทศทควรตดตามคอ
ออสเตรเลย ซงมการวดเปนปแรก ออสเตรเลย
มคะแนน Loyalty Index ทสงเปนอนดบหนง และ
สงกวาประเทศไทย
ออสเตรเลย
ไทย
ญปน
สงคโปร
ฮองกง
ไตหวน
อนเดย
มาเลเซย
เกาหลใต
มาเกา
อนโดนเซย
เวยดนาม
จน
ป 2555 4.89 5.18 4.45 4.16 5.15 4.94 5.42 5.43 5.91 5.97 6.26 7.70
4.15
4.92
4.25
5.22
4.27
5.51
4.62
5.63
5.99
6.09
6.75
6.75
7.89
24 | Tourism Journal
T o u r i s m R e s e a r c h
ปจจยทมผลตอดชนชวด ความจงรกภกด
ปจจยทสงเสรมใหนกทองเทยวกลบไปเทยวประเทศใดประเทศหนง
มากกวาหนงครง ประกอบไปดวย
ความเปนแหลงทองเทยวทคมคาเงน เปนประเทศทมสสน สนกสนาน
มอสระ สะดวกในการเดนทาง ผคนเปนมตรและมน�าใจ รวมทงเปนแหลง
ทองเทยวทสดใหมเสมอ ซงประเทศไทยมจดแขงเกอบทกดาน ยกเวนความ
เปนแหลงทองเทยวทสดใหมเสมอ จงควรพฒนาเพอคงความตนตาตนใจและ
สรางความภกดใหนกทองเทยวกลบมาประเทศไทยอก
25|Tourism Journal
การเปนแหลงทองเทยว ทมคณภาพ
เมอเทยบกบออสเตรเลย นอกเหนอจากเรองความสวยงาม
ของโลกใตทะเล และสนามกอลฟททนสมยแลว ประเทศไทย
ยงจดวาดอยกวาออสเตรเลยเลกนอยในเรองภาพลกษณความ
เปนแหลงทองเทยวทมคณภาพ ส�าหรบความหมายของแหลง
ทองเทยวทมคณภาพนน คอ แหลงทองเทยวทมความปลอดภย
ซงเปนปจจยส�าคญอนดบหนง และออสเตรเลยมภาพลกษณ
ทแขงแกรงในเรองนคอนขางมาก ขณะทประเทศไทยยงไมม
ภาพลกษณเรองความปลอดภยทชดเจนนก
อยางไรกตาม ยงมความหมายของแหลงทองเทยวทม
คณภาพดานอนประกอบไปดวย ไดแก ประสบการณทสนกสนาน
ความคมคาเงน การบรการทยอดเยยมในราคาสมเหตผล โดย
ชาวเอเชยทเนนพกผอน ยงใหความส�าคญกบโรงแรมหรในราคา
ทเหมาะสม ในขณะทชาวตะวนตก เชน ยโรป อเมรกา ใหความ
ส�าคญกบกจกรรมทสรางประสบการณหลากหลายในการเยอน
ในปจจยเหลาน ประเทศไทยมศกยภาพในการแขงขนคอนขาง
สง เพยงตองปรบปรงเรองภาพลกษณดานความปลอดภย
เพมเตม
บทสรป
จากงานวจยในเรอง ดชนชวดของประเทศไทยในฐานะ
จดหมายปลายทางของนกทองเทยว สามารถกลาวไดว า
ประเทศไทยมจดแขงคอนขางมากทท�าใหนกทองเทยวตระหนก
วา ประเทศไทยไทยเปนแหลงทองเทยวทมคณคา มการจดจ�า
ทด มความผกพนและจงรกภกด อยากกลบมาเยอนอกครง
แตตองก�าจดจดออนทยงดอยกวาคแขงขน อนไดแก การพฒนา
แหลงทองเทยวและการดแลดานความปลอดภย หากเพกเฉย
อาจสญเสยอนดบและความสามารถดานการแขงขนใหกบ
คแขงขนอนๆ ไดในอนาคต
T o u r i s m R e s e a r c h
มาเกาเวยดนาม
อนเดยอนโดนเซยไตหวน
จน
มาเลเซย
เกาหลใต
ฮองกง
สงคโปร
ญปน
ประเทศไทย
ออสเตรเลย
ไมม
%%1%2%2%3%
4%
4%
5%
6%
14%
18%
19%
21%
26 | Tourism Journal
F r o m t h e C o v e r
26 | Tourism Journal
27|Tourism Journal
F r o m t h e C o v e r
การทองเทยวแบบหนาสด
ทำ�ไมคว�มจรงมกจะม�กบคว�มไมสวยง�ม
อนนเปนเรองทตองวเคร�ะหกนกอน
มนษยเร�มคว�มไมสมบรณเปนเรอง
ธรรมช�ต สวนเรองทผดธรรมช�ต
คอก�รไปสคว�มสมบรณแบบ
งดง�มทกกระเบยด กรบทกต�ร�งเมตร
คว�มเพอรเฟกตนนเปนเรองทมนษย
ตองออกแรงสร�งมนขนม�
ทใชคำ�ว� ‘ออกแรง’ กเพร�ะว�
มนผดธรรมช�ต มนตองใชระเบยบ
อนแขงแกรงในก�รสร�ง
คว�มสมบรณนนขนม�
เรอง : นวพล ธำ�รงรตนฤทธ
27|Tourism Journal
28 | Tourism Journal
F r o m t h e C o v e r
ลองสงเกตโบสถวดต�งๆ ทมก�รแกะสลกม�กม�ยหรอกอสร�งแบบ
อลงก�รใหญโตวจตรนน ลวนไดม�จ�กหย�ดเหงอแรงง�นของคนจำ�นวนม�ก
ไดม�จ�กชวงเวล�ก�รสร�งหล�ยรอยป หรออ�จจะไดม�จ�กเลอดเนอของ
คนง�นทตองพลชพเพอคว�มง�มทกเหลยมมมทเจ�ของง�นจนตน�ก�รไว
แตกนนแหละครบ ใครจะอย�กปลอยใหตวเองดไมด ทกคนกอย�กแตงสวย
แตงหลอเปนธรรมช�ต (ทงๆ ทผดธรรมช�ต) ธรรมช�ตของมนษยเร�จรงๆ
กคอสภ�พเพงตนนอน หน�สด นนแหละ ซงสดท�ยคนทรกกนม�กๆ และอย�ก
จะแตงง�นกน กตองรบสภ�พหน�สดหลงตนนอนของแตละคนใหได เพร�ะนน
คอคว�มจรงทคณจะหลกเลยงไมได (ซงบ�งทหน�สดกสวยกว�หน�แตงนะ)
ทเกรนนำ�ม�ขน�ดน เพร�ะอย�กจะทำ�คว�มเข�ใจว� ทำ�ไมคนยคนถงชอบ
ไปทองเทยวแนวเรยลๆ เละๆ จนกล�ยเปนเทรนดก�รเทยวแบบใหมอกอย�งของ
ยคน เทยวสวยๆ สบ�ยๆ อยดๆ ทำ�ไมไมชอบ
โดยโหมดปกตแหงก�รโปรโมตก�รทองเทยวแลว แนนอนว�เร�ยอมอย�ก
โชวสงทดทสดในประเทศ
ว�ง�ยๆ ถ�สมมตว�มแขกม�เยยมเยยนบ�นผม ยงไงผมกตองจดบ�น
กนสกหนอยละครบ คงไมปลอยเละเทะรกสดๆ เหมอนดงปกตนสยหรอต�ม
ธรรมด�ของทกๆ วน
ดงนน จงเปนปกตส�มญของทกๆ ช�ตทจะตองโชวภ�พคว�มสะอ�ดสะอ�น
ของเมองตวเอง หรอถ�มภ�พถ�ยสถ�นททองเทยวสำ�คญกจะตองเปนมมทสวย
ทสด ถ�ยตองแสงเยนๆ พระอ�ทตยกำ�ลงจะตก ถ�ยงไมสวยพอกใชโฟโตชอป
แตงเข�ไป เรงสเรงวนกนเข�ไปอก ตรงไหนมดไป กเพมคว�มสว�งเข�ไปอก
บ�งทเพมจนพระอ�ทตยจะม 2 ดวงอยละ ตรงไหนของภ�พขยะเยอะกลบออก
คนต�งช�ตม�เหนรปนเข�ไปกตกใจว� โอ....ประเทศน มททเปนสวรรคแบบน
อยดวยเหรอ พอบนม�เทยวจรงๆ โห! ทำ�ไมแมงโคตรเละ ทำ�ไมไมเหมอนกบ
ทเหนในกเกลเลย
นเร�ยงไมนบไอโรงแรมหรอทพกประเภทใชเลนสไวดถ�ยหองพก ทำ�ให
หองรหนกล�ยเปนหองนอนของสลต�น กว�งสดๆ ดวยอ�นภ�พของเลนส
Canon และ Nikon หรอก�รถ�ยภ�พแบบเจ�ะเฉพ�ะมมทจะตดคว�มขเหรรอบๆ
ออกได
จงไมน�แปลกใจทเมอยคนมอนเทอรเนตแลว เวล�ผคนเสรชขอมลต�งๆ
ไมว�จะเปนซอของหรอทองเทยว ผคนเลอกทจะฟงเสยงจ�กลกค�กนเอง
หรออ�นคอมเมนตของนกทองเทยวจรงๆ ซงมนกมกจะไดอะไรท ‘จรงๆ’
กว�ทเวบไซตเจ�ของสนค�และสถ�นทบรรย�ยสรรพคณเอ�ไว บ�งครงรววท
นกทองเทยวหรอผบรโภคเขยนไวนนแมจะไมสวยง�มหรอด�เละ แตจดทไมชอบ
บ�งอย�งของคนคนหนง กกลบเปนสงทคนคนหนงรบได (เชน คนหนงบอกว�
สถ�นทนแดดรอนม�กๆ เลย แตอกคนอ�จจะชอบเพร�ะว�อย�กต�กแดด
อ�บแดดอยแลว กเลยกล�ยเปนขอดไป) กล�ยเปนว�ก�รบรรย�ยสรรพคณ
แบบเรยลๆ เนย เปนสงทนกทองเทยวตองก�ร
เพร�ะเอ�เข�จรงแลวกไมมใครอย�กถกหลอก
หรอกครบ คอว�ง�ยๆ ถ�บ�นจนกบอกว�บ�นจน
อย�โกหกว�รวย เพร�ะสดท�ยพอไปเหนบ�นจรง
มนกคอบ�นจนอยด...แตบ�งทก�รทเธอบ�นจน
มนกไมไดเปนปญห�เท�ไหรนะ เร�โอเค
ยคนเลยเปนยคแหงก�รเสพขอมลเรยลๆ
เร�จะหลกห�งศนยนกทองเทยวของประเทศ
28 | Tourism Journal
29|Tourism Journal
F r o m t h e C o v e r
ต�งๆ เพร�ะเร�จะรสกว�มนไมเรยล และมนกไมลกพอ
เร�เลอกทจะอ�นบลอกของคนทเคยไปเทยวประเทศนน
ม�แลวม�กกว� เพร�ะมนบ�นกว�และลกกว� บลอก-
เกอรนกทองเทยวเหล�นนมกจะไดเหนในสงทศนย
ขอมลทองเทยวไมเคยกล�วถง (อ�จจะคดว�เพร�ะ
มนไมสวยหรอไมน�มองหรอไมน�สนใจ) แตบ�งท
มนกลบน�สนใจม�กกว�สถ�นททองเทยวสำ�คญของ
เมองนนอก
นอกจ�กนพวกขอมลก�รทองเทยวจ�กบลอกเกอร
บ�งครงเร�ส�ม�รถระบคว�มสนใจสวนตวของเร�ไปได
เชน เร�อย�กทวรร�นหนงสอเลกๆ ในเมองน เร�ก
เสรชห�คนทคล�ยๆ เร� เร�กจะส�ม�รถเลอกสไตลก�ร
ทองเทยวทเหม�ะกบเร�ได (ซงศนยขอมลนกทองเทยว
กใหเร�ไมไดเชนกน)
ถ�เปนเรองก�รดสภ�พบ�นเมองต�งๆ ของ
ประเทศนนๆ แบบจรงๆ เร�กมกจะเลอกดจ�กเวบไซต
เกบภ�พและแชรภ�พอย�ง Flickr เพร�ะเร�จะไดภ�พ
จ�กกลองของนกทองเทยวจรงๆ ม� คอขอเหนภ�พ
ถนนหนท�งบ�นๆ จรงๆ ไปกอนเลย จะไดปรบจตถก
กอนไปเทยว เพร�ะเวล�ดรปแบบกเกลชอบใหภ�พถนน
หนท�งสวยง�ม แตพอไปเหนจรงๆ ชอบธรรมด� ทำ�ไม
ถนนมนเหมอนถนนบ�นกเลยวะ ไมเหนเอกโซตคเลย
เทรนดนนำ�ม�ซงก�รไปห�ทพกแนว Airbnb คอ
พกกบบ�นคน Local จรงๆ บ�งทกจะลำ�บ�กหนอย
เพร�ะก�รไปพกบ�นคนจรงๆ กจะตองนดเวล�กบ
เจ�ของบ�น บ�งครงเตยงนอนไมคอยสบ�ยบ�ง หรอ
ข�งหองแมงเสยงดงตลอดเวล� อกทงหองเจ�ของบ�น
อยชน 7 ในตกทไมมลฟต แมว�มนจะไมสะดวกสบ�ย
เหมอนก�รพกโรงแรม แตมนกเรยลกว� (แกๆ ฉนได
ม�พกในบ�นคนฝรงเศสจรงๆ นะเวย) ถงมนจะเละๆ
หนอยกเถอะนะ
เทรนดเรยลๆ นจงเตบโตอย�งรวดเรวต�ม
คว�มเรวของอนเทอรเนตททำ�ใหเจ�ของบ�น Local
ตดตอกบนกทองเทยวต�งๆ ไดอย�งสะดวกสบ�ยโดยท
ไมตองขนกบโรงแรมใดๆ และทำ�ใหนกทองเทยวไดเหน
ภ�พจรงของประเทศนนๆ ประกอบก�รตดสนใจในก�ร
เดนท�ง รวมทงยอมรบขอบกพรองของสถ�นทนนๆ
กอนทจะเดนท�งไป ชวยใหรสกมนอกมนใจกอนไป
ไดม�กขน ร�วกบมเพอนสนทม�ใหขอมลและคย
ใหฟง ซงแนนอนว�เร�ยอมเชอเพอนเร�ม�กกว�
คนแปลกหน�คนอนๆ (ทคล�ยๆ เซลลข�ยทวร) อยแลว
และจ�กเทรนดเรยลๆ มนกคอยๆ ถกพฒน�
กล�ยเปนเทรนดเละๆ...หม�ยถงว� เทยวทสวยง�ม
มนไมสนกอกตอไปแลว แมงตองเทยวทเละๆ ยงเละ
ยงด ยงรวยงสนก ยงสกปรกยงจรง ยงตวเครองบน
29|Tourism Journal
30 | Tourism Journal
F r o m t h e C o v e r
30 | Tourism Journal
31|Tourism Journal
F r o m t h e C o v e r
ถกลงเท�ไหร นกทองเทยวกมแนวโนมว�จะอ�ยลดลงเรอยๆ กล�ยเปนว�นกทองเทยวยรนเกลอนเมอง
เกลอนโลก แนนอนว�เดกพวกนเวล�เทยวกไมไดอย�กจะไปสถ�นททมนทวรสตม�กนก พวกเข�ตองก�ร
พกง�ยๆ ถกๆ เม�ๆ สนกๆ (เวล�พดถงเมองไทย ช�วต�งช�ตจงมกนกถงถนนข�วส�ร สลม พฒนพงษ
ซอยค�วบอย และซอยน�น�ม�กกว�สถ�นทพระๆ ทอนในเมองไทย) พวกเข�อ�จจะไมไดอย�กม�กน
ย�ดองหรอซอบรก�รหญงใดๆ บ�งทพวกเข�กแคอย�กม�เดนผ�น มองไฟนออนสะทอนแสงข�งท�ง
ดโหลย�ดองทฝ�ปดมนสสวยด
เพร�ะว�อะไร? เพร�ะของเหล�นเหมอนเปนของทท�งก�รปกปดและไมใหคนอนด ซงสำ�หรบ
วยรนแลว อะไรทยงปด กยงอย�กด เพร�ะเร�จะรสกว�นนคอของจรง ตวตนจรงๆ ว�ง�ยๆ คอ
มนคอสภ�พหน�สดของประเทศนนๆ นนเอง
เป�หม�ยแหงก�รทองเทยวของโลกจงไมไดรวมศนยอยทนวยอรก ป�รส ลอนดอน โตเกยว หรอ
กรงเทพฯ อกตอไป เพร�ะประเทศฮตๆ ทกำ�ลงจะม� มกจะประกอบไปดวย เมกซโก แอฟรก�ใต โมรอกโก
เนป�ล อนเดย อยปต บร�ซล และอนๆ ทเปนประเทศแนวกำ�ลงพฒน�ทงหล�ย กเพร�ะว�มนกำ�ลงพฒน�
นแหละ มนเลยเรยลๆ เละๆ ถ�เกดมนพฒน�ไปเรยบรอยแลว ไอสภ�พเละๆ กคงโดนปกปดอกครงหนง
หล�ยคนอ�จจะคดในใจว�ไอคว�มเรยลเละทว�นมนงดง�มยงไง พวกน�ยแคอย�กจะแนวๆ ตสทๆ
รเปล� คำ�ตอบคอว� มนอ�จจะไมไดงดง�มหรอสวยสำ�หรบทกคน (เพร�ะคว�มสวยเปนเรองปจเจก)
แตแนนอนว� ไอเมองเละๆ พวกนมลกษณะเฉพ�ะตวและมเอกลกษณเปนของตวเองอยสง กเพร�ะมน
ยงไมเจรญม�กนก ยงไมถกปรบใหกล�ยเปนเมองก�รค�ทแสนปลอดภย ซงถ�มนเจรญเมอไหร รบรอง
ว�หน�ต�ของเมองเหล�นนกจะไมไดแตกต�งจ�กนวยอรก ป�รส ลอนดอน โตเกยว หรอกรงเทพฯ
ว�ง�ยๆ คอมนยงไมถกทำ�ใหเปนส�กลนนเอง
แตแมว�นกทองเทยวจะตองก�รเละแคไหน สงหนงทนกทองเทยวมกจะลมไปคอ บ�งครงสถ�นทนน
ยงเละเท�ไหรคณกตองยงระวงตว ยง Local เท�ไหร คณยงเปนคนแปลกหน�ของสถ�นทนนม�กขน
หล�ยคนอย�กไปเทยวสลมคลองเตยแหงรโอเดจ�เนโร เพร�ะดในรปแลวขยะเปนตนๆ เรยงตวกน
เปนกำ�แพงสวยง�มม�ก หรออย�กไปลองพสจนถนนทมก�รค�ย�แหงออสเตรยซงไดข�วว�คนแถวนน
แตงตวกนชคม�ก และบ�งคนอย�กไปเมองทมก�รสรบกนกล�งเมองอย�งยเครน เพร�ะซ�กตกทเละเทะนน
ทำ�ใหรบรไดถงก�รตอสท�งก�รเมองของผคนทนนม�กจรงๆ คอดในภ�พมนกสวยดหรอก แตพอใหไปเดน
จรงๆ อ�จจะเอ�ชวตไมรอดกน อ�จจะโดนปลน โดนแทง หรอโดนยงโดยไมรตว นคออกคมด�บหนงทม�
พรอมกบคว�มสวยง�มในสถ�นทเรยลๆ เละๆ คอมนอยเหนอก�รควบคมดแลจ�กสวนกล�ง หรอแถวนน
อ�จจะไมมไฟท�งสองใหคณเดนกลบโรงแรมหรอทพกย�มดก
อ�จจะเปนเรองทบ�ล�นซไดย�ก กบก�รทจะทำ�ใหสถ�นททเละนนดปลอดภยม�กขน แตตองไมทำ�ให
ปลอดภยม�กซะจนสญเสยคว�มเละ สวนกล�งจะควบคมอย�งไรใหมนพอด หรอจรงๆ ไมตองควบคม
แคแนะนำ�และเตอนนกทองเทยวกอนทพวกเข�จะตดสนใจเดนท�งเข�ไปยงโซนนน เพร�ะเอ�เข�จรง
สทธแหงก�รทองเทยวกไมควรถกจำ�กดหรอถกขมขโดยใครทงนน เพร�ะบ�งครงนกทองเทยวอ�จจะเปน
ทห�รเก� กเลยไมกลวทจะเข�ไปเทยวในประเทศทมก�รรบร�กนอย
จรงๆ แลวมนอ�จจะยงไมตองไปถงจดนนกได เอ�แคเวล�ถ�ยรปสถ�นททองเทยวหรอแนะนำ�ทพก
อะไรกต�ม แคพดกนต�มจรง ยอมรบขอบกพรองกนจรงๆ หรอพฒน�สถ�นทนนๆ ใหดจรงๆ จนไมว�
ถ�ยรปจ�กมมไหนเวล�ใดกดสวยโดยธรรมช�ต แคนนกอ�จจะแสดงคว�มจรงใจในก�รเชอเชญผคน
ม�ทองเทยวไดแลว
จะเรยกง�ยๆ ว� ‘หน�สดแตกยงสวย’ กไมผดนก และนนคอวธก�รทธรรมช�ตทสด
32 | Tourism Journal
T o u r i s m T r e n d
Solo Travel :: นกทองเทยวมแนวโนมนยมเดนทางคนเดยวมากขน โดยเฉพาะ
กลมผมอายนอยทมรายไดด แตมตารางเวลาทไมแนนอน ท�าใหหาเพอน
เดนทางทองเทยวในเวลาทวางตรงกนไดคอนขางยาก เปนผลใหกลมคน
เหลานเลอกเดนทางเอง ประกอบกบเทคโนโลยและแอพพลเคชน
ทอ�านวยความสะดวกในการเดนทางมมากขน ท�าใหการเดนทางล�าพง
เปนไปอยางงายดาย
Go Girls:: แนวโนมทพบเหนมากขนในปจจบน คอ ผหญงทนยมเดนทางกน
เปนกลม เรมมการจดรายการน�าเทยวเฉพาะผหญงขน ตงแตการเดนทาง
เพอผจญภย ไปจนถงการพกผอนท�าสปา เนองจากกลมผหญงนยม
ใชจายเงนในการชอปปงเปนทนเดม ท�าใหผประกอบการเลงเหนศกยภาพ
ในกลมน
แนวโนมพฤตกรรมผบรโภคในป2014
Destination Unknown:: แหลงทองเทยวยอดนยมแมยงไดรบความสนใจจากนกทองเทยว
ทวไปอย แตนกทองเทยวสวนหนงเรมมองหาแหลงทองเทยวทม
นกทองเทยวไปเยอนไมมากนก เมอ 2-3 ปทผานมา ลาดกห (Ladakh)
ซงตงอยเหนอระดบน�าทะเลทางตอนเหนอของอนเดย เปนสถานท
ทนกทองเทยวผรกการผจญภยตองไปเยอน ปจจบน เรมมนกทองเทยว
ไปเยอนมากขน จนท�าใหนกทองเทยวเรมมองหาแหลงทองเทยวขนาดเลก
อนๆ ทมนกทองเทยวไมมากนกตอไป เชน ฟจ และอารมเนย
With My Buddies:: แหลงทองเทยว เชน Goa-อนเดย, สงคโปร กรงเทพฯ พทยา ไดรบ
ความนยมอยางมากในกลมเพอนทเดนทางทองเทยวรวมกน โดยกลม
นกทองเทยวทมอายนอยกลมน มกนยมเดนทางไปยงแหลงทองเทยว
ทมชอเสยงระดบโลกส�าหรบปารต
DNAIndia.com ไดกลาวถงแนวโนมพฤตกรรมการเดนทางทองเทยวของนกทองเทยวในป 2014 โดยสรปไดดงน
เรอง : DNAIndia.com / เรยบเรยง : กองวจยการตลาด
33|Tourism Journal
T o u r i s m T r e n d
For the Love of Music:: เทศกาลดนตรมสวนเปนอยางมากในการกระตนใหเกดการเดนทาง
ทองเทยว เทศกาลดนตรทโดงดง เชน Oktoberfest ในเยอรมน
หรอเทศกาลดนตรอนๆ ลวนไดรบความนยมเพมมากขนจากผ รก
เสยงดนตรในการเดนทางเขารวมงาน
Appsolutely Fun:: การวางแผนเดนทางเปนเรองงายและสนกขน เนองจากมแอพพลเคชน
ทเกยวกบการเดนทางทองเทยวออกมาในทองตลาดมากมาย โดยผประกอบการ
ตางผลกดนแอพพลเคชนของตนออกมาเพอใหธรกจมยอดขายทสงขน
เชน Google Maps, MakeMyTrip, FlightTrack และ Viber เปนตวอยาง
ของแอพพลเคชนทไดรบความนยมในอนเดยมาก
Spread the Bug:: การแชรรปและเรองราวผานสงคมออนไลนและบลอก ทนททนใด
ขณะเดนทางทองเทยวกลายเปนเรองธรรมดาในปจจบน และดเหมอนวา
‘Travel Bug’ หรอแมลงทองเทยว จะแพรพนธกระจายเตบโตไปไดกวาง
และไกล การวางแผนการเดนทาง การศกษาเรองราวผอน และวางแผน
งบประมาณการเดนทางโดยเลยนแบบผอนจงเปนไปไดอยางงายดาย
34 | Tourism Journal
T o u r i s m T r e n d
TourismCamera
and Deathเรอง : วฒชย กฤษณะประกรกจ
34 | Tourism Journal
35|Tourism Journal
T o u r i s m T r e n d
เมอกลางเดอนสงหาคมทผานมา มสองสามภรรยาชาวโปแลนด เสยชวตในระหวางการพา
ครอบครวไปทองเทยวประเทศโปรตเกส
ถาเปนเมอกอน การเดนทางทองเทยวไปตางบานตางเมองแลวเสยชวต อาจจะไมใชเรอง
แปลกประหลาด เพราะเรารอยแลววาอาจจะมอนตรายหลายอยางทตองเผชญ แตส�าหรบขาวน
กลบกลายเปนขาวทแชรกนสะพด เพราะในยคสมยของโซเชยลมเดย สาเหตการเสยชวตของ
นกทองเทยว คอพวกเขาพยายามถายภาพเซลฟทรมหนาผา Cabo da Roca แลวกพลดตก
ลงไปพรอมกน
สงทนาเศรากวานน คอในเหตการณนมลกชาย 2 คนของพวกเขา ก�าลงยนอยตรงหนา
ขาวนกลายเปนประเดนส�าคญและแพรสะพดออกไปอยางรวดเรว ในปจจบน มนกลายเปน
เรองใกลตวเขามาทนท เพราะเราแทบทกคนเคยถายเซลฟ และมหลายคนทชอบเอามากๆ ดวย
เรารอยแกใจวามนไรสาระ แถมในบางสถานการณนน การถายเซลฟยงเปนอนตรายตอชวต เชน
การถายระหวางการขบขยานพาหนะ หรอเขาไปในบรเวณทเสยงอนตราย
เมอเดอนเมษายน หรอเพยงแค 4 เดอนกอนหนานน กมขาวดงท�านองเดยวกนน เดกสาว
ชาวรสเซยอาย 17 ป เสยชวตจากการพยายามถายเซลฟ บนสะพานทางรถไฟเซนตปเตอรสเบรก
ทยกสงขนจากระดบพนถนนขางลาง 30 ฟต
เธอปนขนไปในเวลากลางคน เพอจะใหไดววทางรถไฟยามค�าคนเปนฉากหลง แลวเกด
พลงพลาดเสยหลก ดวยระดบความสงเทาน เธออาจจะเพยงแคบาดเจบและไมถงกบเสยชวต
ถาเธอไมไปควาเอาสายไฟแรงสง 1,500 โวลตบนนน จนถกไฟชอตเสยชวตกอนรางจะตกลงมา
สพนดน
ค�าถามคอ...ในฐานะของนกทองเทยว ท�าไมเราตองไปใหเกนขอบเขตของความปลอดภย ?
และในฐานะของผใชโซเชยลมเดย...ท�าไมเราตองถายภาพเซลฟ เพอสอใหคนอนเหนวา
เรากลาทาความตาย ?
36 | Tourism Journal
T o u r i s m T r e n d
Extreme Tourism กอนอน เราลองมาดรายละเอยดในขาวของหนงสอพมพ Mirror ประเทศองกฤษ โดย ดอน แมคเคย น�าเสนอขาวเดกสาว
ชาวรสเซยทเสยชวตน และเพมเตมเนอหาโดยไปสมภาษณ มารตน วอยซ นกจตวทยาจากมหาวทยาลยมวนก
มารตน วอยซ บอกวาพฤตกรรมหลายอยางของคนเรา ถกขบดนจากความปรารถนาตอความอนตราย ภาพถายบคคล
บนรางรถไฟ มความหมายแฝงลกซงกวาเพยงแคใชทางรถไฟสวยๆ เปนฉากหลง แตฉากหลงนนแสดงนยยะถงความอนตราย
ทคนเราลกๆ แลวลวนชนชอบ
ดงนน ภาพถายเซลฟทเรานยมแชรกนในโซเชยลมเดย นอกจากเพออวดมออาหารยวน�าลาย ความร�ารวยหรหรานาอจฉา
ความสขสนกสนานเหนอกวาเพอนคนอนแลว ลกๆ แลวมนยงเปนการประชนขนแขงกนในวงเพอนออนไลน วาใครจะสามารถ
ไปใหถงสถานการณอนตราย ลอแหลม และสดขวไดมากกวากน
สองสามภรรยาชาวโปแลนดทกลาวถงขางตน ตามเนอหาขาวระบวา พวกเขาไดออกไปยนถายเซลฟนอกเขตเครองกดขวาง
ททางการของโปรตเกสท�าไวปองกนนกทองเทยวพลดตก ทผานมา นกทองเทยวนยมไปยนถายภาพทจดน เพราะถอเปน
แลนดมารกส�าคญส�าหรบการถายภาพเปนทระลก และกนาแปลกใจทมกจะมคนละเมดกฎความปลอดภยอยบอยๆ โดยออกไป
เกนเขตเครองกดขวาง
หนาผา Cabo da Roca ไดรบการขนานนามวาเปน ‘สดขอบของทวปยโรป’ นกทองเทยวมกจะเดนออกนอกเขตไปถายภาพ
เพอแสดงใหเหนวาตนไปไดไกลกวาคนอน ตนไปจนถง ‘สดขอบ’ มากกวาคนอน
คลายกบกรณของสถานททองเทยวใน
ประเทศไทย อยางภกระดงทมผาหลมสกและ
ผานกแอน จดถายภาพพระอาทตยขนยอดนยม
ภชฟา จงหวดเชยงราย ทมยอดหนาผาสงและ
ยนออกไป น�าตกเหวสวต เขาใหญ เปนจดท
นกทองเทยวมกจะไปยนถายรป และไปแสดง
กจกรรมโลดโผนเสยงตายอนๆ เพอถายรป
ความโลดโผนเสยงตาย กลายเป น
แฟนตาซประการหนงของการทองเทยว
ซงไดรบอทธพลมาจากปอปคลเจอรมากมาย
รอบตว นกทองเทยวตองการจะออกจาก
ความซ�าซากจ�าเจในชวตประจ�าวน โดยสราง
37|Tourism Journal
T o u r i s m T r e n d
สถานการณแปลกใหม ไมค นเคย ออกจากพนท
ปลอดภยของตวเอง ในวนหยดพกผอน กจกรรม
ทองเทยวกมแนวโน มทจะต องแปลกใหมขนไป
ออกไปไกลมากขน และมเรองราวหรอต�านานประกอบ
ทโลดโผนโจนทะยานมากขน ความตองการของ
นกทองเทยว ไปไกลจนถงจดทเรยกวาเปน Extreme
Tourism
Extreme Tourism เปนการทองเทยวแนวใหม
ทเรมไดรบความนยมมากขนเรอยๆ เกยวของกบ
การเดนทางไปยงสถานทอนตราย ปา เขา ถ�า ทะเลทราย
หรอประเทศทมสงคราม หรอการเขารวมงานเทศกาล
แปลกๆ ของทองถน นอกจากนยงรวมถงการเดนทาง
เพอไปรวมท�ากจกรรมกฬาหรอการออกก�าลงกาย
ทเปนแนวเอกซตรม บางครงกเรยกการทองเทยว
แนวนวา Shock Tourism
ทงหมดทงปวงน กเพอใหเกดความตนเตนเราใจ
กวาการทองเทยวแบบปกต ทเนนความปลอดภย
ความสะดวกสบาย สนกสนาน ความเปนมตร ตวอยาง
Extreme Tourism ทไดรบความนยมกเชนทวรเมอง
เชอรโนบล เดนขามสะพานไมบนภเขาหวซาน
บทความเรอง How Far Will You Go? จาก
The Guardian โดย แพทรค บารคแฮม วเคราะหวา
คนเราในทกวนน ออกเดนทางไปยงสถานทใหม
เพยงเพราะความอยากรอยากเหน ไมใชเพราะเรอง
ปญหาการเมอง สงคราม เศรษฐกจปากทอง และ
ความขาดแคลนแบบคนในสมยกอน
Extreme Tourism เกดขนจากความอยากร
อยากเหน ของกลมชนชนสงหรอชนชนกลาง ทสะสม
ความมงคงไวไดมากพอ ทจะมวนหยดเพอท�ากจกรรม
พกผอนหยอนใจ และความอยากร อยากเหนของ
คนกลมน คอความตองการเรยนรตวเองเปนส�าคญ
เพราะชวตประจ�าวนของพวกเขาทตองท�างานในเมองใหญ
ท�าใหตดอยกบวตถนยม บรโภคนยม และความทนสมย
ในสงคมมากเกนไป
คนกลมนมความเชอทฝงหวมาตงแตยคฮปปหรอ
ทศวรรษ 1960-1970 แลว วาการเดนทางไปสมผส
วฒนธรรมอน ทมความดงเดมกวา เกาแกกวา ธรรมชาต
บรสทธกวา และปราศจากเทคโนโลยใหมๆ จะท�าให
ไดรบบทเรยนทสามารถชวยใหกลบคนสตวตนทแทจรง
ของตนเองได แบบเดยวกบวงดนตรเดอะบเทลส
ทเคยเดนทางไปอนเดยเพอศกษาปรชญาตะวนออก
การเดนทางทองเทยวแบบผจญภยสดขว มกจะท�าใหเรา
ไดเรองราว ภาพถาย และของทระลกทเหนอกวา เจงกวา
สามารถน�ากลบมาอวดคนทางบานไดเหมอนกบถวยรางวล
แพทรค บารคแฮม เรยกการทองเทยวแบบนอกชอหนงวา
Trophy Tourism เพราะมนจะท�าใหนกทองเทยวมความภาคภมใจ
ราวกบไปไดชยชนะอะไรมา
ยงไปกวาน ในยคสมยของโซเชยลมเดย การทองเทยว
แบบทนกทองเทยวสามารถออนไลนอนเทอรเนตตลอดเวลา
ทกท ทกเวลา และการแชรเนอหาไดทนททตองการ ท�าใหเรา
สามารถน�าเสนอเรองราว ภาพถาย และของทระลก ไดแบบ
เรยลไทม เพอใหไดรบถวยรางวลนนแบบทนททนใด กจะยง
เปนการสรางเงอนไข กระตนใหเราขามไปยงเขตแดนแหง
ความอนตรายมากขนเรอยๆ
38 | Tourism Journal
T o u r i s m T r e n d
กลองไมไดท�าหนาทแคบนทกภาพ แตเจตนาในการจดเฟรมภาพ การเลอกวนาทกดชตเตอร รวมไปถงการโพสทาทาง
และการตระเวนหาฉากหลงมาประกอบ เตมไปดวยความตงใจในการสอความหมายอยางใดอยางหนง
ในการทองเทยว กลองรนใหมๆ ในทองตลาด ทนกทองเทยวก�าลงนยมใชกน สามารถบงบอกถงรปแบบการทองเทยว
ของยคสมยปจจบนไดชดเจน
ยกตวอยางเชน กลองแบบ GoPro ทใหภาพนงและวดโอแบบคมชดสง มขนาดเลกและสามารถน�ามาตดตงกบรางกาย
ตามจดตางๆ เปดคางไวแบบนนโดยไมตองไปควบคมอะไร เพอถายท�ากจกรรมตางๆ ตลอดเวลา ดวยมมภาพเดยวกบทสายตา
เราเหน
นอกจากน กลองถายภาพยงกลายเปนออพชนส�าคญในโทรศพทสมารทโฟน ทนกทองเทยวสวนใหญมตดตวไวตลอดเวลา
พรอมกบความสามารถในการเชอมตอสอสาร เทคโนโลยของกลองมพฒนาการไปไกล มากกวาการกดชตเตอรบนทกภาพไว
แลวรอสนสดการเดนทางกลบมาถงบานคอยน�าไปสงรานแลบเพอลางอด
สงทกลองรนใหมๆ เหลาน ไดบนทกและน�าออกมาแชรเผยแพรนนคอภาพแบบใด เราจะพบค�าตอบเมอเปดเขาไปในโซเชยล
มเดยแบบประจ�าวน เราจะเหนแนวโนมวาเพอนๆ เขาไปเกยวของกบกจกรรมกฬาเอกซตรมและการทองเทยวแบบผจญภยมากขน
เรอยๆ เชน การกระโดดรม กระโดดบนจจมพ ขจกรยานบนทางวบาก ขบรถแขงความเรวสง ฯลฯ
Camera and Death
39|Tourism Journal
T o u r i s m T r e n d
จตวทยาของกลองเกยวพนอยางลกซงกบพฤตกรรมของเรา
คอนเซปตเรอง Gaze ของ ฌาค ลากอง เสนอวาตงแตในวยเดก
เรมรความ ส�านกเกยวกบตวตนของเราคอยๆ กอตวขนมา จากความ
รสกวาตวเราแยกออกจากสงอนๆ รอบตว และตวเรากลายเปนสงท
ถกจองมองตลอดเวลา
ดงนน ตลอดทงการเดนทางทองเทยว นอกจากการทเราเปนผออกไป
มองสถานททองเทยวตางๆ แลว เรายงรสกลกๆ ตลอดเวลาวาคนอนก�าลง
มองดภาพถายทองเทยวของเรา
นอกจากน ยงมคอนเซปตเกยวกบการจองมองอนๆ ทนาสนใจ เชน Male
Gaze ของ ลอรา มลเวย เสนอวาการมองนนเกยวของกบอ�านาจและความรนแรง
โลกภาพยนตรท�าใหการมองเปนอ�านาจของผชาย ผหญงตกอยในสภาพของวตถทถก
จองมอง
กลองมสวนในการลดความรนแรงได เชนกลองวงจรปดของรฐทตดตงไวในสถานท
สาธารณะ เพอใชสอดสองประชาชน เมอเราตกอยภายใตการสอดสอง จะรสกสนไรอ�านาจ
ตองระมดระวงตว และไมกลากระท�าความรนแรงหรออาชญากรรมใดๆ
แตในทางตรงกนขาม กลองกมสวนเรงเราใหเกดความรนแรงมากขน เชน ในรายการทว
ประเภทเรยลลต เมอผเขารวมรายการรสกตววาเปนผแสดง ทมผชมก�าลงจองมองอย เขาจงตองการ
จะมบทบาทส�าคญในรายการ กมกจะระเบดอารมณและใชความรนแรงมากกวาภาวะปกต
สงทเราใชกลองบนทกไว สวนใหญเปนสถานการณพเศษกวาในชวตประจ�าวนปกต ซงไมตองแปลกใจ
ถามนจะเกยวของกบความรนแรง เชนการขบรถไปบนทองถนน แลวบงเอญเหนอบตเหตรายแรง สงแรก
ทคนสวนใหญท�าคอชะลอรถเพอมง แลวน�ากลองโทรศพทขนมาถายภาพเอาไว มากกวาทจะลงไป
ชวยเหลอ
กลองเปลยนแปลงเราไปจนถงจดท ถาไมมความรนแรงใดๆ ไมมเหตการณนาตนเตน
ใหเราถายท�า เรากจะพยายามจดสรางสถานการณความรนแรงขนมาดวยน�ามอของ
เราเอง
ยกตวอยางเชนขาวทเราเหนกนบอย เมอเดกนกเรยนรมท�ารายเพอน
แลวถายคลปวดโอเอาไว นคอสวนหนงของเทรนด Happy Slapping หรอ
การกลนแกลงคนแปลกหนาในทสาธารณะ แลวแอบถายคลปวดโอไว
เพอน�าออกแชรแบบเปนเรองสนกสนาน เหมอนกบในรายการเรยลลตทว
ประเภทดาราจ�าเปน หรอ Jackass, Dirty Sanchez และ Bumfights
กลองจะคอยๆ จงใหเราเดนเขาไปสสถานการณทรนแรงมากขนเรอยๆ ใกลเขาไปเรอยๆ นอกจาก
จะเปนการบนทกภาพอบตเหตของคนอน หรอการกระท�ารนแรงตอคนอน เรากสามารถสรางภาพถายแหงความรนแรง
ดวยการลงมอกระท�าตอตวเอง ใชตวเองเปนผแสดง ผานการทองเทยวรปแบบ Extreme Tourism
ค�าถามคอ...ในฐานะของนกทองเทยว ท�าไมเราตองไปใหเกนขอบเขตของความปลอดภย ?
และในฐานะของผใชโซเชยลมเดย...ท�าไมเราตองถายภาพเซลฟ เพอสอใหคนอนเหนวาเรากลาทาความตาย?
เมอมกลองอยในมอ เมอรสกวาตนเองก�าลงถกจองมองตลอดเวลา และเมอรสกวาความอนตรายคอถวยรางวลท
ตองไขวควา นกทองเทยวสวนใหญสามารถเดนทางกลบสบาน กลบสชวตปกต พรอมกบถวยรางวลของพวกเขา ในขณะท
นกทองเทยวบางคน เหลอไวเพยงขาวทนาเศรา แตกลบถกแชรกนอยางตลกขบขนในโลกโซเชยลมเดย
40 | Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
41|Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
Cannes Lions International Festival ofCreativity2014เรยบเรยง : ณฏฐรา อำาพลพรรณ
42 | Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
งาน Cannes Lions International Festival of
Creativity 2014 จดขนระหวางวนท 15-21 มถนายน 2557
ทเมองคานส สาธารณรฐฝรงเศส โดยในครงนเปนการ
จดงานครงท 61 ในงานมการจดการประชมสมมนา
ซงแบงออกเปน 2 สวน ดวยความยาวกวา 300 ชวโมง
สวนแรกเปนการสมมนาภายใตแนวคด Creative in Action
โดยผมชอเสยงจากวงการโฆษณาทมงสรางแรงบนดาลใจ
เพอจดประกายความคดสรางสรรค และนำาไปส การ
ปฏบตจรงในทสด วทยากรในงานสวนนจะมาจากองคกร
ชนนำาของโลก เชน Google, facebook, TED, twitter,
Coca-Cola และองคกรอนๆ นอกจากนยงมการเชญดารา
นกรอง และผมชอเสยง เพอรวมแบงปนประสบการณ
ในงานดวย เชน Sarah Jessica Parker, Sir Patrick Stewart,
Ralph Fiennes, Kanye West, Jared Leto และ BONO
สวนถดมาเปนการสนทนาแบบเจาะลกในรปแบบของ
Forum เกยวกบแนวโนมและทศทางของวงการโฆษณา
ซงแบงออกเปน 6 แนวคดหลก (Theme) สำาหรบการสนทนา
ในฟอรมทง 6 วน ไดแก 1. Creative Talent 2. Creativity
in a Multi-Screen World 3. Data, Insight, Strategy &
Creativity 4. Independent Agency Day 5. Art Meets
Advertising Remixed และ 6. Industry Spotlight-Music Day
ภาพรวมเนอหาจากงานประชมสมมนาใน Cannes
Lions International Festival of Creativity 2014 ซงเปน
ผลจากการแลกเปลยนความคดเหนจากผ เชยวชาญท
ครำาหวอดในวงการโฆษณาและสอสารมวลชนสามารถสรป
ไดเปนประเดนหลกๆ ดงน
Neuromarketing การทำาวจยดานการตลาดจากการศกษาเกยวกบ
ประสาทการรบร กระบวนการรบร กระบวนการคด หรอการ
ตอบสนองของสมอง ตอสงกระตนทเกดจากการสงเสรม
การตลาด ซงจะชวยพยากรณความชอบและความตองการ
ของลกคาไดอยางแมนยำามากขน
ทงน การศกษาและวางแผนการสอสารการตลาด
ในแนว Neuromarketing นบเปนนวตกรรมใหมทชวย
ใหนกการตลาดไดทำาความเขาใจผบรโภคมากยงขน เปน
ผลดตอการตอบสนองความตองการแทจรงของผบรโภค
Neuromarketing เปนการศกษาทตงอยบนขอเทจจรงทวา
มนษยจะรสก (Feel) กอนหนาทจะคด (Think) โดยในชวงครงวนาทแรกมนษยจะมการ
สงเกตและตอบสนอง (React) ในขณะทมนษยจะเรมกระบวนการคดเมอเวลาผานไป
1 วนาท นอกจากน ความสนใจ (Attention) อารมณ (Emotion) และความทรงจำา
(Memory) จะสงผลกระทบตอพฤตกรรมของผบรโภคดวยเชนกน
ผลการศกษาดวย Neuromarketing จะนำาไปสการออกแบบ (Neurodesign)
ชนงานโฆษณาและประชาสมพนธทออกแบบเฉพาะเพอตอบสนองสมองซกซาย
และสมองซกขวาของมนษย
43|Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
องคกรยกษใหญอยาง TED และ Nielsen กมการนำาเสนอตวอยาง
งานวจยเพอยนยนวา Neurodesign เชน การจดวางขอความในจอภาพ
การออกแบบภาพเคลอนไหวทแตกตางกนลวนสงผลตอการตอบสนอง
ของสมอง ซงแนนอนวาจะสงผลกระทบตอพฤตกรรมทแสดงออกในลำาดบ
ตอไป
อยางไรกตาม การดำาเนนการศกษาดงกลาวจะสามารถทำาความ
เขาใจสมองในภาวะปจจบนเทานน จงจำาเปนอยางยงทจะตองทำาการ
ศกษาควบค ไปกบการศกษาทางการตลาดรปแบบอนๆ เพอศกษา
ภมหลงและปจจยแวดลอมดานอนๆ ของกลมตวอยาง รวมไปถงอาจตอง
ดำาเนนการศกษาซำาหลายๆ ครงเพอตรวจสอบผลการศกษาวาเปนไปใน
ทศทางเดยวกนหรอไม เพอความถกตองแมนตรงของขอมลทศกษาคนพบ
สำาหรบประเทศไทย การวจยตลาดในรปแบบ Neuromarketing
ยงคงเปนสงใหมและเปนนวตกรรมทางการศกษาการตลาดทมราคาสง
แมในตางประเทศเอง Neuromarketing กเปนการศกษาทมคาใชจายสง
และตองการการศกษาและพฒนาอยางตอเนอง เพอใหผลการศกษา
มความถกตองและมความนาเชอถอยงขน
Storytelling ในปจจบนเนอหาหรอ Content ไดกลายมาเปนสงสำาคญและเปน
แกนหลกสำาหรบสอสารเนอหาของแบรนดจนมคำากลาววา ‘Content is
a New King.’
การสอสารทางการตลาดในปจจบนมการเปลยนแปลงรปแบบไป
จากเดม มงเนนการสรางเนอหา (Content) ใหกบแบรนดมากกวาการทำา
โฆษณาแบบตรงๆ ซงเปนผลจากการพฒนาเปนอยางมากดานเทคโนโลย
ดจตอล และโซเชยลแพลตฟอรมททำาลายขอจำากดเดมๆ ทเคยม เชน
44 | Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
ความยาวของภาพยนตรโฆษณา ขนาดของไฟลภาพยนตรโฆษณา นอกจากน ผบรโภค
เองกมพนททจะเขามามสวนรวมในการกำาหนดเนอหาเชนกน
Wendy Clark ผบรหารของ Coca-Cola ไดเลาถงการดำาเนนงานของ Coca-Cola
ในมตการดำาเนนงานดานการตลาดทตองปรบปรงกระบวนการคดสรางสรรคและผลต
แคมเปญสงเสรมการตลาดใหเขากบโลกในปจจบน ทงน Coca-Cola ไดยกตวอยางการ
ทำางานทตองวเคราะห วางแผน และสรางเครอขายในระดบโลกเพอทจะไดตอบสนอง
ความตองการของผบรโภคในสงแวดลอมออนไลนทเนนความฉบไวทนตอเหตการณ
Coco-Cola ไดเนนการทำางานแบบ Real-time ผานสอสงคมออนไลน โดยม
ทมงานเฉพาะทจะคอยตดตามความคดเหนและความตองการของลกคาผานสอตางๆ
สำาหรบชวงฟตบอลโลกป 2014 เนอหาททาง Coca-Cola สอสารผานภาพยนตรโฆษณา
และสอออนไลนไปยงกลมเปาหมายจะเนนหนกไปในดานของการแบงปน (Share) และ
การรวมตวกนเพอสรางสรรคสงทดกวา
ตวอยางแคมเปญในรปแบบของ Storytelling ไดแก Rice Code ในเมอง
Inakadate ซงตงอยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของญปน เปนแคมเปญทผสมผสาน
งานศลปะความรดงเดมของชาวนา ความคดสรางสรรค และเทคโนโลยเขาไวดวยกน
ทงน แคมเปญดงกลาวมแนวคดจากการทขาวเปนอาหารหลกของชาวญป น
แตแนวโนมการบรโภคขาวของชาวญปนกลบลดลง
ทมงานจาก Hakuhodo เอเยนซสญชาตญปนไดจดการปลกขาวตางพนธทมสสน
ตางกนลงบนผนนาเพอใหเกดภาพงานศลปะขนาดใหญจากตนขาวนบลานตน เมอถง
เวลาเกบเกยวไดมการจดทำา QR Code เชอมโยงภาพทถายจากศลปะบนผนนาจาก
กลองสมารทโฟนเขากบหนาเพจทสามารถสงจองผลผลตขาว ผลผลตขาวดงกลาว
จะถกสงตรงไปยงบานของผบรโภค และเพมยอดขายใหแกชาวนาอยางกาวกระโดด
Rice Code เปนโครงการทประสบความสำาเรจเปนอยางมาก มการเผยแพรผาน
สอสงคมออนไลนทกประเภท ทงนมนกทองเทยวสนใจเดนทางเขาเยยมชมศลปะบน
ทองนาประมาณ 250,000 คน หรอคดเปน 30 เทาของจำานวนประชากรในเมอง Inakadate
ทางการญปนตองเปลยนชอสถานรถไฟทเมองดงกลาวเปน ‘Rice Art Station’
นอกจากน ชาวนายงไมตองเสยเงนคาแรงงาน
สำาหรบการเกบเกยวผลผลตในฤดเกบเกยว เนองจาก
มผสนใจอยากมสวนรวมในการเกบเกยวผลงานศลปะ
สกครงหนงในชวต
อยางไรกตาม เทคโนโลยททนสมยกไมไดเปน
คำาตอบของการบอกเลาเรองราวของแบรนดเสมอไป
ตวอยางทเหนไดชดเจน ไดแก แคมเปญของสถาน Kan
Khajura Tesan ซงเปนสถานวทยผานโทรศพทเคลอนท
ในเมอง Bihar และ Jharkhand ทางภาคเหนอของ
อนเดย ซงประชากรกวา 130 ลานคนยงอาศยอยใน
พนททขาดแคลนกระแสไฟฟา
จากการศกษาพบวาประชากรสวนใหญในพนท
ดงกลาวเปนเจาของโทรศพทเคลอนท ทำาใหเกด
แคมเปญสถาน Kan Khajura Tesan โดยใหบรการ
ความบนเทงผานสายโทรศพท
ผบรโภคจะตองกดหมายเลขของสถานโดยไมเสย
คาใชจาย จากนนทางสถานจะเรยกกลบมายงหมายเลข
ของผบรโภคโดยมบรการเนอหาความบนเทงทมความ
หลากหลาย ตงแตเพลง ขาว ละคร เรองตลก และ
อน ๆ รวมไปถงเนอหาเกยวกบแบรนดสนคาทสามารถ
สรางความรบร ตอแบรนดอยางกาวกระโดด และ
ภายใน 6 เดอนทางสถาน Kan Khajura Tesan ไดกลาย
เปนชองทางการสอสารทใหญทสดในเมอง Bihar และ
Jharkhand ดวยยอดผฟง 140 ลานราย
India and China โลกและวงการโฆษณายงคงใหความสนใจ และ
อยากทำาความเขาใจตลาดผบรโภคขนาดใหญของจน
และอนเดย
Pandey’s Brother สองพน องผ ครำาหวอด
ในวงการบนเทงของอนเดยชใหเหนวาอนเดยไมใชแค
ประเทศ หากแตเปนทวป และเมอพจารณาโดยละเอยด
จะเหนวาสงคมอนเดยตงแตเหนอจรดใตมความ
แตกตางทงดานอาหาร เสอผา ภาษา ภมอากาศ และ
ทสำาคญทสด คอ คนอนเดย เนองจากภายในวฒนธรรม
อนเดยจะมวฒนธรรมยอย ตวอยางทเหนไดชดเจนคอ
Amitabh Bachchan ซงเปนดาราบอลลวดยอดนยม
ในภาคเหนอ กลบไมไดรบความนยมในอนเดยใต
ซงมจำานวนประชากรถง 250 ลานคน และมภาษาพด
หลกถง 4 ภาษา
ทงน การสรางสรรคงานโฆษณาจำาเปนตองเขามา
จดการกบความแตกตางน โดยใชอารมณ ความรสก
เรองราว ภาพ และการลงลกถงวฒนธรรมทองถน
เพอสรางความเชอมตอ (Connections) ระหวาง
ผบรโภคเปาหมายกบแบรนด
45|Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
46 | Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
Taylor Swift, Lady Gaga, Britney Spears, Rihanna และ Justin Timberlake
ทงนอาจกลาวไดวาแบรนดสนคาทเชอมโยงกบนกรองจะสามารถสรางความผกพนกบ
ผบรโภคไดดกวา
สำาหรบการใชดนตรในอตสาหกรรมโฆษณานน พบวามแนวโนมทจะใชทวงทำานอง
ของเพลงหรอเมโลดเพอเชอมโยงผบรโภคจากตางวฒนธรรมเขาดวยกน
ตวอยางของการใชดนตรเพอนำาเสนอเรองราวของแบรนดไดอยางยอดเยยม ไดแก
แคมเปญ Wonderfilled ของ Oreo ซงนำาเสนอเรองราวของคกก Oreo ผานภาพยนตร
แอนเมชนและเพลงหลากหลายทวงทำานองทสามารถเขาถงผบรโภคไดหลากหลายกลม
เปาหมาย และ Old Spices แบรนดสเปรยระงบกลนกายของผชายทพยายามหลกเลยง
การชประเดนเรองเพศมาเปนจดขาย เนองจากการสอสารวา Old Spices สามารถ
สรางกลนกายททำาใหผหญงหลงใหลในแคมเปญกอนหนานน ทำาใหแบรนดถกวจารณวา
เปนการดถกเพศหญง โดยในแคมเปญ Mom Song ของ Old Spices ไดใชเพลงสอสาร
ความเสยใจของบรรดาแมๆ ในรปแบบตลกขบขนทจะตองสญเสยลกชายสดทรกของ
ตนใหกบสาวคนอน เนองจากลกชายเลกๆ ไดกลายเปนหนมภายหลงจากทใชผลตภณฑ
Old Spices
Cannes Lions International Festival of
Creativity 2014 สนใจกล มผ บรโภคหญงชาวจน
โดยเชญผบรหารจากเวบไซต Baidu.com ซงเปน
Search Engine ชอดงของจนมารวมแลกเปลยนความ
คดเหน เนองจากปจจบนผหญงจนมรปแบบการดำาเนน
ชวตทแตกตางออกไปจากในอดต ซงสงผลกระทบตอ
รปแบบการตดสนใจใชจายในชวตประจำาวน
ผหญงจนกวา 290 ลานคนเขาถงสอออนไลน และ
Keyword ทผหญงจนคนหาผาน Search Engine มาก
ทสดคอคำาวา ‘การลดนำาหนก’ และ ‘Anti-aging’
เมอพจารณาตามกลมอาย Baidu.com ระบวา
หญงสงวยชาวจนชอบเตนระบำาในสวนสาธารณะ และ
ชอบซอทอง ในขณะทสาวจนวยทำางานจะชอบเดนทาง
ทองเทยว โดยเฉพาะการเดนทางไปยงประเทศเกาหล
เพอทำาศลยกรรม สาวจนทมการศกษาดจะคนหารกแท
สวนสาววยรนจะคนหาเรองราวเกยวกบดารา นกรอง
โดยนกรองยอดนยมไดแก เจย โชว นกรองและนกแสดง
ชาวไตหวน
แนวโนมทางการตลาดทสำาคญอกประการหนง
ของตลาดผบรโภคสาวชาวจน ไดแก การเตบโตอยาง
กาวกระโดดของกลม ‘Hai Tao’ หรอกลมคนทนยม
สงซอสนคาแบรนดเนมทางอนเทอรเนต โดยประเทศ
ยอดนยมทกลม ‘Hai Tao’ นยมสงซอสนคา ไดแก
สหรฐอเมรกา ญปน เยอรมน และฝรงเศส
Music ปน Cannes Lions International Festival of
Creativity 2014 ไดใหความสำาคญกบวงการเพลง
โดยจดใหเปน Music Day เนองจากอตสาหกรรมเพลง
จำาเปนตองปรบตวเพอใหสามารถอยรอดในวงการ
การตลาดทมอตราการแขงขนทสงมากในปจจบน
องคกรชนนำาในวงการเพลงอยาง Universal
Music และ Sony Music ตางชออกมาใหเหนวาเนอหา
ของดนตร สามารถขบเคลอนการบอกเลาเรองราว
ของแบรนดไดอยางมประสทธภาพผานรปแบบการ
สรางความสมพนธระหวางสนคา ดนตร นกรอง และ
แฟนเพลง
โดยบคคลทมชอเสยงทไดรบการตดตามขาวสาร
และเรองราวผานสอสงคมออนไลน 10 อนดบแรก
ของโลกในป 2014 สวนใหญเปนนกรอง เชน 10 อนดบ
แรกของบคคลทมยอดผตดตามผาน Instagram เปน
นกรองถง 5 ราย เชนเดยวกบ 7 ใน 10 อนดบแรก
ของผทมยอดผตดตามผาน twitter กเปนนกรองจาก
ฝงอเมรกา ไมวาจะเปน Katy Perry, Justin Bieber,
47|Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
แนวโนมการเปลยนแปลงในการใชภาพถายอนๆ ไดแก ภาพเดกๆ ททำากจกรรม
จะตองมหนาตาหลากหลายเชอชาตมากขน ภาพครอบครวจะเนนความสมพนธระหวาง
พอกบลก การทำากจกรรมรวมกนในบาน ภาพผหญงทำากจกรรมตางๆ ในขณะทแนวโนม
การใชภาพของผชายในสอตางๆ เรมลดลง
นอกจากน ผ บรโภคในปจจบนมกไมเชอความสวยงามของสนคาและบรการ
ทถกสอสารผานสอโดยเจาของแบรนด ซงรวมไปถงความสวยงามของแหลงทองเทยว
หองพกในโรงแรม ตวอยางทเหนไดชดเจน ไดแก TripAdvisor เวบไซตดานการทองเทยว
ชอดง ทตองจดพนทสำาหรบการ Review ภาพทงในสวนทเปนภาพถายจากนกทองเทยว
และภาพถายจากเจาของแบรนด
Technology and Innovation เทคโนโลยถกใชสำาหรบแคมเปญทางการตลาดเพอสงเสรมการสรางแบรนด
โดยเฉพาะการสงเสรมการตลาดผานโทรศพทเคลอนทซงถอไดวาเปน Gadget ทมา
แรงทสดในปจจบน รวมทง Wearable Device ซงเปนทคาดหมายวาจะเขามาแทนท
โทรศพทเคลอนทในอนาคต
จากการศกษาพบวาผบรโภคใชเวลากบแคมเปญทางการตลาดผานทางโทรศพท
เคลอนทรอยละ 20 ขณะทมการลงทนงบประมาณในสวนนแครอยละ 4 สวนแคมเปญ
ทางการตลาดในสออนๆ ทผบรโภคใชเวลารอยละ 25 จะตองลงทนดวยงบประมาณ
ในสดสวนสงถงรอยละ 40
สำาหรบ Wearable Gadget หรออปกรณไฮเทค
ทมาแรงในปจจบน และกลายเปนนวตกรรมทางโฆษณา
จากผลงานในแคมเปญ The Protection ของ Nivea
ทตอกยำาแนวคดในแงของการปกปองทมากกวาการ
ปกปองผวจากแสงแดด หาก Nivea ยงชวยคมครอง
เดกๆ ใหปลอดภยอกดวย
โดยสวนใหญการพกผอนรมทะเลเปนครอบครว
พอแมจะนอนอาบแดดอยบนหาดและปลอยใหลกๆ
วงเลนกน ซงทำาใหความปลอดภยของเดกๆ เปนสงท
นาวตกกงวล The Protection จงเขามาแกไขปญหา
ดงกลาว โดยพอแมสามารถตดสายรดขอมอออกจาก
หนาโฆษณาบนนตยสารของ Nivea แลวนำาไปผกไวท
ขอมอของเดกๆ ทงน สายรดขอมอดงกลาวจะถกเชอมตอ
ผานแอพพลเคชนบนสมารทโฟนทพอแมสามารถ
ดาวนโหลดไดฟร
แอพพลเคชนของ Nivea จะทำาใหพอแมสามารถ
ตงระยะปลอดภยทลกนอยสามารถวงเลนออกหาง
จากบรเวณทพอแมนอนอาบแดดไดไกลทสด เมอลก
ออกนอกรศมทกำาหนดไวกจะมการเตอนผานเสยงของ
สมารทโฟนเพอใหพอแมสามารถออกตามหาไดอยาง
ทนทวงทกอนหนาทลกนอยจะพลดหลง สายรดขอมอ
ดงกลาวทำาจากกระดาษททนตอความชน จงไมมทาง
เปอยยยแมวาเดก ๆ จะลงไปเลนนำาทะเล และสามารถ
นำากลบมาใชงานไดมากกวา 1 ครง
Image ปจจบนสอเกอบทกประเภทนยมสอสารผานภาพถายและวดโอเปนหลก และเมอ
พจารณารปแบบของการเลอกใชภาพถายและวดโอ พบวาแนวโนมของการเลอกใชภาพ
ในสอตางๆ มการเปลยนแปลงไปจากในอดตอยางเหนไดชด โดยเฉพาะอยางยงการใช
รปของผหญง
ในอดตภาพของผหญงในสอตางๆ จะถกสอในประเดนเรองเพศ ความออนหวาน
ความไรเดยงสา และความเซกซเปนหลก ขณะททกวนนภาพผหญงจะถกใชสอสาร
ในกจกรรมทแตเดมถกจดวาเปนกจกรรมของผชาย เชน ภาพผหญงกำาลงตอยมวย
ภาพผหญงกบกจกรรมผจญภย และภาพผหญงกบเทคโนโลย
นอกจากน ความงามในอดมคตของผ หญงทถกสอสารผานสอกมแนวโนม
เปลยนแปลงจากผหญงผวขาว รปรางผอมบาง เปนผหญงทชนชมกบรปรางทมสวนเวา
สวนโคง รวมทงภาคภมใจกบรปแบบความงามของตนเอง เชน Gabifresh เซเลบผวส
ผซงยนดอวดแฟชนบนเรอนรางขนาด XL ผานบลอกสวนตว
48 | Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
Integrated Media การบรณาการของการสอสารทางการตลาดยงคงประสทธภาพ
ในการสอสารเนอหาของแบรนด ซงไมวาจะใชวธการหรอเทคนคทแปลก
แหวกแนวในการสอสารอยางไรกจะตองเชอมโยงกลบไปทแบรนดใหได
ตวอยางเชน แคมเปญ The Epic Split ของ Volvo ทตองการโปรโมต
รถ 18 ลอ โดยใชดาราฮอลลวด Jean-Claude Van Damme ทม
ทาแยกขาเปนเอกลกษณ มาโชวทาแยกขาระหวางรถบรรทกวอลโว 2 คน
ในภาพยนตรโฆษณาเพอแสดงใหเหนวารถบรรทกดงกลาวมความเสถยร
มาก การสราง Content ลกษณะขางตนทำาใหงานชนนมความแรง
ภาพยนตรโฆษณาชดดงกลาวไดรบการบอกตอในกลมผใชสอสงคม
ออนไลน ดวยยอดผชมมากกวา 70 ลานครงผาน YouTube มการแชรถง
6 ลานครงผานสอสงคมออนไลน
จากการสำารวจความคดเหนของเจาของกจการขนสงดวยรถบรรทก
กวา 2,200 ราย พบวาเกอบครงจะเลอกซอรถบรรทก Volvo สำาหรบ
การจดซอรถบรรทกในกจการของตนในครงถดไป และ 3 ใน 4 ของ
ผตอบแบบสอบถามตดตอตวแทนจำาหนายของ Volvo หรอหาขอมล
จากเวบไซตหลกเพอหาขอมลเพมเตมเกยวกบคณลกษณะพเศษของรถ
นอกจากน ผลการสำารวจยงสรปไดวาแคมเปญ The Epic Split สงผล
กระทบดานบวกตอความรบรแบรนด Volvo วาเปนแบรนดรถบรรทก
ททนสมย รวมทงยงเปนนวตกรรมใหมในวงการขนสง ทงนเจาหนาท
ฝายขายของ Volvo จาก 140 ตลาดทวโลกตางพดเปนเสยงเดยวกนวา
สงแรกทลกคาพดถงเมอมการตดตอระหวางกนคอภาพยนตรโฆษณาชดน
แคมเปญ Magic of Flying #lookup ของสายการบน British
Airways ซงเปนการสรางสรรคชวตใหกบปายโฆษณาบลบอรดขนาดใหญ
ยานใจกลางเมองทมเทยวบนของ British Airways บนผาน โดยเมอม
เครองบนบนผานปายโฆษณาดงกลาว เซนเซอรทตดไวในอาคารสงบรเวณ
ใกลเคยงจะคดกรองเฉพาะชอเทยวบน และจดหมายปลายทางทเครองบน
ทกลำาจะตองมการสงสญญาณระบตวตนตลอดทาง จากนนชอเทยวบน
และจดหมายปลายทางเฉพาะเทยวบนของ British Airways จะปรากฏ
บนปายบลบอรดตามนวของเดกชายทยกขนชเครองบนทกำาลงบนผานปาย
พรอมแฮชแทก #lookup
เมอลกคาใช Search Engine คนหาคยเวรดนกจะถกลงคเขาสหนา
โปรโมชนของ British Airways ทใหบรการในทกเสนทางดวยราคาพเศษ
ในทกเทยวบนทปรากฏในปายบลบอรด
แคมเปญดงกลาวเพมจำานวนยอดผ เขาชมเวบไซตท ไมซำากน
(Unique Visitor) สำาหรบ BA.com มากกวา 75,000 ราย ในชวง
2-3 สปดาหแรกทมการเปดตว มยอดจำานวนผชมภาพยนตรโฆษณาผาน
YouTube กวา 1 ลานครง และมยอด Global Reach ถงกวา 350 ลานราย
ตวอยางสดทายเปนแคมเปญ The Scarecrow ซงเปนแอพพลเคชน
เกมออนไลนผานไอโฟนและไอแพด ของ Chipotle Mexican Grill
แฟรนไชสรานอาหารเมกซกนชอดงระดบนานาชาตทตองการเปลยน
แนวคดดานลบของผบรโภคทมตอการกนอาหารฟาสตฟด โดยการสอสาร
วาอาหารทกจานของ Chipotle จะถกจดเตรยมดวยวตถดบทรบผดชอบ
ตอสงคม รวมทงใชวตถดบทผลตในชมชนทองถน แคมเปญดงกลาว
ถกเปดตวดวยหนงสนในรปแบบแอนเมชน
โดยในวนแรกทเปดตวมยอดการเขาชมหนงสนดงกลาวถง 43 ลาน
ครงผาน YouTube และมยอดดาวนโหลดแอพพลเคชนกวา 250,000 ครง
สำาหรบการเชอมโยงกบแบรนด Chipotle ผเลนจะตองชวยเหลอผลผลต
ทางการเกษตรทงพชและสตวจากอปสรรคตางๆ และเมอผานดาน
แตละขน ผเลนจะไดคปองเพอรบเบอรโตฟรจากราน Chipotle
Nice is a new black
เปนการยมประโยคยอดนยมในวงการแฟชนทชอบประกาศให
สตางๆ มาแทนทสดำาในแตละฤดกาล ในทน Nice is a New Black
หมายถง แนวโนมการนำาเสนอเรองราวของแบรนดผานเรองราวทสอถง
ความด ความหวง ในรปแบบทบรสทธ ตรงไปตรงมา และสอสารถง
อารมณ ความรสก หลกเลยงการเสยดส ความเกลยดชง ความนารงเกยจ
เพอตอบสนองความตองการของผบรโภค อยางไรกตาม การนำาเสนอ
เรองราวขางตนกไมจำาเปนตองเปนเรองเศราเคลานำาตา
ตวอยางทเหนไดชดเจน ไดแก แคมเปญ Reunion ของ Google
ทกลาวถงเรองราวของการกลบมาพบกนอกครงของชายชรา 2 คนทเคย
เปนเพอนเลนกน และตองแยกจากกนภายหลงจากการกำาหนดเขตแดน
ระหวางอนเดยและปากสถานในป 1947 ผานบรการ Search ในรปแบบ
ตาง ๆ ของ Google อยางครบถวน
แคมเปญ Reunion สรางความซาบซงและประทบใจใหกบผชม
ขณะเดยวกนกสรางความหวงใหกบประชาชนของทง 2 ประเทศเกยวกบ
การทบทวนมาตรการการอำานวยความสะดวกดานการตรวจลงตรา
ระหวางประเทศอนเดยและปากสถาน
แคมเปญ (RED) ทนำาโดย BONO นกรองนำาวง U2 เปนแคมเปญ
ทรณรงคเพอชวยเหลอผตดเชอเอดสผานสนคาของแบรนดทมชอเสยง
ระดบนานาชาต เชน เคสไอแพดของ apple คอลเลกชนเสอผาของ GAP
หฟงของ Beats by Dre ภาพยนตรรณรงคเชญชวนใหมการบรจาคเงน
49|Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
40 เซนตเพอเปนคายาใน 1 วนสำาหรบผปวยโรคเอดสโดยดารา
ฮอลลวด นกกฬาทมชอเสยง รวมทงรานอาหารและบารชอดงทได
เปลยนรานของตนเองเปน (RED) Restaurant ระหวางวนท 1-10
มถนายนทผานมา เพอระดมเงนทนใหกบองคกร (RED)
ทงน BONO เองไดรบรางวล Lionheart Awards ในงาน Cannes
Lions International Festival of Creativity 2014 จากการดำาเนนงาน
อยางมงมนผานองคกร (RED) ซงนบวาเปนครงแรกทมการมอบรางวลน
ในงานดงกลาว
50 | Tourism Journal
Brand USA
T o u r i s m S e m i n a r
เรยบเรยง / ภาพ : จรา บวทอง
1
1 หวหนางานวเคราะหตลาดตางประเทศ งานวเคราะหตลาดตางประเทศ
กองกลยทธการตลาด ททท.2 จากการประชม 2nd UNWTO Knowledge Network Global Forum-
Innovation in Tourism: Bridging Theory and Practice ณ เมองเมกซโก ซต ประเทศเมกซโก ระหวางวนท 28-31 พฤษภาคม 2557
51|Tourism Journal
Brand USA
T o u r i s m S e m i n a r
ปจจบน การแขงขนดานการทองเทยวเปนไปอยางเขมขน ประเทศ
ตางๆ ลวนมกลยทธทางการตลาดเพอดงดดนกทองเทยวเขาไปยงประเทศตน
สหรฐอเมรกาเปนอกประเทศหนงทเรมจรงจง โดยมการจดทำา Brand USA ขน
จากการบรรยายของ Alfredo Gonzalez, Senior Vice President Global
Partnership Development, Brand USA2 มรายละเอยดทนาสนใจ ดงน
จดเรมตน
l ในป 2010 มการลงนาม The Travel Promotion Act โดยประธานาธบด
บารค โอบามา และหลงจากนนไมนาน จงเกด Brand USA ขนมา
l เหตผลททำาใหสหรฐอเมรกาตองลกขนมาทำา Brand USA เนองจาก
เกดการตระหนกวา สหรฐอเมรกากำาลงประสบปญหาดานความสามารถในการ
แขงขน หลงจากทไดไป Road Shows และ Trade Shows ในงานตางๆ แลว
พบวา ประเทศอนๆ ทมเทงบประมาณดานการทองเทยวอยางจรงจงมากกวา
สหรฐฯ หลายเทา ซงอาจสงผลกระทบตอผประกอบการดานการทองเทยว
สหรฐฯ อาจสญเสยเครอขายหรอพนธมตรทม รวมทงมองเหนวารายไดจากการ
ทองเทยวเปนพลงผลกดนใหเกดผลดทางดานเศรษฐกจ
Brand USA : A Powerful Force in U.S. Economic Growth Inspiring and influencing international travel to the United States.
52 | Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
Travel Powers the Economy สำาหรบสหรฐฯ การทองเทยวเปนแรงขบเคลอนทสำาคญทางเศรษฐกจ โดยเฉพาะ
ในป 2013 คอ
l มรายไดทางการทองเทยวเปนอนดบ 1 ในหมวดบรการ
n ไดรบนกทองเทยวตางชาต 70 ลานคน มการใชจายประมาณ 181,000 ลาน
เหรยญสหรฐฯ
n สรางงาน 8 ลานงาน แบงเปนทางตรง 5.7 ลานงาน และทางออม 2.3 ลานงาน
โดย 1.3 ลานงานเกดจากการเดนทางเขามาทองเทยวของนกทองเทยวตางชาต
l รายไดทางการทองเทยว คดเปนรอยละ 2.8 ของ GDP ประเทศ
n มยอดขายดานการเดนทางและทองเทยวคดเปนมลคา 1.51 ลานลานเหรยญ
สหรฐฯ
n กอใหเกดรายไดทางภาษใหแกทองถน รฐ และประเทศ คดเปนมลคา 129,000
ลานเหรยญสหรฐฯ
โครงสราง Brand USA เมอเหนความสำาคญของรายไดทเกดจากการทองเทยว ทำาใหเกด Brand USA ขนมา
มโครงสรางคราวๆ ดงน
จดประสงคหลก : เพอเปนแรงขบเคลอนเศรษฐกจของสหรฐอเมรกา โดยความรวมมอ
ทางการตลาดกบพนธมตรในอตสาหกรรมทองเทยวทวโลก
การปฏบตการ (Operations)
n มนกการตลาดจาก 56 พนท (50 รฐ, District of Columbia และ 5 ดนแดน
ปกครองตนเอง เชน Guam, Virgin Islands, Puerto Rico, Northern Mariana Islands
และ American Samoa) ประจำาอยทกรงวอชงตน ด.ซ.
n ใชระยะเวลาปฏบตการ 3 ป
ภารกจ (Mission)
n เพมจำานวนนกทองเทยวและคาใชจายทางการทองเทยว ผานทางจดเชอมตอหรอ
Gateway เมองและรฐตางๆ
การสนบสนนงบประมาณ (Funding)
n สนบสนนงบประมาณโดยผานเครอขายพนธมตรตางๆ ซงไมรวมถงการสนบสนน
งบประมาณจากรฐบาลกลางอกประมาณ 100 ลานเหรยญสหรฐฯ ตอป
หลกการดานการตลาด (Marketing Principles)
n เพมและสรางมลคา
n ไมสามารถเปนทกสงทกอยางใหทกคนได แตควรเปนบางสงบางอยางใหกบทกคน
แคมเปญทางการตลาดท Brand USA น�ามาใช
Consumer Campaign
n ปลอยแคมเปญโดยมงเนน 10 ตลาดหลก ซงเปนตลาดทเดนทางเขามายง
สหรฐอเมรกา คดเปนรอยละ 90 ไดแก เมกซโก แคนาดา สหราชอาณาจกร ออสเตรเลย
เกาหลใต จน ญปน เยอรมน บราซล และนวซแลนด
n ขยายชองทางเครอขายดจตอลและสงคมออนไลน จดทำาเปน 11 ภาษา
เพมจำานวน Fan Page ใน Facebook (Discover America) เปน 5 ลานคน (ปจจบน
4.5 ลานคน ) เพมจำานวนผเขาเยยมชมเวบไซตหลก http://www.discoveramerica.com
เปน 7 ลานครง
Trade Outreach
n มผแทนการตลาดใน 20 ตลาดตาง-
ประเทศ
n เขารวมงาน International Shows
ทม USA Pavilions จำานวน 24 งาน
n มการอบรมภารกจงานขาย การจด
Road Shows และการขายแหลงทองเทยว
n จด Mega Fam Trips
Programs and Platforms
n จดทำางานวจยเกยวกบพฤตกรรมและ
ขอมลผบรโภค ทงในดานความสามารถทางการ
แขงขนและการคาดการณ จำานวน 12 ตลาด
n ทำาหนงสอแนะนำาแหลงทองเทยว
‘Brand USA Global Inspiration Guide’ จำานวน
มากกวา 5 แสนเลม 10 ภาษา สำาหรบ 18 ตลาด
n ออกแบบ USA Discovery Program
ใหม ม งเนนไปสผ ขายปลกหรอ Retail ทตอง
ตดตอลกคาโดยตรง โดยสรางโปรแกรมการอบรม
มรปแบบตางๆ หลากหลาย ในปจจบน มเอเยนต
ทสหราชอาณาจกรประมาณ 2,500 คนซงเขา
โปรแกรมน ในป 2014 จะจดการอบรมในตลาด
อนๆ เชน ออสเตรเลย จน บราซล และอนเดย
ในภาษาตางๆ และม Incentives ใหกบเอเยนต
ทเขาเรยนในคอรสตางๆ เชน ไดเดนทางมา
สหรฐอเมรกาฟร
n สราง Air Team USA โดยรวมมอกบ
สายการบนเพอเพมเสนทางมายงสหรฐอเมรกา
เชน ความรวมมอกบ Lufthansa, Qantas และ
British Airways
n National Geographic Road Trip
รวมจดทรปกบ National Geographic และมการ
ถายทำาออกรายการ
n จดทำา Student Travel Association
ซงมสมาชกกวา 2 ลานคนทนยมเดนทางทองเทยว
n กำาลงสรางหนงเกยวกบการทองเทยว
แบบทไมเคยมมากอน เปนการ Showcase แหลง
ทองเทยวในสหรฐอเมรกา โดยความรวมมอกบ
IMAX เปนหนงทนสรางสง
53|Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
Experience Pillars
สำาหรบ Brand USA ไดมการแบงสนคาทางการทองเทยวออกเปน
4 เสา โดยมงเนนประสบการณของนกทองเทยวเปนหลก ประกอบดวย
l Great Outdoors เปนกจกรรมสนทนาการกลางแจงในสถานท
ตางๆ เชน สวนสาธารณะ ชายหาด สวนสตว พพธภณฑสตวนำา ตกปลา
ปนเขา ปนจกรยาน ชมสวนดอกไม เดนทางโดยรถไฟ ขบรถตามเสนทาง
ทมทวทศนสวยงาม การเลนกฬาตางๆ เปนตน
l Urban Excitement เปนการเดนทางทองเทยวในเมอง
ใหญ ชมสถาปตยกรรมทสำาคญ Walking Tour ในเสนทางตางๆ
ชอปปง ชมวถชวตตามทองถนน ชมศลปะการแสดง หรอดผคน
ทนาสนใจ
l Indulgence เปนการผอนคลาย ปลอยกายใจใหสนก
เชน การเลนเกม เทยวสวนสนก ทำาสปา ฟงเพลง กนอาหาร
พกผอนในรสอรท และเทยวสถานบนเทงยามคำาคน
l Culture เปนการทองเทยวเชงวฒนธรรม เชน การเขา
ชมงานศลปะในพพธภณฑหรอแกลเลอร การเขารวมงานเทศกาล
และกจกรรมตางๆ การเขาชมโบราณสถานและอนสาวรย การ
เขาชม Hollywood และ Rock and Roll เปนตน
จากการสราง Brand USA ซงเนนหนกในการรวมมอกบ
เครอขายทมมากกวา 400 ราย สหรฐอเมรกาจงตงเปาไววา
จะไดรบนกทองเทยวตางชาตทเดนทางเขามาทองเทยวใน
ประเทศอเมรกาประมาณ 100 ลานคน ในป 2021
54 | Tourism Journal
จากการทคณะทำางานเตรยมการปฏรปเพอคนความสขใหคนในชาต ไดขอความรวมมอดานแนวคดและขอมลเพอการปฏรป
ประเทศไทยในดานตางๆ มายงสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร (นดา) และกระผมไดรบมอบหมายใหนำาเสนอในประเดนของแนวทาง
การปฏรปการทองเทยว ซงเปน 1 ใน 16 ดานของ ‘นดาโมเดล‘ ทเตรยมการนำาเสนอใหกบ คสช. ตอไป จงขอแลกเปลยนขอมล
ในประเดนตางๆ ดงน
1. ประเดนของการปฏรป
อตสาหกรรมการทองเทยวเปนอตสาหกรรมทเปนกระดกสนหลงของประเทศ และมความสำาคญตอโครงสรางเศรษฐกจของ
ประเทศไทย เปนอตสาหกรรมทประเทศไทยมขดความสามารถในการแขงขนทสงทงในดานอปสงคและอปทาน อยางไรกตาม การ
บรหารอตสาหกรรมการทองเทยวของประเทศไทยใหมขดความสามารถในการแขงขนทสงขนและมการพฒนาอยางยงยนยงขน จำาเปน
ตองมการปฏรปเงอนไขและขอจำากดของการพฒนาหลายประการ
แนวทางการปฏรปการทองเทยวไทย
T o u r i s m S e m i n a r
เมอวเคราะหเชงลกถงอตสาหกรรมการทองเทยวไทยพบวาจะมนยสำาคญตอโครงสราง
เศรษฐกจและสงคมไทยมากยงขน อยางไรกตาม ดวยสภาพแวดลอมทางการแขงขนทเปนพลวต
และซบซอนยากตอการพยากรณ ทำาใหเกดความทาทายในการดำาเนนงานเปนทวคณ ในขณะท
หลายภาคสวนไดผลกดนใหประเทศไทยมศกยภาพในการแขงขนทสงขน แตขณะเดยวกนกมความ
จำาเปนยงยวดทตองบรณาการมตตางๆ ในการพฒนาการทองเทยวใหกาวสความยงยนมากขน
เรอง : รศ.ดร. เทดชาย ชวยบำารง1
1 คณบด คณะการจดการการทองเทยว สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร (นดา)
นายกสมาคมนกวชาการการทองเทยว (ประเทศไทย)
55|Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
2. สภาพปญหา
ในการพฒนาการทองเทยวสความยงยนนน มมตการพฒนาทตองจดการใหเกด
‘ความสมดล‘ ทสำาคญอย 4 มต กลาวคอ มตเจาบาน/อปทาน (Host) มตผมาเยอน
(Guest) กลไกการบรหารจดการการทองเทยว (Tourism Mechanism) และมตดานคณภาพ
การบรการ (Service Quality) หากเราวเคราะหอยางลกซงถงปญหาการพฒนาการทองเทยว
ของไทยตงแตอดตจนถงปจจบน พบวา ปญหาของการทองเทยวของประเทศไทยไมได
อย ท ‘จำานวน‘ ของผ มาเยอน (นกทองเทยว-Demand) สงเกตไดจากจำานวนของ
นกทองเทยวทเพมขนอยางตอเนอง แมประเทศไดเผชญกบวกฤตตางๆ มากมาย หากแต
ปญหาคอ ‘คณภาพ‘ ของนกทองเทยว อยางไรกตาม ปญหาสำาคญทถกมองขามมาโดยตลอด
และปญหานเองสงผลกระทบโดยตรงตอการไดมาซงนกทองเทยวคณภาพ คอ การจดการ
ฐานทรพยากรและผลตภณฑการทองเทยว (Supply) ทขาดประสทธภาพ เนองจากอำานาจ
ในการพฒนาและจดการ Supply กระจายไปยงหนวยงานตางๆ มากมาย อาท องคกร
ปกครองสวนทองถน (อปท.) กระทรวงและหนวยงานตางๆ สงผลใหการจดการอปทาน
ทางการทองเทยวไรทศทาง ไมมเอกภาพมากนก รวมทงเกดการกระจายตวของอำานาจ
ในการบรหารจดการ ซงสวนทางกบนโยบายการพฒนาและการตลาดของหนวยงานทางการ
ทองเทยวหลก สะทอนภาพของการพฒนาและการจดการท ‘ขาดองครวม‘ (Holistic)
และ ‘ขาดการบรณาการ‘ (Integration)
นอกจากนยงมปญหาดานการกำากบดแล (Regulator) โดยเฉพาะการบงคบใช
กฎหมายตางๆ (Law Enforcement) ทเกยวของกบอตสาหกรรมการทองเทยว ทง
(1) การรกลำาพนทอทยานและพนทสาธารณะ
ของผประกอบการโรงแรมและธรกจบรการการ
ทองเทยว เชน การสรางรสอรทในพนทอทยาน
และความไรระเบยบของผ ประกอบการเตยง
ผาใบบรเวณชายหาด เปนตน (2) การพจารณา
ใหใบอนญาตสถานประกอบการทองเทยวและ
โรงแรมท ไม มมาตรการป องกนมลพษและ
ผลกระทบอยางเพยงพอ (3) การกำากบดแลธรกจ
ทวรและบรการการทองเทยวทดำาเนนธรกจเกนกวา
ขอบเขตธรกจทไดรบใบอนญาต (4) การตดตาม
และดำาเนนคดกบธรกจทเอาเปรยบหรอหลอกลวง
ผบรโภคคอนกทองเทยว ทงธรกจรถแทกซ ธรกจ
กลางคน และธรกจจำาหนายของทระลก เปนตน
เมอมาดว าเพราะเหตใด ‘อตสาหกรรม
การทองเทยวจงมความสำาคญมากยงขนนน‘
พบว าทศทางการพฒนาเศรษฐกจโลกจะม
การเคลอนตวจากสงทเรยกวา Heavy Industry
ไปส Soft Industry เพมมากขน ซงอตสาหกรรม
56 | Tourism Journal
การทองเทยวและบรการกเปนสวนหนงของ Soft Industry และสาเหตท Soft Industry
เขามามบทบาทสำาคญในการพฒนาโลก ตวอยางในหลายประเทศ เชน ญปน เกาหล
มาเลเซย สงคโปร ฯลฯ กไดใหความสำาคญกบ Soft Industry เนองมาจากตนทน
ของการผลตอยในวถชวต วฒนธรรม เพราะฉะนนจากจดเรมตนนเอง ทำาใหรฐบาล
ไทยในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10 ไดเนนแนวคดเศรษฐกจ
เชงสร างสรรค ทหนมามองทนปญญา ทนมนษย ในการยกระดบส การพฒนา
เศรษฐกจดวย จากการสำารวจของหลายๆ หนวยงาน พบวาอตสาหกรรมทสงผลตอ
เศรษฐกจของไทยในป พ.ศ. 2555-2574 มอยางนอย 5 อตสาหกรรม ซงสงผลตอการพฒนา
เศรษฐกจของประเทศ อนไดแก อตสาหกรรมยานยนตและชนสวนยานยนต อตสาหกรรม
สงทอและเครองนงหม อตสาหกรรมยาง อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ และ
อตสาหกรรมอาหาร
ในสวนของอตสาหกรรมยานยนต นายกสมาคมผสงออกรถยนตไดออกมายนยนวา
ประเทศไทยยงครองอนดบ 1 ในการสงรถยนตไปขายในประเทศตางๆ ทวโลก สำาหรบ
อตสาหกรรมชนสวนยานยนตนนกเกดคำาถามวาประเทศไทยไดรบประโยชนมากนอย
แคไหน เนองจากโรงงานทมสวนใหญเปนโรงงานประกอบชนสวนรถยนต รายไดจะตกอย
ในประเทศมากนอยแคไหน ในสวนของอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหม ประเทศไทย
มจดแขงคอ ทกษะ ความมหวคดเชงศลปะของคน และเมอตรวจสอบแลวพบวาผประกอบการ
สวนใหญยงเปนคนไทย ทำาใหมนใจไดวาไทยนาจะไดรายไดจากสวนนเตมท ถดไปเปน
อตสาหกรรมยาง ถงแมวาในชวงหนงราคายางจะเพมขน แตมการตรวจสอบโดยงานวจย
หลายชนวาอตสาหกรรมยาง ยางโลกไมไดมความตองการมากขน สวนอตสาหกรรมอญมณ
และเครองประดบ พบวารายไดสวนใหญไมไดอยทวตถดบโดยตรง แตอยทเครองประดบ
ทใชการออกแบบทไมไดใชอญมณราคาแพง เชน ตมห เขมกลด เปนตน ซงมสดสวนรายได
สงกวา Sector อนๆ ในอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ ในสวนของอตสาหกรรม
อาหาร โครงการครวไทยสครวโลกยงคงเปนศกยภาพสำาคญของประเทศไทย แตกเกด
คำาถามวาวธการทเราจะสามารถเชอมโยงอตสาหกรรมหลกทง 5 ทเปนอตสาหกรรมตนนำา
ไปสอตสาหกรรมปลายนำาซงกคอ อตสาหกรรมบรการและการทองเทยว กระบวนการตองทำา
อยางไร หมายความวาโจทยของประเทศไทยจะเอาอตสาหกรรมอาหารไปเชอมโยง
กบอตสาหกรรมทองเทยว กลายเปน Gastronomic Tourism หรอ Food Tourism
จะนำาอตสาหกรรมสงทอและเครองนงหมมาเชอมโยงกบอตสาหกรรมทองเทยวไดอยางไร
ในฐานะสงของทระลกหรองานมหกรรมตางๆ กเกดคำาถามขนมาอกวาทำาไมรายไดของ
ประเทศไทยซงมาจากอตสาหกรรมการทองเทยวเปนอนดบตนๆ แตกระบวนทศนในการ
พฒนาการทองเทยวไมไดมองอตสาหกรรมทองเทยวและบรการเปนอตสาหกรรมตนนำา
คอ เปนอตสาหกรรมทรฐบาลตองใหความสำาคญแตกลบไปมงเนนอตสาหกรรมอนๆ ทเปน
องคประกอบและพยายามหาทางเชอมโยงมายงอตสาหกรรมทองเทยวและบรการ ซงทผานมา
หลายภาคสวนคดวาเมอจดการอตสาหกรรมอยางอนดแลว อตสาหกรรมการทองเทยวและ
บรการกจะดเอง ซงโดยสวนตวกระผมเหนวาเปนการมองทผด เพราะภาครฐตองพงเปาไปท
การทองเทยวเปนหลก เนนบรหารจดการอตสาหกรรมทองเทยวและบรการแลวหนไปมอง
วาจะนำาไปเชอมโยงกบอตสาหกรรมอนๆ อยางไร
3. วตถประสงคทตองการแกไข
1. เพอยกระดบขดความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมการทองเทยวไทย
2. เพอปรบสภาพแวดลอมและโครงสรางของอตสาหกรรมการทองเทยวใหเออตอ
การพฒนาทยงยน
T o u r i s m S e m i n a r
4. ขอเสนอแนะในการปฏรป การทองเทยว
ปญหาดานอปทานการทองเทยวของไทย
(ดานสนคาและผลตภณฑทางการทองเทยว)
1. จำาเปนตองสรางผลตภณฑทางการทองเทยว
ทแตกตาง ทตองใชทกษะในการจดการขนสง
เพอสรางศกยภาพการแขงขนกบประเทศตางๆ
โดยเฉพาะอยางยง ASEAN เชน สปา การทองเทยว
เชงการแพทย (Medical Tourism) การทองเทยว
อาหารไทย (Gastronomic Tourism) การทองเทยว
เชงวฒนธรรม (Cultural Tourism) การทองเทยว
การประชมและการจดนทรรศการ (MICE) และ
การทองเทยวเรอสำาราญ (Cruise Tourism)
2. พฒนาการทองเทยวเชอมโยงกบกล ม
ประเทศอนโดจน โดยเฉพาะการพฒนาความรวมมอ
ในดานการผานแดน ศลกากร ตามดานตางๆ
การพฒนาความรวมมอในดานการขนสงทงในดาน
ถนน พาหนะ และการขนสงระบบราง
3. รกษาฐานทรพยากรและสร างมลค า
และคณคาทางการทองเทยวทางทะเล (Beach
Tourism) และการทองเทยวเชงวฒนธรรม
(Culture-Based Tourism) อยางจรงจง ตลอดจน
การคนหาและสรางอตลกษณอยางเดนชดของ
ทรพยากรการทองเทยวเหลานน และการแสวงหา
และใชประโยชนจากทรพยากรทองเทยวเหลานน
อยางรคณคา
4. ทบทวนการวาง Positioning ของประเทศ
ไทยในฐานะเปน Gateway และ Airport Hub
หรอสรางมาตรการการลด Leakage
5. เรงมาตรการและควบคมการสรางโรงแรม
ในเมองทองเทยวหลก
6. สงเสรมการทองเทยวภายในประเทศ
(Domestic Tourism)
7. ปฏ ร ปการจ ด ระ เบ ยบการใช พ น ท
สาธารณะในแหลงทองเทยว เพอเปนการเสรมสราง
ขดความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรม
การทองเทยว โดยเฉพาะพนทสาธารณะสำาหรบ
นกทองเทยว เชน บรเวณรมชายหาด บรเวณ
จดเรยกรถสาธารณะในสถานขนสง/รถไฟ/
สนามบน บรเวณ (แผงลอยบน) ทางเทา เปนตน
8. การพฒนาขดความสามารถในการสรรสราง
มลคาเพมใหกบผลตภณฑการทองเทยวของ
ผประกอบการทองถน ทงธรกจทพก ธรกจบรการ
57|Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
58 | Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
59|Tourism Journal
เพอการพกผอน และธรกจผลตและจำาหนายของ
ทระลก เพอใหผลประโยชนจากการทองเทยวตกลง
สชมชนและทองถนใหไดมากทสด
ปญหาดานอปทานการทองเทยวของไทย (ดานกลไกการบรหารจดการการทองเทยว)
1. เรงเสรมสรางความเขมแขงของคณะ-
กรรมการการทองเทยวแหงชาตและอาจยกระดบส
การเปนองคกรประสานและสงเสรมการพฒนาการ
ทองเทยวแหงชาตเพอเพมความเปนเอกภาพ
2. Reorganizations และรวมศนยองคกร
การทองเทยวของประเทศ
3. วางระบบและกลไกในการจดเกบภาษ
การทองเทยวกบนกทองเทยวตางชาต (Tourism
Taxes) ผานการเกบคาทพก
4. เรงสราง Tourism Roadmap ภายใต
ความเปลยนแปลงเพอเพมขดความสามารถในการ
รองรบนกทองเทยวระยะยาวและแผนการจดการ
ความเสยงและวกฤตการทองเทยวของไทย
5. เรงวางโครงสรางและระบบในการจดทำา
บญชรายไดประชาชาตการทองเทยว (Tourism
Satellite Account-TSA) ผานการปรบปรงการ
จดเกบขอมล ผลตภณฑมวลรวมจงหวด (GPP)
หรออนๆ
6. การสงเสรมใหหนวยงานสงเสรมการ
ทองเทยวทำาหนาทเปน Marketing Intelligence
Unit ในการเผยแพรใหความรเกยวกบพฤตกรรม
และความตองการของนกทองเทยวกลมประเทศ
ตางๆ ใหกบผประกอบการในอตสาหกรรมการ
ทองเทยว เพอใหสามารถพฒนาสนคาและบรการ
การทองเทยวไดตรงกบความตองการของนก
ทองเทยวกลมเปาหมาย
7. การเสรมสร างขดความสามารถการ
บรหารการพฒนาการทองเทยวขององคกรปกครอง
สวนทองถน โดยเฉพาะในเขตพนททมโครงสราง
เศรษฐกจองกบภาคการทองเทยวเปนหลก เพอ
ใหองคกรปกครองสวนทองถนเหลานสามารถ
ขบเคลอนการพฒนาการทองเทยวในพนท ได
อยางมเอกภาพ ตอเนอง และตอบสนองตอความ
ตองการของทองถน
8. การลดสวนรวไหลออกนอกประเทศจาก
รายรบทไดรบจากนกทองเทยว
9. ทบทวนการไมตองขอรบการตรวจลงตรา (VISA) การเขาประเทศของนกทองเทยว
จากประเทศทสรางปญหาใหกบประเทศ
10. พฒนาศกยภาพและความนาเชอถอของตำารวจทองเทยวของไทย (อนดบ 7 ใน
AEC โดย World Economic Forum - WEF 2013)
11. เรงสรางระบบสนบสนนการตดสนใจเพอชวยการวางแผนพฒนาการทองเทยว
ของชาต (Decision Support System for Tourism Planning and Development)
12. ปรบปรงและพฒนากฎหมายทเกยวของกบการพฒนาการทองเทยว เรงปฏรป
การบงคบใชกฎหมายใหเปนไปตามเจตนารมณของกฎหมายในทกสวนงานทเกยวของกบ
การทองเทยว โดยปราบปรามการทจรตของเจาหนาทผบงคบใชกฎหมายทงในสวนของ
การใหใบอนญาตประเภทตางๆ (เชน มคคเทศก โรงแรม ธรกจทวร การถอครอง
ทดน แรงงานตางดาว เปนตน) การกำากบดแลความสงบเรยบรอย และความปลอดภย
(เชน ตำารวจทองเทยวและตำารวจ) การกำากบดแลการประกอบธรกจอยางเปนธรรม
ไมสรางปญหาใหกบสงคมและสงแวดลอม (เชน เสยงดง นำาเสย การผกขาดแบบมาเฟย
เปนตน) และการกำากบดแลและควบคมการประกอบธรกจของคนตางดาวทดำาเนนธรกจ
ในอตสาหกรรมการทองเทยวเกนกวาทกฎหมายกำาหนด ตลอดจนการดำาเนนธรกจของ
ชาวตางชาตโดยมคนไทยเปนตวแทน (นอมน)
13. เรงเสรมสรางศกยภาพวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมทางการทองเทยวไทย
14. พฒนาทนมนษยทางการทองเทยวไทย (ทงจำานวนและคณภาพ) ในดานภาษา
องกฤษและความเขาใจขามวฒนธรรม (ผใหบรการ) รวมทงทกษะและความรดานนโยบาย
การวางแผน การพฒนา และจดการการทองเทยวแบบบรณาการ (ทกภาค โดยเนนองคกร
ปกครองสวนทองถน-อปท.)
15. เรงปลกจตสำานกใหกบชมชนเพอใหเขามสวนรวมในการบรหารจดการดานแหลง
ทองเทยว
16. จดทำายทธศาสตรการปฏรปการเพมขดความสามารถในการรองรบนกทองเทยว
ในระยะยาว ทงในดานการพฒนาสาธารณปโภค การขนสงเชอมโยง การขนสงในเมอง
ทองเทยว การบรหารการไหลของนกทองเทยว และการกระจายนกทองเทยว
ปญหาดานอปสงคการทองเทยวไทย (ดานการตลาดการทองเทยว)
1. สงเสรมการมงเนนการดำาเนนกจกรรมการตลาดเพอดงดด/รกษานกทองเทยว
คณภาพ พรอมกบการรณรงคสงเสรมพฤตกรรมการทองเทยวแบบรบผดชอบใหกบ
นกทองเทยวกลมทมความเสยงตอการสรางผลกระทบสงผานทางชองทางตางๆ
2. เพมจำานวนนกทองเทยวกลมใหมทมคณภาพ
หมายเหต : ขอมลจากการบรรยาย ‘เวทเสนอความคดเหนเกยวกบแนวทางปฏรปประเทศไทย‘วนท 26 สงหาคม 2557 ณ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร
T o u r i s m S e m i n a r
60 | Tourism Journal
S p e c i a l
60 | Tourism Journal
61|Tourism Journal
S p e c i a l
รฐมนตรวาการกระทรวงการทองเทยวและกฬา
กอบกาญจน วฒนวรางกร
นางกอบกาญจน วฒนวรางกรรฐมนตรวาการกระทรวงการทองเทยวและกฬา1ใน13นกธรกจสตรชนน�าระดบโลก
TheLeadingWomenEntrepreneursoftheWorld,นกธรกจสตรดเดนเนองในวนสตรสากล8มนาคม2550โดยกระทรวง
การพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย,TheWomenWhoMakeaDifferenceAwards2012โดยนตยสารThailandTatler
และรางวลอนๆเชนสตรไทยดเดนสภาสตรแหงชาตฯป2555และนกทรพยากรมนษยดเดนแหงประเทศไทยประจ�าป2550
โดยสถาบนพฒนาทรพยากรมนษยมหาวทยาลยธรรมศาสตร
ส�าหรบประวตการท�างานด�ารงต�าแหนงประธานกรรมการบรหารบรษทโตชบาไทยแลนดจ�ากด,บรษทไทยโตชบาอตสาหกรรม
จ�ากด,บรษทไทยโตชบาไลทตงจ�ากด,บรษทไทยโตชบาฟลออเรสเซนทแลมปจ�ากด,บรษทสวนอตสาหกรรมบางกะดจ�ากดและกรรมการ
บรษทมตรกรดเวลลอปเมนทจ�ากดตงแตป2547จนถงปจจบน
ดานการศกษาจบการศกษาระดบปรญญาตรดานสถาปตยกรรมทRhodeIslandSchoolofDesignรฐโรดไอแลนดสหรฐอเมรกา
ไดรบประกาศนยบตร‘DirectorCertificateProgram’และ’TheRoleofChairmanProgram‘จากสถาบนกรรมการบรษทไทย
และปรญญาบตรวทยาลยปองกนราชอาณาจกรป2549(ปรอ.19)/(วปอ.49)
ค�าแถลงนโยบายดานการทองเทยวของคณะรฐมนตรพลเอกประยทธจนทรโอชานายกรฐมนตรแถลงตอสภานตบญญตแหงชาต
เมอวนศกรท12กนยายน2557
“ชกจงใหนกทองเทยวตางชาตเขามาเทยวในประเทศไทยโดยพจารณามาตรการลดผลกระทบจากการประกาศใชกฎอยการศก
ในบางพนททมตอการทองเทยวในโอกาสแรกทจะท�าไดและสรางสงจงใจและสงอ�านวยความสะดวกทเกอกลตอบรรยากาศการทองเทยว
สงเสรมการทองเทยวทครอบคลมแหลงทองเทยวอนมลกษณะโดดเดนรวมกนหรอจดเปนกลมไดเชนกลมธรรมชาตประวตศาสตร
ศลปวฒนธรรมภมปญญาทองถนและสขภาพเชนน�าพรอนธรรมชาตทงจะใหเชอมโยงกบผลตภณฑทพฒนาจากวถชมชนรวมทง
พฒนาแหลงทองเทยวในประเทศทงทเปนแหลงทองเทยวเดมและแหลงทองเทยวใหมโดยเนนการใหความรและเพมมาตรฐานความ
ปลอดภยในชวตและทรพยสนการควบคมสนคาและบรการใหมคณภาพราคาเปนธรรมตลอดจนการอ�านวยความสะดวกในดานตางๆ
แกนกทองเทยว”
เรยบเรยง :กองวจยการตลาด
รายนามรฐมนตรวาการกระทรวงการทองเทยวและกฬา
1. นายสมศกด เทพสทน (3 ตลาคม 2545 - 10 มนาคม 2548)
2. นายสนธยา คณปลม (11 มนาคม 2548 – 1 สงหาคม 2548)
3. นายประชา มาลนนท (2 สงหาคม 2548 – 19 กนยายน 2549)
4. รอยโทสวทย ยอดมณ (8 ตลาคม 2549 – 5 กมภาพนธ 2551)
5. นายวระศกด โควสรตน (6 กมภาพนธ 2551 – 17 กนยายน 2551)
6. นายชมพล ศลปอาชา (22 ธนวาคม 2551 – 21 มกราคม 2556)
7. นายสมศกย ภรศรศกด (2 เมษายน 2556 – 22 พฤษภาคม 2557)
8. นางกอบกาญจน วฒนวรางกร (31 สงหาคม 2557 – ปจจบน)
61|Tourism Journal
62 | Tourism Journal
บางคนเรยกการทองเทยวแบบนวาDarkTourismหรอการทองเทยว
ในดานมดของมนษยบางคนเรยกวาGriefTourismหรอการทองไปใน
ความโศกเศรา(ของคนอน-และในหลายกรณกของตวเองดวย)บางคน
เรยกวาThanatourismซงไมใชธนทวรแบบภาษาไทยทแปลวาเทยวดวย
เงนแตมาจากThanatosในภาษากรกทหมายถงความตายอนรนแรง
เมอน�ามารวมกบการทองเทยวจงเปนการเทยวทวรเพอยลโฉมความตาย
อนแรงรายของใครบางคนจนบางคนตองเรยกการทองเทยวแบบนวา
เปนBlackTourismหรอการทองเทยวสด�ากนเลยทเดยว!
มการศกษาวจยดานการทองเทยวมาตงแตป1996พบวา
การทองเทยวแบบหนงเรมไดรบความนยมขนมาเรยกวาการทองเทยว
เพอดสถานททเคยเกดเหตการณสงครามตางๆ(เรยกวาWarTourism)
ถาคณเคยไปปราสาทเอดนบะระในสกอตแลนด คณจะพบวา
ในชวงปหลงๆนมการจดโซนใหมเปดเปนนทรรศการใน(อดต)คกใตดน
ของตวปราสาทซงเคยใชเปนทคมขงนกโทษและเชลยศกตางๆตงแต
เมอหลายรอยปกอนและมคนตายทบถมกนอยในนนมากมายโดยไรชอ
เพราะสวนใหญคอ ‘ทหารเลว’ทไมมใครคดวาควรคาแกการจดจ�า
จารกอะไร
Black Tourismการทองเทยวทตองจบตามอง!
การทองเทยวนมหลากหลายรปแบบจดหมาย
ปลายทางกกวางไกลกวาทคนเราคดกนมากมายนก
การทองเทยวแบบหนงซงเกดขนมานานแลว
(อยางนอยๆกนาจะหลายรอยป)แตเพงจะมา‘บม’
เอาเมอไมนานมานคอการทองเทยวไปในสถานท
ทเกด‘หายนะ’ขนกบอะไรสกอยางไมวาจะเปนสถานท
หรอชวตผคนกตาม
เรอง :โตมรศขปรชา ประวตศาสตรสวนนของปราสาทเอดนบะระ
เคยถกเมนเฉยอยนานปผคนไปปราสาทแหงน
เพอชนชมความงามของเครองกกธภณฑทงหลาย
ไปดวบวบของเพชรบนยอดมงกฎและกระซบ
กระซาบกนถงปรศนาแหงราชวงศหลายเรองแต
เพงไมกปมานเองทเกดการเปดสวนแสดงใหม
เรยกวาPrisonersofWarหรอ‘เชลยศก’ซง
ตองเดนลกลงไปยงชนบนสดของชนใตดนภายใน
มการจ�าลองชวตความเปนอยของเชลยศกทรนทด
หดหทกอยางสกปรกเกาขาดความเปนอยเหมอน
ไมใชมนษยไมไดเหนเดอนเหนตะวนตองขลกอย
กบความโสโครกนานาชนดแออดยดเยยดจงท�าให
มคนลมตายเพราะตดโรคตางๆจากกนและกน
เปนจ�านวนมากในระยะเวลาอนยาวนาน
สวนจดแสดงนนไมธรรมดา เพราะมการ
จ�าลองบรรยากาศใหขนลกนาสะพรงกลวอาทเชน
เปลทนกโทษนอนอยนนบางเปลกจะไกวขนมาได
เองโดยไมมใครมายนอยใกลๆท�าใหนกทองเทยว
ตกอกตกใจบางคนกถงขนรองกรดออกมาและ
ตองปรารภกนวา-เปนฝมอของวญญาณนกโทษ
หรอเปนกลไกทตงใจจดแสดงกนแน
แคสวนจดแสดงยงนากลวถงเพยงนนแต
ใกลๆกนนนยงมประตกนลกกรงเหลกขางในเปน
บนไดทอดยาวลงไปใตดนลกลวมองลงไปเหนพนท
มเศษฟางสกปรกกองอยนนคอ‘ชวตจรง’ของคน
ทอยลกลงไปใตดนอกชนหนงนกทองเทยวบางคน
เอามอถอเปดเปนไฟฉายสองลงไปยงท�าใหเกด
บรรยากาศขนพองสยองเกลายงเมอคดวาเคยม
คนอยทนจรงๆทกขทรมานจรงๆและตายจรงๆ
ดวยแลวกยงเพมรสชาตเอรดใหกบการทองเทยว
เขาไปอกสามระดบครง
L o w C a r b o n T o u r i s m
62 | TourismJournal
63|Tourism Journal
L o w C a r b o n T o u r i s m
“คนทมาทนบอกวาเปนทวรทนาสนใจ”นายทหารคนนนบอก
“พวกเขารสกเหมอนไดเปนสวนหนงของสงครามดเสรจแลวกกลบบาน
ไปบอกเพอนๆวาฉนไดมาทชายแดนและเหนการรบดวย”
ทจรงแลวจากจดชมววนนไมไดถงขนเหนเลอดเหนเนอหรอกบางท
อาจเหนเพยงควนและการระเบดอยไกลๆเทานนจะวาไปมนไมใชท
ทนาสนใจอะไรเทาไหร(ไมเหมอนการจดนทรรศการหรอพพธภณฑทม
การคดมาแลววาจะดงดดใจนกทองเทยวอยางไรบาง)แตทวาความรสก
วาไดอยใน‘เหตการณจรง’ไดเปนผ‘เหน’เหตการณจรงนนตางหาก
ทท�าใหคนสนใจและอยากพาตวเองมาทน โดยในเวลาเดยวกนกรวา
การอยตรงนจะปลอดภยเพราะอยหลงเขตกนชนท�าใหมคนมาทน
วนละหลายรอยคนเพอชม‘การแสดง’ดงกลาว
“ผมบอกพวกนกทองเทยววาพวกอลไกดาก�าลงสองกลองมอง
พวกคณอยนะ”นายทหารคนนนวา“พวกเขาฮอฮากนใหญมนเหมอน
มกอนหนตกลงมาจากดวงจนทรเลย”
คณสงสยไหมวาท�าไมถงมคนอยากไปเสพ‘ความรนแรง’ทเกดขน
‘จรง’มคนตายจรงเจบจรงและมการสญเสยเกดขนจรงเหลาน
มการศกษาพบวาเกดจากหลายเหตผลอยางแรกสดกคอคนเรา
เดนทางไดงายขนการทองเทยวแบบเดมๆทไปเพอพบเหนสงสวยงามและ
ความรนรมยนนไมเพยงพออกตอไปเพราะนกทองเทยวเรมเบอหนาย
และไมตนเตนกบการทองเทยวดงนนจงตองการแสวงหาความตนเตน
ใหมและการเดนทางเฉยดเขาไปในอาณาเขตของความกลวนนกท�าให
การทองเทยวมรสชาตมากขนแตมขอแมวาทสดแลวจะตองปลอดภยดวย
ตลาดทองเทยวในแบบBlackTourismนนแมจะเตบโตไมมากนก
แตเตบโตอยางคงท ไมหดตวเลกลงผคนตระเวนไปดสถานทตางๆ
ทเคยเกดโศกนาฏกรรมเชนไปดกราวนดซโรของเวลดเทรดเซนเตอร
หรอเมอเกดไฟไหมผบในอารเจนตนาจนมผเสยชวตเกอบสองรอยราย
ในทสดสถานทเกดเหตกกลายเปนททนกทองเทยว ‘ตอง’มาดทงน
กเพราะสถานทเหลานกลายเปนขาวจงพกพา‘ความดง’อยในตว
ในอตราสวนทมากพอสมควรเมอนกทองเทยวกลบบานไปแลวสามารถ
ไปบอกเลาใหเพอนฝงฟงไดวาไปทไหนมาบางถาเปนสถานททดง
แตคนยงไมนยมไปกจะไดรบค�าชนชมจากเพอนฝงท�าใหBlackTourism
ไดรบความนยมมากขนเรอยๆ
แตในระดบลกมผวเคราะหวาการไดไปชมสถานทโศกนาฏกรรม
นนมผล‘เยยวยา’เราอยขางในนนคอท�าใหนกทองเทยวรสกวาตวเอง
โชคดทไมตองเผชญหนากบโศกนาฏกรรมเชนนนแมกระทงผทผาน
เหตการณนนมาดวยตวเองอาทเชนทหารผานศกทนยมเดนทางไปเยอน
WarTourismแบบทวรยอนอดตเหมอนทปราสาทเอดนบะระนน
มใหชมอกมากมายหลายท ในอเมรกาเองนน เมองอนเปนสถานท
จดประกายใหเกดสงครามกลางเมอง(CivilWar)ระหวางฝายเหนอ
กบฝายใตอยางเมองHarpersFerryซงถกทงรางไมมใครอยกถก
น�ามาจดแสดงเปนพพธภณฑกนทงเมองท�าใหผชมไดเขาไปสมผสกบ
ประวตศาสตรยคนนอยางเตมทสมจรงเพราะไดย�าเทาอยในททเคย
เกดเหตการณจรง
WarTourismแบบยอนอดตทส�าคญทสดเหนจะไมมทไหนเกนหนา
กรงเบอรลนทซงเคยเกดเหตการณสงครามโลกครงทสองและมตว
ละครเอกอยางฮตเลอรซงเชอกนวาเสยชวตอยในบงเกอรทนนรวมถง
การฆาลางเผาพนธชาวยวอนเปนเหตการณทรายแรงและสะเทอนใจ
คนไปทงโลก
อยางไรกตามWarTourismทงทเอดนบะระ,เบอรลนและท
HarpersFerry นนยงไมถกจดวาเปนBlackTourism(อยางนอยก
ไมเปนเชนนนเตมรปแบบ) เพราะสวนใหญแลวผทไปเยยมชมไมได
ไปดวยส�านกแบบกระหายจะเสพความรนแรงสวนใหญมกไปเพอการ
เรยนรมากกวาแตในปจจบนตองบอกวานาประหลาดใจทเกดกระแสการ
ทองเทยวแบบใหม‘ล�าหนา’กวาWarTourismไปอกขน
นตยสารAtlanticรายงานถงทวรแบบใหมนวาตวอยางทชดเจนมาก
เกดขนณทราบสงโกลานบรเวณนนม ‘จดชมวว’อย แหงหนง
ซงหากเกดการสรบในสงครามกลางเมองซเรยขนมาเมอไหรพบวาจะม
ฝงชนมานงดการรบมากมายเสมอ
คณอาจสงสยวา-ใครหนอมานงชม‘ความตาย’ของผคนไดเชนน
ค�าตอบกคอพนทตรงนนเปนเขตแดนของอสราเอลและ‘ผชม’
ทมา‘ดโชว’ดงกลาวกคอชาวอสราเอลพนทตรงนนเปนชายแดน
ระหวางอสราเอลกบซเรยโดยTheAtlanticรายงานวานายทหารของ
อสราเอลทเกษยณแลวคนหนงตอนนเปลยนงานมาท�าทวรดวยการพา
คนขนไปยง‘จดชมวว’แหงนในยามทเกดการสรบเพอดการนองเลอด
63|TourismJournal
64 | Tourism Journal
L o w C a r b o n T o u r i s m
อดตสนามรบหรออนสรณสงครามทตนเคยเขารวมรบนนแมจะ
เจบปวดและเศราหมองทไดเหนเพอนๆตายจากไปแตลกๆแลวก
รสกวาตวเองโชคดไปพรอมกนดวย
ทจรงแลวBlackTourismไมไดเพงเกดขนทวาตงแตศก
วอเตอรล,สงครามเกตตสเบรกแลวทสนามรบม‘ผชม’กระหายใครร
มาดกนเปนกลมๆรวมถงการทโทมสคกพาคนไปดการแขวนคอ
ทคอรนวอลลในศตวรรษท18ดวยแตสงใหมทเพงเกดขนกคอ
เกดการ‘ท�ามาคาขาย’(Commercialization)กบการทองเทยว
ประเภทนมการจดทวรกนเปนเรองเปนราวและทส�าคญกคอ
มนไดรบความนยมมากขนถงขนมการจดตงองคกรขนมาเลยทเดยว
เรยกวาDarkTourismInstitute(dark-tourism.org.uk)กอตง
ขนเพอเปนศนยกลางการทองเทยวแบบนโดยเฉพาะ
ทจรงแลวโครงสรางของBlackTourismนนมผวเคราะหวา
มจดโฟกสทแตกตางกนไปโดยทวไปสามารถแบงจดโฟกสออก
เปนค ๆ ไดสามค ดวยกนค แรกคอการทองเทยวทพาไปดคน
(People)กบสถานท(Place)คทสองคอการไปดหายนะทเกดจาก
น�ามอคน(Man-Made)หรอเกดจากธรรมชาตทมไดทงภยธรรมชาต
(NaturalDisaster)และการเปลยนแปลงของธรรมชาตและ
คสดทายคอการไปดคนทยงมชวต(Living)กบคนตาย(Dead)
ซงจะเหนวาการทองเทยวแตละอยางนนมกมองคประกอบหลายอยาง
อยในตว เชนถาเปนWarTourismกจะมทงการเดนทางไปยง
PlaceทเกดหายนะแบบMan-Madeและสวนใหญมกเกยวของ
กบคนทตายไปแลวหรอไมกเกยวของกบความตาย(Dead)เปนตน
มผวเคราะหวา ถงแมBlackTourismแบบทวานจะแลด
โหดรายหรอถงขนโรคจตนดหนอยทวากยงไมกอใหเกดผลเสย
ระยะยาวมากเทากบBlackTourismประเภททเกยวของกบคนท
ยงมชวตอยหรอทเกยวของกบการเปลยนแปลงของธรรมชาต
โดยทวไปBlackTouristมกจะชอบเดนทางไปเทยวชม
ความตายภยธรรมชาตหรอวนสนโลกแตยงมBlackTourism
อกแบบหนงซงซอนตวอยใตหนากากของการทองเทยวเชงนเวศ
หรอทเรยกวาEco-Tourism
บนใบหนาของมนการทองเทยวเชงนเวศไมด�ามดเลยเพราะ
ไมไดเกยวของอะไรกบคนทตายไปแลวหรอสงครามทวากมบางคน
ทนบรวมการทองเทยวเชงนเวศ‘บางแบบ’เขาไวในBlackTourism
ดวยเพราะเปนการทองเทยวทม‘ส�านก’บางอยางละมายคลายคลง
กบBlackTourism
หลายคนคดวาการเปนนกทองเทยวเชงนเวศนนเปนเรองทด
ชวยเปดโลกสรางแรงบนดาลใจมผวเคราะหวาการทองเทยว
เชงนเวศแบบทไมมส�านกเรองสงแวดลอมหรอสงคมมากพอจะกอ
ใหเกดปญหามากกวาไดเรยนร โดยเฉพาะกบคนรนใหมทนยม
เดนทางแบบนเพอเขาไปส สถานททคนอนไมเคยไปท�าใหเกด
การเดนทางใน2รปแบบคอ1)เขาไปในพนทเปราะบางเชงนเวศ
และ2)เขาไปในพนททมความเหลอมล�าทางสงคมสงแลวเมอกลบ
ไปบานเกดในโลกทหนงกจะรายงานใหผคนรบรถงความเปราะบาง
ของโลกแบบนไมวาจะผานการเขยนหรอผานการใชสอสงคมกตาม
นนท�าใหเกดกระแสท�าใหคนอนๆอยากเดนทางไปดไปเหนสงเหลาน
ดวยตาของตวเองและเมอมคนเดนทางไปมากๆปญหากเกดขน
มผวเคราะหวาการเดนทางดงกลาวม ‘ส�านก’บางอยาง
ละมายคลายคลงกบBlackTourismนนคอเปนการไปพบเหน
‘ความดอยกวา’ของคนอนทงความเหลอมล�าทางสงคมและ
การตองเผชญหนากบปญหาสงแวดลอมซงทสดแลวกคอการ
‘เยยวยาตวเอง’แบบหนงนนคอท�าใหตวเองรสกวาโชคดทไมได
ตกอยในสภาพเชนนน(แตกตองเนนย�าไวดวยนะครบวาไมใช
ทกคนเปนเชนนน)
ผลของส�านกการทองเทยวแบบBlackTourismทซอนอย
ใตหนากากปรารถนาดของEco-Tourismจงใหผลตรงขามและ
แตกตางจากการทองเทยวเชงนเวศทมส�านกทางสงแวดลอม(หรอ
สงคม)อยางแทจรงเพราะทสดแลวคอการเดนทางทองเทยวเพอ
‘ความรนรมย’ในอกระดบหนงทลกลงไปนนคอเปนความรนรมยเพอ
การเยยวยาตวเองเปนการแสวงหาความเพลดเพลนทางศลธรรม
64 | TourismJournal
65|Tourism Journal
L o w C a r b o n T o u r i s m
และทางสงคมซงซอนอยลกกวาการแสวงหาความเพลดเพลนทางกาย
อนเกดจากการทองเทยวแบบเดมๆเสยอก
เมอเปนเชนนทสดจงมกเกดปญหาหลายอยางตามมาเชน
การแหกนไปเทยวในปาฝนเขตรอนเพอจะไดทอดถอนใจกบหายนะ
ทก�าลงจะมาถงพลางนกวาตวเองไดมาทศนาสงทเปนความรใหมๆ
เกยวกบการอนรกษโลกแตแทจรงเปนสวนหนงของการท�าลาย
หรอการทองเทยวเขาไปในเขตยากจนของเมองตางๆซงเปลอกหนา
ท�าเปนแสดงความเขาใจในความยากจนแตกลบพกพาเครองถาง
ความเหลอมล�าใหกวางขนเขาไปดวยการทองเทยวแบบนจงกอใหเกด
การถกเถยงวาอาจถงขนเปนปญหาทางศลธรรมหรอเปลาเพราะมการ
น�าเอา‘ความจน’หรอ‘ความโชครายในชวต’ของคนอนมา‘ขาย’
ใหนกทองเทยวไดจายเงนเพอเขาไปดความยากจนหรอท�าใหคนยากจน
ในโลกทสามกลายเปนวตถแหงการทองเทยวเหมอนทคนตาย
ในสงครามเปน
ดวยเหตนBlackTourismจงเปนการทองเทยวแนวใหมทนา
จบตามองเปนอยางยง
แตจะจบตามองดวยสายตาแบบไหน-เปนอกเรองหนง !
65|TourismJournal
66 | Tourism Journal
T o u r i s m A E C
1หวหนางานวชาการ กองวจยการตลาด การทองเทยวแหงประเทศไทย
เมองทองเทยวชายแดนไทย - มาเลเซย
ประตส AECเรยบเรยงโดย : ปรชญากรณ ไชยคช1
วนท 31 ธนวาคม 2558 ประเทศไทยจะเขาส ประชาคมอาเซยน
(AEC) อยางเปนทางการ ภายใตวสยทศน ‘หนงวสยทศน หนงเอกลกษณ
หนงประชาคม’ ซงจะท�าใหทง 10 ประเทศ ประกอบดวย บรไน กมพชา
สปป.ลาว เวยดนาม เมยนมาร มาเลเซย อนโดนเซย ฟลปปนส สงคโปร
และไทย มประชากรรวมทงสน 610 ลานคน เทากบ 7 เปอรเซนตของ
ประชากรโลก (สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล)
มระบบเศรษฐกจทเชอมโยงกนมากขน
อยางไรกตาม เมอกลาวถงเมองชายแดน ประเทศไทยมพนทชายแดน
ตดกบประเทศเพอนบานถง 4 ประเทศ คอ กมพชา สปป.ลาว เมยนมาร
และมาเลเซย ในภาคใต มจงหวดทตดกบชายแดน 4 จงหวด คอ สงขลา
สตล ยะลา และนราธวาส มจ�านวนประชากรในป 2556 รวมทงสน
2,971,966 คน (ส�านกงานสถตแหงชาต) ประชากรสวนใหญเปนชาวไทย
มสลม โดยมพนทตดกบ 4 รฐของประเทศมาเลเซย ไดแก กลนตน เประ
เกดะห และปะลส ซงเปนรฐตอนเหนอของประเทศ มดานตรวจคนเขาเมอง
ทางบกทเชอมตอเขาดวยกน 7 ดาน ประกอบดวย
ดานตรวจคนเขาเมอง สงผลใหเกดการคาชายแดนทมมลคามหาศาล
โดยในป 2556 ประเทศไทยไดสงสนคาออกมลคา 393,568.5 ลานบาท
และน�าเขาสนคามลคา 406,576.3 ลานบาท โดยเสยดลการคา 13,007.8 ลานบาท
สนคาทประเทศไทยสงออกไปประเทศมาเลเซย 5 อนดบแรก ป 2555-2556
ประกอบดวย 1) น�ามนส�าเรจรป 2) รถยนต (อปกรณและสวนประกอบ)
3) เครองคอมพวเตอร (อปกรณและสวนประกอบ) 4) ยางพารา และ 5)
แผงวงจรไฟฟา และสนคาทประเทศไทยน�าเขา 5 อนดบแรก จากประเทศ
จงหวด
นราธวาส
ยะลา
สงขลา
สตล
ดานตรวจคนเขาเมองไทย
สไหงโกลก อ.สไหงโกลกบเกะตา อ.แวง
เบตง อ.เบตง
บานประกอบ อ.นาทวสะเดา อ.สะเดา
ปาดงเบซาร อ.สะเดา
วงประจน อ.ควนโดน
ดานตรวจคนเขาเมองมาเลเซย
Runtu PanjangBukit Bunga
Pengkalan Hulu
Kota PutraBukit Kayu HitamPadang Besar
Wang Kelian
รฐ
กลนตน
เประ
เกดะห
ปะลส
67|Tourism Journal
T o u r i s m A E C
อนดบ 3 นกทองเทยวจากประเทศจน รอยละ
6.23 และนกทองเทยวจากประเทศไทยอย ใน
อนดบท 4 จ�านวน 1.26 ลานคน คดเปนรอยละ 5.05
ซงเมองชายแดนทตดกบประเทศไทยมแหลง
ทองเทยวทส�าคญ ประกอบดวย
เมอง Kota Bharu ซงเปนเมองหลวงของ
รฐกลนตน มแหลงทองเทยวทส�าคญ คอ พระราชวง
Istana Jahar ซงกอสรางในป 1889 และได
ปรบปรงเปนพพธภณฑเมองในป 1992
เมอง Kuala Kangsar ซงเปนเมองหลวงของ
รฐเประ แหลงท องเทยวทส�าคญ คอ มสยด
Ubudiah พพธภณฑ Galeri Sultan Azlan Shah
และสวนสาธารณะ
Alor Seta r เมองหลวงของรฐเกดะห
แหลงทองเทยวทส�าคญ คอ Alor Setar Tower
หอคอยชมววเมองทมความสง 165.5 เมตร และ
พพธภณฑขาว (Muzium Padi) เปนแหลงรวบรวม
เมลดพนธขาวมากกวา 300 สายพนธจากทวโลก
Kangar เมองหลวงของรฐปะลส แหลงทอง-
เทยวทส�าคญ คอ พระราชวง Istana Arau และ
มสยด Al-Hussein ซงเปนมสยดทสรางขนในทะเล
เสนทางทองเทยวเมองชายแดนประเทศไทย-
มาเลเซย เปนจดเรมตนของการเรยนรประเพณ
วฒนธรรม และวถชวตของผคนประชาคมอาเซยน
ภายใตวสยทศน ‘หนงวสยทศน หนงเอกลกษณ
หนงประชาคม’ รเขารเรา เพอกาวยางอยางมนใจ
สประชาคมอาเซยนทจะมาถง
มาเลเซย ป 2555-2556 คอ 1) เครองคอมพวเตอร
(อปกรณและสวนประกอบ) 2) น�ามนดบ 3) เคมภณฑ
4) เครองจกรไฟฟาและสวนประกอบ และ 5)
แผงวงจรไฟฟา (ส�านกงานปลดกระทรวงพาณชย)
นอกจากมลคาการคาชายแดนทมากทสดแลว
ประเทศไทยและมาเลเซยยงมนกทองเทยวของแตละ
ประเทศเดนทางทองเทยวระหวางกน ผานทางดาน
ตรวจคนเขาเมองทง 4 จงหวดมากทสดเมอเปรยบเทยบ
กบดานทางบกอนๆ ทวประเทศ เนองจากมโครงสราง
พนฐานดานการขนสงทเชอมโยงเขาดวยกนเปน
อยางด ทง 2 ประเทศมเมองชายแดนทดงดดให
นกทองเทยวเดนทางเขามาทองเทยวทส�าคญ ดงน
ประเทศไทย เมองชายแดนทเปนแหลงทองเทยวทส�าคญ
ประกอบดวย
จงหวดสงขลา มแหลงทองเทยวทส�าคญ คอ
เมองหาดใหญ ไดชอวาเปนเมองศนยกลางการคา
การคมนาคม การลงทน และการทองเทยวของภาคใต
ตอนลาง ยานเมองเกาสงขลา หาดสมหลา และสะเดา
ดานนอก (บรเวณดานสะเดา) ทใหบรการโรงแรม
ทพก และแหลงบนเทงเปนจ�านวนมาก ในป 2556
อ�าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา เปนเมองทองเทยวหลก
มนกทองเทยวเดนทางเขามาทองเทยวรวมทงสน
1,582,916 คน
อ�าเภอเบตง จงหวดยะลา เมองใตสดของ
ประเทศไทย แหลงทองเทยวทส�าคญ คอ ธรกจ
บรการภายในเมอง เชน โรงแรม ทพก รานอาหาร
และแหลงบนเทงยามค�าคน นอกจากนยงมแหลง
ทองเทยวนอกเมองทนาสนใจ เชน บอน�ารอน อโมงค
ปยะมตร สวนไมดอกเมองหนาว เปนตน ในป 2556
มนกทองเทยวชาวตางชาตเดนทางเขามาทองเทยว
รวมทงสน 223,667 คน
อ�าเภอสไหงโกลก จงหวดนราธวาส แหลงทองเทยวทส�าคญ คอ ธรกจบรการภายใน
เมอง เชน โรงแรม ทพก รานอาหาร และแหลงบนเทงยามค�าคน ซงมชายแดนตดกบรฐ
กลนตน มนกทองเทยวชาวตางประเทศเดนทางเขามาทองเทยวรวมทงสน 239,238 คน
แมวาทง 3 จงหวดจะไดรบผลกระทบจากเหตการณความไมสงบทเกดขนตงแตเดอน
มกราคม 2547 ทผานมา แตนกทองเทยวกยงคงเดนทางเขามาทองเทยวโดยตลอด ซงม
จ�านวนมากบางนอยบางขนอยกบสถานการณ
ประเทศมาเลเซย ในป 2555 มนกทองเทยวชาวตางชาตเดนทางเขามาทองเทยวในประเทศมาเลเซย
รวมทงสน 25.03 ลานคน ตามรายงานขององคการการทองเทยวโลก (UNWTO) อนดบ 1
คอ นกทองเทยวจากสงคโปร รอยละ 51.99 อนดบ 2 นกทองเทยวจากอนโดนเซย รอยละ 9.52
68 | Tourism Journal
T o u r i s m A E C
ASEANการบรหารจดการภาวะวกฤตดานการทองเทยวของกลมประเทศ
1พนกงานวางแผน 4 งานบรหารภาวะวกฤต กองบรหารความเสยง ททท.
“ในป 2558 เราจะเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
กนแลว” เปนค�าพดทเราไดยนกนบอยมากในชวงทผานมา
หนวยงานทงภาครฐและภาคเอกชนจงตางเรงเตรยมความ
พรอมเพอรบโอกาสตางๆ ทจะเขามาภายหลงการเขาส
ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน หลายหนวยงานพฒนาบคลากร
ปรบปรงระบบการท�างาน หลายหนวยงานด�าเนนการวางแผน
วเคราะหสภาพแวดลอมตางๆ เพอหาโอกาสส�าหรบตนเอง
ในเวทอาเซยน ไมเวนแมแตภาคการทองเทยว อยางไรกตาม
ภายใตโอกาสทมากมายภายหลงการเขาสประชาคมเศรษฐกจ
อาเซยน ยอมตองมความเสยง หรอภยคกคามตางๆ ทไม
สามารถควบคมได และท�าลายโอกาสทควรจะไดรบ อาท
ภยธรรมชาต วกฤตการณทเกดจากการกระท�าของมนษย
ดงนน หลายหนวยงานจงไมควรละเลยการเตรยมพรอมรบมอ
กบเหตการณวกฤตเชนกน มฉะนนจากโอกาสอาจกลายเปน
หายนะได
เรยบเรยงโดย : พตรตน วงศสทนวฒนา1
68 | Tourism Journal
69|Tourism Journal
T o u r i s m A E C
70 | Tourism Journal
เมอวนท 5-9 พฤษภาคม 2557 ประเทศมาเลเซยไดเปนเจาภาพ
ในการจดประชม ASEAN Tourism Crisis Communication Manual
Standardization Workshop 2014 ซงเปนการประชมเพอทบทวนคมอ
การสอสารภาวะวกฤตของการทองเทยวในภมภาคอาเซยน โดยคมอ
ดงกลาวจะเปนกรอบในการสอสารเพอลดผลกระทบของเหตการณวกฤต
ทมตออตสาหกรรมทองเทยวของกลมประเทศสมาชกอาเซยน ทงน
จะขออธบายเกยวกบรายละเอยดของคณะท�างานทปรากฏอยในคมอ
ดงกลาวกอน ซงประกอบไปดวย
National Crisis Management Team (CMT) หรอคณะบรหาร
ภาวะวกฤตระดบประเทศ เปนคณะทประกอบดวยผแทนจากกระทรวง
ตางๆ และผแทนจากภาคเอกชน โดยจะมหนาทในการบรหารภาวะวกฤต
ทเกดขนในประเทศ เพอลดผลกระทบ และจ�ากดขอบเขตของเหตการณ
วกฤตทเกดขนในประเทศ
National Crisis Communication Team (CCT) หรอคณะสอสาร
ในภาวะวกฤตระดบประเทศ เปนคณะท�างานยอยคณะหนง CCT
จะมหนาท ในการสอสารขอเทจจรงตอสาธารณชน และผ มสวนได
สวนเสยทกกลมในชวงเกดเหตการณวกฤต ซงจะชวยรกษาภาพลกษณ
ทดของประเทศ
T o u r i s m A E C
ภาพท 1 : ความสมพนธของคณะท�างานบรหารภาวะวกฤตในระดบตางๆ
National Tourism Organizations Crisis Management Team
(NTOs CMT) หรอคณะบรหารภาวะวกฤตระดบอตสาหกรรมทองเทยว
เปนคณะทประกอบดวยผแทนจากหนวยงานทเกยวของกบอตสาหกรรม
ทองเทยว ทงทอยในภาครฐและภาคเอกชน โดยจะมหนาทในการบรหาร
ภาวะวกฤต เพอลดผลกระทบทเกดขนกบการทองเทยว ทงน NTOs CMT
จะเปนคณะท�างานยอยคณะหนงใน CMT
National Tourism Organizations Crisis Communication Team
(NTOs CCT) หรอคณะสอสารในภาวะวกฤตระดบอตสาหกรรมทองเทยว
เปนคณะท�างานยอยคณะหนงใน CMT โดยจะมหนาทในการสอสาร
ขอเทจจรงตอผมสวนไดสวนเสยทกกลมในชวงเกดเหตการณวกฤต ทงน
เพอชวยรกษาภาพลกษณทดของการทองเทยวในประเทศ
ASEAN Crisis Communication Team (ACCT) หรอคณะ
สอสารในภาวะวกฤตระดบภมภาคอาเซยน คณะดงกลาวจะท�าหนาทเปน
ศนยกลางในการรบและรวบรวมรายงานขอมล ขอเทจจรงของเหตการณ
วกฤตจาก NTOs CCT ของประเทศสมาชกอาเซยน จากนนจะน�ารายงาน
ขอมลทไดรบไปสอสารตอผมสวนไดสวนเสยของอาเซยน
CMT
CMT
CMT
NTOs CMT
NTOs CMT
NTOs CMT
CCT
CCT
CCTNTOs CCT
NTOs CCT
NTOs CCTACCT
71|Tourism Journal
T o u r i s m A E C
72 | Tourism Journal
T o u r i s m S e m i n a r
73|Tourism Journal
ในการประชมดงกลาวจะเกยวของกบการด�าเนนงานในชวงวกฤต
ของ 2 คณะ ไดแก NTOs CCT และ ACCT ซงสามารถสรปไดดงน
การสอสารภาวะวกฤตของ NTOs CCT จะมงใหความส�าคญกบผมสวนได
สวนเสย 4 กลม ไดแก
สอมวลชน ทงในประเทศและตางประเทศ ตลอดจนสอ Online
และ Offline
หนวยงานภาครฐทงในประเทศและตางประเทศ
องคกรดานการคาและการลงทน ทงในประเทศและตางประเทศ
สาธารณชนหรอประชาชนทวไป ทงในประเทศและตางประเทศ
ทงน ระบบการสอสารในภาวะวกฤตจะแบงออกเปน 4 ชวง ซงจะ
ตองด�าเนนการซ�าอยางตอเนอง ดงน
เปนชวงทตองตดตามสถานการณความเสยงทอาจพฒนากลายเปน
เหตการณวกฤตของอตสาหกรรมทองเทยวในประเทศ โดยจะตอง
วเคราะหสถานการณความเสยงท เกดขน เพอประเมนโอกาสท
สถานการณความเสยงจะลกลามจนกลายเปนเหตการณวกฤตทสามารถ
สงผลกระทบตอภาพลกษณของประเทศและของแหลงทองเทยว
นอกจากน ยงตองเรงสอสารขอเทจจรงตงแตสถานการณยงไมลกลาม
เพอจ�ากดขอบเขตของผลกระทบจากสถานการณความเสยง
Readiness คอการเตรยมความพรอมรบมอกบสถานการณวกฤตในมตตางๆ
ทงทางดานบคลากร โดยการอบรมเพมทกษะทจ�าเปนส�าหรบการสอสาร
ในภาวะวกฤต การจดเตรยมแผนการสอสาร งบประมาณ และจดวาง
ระบบการสอสารในชวงเกดเหตการณวกฤต เพอใหขอความทสอสาร
ออกไปเปนไปในทศทางเดยวกน และไมเกดความสบสน ตลอดจนการ
ซอมรบมอกบสถานการณวกฤต โดยการจ�าลองสถานการณตางๆ ทงน
การเตรยมความพรอมตางๆ โดยเฉพาะในสวนของแผนการรบมอจะตอง
มการทบทวนอยางตอเนองทกๆ 6 เดอน เพอใหการรบมอกบสถานการณ
วกฤตมความพรอมมากทสด
Response
เปนชวงของการตอบโตกบสถานการณวกฤต ซงในการตอบโต
กบสถานการณวกฤตจะตองวเคราะหสถานการณวกฤตทเกดขนใน
เบองตนใหได โดยล�าดบแรกตองตอบประเดนตอไปนใหได คอ What
happened to whom, Where, When, How และ Why รวมถงตองสามารถ
บงชขอบเขตผลกระทบของสถานการณวกฤตทเกดขน จากนน NTOs
CCT จะตองเรมปฏบตงานตามแผนการสอสารทไดวางไว โดยจะตองให
ความส�าคญกบประเดนดงตอไปน ขอความทใชในการสอสาร ชองทางทใช
ในการสอสาร ประเดนถาม-ตอบ และความรวดเรวในการสอสารขอมล
ตอสาธารณชนและตางประเทศ ทงน ในชวงเหตการณวกฤต NTOs
CCT จะตองตดตามการน�าเสนอขาวจากสออยางใกลชด เพอปองกนการ
สอสารทผดพลาดของสอ
Recovery คอระยะของการฟนฟภายหลงเหตการณวกฤตคลคลาย โดย NTOs
CCT ยงคงตองตดตามผลกระทบตางๆ ทอาจจะยงคงหลงเหลออย พรอม
ทงรวบรวมประเดนส�าคญทงหมดทเกดขนจากเหตการณวกฤต และ
สอสารขอมลไปยงสาธารณชนและตางประเทศ รวมถงจดท�าแถลงการณ
ประเดนถาม-ตอบ และสงใหผมสวนไดสวนเสยใชประโยชนตอป
เนองจากอาเซยนเลงเหนถงความส�าคญของความรวดเรวในการ
ตอบโตสถานการณวกฤต โดยเฉพาะในมตดานการสอสาร เพอลด
ผลกระทบทอาจเกดขนกบประเทศสมาชกและภาพลกษณของอาเซยน
ดงนน อาเซยนจงไดตง ACCT ขน โดยท�าหนาทเหมอน NTOs CCT เพยงแต
ขอบเขตจะกวางกวา คอ ครอบคลมภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต
หรออาเซยนทงหมด ทงน การด�าเนนการดานการสอสารของ ACCT
จะแบงออกเปน 4 ชวงเชนเดยวกนกบ NTOs CCT อยางไรกตาม
การสอสารของ ACCT จะมความถกตอง รวดเรว นาเชอถอ และสามารถ
ตอบโตกบสถานการณไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล จ�าเปน
ตองอาศยขอมลของ NTOs CCT ของประเทศสมาชกอาเซยนทกประเทศ
โดยเฉพาะประเทศทเกดเหตการณวกฤต
จากการประชมพบประเดนทนาสนใจเกยวกบเรองความรวมมอ
ในการสอสารภาวะวกฤตในระดบอาเซยน คอ แมวาอาเซยนจะไดจดตง
ACCT ขน รวมถงจดท�าคมอการสอสารภาวะวกฤต เพอใชเปนกรอบและ
แนวทางการปฏบตทคอนขางชดเจน แตในการปฏบตจรง ประเทศสมาชก
อาเซยนรวมถงประเทศไทย ยงไมไดใชกระบวนการทระบในค มอ
โดยมงด�าเนนการบรหารและสอสารภาวะวกฤตตามแนวทางทประเทศ
ของตนเองเหนสมควร รวมถงไมรายงานขอมลสถานการณวกฤตให
ACCT ไปชวยด�าเนนการสอสารตอ ดงนน จงอาจกลาวไดวา การสอสาร
ภาวะวกฤตของอาเซยนไมประสบความส�าเรจ หากเราใชคมอดงกลาว
เปนเกณฑในการวดถงประสทธภาพของการสอสารภาวะวกฤตของอาเซยน
อยางไรกตาม ในสวนของประเทศไทย แมวาจะไมรายงานขอมล
สถานการณให ACCT ทราบ แตแนวทางการสอสารเพอรกษาภาพลกษณ
ของประเทศในชวงเกดเหตการณวกฤต ถอไดวาประสบความส�าเรจ
และเปนตวอยางทดส�าหรบกลมประเทศสมาชกอาเซยน ทงน เนองจาก
ประเทศไทยมการสอสารขอมลใหผมสวนไดสวนเสยทรวดเรว ตลอดจน
การสอสารมความครอบคลมในทกชองทาง ทงชองทาง Online และ
Offline ซงถอไดวาเปนการท�างานในเชงรก และสามารถชวยลดผลกระทบ
และจ�ากดขอบเขตของผลกระทบไดเปนอยางด
T o u r i s m S e m i n a r
TAT Intelligence Center
ทามกลางกระแสการเปลยนแปลงอยาง
รวดเรวของโลกยคใหม ไดเกดความทาทาย
ในมตตางๆทงเศรษฐกจสงคมระบบนเวศ
และกระบวนคดในการปรบตวส สงคมทมอตรา
การพฒนาทกาวหนาลาหลงแตกตางกนในบรบท
และเงอนไขแวดลอม
การทองเทยวแหงประเทศไทย(ททท.)
ในฐานะองคกรของรฐทมภารกจเกยวกบการ
สงเสรมการทองเทยวเลงเหนความจ�าเปนทจะตอง
ปรบเปลยนองคกรใหเทาทนความทาทายใหมๆ
ทเกดขนตลอดเวลาจากเหตปจจยดงกลาวททท.
จงก�าหนดแนวทางกระบวนการและวธการ
เพอผลกดนศนยวจยดานตลาดการทองเทยว
(TATIntelligenceCenter)ทมหมดหมายในการ
ทจะน�าเสนอขอมลเชงยทธศาสตรดานตลาดการ
ทองเทยวสามารถชน�าและคาดการณสถานการณ
ดานการทองเทยวและบรการไดอยางแมนย�า
Vision - Mission
วสยทศนศนยวจยตลาดการทองเทยวทเปนหนงในอาเซยน
ภายใน5ป
พนธกจ
1.สรางและบรณาการระบบสารสนเทศการตลาด
ครบวงจรจากส�านกงานททท.ทวโลก
2.พฒนาระบบสารสนเทศการตลาดสมยใหม
และถายทอดองคความรผานประสบการณจรง
3.ตอยอดองคความรดานการตลาดผาน
กระบวนการมสวนรวมของพนธมตร
ในทกภาคสวน
4.เผยแพรขอมลดานพฤตกรรมนกทองเทยว
เชงลกผานระบบสารสนเทศการตลาด
ทรวดเรวและทนสมย
Information is Power ขอมล คอ อ�ำนำจ
ด วยตระหนกถงความส�าคญของข อมล
ศนยวจยดานตลาดการทองเทยวททท.จงจดท�า
ฐานขอมลการทองเทยวเชงการตลาดซงประกอบ
ดวยหมวดหมของขอมลเชงยทธศาสตรดงน
1.นโยบายและแผนงานทเกยวของกบ
การพฒนาและสงเสรมการทองเทยว
2.ดชนเศรษฐกจระดบมหภาค
และสถานการณการทองเทยว
3.คลปขาวทเกยวกบการทองเทยว
และบรการทวโลก
4.รายชอและจ�านวนแหลงทองเทยวทวประเทศ
5.รายชอและกจกรรมเทศกาลงานประเพณ
6.ปรมาณหองพก/ภตตาคาร/การบน/
บรษทน�าเทยว/รานขายของทระลก
7.สถตนกทองเทยวชาวไทยและชาวตางประเทศ
8.บทความและงานวจยโดยททท.
เปดมมมองใหมใหฉบไวขน ‘ดำนตลำดกำรทองเทยว’
สถำนทตดตอ ศนยวจยดำนตลำดกำรทองเทยว TAT Intelligence Center กำรทองเทยวแหงประเทศไทย
โทร 0 2250 5500 ตอ 2771-2786 อเมล : tatic@tat.or.th www.tourismthailand.org/TATIC
ภำระหนำท
1.รวบรวมขอมลตลาดการทองเทยวระดบมหภาคและพยากรณภาพอนาคตของการทองเทยวผานการวเคราะหปจจยแวดลอมโดยครอบคลม
ทงสถานการณทองเทยวทเปนภาวะปกตและภาวะวกฤตรวมถงศกษาประเดนเฉพาะเรอง(EmergingIssue)ทอาจสงผลกระทบตอการทองเทยว
2.ศกษาวจยในประเดนดานตลาดการทองเทยวเพอใชเปนขอมลประกอบการวเคราะหการวางกลยทธการคาดการณและพยากรณ
อตสาหกรรมทองเทยวไทยเปนอตสาหกรรมทเตบโตขนจากสวนประกอบทหลากหลายแตละสวนประกอบลวนมภาระหนาททแตกตางกนเกอกล
และสมพนธกนอาทสนคาและบรการทองเทยวกบนกทองเทยว/ภาครฐกบภาคเอกชนและภาคประชาชน/ประเดนทางเศรษฐกจกบความคงอยของ
สงแวดลอม
ชดความสมพนธดงกลาวน�ามาซงความพยายามทจะสรางเครอขายความรวมมอทางดานงานวจยกบหนวยงานทเกยวของเพอน�าไปสความ
มประสทธภาพของการพฒนาการทองเทยวของประเทศไทยโดยหนวยงานทใหความรวมมอกบศนยวจยดานตลาดการทองเทยวคอ
n กรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา
n ส�านกงานสถตแหงชาต
n ธนาคารแหงประเทศไทย
n ศนยวจยกสกรไทย
top related