svetlost i živi svet

SVETLOST I ŽIVI SVET

DA LI JE LIST ZELEN?LIST UPIJA NAJVEĆI DEO SVETLOSNOG SPEKTRA, OSIM TALASNIH DUŽINA ZELENE BOJE

FOTORECEPTORI U OKU PRIMAJU ZELENI DEO SPEKTRAMOZAK NAM “KAŽE” DA JE LIST ZELEN!

UTICAJ NA BILJKE

Ugljen-

dioksid

Kiseonik

ŠećerVoda

Svetlost

NAJPOZNATIJI

DA LI JE JEDINI?

KAKO BILJKA ZNA KADA JE DAN?Fitohrom – biljni pigment , prisutan u dva oblika:

P660 i P730 Uvek su prisutna oba oblika fitohroma, a njihova proporcija zavisi od količine svetlocrvene i tamnocrvene svetlosti.

Tako biljke “mere” dužinu dana i određuju godišnje doba, kao i kada je

mrak, a kada dan!

PROMENA DUŽINE DANAKraći dani + niže temperature = zimsko mirovanje

Fiziološki mehanizam – promena proporcije fitohroma

FOTOPERIDIZAM Metabolički odgovor biljaka na dužinu

dana, tj. na dužinu osvetljenog perioda. Tipovi:a) Biljke dugog danab) Biljke kratkog danaPrelazni oblicic) Biljke kratkog – dugog danad) Biljke dugog – kratkog dana

FOTOPERIODIZAM Starija, odrasla biljka je osetljiva,

juvenilna nije! Dovoljno je izložiti samo nekoliko

listova – cela biljka reaguje. Reznice uzete sa starijih biljaka ostaju

osetljive.

MOŽE SE I PREVARITI!

Zumbul je biljka KRATKOG DUGOG DANA.

Ako biljci kratkog dana, tokom dugih letnjih dana, samo vršne listove prekrijemo po 6 sati tokom par nedelja (B), počeće da cveta!

FOTOPERIODIZAMRegulisano fitohromima

FORZICIJA PRATI KALENDAR!Počinje da cveta poslednje nedelje marta – kada dani postaju duži.

BILJKE KRATKOG DANA

Hrizantema = zimska ruža

Božićna zvezda

POKRETI BILJAKAIndukovani pokreti

izazvani uticajem spoljašnjeg faktora

TROPIZMIPokreti čiji pravac

određuje delovanje draži.

NASTIJEPokreti izazvani

promenom intenziteta draži, a

draž deluje ravnomerno.

FOTOTROPIZAM

FOTOTROPIZAM Rast organizma kao odgovor na svetlosnu

draž. Pozitivni fototropizam - ??? Negativni fototropizam - ???

FOTONASTIJA

podbel vodopija

Cvetovi se zatvaraju pri najmanjoj senci.Promena turgora dovodi do pokreta.

Često u kombinaciji sa termonastijom.

KADA SE OTVARA CVET OVE BILJKE?

NOĆNA FRAJLA

CIRKADIJALNI RITAMNiktinastije – pokreti vezani za ritmično smenjivanje dana i noći.

Zečja soca

CIRKADIJALNI RITAM

MARANTA

ŠTA IM JE ZAJEDNIČKO?

ptičje mleko

visibaba

ledinjak

PROLEĆNICEefemeroide, efemere

UTICAJ NA BILJKE Fotosinteza Fotoperiodizam Fototropizam Fotonastije Efemeroide...

DNEVNO – NOĆNI PERIODIZAM

LJUDI ...DNEVNI, SUMRAČNI ILI NOĆNI?

MIGRACIJA PTICAOkidač za početak seobe na jug- kraći dan

Okidač za povratak na sever- polni nagon

MIGRACIJA PTICA Dužina dana više utiče na vrste koje idu

na duži put – pr: arktička čigra i belolika guska...

Na kraće migracije, pored dužine dana, utiču i količina hrane, trenutne vremenske prilike...

BELOLIKA GUSKA

ARKTIČKA ČIGRA

MIGRACIJA PTICAKako znaju put?

Svetlosno zagađenje dezorijentiše ptice!

MIGRACIJE PTICA Ptice su najosetljivije na belu i crvenu

svetlost. Promenom vrste svetla na putevima i

građevinama smanjio bi se uticaj na ptice koje noću migriraju.

Eksperimentiše se sa zelenim i plavim svetlom...

REŠENJE?

Naftna platforma osvetljena

zelenim svetlom.

REŠENJE?

REŠENJE?

REŠENJE?Solarne ulične sijalice sa

senzorima!

VELIKE STAKLENE POVRŠINE NISU BIRD-FRIENDLY!

Vide ljudi Vide ptice

ČULO VIDA

FOTOTAKSIJATaksija-Kretanje organizma ka (+) ili od (-) izvora draži.-Pokreće se celo telo (protiste, beskičmenjaci)

FOTOTAKSIJA – POZITIVNA ILI NEGATIVNA?

LUMINISCENCIJA-Bioluminiscencija je sposobnost živog bića da samostalno ili uz pomoć simbiota "proizvede" svetlo.

-Fluorescencija je vrsta luminiscencije koja je vidljiva samo za vreme trajanja izloženosti materijala svetlosti.

- Fosforescencija je luminiscencija koja se nastavlja i nakon prestanka izloženosti dnevnoj ili veštačkoj svetlosti.

BIOLUMINISCENCIJA

svitac

Organ - FOTOFORASupstanca - LUCIFERINSvrha - KOMUNIKACIJA

BIOLUMINISCENCIJA

ktenofora

morskiđavogljiva

svetleći crvi

u pećini

VILINSKO SVETLO

KRISTALNA HIDROMEDUZA

Nobelova nagrada 2008. za otkriće i objašnjenje zelenog fluorescentnog proteinaOsamu Šimomura & dr.

DISKOTEKA U AKVARIJUMU!

UTICAJ NA ŽIVOTINJE Cirkadijalni ritam Migracije ptica Čulo vida Fototaksije Bioluminiscencija...

HVALA NA PAŽNJI

Bojana Molnar