Öğretim tasarımının psikolojik temelleri · sosyal davranışları açıklamada zorluklar,...

Öğretim Tasarımının"

Psikolojik Temelleri"

Öğretim Tasarımı Stratejileri:"

scope - - Kapsam"

selection - - Seçme"

sequencing - - Sıralama"

synthesis - - Sentez"

hedefler"

içerik"

etkinlik"

ölçme-değ."

ʻHedeflerʼ, ʻiçerikʼ, öğretim etkinlikleriʼ, ʻölçme değ. yöntemleriʼ nin HERBİRİ için "- hangi kapsamda? "- hangileri seçilecek hangileri dışarda bırakılacak?"- hangi sırayla yapılacak?"- nasıl sentezlenecek?, birleştirilecek? SORULARI SORULUR ve KARAR VERİLİR"

Öğretim Tasarımı Strateji Seçimi"

Öğretim "Modeli"

Etkinlik/"Öğretim Yöntemi"

Medium/"Media"Ortam"

İçerik/"Materyal"

hedeflere ve şartlara en uygun model hangisi?"

bu öğretim programı/birimi/ders içinde, hangi öğretim yöntemleri birlikte uyum içinde kullanılmalıdır?"

kullanılacak hangi medya, araç, bilgi aktarım kanalları bu ders için en etkin olacaktır?"

öğrenci (ve öğretmenin) üzerinde çalışacağı ders materyali-malzemesi hangi formatlarda olmalıdır?"

Öğretim Tasarımı Strateji Seçimi"

Öğretim Modeli" Etkinlik/"Öğretim Yöntemi"

Medium/Media" İçerik/ Materyal"

- usta-çırak"

- stüdyo"

- PTÖM"

- akran öğrenme"

- problem temelli öğrenme"

- vb."

- amfi ders sunu"- küçük grup"- lab-deney"- Sokrat metodu"- Tutor"- Saha çalışması"- Bağımsız öğrenme"- Simulasyon"- Doğrudan anlatım x Keşfetme"

- video ders anlatımı (etkileşim özelliği)"- CD-ROM (aranabilir)"- TV"- Tablette (on demand)"- öğretmen"- öğrenci sunu"- mobile (erişim, photo,upload, search)"

erişim (büyüklük)"kitle x bireysel"sıcak x soğuk"aktif olma gerekliliği"derin işleme "

- basılı materyal"- video"- oyun (üretim zaman, maliyet, IP)"- öykü"- gazete küpürü"- ders kitabı"- TVʼde reklam"

Felsefe" Kim aktif?"Verimlilik?"Ortam?"

Tüketir?"Üretir?"Push x pull"

Peki.."

öğretim tasarımcısı gücünü nerden alır?"

Peki.."

öğretim tasarımcısı gücünü nerden alır?"

yönetim ve liderlik becerileri "

aktif dinleme becerileri"

teknoloji temelli beceriler"

yaratıcılık yenilikçilik"

iletişim kurma becerileri"

öğrenme aşkı"

görsel iletişim becerileri"

yazılı iletişim becerileri"

yaratıcı ve analitik problem çözme becerileri "

Evet bütün diğerlerinden.."

ama en fazla"

ʻinsanlar nasıl öğrenir?ʼ alanındaki derin bilgi ve kavramalarından"

Öğrenme Kuramı"

Öğretim Kuramı"

- süreçlerini açıklar"

- ilkelerini açıklar"- tarif eder"- betimler"

- süreçlerini öngörür"

- modeller öngörür"- ilkelerini hatırlatır"- tasarıma karar verir"- yöntem strateji belirler"

“İnsanlar nasılöğrenir?”" “Nasıl öğretmeliyiz?”"

öğrenmenin" öğretimin"

Öğrenme Kuramı"

Öğretim Kuramı"

Öğretim Tasarımında Öğretim Stratejilerinin Belirlenmesi"

etkiliyor, yön veriyor"

etkiliyor, yön veriyor"

Davranışçılıktan Oluşturmacılığa*"

Öğrenme Kuramı"

*ʼoluşturmacılıkʼ ʻyapılandırmacılıkʼ ile eş anlamlı olarak kullanılmaktadır"

Davranışçılık"

Davranışlardaki gözlenebilir, ölçülebilir değişikliklere odaklıdır"

Yeni davranışlar otomatik olunca öğrenilmiş olur"

Davranışçılık" Bilişselcilik"

Davranışın gerisindeki zihin süreçlerine odaklanır"

Gözlemlenen davranış değişiklikleri, zihinde olanları yansıtır"

Davranışlardaki gözlenebilir, ölçülebilir değişikliklere odaklıdır"

Yeni davranışlar otomatik olunca öğrenilmiş olur"

Davranışçılık"

Davranıştaki görünen değişime bağlı"

Yeni davranış biçiminin otomatik olana kadar tekrarı ile ilgili"

Bilişselcilik" Oluşturmacılık"

Bireysel deneyimlerimiz ve ʻzihin şemalarımızlaʼ, biz ʻdünyayıʼ inşa ederiz"

Öğrenme sonucunda bilinmeyen ortamlarda problem çözebiliriz"

Davranışın gerisindeki zihin süreçlerine odaklanır"

Gözlemlenen davranış değişiklikleri, zihinde olanları yansıtır"

Davranışçılık" Bilişselcilik" Oluşturmacılık"

Görselde de 3 zirve ile gösterildiği gibi ʻDavranışçılıkʼ, ʻBilişselcilikʼ ve ʻOluşturmacılıkʼ ın her biri bir ʻparadigmayıʼ temsil eder. "

Her bir paradigmanın ʻinsanlar nasıl öğrenir?ʼ sorusunun yanıtı için farklı varsayımları ve temel kabülleri vardır."

Paradigma, benzer yaklaşımla ve aynı temel kabüllere göre yapılmış pek çok araştırmayı içerir. Bu araştırmaların sayısı ve kuramların kabulü artınca paradigma oluşmuş demektir."

Ancak zaman içersinde, varolan paradigma gerçek hayat sorularına yanıt vermekte yetersiz kalır ve paradigmanın geçerliliği yıkılır ve arkasından farklı yaklaşımlarla ve farklı kabullerle başka bir paradigma ortaya çıkar."

Kuram ve Paradigmalar nasıl oluşur?"

Paradigma"

Kuram" Yasa"

" " İlke"

" " " Hipotez "" " " " " " "Veri" Gözlem"

Gözlem >"

Gözlem > hipotez >"

Gözlem > hipotez > veri >"

Gözlem > hipotez > veri > ilke >"

Gözlem > hipotez > veri > ilke > yasa >"

Gözlem > hipotez > veri > ilke > yasa > kuram >"

gözlem Matematikte kızlar arkaya oturuyor

veri Sınav sonuçları hipotez Endişe düzeyi başarıyla ters

orantılıdır ilke Y x B x M x O = BP yasa Ohm’s Law kuram Evrim Kuramı paradigma Davranışçılık model Proje Tabanlı Öğrenme Modeli

Sözü edilen evrelerin her biri için farklı alanlardan örnekler:"

Gözlem > hipotez > veri > ilke > yasa > kuram > Gözlem > hipotez > veri > ilke > yasa > kuram > Gözlem > hipotez > veri > ilke > yasa > kuram >"

P a r a d i g m a"

Gözlem > hipotez > veri > ilke > yasa > kuram > Gözlem > hipotez > veri > ilke > yasa > kuram > Gözlem > hipotez > veri > ilke > yasa > kuram >"

P a r a d i g m a"

model"model"

model"

yasa"

- devletin koyduğu yasalar (farklı anlamda kullanılır, toplumsal kabul ile belirlenir)"

- doğa yasaları (yerçekimi, evrim vb.), “şu … şartlarda … şu olur (her zaman uyulur, ilişki ispatlanmış). Paradigma tartışmasına daha uygun örnektir"

kuram"

- Zaman içinde gözlemlediklerimizi açıklar"

- Anlamamıza yardım eder ve önceden tahmin eder"

- 100 % ispatlanmaz"

- Her kuram bir yenisini yaratabilmek içindir"

- İyi teori daha iyisi gelene kadar dayanabilen teoridir"

- Uzun süre yaşayabilir, sonra evrilir veya ölür"

model"

- Doğrudan göremediğimiz şeyleri anlamamıza yarayan zihin resimleri"

Örn: “atom” , “proje-tabanlı öğrenme modeli”"

Davranışçılık Kuramı"

(Davranışçılık Paradigması)"

1"

Davranışçılık (Behaviorism)"

Pavlov Watson Thorndike Skinner"

ʻkara kutuʼ olarak zihin"

ʻtabula rasaʼ"

1904 Nobel Tıp Ödülü"

1899 da Columbia Teachers Collegeʼda Genetik Psikoloji profesörü, psikolojide hayvan deneyleri, çocuklar için sözlük"

Pavlov"

Thorndike"

Skinner"

Güvercin ve farelerle çalıştı, Walden Twoʼ yu yazdı, 1972 de Yılın Humanistʼi ödülünü aldı"

“bana bir bebek verin..dilenci yaratayım, 1930”"

Watson"

Pavlov (1849-1936)

•  Köpek, zil, yemek •  Klasik koşullama •  Genelleme •  Davranışta sönme •  Uyarıcıları ayırdetme •  Üst düzey koşullama

Thorndike (1874-1949)

•  Hayvan deneylerinden insan psikolojisine geçiş •  ‘mükemmel bilim’in yöntemleriyle eğitim

problemlerini çözme yaklaşımı •  ‘Var olan herşey ölçülebilir’ temel

varsayımı •  ‘öğrenme’ uyarıcı ile davranış arasında kurulan

ilişkidir’ tezi •  Etki yasası (Law of Effect) •  Alıştırma yasası (Law of Exercise) •  Hazır olma yasası (Law of Readiness)

Watson (1878-1958)

• Hayvan araştırmalarından insan davranışına •  İnsan birkaç reflex ve ‘sevgi’ ‘korku’ gibi

duyuşsal özelliklerle doğar. Herşey koşullanma ile öğrenilir (Temel varsayım)

• Albert ile beyaz fare deneyi •  Belli uyarıcılara karşı duyuşsal tepkilerin

oluşmasında koşullamanın rolü (korku, fobi, önyargılar) üzerine araştırmalar

Skinner (1904-1990)

•  Edimsel koşullama (Operant Conditioning) Prensibi (ilkesi)

•  Walden Two (1948) kitabı •  Pozitif güdüleme - Ödül •  Negatif güdüleme •  Sönme-Güdülememe •  Ceza •  Davranışı şekillendirme (Shaping) •  Zincirleme •  Pozitif güdüleme programları

Bilişselcilik"

(Cognitivism)"

Edward Tolman" 1920 lerde ʻmaksada yönelik öğrenmeʼ"

Farelerin zihin haritaları"

Sosyal davranışları açıklamada zorluklar, (davranışçılık bu tür öğrenmeyi açıklamada yetersiz kaldı)"

Bandura Sosyal Bilişsel Teori (Modelleme Yoluyla Öğrenme)"" "

2"

Bilişselcilik"

(Cognitivism)"

Eski Yunan"

Eflatun"Aristo"1950 ler ABD"

Jean Piaget"

İlişkilendirme"

Tekrar kullanım"Pozitif güdülemenin rolü"

Bilişsel yapıların kazanılması ve yeniden düzenlenmesi"ile "bilgiyi işleme ve saklama"

Piagetʼye göre gelişim evreleri"

Bilişselcilik

•  Zihin şemaları (schema) •  Bilgi İşleme Modeli (Algılama, Kısa süreli bellek,

uzun süreli bellek) •  Gestalt •  Gruplama •  Anlamlı öğrenme •  İşlem derinliği •  Ön düzenleyiciler •  Motivasyon kuramı

Oluşturmacılık"

(Constructivism)"

Jean Piaget "" " "

" " " " Kant"" Kuhn"

" Von Glasserfield"

" " " Bruner (spiral öğrenme)"

Dewey (eylem içinde öğrenme)" " "" " " " " Habermas"

3"

Oluşturmacılık"

(Constructivism)"

ʻbireyler kendi deneyimlerini algılayarak, gerçekleri yorumlar ve yeniden inşa ederlerʼ"

" - yaşımız ne olursa olsun yanımızda getirdiğimiz bagaj öğrenme süreçlerimizi etkiler/oluşturur"

" - zihin yapılarımız öğrenme süreçlerimizi etkiler"" - nesneleri ve olayları yorumlamada kullandığımız değerler öğrenmemizi etkiler"

Oluşturmacılık"

•  Bilgi deneyimin üzerine deneyimden inşa edilir"•  Öğrenme yaşadığımız dünyanın bireysel yorumudur"•  Öğrenme deneyimden anlam çıkarmak için aktif

olarak yapılır"•  Anlam pazarlığı, farklı perspektifleri paylaşma ve

başkalarıyla birlikte çalışarak zihin yapılarımızı değiştirerek … kavramsal gelişme sağlarız"

•  Öğrenme de değerlendirme de gerçek ortamda olur (okul hayata hazırlık değil hayatın ta kendisidir)"

Oluşturmak demek ne demek?"

•  Biz öğrenirken zihnimizdeki inşaat demek"•  Baktığımızda ne gördüğümüz neye bağlı?"•  Aktif olarak bakıyoruz, bizdekini yansıtıyoruz"•  Ortak dil, sosyal semboller öğrenmede

önemlidir"•  Bilgi sosyal olarak inşa ediliyor (Vygotsky)"•  Ortak deneyimler, benzer bilgi seti

öğrenmemizi destekler"

Bilişselciliğe biraz daha derinlemesine bakalım"

Bilişselcilik"

•  Zihin şemaları" " (schema)"•  Bilgi İşleme Modeli (Algılama, Kısa süreli

bellek, uzun süreli bellek)"•  Gestalt"•  Gruplama"•  Anlamlı öğrenme"•  İşlem derinliği"•  Ön düzenleyiciler"•  Motivasyon kuramı"

Bilgi İşleme Kuramı"

(Information Processing Theory)"

“çevreden gelen verileri işleme”"

radyo"

" gazete"" " " " ders notları"

trafikte araba kullanma"

bireylerin bilgiyi"

- algılama"

- düzenleme"- hatırlama"

" " " yolları"

Birey bilişsel bir iş yaparken (performans).."

Zihinsel işlemlerin sırası > > > ürünleri (bilgi)"

-- hem laboratuvarda hem sınıfta deneyler"

-- Temel araştırma sorusu:"

“Birey bilgiyi nasıl alır ve nasıl hatırlar?”"

“Birey nasıl problem çözer?”"

Temel varsayımlar:"

Bellek statik kabul ediliyordu (depo) (davranışçılık) "

Daha karmaşık yapı - bilgiyi işleyen ve düzenleyen aktif sistem (bilişselcilik)"

Bellek -- "

aktif olarak depolanacak/işlenecek bilgiyi seçiyor, "anlamlı hale sokuyor,"saklıyor"

1960"

- zaman içinde değişir"

-  olanlara eklenir yapı büyür"

-  yapı üzerinde öğrenme sonucu ince ayar yapılır "

yeniden yapılanma çok büyükse yapı tamamen değişir"

node"

link"

schema"

node"schema= zihin yapıları/şemaları"

dediğimiz yapılar:"

Bellek sistemi:"

Yönetim - Kontrol Süreçleri"

Kayıp bilgi / veri"

Kısa-süre Depo"

0.5 - 2 saniye"

Kısa-süre Bellek"

20 saniye"

Uzun-süre Bellek"

DU

YU O

RG

AN KAYIT"

özne" nesne"nesne" özne"

ʻnesnel veriʼ"

kodlama"

çözümleme"

Neden herkes aynı şeyi görmüyor?"

Bilgi kaynağı" Verici" Alıcı" Varış noktası"

mesaj" mesaj"

sinyal" alınan sinyal"

Gürültü kaynağı"

Genel iletişim süreci"" " Shannon and Weaver, İIetişimin Matematiksel Kuramı, 1949#

Temel süreçler:"

-- uyarıcıları farketme/algılama"

-- uyarıcıları kodlama"-- bilgiyi saklama ve bulup çıkarma"

Kodlama" Algı süreçleri"

Information overload (Bilgi yük aşımı)"

Kapasite limitli"Seçici algı (işleme)"Farklı kanallar, o anda anlamlı olanı farketme"

ihtiyaca göre"ilgi"Birikim"

Bildiğini pekiştirme"Tutarlılık yaratma gereksinimi (belirsizliğe tahammül eşiği)"

Bilgi İşleme Prensipleri:"

gestalt"

tamamlama "

gruplama"

figure/ground (ön resim/arka fon) "

gestalt"

“bir bütün "onu oluşturan parçaların toplamından daha büyüktür”"

1000252838"

aşağıdaki sayılara sadece 1 saniye bakarsak hatırlayabilir miyiz?"

1000 2528 38"

rakamları gruplanmış olarak görürsek daha kolay hatırlayabiliriz"

ʻGruplama prensibi/ilkesi "̓

red"

orange"

yellow"

green"

blue"

indigo"violet"

Spektrumdaki 7 rengin sırasını nasıl hatırlayabiliriz?"

Roy G. Biv"

İngilizce bir erkek ismi şeklinde grupladığımızda daha kolay hatırlıyoruz"

ʻGruplama prensibi/ilkesi "̓

Kolayca hatırlamamıza yardımcı olacak her günkü yaşamımızdan bir araç kullanmak: Mnemonic (hatırlama araçı)"

figure/ground (ön resim/arka fon) "

hangisini öne çıkartmak istiyoruz?"hangi teknikleri kullanabiliriz?"