podjela infekcija mokraćnog sustava (ims)

Podjela infekcija mokraćnog sustava (IMS)

Anatomska - prema lokalizaciji

• infekcije donjeg mokraćnog sustava– uretritis– cistitis– prostatitis

• infekcije gornjeg mokraćnog sustava– akutni pijelonefritis– kronični pijelonefritis– intrarenalni i perinefritički apsces

Podjela IMS

Klinička - prema simptomima

– simptomatska IMS– asimptomatska IMS

Klinička - prema tijeku

– komplicirana IMS– nekomplicirana IMS

Komplicirane IMS- čimbenici rizika -

• obstrukcija (ureterolitijaza, hipertrofija prostate, striktura uretre, anomalije i dr.)

• funkcijski poremećaji (VUR, neurogeni m. mjehur, insuficijencija dna zdjelice)

• strana tijela (kateter, nefrostoma i dr.)

• dijagnostički postupci (mikcijska cistografija, cistoskopija)

• druge bolesti (DM, policistična bolest bubrega, spužvasti bubrezi, anemija srpastih stanica)

• trudnoća• dob, spol

Podjela IMS

Podjela prema terapijskom pristupu

IDSA - Infectious Disease Soc. of America

ESCMID - European Soc. of Clinical Microbiology and Inf. Disease

1. akutne nekomplicirane infekcije donjeg mokraćnog sustava u žena

2. akutni nekomplicirani pijelonefritis

3. komplicirane IMS i infekcije u muškaraca

4. asimptomatska bakteriurija

5. recidivne IMS

Učestalost pojave IMS

• pojedinačna

• recidivi (rekurencija)

ponavljanje IMS

Relaps (isti uzročnik, perzistencija)

Reinfekcija (novi uzročnik, nova infekcija)

Epidemiologija IMSŽENE MUŠKARCI

Dob (g)Prevalen-cija (%)

Čimbenicirizika

Prevalen-cija (%)

Čimbenici rizika

<1 11

1-5 4-5 0,5

6-15 4-5

kong.anomalije

VUR0,5

kong.anomalije

VUR

16-35 20seks. aktivnost

spermicididijafragma

0,5homoseksualnost,

fimozaHIV

36-65 35 cistocelaDSD 20 hipertrofija prostate

>65 40 postmenopauza 35 obstrukcijakateter

Etiologija IMS

Nekomplicirane (ambulantne)• E. coli 80%• Klebsiella spec.• Proteus spec.• Enterobacter

• Staphylococcus spec. • Enterococcus spec.

> 95% jedan uzročnik

Etiologija IMSKomplicirane (bolničke)• E. coli 32-50%• Klebsiella spec.• Proteus spec.• Enterobacter• Enterococcus spec. 40%• Pseudomonas• Corynebacterium• Serratia marcescens• Staphylococcus spec. 10%

>10% dva ili više uzročnika

Ostali uzročnici urogenitalnih infekcija

• Chlamidia trachomatis

• Neisseria gonorrhoe

• Ureaplasma urealyticum

• Mycoplasma hominis

• Candida

• Herpes simplex

Uretritis

Uretralni sindrom

Širenje IMS

• ascendentno• hematogeno• limfogeno

Obrambeni mehanizmi domaćina

Nespecifični mehanizmi– normalan tijek mokraće– mokraća (pH, osmolalnost, organske kiseline)– vaginalna flora– baktericidnost sluznice– THP– fagocitoza– ljuštenje površnih stanica sluznice (endotoksini)– prostatični sekret– interleukini (IL 6, IL 8)

Specifični imuni mehanizmi– humoralni (sekretorni IgA, cirkulirajući IgM, IgG)

– celularni

Patogeneza IMS

• Virulencija bakterijaČimbenici virulencije

– ekspresija fimbrija– adherencija– ekspresija antigena O, K– sinteza aerobaktina i enterobaktina– sinteza hemolizina– stvaranje ureaze– rezistencja na baktericidne učinke krvi

Klasični kriterij za postavljanje IMS je nalaz:

SIGNIFIKANTNE BAKTERIURIJE

> 105 bakterija/ml mokraće

Samo 50% žena s infekcijom donjeg mokraćnog sustava ima navedeni broj bakterija

Razlozi za manji broj bakterija u 1 ml mokraće:

1. rana faza upale

2. učestalo mokrenje

3. spori rast nekih bakterija (Staph.

saprophyticus)

4. L - forme

Novi kriteriji signifikantne bakteriurije1. > 102 koliforminih bakterija/ml mokraće u “simptomatskih

“ žena2. > 105 nekoliforminih bakterija/ml mokraće u

“simptomatskih” žena3. > 103 bakterija/ml mokraće u “simptomatskih” muškaraca4. > 105 bakterja/ml mokraće u “asimptomatskih” žena u dva

uzastopna uzorka5. > 104 bakterija/ml mokraće u “asimptomatskih” muškaraca6. bilo kakav rast bakterija u uzorku urina uzetom

suprapubičnom punkcijom ili jednokratnom kateterizacijom

Prostatitis - Sy prostatitisa

Podjela prema NIH (National Institute of Health)

1. akutni bakterijski prostatitis

2. kronični bakterijski prostatitis

3. sindrom kronine boli u zdjelici - kronični abakterijski prostatitis (90%)

4. asimptomatska upala prostate (utvrdi se biopsijom)

Kronični pijelonefritis

Uzrok KZB dijaliza (Hrvatski registar

nadomještanja bubrežne funkcije 2000 g.)

HR 16%

USA 4,5 %

Asimptomatska bakteriurija5-10 % žena 18-40 g.20 % žena > 40 g.1 % muškarci - nakon jednokratne kateterizacije20 % muškarci - trajni kateter

Trudnice 5-10% ne liječene 20-40% akutni pijelonefritis

Kada liječiti:Trudnice uvijekDijabetičare ponekadOstale kontroliratiPrije urološke ili gin. operacije - 3 dana liječiti

Uropatogena E. coli(prema O antigenu)

O1, O2, O4, O6, O7, O25, O 50, O 75, 0 150

Antimikrobno liječenje

Lijek Doza Trajanjeliječenja

trimetoprim +sulfametoksazol trimetoprim ciprofloksacin ofloksacin

trimetoprim+sulfametoksazol trimetoprim ciprofloksacin ofloksacin

isti lijekovi

320 mg/l600 mg per os1x/dan 400 mg per os 1x /dan 250 mg per os 1x /dan

200 mg per os 1x /dan

160 mg/ 800 mg per os2x /dan 100 mg per os 2x /dan 250 mg per os 2x /dan 200 mg per os 2x/ dan

ista kao za 3 dana

1 – dan

3 – dana

7 – dana

Liječenje nekompliciranog cistitisa u žena

Amoksicilin i cefalosporini I generacije (cefaleksin) slabije učinkoviti u 3-dnevnoj terapiji

Antimikrobno liječenje

Doksiciklin 2x100 mg 7 dana

Eritromicin 2x500 mgili4x500 mg

14 dana

10 dana

Azitromicin 1x500 mgili1x1 g

3 dana

Uretritis

Antimikrobno liječenjeBakterijski prostatitis

• akutni– gentamicin, ampicilin parenterlno – kotrimoksazol, fluorokinoloni: 4- 6 tjedana

• kronični– ciprofloksacn 2x500 mg – ofloksacin 2x400 mg 4 tj.– norfloksacin 2x400 mg– kotrimoksazol 2x1 tbl - 6 tj. (160/800 mg)

Relapsi prevencija IMS

Antimikrobno liječenjeAkutni pijelonefritis

Empirijski– aminoglikozidi– cefalosporini II i III generacje– fluorokinoloni– amoksicilin/klavulonska kiselina– aminoglikozid/beta laktamski antibiotici– imipenem/cilastatin

Kronični pijelonefritis– prema antibiogramu

Recidivi - supresivna terapija

Podaci odbora za praćenje rezistencije bakterija na antibiotike u RH

0

10

20

30

40

50

60

1997 51,1 22,1 18 7,8 5,6 2,2 7,6 5,2 5,3

1998 53,8 15,3 16,9 1,5 3,7 22 4,5 4,1 5,2 2,5 4,5

1999 48,3 14,9 12,7 12,6 3,8 23,6 5 4,9 6,6 2,5 3,7

2000 50 12 13 5 3 25 7 6 7 2 3

AMO KOA MO CEFA CEFU CAZ KOTRI NOR CIPRO GEN NET AMIK

Postotak rezistencije E. Coli (> 35 000 izolata)

1997. 1998.

1999. 2000.

Prevencija IMS

nitrofurantoin 50-100 mg

trimetoprim 50-100 mg

trimetoprim/ sulfometoksazol

40-200 mg

cefaleksin 250 mg

norfloksacin 200 mg

ciprofloksacin 100 mg

Do 6 mjeseci, prije spavanja, svaki do svaki treći dan !

Prevencija IMS

• obilno uzimanje tekućine• redovito izmokravanje• mokrenje nakon spolnog odnosa• tuširanje, a ne kupanje u kadi• izbjegavati dijafragmu i spermicide kod spolnog

odnosa• lokalna ili sistemna primjena estrogena