metody diagnozowania uzdolnień uczniów
Post on 11-Jan-2017
272 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Metody diagnozowania uzdolnień uczniów
Maria Foryś
Zakład Pedagogiki Szkolnej
IP UJ
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Plan wykładu:
1. Wprowadzenie
2. Wyjaśnienie pojęć:
zdolności – uzdolnienia – talent
uczeń zdolny – uczeń uzdolniony – uczeń utalentowany
3. Przegląd metod diagnozowania uzdolnień
4. Metoda nominacji nauczycielskiej – możliwości i ograniczenia
5. Refleksje końcowe
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Refleksje H.Gardnera
Howard Gardner pisze, iż [...] w naszym obecnym systemie edukacyjnym, dalekim od naturalnego kształcenia, oczekiwanie efektu zastępuje rzeczywiste uczenie się.
Chcemy, by uczeń udzielał poprawnej odpowiedzi, by udowodnić, że nasz system jest efektywny, poddajemy go testom, by się przekonać, że nasza praca ma sens.
Rzeczywisty proces uczenia się to taki, który stymuluje do działania, wywołuje trwałą zmianę w postawach, systemie wartości i w systemie poznawczym.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Rzeczywisty proces uczenia się wychodzi poza fakty i liczby, jego wymiernym efektem jest umiejętność wykorzystania nabytej wiedzy w sytuacjach życiowych, takich które dalece wykraczają poza klasę szkolną.
Nasze systemy edukacyjne nie uwzględniają różnic indywidualnych, indywidualizm jest zdominowany koniecznością zaspokajania potrzeb większości, stąd coraz większa liczba uczniów niedostosowanych do obowiązującego kanonu.”
Refleksje H.Gardnera
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
“W ciągu ostatnich ponad 50 lat psychologowie dowiedli, że model choroby nie zbliża psychologii do zapobiegania ... poważnym problemom … Obecnie psychologowie powinni wezwać do, zakrojonych na szeroką skalę, badań nad mocnymi stronami i zaletami ludzi...”
Martin Seligman & Mihaly Csikszentmihalyi, 2000(z prezentacji L. Magajny w Radovlijcy, Słowenia, 2005)
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
• Zdolności trzeba nie tylko wykrywać, lecz także stwarzać,
• Samo zidentyfikowanie zdolności, które w konsekwencjinie prowadzi do ich „specjalnego” kształcenia, jestzwykłym etykietowaniem uczniów,
• Nauczyciele, nazywając ucznia zdolnym w znaczeniujęzykowym, wytwarzają zdolności, tymczasem, gdymówimy o stwarzaniu zdolności, należy wziąć pod uwagędbałość i troskę o zdolności, zarówno w zakresieorganizowania sytuacji, aby się ujawniły, jak i podjęciazadań w kierunku ich rozwoju
Kompetencje nauczyciela w zakresie wspierania zdolności (B. Suchodolski)
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
O profesjonalizmie nauczyciela świadczy warsztat zawodowy, na który składają się m.in.:
• diagnozowanie i monitorowanie rozwoju ucznia,
• mierzenie indywidualnego progresu,
• rozpoznawanie uzdolnień i specyficznych potrzeb ucznia
Koncepcja „mocnego profesjonalizmu” D. Gołębniak (1998)
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Specjalne potrzeby edukacyjne(Special Educational Needs, SEN)
Warnock Report (1978)
Dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi(Children with Special Educational Needs, SEN)
Dzieci zdolnewybitnie zdolne
Dzieci z trudnościami w uczeniu się
Dzieci z:•upośledzeniem umysłowym•schorzeniami neurologicznymi•uszkodzeniem narządów zmysłu i wzroku•z zaburzeniami emocjonalnymi
Specyficzne trudności w uczeniu się• dysleksja• dysgrafia• dyskalkulia• dysortografia• dysmuzja• dyschronia
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Pomoc pedagogiczna w formie:
• specjalnego programu,
• specjalnych metod nauczania dostosowanych do ich potrzeb, ograniczeń i możliwości,
• odmiennych rozwiązań organizacyjnych dla realizowania ich specjalnej edukacji,
• specjalnie przygotowanych nauczycieli.
Pomoc uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Źródło: http://www.wychowawca.pl/miesiecznik_nowy/2006/01-2006/01.htm
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Geniusz
[...] człowiek, którego dzieło okazało sięprzełomowe dla dalszego rozwoju i postępucywilizacyjnego - w nauce, technice, kulturze,życiu społecznym. Geniuszem np. w fizyceokazał się Einstein, w medycynie - Pasteur,w astronomii - Kopernik itd.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Talent
• W psychologii pojawiły się próby ustalenia warunków mających duże znaczeniew kształtowaniu talentu.
• Wymienia się interakcję takich czynników, jak: wysoki poziom uzdolnieńspecjalnych, iloraz inteligencji powyżej przeciętnej, wysoki poziom uzdolnieńtwórczych, odpowiednia struktura osobowości zabezpieczająca efektywnośćdziałania często wbrew przeciwnościom, aktywność własna, środowiskospołeczne sprzyjające rozwojowi uzdolnień oraz czynnik losowy (trochęszczęścia - znaleźć się we właściwym miejscu i czasie).
• Nie można więc o człowieku, który doskonale odtwarza (śpiewa) utworypowiedzieć, że ma talent, jest on bowiem uzdolniony odtwórczo. Ale jeśli samskomponowałby piosenkę i bardzo dobrze ją wykonał, to wówczas możnao nim powiedzieć, że ma talent. Zasadniczo więc pojęcie talent odnosi się doludzi, którzy mają określony dorobek twórczy.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
1. Zdolność to wykonanie jakieś czynności z biegłością i sprawnością działania. Ujęcie behawiorystyczne.
2. Zdolność jako potencjalna szansa, której aktualnie nie ma, ale którą człowiek może nabyć.
3. Zdolność jako aktualna możliwość podmiotu wykonania jakiejś czynności.
4. Zdolność jako maksimum sprawności, do której człowiek mógłby dojść, gdyby w optymalnych warunkach przygotował się do wykonania pewnej czynności.
Pojęcie zdolności
Interakcyjny model rozwoju zdolności według S. Popka
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Trójpierścienny modelzdolności J. S. Renzulliego
Zgodnie z komponentowym modelem twórczościR.R. Urbana jego narzędzie uwzględnia różneskładniki twórczości – z więc nie tylko myśleniedywergencyjne, lecz i konwergencyjne (np.umiejętność koncentracji na dostępnej informacji,dostosowania się do reguł zadania, elaboracji – czylizamykania i uzupełnienia struktur, a także nie tylkopoznawcze, lecz i osobowościowe wskaźnikitwórczości (np. podejmowanie ryzyka, poczuciehumoru, nonkonformizm, zaangażowanie w zadanie)
„Komponentowy model twórczości" K.K.Urbana
Test Urbana i Jellena(Nęcka, 2001)
uczeń zdolny uczeń utalentowanyuczeń
uzdolniony
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Wyjaśnienie pojęć:
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Zdolności dzieci młodzieży są zawsze in statu nascendi, a więc możemymówić o nich jako właściwości, która się rozwija.. Obserwujemy jejpewne przejawy, ale nie znamy do końca potencjalnych możliwości.
Pojęcie „ucznia zdolnego” jest bardziej złożone niż pojęcie „zdolność”– mówimy o podmiocie, który się rozwija i którego zdolności sięzmieniają zależnie od wielu okoliczności.
Uczeń zdolny – jest to taki uczeń, który odróżnia się od innych dużąsprawnością wykonywania czynności w określonej dziedzinie. Jeżeliaktualnie tej sprawności nie przejawia z różnych względów, ale mapotencjalnie możliwości, w sprzyjających warunkach może je ujawnić.
Problematyka zdolności
i ucznia zdolnego
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Uczeń zdolny - to uczeń przejawiający wyższy niż przeciętnypoziom rozwoju takich zdolności jak myślenie, zdolność obserwacji,wyobraźnia, pamięć, uwaga, sprawności manualne i ruchowe.
Ma potencjalne możliwości osiągnięcia sukcesu w dziedzinieumysłowej, twórczej, artystycznej, w zakresie zdolnościprzywódczych czy w poszczególnych przedmiotach nauczania.
W celu pełnego rozwinięcia tych możliwości wymagaspecjalistycznych oddziaływań.
Uczeń zdolny - definicja
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
„Uzdolnione i utalentowane dzieci to te, które zostałyzidentyfikowane przez osoby o odpowiednichkwalifikacjach jako te, które mają predyspozycje dowybitnych osiągnięć. Są to dzieci, które wymagajązróżnicowanych programów nauczania i/lub dodatkowychmożliwości poza tymi, które dostarczają normalneprogramy szkolne (chodzi o stworzenie takich warunków,które umożliwią rozwój osobisty i co się z tym wiążeprzyniosą korzyści społeczne)”
Edukacyjna definicja wybitnych zdolności Marlanda
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Uczeń zdolny – rozumienie społeczne
• dobrze się uczy,• grzeczny• wzorowe zachowanie • inne osiągnięcia szkolne
Szkoła typuje dzieci zdolne według pewnych schematów, zupełnie pomijając czynnik intelektualny
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Jest zdolny bo:• Dobrze się uczy• Nie zadaje trudnych pytań• Nie kłamie• Nie ma dziwnych pomysłów• dodatkowe czynniki: płeć, zachowanie w szkole, schludny wygląd, położenie ławki w klasie, kontakty rodziców z szkołą, ubranie, status materialny rodziny.
Uczeń zdolny – rozumienie społeczne
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Uczeń zdolny – rozumienie psychologiczne
• Ma wysoki iloraz inteligencji,• Duże osiągnięcia,• Wysoki poziom twórczy,• Charakteryzuje go niepokój poznawczy,• Odrywa się od utartych schematów, potrafi znaleźć
się w nowej sytuacji,• Ma pomysły nowych rozwiązań starych problemów• Nie boi się nowych rzeczy
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Charakterystyka cech ucznia zdolnego
• Szybkie zapamiętywanie,• Prawidłowe kojarzenie i rozumowanie,• Ciekawość świata i ludzi, dar bystrej obserwacji
otoczenia,• Dociekliwość, zadawanie dużej ilości pytań,• Szeroki wachlarz zainteresowań, dużo wiadomości
pozaszkolnych, niekiedy ukierunkowane uzdolnienia i pasje
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Charakterystyka cech ucznia zdolnego
• Wykonywanie zadań umysłowych z przyjemnością, umiejętność skupienia uwagi przez dłuższy czas, co je interesuje,
• Bogata wyobraźnia, ciekawe oryginalne pomysły,• Potrzeba wyrażania swoich wrażeń, myśli i emocji w
różnej formie, np. w muzyce, tańcu, plastyce, w słowie lub w piśmie,
• Niezależna postawa, obrona swoich poglądów i pomysłów,• Poczucie humoru
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Negatywne cechy niektórych dzieci zdolnych hamujące ich rozwój intelektualno - emocjonalny
• Trudność w przystosowaniu do grupy (chęć ciągłego imponowania, dominowania, postawa rywalizacyjna),
• Zarozumiałość, okazywanie lekceważenia rówieśnikom i nauczycielom,
• Egocentryzm, koncentracja na sobie „zamęczanie nauczyciela”• Trudności w przechodzeniu od wiadomości do umiejętności,
demonstrowanie wiedzy encyklopedycznej• Chwiejność emocjonalna, nieśmiałość lub nadpobudliwość
psychoruchowa, zachowania agresywne bądź lękowe.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Kryteria diagnozy zdolności:
• Psychopedagogiczne
• Pedagogiczne
INTELIGENCJA MIERZONA SKALĄ WISC-R:
OGÓLNA – suma wyników wszystkich testów skali Wechslera
WERBALNA – słowna /jeśli dobra wypowiedzi słowne mogą być w szkole mocną stroną/
NIEWERBALNA - bezsłowna
Diagnoza pedagogiczna spełnia trzy funkcje:
1. Punkt wyjścia w czynnościach projektowania2. Systematyczną kontrolę przebiegu procesu wychowania3. Ocena wyników działalności pedagogicznej
umożliwiająca kontrolę przebiegu działań i korekturę danego lub następnego cyklu organizacyjnego działalności pedagogicznej
S. Ziemski: Problemy dobrej diagnozy. Warszawa 1973, s. 38
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Podział wartości IQ na przedziały (krzywa gęstości rozkładu normalnego)
źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Iloraz_inteligencji
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
powyżej 145 Inteligencja bardzo wysoka131-145 Inteligencja wysoka116-130 Inteligencja powyżej przeciętnej85-115 Inteligencja przeciętna70-84 Inteligencja niższa niż przeciętnaponiżej 70 Upośledzenie umysłowe
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
1. Ogólne zdolności intelektualne2. Twórcze lub produktywne myślenie3. Zdolności przywódcze4. Zdolności artystyczne5. Zdolności psychomotoryczne
Obszary uzdolnień:
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Sfery zdolności najczęściej
diagnozowane w polskim poradnictwie:
1.Wysoki poziom inteligencji i zdolności specjalnych:
• Szybkie tempo uczenia się• Poprawne, logiczne rozumowanie• Dobre rozumienie abstrakcyjnych pojęć, relacji, implikacji• Bogaty zasób słów i dobre wykorzystanie słownictwa• Poziom wykonania zadań wyprzedzający normy wiekowe• Umiejętność dobrej organizacji pracy i czasu
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Sfery zdolności najczęściej diagnozowane w polskim poradnictwie:
2. Zdolność do zaangażowania w zadanie:• Samodzielność w inicjowaniu równego rodzaju aktywności• Zdolność do długiej koncentracji na działaniach• Pasja w realizacji zainteresowań• Poświęcanie interesującym zadaniom więcej czasu niż to
wymaga• Podejmowanie zadań złożonych, stawiających opór• Duża samodzielność w wyborze i realizacji dziedzin
zainteresowań
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Sfery zdolności najczęściej diagnozowane w polskim poradnictwie:
3. Twórczość• Wyobraźnia i fantazja• Zdolność do wymyślania wielu rozwiązań tego samego
problemu• Oryginalność pomysłów, wypowiedzi, rozwiązań• Niezależność, słaby konformizm, zdolność do ryzyka
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Do badania dzieci i młodzieży wykorzystuje się m. in:
1. Skalę Wechslera2. Testy Matryc Ravena3. Ogólny Test Kwalifikacyjny4. Diagnozę możliwości intelektualnych A. Matczak5. Test znajomości słów M. Choynowskiego6. Test językowy „Leksykon”7. Kwestionariusz zainteresowań „Z”8. Testy rysunkowe Twórczego Myślenia Jellena- Urbana
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
W praktyce identyfikacji uczniów zdolnych B. Feger wyróżnia metody:
• Oceny szkolne – mała rzetelność. Z reguły nie uwzględniają uzdolnieńtwórczych,
• Opinie nauczycieli – bardzo niska rzetelność. Nauczyciele mają tendencjedo przeceniania zdolności dzieci atrakcyjnych, miłych konformistycznych(Torrance 1982).Istnieją jednak badania, w których wykryto wysokie wskaźnikitrafnych identyfikacji uczniów zdolnych przez nauczycieli (Clifford, Denton)
• Testy osiągnięć szkolnych – stosunkowo wysoka dokładność pomiaru.Niestety testy obejmują wąskie spektrum cech osobowych (są mało trafne)
• Testy inteligencji – są obiektywne, łatwe w użyciu. Zadania w różnychtestach nie są w pełni porównywalne. P.E Torrance (1982) twierdzi, że nie sąw stanie zidentyfikować około 70% dzieci o wysokich uzdolnieniachtwórczych.
• Arkusze obserwacyjne – pozwalają stosunkowo wcześnie uchwycić cechyindywidualnego rozwoju. Uzyskana charakterystyka jest dość wszechstronna.Nie daje się za to prosto porównać z charakterystykami innych uczniów.
Identyfikacja - nominacjaWeinert, Waldman – identyfikacja zawiera jedynie spis
rzeczywistości (odpowiada na pytanie, kto jestzdolny?), nie występuje interpretacja,
Prowadzona na podstawie arbitralnych punktówwidzenia, nie zawierających wystarczającegouzasadnienia teoretycznego,
Określenie faktu wskazania osoby zdolnej niegwarantuje nam informacji dot. ukierunkowaniadziałań pedagogicznych
Praktyka selekcyjna – dominuje identyfikacja nie pełnadiagnoza pedagogiczna
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Nominacje nauczycielskie
1. Nominowanie uczniów przez nauczycieli było najwcześniejszą metodąrozpoznawania uzdolnionych dzieci?
2. Nauczyciele są skłonni nominować tylko te dzieci, które uczyły sięw szkole znaczenie lepiej niż koledzy (Galagher 1979). Taka definicjawykluczałaby nominowanie Alberta Einsteina, Thomasa Edisona,Winstona Churchilla.
3. Nieukierunkowane opinie nauczycieli mogą być nietrafne, gdy jednakpoinformujemy ich dobrze o kryteriach selekcji, z pewnościądostarczą cennych i użytecznych informacji o dziecku.
4. Nauczyciele mają wyjątkową okazje obserwować uczniów podczasmyślenia i wykonywania zadań szkolnych. Nauczyciele dostająarkusze nominacje czy rekomendacji, zawierające konkretne kryteriai wskazówki.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Nominacje nauczycielskie
5. Nauczyciele stwierdzają, że używanie arkuszy nominacyjnychdaje im 2 korzyści. 1. Połączone dane dostarczająwielostronnego, bardziej realistycznego obrazu uzdolnieńdziecka niż pojedynczy wynik testowania. 2. Znacznie ułatwiająrodzicom tłumaczenie powodów przyjęcia lub częściej –nieprzyjęcia dziecka do programu kształcenia uzdolnień.
6. Tradycyjna procedura nominacji/selekcji, zdaniem krytykówpochłania zbyt wiele czasu i energii i środków, które lepiejwykorzystać na bezpośrednie kształcenie uczniów. BarbaraClark(1983) sądzi, iż bardziej naturalne i humanistycznepodejście do selekcji pomogłoby wyzwalać talenty u dziecii służyć im.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
1. Calwin Taylor (1986) – procedura odpowiadająca jego definicjiuzdolnienia jako wybitnego talentu w zakresie twórczości,porozumiewania się, projektowania, przewidywania i podejmowaniadecyzji, jak również talentu w tradycyjnych przedmiotachszkolnych.
Uważa, że żadne dziecko, gdy się porówna z rówieśnikami nieosiąga szczytu we wszystkich tych dziedzinach. Szkołaumożliwiając dzieci postępy we wszystkich tych dziedzinach,powinna jednocześnie wyszukiwać dzieci, które szczególniewyróżniałyby się w którejś z nich.
Przykłady nominacji nauczycielskich
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Totem talentu Taylora (1984)
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
2. Joseph Renzulli (1981) – odwołuje się do swojej teorii. Okręgistosujących jego model drzwi obrotowych tworzą rozmaitymisposobami pulę utalentowanych uczniów. Będący w puli otrzymująnieco wzbogaconą ofertę oświatową, a co ważniejsze są zachęcanido skoncentrowania się na jednej, wybranej dziedziniezainteresowań.
Renzulli powiada, że gdy uczeń przejawia silne zainteresowanie, totak jakby w obwodzie popłynął prąd – jest to stan, w którymuczenie się jest najefektywniejsze.
Przykłady nominacji nauczycielskich
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
3. Model Eby (1983.1984) – oparty na definicji uzdolnienia jako zbioruczynności prowadzących do oryginalnego wytworu o wysokiejjakości. Nie zaleca czekać, aż dzieci same „włączą prąd”, leczdostarcza im szeregu jednostek programowych, czyliustrukturowanych sposobności do uczenia się. Dzieci zachęca się,by zgłaszały się do udziału w jednostce odpowiadającej ichzainteresowaniom i zdolnościom.
4. Benjamin Bloom (1963) mówiąc o testach wykrywania talentówzauważa, „że testy sytuacyjne, w których egzaminowany mierzy sięz realnymi problemami, są bez wątpienia doskonałym sposobemobserwowania i przewidywania twórczości”
Przykłady nominacji nauczycielskich
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
5. D. Fiske (1971) specjalizujący się w badaniu osobowości:„nie ma lepszego sposobu selekcjonowania obiecującychkandydatów, niż odpowiednio pomyślana i zorganizowanapróba ich pracy”
Przykłady nominacji nauczycielskich
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
W jakim stopniu zdolności ucznia zostają zauważone i rozwijane zależy odwielu czynników, w tym zwłaszcza od aktywności nauczyciela.
Można wyodrębnić 4 postawy wobec ucznia zdolnego:
1 POSTAWA – niedostrzeganie zdolności ucznia zdolnego (z powoduniewiedzy, braku właściwej identyfikacji zdolności);
2 POSTAWA – ignorowanie lub hamowanie jego zdolności (np.z powodu braku umiejętności pracy z takim uczniem, niechęci wobeckonieczności dodatkowej pracy, braku akceptacji „odmienności” uczniazdolnego);
Postawy nauczyciela a stwarzanie i diagnozowanie zdolności
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
3 POSTAWA – nierozwijalnie jego zdolności z powodówobiektywnych, ale dobre wypełnianie funkcji wychowawczych (gdyuczeń wykazuje zdolności w dyscyplinie odmiennej niżspecjalizacja nauczycielska, nauczyciel nie różnicuje wobec niegozadań kształcenia, jednak podejmuje odpowiednie zadaniawychowawcze);
4 POSTAWA – świadome podejmowanie zadania rozwoju zdolności(organizuje proces kształcenia i wychowania dostosowany dopotrzeb ucznia zdolnego)
Postawy nauczyciela a stwarzanie i diagnozowanie zdolności
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Cechy nauczyciela
Model A - tradycyjny Model B - indukcyjny
Nauczyciel jako osoba administrująca realizację programu
Nauczyciel jako osoba zlecająca i organizująca zadania i ćwiczenia
„Pseudoekspert" w wielu dziedzinach
Nauczyciel jako osoba przeprowadzająca szkolną ewaluację opartą na ocenianiu
Nauczyciel jako partner, asystent w zdobywaniu wiedzy metodami badawczymi
Nauczyciel jako partner, asystent w zarządzaniu realizacją zadań
„Ekspert" w co najwyżej dwóch dziedzinach
Nauczyciel jako osoba pomagająca uczniom w sprawdzaniu własnych możliwości przy użyciu różnych form ewaluacji zewnętrznej
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Metoda nominacji nauczycielskich
Możliwości metody:
• Bezpośredni, często długotrwały i intensywny kontaktz uczniami, umożliwiający trafne rozpoznanie ich uzdolnień.
• Posiadana przez nauczyciela wiedza i doświadczeniepedagogiczne.
• Możliwość bezpośredniej współpracy zarówno z samymuczniem, jak i jego rówieśniczym otoczeniem społecznym,rodzicami i specjalistami.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Metoda nominacji nauczycielskich
Ograniczenia metody:
• Ukrywanie zdolności,
• Efekt Galatei, Efekt Golema
• Teoria kuli bilardowej
• Syndrom nieadekwatnych osiągnięć szkolnych (za ang. underachievement syndrome - SNO)
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
• Efekt halo (ang. halo effect), in. efekt aureoli, w psychologiitendencja do automatycznego, pozytywnego (efekt Galatei, efektaureoli, efekt nimbu, efekt Pollyanny, anielski efekt halo) lubnegatywnego (efekt Golema, szatański efekt halo), przypisywaniacech osobowościowych na podstawie pozytywnego lubnegatywnego wrażenia.
• Jest odmianą podstawowego błędu atrybucji. Polega na tym, żeprzypisanie jednej ważnej pozytywnej lub negatywnejwłaściwości wpływa na skłonność do przypisywania innych,niezaobserwowanych właściwości, które są zgodne ze znakiememocjonalnym pierwszego przypisanego atrybutu.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Najważniejszymi atrybutami, które posiadają moc wywoływaniaefektu halo, są: inteligencja/głupota, nieatrakcyjność /atrakcyjnośćfizyczna, elementy wyglądu zewnętrznego (np. schludny /brudny),dobroć/zło.
Przykłady:• Punktualność jest dla mnie ważną wartością. Spotykam nową osobę i zauważam,
że jest ona punktualna, więc będę skłonny myśleć, że jest też inteligentna,przyjazna, uczciwa etc.
• Spotykam osobę, którą oceniam jako niekulturalną i agresywną. Będę skłonnymyśleć o tym człowieku, że jest także np. leniem i ma zaściankowe poglądy.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Bibliografia:
1. Gołębniak D., 2006, Zmiany edukacji nauczycieli, Toruń –Poznań
2. Giza T., 2008, O kształceniu pedagogów w zakresie pedagogiki zdolności – maszynopis wystąpienia na III Seminarium Dydaktyki Akademickiej IP UJ
3. Dyrda B., 2000, Syndrom nieadekwatnych osiągnięć szkolnych jako niepowodzenie szkolne uczniów zdolnych, Kraków
4. Sękowski A.,E.,2004, Psychologia zdolności. Współczesne kierunki badań, Warszawa
„Zacznijcie od poznawania swoich uczniów, bo na pewno ich nie
znacie.”
J.J Rousseau „Emil, czyli o wychowaniu” (1762)
top related