krishi jagran punjabi magazine july 2015
Post on 22-Jul-2016
245 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
www.krishijagran.comwww.krishijagran.com
n?Zw-J/-;h- feqPh ikroD;kb 17 ^ nze 07 ^ i[bkJh 2015 ^ o[gJ/ 35
r/Id/ dh ftfrnkfBe y/sh
fuZNh eqKsh dk X[ok- v/noh ckofwzr
r/Id/ dh ftfrnkfBe y/sh
fuZNh eqKsh dk X[ok- v/noh ckofwzr
rohB jkT{; ftu gkbh fcbwK dk wjZstrohB jkT{; ftu gkbh fcbwK dk wjZst
towh ezg';Ntowh ezg';N
^fe;kB, ftfrnkfBe ns/ tgkoh fJeZm/ fJe wzu s/*^ /*fe;kB, ftfrnkfBe ns/ tgkoh fJeZm/ fJe wzu s
y/sh ;wkuko HHHH10
ਕੰਪਨੀ HHHHHHH20;wkuko
r/Id/ dh ftfrnkfBe
y/shHHHHHHHHHHHHHHHHHH30
gqfrnk v/noh ns/
n?ro' fe;kBK ~ uzr/
T[sgkd gqdkB eoB
bJh tuBpZX j?HHHH34
fJe fJe p{zd s'I uzrh g?dktko ;zGt- vkH f;zxHHHHHHHHHHHH36
ijxs dw shI BwA lYx leI ikswn nUM cukxy hI pYxgy q`kVI Aqy v`tyHHHH40
Fzyg[Fgh B/ pdbh fe;wsHHHHHHHHHHHH42
rohB jkT{; ftu gkbh fcbwK dk wjZstHHHHHHHHHHHHHH43
towh ezg';NHHHHH45
Ph. : 011-26511845, 26517923, 45503170Email : info@krishijagran.com Web : www.krishijagran.com
;zgkde� � n?wH;hH v'fwfBe
fBd/Fe� � FkfJBh fJwkB[tb
n?wH ihH tk;B
ekoiekoh ;zgkde� vkH e/H hHuKvhN
oftzdo s/tfsnk
uzdo w’jB
;zgkdeh e'nkovhB/No ;zi/ e[wko
n?;'f;J/N ;zgkde e[w[d F[ebk
wkoehfNzr j?v ghHn?;H;?Bh
wjkgqpzXe� � u/sokw
T[g wjkgqpzXe� cojk ykB
gqpzXe e/Hi/H ;oB:k
fos{goD p?Boih
;hBhno eko;gkv?IN o{ph i?B
gZsoeko nfBe/s f;Bjk
efBek u”jkB
fJwokB ykB
ftgBD ;jkfJe� ;kok ykB
� � ;[iksk
� � i:'sh Fowk
;fosk f;zx
� � nc;kBk wfbe u[zeh G{Nhnk
ftek; fsnkrh
gqpzXe gq;ko� � fBFKs Nke
;jkfJe gqpzXe� uzdo d/t GZN
� � gtB nkir/
� � Bo/Ido F/oNkN/
fFteKs T[gkfXnkJ/
� � nkoHn?BH u'p/ feqPB fpjkoh
okj[b f;zx
ni/ e[wko
;[e[wko dbkJh
npd[; ;ws
rhsk okts
fozeh g[zvho
no[Dk ikBk
jowBgqhs f;zx ezr
nekT{IN; fgqEk n?w BkfJo
e/HphHfJzdok
fvikfJfBzr� � Xow/Ido e[wko
w'fBek wbj'sok
:'r/F e[wko
ezwekih ;jkfJe� d/t/Ido f;zx
okj[b
� � gq/w e[wko
� � oziB
dqy ist 66
n?Zw.J/.;h. feqPh ikroDgzikp dh gqw[~y g/Av{ gfotkoe wk;e g~fsqek
o"kZ 17 vad 07 tqykbZ 2015 #i;s 35
sseok
laiknd] çdk'kd] eqnzd ,oa Lokeh ,e-lh- Mksfefud
,e-,-lh- Ñf"k tkxj.k % 60@9 rhljk ry] ;wlqQ ljk; ekfdZV] utnhd xzhu ikdZ eSVªks LVs”ku] ubZ
fnYyh&110016 ds }kjk iq"id izsl izk-fy-] 203&204] Mh-,l-vkbZ-Mh-lh- dkWEiysDl] vks[kyk vkS|ksfxd {ks=]
Qsl&1] ubZ fnYyh&110020 *lokZf/kd lqjf{kr U;k; {ks= fnYyhA
bl if=dk esa çdkf'kr ys[k ,oa fopkj ys[kdksa ds futh gSaA çdk'kd@laiknd blds fy, mRrjnk;h ugha gSaA
Subscribe toKrishi Jagran Magazine
Punjabi, Hindi, Gujarati, Marathi & English
Nishant Taak Mob: 09953756433
MAC KRISHI JAGRAN
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201506
www.krishijagran.com
sseok
N . M . I N D U S T R I E S
ic`tI kRwqI dw
Durw- fyArI
PwrimMgHHHHHHHHHH48
eo' fwZNh dh iKu-
ewkU g?;kHHHHHHHHHH52
dwlW pgMu rwE,
pSO itkqw vDwEHHH54
;/jsHHHHHHHHHHHHHHHH56
ykDk^yIkBkHHHHHH57
ਖੇਡHHHHHHHHHHHHHHHHH58
ਉਤਪਾਦ �ੁਰHੂHHHHH59
ਰਾਜਨੀਤੀHHHHHHHHHH60
fcbwh d[BhnkHHHH62
;zgkdeh
www.krishijagran.com;zgkdeh
n?ZwH;hH v'wfBe&Email: info@krishijagran.com
AGRICULTURE W RLD(Portal for Agri Commodities, Research Reports, Prices & News)the pulse of global commodity market
www.kjcommoditynews.comwww.kjcommoditynews.com.
n?Zw-J/-;h- feqPh ikroD
The Pulse of Agri-World
www.krishijagran.com
1717YEARS1717
(1999-2015)
arming Comg F muin nrv ite yS
os ftu f;zukJh ftt;Ek dhnK io{osK ~
fXnkB ftu oZyd/ j'J/ ns/ xNd/ G{-roG
ib gZXo d/ ekoB fe;kBK ~ GftZy ftu ;wZf;nk
dk ;kjwDk eoBk g? ;edk j? go fJ;dk jZb
eoB bJh fe;kBK ~ y[d jh nkgDhnK T[whdK dh
g{osh bJh ;oeko dhnK rshftXhnK d/ fJbktk
nkgDh :'iBk dk th fBowkD eoBk gt/rk fijVk
nkT[D tkb/ ;w/I ftu fe;kBK bJh jh ;jkfJe
f;ZX j't/rk. j[D/ jkb jh ftu e/Idoh ;oeko B/
nkgDh w[Zy f;zukJh gfo:'iBk bJh nkT[D tkb/
;w/I ftu 50,000 eo'V o[gJ/ tzvD dk ftuko
ehsk j?.
fJ; gfo:'iBk d/ sfjs BdhnK ~ BfjoK
Bkb i'VD dk Nkor?N oZfynk j? fi; Bkb
f;zukJh ftt;Ek ;[fBFfus j' ;e/. 21thI ;dh d/
nkX[fBe Gkos d/ eJh okiK d/ fe;kB y/sh ftu
f;zukJh bJh fGzB fGzB geko dh seBhe
fJ;s/wkb eo oj/ jB fit/I Nge f;zukJh, (fvqg)
ctkok (;fgqzebo) f;zukJh fi;d/ gq:'r Bkb Bk
e/tb gkDh dk T[fus fJ;s/wkb j[zdk j? ;r'I
yogstko th ezNo'b j[zd/ jB. fJ; Bkb f;zukJh
bkrs ~ xZN ehsk ik ;edk j? fi; Bkb
fe;kBK ~ eJh ckfJd/ j' oj/ jB Bkb jh j'D
tkb/ gkDh dh p/tiQk popkdh s'I S[Nekok fwfbnk
j?. j[D ;k~ ikro[e j' e/ nkgD/ y/sK ftu
nfijh jh :'iBkpZX f;zukJh eoBh j't/rh fi;
Bkb gkDh dk ;jh wksok ftu gq:'r j' ;e/ ns/
fJ; ~ ;KfGnk th ik ;e/. Bkb jh whIj d/ gkDh
~ ;KGD dk sohek th ngBkT[D Bkb fe;kBK ~
finkdk ckfJdk fwb/rk ns/ fJ; ftXh d/ gq:'r
Bkb fe;kBK ~ fe;/ j'o ftt;Ek s/ fBoGo BjhI
ofjDk gt/rk.
nZi d/ d”o ftu fi; Bkb Gkos dh nkpkdh
tX ojh j? T[; d/ nB[;ko b'eK dhnK io{osK th
tX ojhnK jB ns/ ;G s'I w[Zy io{os j? G'iB,
fijVk fe f;oc y/sh j'D s/ jh gqkgs j[zdk j?
ns/ y/s ftu j'D tkb/ M'Bk, eDe, ;pih okjhI
n;hI nkgD/ G'iB dhnK io{osK ~ g{ok eo ;ed/
jK. fJjBK ;ko/ T[sgkdK dh g{osh bJh ;kv/ d/F
dk fe;kB eVh X[Zg ftu w/jBs eoe/ b'eK bJh
nzB dh g{osh eodk j? go fJjBK nzB dksktK
dhnK w[Zy f;zukJh dh ftt;Ek bJh ;oeko B/ Bk
sK GftZy bJh e'Jh :'iBk fsnko ehsh j? ns/ Bk
jh tkfdnK ~ j[D sZe w[eZoo ehsk j?. jkbK
fijVhnK :'iBktK d/ gqko{g fsnko ehs/ jB
T[jBK ~ nwbh ikwk gfjBkT[D ftu ;oeko ed'I
se nkgDk :'rdkB d/ gkJ/rh fJj sK nkT[D
tkbk tes jh dZ;/rk.
f;zukJh ftt;Ek dh noE-ftt;EkGk
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201508
thI fdZbh n?;'u?w jkT{; d[nkok fJzvhnk j?phN/N ;?Ino
ftu B?FBb n?rohebuo wkoehN gZfsqek dk ftw'uB
e/Idoh y/shpkVh wzsoh okXk w'jB f;zx B/ ehsk. fJ; gZfsqek
okjhI ;oeko B/ j[D fe;kBK bJh okFNoh y/s pkiko (B?FBb
n?rohebuo wkoehN) dk beF oZfynk j?. fi; ftu Gkos
d/ eJh y/sh gqXkB okiK dhnK wzvhnK ~ nkg; ftu Jh-wzvh
Bkb i'fVnk ikJ/rk. fe;kBK d[nkok T[gikJhnK ikD tkbhnK
c;bK ~ ;jh w[Zb d/D bJh j[D ;kohnK wzvhnK ~ fJe t?p
g'oNb d/ sfjs i'fVnk ikJ/rk. fJ; w”e/ s/ feqFh ;fut
Fhoki j[;?B d/ Bkb n?;'u?w jkT{; d/ ;?eNoh iBob
vhHn?;Hokts ns/ n?;n?cJ/;h d/ w?B/fizr vkfJo?eNo gqt/F
Fowk B/ th gq'rokw dh gqXkBrh ehsh ns/ nkT[D tkb/ ;w/I
ftu fe;kBK ~ nkgD/ T[sgkdK fit/I cb, ;pihnK ns/ M'B/,
eDe dk T[fus w[Zb dtkT[D dh ;oeko fsnkoh eo ojh j?.
� fJ; gfo:'iBk d/ sfjs Gkos d/ okiK ftu eJh
wzvhnK ~ uNBh, cbK d/ i{; ns/ gkgV nkfd dh f;ybkJh
d/D d/ pknd T[jBK ~ ;t?-o[}rko bJh gq/fos ehsk. Fqh
feqFBk nuko fi;B/ pkiko ftu nkgDh gfjukD pDk bJh j?
T[j fJ;/ ftfrnkB e/Ido d/ rqfj ftfrnkB ftGkr s'I
f;ybkJh b?D d/ pknd pkiko ftu y[d ~ ;Ekfgs eoB ftu
ekw:kp j'J/. fJ;d/ fJbktk eJh wfjbktK ~ f;ybkJh d/
pknd ;t?-o[}rko bJh gq/fos ehsk. nfij/ eJh fe;kB jB
fijBK B/ feqFh ftfrnkB e/Ido T[itk d/ ftfrnkfBeK s'I
;bkj b?D d/ pknd y/sh d/ y/so ftu soZeh ehsh.
sh;rV d/ e”Ivk fgzv d/ fe;kB fFtBkE :kdt B/ uktb dh fJe nfijh fe;w fJikd ehsh j?
fijVh j[D dtkJh dk ezw eo/rh. fJ; uktb Bkb T[jBK b'eK ~ ckfJdk fwb/rk fijV/ b'j/ ns/ i;sk dh ewh Bkb i{M oj/ jB. fJ; fe;w dk gzihnB bkiBh ;[go fFtBkE d/ BK s'I eokfJnk ik fojk j?. fFtBkE d/ fJ; gq:'r Bkb y/shpkVh wzsokb/ Bkb i[Vh ;z;Ek gkdg fe;w ;[oZfynk ns/ fe;kB gqrsh gqkfXeoB B/ d; bZy o[gJ/ fJBkw d/D dk c?;bk ehsk j?. fJj gqkXheoB M'B/ dh BthI fe;w d/ gzihnB ftu wdd eo/rk. bkiBh ;[go, nkw uktbK s'I ekch nbr j?. fJ; bkb uktb ftu pkeh uktbK d/ w[ekpb/ b”j/ dh wksok 20 ghghn?w j? ns/ i;sk 20 ghghn?w s'I finkdk gkfJnk frnk j?. j'o uktbK ftu fJj wksok uko s'I S/ ghghn?w jh j[zdh j?. fJB;kB d/ fdwkr d/ ftek; bJh i;sk ekch wjZstg{oB j[zdk j?.
j[D dtkJh d/ o{g ftu uktb
wkub gqd/F ftu j[D ;/p dk ;hiB F[o{ j'D tkbk j?. oki d/ xZN T[ukJh tkb/ ;/p
T[sgkde fJbkfenK ftu ;/p dh c;b brGr fsnko j? ns/ e[M ;EkBK s/ pkrpkBh B/
fJ;~ wzvhnK se gj[zukT[D dk ezw th F[o{ eo fdsk j?. jkbKfe nfXekfoe s”o s/ gqd/F ftu
;/p ;hiB 15 i[bkJh s'I F[o{ j'Dk j?. nfij/ ftu ;/p pkrpkB ;zrmBK tb'I ;/p dk ;oekoh
;woZEB w[Zb tXkT[D dh wzr i'o cVB bZrh j?. fJ;/ eVh ftu fjwkub fe;kB pkrpkB
efbnkB ;zx B/ gqd/F ;oeko s'I ;/p dk ;woZEB w[Zb tXk e/ d; o[gJ/ eoB dh wzr ehsh j?.
w”i{dk ;w/I ftu gqd/F ;oeko tb'I ;/p dk ;woZEB w[Zb e/tb S/ o[gJ/ gqsh feb' j?.
;zx d/ nfXneF ow/F B?eN B/ fejk fe wfjzrkJh d/ w”i{dk d”o ftu S/ o[gJ/ ;woEB
w[Zb pj[s xZN j?. T[jBK B/ ;oeko tb'I ubkJh ik ojh c;b phwk :'iBk dh ikDekoh ;ko/
fe;kBK ns/ pkrpkBK se gj[zukT[D bJh ekoro edw u[ZeD bJh ;oeko s'I wzr ehsh j?.
T[jBK B/ fejk fe fJ; :'iBk dh finkdkso fe;kBK ns/ pkrpkBK ~ ikDekoh BjhI j? fi;
ekoB T[j fJ;dk g{ok bkG BjhI u[e ;ed/.
d/F ftu Jh-wzvh dh ;EkgBk ibdhB
;/p dk ;woZEB w[Zb tXkT[D dh wzr;/p dk ;woZEB w[Zb tXkT[D dh wzrfj
S
www.krishijagran.comy/sh ;wkuko
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201510
ikp ;oeko B/ fejk fe yohc dh fpikJh d/ pknd oki ftu :{ohnk dh e'Jh ewh BjhI
j?. fe;kBK ~ fJ;dh fuzsk BjhI eoBh ukjhdh. gqd/F ;oeko B/ fe;kBK dh wzr ~ g{ok
eoB bJh T[otoeK dh b'VhIdh wksok dk gqpzX ehsk j'fJnk j?. gqd/F d/ y/shpkVh wzsoh
s'sk f;zx B/ e/Ido ;oeko dhnK J/iz;hnK ;fjs ftGkr d/ T[u gZdK d/ nfXekohnK Bkb fJe
thvhU ekBcoz; ftu feqFh ftGkr dhnK fsnkohnK dk ikfJ}k fbnk. f;zx B/ fejk fe
fgSb/ ;kb yohc ;so d/ d”okB T[otoeK dh ygs 7,97,000 NB doi ehsh rJh ;h
gozs{ fJ; ;kb gqd/F ~ 10,23,939 NB :{ohnk gqkgs j'fJnk j? ns/ gqd/F Go ftu
;fjekoh ;fwshnK ns/ fBZih vhboK ~ b'VhIdh wksok ftu ;Nke ng{osh ehsh rJh j?.
T[jBK B/ fejk fe gqd/F ;oeko ~ e/Ido tb'I nkFtk;B fdsk frnk j? fe ukb{ wjhB/ bJh
nkpzfNs T[otoeK dh ng{osh ehsh ikJ/rh ns/ nZr/ dhnK io{osK ~ yohc ;so dh pkeh
ntXh d/ d”okB gqd/F dh io{os d/ nB[o{g g{ok ehsk ikJ/rk.
:{ohnk dh ewh BjhI- s'sk f;zx
Fh ftfrnkB e/Ido (T[itk) BthI fdbh d/ gqGkoh J/He/H:kdt d/ Bkb T[jBK d/
ftfrnkB e/Ido s/ j'o ftfrnkfBeK Bkb feqFh ikroD dh Nhw dh w[bkeks j'Jh fi; ftu ;G B/ nkgD/ nkgD/ y/soK ftu j' ojhnK y'iK d/ pko/ dZf;nk ns/ fejk fe n;hI nkgD/ feqFh ftfrnkB e/Ido ftu ;w/I ;w/I s/ Nq/fBzr okjhI fe;kBK ~ ikro[e eo oj/ jK fi; s'I fe;kB ns/ fgzvK d/ b'ehI bkG b? oj/ jB. nfijk jh e[M fe;kBK Bkb rZb eoB d”okB gsk bZrk fe fJE'I fe;kBK ~ phi w[jZfJnk eokT[D d/ pknd eJh fe;kB bkGKfts j' oj/ jB ns/ uzrh g?dktko eo oj/ jB.
fJ; ftfrnkB e/Ido ftu rqfj ftfrnkB e/Ido dhnK th ekch T[bpXhnK jB. fJ; y/so ftu wfjbktK ~ nuko, uNBh, cbK d/ i{;, gkgV nkfd dh f;ybkJh b?D d/ pknd T[jBK ~ ;t?-o[}rko bJh gq/fos ehsk. Fqh feqFBk nuko fi;B/ pkiko ftu nkgDh gfjukD pDk bJh j? T[j fJ;/ ftfrnkB e/Ido d/ rqfj ftfrnkB ftGkr s'I f;ybkJh b?D d/ pknd y[d ~ pkiko ftu ;Ekfgs eoB ftu ;cb j'J/. fJ;d/ fJbktk eJh wfjbktK ~ f;ybkJh d/ pknd ;t?-o[}rko bJh gq/fos ehsk. nfij/ eJh fe;kB jB fijBK B/ feqFh ftfrnkB e/Ido, T[itk d/ ftfrnkfBeK s'I ;bkj b?D d/ pknd y/sh d/ y/so ftu soZeh ehsh.
SZsh;rV ftu bZrDr/ wZeJh nkXkfos ykd gqk;z;eoD T[d:'r sh;rV d/ weZJh T[sgkde fe;kBK ~ fJe tZvh ;”rks fwb rJh j?. weZJh dh y/sh ~
tXkT[D bJh, fe;kBK ~ fJ;dh uzrh ehws dtkT[D bJh ns/ weZJh nkXkfos ykd gqk;z;eoB T[d:'r bkT[D bJh SZsh;rV ftu gfjbh tko oki ;oeko ns/ fszB ezgBhnK ftu fszB ;wM”fsnK s/ j;skyo ehs/ rJ/. fJjBK ezgBhnK d[nkok 670 eo'V o[gJ/ dk g{zih fBt/F ehsk ikJ/rk ns/ T[jBK tb I' p;so, Xwsoh ns / okiBKd fgvz ftu bkJ / ikD tkb /Td[ :r' K ftu xNZ ' xNZ giz jiko be' K ~ f;XZ / oi[ rko fwbr/ k. TE[ / jh nf;XZ / so” s / brGr 35 jiko fe;kBK ~ oi[ rko fwbD dh ;Gz ktBk j.? wyZ[ wsz oh vkHowB f;xz dh wi” d{ rh ftu thotko Fkw ~ Tj[ BK d / fBtk; nkfc; ftu nk:f' is oki fBtF/ gs'q ;kjB po' v dh pm? e ftu fJjBK ;wMs” k gsZ oK s / j;skyo ehs / rJ./ wyZ[ wsz oh vkHowB f;xz B / fJ; we” / s / fejk fe oki ftu weJZ h dh ys/ h dk oepk ns / Ts[ gkdB brksko tX fojk j.? fe;kBK ~ urz k pkiko dtkTD[ ns / Tj[ BK ~ weJZ h dh gd? ktko tXkTD[ ns / gs'q ;kfjs eoB ftu fJjBK egz BhnK dn[ kok bkJ / ikD tkb / Td[ :r' K Bkb ekch wdd fwbr/ h. fi; Bkb SsZ h;rV ftu weJZ h dh ys/ h ns / weJZ h g;q ;z eoD ~ b ? e / fJe Td[ kjoD gF/ ehsk j.? fJ; we” / s / ys/ hpkVh wsz oh fpiq wj' B nrotkb, Td[ :r' wsz oh now nrotkb, wyZ[ ;fut ftte/ YKv, To{ ik ftGkr d / gwq yZ[ ;fut nwB ew[ ko f;xz , ;hn;? nkJhvh;h d / nw? vh ;B[ hb fwFok, Un;? vh n;? e / pj/ ko, ;uz kbe Td[ :r' ekoshen/ rf' Jb, feFq h ;uz kbe ghHnko fedq s th wi” d{ ;B.
SZ
e/HftHe/I T[itk ftu feqFh ikroD
gz
feq
www.krishijagran.comy/sh ;wkuko
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201512
p cbK dk okik j? ns/ ;G ~ nih} j[zdk j?. ukj/ e'Jh
tZvk j't/ iK S'Nk jo e'Jh fJ;dh y[Fp{ ns/ ;[nkd dk dhtkBk j?. b'eK dh nzp d/ gqsh dhtkBrh dk nzdk}k fJ; rZb s'I bkfJnk ik ;edk j? fe nzp dk ;hiB ysw j'D d/ pknd th fJ; ~ ukj[D tkb/ ;zGkb e/ oZyd/ jB. fJjh ekoB j? fe fgSb/ 26 ;kbK s'I ekch b'efgqn j' u[e/ nzp wjkT[s;t ~ fdZbh gq:NB ftGkr d[nkok 27t/I nzp wjk-T[s;t dk nk:'iB iBeg[oh g{ot ;fEs fdZbh jkN ftu ehsk frnk. wjk-T[s;t ftu fyZu dk e/Ido w[iZcoBro d/ g[oek ih d/ w[;sck d[nkok fbnKdk frnk 900 rqkw dk jkEh M{b nzp fojk fi;~ t/ye/ ;ko/ j?okB j' rJ/. t/yD ftu tZvk ns/ ;[oy jok, ykD ftu ;[nkdh jkEhM{b nzp B/ jo fe;/ ~ nkgD/ tZb fyZfunk. fJ;/ soQK dhnK brGr 500 s'I finkdk fe;wK fJ; wjk-T[s;t ftu t/yD ~ fwbhnK. nzp wjk-T[s;t dk T[dxkNB w[Zy wzsoh Fqh noftzd e/iohtkb d/ eo - ewbK d[nkok ehsk frnk.
r”osbp j? fe ;z;ko ftu nzp dhnK 1365 s'I th finkdk fe;wK gkJhnK iKdhnK jB. fi; ftu'I brGr 1000 fe;wK Gkos ftu jh fwbdhnK jB. fdZbh gq:NB d/ wjk gqpzXe i?vH:{Hf;dheh B/ fJ; gq'rokw dk T[d/F iB ;kXkoB ~ nzp dhnK fGzB fGzB fe;wK s'I ikD{ eokT[Dk
dZf;nk. T[jBK B/ fJj th fejk fe nzp T[s;t okjhI xo/b{ nzp T[d:'r ns/ fBo:kseK ~ gq's;kfjs eo T[jBK ~ fJe wzu gqdkB eoBk jh ;kvk wzst j?. fi; Bkb ftd/Fh w[dok noiB ~ tXktk fwb/rk ns/ fBo:kseK ns/ T[sgkdeK dh ;fEsh wip{s j't/rh.
fJ; wjk-T[s;t ftu nzr{o d/ nkeko s'I b? e/ eNjb d/ nkeko d/ nzpK ~ gqdofFs ehsk frnk. fJ; ftu fGzB fGzB o{g ozr ns/ nkeko dhnK fe;wK d/ nzpK dh gqdoFBh dk th nk:'iB ehsk frnk fi; ftu nzpK dhnK d[obG fe;wK ;heoh, ijKrho, Bhb/Fto, okfJb n?;HghH, o/vh g;zd, nBko; bZeFBG'r, okBhg;zd ns/ fezr;NB nkfd w”i{d ;B.
fJ; w”e/ s/ T[g-w[y wzsoh Fqh wBhF f;;'dhnk, wzsoh Fqh efgb fwFok, ;?o-;gkNk, ftXh, ebk ;z;feqsh ns/ GkFk ns/ ib ftGkr ps”o w[Zy w/jwkB w”i{d ;B.
nkdkso fe;kB BjhI ikDd/ fe wo/ j'J/ ikBto d/ f;zr
s'I ykd pDkJh iKdh j?. c;b T[sgkdB ftu fJj ykd pj[s jh bkGdkfJe j[zdh j?. ns/ nZi d/ ;w/I ftu y/sh bJh i?fte ykd dk T[g:'r pj[s jh io{oh j?. fJ; ykd ~ sohe/ Bkb fsnko ehsk ik ;edk j?. gfjbk, wt/Fh d/ r'po ~ rT{ w{so ftu fwbk e/ f;zr ~ r'po Bkb Go d/Dk ukjhdk j?. d{ih ftXh ftu dftdb dk nkNk ns/ r'po pokpo wksok ftu b? e/ ftu rT{ w{so ~ uzrh soQK fwbk e/ f;zr ftu Go d/Dk ukjhdk j?. f;zr d/ w[zj ~ gbk;fNe iK egV/ Bkb pzBQ
d/Dk ukjhdk j?.
fJ; ftu fJe s'I finkdk f;zr Go/ ik ;ed/ jB. pknd ftu f;zr ~ iwhB ftu fszB c[ZN dh v{zxkJh s/ B'e ~ T[go oZye/ fwZNh Go d/Dh ukjhdh j? ns/ T[; rZY/ ftu d' wjhB/ se Bwh oZyDh ukjhdh j? sKfe d' wjhB/ d/ pknd f;zr ~ pkjo eZY e/ ykd ~ uhBh iK eZu d/ posB ftu Goe/ SK ftu mzvh irQk s/ oZyDk ukjhdk j?. i/ rowh j't/rh sK fJ; ftu'I p?eNhohnk wo ikDr/.
fJe J/eV ftu fJ; i?fte ykd dh 25 rqkw wksok pj[s j[zdh j?. fJ;~ fJ;s/wkb eoB bJh pkfoF, Fhs iK rowh d/ w”;w ftu id'I Bwh j't/ T[; t/b/ gqsh J/eV 25 rqkw ykd 100 bhNo gkDh ftu fwbk e/ 10 fwzN fjbkT[D Bkb p?eNhohnk ;feqn j' iKd/ jB. fJ;d/ pknd ;t/o/ Fkw fJ; gkDh ~ y/s ftu fSVeDk ukjhdk j?. f;zr ftu id'I se S/e Bk j' ikJ/ sd se T[; ~ tos'I ftu fbnk ;ed/ jK. fJj fJe ;;sh ns/ T[g:'rh i?fte ykd j?.
ekdsZVfephZ-dkWe dk mi;ksx djsaA vius lkjs Ñf"k mRikn] Ñf"k lqfo/kkvksa dh eq¶r ekdsZfVax djsaA
marketmirchi.com
900 rqkw dk jkEh M{bnz
f;zr s'I pDh i?fte ykd
fi
www.krishijagran.comy/sh ;wkuko
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201514
:[es okFNo dh fJe fog'oN d/ nB[;ko nrb/ d;
;kbK ftu ykd nzB dhnK ehwsK ftu j”bh j”bh froktN nkJ/rh. fJ;dk w[Zy ekoB feqFh T[sgkdB, whN ns/ v/noh T[sgkdK ftu nkjko dh fGzBsk dk tXDk j?.
fog'oN ftu fJj th fejk frnk fe feqFh T[sgkdB ftu fJikck j'D Bkb y/sh ftu th tkXk j't/rk. :{og, J/Fhnk ns/ T[soh nwohek ftu y/sh eoB d/ sohfenK ftu pdbkn nkT[D ns/ dZyDh nwohek ftu y/sh dk y/socb tXD Bkb T[sgkdB th tX/rk. T[sgkdB tXD Bkb ykd nzB dhnK ehwsK xNDrhnK fi; Bkb T[otoe ns/ y/sh Bkb ;zpzfXs j'o T[sgkdK dhnK ehwsK ftu th T[Skb ns/ froktN t/yh ik ;e/rh.
fog'oN d/ nB[;ko Gkos 2024 se egkj ns/ rT{ wk; dk d{ik ;G s'I tZvk fBo:kse d/F pfDnk oj/rk. eDe
owBh d/ fe;kB j?I; ghNo fFco B/ d[fBnk dk ;G s'I bzpk
;{oiw[yh T[rkT[D ftu ;cbsk jkf;b eo bJh j?. frBh} tobv foekov d/ w[skfpe fJ; g”d/ dh bzpkJh 30 c[N fJe fJzu j?. fFco B/ ;{oiw[yh dk ;G s'I bzpk g”dk T[rkT[D dk nkgDk jh foekov s'V fdsk j?. fJ; s'I gfjbK 2012 ftu T[j 26 c[ZN 4 fJzu dk, 2013 ftu 28 c[ZN 8 fJzu bzpk g”dk pBkT[D dk foekov s'V u[e/ jB.
� fJ; tko T[jBK B/ fJj ewkb i{B 2015 ftu ehsk j?. fJj g”dk J/Bk bzpk j? fe fJ;dh bzpkJh BkgD bJh
b'eb ckfJo pqr/v dh wdd b?Dh gJh. fFco dk efjDk j? fe e[M g”d/ Bk-ftFtk; j'D fizBh bzpkJh d/ jB. fJjBK dh bzpkJh j'o tXkT[Dk ;zGt j? jkbKfe fJj ezw J/Bk nk;kB BjhI. feT[Ife yokp w”;w eoe/ g”d/ dh j'Id yso/ ftu g? ;edh j?.
dhnK s'I r[bkp dhnK gzy[VhnK ftu b[eh fGzBh fGzB y[Fp{
d/ oki s'I godk T[m frnk j?. ftfrnkfBeK B/ T[; n?I}kfJw dk gsk bk fbnk j? fijVk r[bkp d/ c[bK ftu fJj y[Fp{ g?dk eodk j?. fJ; n?I}kfJw dk BK j? nkon?un?B:{vhn?e; 1. fJ; n?I}kfJw dk gsk bZrD Bkb j[D r[bkp dhnK fGzB fGzB fe;wK dh rkfJp j' ojh y[Fp{ fco s'I tkfg; nk ;e/rh.
fJ; n?I}kfJw dh y'i eoB tkb/ ftfrnkfBeK dk efjDk j? fe fJso ns/ y{p;{osh gq;kXBK bJh io{oh s/b w[jZfJnk eoB tkb/ r[bkp ns/ T[;dh y{p;{osh ns/ w'je y[Fp{ bJh T[rkfJnk iKdk j? gozs{ ;w/I d/ Bkb fJ;dh y[Fp{ rkfJp j[zdh ik ojh j?. T[jBK B/ fejk fe r[bkp dh y[Fp{ ~ tkfg; fbnkT[D bJh T[;dh wfje bJh fizw/tko sob gdkoEK ~ bGDk io{oh ;h. r[bkp dh y[Fp{ d/ ;pzX ftu jkb/ se ehs/ rJ/ nfXn?B d/ nB[;ko e[M ftfrnkfBeK dk fJj dkntk j? fe NogkfJB f;zE/f;; n?I}kfJw e/tb nfijk wkfXnw j? fijVk g”fdnK ftu ;[rzfXs w'B'NogkfJz} g?dk eodk j?. jkbKfe coK; ;fEs dk :{fBtof;Nh nkc fbUB ;?IN J/NhBk d/ ihB b[fJ; w?rBkov ns/ T[;d/ ;kEhnK B/ fBFfus io{oh ftF/FsktK bJh u[D/ rJ/ r[bkp dhnK d' fe;wK dh ihB dh iKu eoB s/ gkfJnk fe c[ZbK dh y[Fp{ dk ekoB ngqfsnkfFs n?I}kfJw dk gfotko j?. iKu d/ pknd T[jBK B/ gkfJnk fe nkon?un?B:{vhn?e;1 n?I}kfJw y[Fp{ g?dk eodk j?.
ykd:KB dhnK ehwsK ftu froktN
d/ t?Ffte T[sgkdB ftu ;kb 2024 se 786H7 fwbhnB NB se tX ikD dh ;zGktBk fog'oN ftu do;kJh rJh j? fijVh fe 2014 ftu 700 fwbhnB NB ;h. fJ;/ soQK uktb dk t?Ffte T[sgkdB 2024 se 564H1 fwbhnB NB, fsbjD dk 516H4, uhBh dk 275H6 fwbhnB NB tX ikD dh ;zGktBk j? fijVk fe 2014 ftu bVhtko 494 fwbhnB NB, 425H2 fwbhnB NB ns/ 257H7 fwbhnB NB fojk.
;z
tkg; nkJ/rh r[bkp dh y[Fp{
d[fBnk dk ;G s'I bzpk ;{oiw[yh
;
d[fBnk dk ;G s'I bzpk ;{oiw[yh
www.krishijagran.comy/sh ;wkuko
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201516
nksw-fBoGo fe;kB dh nkBtXd/ Gkos dh gfjukD
b[ph fJzv;Noh} n?bHn?bHghefbnkD fwb d/ B/V/, Bo'Vk o'v, nfjwdkpkdc'BL07930610100 c?e;L 07930610300Jhw/bL mktsales@lubipumps.com
,e-,-lh- —f”k tkxj.k twu 201524
w; Go/ tksktoD ftu gF{ th b'eK dh soQK sBkn dk
wkj”b ;fjD eo oj/ jB. nfij/ w”;w ftu gF{ fGzB fGzB fpwkohnK Bkb ghfVs j' ;ed/ jB. fJ; ftu rbx'N{ fpwkoh sK gF{nK bJh ikBb/tk ;kfps j' ;edh j? fJ;bJh fJ; soQK d/ w”;w ftu gF{ gkbD ftGkr jo ;kb gF{nK ~ fJ; fpwkoh s'I pukT[D bJh NhekeoB th eodk j?.
fJ; soQK c?bdh j? fJj fpwkoh
gF{nK ftu rb x'N{ fpwkoh gkFuo'bk wbN';hvk Bkwe ihtkD{ s'I j[zdh j?. fJj ihtkD{ finkdkso gF{nK d/ rb/ ftu gkfJnk iKdk j?. id'I gF{ bzpk ;co eodk j? iK c/o pdb/ j'J/ w”;w d/ dpkn ftu sBkt ftu jdz[ k j,? T;[ do” kB fJj ihtkD { gFn{ K s / jwbk eo fddz / jB. T;[ d / pknd Tj[ gF {fpwko j ' e / ibdh jh pt/ esh ws” wo iKd / jB.
phwkoh d/ bZSDL
fJ; fpwkoh ftu gF{ d/ ;oho dk skgwkB tX iKdk j?. gF{ ~ ;kj b?D ftu fdZes j'D brdh j?. ;kj b?Id/ tes T[j nbr nbr soQK dhnK nktk}K eZYdk j?. fJ; fpwkoh dh ug/N ftu nkfJnk gF{ ukok ykDk pzd eo fdzdk j?. fJ; soQK d/ gF{ d/ rb/ d/ EZb/ ;'i nk iKdh j?. fJ; fpwkoh s'I ghfVs gF{ dk s[ozs fJbki Bk j'D s/ 24 xzfNnK s'I fszB fdB d/ nzdo gF{ dh w”s j' iKdh j?.
pukn d/ sohe/L
fJ; fpwkoh ftu fJbki s'I gfjbK jh pukn dk fXnkB oZyDk pj[s io{oh j[zdk j?. gF{-gkbD ftGkr fJ; fpwkoh d/ w[cs Nhe/ bkT[Idk j?. fJj Nhe/ jo gF{ gkbe ~ nkgD/
doh wzsoh frohoki f;zx B/ fejk j? fe d/F ftu jo/ uko/ dh
g?dktko ftu 40 s'I 50 ch;dh dh ewh nkJh j?. fJ; ;wZf;nk s'I fBgND bJh j[D ukok eqKsh dh io{os j? ns/ fJ; ftu ;fjiB dh G{fwek wjZstg{oB j' ;edh j?. frohoki f;zx B/ e/Idoh peoh nB[;zXkB ;z;EkB ~ ;zp'fXs eofdnK dZf;nk fe ;fjiB o'gD Bkb gF{nK bJh jo/ uko/ dh ewh g{oh j' ;e/rh ns/ ;fjiB okjhI fJ; fdFk ftu fJe uzrh gfjb f;ZX j' ;edh j?.
;fjiB d/ o'gD ~ tXkT[D bJh gF{nK bJh ;fjiB dhnK johnK gZshnK dk gq:'r jo/ uko/ d/ o{g ftu ehsk ik ;e/rk. ;fjiB dhnK gZshnK ftu 16H64% eq{v g'qNhB gkfJnk iKdk j?. peohnK fJ;~ ukn Bkb yKdhnK jB. gZshnK dk gq'NhB pZeohnK ~ ibdh jiw j[zdk j?.
INVESTMENT OPPORTUNITIES IN • Education • Farm Land • Media • Organic Agriculture • Commodities
For Details: 09654193353
"A call can change your life"
gF{ d/ uko/ ftu ;fjiB dh G{fwek
ikBb/tk j? rb x'N{ fpwkohikBb/tk j? rb x'N{ fpwkoh
gF{nK ~ io{o btkT[D/ ukjhd/ jB. i/ e'Jh gF{ fJ; fpwkoh s'I ghfVs j' ikJ/ sK T[;~ pkeh gF{nK s'I s[ozs nbr eo d/Dk ukjhdk j?. ghfVs gF{ dk i{mk ukok iK gkDh d{i/ gF{nK ~ BjhI d/Dk ukjhdk feT[Ife fJj fpwkoh S{s d/ o'r dh soQK c?bdh j?.
gF{nK d/ vkeNoK dh okJ/ ftuL
fJ; fpwkoh d/ pko/ ftu fGtkBh t?NoBoh gkbh efbfBe d/ w?vh;B ftGkr d/ n?;HthHU vkHfti/ ;B;Btkb d;d/ jB fe rbx'N{ fJe ikBb/tk fpwkoh j?. i/ e'Jh gF{ fJ; fpwkoh s'I ghfVs j' ikJ/ sK T[;dk s[ozs fe;/ vzro vkeNo s'I fJbki eokT[Dk ukjhdk j?. vzro vkeNo fJ; ftu pokv ;g?eNqw n?IvhpkfJUfNe ns/ ;bck vor dk gq:'r eoe/ gF{ ~ puk ;edk j?. i/ gF{ ~ ;kj b?D ftu finkdk sebhc j't/ sK Nq?efJUN'wh Bkb ;kj dh Bbh gk; eoe/ gF{ ~ pukT[D dh e'fFF eoBh ukjhdh j?.
gF{ d/ uko/ ftu ;fjiB dh G{fwek
e/I
j[z
www.krishijagran.comy/sh ;wkuko
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201518
,u-,e- baMLVªht yk,xk vkWDl
BHn?wHfJzv;Noh} c?pohe/FB fpiB; ftu wzB gqwzB/ ns/
gqfsFms fBowksk jB. c?pohe/FB y/so ftu ngko ;cbsk d/ pknd poKv BK- nke; Bkb feqFh wFhBK pDkT[D ik oj/ jB. n?BHn?wHfJzv;Noh} nkgDh ;jkfJe ezgBh fBNt?b fJzvhnk gqkHfbH d/ BK Bkb th ikDh iKdh j? fi;d/ uzvhrV, v/okpZ;h (gzikp) ns/ gzie{bk (jfonkDk) ftu ;z:zso jB. 72 eo'V o[gJ/ dh e[b ;kbkBk nkwdBh tkbh fJj ezgBh Xks{ dh gos pBkT[D tkb/ Bkwh fteq/sktK ftu'I fJe j? fijVh fe ;'Bkfbek Nq?eNo} ns/ fBT{ jkb?Iv Nq?eNo} ~ wFhBh T[geoD th t/udh j?.
n?BHn?wHfJzv;Noh} dk wzBDk j? fe T[jBK dk BK ns/ uzr/ fpiB; d/ fgZS/ deFskg{oD ;[;Zfis tksktoD ns/ :'r ;Nkc j? fi;d/ bzp/ siop/ ns/ rkjeK dhnK io{osK ~ g{oh eoB dh ;wM d/ nkXko s/ jh ;kvh ezgBh nZi fJ; w[ekw s/ gjz[uh j?. ;kvh ;cbsk d/ fgZS/ gqpzXB d[nkok ;w/I ;w/I s/ fds/ ikD tkb/ BthB ftuko b'eK ~ ikro[e eoB ftu nfjw G{fwek fBGkT[Id/ jB.
T[Zu Fq/Dh ns/ r[DZtsk tkbhnK wFhBKL
n?BHn?wHfJzv;Noh} jw/FK T[u Fq/Dh ns/ ;G s'I tXhnk r[DtZsk tkbk eZuk wkb fJ;s/wkb eodh j?. fJ;d/ Bkb jh Bt/I T[geoDK ~ pBkT[D bJh nfij/ fJzihfBnfozr fv}kfJB pDkT[Idh j? fijV/ bzp/ ;w/I se ekfJw ofjzd/ jB ns/ nzso-okFNoh gZXo s/ th nkgDh geV oZydh j?. ezgBh edh th rkjeK dh ;zs[FNh ns/ T[sgkdK dh r[DtZsk Bkb ;wM”sk BjhI eodh.
ezgBh dh ;N/N nkc dk nkoN fBowkD fJekJh ftu T[Zu F/qDh dhnK T[j wFhBK jB fijVhnK fe tZv/ nkovoK ~ g{ok eoB ftu ezw nkT[IdhnK jB. fit/I fe ;hn?B;h, thn?w;h, n?un?w;h, o'p'Ne thbfvrz , b}/ o efNrz wFhB, FkN pbk;fNe wFhB, Fhno pf? vrz wFhB, jkJhvf'q be g;?q nkfd wyZ[ jB.
N . M . I N D U S T R I E S
ro' ;Nko ezgBh r[ioks d/ fe;kBK se gj[zuD dk
nkX[fBe y[dok wzu j?. fi; okjhI y/shpkVh ;pzfXs phiK, c;b ;[oZfynk, g'FD ns/ jkovt/no T[sgkdK dh tZvh bVh fe;kBK ~ xo p?m/ T[gbpX eokJh ikJ/rh. fJ;d/ bJh fe;kBK ~ j?bgbkJhB Bzpo 1800-3000-0021 s/ fw; ekb d/Dk j?. fw; ekb fwbd/ jh n?ro' ;Nko ezgBh d/ ;/b} nc;o fe;kBK ~ c'B eoDr/ ns/ wzr/ rJ/ nkovo ~ fbyD d/ pknd T[jBK ~ xo p?m/ p?m/ w[jZfJnk eokT[Dr/.
n?ro' ;Nko B/ fJzvhnk g';N d/ fJbktk nfjwdkpkd ;fEs e/Idoh Gzvko ns/ j'o eJh e'ohno ezgBhnK ns/ NqK;g'oN ezgBhnK Bkb fwbe/ fJe wip{s tzv ftt;Ek th pDkJh j?. ezgBh d / eJh chbv nc;o th jB fijV / tvz bJh jwF/ K pkiko ftu wi” d{ ofjdz / jB. brGr fsBz byZ s I' finkdk fw; ekb jD[ se gkq gs j ' ue[ / jB ns / fJj ftt;Ek ;u[ ko { og{ Bkb ri[ oks ftu ub ojh j.? ibdh jh wjkokFNo, oki;EkB ns / wXZ gdq F/ ftu th fJj Fo[ { ehsh ikJr/ h.
p; 1800-3000-0021 s/ fJe fw;v ekb
o'Nkt/No ~ fsnko eoBk
toswkB ftu ezgBh fe;kBK bJh T[u r[DtZsk tkbk o'Nkt/No pBkT[D ik ojh j? fi;dk ;kfJ} uko s'I ;Zs c[N j't/rk. fJ; ftu J/eb ns/ pj[ ;ghv r/no pke; j't/rk. ezgBh d/ ekoykB/ ftu fJe wjhB/ ftu brGr 1500 o'Nkt/No fsnko ehs/ ik ;ed/ jB.
nke; o'Nkt/No dhnK ftF/FsktKL
· j?th fvT{Nh r/no pke;
· fwZNh ftu rzY Bk g?Dk
· g”d o'gD bJh v{zx/ M[ekn tkbk p?v
· fe;kBK dk ;wK, g?No'b ns/ w/jBs pukT[Idk j?
· ;[Ze/ nkodo jkbksK ftu nB[e{b
· M'Bk, rzBk, eDe, e/bk, egkj ns/ ;kohnK ;pihnK dh y/sh ftu wddrko
· fJe ;kb dh tkozNh
ibdh nkT[D tkbk j? nke; feqFh T[geoD
toswkB ftu ezgBh Bt/I T[geoD dk fBowkD eoB s/ i'o d/ ojh j? fi; ftu fJzNok o' o'Noh thvo ns/ Nq?eNo wkT{IN/v pkfJzvo ew ohgo j?. fJj pkiko ftu nr;s 2015 se nk ikDr/. finkdk ikDekoh bJh t?p;kfJN t/y'-
www.nmagro.com
n?BHn?wHfJzv;Noh} bkJ/rk nke;
n?
n?
www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201520
ih n?; e?bN?e; nkfJb
fe;kB dh FkBih n?; e?bN?e; nkfJb
Nq?eNo ftu gkJ/ BthI ikBfe;kB dh FkBNq?eNo ftu gkJ/ BthI ikB
tgkfoe ikDekoh bJh+91-9350572002 s/ ekb eo' iK
wecare@gscaltexindia.com s/ Jhw/b eo'
Dh d/ yko/gB ~ d{o eoB bJh Fqh ;[doFB ezgBh
fgSb/ ekch ;w/I s'I ezw eo ojh j?. fJ;/ eqw ~ nZr/
tXkT[Id/ j'fJnK Fqh ;[doFB ezgBh fJb?eNq'w?rB?fNe tkNo
ezvhFBo b? e/ nkJh j? fijVk gkDh d/ yko/gB ~ g{oh soQK
d{o eoB ftu ekw:kp j?. t/yD ftu fJj S'Nk ns/ g{oh soQK
ezfgT{NokfJ}v f;;Nw s/ nkXkfos
:zso xo d/ nzdo nkT[D
tkbh gkfJg bkfJB iK N?Ie
s/ nk;kBh Bkb bkfJnk
ik ;edk j?. fJ;dh
ykf;ns fJj j? fe fJ;
ftu fJ; soQK dk f;;Nw
pDkfJnk frnk j? fijVk e?bFhnw
ns/ w?rBhFhnw d/ eDK dk nkeko, gqeko ns/
gqGkt xN eo fdzdk j? fi; Bkb fJjBK dk d[FgqGkt ysw j'
iKdk j?. fJj :zso yk; s”o s/ yko/ ns/ Gko/ gkDh bJh
pDkfJnk frnk j?. ezgBh B/ xo/b{, T[d:'fre ns/ y/shpkVh
fszBK jh y/soK dhnK io{osK ~ ;wMfdnK j'fJnK fJj :zso
pDkfJnk j?. i/ :zso ezw BjhI eodk sK ezgBh fJ;s/ 6
wjhB/ dh wBh p?e rkozNh ns/ gzi ;kb dh fBowkD tkozNh th
d/ ojh j?.
ezgBh d/ ;hHJhHU Fqh frohF ftnk; B/ dZf;nk fe fJj
T[sgkd Gkoh gkDh ~ jbe/ gkDh ftu pdbD ftu pj[s jh
n;oekoe j?. T[jBK B/ fJ;dh ykf;ns dZ;h fe fJj
y/shpkVh ns/ g”fdnK ~ T[rkT[D ftu pj[s T[g:'rh j?. fJ;
T[sgkd ~ y/sK ftu fJ;s/wkb eoB Bkb c;b dh g?dktko
20 s'I 25% se tXkJh ik ;edh j? ns/ y/sh bJh Gkoh
gkDh th nk;kBh Bkb fJ;s/wkb ftu fbnKdk ik
;edk j?. fJb?eNq'w?rB?fNe tkNo
ezvhFBo dh wdd Bkb p{zd
f;zukJh ~ n;odko, ;kc
ns/ oZy-oykn w[es
pDkfJnk ik ;edk j?.
yk; s”o s/ rohB jkT{;
ns/ w[orh gkbB ftu fJj
pj[s T[g:'rh j?. ezgBh d/ J/ohnk
w?B/io jotho u”Xoh B/ dZf;nk fe oki;EkB ftu fJj
T[sgkd ekch g;zd ehsk ik fojk j? feT[Ife T[E/ yko/ gkDh dh
;wZf;nk pj[s finkdk j?. T[jBK B/ fejk fe g{o/ Gkos ftu
T[jBK B/ eJh irQK s/ tkNo ezvhFBo bkfJnk j? fi;d/ Bshi/
;ekokswe fwb/ jB.
;bK ~ ;w/I ;w/I s/ eJh ;wZf;nktK dk ;kjwDk eoBk
g?Idk j? fit/I cc{zd, yogstko, ehV/ nkfd fi; Bkb
g?dktko gqGkfts j[zdh j?. nfij/ ftu o;kfJfDe ehNBkFe
pkiko ftu nkT[D Bkb eJh ;wf;nktK dk ;wkXkB j' frnk
gozs{ o;kfJfDe ehNBkFeK s/ ;kvh io{os s'I finkdk
fBoGosk j'D Bkb tksktoD bJh fJj fuzskiBe j?. fJ;
;fEsh ~ t/yfdnK o;kfJfDe ehNBkFe d/ ftebg ftu
pkfJUehNBkFe dh io{os wfj;{; ehsh ikD bZrh. pkfJU-
ehNBkFe T[j ehN BkFe j[zd/ jB fijV/ e[dosh o{g ftu
fsnko ehs/ iKd/ jB fit/I gF{, g”d/ p?eNhfonk ns/ j'o yfDi
gdkoE.
rqhBb?Iv pkfJU ;kfJzf;} ezgBh B/ Jhe' co?Ivbh
ehNBkFe ns/ bkotk ~ BFN eoB tkbh dtkJh pBkT[D dk
fizwk u[fenk. ezgBh d/ T[sgkd ;g?Ffb;NK dh d/yo/y ftu
fsnko ehs/ iKd/ jB. fJjBK ftu'I w[Zy jB FeshwkB ;[go
ns/ bktk gb; fijBK dh wzr ;G s'I finkdk j?. FeshwkB
;[go ~ egkj bJh yk; s”o s/ pDkfJnk frnk j? fijVk
egkj d/ g”d/ dh ehfVnK s'I oZfynk eodk j? ns/ fJ;~ yokp
j'D s'I pukT[Idk j?. fJj T[sgkd egkj d/ g”d/ dh o'r-
gqsho'Xh Fwsk th tXkT[Idk j?. fJj egkj ftu bZrD tkb/
ehV/ ns/ x[D ~ BFN eodk j? fijV/ fJ;dh g?dktko ~ o'ed/
jB. egkj d/ Bkb Bkb fJj pkrpkBh, ;pihnK nkfd c;bK
bJh th T[g:'rh j?. fJ;~ 50 fwHbhH_15 bhNo gkDh ftu
fwbk e/ fSVekn eoBk ukjhdk j?. T[E/ d{i/ gk;/ bktk gb;
;G soQK dhnK c;bK bJh xkse bkot/ ~ ysw eoB ftu
;jkfJe j?. fJj pj[s jh n;oekoe ns/ fe;/ th nt;Ek
ftu T[g:'r ftu fbnKdk ik ;edk j?. fJ;~ 6 fwHbhH_15
bhNo gkDh ftu gk e/ T[g:'r eoBk ukjhdk j?.
ykokgB d{o eo/rk Fqh ;[doFB
fJb?eNq'w?rB?fNe tkNo ezvhFBo
rqhB b?Iv pkfJU;kfJzf;} d/
Jhe' co?Ivbh T[sgkd
rqhB b?Iv pkfJU;kfJzf;} d/
Jhe' co?Ivbh T[sgkd
c
gk
www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201522
y/sh dh ikB fe;kB dh gfjukD y/sh dh ikB fe;kB dh gfjukD
Regd. Office : CSC-GH-4/FF-5, DDA Mkt-Meera Apartments Outer Ring Road, Paschim Vihar, New Delhi-110063
Ph. : +91-11-25253078, 69415232
E-mail : ambercrops@gmail.com • www.ambercrops.com
Insecticide
R
R
gy czk.M
amberTM
Amber Crop Science Pvt. Ltd.(AN ISO 9001 - 2008 CERTIFIED COMPANY)
beF ;kvkftek; s[jkvkbeF ;kvkftek; s[jkvk
eFB ez;NqeFB fJeT[gw?IN p'b/ sK @Bzpo tB# ;kb1995 s'I nkgDh ;EkgBk d/ pknd J/; B/ nkgD/
T[sgkdB okjhI Gkos ftu fBowkD d/ y/so ftu nkgD/ T[sgkdK dh ;cbsk d/ pknd @J/;# B/ j'o Nq?eNo ezgBhnK d/ w[ekpb/ p/jso seBhe Bkb b?; nkgD/ Nq?eNo ~ pkiko ftu fe;kBK bJh phs/ eJh ;kbK s'I T[gbpX eok ojh j?. feqFh ikroD Bkb w[bkeks d/ pknd n?; ezgBh d/ gqGkoh B/ dZf;nk fe ;kvh T[sgkdB ;Eb cohdkpkd (jfonkDk) ns/ ekFhg[o (T[sokyzv) ftu ;fEs jB. @J/;# d/ Nq?eNo @;VeK s/ ;/o, y/s s/ ;tk;/o# d/ o{g ftu nkgDh gfjukD fe;kBK ftu pDk u[e/ jB. fJ; Nq?eNo Bkb fgzzv d/ fJbkfenK d/ eJh fe;kB bkG b? oj/ jB ns/ y/sK ftu @J/;# Nq?eNo d/ gq:'r eoB Bkb fJj nkgD/ ehwsh ;w/I dk ;dT[g:'r eo gk oj/ jB. gfjbK d/ d”o ftu fiE/ fe;kB jb ns/ p?b ~ b? e/ iKd/ ;B ns/ y/sK dh i[skJh eoB ftu go{ k fdB th br iKdk ;h TE[ / @J;/ # B / fe;kBK dh ioo{ s ns / ;f[ tXk d / nB;[ ko nkgD /Ne?q No ~ Tu[ seBhe ns / wips{ fJiz B egf? ;Nh d / Bkb jkJhvf'q be gkto Bkb b;? nkgD / Ne?q NoK ~ pkiko ftu fe;kBK bJh Tg[ bpX ehsk j.? @J;/ # ISO9001 s I' wkBsk gkq gs j.?
feqFh ikroD dh Nhw B/ @J/;# ezgBh d/ y/shpkVh y/so ftu gq:'r j'D tkb/ ;cb T[sgkdK d/ pko/ ikDekoh fJeZmh ehsh fe fet/I J/; d/ T[sgkd pkeh ezgBhnK Bkb'I p/jso jB.
fszB f;bzvoK tkb/ Nq?eNoK d/ e[M wkvbK d/ pko/ ftu ikDekoh j/m fbyh j?L
nke;hboh tkbt d/ Bkb ezgBh B/ (DI-854 NG, DI-550 NG, DI-350 NG, DI-450 NG) uko Nq?eNo wkvb ftu ;t?-ukfbs v?cN ns/ vqkcN ezNo'b bkfJt jkJhvq'fbe; fwe; w'v Bkb b?; j?. fJjBK ;G dh vhib N?Ie dh eg?f;Nh 57 bhNo se j?. Bkb jh ;G s'I w[Zy rZb j? fe fJjBK ;G ftu ipod;s p?eng Nkoe j? fijVk Nq?eNo ftu ikB gkT[Idk j?.
uko f;bzvo tkb/ Nq?eNo ;kv/ ;cb wkvb dh ikDekoh j/mK fdZsh j?L
ipod;s gkto p?enZg Nkoe d/ Bkb (DI-350+DI-450+, DI-550+) uko f;bzvo fJziB tkb/ Nq?eNo ftu ;t?-ukfbs v?cN ns/ vokcN ezNo'b bkfJt jkJhvq'fbe; ns/ fwe; w'v d/ Bkb, s/b ftu v[Zp/ fv;e po/e, fJjBK ;G Nq?eNoK d/ fJziB dh eg?f;Nh 2670 ;h ;h j?.
TRACTOR
@J/;# d/ Nq?eNo fJziB ftu d' gqeko dh seBhe j?. fszB f;bzvo ns/ uko f;bzvo fi; dh tiQk Bkb pkeh ezgBhnK d/ w[ekpb/ fe;kB fJ;~ ;cbskg{ote T[g:'r eo gk oj/ jB ns/ bkG b? oj/ jB.
NoB?FBb Nq?eNo} fbH feqFh T[geoD ns/ Nq?eNo
pBkT[D tkbh Gkos dh nrqDh ezgBh j?. ezgBh dk Nq?eNo @;'Bkfbek# d/ BK Bkb wFj{o j?. ;'Bkfbek B/ Gkos ftu jh BjhI ;r'I d[fBnk Go ftu 70 s'I finkdk d/FK ftu BK pDkfJnk j?. ;cbsk dhnK BthnK T[ukJhnK ~ g{ok eoB bJh 1969 s'I ;'Bkfbek ;w{j B/ fJe bzpk ;co s?n ehsk j?.
nZi ;'Bkfbek Gkos d/ gfjb/ fszB Nq?eNo fBowksktK ftu'I fJe j?. ezgBh Nq?eNo d/ fJbktk pj[-T[g:'rh tkjB, fJziB feqFh wFhBoh, vhib ioB/No ;?N, nkN' ns/ eo/B ;fjs fJe g{oB T[sgkd bVh gqdkB eodk j?. ;'Bkfbek ro[Zg B/ ;m d/ dFe ftu Gkos ftu jfos eqKsh ftu gqw[Zy
:'rdkB fdZsk. ;'Bkfbek ;w{j B/ ikgkB dh :kBwko, i/ n?w ckJhBK; Nq;Nh ns/ w?rwk ;koKuh ckJhBK; fijhnK gqw[Zy nzso-okFNoh ezgBhnK d/ Bkb skbw/b ehsk j?.
;'Bkfbek nkgD/ rqkjeK dhnK io{osK ~ ;wMdk j? ns/ n;kXkoB T[sgkdK ~ T[jBK dhnK io{osK d/ Bkb fwbkT[D dh e'fFF eodk j?. ;'Bkfbek dk eJh J/eV ftu c?fbnk T[sgkdB ;z:zso, gzikp ns/ fjwkub gqd/F ftu gqd{FD w[es fJekJh j?.
nZi ;'Bkfbek ;cbsk ns/ ftek; dk d{ik BK pD frnk j?.nzso-okFNoh N?eBkb'ih, nkN'w?fNe T[sgkdB fJekJhnK, nB[Gth NhwK d/ Bkb ;'Bkfbek Gkos ns/ ftd/FK ftu nkgD/ rqkjeK dhnK io{osK s/ yok T[so fojk j?.
www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko
@J/;# p'b/ sK Bzpo -1
;'Bkfbek Nq?eNo} fe;kBK dh gfjbh g;zd
fJz
n?
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201524
Toll Free No :
B/ dh c;b ~ cc{zd s'I pukT[D
bJh jkb jh ftu fJe cc{zdhBkFe ns/ tfoXh fB:kwe T[sgkd pkiko ftu nkJ/ jB fijV/ Bk f;oc c;b ~ cc{zd bZrD s'I pukT[Dr/ ;r'I c;b d/ ftek; ftu th ;jkfJe j'Dr/. fJjBK T[sgkdK ~ pkiko ftu fbnkT[D dk eo?fvN
e'o'wzvb fJzNoB?FBb ezgBh ~ iKdk j? fi;B/ j?r}k;Nkg ns/ c?BN?e gb; T[sgkdK dh T[g:'frsk s/ i'o fdZsk. ezgBh d/ iBob w?B/io, ;hgh;h BkoE, Fqh ;shF fstkoh B/ dZf;nk fe fe;kBK d[nkok ;ys w/jBs Bkb T[rkJhnK ikD tkbhnK c;bK ~ cc{zd s'I j'D tkb/ B[e;kB s'I pukT[D ns/ g”fdnK d/ tkX/ ftu fJj d't/I T[sgkd nfjw G{fwek fBGkT[Dr/.
Fqh fstkoh B/ dZf;nk fe j?r}kB/FB wsbp M'B/ dh c;b s/ 20-25 fdB ftu gfjbh ykd d/ Bkb j?r}k;Nkg ns/ c?BN?e gb; dk fJ;s/wkb eoB Bkb c;b s/ cc{zdh BjhI brdh j? feT[Ife j?r}k;Nkg fJe nzsogqtkjh cc{zdhBkFe j? fijVk M'B/ ftu F[o{nks ftu bZrD tkbh cc{zd dh fpwkoh ~ d{o oZydh j? ns/ M'B/ ~ ;/jswzd ns/ jok Gok oZyD ftu wdd eodh j?. ezgBh d/ ;g?Ffb;NK dk wzBDk j? fe j?r}kB/FB Bkb ;t;E ns/ bzphnK iVK, sZsK ~ uzrh soQK b?D dh Fesh gqdkB eodh j?. T[E/ jh c[Nkn tXkT[D ftu ;fj:'rh, bzphnK iVQK gkDh dh ewh j'D s/ c;b ~ ;[ZeD s'I pukT[Idh j?. :{ohnk ~ j”bh j”bh SZvD s/ ykd dk uzrk ns/ g{ok fJ;s/wkb j[zdk j? fi; Bkb T[gi ns/ dkfDnK ftu uwe tXdh j?. T[jBK B/ fejk fe j?r}k;Nkg jZd s'I finkdk n;oekoe j? fi; ftu ;feqn sZs d/ o{g ftu EkfJUcB/N fwEkfJb j[zdk j?. fJj M'B/ ~ bZrD tkb/ o'rK s'I pukn eodk j? feT[Ife fJj finkdk ;w/I se g”d/ ftu ofjzdk j?. fJjh ekoB j? fe fJj bzp/ ;w/I se g”d/ ~ ;[oZfynk gqdkB eodk j?.
Fqh fstkoh dk efjDk j? fe c?BN/e gb; fJe g”dtoXe dtkJh j? fijVh fe g”fdnK dhnK w[y io{osK ~ g{ok eodk j?. fJ; ftu ftNkfwB, nwhB' n?f;v, fwBob ns/ n?B}kfJw j[zd/ jB. M'B/ ftu fJ;dk fJ;s/wkb F[o{nks ftu 20-25 fdB s/ gfjbh ykd ns/ j?r}k;Nkg d/ Bkb fwbk e/ eoBk ukjhdk j?. fJ;d/ fJ;s/wkb Bkb eZbK dh ;zfynk tX iKdh j? ns/ g”d/ ~ skesto ns/ jok Gfonk pBkT[D ftu fJj nfjw G{fwek fBGkT[Idk j?. fJ;d/ fJ;s/wkb Bkb g”d/ dhnK iVK bzphnK j[zdhnK jB. T[jBK B/ df;nk fe c?BN?e gb; d/ fJ;s/wkb Bkb g”fdnK dh fGzB gqeko d/ sBkn ;fjD dh Fesh tXdh j?. g”d/ d/ nzdo{Bh skgwkB, Bwh tr?ok s'I puD dh Fesh ftu tkXk eodk j?. fJjh BjhI g”d/ d[nkok nzdo e'Fh BkJhNq'iB dk Gzvko tXkT[Idk j?. g”d/ d[nkok ;{eFw g”Fe sZsK dk deFsk Bkb T[g:'r j[zdk j?. cb'n?w ns/ ikJhbw fNT{p iK BfbektK d/ w[V fBowkD ns/ ftek; ftu wdd eodk j?.
j?r}k;Nkg ns/ c?BN?e gb; ~ ykd ftu fwbk e/ fSVe fdU. 20-25 fdBK s/ fJjBK T[sgkdK d/ Bkb :{ohnk dk fJ;s/wkb th eoBk ukjhdk j?. j?r}kB/FB dk ;G s'I tZvk ckfJdk fJj j? fe fJ; Bkb c;b dh g?dktko uzrh j[zdh j?. YkJh ;” rqkw j?r}k;Nkg d/ Bkb 100 fwbh c?BN/e gb; ~ :{ohnk d/ Bkb fwbk e/ gq:'r eoB Bkb c;b s/ cc{zd dk gqGkt BjhI g?Idk. fJjBK dk fSVekn :{ohnk s'I gfjbK eoBk ukjhdk j?.
fe;kBK bJh ;ehwL
e'o'wzvb fJzNoB?FBb fbfwN/v d/ wkoehfNzr w?B/io Fqh gqthB e[wko B/ dZf;nk fe fe;kBK bJh T[gjko dh fJe ftF/F :'iBk dh th F[o{nks ehsh j?. fJ;d/ sfjs 5 feb'rqkw j?r}k;Nkg yohdD s/ fJe p?r ns/ 10 feb'rqkw j?r}k;Nkg yohdD s/ fJe Nh-FoN fdZsh ikJ/rh.
Coromandel
BHe/Hv/noh fJeT[gw?IN; dh ;EkgBk jfonkDk d/ :w[Bk Bro fib/ ftu fJj ;'u e/ ehsh rJh fe v/noh T[d:'r Bkb i[V/ b'eK ~ o'}rko w[jZfJnk eokfJnk ik ;e/. feqFh ikroD Bkb rZbpks d”okB Fqhwsh e”o B/ dZf;nk fe v/noh T[d:'rK dhnK io{osK ~ fXnkB ftu oZye/ n;hI v/noh :zsoK dk tgko F[o{ ehsk. ;kvk T[d/F rkje ~ T[usw r[DtZsk tkb/ T[sgkd w[jZfJnk eokT[Dk j?. ;kv/ ;kpek T[sgkdK ftu eohw ;go/No, gBho go?;, t/fJzr wFhB, d[ZX dh c?N N?;fNzr wFhB, fwbe d[ZX d/ vZp/, pNo uoB ns/ d[ZX eZYD tkbh wFhB nkfd j?. ;kvh ndG[s tgkfoe Nhw v/noh
T[sgkdeK ~ g{o/ Gkos ftu uzrh r [ D t Z s k t k b / T[sgkdK ~ ;zg{oB f i z w / t k o h B k b w[jZfJnk eokT[Dk ;[fBFfus eodh j?. n;hI fJ; T[d:'r ftu brksko ftek; tb tX/ jK ns/ ;kvk w[Zy T[d/F f;oc ns/ f;oc rkje ~ ;zg{oB ;zs[FNh gqdkB eoBk j?.
j?r}k;Nkg ns/ c?BN?e gb;L fstkohM'B/ bJh todkBM'B/ bJh todkB
j?r}k;Nkg ns/ c?BN?e gb;L fstkoh
rkje dh g{oh ;zs[FNh ;kvk beF- fjwgqhs e”o
M'
n?
www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201526
e?gNB Nq?eNo Bkb s[jkv/ feZs/ d/
T[iZtb GftZy d/ ftek; dk ;[Bfjok w”ek.....
e?gNB Nq?eNo} gqkHfbH gzikp oki ftu vhbofFg bJh nkg~ ;Zdk fdzdh j?.
e?gNB
wkvb Fq/Dh Fq/Dh Fq/Dhf;bzvo f;zg;B fJziB d/ Bkb
ofi;No/FB, fJzF'o?I; ns/ n;?;oh} d/ nbr ukoi bkr{
ckfJBK; T[gbpX ;pf;vh dh wkBsk
wbNh ;ghN J/vhvh;h jkJhvq'fbe tjhb tjhb nkgFB
e?gNB Nq?eNo} gqkH fbH Gkos dh ;G s'I gfjbh fwzBh No?eNo pBkT[D tkbh ezgBh j?. nZi fwzBh Nq?eNo d/ y/so ftu pj[s tZvh ftFkb
gq'veN dh o/Ii d/ Bkb 15 jkH gkto Fq/Dh s'I b? e/ 2 thb vokJht ns/ 4 thb vokfJt d/ Bkb fszB ozrK ftu T[sgkdB eo ojh j?. nZi d/
fe;kB dh gfjbh io{os d/ nkXko s/ fwzBh Nq?eNo d/ fJzgbhw?IN th ezgBh d[nkok T[sgkfds j'D Bkb fe;kB bJh 360 fvroh ;fbT{FB
e?gNo d[nkok fwbdk j?. nZi fJj ezgBh ftek; d/ T[u/ fFyo tb brksko tX ojh j?. e?gNB Nq?eNo} gqkHfbH nkrkwh GftZy ftu fwzBh
Nq?eNo d/ y/so ftu finkdk ;[Xko d/ Bkb Bt/I gq'veN bKu eoe/ fwzBh Nq?eNoK d/ y/so ftu fGzBsk gqdkB eoB ftu T[g:'rh j't/rh.
;kv/ fJ; ftek; dh do ~ finkdk rsh d/D bJh ns/ vhbo}_;pf;vh B?Ntoe ~ finkdk wip{s pBkT[D bJh gzikp ftu
vhbofFg bJh nkg ih ~ ;Zdk fdsk iKdk j?.
vhbofFg bJh ;kvh ;fji T[whd
n?rohebuo ns/ nkN'w'pkfJb y/so dk siopkF'o{w ns/ toeFkg bJh nB[e{b ns/ b'VhIdh irQkfBozso ftek; bJh g{oh ftZsh F'XB Fwsktgko ftu g{oh eosZt fBFmk ns/ tuBpZXsk
vhbofFg bJh ;zgoe eo'L
c'B
Jhw/b
e?gNB Nq?eNo} gqkHfbH gvtbk o'v, t/oktb (Fkgo), skHe'Nvk ;zrkBh, ih okie'N (r[ioks) N?bh c?e;
Fq/Dh Fq/Dh Fq/Dh
thb ;?INo�
tkNo go{c po/eK f;zeo' NqK;fwFB vh}b dh pus
fbT[r'Ir d/ 818 ;h B/ Gkosh pkiko ftu wukJh X[zw
T[r'Ir Gkoh wFhBoh pBkT[D tkbh ;z;ko dh wzBhgqwzBh ezgBh j?. ez;NqeFB, y/shpkVh ns/ ykdnzB
Bkb ;zpzfXs wFhBoh fit/I o'bo, w'No rq/vo, n?e;e?t/No, Nqe, eo/B p[bv'}o wkfJfBzr NoZe nkfd T[sgkd pBkT[D tkbh fJ; ezgBh dh F[o{nks uhB ftu 1958 ftu j'Jh ;h. nZi fJj ezgBh p/jso r[DtZsk:[es ns/ nZsnkX[fBe seBhe b?; wFhBK pBkT[D bJh ftFt gqf;ZX j?. nkgDhnK wFhBK dh tZvh o/Ii d/ Bkb nZi fbT[r'Ir ftFt pkiko ftu fJe nbr gfjukD Bkb fJ; soQK d/ T[sgkd tkbh ftFt dhnK ;G s'I tZvhnK ezgBhnK dh ;{uh ftu Fkfwb j?.
fJj ezgBh nkgD/ fJe j}ko fJzihfBnoK Bkb ns/ fszB ftFt gZXoh fo;ou e/Ido ns/ ;z;ko d/ 131 d/FK ftu nkgD/ ftsoeK d/ fJe tZv/ B?Ntoe Bkb fJ; y/so ftu ezw eod/ j'J/ Gkos ftu 2002 s'I nkgDhnK ;/tktK gqdkB eo ojh j?. fJ;/ ;kb ezgBhnK B/ 40 tjhb b'vo b”j ydkB r'nk ~ ;gbkJh ehs/ fijBK B/ 30,000 xzfNnK s'I th finkdk ezw ehsk ns/ T[jBK dh ekoi Fwsk th pj[s uzrh ojh. T[jh wFhBK nZi th brksko ezw eo ojhnK jB.
id'I feqFh ikroD dh Nhw B/ fbT[r'Ir d/ gqtesk Fqh gqshe e[wko efFng Bkb rZb ehsh sK T[jBK B/ dZf;nk fe fbT[r'Ir fJzvhnk gqkHfbH Gkosh pkiko ftu pj[s uzrh soQK nkgDh fJe nbr gfjukD pDkJ/ p?mk j?. i/ ezgBh d/ vhbo} B?Ntoe dh rZb eohJ/ sK Gkos ftu nkgD/ 15 s'I finkdk vhboK ns/ 45 s'I finkdk nkT[Nb?N d/ Bkb fJe wip{s B?Ntoe j?.
;kb 2008 ftu fbT[ ezgBh B/ Gkos d/ ghEwg[o d/ 44 J/eV y/so ftu nkgDk w?B{c?eufozr gbKN ;Ekfgs ehsk fi;dh eg?f;Nh brGr 3000 :{fBN tjhb b'vo ns/ w'No ro/vo jo ;kb T[sgkdB eoB dh j?. ;kb 2009 ftu ezgBh B/ Gkos ftu fBofws wFhB ~ wkoehN ftu T[skfonk ns/ fJ; ;kb g{o/ Gkos toF ftu fszB s'I gzi NB d/ tjhb b'vo brGr 2000 s'I finkdk :{fBN dk T[sgkdB ns/ fteoh ehsh. fJj ezgBh ;kb 2011 s'I b? e/ j[D se uko BthnK wFhBK bKu eo u[eh j? fi; ftu w'No ro/vo 414, fszB NB d/ tjhb b'vo, 836 BSIII bKu eo u[eh j?.
fbT[r'Ir d/ 818 ;h B/ Gkosh pkiko ftu wukJh X[zw
2014 ftu nkgD/ Bt/I ;?rw?IN ftu d' NB dk BtK CLG818 tjhb b'vo bKu ehsk j? fi;B/ Gkosh pkiko ftu yk; irk pDkJh j'Jh j?.
fJj b'vo nkgDh yk; pBktN ns/ T[u seBhe d/ Bkb 4104 feob';No fJziB d/ Bkb Gkosh pkiko ftu T[skfonk frnk j?. fJj wFhB 280 f;zrb g/i Nkoe eBtoNo Bkb b?; j?. fi;dh tiQk Bkb fJj wFhB tXhnk ;ghv Bkb ezw eodh j? ns/ bkrs th xZN nkT[Idh j?. fJ; wFhB dk nkgo/fNzt Gko 5H64 NB rok; gkto, 75 jko; gkto, vfpzr T[ukJh 2H5 whNo j?. fi;~ 3H1 whNo se tXkfJnk ik ;edk j?. fJ;dh pe/N eg?f;Nh 0H8 s'I 1H2 xD whNo ns/ g/b'v Gko eg?f;Nh nfXesw 1H8 NB j?.
fJ;d/ Bkb jh fJ; ftu wFhB nkgo/No d/ p?mD bJh nkgo/No e?fpB pDkfJnk frnk j?. fi;d/ d't/I gk;/ ;kfJv s/ ezw eod/ j'J/ fJe nkgo/No nk;kBh Bkb d'jK gkf;nK dk B}kok t/y ;edk j? ns/ e?fpB ftu d't/I gk;/ d/ dotkf}nK s'I dkfynk ;zGt j?. fJ; wFhB ftu jkJhvq'fbe fv;e po/e f;;Nw j? fi; ftu po/e bkT[IfdnK jh fJedw wFhB dh gkto nkgD/ nkg jh pzd j' ikJ/rh. fJj fJe Go';/:'r f;;Nw j? fi; ftu b'n gq?Fo ;[oZfynk seBhe dk th fJ;s/wkb ehsk frnk j?.
fJ; wFhB d/ Bkb j'o ezwK yk;eo y/shpkVh ez;NqeFB nkfd ~ fXnkB ftu oZyfdnK eJh soQK d/ j'o T[geoD th fdZs/ rJ/ jB. fijBK ~ ezw d/ nB[;ko pdfbnk ik ;edk j?. fJ; wFhB ~ ez;NqeFB fJzv;Nqh ns/ feqFh y/soK ~ fXnkB ftu oZye/ Gkosh pkiko ftu T[skfonk frnk j?. fJ; ftu rzBk, bZeV ~ NoZe iK Nokbh ftu GoD bJh pe/N dh irQk tZvk fuwNk NkJhg ;zouBk ~ i'fVnk iKdk j?. fijVk fe uhBh fwZbK ns/ tgkfoe bZeV eZND tkb/ b'eK bJh bkrs ns/ w/jBs pukT[D ftu ekoro ns/ bkGdkfJe j?.
finkdk ikDekoh bJh ;zgoe eo'-
01147272200www.liugong.com
CLG818C BSIII tjhb b'vo d/ Bkb i[VD tkb/ fGzB fGzB T[geoD
fbT[r'Ir d/ d' NB dk CLG818C BSIII tjhb b'vo
fb
www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201528
m';, nkeoFe, fJe ;wkB,nobh_ikd{ s/i dh fJjh gfjukDm';, nkeoFe, fJe ;wkB,nobh_ikd{ s/i dh fJjh gfjukD
SOMANI KANAK SEEDZ PVT LTDC-91/7, SECOND FLOOR, WAZIRPUR INDUSTRIAL AREA , NEW DELHI - 110 052
Ph- 011 47503925, 011 47505228
dk pj[s jh T[g:'rh ns/ nk;kBh Bkb T[rkfJnk ikD
tkbk c[ZbK dk g”dk j?. fJj w[y o{g Bkb ;iktNh c;b j?. fJj c[Zb wkbk pBkT[D d/ fJbktk w[orhnK d/ dkD/ ftu th ghb/ toBD dk tXhnk ;o's j?. fJ;dh w[Zy s”o s/ d' gqikshnK- co?Iu r/Idk ns/ ncoheB r/Idk gkJhnK iKdhnK jB. fJ;dh y/sh g{ok ;kb ehsh ik ;edh j?.
T[BZs fe;wKL
r/Id/ dhnK w[Zy s”o s/ d' gqikshnK j[zdhnK jB.
T)H ncoheB r/Idk iK jikfonk r/IdkL fJjBK fe;wK d/ g”fdnK dh T[ukJh 60-80 ;?HwhH se gkJh iKdh j?. fJ;d/ c[ZbK dk nkeko tZv/, r[ZE/ j'J/ ns/ fGzB fGzB ozrK fit/I ghb/, Bkozrh dk fwFoB j[zdk j?.
fe;wKL eokT{B nkc r'bv, :?b' ;[gohw, ikfJzN vpb ncoheB, Bkozrh ikfJzN vpb ncoheB, Bkozrh ikfJzN vpb ghbk, eo?eo i?e, r'bvB n?i, ebefsnk nkfd.
n) co?Iu r/Idk iK r/IdhL fJ; ftu r/Idk finkdkso p'B/ ns/ S'N/ c[ZbK tkb/ j[zd/ jB. fJjBK fe;wK d/ g”fdnK dh T[ukJh 20-30 ;?HwhH se gkJh iKdh j.? fJ;dhnK wyZ[ fe;wK jBL o;Nh ov? , pNo;eku, pNo pkb, ckfJorb,' ov/ poe' v/ , ;;[ kBk cbf/ wrz , ckfJo vpb, ;Nko nkc fJvz hnk nkfd.
fJ;d/ fJbktk g{;k Bkozrh r/Idk, g{;k p;zsh r/Idk BK dhnK d' BthnK ikshnK th Gkosh feqFh nB[;zXkB d[nkok eZYhnK rJhnK jB.
ibtk:{L
fJ;dh y/sh fGzB gqeko dh ibtk:{ ftu nk;kBh Bkb ehsh ik ;edh j?. fszB'I w”;wK- po;ks, ;odh ns/ rowh d/ w”;w ftu fJ;dh y/sh eod/ jB gozs{ r/Id/ dk ;w[fus tkXk, finkdk ns/ y{p;{os c[ZbK bJh 20-30 fvroh ;?Hrq/H skgwkB dh io{os j[zdh j?. finkdk skgeqw s/ g”d/ dk tkXk xN iKdk j? fi;d/
xsank
ekoB c[ZbK dh r[DtZsk ns/ T[gi s/ p[ok gqGkt g?Idk j?. fJ;/ soQK finkdk mzv Bkb th g”d/ ns/ c[Zb wod/ jB.
Bo;oh ns/ g”d fsnko eoBkL
fJe j?eN/no y/socb ftu r/Id/ dh c;b bJh 1H5 feb'rqkw phi ekch j[zdk j?. fJ;dh fpikJh c[bK dh T[gbpXsk d/ nB[;ko j/m fby/ sohe/ Bkb ehsh ik ;edh j?.
phi phiB s'I gfjbK iwhB ~ d' gqshFs ckow/fbB Bkb T[gukfos eo d/Dk ukjhdk j?. T[guko d/ pknd iwhB ~ d' fdB se gkfbEhB iK gbk;fNe d/ p'o/ Bkb YZe e/ oZyDk ukjhdk j?. fJ;d/ pknd iwhB ~ ;[ek e/ fszB whNo bzph, fJe whNo u”Vh fenkohnK pDkJhnK ikDhnK ukjhdhnK jB. d' fenkohnK d/ ftu 30 ;?HwhH dk nzso oy' sKfe gkDh ns/ fBokJh r[vkJh dk ezw nk;kBh Bkb ehsk ik ;e/. Bo;oh dhnK fenkohnK ftu uzrh soQK r[vkJh eo 100 feb'rqkw ;Vh r'po dh ykd uzrh soQK fwbkU. c/o fenkohnK d/ T[s/ 5 ;?HwhH dh d{oh s/ bkfJB pDk e/ phiK ~ fszB s'I gzi ;?HwhH v{zxkJh s/ phi' ns/ T[go'I jbeh G[oG[oh r'po dh ykd fSVe fdU. s[ozs f;zukJh eoe/ ;[Zeh xkj Bkb YZe fdU sKfe phiK dk c[Nkn finkdk ns/ fJe ;wkB j't/.
G{whL
c[ZbK dh tXhnk g?dktko bJh uzr/ ib fBek; tkbh pb{Jh d'wN fwZNh fi;dk ghHn?u wkB 7-7H5 j't/ tXhnk j[zdh j?. g”fdnK d/ uzr/ ftek; bJh ;{oi dh o”FBh dh T[gbpXsk nZs io{oh j?. finkdk ykoh ns/ finkdk nwbh fwZNh fJ;d/ bJh T[g:[es BjhI j[zdh. g”fdnK dh o'gkJh s'I gfjbK y/s dh i[skJh eoe/ fwZNh ~ G[oG[oh pDk b?Dk ukjhdk j?.
ykd ns/ T[otoeL
finkdk T[sgkdB ns/ tkX/ bJh BkJhNq'iB, ck;c'o; ns/ g'NkF dh wksok 100L150 feb'rqkw gqsh j?eN/no dk gq:'r eo'. G{wh dh nzfsw i[skJh ;w/I r'po dh ;Vh ykd, ck;c'o;
www.krishijagran.com
r/Id/ dh ftfrnkfBe y/shr/Id/ dh ftfrnkfBe y/sh
r/Id/ dh y/sh
r/I
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201530
ns/ g'NkF dh ;zg{oB wksok ~ nkXko o{g ftu fwZNh ftu uzrh soQK fwbk fdU. fJ;d/ pknd BkJhNq'iB ~ d' pokpo fjZf;nK ftu tzv e/ gfjb/ fjZ;/ ~ o'gkJh 20 s'I 30 fdB pknd ns/ pkeh puh BkJhNq'iB dh nZXh wksok ~ 45 fdB pknd g”fdnK d/ B/V/ s/V/ bkJhBK d/ ftu gkU. c[ZbK dk ozr ns/ ;rBsk BkJhNq'iB 60 feb' ns/ ;c{o 90 feb' gqsh j?eN/no d/ gq:'r Bkb gqkgs ehsh ik ;edh j?.
g”d o'gD dk ;wK ns/ d{ohL
Bo;oh ftu phi phiD s'I 30-35 fdB pknd fszB uko gZshnK tkb/ g”d/ o'gD bJh fsnko j' iKd/ jB. y/sK ftu bkJhB s'I bkJhB dh d{oh 45 ;?HwhH ns/ g”d/ s'I g”d/ dh d{oh 30 ;?HwhH (ncoheB r/Id/) id'I fe co?Iu r/Id/ ftu g”d/ ns/ esko s'I esko dh d{oh 30 ;?HwhH oZyh iKdh j?. o'gD dk ezw Fkw t/b/ ns/ Bo;oh ftu g”d/ T[ykVD s'I gfjbK jbeh f;zukJh eo' sKfe T[ykVd/ ;w/I g”d/ dhnK iVK ~ B[e;kB Bk gj[zu/. o'gkJh s'I pknd jbeh f;zukJh eoBh io{oh j/.
f;zukJhL
r/Id/ dh c;b ~ w[ekpbsB gkDh dh xZN io{os j[zdh j?. nkw s”o s/ d; s'I gzdoK fdBK d/ nzso s/ f;zukJh eoBh ukjhdh j?. }whB dh fe;w ns/ w”;w d/ nB[;ko f;zukJh d/ nzso ~ xZN iK finkdk ehsk ik ;edk j?. io{os s'I finkdk gkDh d/D Bkb c;b ~ B[e;kB j' ;edk j?.
fBokJh iK r[vkJhL
fBokJh r[vkJh dk g”fdnK dh F[o{nksh nt;Ek ftu yk; wjZst j?. xZN' xZN d' fBokJhnK r[vkJhnK dh io{os j[zdh j?. gfjbh r[vkJh g”fdnK d/ o'gD d/ 20-25 fdB pknd ns/ d{ih 40-45 fdB pknd eoBh ukjhdh j?. ;w/I ;w/I s/ id'I th io{oh j't/, yogstko ezNo'b ehsk ikt/.
fgfuzrL
fJj feqnk g”fdnK ~ S'Nk, MkVhB[wk ns/ finkdk NfjDhnK tkbk pBkT[D bJh ehsk iKdk j?. fi; Bkb finkdk wksok ftu c[Zb gqkgs j[zd/ jB. g”fdnK ~ o'gD d/ pknd id'I c[Zb dh gfjbh ebh fdykJh d/t/ sK T[; ;w/I NfjDhnK d/ T[gob/ fjZ;/ ~ s'V fdZsk iKdk j? fi; Bkb g”d/ s/ BthnK NfjDhnK nk iKdhnK jB.
j'o ezwL
· g”fdnK ~ ;jh ;w/I s/ y/s ftu bkU. BjhI sK finkdk T[u/ g”d/ bkT[D s'I pknd iwhB s/ b/N iKd/ jB. fizB/ S'N/ g”d/ bkUr/ T[B/ jh wip{s j'Dr/.
· g”d o'gD d/ 30 fdB pknd i/ 1000 ghHghHn?w ekopfoe n?f;v dk fSVekn ehsk ikJ/ sK T[gi ftu tkXk j[zdk j?.
· g”d o'gD d/ 40 fdB pknd fgfuzr eoB Bkb g”fdnK ftu NfjDhnK ibdh ns/ finkdk pDdhnK jB. Bshi/ ti'I T[gi th finkdk gqkgs j[zdh j?.
c[ZbK dh s[VkJhL
nkw s”o s/ 2-3 wjhB/ pknd c[Zb fybBk F[o{ j' iKd/ jB. gfoget nt;Ek ftu fyb/ j'J/ c[ZbK ~ ibdh ;t/o/ iK Fkw ~ mzv/ ;w/I s'V e/ rBh p?r iK pK; dhnK N'eohnK ftu g?e eoe/ d{o ;fEs iK b'eb pkiko ftu G/i'. g?fezr d/ pknd p?r iK N'eoh ~ T[go'I o'i gkDh Bkb frZbk eo' ns/ ;[Ze/ c[ZbK ~ s'V e/ nbr eo'. sKfe Bkb Bkb c[Zb fyVd/ ofjD.
T[giL
nfXesw T[gi brGr 400 e[fJzNb j?H se gqkgs j' ;edh j?. fijVh bkJ/ rJ/ w”;w ns/ ebuob feqnktK d/ nB[;ko xZN finkdk th gqkgs j' ;edh j?. gq:'rK d/ nkXko s/ r/Id/ dh y/sh Bkb 1 o[gfJnk you eoB Bkb 6H5 o[gJ/ gqkgs ehs/ ik ;ed/ jB. gZeD s/ ;[ek e/ T[jBK dh pkjo dhnK fJe d' gosK dk phi oZy' pkeh ;[ZN d/Dk ukjhdk j?. nfijk eoB Bkb g{oh soQK fyV/ c[b gqkgs j[zd/ jB.
g”d ;[oZfynkL
o?v ;gkfJvo wkJhN - fJjBK jwbk c[ZbK d/ fyVD d/ ;w/I d/ B/V/ s/V/ j[zdk j?.
o'eEkwL fwEkfJb g?okfEnkB iK w'B'eq'N'ck; dtkJh dh 1H5 fwHbhH wksok ~ gqsh bhNo gkDh ftu x'b e/ fSVekn eo'. io{os nB[;ko fSVekn ~ 10 s'I 15 fdB ftu d[jokU.
j/noh e/No fgbo- fJj fJZbh gZsh ~ yk e/ B[e;kB gj[zukJh j?.
o'eEkwL fwEkfJb g?okfEnkB dtkJh dh v/Y fwHbhH wksok ~ gqsh bhNo gkDh ftu x'b e/ fSVekn eo'.
v?Ifgzr nkc- fJj ftnkXh g”dFkbk ftu S'N/ S'N/ g”fdnK ~ finkdk B[e;kB gj[zukT[Idh j?.
o'eEkwL ib fBek; dh T[fus ftt;Ek ehsh ikJ/ ns/ finkdk gkDh s'I g”fdnK ~ pukfJnk ikDk ukjhdk j?. p'ov' fwFoD Bkb vo?f;zr eo'.
fbc ;gkN ns/ pbkfJB- g[okDh ns/ j/mbhnK gZshnK s/ S'N/ S'N/ r'b G{o/ XZp/ fdykJh fdzd/ jB fijV/ pknd ftu g”d/ ~ B[e;kB gj[zukT[Id/ jB.
o'eEkwL w?e'i/p dtkJh dh 2H5 rqkw wksok gqsh bhNo gkDh ftu x'b e/ fSVekn eo'. o'r d/ gqe'g nB[;ko io{oh j't/ sK 15 fdB pknd d[pkok fSVekn eo'.
gkT{voh fwbfvT{- gZshnK s/ ;c/d gkT{vo B[wk XZpk fdykJh fdzdk j? ns/ B[e;kB gj[zukT[Idk j?.
o'eEkwL ;bco gkT{vo dk p[oek eo'.
cbkto pv ;vB- ebhnK G{o/ ozr dhnK j'D brdhnK jB ns/ ;V iKdhnK jB.
o'eEkwL w?e'i/p dtkJh YkJh rqkw wksok gqsh bhNo gkDh ftu x'b e/ fSVekn eo'.
gkfJb ;kttfoFm T[fdnkB ftek; nfXekoh
T[d:'freh ns/ gqy/so tkfDehn, SZsh;rV, okJ/g[o Jhw/bLpayalsao15@gmail.com
www.krishijagran.comr/Id/ dh y/sh
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201532
w?;h
tZvk Nq?eNo | tZvh N?eBkb’ih | tZvk coe
;ghv
j?th fvT{Nh | (HAV) ebu | j?th fvT{Nh n?e;b
ekb eo’L
gDh w/jBs ns/ brB Bkb e'Jh
th w[Ffeb s'I w[Ffeb wzfib ~ gqkgs ehsk ik ;edk j? nfijk ghH;hHgkNhdko ih B/ eo ftykfJnk j?. gkNhdko ih gqfrnk ro[g d/ u/now?B ns/ w?B/fizr vkfJo?eNo jB. T[jBK ~ gF{gkbD y/so ftu d' dFeK s'I finkdk dk si[opk j?. T[jBK B/ 18 wkou 2010 ftu gqfrnk v/noh n?Iv n?ro' ezgBh dk F[G nkozG ehsk ;h. F[o{ s'I jh ezgBh ~ uzr/ Bshi/ fwb oj/ jB. fJ; ezgBh ~ F[o{ eoB d/ fgZS/ T[jBK dk fJe jh gqD ;h fe rqkwhBK ~ ;jh o[}rko Bkb i'V e/ T[jBK ~ T[jBK d/ ihtB d/ beF ~ gqkgs eoB ftu ;fj:'r d/Dk. gqfrnk v/noh n?Iv n?ro' d/ fJbktk d{ihnK ezgBhnK fijVhnK d{i/ y/soK ftu gqrshFhb jB, j/m fbyhnK jBL
· gqfrnk iB u/sBk ;wkfie ;z;EkB
· gqfrnk fJzF'o?I; ;oftf;} gqkH fbH
· ;fwqdh gq'veN; n?Iv fpiB; ;b{FB} gqkH fbH
· thHnko n?i{e/FB nekdwh
· gqfrnk ;'Fb t?bc/no n?Iv vht?bgw?IN ;';kfJNh
gkNhdko ih fJ; s'I gfjbK wZX gqd/F dh ;oeko d/ gF{ fufes;k ftGkr ftu 25 ;kb s'I ezw eo oj/ ;B. jkb jh ftu, feqFh ikroD dh Nhw B/ T[jBK dk fJzNoftT{ fbnk fi; ftu T[jBK B/ nkgDh ezgBh d/ T[sgkdK ns/ gF{nK Bkb i[VhnK ikDekohnK ~ ;KMk ehsk. T[jBK Bkb ehsh fJzNoftT{ d/ gqw[Zy nzF j/m fds/ jBL
nkgdh ezgBh d/ eJh t?NoBoh T[sgkd fe;kBK Bjh yk;k bkGdkfJe f;ZX j' oj/ jB. T[jBK ftu'I b'efgqn T[sgkd fejV/ jB fijBK ~ b? e/ s[;hI T[s;kfjs j'<
t?;/ ;kvh ezgBh d/ eJh T[sgkd gF{nK dhnK io{osK ~ g{ok eod/ jB. fi; ftu'I fbp';NqKr f;og, ftNkfwB gb;, o{wh p{;N, ekbp{;N nkfd jB. gozs[ fJjBK T[sgkdK ftu'I d' T[sgkd gqw[Zy jB fijV/ nkgDh yk; gfjukD pDk oj/ jB. ;G s'I gfjbk fwbe;kb- fJ;d/ nzdo iVhnK p{NhnK jB fijVhnK finkdk d[ZX T[sgkdB ftu gF{nK bJh bkGekoh j[zdhnK jB. eJh tko t/fynk frnk j? fe gF{ sBkn eoe/ nkgD/ d[ZX ~ o'e b?Id/ jB. nfij/ jB, pj[sk ;wK gF{nK ~ nke;hNkf;B d/ fJzi?eFB fds/ iKd/ jB fijV/ fe T[jBK bJh ekch jkBhekoe j[zd/ jB. fJE/ se fe vpfbT{Hn?;HU B/ nfij/ fJzi?eFBK ~ g{oh d[fBnk ftu gqshpzfXs eo fdsk j?. fJ; dh ewh ~ fwbe;kb B/ g{ok ehsk j?. i:zsh, e/;o ns/ ;{eFw g”Fe sZsK Bkb Gog{o fwbe;kb gF{nK d/ sBkn ~ xN eodh j? ns/ gF{nK ~ ;/js dh fdqFNh s'I bkG gj[zukT[Idh j?. fwbe;kb g{o/ Gkos ftu t?oNoBoh vkeNoK d[nkok bJh ik ojh j?.
;kvk fJj T[sgkd eJh gqd/FK ftu gj[zu u[ek j? fit/I fe T[so gqd/F d/ 30 fifbnK ns/ wZX gqd/F d/ ;ko/ fifbnK ftu. Jkb jh ftu, n;hI SZsh;rV ftu th g{oh soQK fJ;~ c?bk fdsk j?. GftZy ftu, ;kvh wjkokFNo ns/ oki;EkB ftu th F[o{nks eoB dh :'iBk j?.
fwbe;kb d/ fJbktk ;kvk d{ik gqw[Zy T[sgkd gkto pkb d/ o{g ftu j?. fi; ftu n?b'thok, r[V, jbdh, ;{eFw g”Fe sZs gF{ uko/ d/ Bkb fwfbnk j[zdk j? fijVk s[ozs gF{nK ~ T{oik gqdkB eodk j?.
n;hI t/fynk j? fe jkb/ sZe n?b'thok dk T[g:'r e/tb wB[ZyK se ;hfws ;h gozs{ ;kvk fJj T[sgkd d{i/ T[sgkdK s'I nbr j? ns/ yk;eo gF{nK ~ fXnkB ftu oZy e/ pDkfJnk frnk j?. fJj T[sgkd T[jBK gF{nK bJh bkGdkfJe j? fijV/ bzph fpwkoh ns/ fe;/ nkgq/FB d/ pknd pj[s ewi'o j' iKd/ jB. T[jBK ~ i/ e?bFhnw d/ Bkb fJj T[sgkd fwbk e/ fdZsk ikJ/ sK T[jBK dh ;/js ftu s/ih Bkb ;[Xko j' ;edk j?. fJ; T[sgkd ~ b? e/ fe;kBK ftu yk;k T[sFkj j? ns/ fJ;~ b? e/ eJh ;tkb T[jBK d[nkok ;k~ c'B eoe/ th g[ZS/ iKd/ jB.
EB?bk o'r Bkb bVD bJh s[jkvh ezgBh j'fwUg?Eh s/ nkXkfos T[sgkd pDk ojh j?. fJ; d/ pko/ ftu e[M ikDekoh ;kv/ fe;kB GkJhnK ~ fdU<
gqfrnk ro[Zg, j'fwUg?Eh s/ nkXkfos T[sgkdK ~ ;G s'I gfjbK b? e/ nk ojh j?. t?;/ EB?bk o'r gF{nK ftu eJh ekoBK Bkb j[zdk j?. fJ; ftu w[Zy s”o s/ ;{iB nk iKdh j? fi;~ xZN eoB bJh g?B/;hBhnk dtkJh dk gq:'r ehsk iKdk j? fi; Bkb gF{nK dk d[ZX T[sgkdB xN iKdk j?. fJ;d/ bJh n;hI j'fwUg?Eh dk fJbki bZfGnk j? fi; ftu fJe fdB bJh n?InhpkfJUfNe pzd eo fdzd/ jB. fJ;d/ pknd fJzi/eFB bkT[Id/ jB fijV/ gF{nK dh rodB d/ ;Zi/ ns/ yZp/ d't/I gk;/ bkJ/ iKd/ jB. fJ; fJzi/eFB ~ d' tko d[jokfJnk iKdk j?. fJ;d/ fJbktk vhtfwor j?, fijVk gF{nK d/ ;oho d/ nzdo ns/ pkjo d/ d't/I feqwhnK ~ BFN eodk j?.
wt/FhnK d/ uko/ dh r[DtZsk bJh jkb/ fejVhnK rZbK s/ i'o d/D dh io{os j?<
gF{nK bJh fijVk ukok pkiko ftu fwb fojk j?, T[j jkb/ fJe soQK dk j?.
&gkNhdko
gqfrnk v/noh ns/ n?ro' fe;kBK ~ uzr/ T[sgkd gqdkB
eoB bJh tuBpZX j?
www.krishijagran.comfJzNoftT{
nk
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201534
;kv/ ezgBh, jkb/ S'N/ gF{nK d/ bJh ukok T[sgkdB s/ i'o d/ ojh j? fijVh fe finkdk gq'NhB :[es j't/. fJ;d/ fJbktk fJ; ftu eJh ;{eFw g”Fe sZs ns/ jkow'Bb gdkoE th fwbkJ/ iKd/ jB fijV/ T[jBK d/ uzr/ tkX/ ftu ;jkfJe f;ZX j' ;ed/ jB.
d[ZX T[sgkdB ftu t?;/ sK Gkos nZr/ j? gozs{ i/ B;b dh rZb eohJ/ sK fezB/ ;[Xko dh io{os j?<
Gkos ftu jfonkDk dh ;kjhtkb ns/ r[ioks dh fro ~ gq's;kjB fwbDk ukjhdk j? feT[Ife fJj uzrhnK B;bK jB. i/ jkJhfpqv gF{ fbnk ikJ/ sK jkJhfpqv ioFh gqw[Zy jB feTfI[ e fJjBK ftu dXZ[ Ts[ gkdB dh skes finkdk jdz[ h j.?
;oeko d[nkok ubkJ/ rJ/ feqfsqw tho:'o'gD d/ gq'rokw yk;eo B;bK d/ ;[Xko bJh ubkJ/ rJ/ gozs{ iwhBh s”o s/ jkb/ fejVhnK rZbK s/ fXnkB d/D dh io{os j?<
;oeko ~ nkgD/ Bkb Bkb d{i/ r?o-;oekoh ;zrmBK fijV/ yk;eo gF{nK ftu feqfsqw tho:'o'gD ftu ezw eo oj/ jB, ;fj:'r d/Dk ukjhdk j?. GftZy ftu, ;kv/ gqfrnk ro[Zg B/ th tho: p?Ie dh ;EkgBk eoB dh :'iBk pDkJh j?. ;oeko d[nkok gq:'fis feqfsqw tho:o'gD dh t?B fgzv fgzv ik e/ ezw eodh j?. fJ; d”okB sob BkJhNq'iB dh ewh j' ikD Bkb ;N'o ehs/ tho: ftu F[eokD{ ysw j' iKd/ jB. fJ;d/ bJh ;oeko ~ gpfbe gqkJht/N f;;Nw s/ Ii'o d/Dk ukjhdk j? ns/ ;gbkJh f;;Nw ~ mhe eoBk ukjhdk j?. fJ; soQK fJj gq'rokw iwhBh s”o s/ ;cb pDkfJnk ik ;edk j?.
nZi d/ ;w/I ftu, gF{ gkbD ~ nkwdBh dk uzrk ;o's pBkT[D bJh fe;kBK ~ eh fXnkB ftu oZyDk ukjhdk j?<
gF{ gkbB ftu uzrh nkwdBh bJh fJe yk; rZb j?
fe d[ZX T[sgkdB d/ Bkb Bkb wt/FhnK s'I gqkgs j'o gdkoE fit/I r'po ns/ rT{ w{so eJh j'o T[sgkd pBkT[D ftu gq:'r eoB/ ukjhd/ jB. t/fynk ikJ/ sK d/F ftu eo'VK o[gJ/ dh ykd w”i{d j?. r'po ns/ rT{ w{so dh p?eNhfonk ns/ e/Iu{nK okjhI pj[s T[g:'rh ykd pDkJh ik ;edh j?. fJ; ykd ~ fe;kB t/ue/ uzrh nkwdBh ewk ;ed/ jB ns/ fJ;d/ Bkb jh fJj :{ohnk dk th uzrk ftebg GftZy ftu pD ;edk j?.
s[jkvh ;z;Ek i?fte y/sh ftu fe;kBK ~ ikro[e pBkT[D bJh eh eo ojh j?<
fe;kB ikDekoh dh ewh eoe/ uzrh
i?fte ykd BjhI pDk gk oj/. ;kvh n?BihU @gqfrnk iB u/sBk ;wkfie ;z;EkB# i?fte ykd yk;eo e/Iu{nk ykd ns/ towhtkF pBkT[D bJh fe;kBK ~ ;fj:'r d/ ojh j?. fJe j'o rZb, fBzw dh fBzp'bh ns/ rT{ w{so ~ fwbke/ pj[s uzrk ehNBkFe th pDkfJnk ik ;edk j? ns/ fJj ;G n;hI fGzB fGzB Nq/fBzrK d[nkok fe;kBK ~ f;ykT[Id/ jK.
;kv/ pkfJUcoNhbkfJ}o fit/I fe g”Xro', ;zihtBh fe;kBK dhnK c;bK ~ pj[s bkG gjz[uk oj/ jB. fJ;d/ fJbktk eJh n?INhczr;, rq'E gqw'No, n?INh p?eNhohnb ns/ j'o 20 T[sgkdK ~ n;hI fe;kBK se gj[zuk oj/ jK.
xZN s'I xZN ;w/I ftu Nq?eNo ~ i'VBk nk;kB
xZN oZy-oykn ns/ Go';/:'r gqdoFB
tiB ftu jbek ns/ nktkikJh ftu nk;kB
;pwo;hpb gzg ubkT[D/ nfsnzs T[fus, T[gbpXsk
Eoh c/; ns/ f;zrb c/; nkT[Ng[N T[gbpX
vh}b dh ygs ftu brGr 25% dh pus
fJ;s/wkb eoB ftu nk;kB ns/ ;[oZfyns
ftF/FsktKL
AMER-NSM INDIA Pvt.Ltd.Avalwadi Road, A.P. Wagholi,Taluka - Haveli, Pune - 412207Phone : 9212168527, 9823281141, 9545321141Email : info@amer-nsm.co.in
vhbofFg bJh ;zgoe eo'L
j[D Gkosh fe;kBK bJh fJN?bhnB gqDkbh Nq?eNo ghHNhHU nbNoB/No
vhbofFg bJh ;zgoe eo'L
ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਲਾਗੂ
www.krishijagran.comfJzNoftT{
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 2015 35
fJe fJe p{zd s'I uzrh g?dktko ;zGt- vkHf;zx
okFNoh pkrpkBh p'ov pkrK d/ ftek; ftu nfjw G{fwek fBGk fojk j?
ib jh ihtB j?, y/shpkVh jh fe;kB dh g{zih j?. fJ;dh
f;zukJh bJh T[;~ gkDh s/ jh fBoGo ofjDk g?Idk j?. pZdbK ~ T[wVfdnK- x[wVfdnK t/y fe;kB dh y[Fh dk fmekDk BjhI ofjzdk. id'I fJj pZdb MwkMw pkfoF ftu pdb iKd/ jB sK fit/I fe;kB bJh XB dh pkfoF j' ojh j?. fJ;/ bJh fe;kB dh nZyK jw/FK pZdbK ~ Ne-Neh bk e/ t/ydhnK ofjzdhnK jB. fJ;/ soQK pkrpkBh c;bK, fijBK dh gqftaosh ibdh yokp j'Dk j[zdh j?, e[dosh gkDh dh io{os finkdk j[zdh j?.
ib pkrpkBh c;bK d/ ftek; ns/ tkX/ ftu fJe wjZstg{oB xNe wzfBnk iKdk j? fJ;bJh y/sK ftu gkDh dh T[gbpXsk ~ ;[fBFfus ehsk ikDk ukjhdk j?. nkw s”o s/ pkrpkBh c;bK bJh gqsh J/eV ftu 30-40 bhNo gqsh fwzN gkDh dh io{os j[zdh j?. gkDh ns/ T[;dh tzv dh ehws, T{oik dh tXdh bkrs d/ Bkb Bkb fdB gqshfdB tXdh ik ojh j?. fJ;d/ Bkb jh ib gq:'r eoB bJh ;zF'fXs ns/ nkX[fBe e[Fb tzv gqDkbh dh io{os j?. toswkB ftu gkDh dh T[gbpXsk ns/ fJ;dh io{os ~ n;hI @w'o eokg go vqkg# dk BK fdsk j?.
feqFh ikroD dh Nhw B/ vkHf;zx Bkb pkrpkBh p'ov dhnK rshftXhnK ns/ :'iBktK s/ ft;Eko ftu rZbpks ehsh. T[jBK B/ fejk fe gkDh dh fJe fJe p{zd pj[s T[g:'rh j? ns/ pkrpkBh c;bK ftu fJjBK dk pVk wjZst j?. T[Zu r[DtZsk ns/ T[Zu ehws tkbhnK pkrpkBh c;bK ftu p'ov fJ; bJh jh fvqg iK Nge f;zukJh ~ gfjb fdzdk j?.
vkHf;zx B/ okFNoh pkrpkBh p'ov dk ekoiGko 16 cotoh 2015 ~ fbnk j?, gozs{ fJ;s'I gfjbK T[jBK B/ Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB ftu ftGkr nfXneF, cb nB[Gkr ftu nkgDh f;Zfynk ns/ ;wM ~ J/Bh y{ph Bkb fBGkfJnk fi; cb;o{g T[j nZi okFNoh pkrpkBh p'ov ~ BthnK T[ukJhnK s/ fbikD tZb nKrtX{ jB.
vkHf;zx B/ fejk fe T[jBK dk T[d/F finkdk nkwdBh d/D tkbhnK pkrh c;bK ~ tXktk d/Dk j?. fJ;d/ Bkb jh c;b eNkJh d/ pkd j'D tkb/ B[e;kB ~ xZN eoB bJh T[u seBhe fit/I fe e'bv ;N'o/i, Fhs GzvkoD, gqfFfFs t?B pBkT[D ns/ fJ; Bkb ;zpzfXs g?e jkT{f;} d/ fBowkD s/ i'o fdsk. T[jBK B/ fejk fe ;oeko dhnK :'iBktK d/ nB[;ko n;hI fGzB fGzB Fq/DhnK ftu fe;kBK ~ y[F eoB tkb/ nB[dkB gqdkB eod/ jK. ibdh BFN j'D dh gqftqsh tkbhnK T[fdnkBeh c;bK ~ tXktk d/D bJh fe;kBK ~ g[{zih d/ Bkb Bkb N?eBkb'ih ns/ nksw ftFtk; dh b'V j[zdh j?. fJjh ekoB j? fe okFNoh
pkrpkBh p'ov T[fdnkBeh y/so ftu fGzB fGzB nB[dkB gqdkB eodk j? fi; Bkb cb, ;pihnK, c[ZbK nkfd dk gq;ko ehsk ik ;e/.
vkHf;zx B/ fejk fe cb, ;pih ns/ c[Zb ibdh yokp j' ikD tkbhnK uhiK jB ns/ ;kv/ Gkos ftu sK fJj y/so ns/ w”;w d/ fj;kp Bkb j[zdhnK jB. fco c;b d/ pknd j'D tkb/ B[e;kB ~ th xZN eoe/ fe;kBK dh nkwdBh ~ fet/I tXkfJnk ikJ/ sKfe T[j th nksw-fBoGo j' ;eD ns/ T[;dh Gog{o nkwdBh Bkb fJe y[Fjkb ihtB pshs eo ;eD. ;pihnK, c[ZbK nkfd dk gq;ko ehsk ik ;e/. fJ; tZb okFNoh pkrpkBh p'ov dh fJe tZvh G{fwek j?.
vkHf;zx B/ y/sh ;g?Ffb;NK ns/ fe;kBK d/ ftu fJe nfij/ ;ztkd s/ i'o fdsk fi;ftu okFNoh pkrpkBh p'ov fJe wkor-doFe d/ s”o s/ fe;kBK dk jwdod pD ;edk j? ns/ fJj ezw T[j nkgD/ siop/ Bkb fe;kB ns/ okFNoh pkrpkBh p'ov ~ fJe d{i/ dk g{oe pDk e/ eoB dh e'fFF ftu i[N/ jB.
okFNoh pkrpkBh p'ov nKfFe o[{g Bkb ;g?Ffb;NK ns/ fe;kBK d/ ftu fe;kB r'Fmh_gqdoFBh_;zw/bBK okjhI FzektK d/ jb bJh fGzB fGzB rshftXhnK ;w/I ;w/I s/ nk:'fis eodk j? fi; ftu fJe s'I gzi by o[gJ/ se dk nB[dkB w[jZfJnk eokfJnk iKdk j?. g[okD/ pkrK dh pjkbh bJh gzi bZy o[gJ/ dk nB[dkB c;bK d/ T[sgkdB ns/ r[DtZsk ftu ;[Xko eoB bJh fdsk iKdk j?. p'ov w[Zy pkrK ns/ T[; Bkb ;zpzfXs Bo;oh d/ p[fBnkdh YKu/ dh ;EkgBk bJh tZvh ;zfynk ftu gqwkfDe o'gD ;wZroh d/ fBowkD dk ;woEB th eodk j?. g”fdnK ~ ibdh ftef;s eoB d/ Bkb fe;kBK dh nkwdBh ftu tkX/ bJh n;hI gkbh jkT{;_rohB jkT{; ;Ekfgs eoB bJh eJh gqukoe rshftXhnK th Fkfwb ehshnK jB.
vkH f;zx dk nZr/ efjDk ;h fe jkb/ n;hI @okJhN;# d/ Bkb o/b ;/tktK ~ p/jso pBkT[D bJh fJe ftjkfoe nfXn?B th ehsk j? ns/ o/b ;/tk d/ uzr/ gqukbB Bkb pkrpkBh d/ y/so ftu T[;d/ T[sgkdK ~ uzrk bkG fwb/rk. d{o dhnK irQK
fJe fJe p{zd s'I uzrh g?dktko ;zGt- vkHf;zx
www.krishijagran.comfJzNoftT{
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201536
www.krishijagran.comfJzNoftT{
60$9, sh;oh wzfIb, :{;| ;okfJ wkoehN, BIdhe rqhB gkoe w?No' ;N/PB, BthA fdZbh^110016
N?bh|'B L 011^26511845, 26517923, 45503170, 9953756433
Jh^w/b L circulation@krishijagran.com, info@krishijagran.com, www.krishijagran.com
u?~e$vhHvhH, n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD d/ BK fdZbh ftu e?P j'Dk ukjhdk j?, wBhnkovo BthA fdZbh nkf|; ’u G/fink ikJ/
feqPh ikroD w?ApofPg o/N;kb ekghnK� ehws� S'N��� G[rskB
1 12 420 40 380
2 24 840 140 700
3 36 1260 260 1000
5 60 2100 600 1500
s'I pkrpkBh t;s{nK dh T[u wksok bJh gfotfjB bJh n;hI o/b ;/tktK s/ fBoGo eod/ jK fijVk fe gfotjB ftu fJe wjZstg{oB G{fwek fBGkT[Idk j?. gkbh jkT{; ftu r[bkp, fFwbk fwou, NwkNo, iop/ok nkfd dh y/sh bJh th nB[dkB fdsk iKdk j? fi; Bkb tgko d/ p[fBnkdh YKu/ d/ ftek; ftu wdd fwb ;e/.
vkH f;zx B/ pV/ T[s;kfjs j'e/ dZf;nk fe feqFh ftfrnkfBeK d[nkok ehs/ rJ/ gq:'rFkbk ns/ y/s ftu ehs/ rJ/ ezwK d/ uzr/ BshfinK ~ S'N/ ns/ wzMb/ pkrpkBh eoB tkb/ ns/ T[jBK Bkb i[V/ ftneshnK bJh th n;hI N?eBkb'ih dk jz;sKsoD pkrpkBh T[sgkdK dk gq;z;eoB ns/ c;b eNkJh d/ pknd gqpzX dhnK e'fFFK ~ T[sgkdeK, fe;kBK ns/ ;/tk gqdksktK fit/I wkbh, y/s gZXo s/ e[Fb wid{o, Fhs rqjK ftu nkgo/No nkfd ftu gq;ko eod/ jB.
vkH f;zx B/ okFNoh pkrpkBh p'ov d/ feqnk- ebkgK ftu pkrpkBh c;bK dh r[DtZsk, iKu ns/ tgko s/ i'o fdzfdnK ;k~ fJe j'o BthI ikDekoh s'I ntrs eokfJnk fe @e/;o gkoe gfo:'iBk# d/ sfjs r[DtZsk gohyD ns/ tgko d/ xNe okFNoh pkrpkBh p'ov d[nkok feqnkBfts ehs/ ik oj/ jB. fJ; gkoe dk fBowkD ekoi ub fojk j? ns/ ;zGkfts nrb/ ;kb dh F[o{nks ftu fJj ekoiFhb j' ikJ/rk. T[jBK B/ fejk fe fJ; ;[ftXk Bkb eFwho d/ e/;o T[sgkdeK ~ ekch wdd fwb/rh. Gkos ;oeko B/ izw{ eFwho d/ y/shpkVh wzsokb/ ftu e/;o dh y/sh d/ nZsnfXe g[Bo-T[EkB bJh @okFNoh e/;o fwFB# ~ wzi{oh fdsh j?.
� vkH f;zx B/ okFNoh pkrpkBh p'ov d[nkok tgkfoe pkrpkBh ftek; dh nfjwhns s/ pb fdzdhnK j'fJnK p'ov d/ ;fj:'r dk ;to{g fe;kBK dh j?;hns d/ nB[o{g gqdkB ehsk iKdk j? fijVk fe fJ; gqeko j?L
1H y[b/ y/so ftu tgkfoe pkrpkBh ftek; nfXesw y/soL
2 j?eN/no s'I finkdk Bkowb y/soK ftu nzfsw nB[dkB b'B g'fFs e{b gfo:'iBk bkrs dk 40% se ns/ nfXesw ;hwk 30 bZy o[gJ/ ns/ g{otT[so, gjkVh ns/ nB[;{fus y/soK ftu b'B g'fFs e{b gfo:'iBk bkrs dk 50% ns/ nfXesw
;hwk 37H50 bZy o[gJ/ nB[dkB d/ o{g ftu fdZs/ ikd/ jB.
2H ;[oZfyns tgkfoe pkrpkBh ftek;
nfXesw y/soL 2500 tor whNo s'I finkdk
nzfsw nB[dkB foD g'fFs e[b gfo:'iBk bkrs dk 50% ns/ nfXesw ;hwk 50 bZy o[gJ/.
3H J/ehfeqs eNkJh d/ pknd gqpzXB
nkw y/soK ftu foD g'fFs e[b gfo:'iBk bkrs dk 35% ns/ nfXesw ;hwk 50H75 bZy o[gJ/ gqsh gfo:'iBk ns/ g{ot-T[so, gjkVh ns/ nB[;[fus y/soK ftu foD g'fFs e[b gfo:'iBk bkrs dk 50% ns/ nfXesw ;hwk 72H50 bZy o[gJ/ nB[dkB d/ o{g ftu fdZsk iKdk j?.
4H Fhsrqfj ns/ fB:zsfos tksktoD r'dkw
Nkw y/soK ftu g{zih bkrs s/ 35% dh ;jkfJsk okFh ns/ g{ot-T[so gjkVh ns/ nB[;[fus y/soK ftu g{ih bkrs s/ 50% ;jkfJsk okFh 5000 whNqe NB s'I b? e/ d; jiko whNqe NB GzvkoD eg?f;Nh d/ fGzB gqeko d/ r'dkwK bJh fdsh
iKdh j?. finkdk ikDekoh bJh nhb.gov.in s/ ;ehw rkJhvbkJhB ftu d/y'.
cb-g”d Bo;oh bJh Fq/Dh gqwkDheoD gZXsh
pkrpkBh Bo;oh ~ e[M nfXfB:w iK gqFk;fBe nkd/FK d/ sfjs bkfJ;z; d/Dk nbr j?. fJj w{b ;wZroh d/ fBozso w[bKeD ns/ o'r w[es tksktoD ftu seBheh o{g Bkb fBoXkfos ftXh, uzrk Bo;oh gqpzXB nkuoD, ftFtk;:'r ns/ ;jh foekov oZyD, eowukohnK ~ Nq/fBzr d/D s/ nkXkfos j?. jo wkgdzv s/ nkebD Nhw d[nkok fBoXkfos wkBdzvK dh iKu rzGho o{g Bkb ehsh iKdh j? ns/ Bo;oh dh o/fNzr d/ nB[;ko jh pkrpkBK ~ g”d yohdD dh ;bkj fdsh iKdh j?.
j/m fbyhnK Fq/DhnK d/ nB[;ko nKebBL
· FkBdko *****
· nZs T[sw ****
· pj[s tXhnk ***
· tXhnk **
· ;zs'FiBe *
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201538
gI KyqIbwVI dI buinAwd ijxs dw suc`jw mMfIkrn
huMdw hY[ AwpxI &sl nUM mr mr ky pYdw krn vwlw
ikswn mMfIkrn dw smW Awaux qy AwVHqIAW dy jwl iv`c P`s
jWdw hY Aqy kOfIAW dy BwA &sl vyc idMdw hY ijs nwl aus
dI &sl dw vDyry munwPw AwVHqIAw kmw jWdw hY Aqy ies
nwl aus dI vycI &sl nUM pYdw krn iv`c kIqy Krcy vI pUrI
qrW ausnUM vwps nhIN imldy[ AijhI nwzuk siQqI iv`c
ikswn nUM AwpxI &sl dI mMfIkwrI krn leI kuJ nvyN FMg
qrIky Apnwauxy pYxgy[ jdoN q`k ikswn AwpxI ijxs nUM
vycx leI AwVHqIAW dy au~qy inrBr rhygw auh iesy qrW
nukswn sihMdw rhygw[ ies qoN bcx leI isr& ieh hI ho
skdw hY ik ikswn AwpxI ijxs nUM Awp q`kVI Aqy v`ty c`uk
mMfI iv`c jw ky vycy[ ies leI ausnUM AwpxI mwniskqw nUM
bdlxw hovygw[ ies kMm leI ausnUM Awpxy AMdr pYdw huMdI
Srm Aqy iJjk nUM pUrI qrW nwl iqAwgxw hovygw, qW jo Kyq
iv`coN pYdw kIqI ijxs auh is`Dw Kpqkwr q`k jw ky vyc sky[
ies qrW ikswn Aqy Kpqkwr iv`c jo pwVw bixAW hoieAw hY
auh Kqm ho skdw hY[ ies nwl ie`k qW AwVHqIAW Aqy
ivcoilAW qoN ikswn dw ip`Cw Cu`t skdw hY Aqy dUjy aus nUM
AwpxI &sl jW aupj dw shI mu`l vI iml jWdw hY[
kxk, Jonw, m`kI, kmwd, kpwh Awid pMjwb dIAW mu`K
&slW hn[ AijhIAW &slW dI aupj dw qW mu`l kuJ h`d q`k
srkwr v`loN suinSicq kIqw igAw huMdw hY pr vDyry krky
sbzIAW dwlW Awid leI ikswn nUM Awp nyVlIAW mMfIAW
iv`c jw ky auhnW dw mMfIkrn krnw cwhIdw hY Aqy ijxs dw
shI mu`l lY ky Awpxy munwPy iv`c vwDw krnw cwhIdw hY[ ies
leI ikswn nUM vDyry sucyq hox dI loV hY[ &slW nUM is`Dy vycx
dI bjwey auh Awpxy auqpwd dy pdwrQ bxwA ky Aqy pYikMg
kr ky AswnI nwl Awpxy gwhkW nwl vyc vtWdrw kr skdw
hY[ ausnUM v`K v`K mMfIAW iv`c cldy ijxsW dy BwA dI pUrI
jwxkwrI vI hoxI cwhIdI hY[ ies nwl auh AwpxI phuMc
Anuswr iksy vI mMfI iv`c phuMc ky AwpxI ijxs nUM vyc
skdw hY[ mMfIAW dy BwA jwnx leI ikswn dy kol bhuq swry
swDn hn ijvyN tYlIivzn, ryfIE, AKbwrW, mYgzIn,
ieMtrnY~t Awid ijhnw dy zrIey auh AwpxI ijxs dI shI
kImq Aqy mMfI dI cox kr skdw hY[
mMfIkrn dI smisAw nUM hor Gtwaux leI ikswn nUM
kxk Jony dy &slI c`kr iv`coN bwhr Awauxw pvygw[ kxk
Jony qoN ielwvw m`kI, sUrjmu`KI, kmwd, dwlW, mOsmI sbzIAW
Awid bIj ky Awp gwhkW nUM vycxIAW cwhIdIAW hn qW jo
ikswn nUM AwpxI kIqI imhnq Aqy pYdw kIqI ijxs dI pUrI
kImq iml sky[ ies qoN ielwvw &lW, Pu`lW, pwpUlr, sPYdw
Awid dI kwSq kr ky AwpxI Awmdn iv`c coKw vwDw kIqw
jw skdw hY[ ies qoN ielwvw kuJ KyqI shwiek DMdy Apxw ky
KyqI dy nwl nwl vwDU Awmdn pRwpq kIqI jw skdI hY[
Aijhy DMidAW iv`c vI ikswn nUM Awp mMfIkrn leI au~dm
krny pYxgy Aqy pdwrD bxwA ky vycxy pYxgy[
kuJ ikswn iek`Ty ho ky AwpxI slwh mSvry Aqy zrUrq
muqwbk &slW dI pYdwvwr kr skdy hn Aqy ie`k AwpxI
mMfI vI bxwA skdy hn ij`Qy koeI vI bwhrI vpwrI jW
AwVHqIey ivcolIey dI pUrn rUp iv`c mnwhI hoxI cwhIdI hY
pr ies leI ikswn nUM mMfI iv`c Awp q`kVI Aqy v`ty cukxy
pYxgy Aqy gwhkW nUM AwpxI ijxs KrIdx pRqI gwhkW nUM
pRyrq krnw hovygw[ ikswn cwhvy qW sihmqI dI KyqI vI kr
skdw hY[ jy auh hor isAwxp idKwvy qW auh Kpqkwr Aqy
zrUrq mMd injI kMpnIAW dy nwl glbwq krky hI iksy &sl
nUM bIj skdw hY Aqy ibnW K`jl KuAwr
hoey ausdw mUMh mMigAw mu`l lY skdw hY[
ikswn nUM AwpxI ijxs bIjx iv`c jykr
bhuq &^r huMdw hY qW ausy ijxs nUM vycx
iv`c auh Srm ikaNu mihssU krdw h[Y ahu
cwhv y qW AwpxI ijxs dw iek̀ iek̀ psY w
AwpxI jby ivc̀ pw skdw h Y Aq y AwpxI
AwriQkqw n MU mjbqU kr skdw h[Y idnyS dmwQIAwjsvMq ngr, jlMDr[
ijxs dw shI BwA lYx leI ikswn
nUM cukxy hI pYxgy q`kVI Aqy v`ty
ijxs dw shI BwA lYx leI ikswn
nUM cukxy hI pYxgy q`kVI Aqy v`ty
cM
www.krishijagran.comtowh ezg';N
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201540
www.krishijagran.com
yK dh GhV ftu fJe fJeZbk nfijk
io{o j[zdk j? fijVk ;G s'I nbr j't/, ;G s'I jN e/ ezw eo/ ns/ d{finK bJh fJe fw;kb ekfJw eo/. ih jK, oki;EkB pkVw/o fib/ d/ pkfJs{ sfj;hb d/ wkvg[ok potkbk fgzv d/ ;kXkoB gfotko Bkb ;pzX oZyD tkb/ i'rkokw fijBK B/ nfijk jh e[M ehsk j? fijVk d{finK s'I jN e/ j?. Fqh i'rkokw ih d/ pko/ ftu dZ;D d/ Bkb Bkb feqFh ikroD ;w{j th T[jBK dh fJ; e'fFF bJh ;bkw eodk j?. feT[Ife nZi y/shpkVh d/ y/so s'I eJh b'e gbkfJB eo oj/ jB T[E/ jh i'rkokw ih fij/ e[M fe;kB jB fijV/ nkgDhnK nEZe e'fFFK Bkb y/shpkVh ftu e[M BtK eoB bJh i[N/ j'J/ jB.
Eko wo{;Eb ftu T[rD tkbh xkj Fzyg[Fgh ~ fiE/ gfjbK T{Im nkfd ikBtoK dk g/N GoB bJh fJ;s/wkb ehsk iKdk ;h T[E/ j[D fJ;~ dtkJh d/ o{g ftu fJ;s/wkb eoB Bkb fJ;dk wjZst tX frnk j?. fJ; xkj dh ykf;ns j? fe fJ; s/ w”;w nkfd dk gqGkt xN g?Idk j? ns/ jo w”;w ftu fJ;~ T[rkfJnk ik ;edk j?. b'eb GkFk ftu fJ;~ ;kDso th fejk iKdk j?. y/soh fe;kB fijV/ finkdk w[Bkck ewkT[Dk ukj[zdk jB T[jBK dk o[MkB fJ;dh y/sh tb tX fojk j?. T[jBK fe;kBK ftu'I jh fJe jB i'rkokw ih
fijBK B/ Fzyg[Fgh dh y/sh eoe/ nkgDh fe;ws pdbD dh mkDh.
efjzd/ jB fe feFshnK pdbD dh io{os BjhI, ;'u ~ pdb' f;sko/ pdb ikDr/. E'Vh E'Vh ikDekoh b? e/ i'rkokw ih B/ feqFh ftu Btnkuko dh ejkDh fbyD d/ Bkb nkgDh fe;w y[d pdb fdZsh. Fqh i'rkokw ~ ekch w[Bkck j'fJnk ns/ fJjh ekoB j? fe T[j wzBd/ jB fe jo fe;kB nkgDh fe;ws pdb ;edk j?. T[j j'o fe;kBK bJh gq/oBk ;o's pD e/ T[Go/ jB. T[jBK B/ 50 thxk gfotkfoe G{wh s/ Fzyg[Fgh dh y/sh ;zB 2012 ftu Fo[ { ehsh. fJ; s I' gfjbK Tj[ gogz okrs c;bK wrz{ , wm' , pkiok, rtko, fsb nkfd dh ys/ h eod / ;B.
Fqh i'rkokw ih B/ dZf;nk fe T[jBK B/ nypkoK okjhI w?vh;Bb y/sh d/ pko/ gfVnk ns/ feqFh ftfrnkB e/Ido ftu ;zgoe ehsk. feqFh ftfrnkB e/Ido ftu j'D tkbhnK Nq/fBzrK ftu ;w/I ;w/I s/ Gkr fbnk fi; Bkb T[jBK d/ wB ftu w?vh;Bb y/sh eoB dh bkb;k ikrh. T[jBK B/ c?;bk ehsk fe T[j th w?vh;Bb y/sh eoBr/ ns/ fJ;d/ Bkb jh T[jBK B/ nkgDh gfotkfoe iwhB d/ fJe j?eN/no fjZ;/ ftu Fzyg[Fgh dh y/sh eoBk F[o{ eo fdZsk. fJ;dh ykf;ns fJj j? fe fJjBK w?vh;Bb g”fdnK dh y/sh eoB ftu xZN gkDh, xZN po;ks ns/ w”;wh gqe'gK d/ pkti{d th uzrh
g?dktko j[zdh j?.
Fzyg[Fgh dh y/sh d/ Bkb Bkb i'rkokw B/ nrBhwE dh y/sh F[o{ ehsh. fi; Bkb fszB ;kb d/ nzdo jh T[jBK dh nkwdBh ftu v/Y s'I d' bZy dk ckfJdk j'fJnk. i'rkokw ih B/ dZf;nk fe ;[Ze/ o/fr;skBh fJbkfenK ftu fe;kBK bJh Fzyg[Fgh ns/ nrBhwE dh y/sh nkihftek ~ ;[fdqV pBkT[D dk nk;kB ns/ tXhnk ifonk j?. fJ;dh y/sh bJh E'Vh w/jBs ns/ xZN you Bkb uzrh nkwdBh gqkgs ehsh ik ;edh j?. nw{wB 50,000 dh bkrs Bkb fJe bZy dk w[Bkck ewkfJnk ik ;edk j?. Fzyg[Fgh ns/ nrBhwE wo[;Ebh fJbkfenK ftu nkw s”o s/ xkj ns/ MkVhnK d/ o{g ftu gkJ/ ikD tkb/ w?vh;Bb g”d/ jB fijBK dh wzr nk:[ot?fde dtkJhnK pBkT[D bJh ehsh iKdh j?. toswkB ftu i'rkokw ih d' j?eN/no ftu Fzyg[Fgh d/ y/sh eoe/ 60-70 jiko o[gJ/ jo ;kb tkX{ nkwdBh ewk oj/ jB.
Fzyg[Fgh B/ pdbh fe;wsbZ
efBek u”jkB;ztkddksk, feqFh ikroD
I s[;hI th nkgDh ;cbsk dh ejkDh ;kv/ Bkb ;KMk eoBk ukj[zd/ j' sK ;zgoe eo'-
w'L 9953746033Jhw/bL kanika@krishijagran.com
ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201542
os ftu jfos rqfj y/sh d/ T[d:'fre o{g ftu gkbh
fcbw} dh F[o{nks 1989 ftu j'Jh ;h ns/ nZi brGr 22 ;kb pknd jfos rqfj d/ Yku ibtk:{ ezNo'b, c;bK dhnK ;w/I dhnK feqnktK, s[VkJh, s[VkJh d/ pknd gqpzXB, f;zukJh gZXsh ns/ coNhr/FB nkfd B/ ;EkJh o{g XkoB eo fbnk j?. fco th BthI seBhe ns/ Btkuko d/ jtkb/ ftu jfos rqfj fJzv;Nqh d/ dotki/ nZi th y[b/ j'J/ jB sKfe fJjBK ~ ngBke / jfos rfq j ftu bkJhnK ikD tkbhnK c;bK dh rD[ tsZ k ns / wksok ftu tkXk ehsk ik ;e./
gkbh jkT{; d/ YKu/ dh wip{sh bJh ebZJh uVhnK b'j/ dhnK SVK dk fJ;s/wkb ehsk ikdk j? fi; Bkb T[jBK dh T[wo 15-20 ;kb se tX iKdh j?. t?;/ jh fJe uzrh nk:ks ehsh rJh gkbhfEB fcbw dh th T[wo fszB ;kb nKeh rJh j?. w[Zy o{g Bkb gok-p?IrBh ftfeoD, skg Bkb ewh nkT[Dk ns/ Eowb vhrq/FB, c'N' nke;hv/FB ns/ c;b ;[oZfynk d/ ezw ftu fbnkJ/ ikD tkb/ o;kfJfDe T[sgkd, uko ekoe gkbh fcbw dh T[wo ~ gqGkfts eod/ jB.
e[M fe;kBK d[nkok rowhnK d/ w”;w ftu gkfbEhB fcbw d/ T[gob/ gk;/ (pkjo) ;c/d u{B/ dh g[skJh c[N gzg d[nkok ehsh iKdh j?. fJ; Bkb gqekF dh rsh ftu sK ewh nkT[Idh j? go gkbh fcbw dh T[wo s/ T[bNk n;o g?Idk j?. fJ; bJh fe;kBK ~ fJ; gqeko dh seBhe BjhI ngBkT[Dh ukjhdh.
gkbh fcbw d/ pko/ ft;Ekfoe seBheh ikDekoh nkw s”o s/ T[jBK fe;kBK bJh io{oh j? fijV/ jfos rqfj (gkbh
jkT{;) bkT[Dk ukj[zd/ jB iK fco jfos rqfj ;pzXh feZs/ ftu fdbu;gh oZyd/ jB. fe;kBK bJh fJj ikBDk nfsnzs wjZstg{oB j' ikdk j? fe pkiko ftu fGzB fGzB r[DtZsk tkbh gkbh fcbw fwbdh j? ns/ T[; ftu'I fejVh gkbh fcbw T[;dh c;b ns/ T[;d/ y/so dh ibtk:{ ~ t/yfdnK T[g:[es j?.
nkw s”o s/ jo gkfbEhB fi;dk T[g:'r gkbh jkT{; pBkT[D bJh ehsk iKdk j?, 200 wkJheq'B w'NkJh tkbh, gok-p?IrBh feoBK ~ o'eD tkbh ntoes T{Fwh feoBK, X{b fwNh
gqsho'Xh, p{zd gqsho'Xh fij/ wjZstg{oB r[DK d/ ;wkt/F tkbh j'Dh ukjhdh j?. fJ;/ soQK fit/I fe finkdkso d/FK d/ fGzB fGzB y/soK ftu fdB dk skgwkB finkdk ofjzdk j? ns/ jfos rqfj ftu skgwkB ~ xZN eoB dh io{os wfj;{; ehsh iKdh j?. nfij/ ftu f;nkDg fJ;/ ftu j? fe ntoes goktosh mzvh fMZbh dk gq:'r ehsk ikt/. jkb jh ftu nkJhHnko goktofss e{fbzr fcbw dk ntoes ezgBhnK B/ ehsk j? ns/ fe;kBK ftu fJ;dk ubB tfXnk j?.
nk:ks ehsh rJh finkdkso gkbh fcbw pj[-gos ns/ pj[-r[DK tkbh j[zdh j?.
:{HthH ;N?pbkfJ}o, ghHJ/Hnko fcbNo, ;bco gqsho'Xh, we?Bheb ;Nq?IE ns/ Eowb ;N?pbkfJ}o ~ jo gos ftu
www.krishijagran.com
rohB jkT{; ftu gkbh fcbwK dk wjZst
pkjoh gos� X{b gqsho'Xh+fJBcok_ntoes o?v e{fbzr
wZX tkbh gos fSsokt
nzdo tkbh gos fJBNhfvqg+ntoes T{Fwh
rohB jkT{;
Gk
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 2015 43
fJe fBFfus wksok ftu fwbkT[Dk io{oh j[zdk j? sKfe gkbh fcbw nkgD/ nkg ftu ;ko/ r[DK ~ ;w/N ;e/ ns/ fpBk cN/ fJe fBFfus ;w/I ;hwk se ub ;e/ fi;dh rkozNh nkw s”o s/ gkbh fcbw fBowksk nkgD/ T[sgkdK bJh nkgD/ rqkje ~ fdzdk j?. pj[-nk:kwh gkfbEhB dhnK gosK ftu'I i/ fe;/ fJe gos ftu fJj gdkoE gkfJnk ikJ/ sK nfijh gkbh fcbw s'I fo}bN dh gfoebgBk eoBk p/eko j?.
;{oi dhnK feoBK ~ fszB fjZf;nK ftu tzfvnk ik ;edk j?L :{HthH, ghHJ/Hnko ns/ nkJhHnko. y/shpkVh ;zpzXh feqnktK
ftu T[go'es ;{oi dhnK feoBK ~ ;wMBk ns/ ezNo'b eoBk nZs io{oh j?.
:{HthH ;N?pbkJh}/FB g?e/fi;
gkfbEhB dh T[wo tXkT[D bJh ns/ T[;~ fpyoB s'I pukT[D bJh e[M wfjzr/ o;kfJfDe sZsK ~ gkfbEhB ftu fwbkfJnk iKdk j? gozs{ fJ;dh gq';?f;zr gqfeqnk th T[Bh jh io{oh j?. Bkb-Bkb gkbh fcbw ~ gok-p?IrBh feoBK s'I pukT[D bJh fGzB gqeko d/ :{HthH ;N?pbkfJi/fB g?e/fi; fJ;s/wkb ehs/ iKd/ jB.
· n?uHJ/Hn?bHn?;L fJj fJe gqeko dh BthI seBhe j?. fJ; Bkb pDh fcbw ozrjhD gkodoFh, :{HthH feoBK Bkb gkbh fcbw ~ pukT[Idh j? ns/ finkdkso ghHJ/Hnko ~ nzdo nkT[D fdzdh j?. n?uHJ/Hn?bHn?; dk wsbp fjzvo} nwkfJB bkfJN ;N?pbkfJ}o j[zdk j?.
· Bheb e{t/Iuo, n?uHJ/Hn?bHn?;L :{HthH ;'yD tkbh
oki/F ;?Bhjfos rqfj ;g?Ffb;N
fJzNoB?FBb j'oNhebuo fJB't/FB n?Iv Nq/fBzr ;?INo
d[orkg[o, gZSwh pzrkb, w'L 9024701474email: rajsikra101@rediffmail.com
T[go'es gkbh fcbw nkw s”o s/ jo/gB ftu iK ghb/ ozr dh j[zdh j?. fijVhnK c;bK ftu o'r ns/ ehN gqpzXB bJh ;bco ns/ eb'ohB, j?b'iB fij/ o;kfJDK dk fJ;s/wkb j[zdk j?, fJ; gkfbEhB fcbw dk Tg[ :r' eoBk ukjhdk j.? fJjBK Tg[ oe' s rD[ K dh tiKQ Bkb fJ;~ ;bco gsq hoX' h fcbw d / BK Bkb ikfDnk iKdk j.?
· n?BHUHnko - n?uHJ/Hn?bHn?;L fJj n?uHJ/Hn?bHn?; dh gzithI iBo/FB j?. fJ; Bkb pDh gkfbEhB ozrjhB ns/ y/shpkVh ftu ezw ftu fbnkJ/ ikD tkb/ ysoBke o;kfJfDe sZsK d/ n;o s I' gkbh fcbw ~ pukTdI[ h j.? fJj fcbw ;o{ i dhnK feoBK ~ fpBK oF” Bh dh rD[ tsZ k gGq kfts ehfsnK jfos rfq j d / ndz o dkfyb eokTdI[ k j.?
Eowb vhrq/v/FB_c'N' nke;hv/FB
gkbh jkT{; ftu ezw ftu bJh rJh gkbh fcbw nke;hiB ns/ nkodosk bJ/ j'J/ tksktoD d/ ftu Xks{ Bkb pD/ Yku/ d/ ;zgoe ftu nkT[Idh j? ns/ gkbh fcbw ~ B[e;kB gj[zukT[Idh j?. fi;~ n;hI nke;hv/FB dh feqnk efjzd/ jK.
fJ;d/ fJbktk gkbh jkT{; dk Ykuk fijVk fe b'j/ iK ;Nhb dh Xks{ s'I pfDnk j[zdk j?, ;{oi dh s/i rowh Bkb row j' iKdk j? ns/ gkbh fcbw T[; d/ ;zgoe ftu nk iKdh j?. T[E'I T[j ewi'o j' iKdh j? ns/ j”bh j”bh cND brdh j?. fJ; gqfeqnk ~ n;hI Eowb vhrq/v/FB efjzd/ jK.
nke;hv/FB ns/ Eowb vhrq/v/FB dh gqfeqnk ~ xZN eoB bJh nke;hv/FB gqsho'Xh ns/ Eowb ;N/pbkfJ} fij/ sZsK ~ gkbh fcbw dk T[sgkdB eod/ tes fwbk fdsk iKdk j? ns/ Bkb jh fe;kBK ~ fJj jdkfJs fdsh iKdh j? fe fiE'I se j' ;e/ gkbh fcbw ns/ jfos rqfj d/ Yku/ dk nkg; ftu f;ZXk ;zgoe Bk j't/. fJ; Bkb gkbh fcbw dh T[wo tXdh j?.
:{HthH;h 190 s'I 280 B?B' whNo �:{HthHph 280 s'I 320 B?B' whNo :{HthHJ/ 320 s'I 400 B?B' whNo ghHJ/Hnko� 380 s'I 700 B?B' whNo n?BhnkJhHnko 700 s'I 1100 B?B' whNo n?cHnkJhHnko 1100 s'I 1600 B?B' whNo
1H :{HthH S'Nh t/t b?IE finkdk T{oik
2 ghHJ/Hnko wZXw t/t b?IE, gqekF ;z;b/FB bJh - T[g:[es, wZXw T{oik
3H nkJhHnko bzph t/t b?IE_rowh tXkT[D bJh fizw/tko, xZN T{oik
www.krishijagran.comrohB jkT{;
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201544
ikp fJZe y/sh gqXkB ;{pk j? fiZE/ 80# iB ;zfynk
y/sh s/ fBoGo j?. xN ojh IwhB fJekJh, v{zx/ j[zd/
gkDh, fwZNh ftZu sZsK ns/ yfDiK dh ewh, ca;bK d/ BkV Bz{
;kVB eoe/ gqd{fPs j' oj/ tksktoB ns/ MkV ftZu nkJh
yV's B/ y/shpkVh d/ gZXo Bz{ pj[s ewI'o eo fdZsk j?.
tX oj/ xo/b{ ns/ feo;kBh yofunK B/ g/Av{ tor dh
ewkJh T[Zs/ pj[s v{zxk n;o gkfJnk j?. 1966^67 dh
joh eqKsh s'A pknd y/shpkVh ftZu tos/ rJ/ ;[Xo/ phiK
ns/ o;kfJDe ykdK B/ d/P ftZu nBki dh E[V Bz{ sk g{ok
eo fdZsk go d/P d/ fe;kBK dk o;kfJDe ykdK,
ehNBkPe ns/ BdhB BkPe dtkJhnK s/ g{oh soQK fBoGo
j' ikD Bkb ;kv/ d/P (yk; eoe/ gzikp) d/ g"D gkDh ns/
IwhB Bz{ Gkoh B[e;kB j'fJnk j?. ca;bK dhnK tZX MkV
d/D tkbhnK fe;wK dh ekPs ns/ ;kb ftZu eJh ca;bK
g?dk eoB d/ tXd/ o[MkB ekoB IwhB dh T[gikT{ Pesh
ftZu Gkoh ewh j' ojh j?. fJ; ewh Bz{ g{ok eoB bJh
fe;kBK tZb'A nkw s"o s/ w[Zy sZsK tkbhnK o;kfJDe ykdK
dh tos' ehsh iKdh j? fi; ekoB IwhB ftZu ca;bK bJh
S'N/ sZsK dh xkN tZXdh ik ojh j? ns/ IwhB dh G"fse
pDso s/ th p[ok n;o g?Adk j?. IwhB dh T[gikT{ Pesh
Bz{ ekfJw oZyD ftZu rzv'fJnK dh ykd dk yk; wjZst j?.
fwZNh ftub/ ;{yw ihtkD{ Xosh dh T[gikT{ Pesh Bz{
pDkJh oZyD bJh nfs io{oh jB, go ni'e/ ;w/A dh
IfjoK Gog{o o;kfJDe y/sh ekoB Xosh ftub/ ;{yw
ihtkD{nK dh ;zfynk pj[s xZN iK Bk d/ pokpo ofj u[Zeh
j?.fJ; s'A fJbktk o;kfJDe ykdK dk 15^20# fjZ;k jh
ca;bK d[nkok tofsnk iKdk j? ns/ pkeh ;kok gkDh ftZu
x[b e/ gqd{PD g?dk eo fojk j?. rzv'fJnK dh ykd fJZe
nfijh seBhe j? fi; oKjh xo/b{ ofjzd y[zd Bz{ ezg';N
ftZu pdfbnk iKdk j? ns/ fwZNh dh T[gikT{ Pesh Bz{
www.krishijagran.com
towh ezg';NtXkT[D d/ Bkb^Bkb ofjzd yz{d dh th ;jh ;zGkb eodh
j?. rzv'J/ nfij/ iht jB fijV/ e{V/$r'j/ ftZu o;kfJDe
spdhbh eod/ jB. fJBQK dh gkuD Bkbh dk fJZe ft;/P
nzr uZeh tKr ezw eodk j? ns/ ykX/ rJ/ m'; gdkoE Bz{
ghj e/ wjhB pDk fdzdk j?. rzv'J/ dh gkuD gqDkbh ftZu
ofjzd/ bkGdkfJe ihtkD{ fJ; wjhB gdkoE Bz{ jIw eoB
ftZu ;jkJh j[zd/ jB.
towh ezg';N eh j?<
nzro/ih GkPk ftZu rzv'fJnK Bz{ tow; ns/ fJjBK Bz{
gkbD dh fefonk Bz{ “towh ebuo” fejk iKdk j?.fJ;
s'A fsnko ykd towh ezg';N d/ BK Bkb ikDh iKdh j??.
fJ; ftZu i?fte ykd ns/ rzv'fJnK dk T[sgkdB Bkb^Bkb
j[zdk j?. nw'Bhnk ns/ Bwe tkbh ofjzd y{zjd Bz{ SZv e/
rzv'J/ nkw s"o s/ jo soQK dh xo/b{ ofjzd y{zd Bz{ ykd ftZu
spdhb eo fdzd/ jB.
;koBh ̂ 1 L towh ezg';N d/ sZsK dk t/otk L
bVh BzL sZs towh ezg';N
1 BkJhNq'iB # 1H40 ̂ 1H60
2 ck;c'o; # 0 H 4 7 ^ 0 H 7 0
3 g'NkP # 0 H 7 0 ^ 0 H 8 0
4 e?bPhnw # 0 H 5 0 ^ 4 H 4 0
5 w?rBhPhnw # 0 H 2 0 ^ 0 H 4 6
6 b'jk (ghHghHn?wH) 175H00 ̂ 7563H00
7 w?ArBhI (ghHghHn?wH) 96H50 ^ 475H00
8 fIze (ghHghHn?wH) 24H50 ^ 278H00
9 sKpk (ghHghHn?wH) 5H00 ̂ 27H00
10 ekopB L BkJhNq'iB nB[gks 15H5
towh ezg';N
towh ezg';Ngz
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 2015 45
www.krishijagran.com
towh ezg';N fsnko eoB dh ftXh nkw i?fte ykdK
(o{Vh dh ykd) Bkb'A tZyoh j?. fit/A fe L
fJ; ykd ftZu'A e'Jh ;/e (rowh) BjhA fBZebdh,
skgwkB 35 fvroh ;?b;hn; s'A xZN j[zdk j? idfe
nkw ezg';N ftZu skgwkB 60^70 fvroh ;?b;hn; j'
iKdk j?. fJj xZN ;w/A 35^40 fdBK ftZu fsnko j'
iKdh j? ns/ fe;/ fe;w dh pdp{ th BjhA nkT[Adh.
towh ezg';N dkD/dko G{o/ ozr dk gdkoE j[zdk j? i' fe
BdhBK ns/ jkBhekoe ihtkD{nK sA' ofjs jdz[ k j.?
towh egz ;' N ftuZ BdhBK d / phiK dk ykswk j ' iKdk j.?
fJ; ykd T[Zgo e'Jh wZyh$wZSo th BjhA tXd/.
fJ; ezg';N ftZu ukofis eD j[zd/ jB i' fe p{fNnK Bz{
g"PfNe sZs b?D ftZu wZdd eod/ jB fi; ekoB fJ;
dh r[DtZsk o{Vh dh ykd Bkb'A tZX j[zdh j?.
fJ; ykd d/ eDK s/ fugfugk gdkoE fbgfNnk j'D
eoe/ fwZNh ftZu jtk dk ;zuko tZX iKdk j? fi; ekoB
ib XkoB ;woZEk tZX iKdh j?.
fJ; ykd ftZu ekcah Bwh j'D ekoB ;{yw ihtkD{nK dh
rshftXh ubdh ofjzdk j? fi; Bkb p{fNnK Bz{ io{oh
g"PfNe sZs n;kBh Bkb fwbd/ ofjzd/ jB.
ca;b tos'A dk ;wK wksok
eDe, M'Bk, wZeh fpikJh t/b/ 2 NB gqsh J/eV
dkbK fpikJh t/b/ 1 NB gqsh J/eV
rzBk fpikJh t/b/ 3 NB gqsh J/eV
cab nzp, bhuh, eNjb ;kb ftZu d' tko 5 feHrqkH gqsh g"dk
fBzp{ iksh d/ cab ;kb ftZu d' tko 3 feHrqkH gqsh g"dk
;pihnK fpikJh t/b/ 2^3 NB gqsh J/eV
;pihnK dh Bo;oh fsnkoh ;w/A 10 feHrqkH gqsh p?Zv
Izrbks g"d/ ;kb ftZu d' tko 3^5 feHrqkH gqsh g"dk
rwb/ tkb/ p{N/ brkJh t/b/ 100 rqkw gqsh rwbk
bknB s/ j?i ;kb ftZu d' tko 5 feHrqkH gqsh 100 tHc[ZN
bckfcanK ftZu 4”%10” bckc/ GoB ;w/A 50 rqkw gqsh E?bh
;koBh ^ 2L towh ezg';N dh tos'A dk ;wK ns/ wksok L
rzv'J/ Bk sK vzr wkod/ jB ns/ Bk jh e'Jh fpwkoh
c?bkT[Ad/ jB.
ykd fsnko eoB bJh nB[e{b jkbks L
rzv'fJnK d/ mhe tkX/ s/ ftek; bJh 20 s'A 30 fvroh
;?b;hn; skgwkB ns/ 30^40 gqshPs Bwh nB[e{b j?.
rowhnK ftZu f;Zb Bz{ poeoko oZyD bJh T[Zgo'A p'ohnK
Bkb YZe d/Dk ukjhdk j?. rzv'fJnK bJh Y/o dk jtkdko
j'Dk pj[s io{oh j?.
towh ezg';N
irQk gZXoh eoe/ p?Zv fsnko eo'
gZXo ehsh Xosh s/ 6^7 ;?ANhwhNo o/s/ dh sfj pDkT[
fJ; sfj s'A pknd 6 fJzu w'Nh fwZNh dh sfj ftSkT[[
fJ; TgZ[ o n;kBh Bkb rb Q ikD tkb / gdkoE fitA/ Bkohnb d /
fSbe,/ rBz / d / nkr, gokbh nkfd dh d' fJzu w'Nh sfj pDkT[
pvZ? ftuZ ie/ o euok GoBk j ? sK Tu[ kJh 3^4 fJuz ns / ie/ o
rj' k GoBk jt' / sK Tu[ kJh 1^1H5 cNZ[ oyZ Dh ukjhdh j.?
pvZ? TgZ[ o oI' gkDh dk fSVekn eoBk ukjhdk j ? sK fe rj' /
ftuZ bV' hAdh Bwh poeoko oyZ h ik ;e.// mvz k jD' Tg[ osz pvZ?
d / TgZ[ oA' 3^4 fJuz irkQ cob' e / T;[ ftuZ rvz J' / fyvz k
fdT[ s/ w[V YZe fdT[.
fsnko ykd ns/ rzv'fJnK Bz{ nbZr eoB bJh p?Zv dh
r[vkJh eo'. rzv'J/ o"PBh s'A vo e/ j/mK tZb Bz{ ik e/ fJZem/
j' ikDr/. ykd Bz{ nbZr eZY bU. fJeZm/ j'J/ rz Bz{
v'fJnKBt/A p?Zv ftZu gk fdU.
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201546
www.krishijagran.com
;kbo ;kfJDe ykdK dh tos'A towh ezg';N dh tos'A
gfjb/ ;kb 25# xZN eoBh j? g{oh wksok gkT[Dh j?
d{i/ ;kb 50# xZN eoBh j? g{oh wksok gkT[Dh j?
shi/ ;kb7 5# xZN eoBh j? g{oh wksok gkT[Dh j?
u"E/ ;kb o;kfJDe ykd BjhA tosDh towh ezg';N dh g{oh wksok gkT[Dh j?
nwBgqhs, rrBi's e"o ns/
vkH nzfwqs gkb f;zx pokVfeqPh ftfrnkB e/Ado, w'rk (gzikp)
towh ezg';N
fJ; ykd d/ bkG L
fJZe gP{ d/ r'po s'A bZrGZr 2 NB rzv'fJnK dh ykd
fsnko ehsh ik ;edh j?. fJj ykd fJZe J/eV ftZu'A 2
ca;bK b?D d/ ;woZE j[zdh j?. fJ; Bkb fe;kB tho 10
jiko ;kbkBk ewk ;ed/ jB. fJ; feZs/ Bz{ ;jkfJe Xzd/
tKr gqufbs eoB bJh Gkos ;oeko okPNoh pkrpkBh
fwPB nXhB 50# ;pf;vh d/ ojh j?. fJ; ykd Bkb
ca;bK dk MkV tXdk j?. f;T[Ae dh ;wZf;nk xNdh j? ns/
fwZNh, gkDh ns/ ftnoE ykd gdkoEK dk gqd{PD xNdk
j?. y/sh you/ xNd/ jB ;' fe;kBK Bz{ fJ; ;pf;vh dk
g{ok T[g:'r b? e/ fJ; bkj/tzd feZs/ Bz{ ngDkT[Dk
ukjhdk j?.
ykd fsnko eoB dh ftXh L
i/eo ca;b dh T[gi g{oh b?Dh j? sK j/m fby/ nB[;ko
o;kfJDe ykdK dh tos'A xNkJh ik ;edh j? L
;koBh ^ 3L
nBki tkbhnK ca;bK Bz{ ezg';N fszB fePsK ftZu
gkJh ik ;edh j?. gfjbh fePs fpikJh ;w/A, d{;oh
fePs gfjbh r'vh ;w/A ns/ sh;oh fePs dkfDnK ftZu
d'X/ ;w/A.
;{oi eokg;kfJzf;} fbfwN/v, rKXhBro (r[ioks)
;zeo pkiok
fe;wK
wjkokik ;{oi fezr:[toki
;zeo wZeJh
gqikshnK
;{oi ;KJh;{oi r'bv;{oi T[Zsw
;{oi ;toDk
;'Xh w{zr
gkotsh gdwBh okfXek
F'Xh T[Vd
ekbk ;'Bkpb?e ;'Bk
;'X/ fsb
wjkd/tNopk
ekog'o/N nkfc;L @@;koEe wkb## shih wzfib, ;ork;B eok; o'v, ;tkwh ftt/ekBzd wkor, rKXhBro-382421(r[ioks)
okfXek
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 2015 47
ic`tI kRwqI dw Durw- fyArI PwrimMg
jwb iek KyqI pRDwn sUbw hY[ 1960 dy dhwky iv`c
AweI hrI kRWqI kwrn pMjwb dy pNyfU lokW ny kwPI
AwriQk q`rkI kIqI[prMqU smW bIqx nwl KyqI dI
pYdwvwr iv`c KVOHq ijhI Aw geI hY Aqy pYdwvwr nMU hor
vDwauxw AOKw ho irhw hY[ pihly smy iv`c Gr iv`c r`Ky pSU
dw du`D pirvwr dI loV pUrw krn leI hI vriqAw jWdw
sI[ prMqU KyqI iv`c AweI KVOq kwrn bhuq swry ikswn
vIrW ny fyArI PwrimMg nMU shwiek DMdy jW mu`K DMdy vjo vI
Apnwauxw SurU kr id`qw hY[BWvy pMjwb du`D dI pYdwvwr
iv`c bwkI siUbAW nwlNo kwPI A`gy hY pRMqU au`nq dySw dy
mukwbly pRqI pSU du`D dI pYdwvwr kwPI G`t hY[ies leI
fyArI PwrimMg dy DMdy nMU shwiek jW mu`K DMdy vjo Apnwaux
vyly hyT id`qIAw g`lW dw iDAwn r`Kxw cwhIdw hY[
1 pSU dI cox fyArI PwrimMg dy DMdy nMU lwBdwiek
bnwaux leI zrUrI hY ik cMgy pSU hI r`Ky jwx[pMjwb dy
jlvwXU muqwbk murwh Aqy nIlI rwvI nslW dIAW m`Jw
Aqy AYc AYP doglIAW gwvW pwlIAW jw skdIAW hn[jy
m`JW r`KxIAW hn qw sUx smy ienHW Q`ly G`to G`t 10 lItr
du`D hovy jdik doglIAW gwvW Q`ly sUx smNy 15 lItr qo
G`t du`D nhI hoxw cwhIdw[vDyry du`D dyx vwlIAW gwvW Aqy
m`JW qo pYdw hoeIAW k`tIAW Aqy v`CIAW dI cMgI dyKBwl
krky Biv`K vwsqy cMgI nsl dy duDwrU pSU iqAwr kIqy jw
skdy hn[pSU hspqwlwN iv`c auplbD tIikAwW dI vrqo
rWhI vI nsl dw suDwr kIqw jw skdw hY[
nsl suDwr leI zrUrI hY ik pSUAW dw irSiqAW iv`c
imlwp nw hovy ikauik ies qrIky nwl jMmy b`cy jW qw mr
jWdy hn jw kmzor huMdy hn[ienHW dI v`Dx Pu`lx dI dr
G`t hMudI hY Aqy k`tIAW/ v`CIAW dI jxn SkqI G`t Aqy
sQwnk ibmwrIAW dw twkrw krn dI qwkq vI G`t hMudI
hY[ies leI kdy vI swnH/Joty qo auh gW/m`J g`Bx nw jo ik
irSqydwr hox[ lvyrI KrIdx smNy vI kwPI DoKw ho skdw
hY[ ies leI G`to G`t iqMn fMg dI cuAweI krn qo bwAd
hI lvyrI KrIdxI cwhIdI hY[lvyrI mMfI iv`co lYx dI QW
iksy pSU pwlk qoN KrIdx nMU pihl ida[jykr ho sky qW
pSU dI mW, BYx Aqy dwdI Awid dw du`D dw irkwrf pqw
kr lE ikauikN du`D dyx dI qwkq pSU nMU kwPI h`d q`k
ivrsy iv`c hI imldI hY[lvyrI KrIdx dw Fu`kvW smW
r`KVIAW qo lY ky ivswK qk dw hMudW hY[nvy KrIdy pSU nMU
v`g dy pSUAW nwlo 10 idn leI v`K rKo[
2 pSUAW leI Fwry duDwrU pSUAW dI sWB sBWl duDwrU
pSUAW qo auhnW dI smrQw muqwbk du`D lYx leI jrUrI hY
ik pSUAW dI cMgI sWB sMBwl kIqI jwvy[ies leI jrUrI hY
ik iehnW nMU grmIAW Aqy srdIAW dy mwrU pRBwv qo
bcwieAW jwvy[pSU dy Fwry swP suQry, Ku`ly Aqy hvwdwr
hoxy cwhIdy hn[FwirAw dI jgHw p`DrI Aqy Awly duAwly dI
sqw qo au`cI hoxI cwhIdI hY[Fwry irhwieSI QW dy nyVy hoxy
cwhIdy hn, qW jo pSUAW dI AswnI nwl dyKBwl kIqI jw
sky[Fwry bnwaux vyly zrUrI hY ik iehnW dI idSw pUrb
p`Cm hovy[au`qr v`l KurlI hovy Aqy d`Kx v`l K`ulI jgW hovy
qwik swry vwVy ivc D`up Aw sky Aqy pSU srdIAW ivc
in`Gy rihx[pSUAW nMU K`uly Aqy bMd Fwry iv`c rKxw
cwhIdw hY[ies pRxwlI iv`c pSU nMU dwxw dyx vyly,cox
vyly bMn ky r`iKAw jwdW hY[ bwkI smy leI pSU nMU Ku`ly hI
C`f id`qw jWdw hY[ies iksm dy FwirAW iv`c hryk pSU nMU
www.krishijagran.comਡੇਅਰੀ
pM
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201548
To Reach Rural India–Advertise in Krishi Jagran and Go Global through Agriculture World
www.krishijagran.com
ALL INDIARavindra Teotia — +91-9891511144 Sanjay Kumar — +91-9313301029P.S. Saini — +91-9891405403Farha Khan — +91-9891724495K.J. Saranya — +91-9811758683
AGRICULTURE W RLD(Portal for Agri Commodities, Research Reports, Prices & News)the pulse of global commodity market
www.kjcommoditynews.comwww.kjcommoditynews.com.
n?Zw-J/-;h- feqPh ikroD
The Pulse of Agri-World
www.krishijagran.com
The Pulse of Rural India
KRISHI JAGRAN, INDIA'S NO.1 AGRICULTURE MEDIA GROUP1 Global Language, 4 Indian Languages, 2 Portals–6 Million combined readership
AGRICULTURE WORLD
COMING SOON
n?Zw-J/-;h- feqPh ikroD
Ph.: +91-11-26511845, 26517923, 45503170 Email: info@krishijagran.com Web: www.krishijagran.com • •
Andhra Pradesh
Bihar
Chhattisgarh
Gujarat
Haryana
Himachal Pradesh
Jammu and Kashmir
Jharkhand
Karnataka
Kerala
Madhya Pradesh
Maharashtra
Punjab
Rajasthan
Tamil Nadu
Uttar Pradesh
Uttarakhand
Telangana
AFSANA MALIK9891899322
MEGHA SHARMA9891668292
SARITA SINGH9891899197
JYOTI SHARMA9891828266
CHETRAM98911123772
KANIKA CHAUHAN9953746033
POONAM BISWAKARMA8447527318
PREETHA M. NAIR9891755566
West Bengal
CHUNKI BHUTIA9891655888
Orissa
RINKI PUNDIR999947835
ARUNA JANA9953824044
Assam
ABDUS SAMAD9891889588
NISHANT TAAK9953756433
YOGESH KUMAR9891668636
RAHUL SINGH9891339440
RUBY JAIN9999142633
SARA KHAN9953720233
SUJATA GAUTAM8588998437
GEETA RAWAT 7503577314
150 vrg Pu`t QW cwhIdI hY[ ies iv`c 48 vrg Pu`t C`qI
Aqy 96 vrg Pu`t K`ulI jgHW cwhIdI hY[ies qrHW 3 mhIny
dI aumr dy k`tVUAW vCVUAW nMU 20-25 vrg P`ut QW
cwhIdI hY Aqy iehnW nMU v`Kry v`Kry KwinAW iv`c r`Kxw
cwhIdw hY[ jdik 3 mhIny qo ie`k swl dy aumr dy b`icAW
leI 30-35 vrg Pu`t C`qI Aqy 65 vrg Pu`t Ku`lI QW hoxI
cwhIdI hY[ies qo ielwvw pSU dy sUx leI vKrw hoxw
cwhIdw hY[ijs iv`c qkrIbn 75 vrg Pu`t C`qI hoeI jgw
hoxI cwhIdI hY[
gW/ m`J leI KurlI 3 Pu`t cOVI Aqy fyF Pu`t fUMGI
mUrlI Aqy ipClI kMD dI aucweI kRmvwr 2.5 Aqy cwr Pu`t
hoxI cwhIdI hY KurlI AMdro vwly pwsy Gol krky sImMt nwl
plsqr krvw dyxI cwhIdI hY[jdik ktVUAW vCVUAW
leI KurlI dI cOVweI 2 PU`t, fUMGweI pOVw Pu`t Aqy mUrlI
kMD dI aucweI 1.5 Put hoxI cwhIdI hY[PrS p`ky sImMt
bjrI jW KVvI ie`t dy Kurdry,jldI su`kx vwly, nw
iqlkx vwly Aqy shI Flwx vwly hoxy cwhIdy hn[SYfw dI
aucweI G`to G`t 10-12 Pu`t zrUr hoxI cwhIdI hY[PrS dI
lMbweI s`q Pu`t Aqy KurlI qo lY ky mlmUqr vwlI nwlI v`l
Flwn ie`k ieMc hoxI cwhIdI hY[mlmUqr vwlI nwlI dI
cOVweI fyF Pu`t, fMUGweI do ieMc Aqy koinAW qo gol hoxI
cwhIdI hY Aqy 10 Pu`t lMbweI ipCy iek ieMc dI Flwx hoxI
cwhIdI hY[nwlI dy nwl dI lgBg ie`k mItr jgHw p`kI
hoxI cwhIdI hY[ies jgHW qo bwAd 40 Pu`t jgHw KolI
hovy[ieh jgHW nw qW C`qI hovy Aqy nw hI p`kI hoxI cwhIdI
hY[ies k`cI QW qy pwxI pIx vwlI KurlI bxw idE Aqy
ies dy Awly duAwly dI jgHW p`kI krvw dyxI cwhIdI
hY[pwxI dI KurlI 8 Pu`t lMbI, 3 Pu`t cOVI Aqy FweI Pu`t
au`cI hoxI cwhIdI hY[ C`qW gwfr bwilAW vwlIAwN TIk
rihMdIAW hn[ C`qW dI Flwn vI TIk hoxI cwhIdI
hY[grmIAW iv`c pSU nMU grmI dy mwrU Asr qo bcwaux leI
S`Yf iv`c p`Ky, pwxI vwly PuAwrIAW dw Xog pRbMD hoxw
cwhIdw hY[
iehnW FwirAW iv`c dI sPweI krnI vI zrUrI
hY,ies leI hr roz gohw, mlmUqr, bcy hoey p`Ty bwhr
k`F ky PrS nMU pwxI nwl DoieAw jwvy[FwirAW dy PrS nMU
hr 15 idnW bwAd iPnweIl nwl ikrm rihq krdy
rihxw cwhIdw hY[
3 pSU dI Kurwk lvyrI nMU Awpxy SrIr dI sWB sMBwl
Aqy du`D dI pYdwvwr vwsqy sMquilq Kurwk dI loV hY[Awpxy
srIr dI sWB sMBwl vwsqy duDwrU pSU nMU idn iv`c 300 gRwm
pcxXog poRtIn Aqy 2.5-3.0 iklo ku`l pcxXog q`q dI
loV hY[iesy qrW iek iklo do`D pYdw krn leI 50-80
grwm pcxXog poRtIn Aqy 300-500 grwm ku`l pcxXog
q`q dI loV pYNdI hY[ies qo ielwvw hryk duDwrU pSU nMU idn
dI Kurwk iv`c 50 grwm DwqW dw cUrw dyxw cwhIdw
hY[ssqw du`D pYdw krn leI pSU nUM idn ivc 40-45 iklo
hrw cwrw (PlIdwr Aqy gYr PlIdwr cwry dw imSrx)
pwauxw cwhIdw hY[gwvW qo 8 iklo Aqy m`JW qo 6 iklo du`D
ie`kly hry cwry rWhI hI pRwpq kIqw jw skdw hY[ ies qo
v`D du`D dyx vwly pSUAW leI vMf dI loV pNYdI hY[grmIAW
Aqy srdIAW iv`c v`K v`K qrHW dI vMf dI loV pYdI
hY[grmIAW ivc 100 iklo vMf iqAwr krn leI 35 iklo
Anwj, 35 iklo K`LW 27 iklo cOkr/qyl rihq rwies
pwilS, 2 iklo DwqW dw cUrw Aqy iek iklo nmk dI vrqo
kIqI jWdI hY jdik srdIAW ivc iqAwr krn leI 45
iklo Anwj, 25 iklo K`LW 27 iklo cOkr/qyl rihq
rwies pwilS, 2 iklo DwqW dw cUrw Aqy iek iklo nmk
dI loV pNYdI hY[ vMf iqAwr krn vyly G`to G`t do v`K v`K
AnwjW Aqy do KlW dI vrqo kIqI jwvy[gwvw dy 2.5 iklo
du`D Aqy m`JW dy 2 iklo duD ip`Cy iek iklo dwxy dI vrqo
kIqI jwvy[ duDwrU pSU nMU vMf idn ivc 2-3 vwr hry cwry
iv`c imlw ky dyxI cwhIdI hY[ ikauNik ijAwdw mwqrw iv`c
iek`lI id`qI vMf nwl imhdy iv`c qyjwbIpn Aw skdw hY[
4 grmIAW iv`c lvyirAw dI sWB sMBwl dysI pSUAW
dy mukwbly doglIAW Aqy vlYqI gWvW iv`c grmI brdwSq
krn dI qwkq Gt hMudI hY[ grmIAW ivc pSU dI BU`K G`t
jWdI hY Aqy du`D dI pYdwvwr qy mwVw Asr pYdW hY[ies
leI pSU nMU nW qW Du`py iPrn idE Aqy nw hI Du`py KVw
rKxw cwhIdw hY Aqy grm hvw Aqy lUA qo vI bcw ky
r`Kxw cwhIdw hY[ grmIAW qo bcwaux leI zrUrI hY ik pSU
nMU swP sUQry Arwmdwiek Aqy hvwdwr FwirAW iv`c hI
r`iKAw jwvy Aqy pIx vwsqy qwzw pwxI auplbD hoxw
cwhIdw hY[SYf dy Awly duAwly CW vwly drKq hoxy cwhIdy
hn[idn ivc 3-4 vwrI pSU nMU nvwauxw cwhIdw hY [pwxI
vwly PuAwirAW, kUlr Aqy p`Ky Awid rwhI vI SYf nMU TMfw
r`iKAW jw skdw hY[SYf ivc pSU dy bYTx dI k`cI QW qy
iek ieMc ryqy dI qih ivCw ky aus auqyy pwxI dw iCVkw
kIqw jw skdw hY[ pSU nMU sMquilq Kurwk ijs ivc 40 iklo
hry cwry Aqy du`D dI pYdwvwr muqwbk vMf dyxI cwhIdI hY[
pSU nMU Kurwk idn dy TMfy smy qy dyx nUM qrjIh dyxI cwhIdI
hY[dUiphr vyly Kwx vwsqy hrw cwrw jW vMMf nhI pwauxI
cwhIdI[grmIAW dorwn pSUAW Kws krky m`JW ivc hyhw
nw Awaux dI muSkl AwauNdI hY Aqy hyhy dI pihcwx leI
svyry SwmI pSU nMU iDAwn nwl dyKo[grmIAW dorwn jUMAw,
iccVW Aqy m`KI mCrW dw hmlW vI vDyry hMudw hY jo pSUAW
ivc keI iksm dIAW ibmwrIAW pYdw krdy hn[ies leI
pSUAW nMU smyN smNy qy vYtnrI fwktr dI slwh nwl ic`cV
mwrn vwlI dvweI lgwauNdy rihxw cwhIdw hY[pSU iv`c
mMUh Kur Aqy grmIAW qo bwAd brswqW dI ru`q dorwn
glGotU ibmwrI dw Kqrw rihMdw hY ies leI iehnw
ibmwrIAW qo bcwA leI pSUAW dw smNy smyN qy tIkwkrn
krvw lYxw cwhIdw hY[
www.krishijagran.comਡੇਅਰੀ
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201550
5 srdIAW iv`c lvyirAw dI sWB sMBwl srdIAW
dorwn pSU dy du`D dI pYdw krn dI smrQw isKr qy hMudI hY[
srdIAW ivc Fwry swP qy KuSk rihxy cwhIdy hn[TMfIAW
hvwvW qo bcwA leI SYf dy Awly duAwly twt jW plIAW
lw dyxIAW cwhIdIAW hn[Swm vyly pSU Q`ly su`k jW Jony dI
prwlI ivCw dyxI cwhIdI hY[ idn vyly plIAW nMU iekTIAW
kro ijs nwl Dup pUry SYf iv`c phuMc sky Aqy hvw SYf iv`co
lMG sky[ pSU nMU A`q dI srdI dorwn svyry Swm SYf qo
bwhr nw kFo Aqy nw hI drKq hyTw b`nxw cwhIdw hY[pSU
nUM idn vyly Du`py r`Kxw cwhIdw hY[ srdIAW ivc jy pSU nMU
nvwauxw hY qW dupihr vyly Du`p iv`c hI nvwauoxw cwhIdw
hY[srdIAW ivc pSUAW dI Kurwk vwly pwsy vI iDAwn dyx
dI loV hY[pSU nMU du`D bnwaux qo ielwvw srdI qo bcwA
leI vI aUrjw KrcxI pNYdI hY jdik ies smy PlIdwr
cwry pSU dy Kwx leI auyplbD hMudy hn[ies leI vMf ivc
Anwj dI mwqrw vDw idqI jWdI hY Aqy KlW dI mwqrw
G`tw id`qI jwdI hY[ pSU nMU qryly p`Ty nhI pwauxy cwhIdy hn
Aqy nw hI Bu`Ky pSU nMU izAwdw p`Ty pwauxy cwhIdy
hn[brsIm iv`c 10 pRqISq qUVI imlw ky hI pSU nMU
pwauxIy cwhIdIy hY[
g`Bx pSU dI sWB sMBwl g`Bx pSU nMU a`cI QW qy nhI
jwx dyxw cwhIdw hY[g`Bx pSU dI Kurwk v`l ivSys iDAwn
dyxw cwhIdw hY[ikauik pSU nMU Awpxy srIr dI sWB sMBwl,
du`D dyx leI Aqy pyt iv`c pl rhy b`cy vwsqy vI Kurwk dI
loV pYdI hY[ jykr g`Bx pSU nM loV muqwibk cwrw Aqy vMf
nw imly qW iehnW dI Agly sUey du`D dyx dI smrQw G`t
jWdI hY Aqy kmzor k`tVU/v`CVU pYdw hMudy hn jo ik ibmwrI
dw vDyyry iSkwr hMudy hn[sUx dI sMBwvI qrIk qo 60-70
idn pihlW pSU dw du`D coxw C`f dyxw cwhIdw hY[ qW jo pSU
Awaux vwly sUey leI iqAwr ho sky[g`Bx pSU nMU idn ivc
vDIAW hrw cwrw Aqy do iklo vMf dyxI cwhIdI sUx vyly
pSUpwlk nMU pSU dy nyVy rihxw cwhIdw hY[SUx qo 15 idn
pihlW g`Bx pSU nMU dUjy pSU nwlo A`lg kr dyxw cwhIdw hY
Aqy sUx vwly pSU nMU swP sUQrI Aqy Awrwm vwlI jgHW qy
vKry kmry iv`c r`Kxw cwhIdw hY[sUx qo pihlW pSU nMU
kbz nhI hox dyxI cwhIdI[ sUx qON 3-4 GMty pihlW
pRsUqkI pIVw SurU ho jWdIAW hn[pRsUqkI pIVw qo bwAd
mitAWfI sU rwhI bwhr inkldI hY[mitAWfI AWaox qo
bwAd b`cy dIAW AglIAW l`qW Aqy mUMh bwhr AwaudW
hY[pr jykr pSU dy lgwqwr zor mwrn Aqy mitAWdI
Awaux qo bwAd vI b`cw bwhr nhI AwauNdw qW fwktr dI
qurMq mdd lYxI cwhIdI hY[sUx qo bwAd pSU nMU kosw jW
qwjw pwxI pIx leI idE[pSU dy ipCy nMU kosy pwxI nwl
cMgI qrHW Do idE[ies qo bwAd pSU dI cuAweI kr lE
Aqy ktVU/vCVU nUM bhulI iplw idE[ sUx qo 2-3 idn q`k
pSUAw dw swrw du`D nw k`Fo[ Awm qOr qy 8-10 GMty iv`c
zyr pY jWdI hY[ pr jykr sUx qo 12 GMty bwAd vI zyr nw
pvy qw fwktr dI mdd lE[
ktVU/vCVUAw dI sWB sMBwl ktVUAW/vCVUAw nMU 15
idnW dI aomr qk roj iqMn lItr du`D iplwaouxw cwhIdw
hY[ ies qo bwAd iek mhIny dI aumr q`k swFy iqMn iklo
du`D rozwnw Aqy Bu`K Anuswr vMf Aqy hrw cwrw dyxw
cwhIdw hY[ mhIny qo bwAd du`D Gtw ky 2.5 iklo rojwnw
Aqy 250 grwm vMf Aqy do mhIny qo bwAd du`D do iklo
Aqy ktVU/vCVUAw dw vMf A`Dw iklo dyxw cwhIdw hY[ iqMn
mhIny dI aumr qy du`D iek iklou Aqy vMf 750 grwm kr
dyxI cwhIdI hY[ hy[ies qrW du`D holI holI Gtw ky Aqy vMf
vDw ky cwr mhIny qk du`D bMd kr skdy hW[ ktVU/
vCVUAw dy vMf dI bxqr hyT ilKy Anuswr hY[
mkI/kxk/jO/jvI 50 iklo
mMUgPlI/soieAwbIn dI Kl 30 iklo
sprytw du`D/mCI dw cUrw 7 iklo
cokr/rwies pwilS 10 iklo
lUx 1 iklo
Dwqw dw cUrw 2 iklo
joV 100 iklo
ktVUAW dy iek hPqy dI aumr Aqy vCVUAW dI do
hPqy dI auomr qy isMg dwg dyxy cwhIdy hn[k`tVUAW Aqy
v`CVUAW nMU AMdrUnI Aqy bwhrlI prjIvw qo bcwE leI
fwktr dI slwh Anuswr mlp rihq krdy rihxw cwhIdw
hY[iccV Aqy jUMAW Awid pY jwx qy isPwirS kIqI dvweI
dI vrqo kIyqI jwvy[pSUAW dI pihcwx leI CotI aomr
iv`c hI nMbr lgw dyxy cwhIdy hn[qW jo pSU dw pUrw
irkwrf riKAW jw sky[pSUAW iv`c qU jwx dI ibmwrI qo
bcwA leI k`tIAW/ v`CIAW nUM 6-9 mhIny dI aumr qy
tIkwkrn krvwauxw cwhIdw hY[
fw. primMdr isMG, fw. Brq isMG
Aqy fw. AjIqpwl isMG DwlIvwl
(ky.vI.ky. pitAwlw/mwnsw/biTMfw)
www.krishijagran.comਡੇਅਰੀ
feqFh ikroD gZfsqek ~ xo xo ftu fbikT[D bJh pbke gZXo s/ w?B/io, n?r}hfeT{fNt dh }o{os j?.
sBykj ns/ j'o g?e/ifibk ftgBD nfXekoh;Bkse (3-4 ;kb dk s}opk)
n?wHJ/H;h feqFh ikroDpbke n?r}hfeT{fNt
10th gk; (s}opk - fe;kBK Bkb w/bi'b)
;zgoe eo'L fBFKs Nke, nkb fJzfvnk ;oe[b/FB nfXekoh, c'BL 09953756433 60_9, sh;oh wzf}b, :{;c ;okJ/ wkoehN, rohB gkoe w?No' ;N/FB d/ B}dhe, BthI fdZbh - 110016
c'BL 011-26511845, 26517923, 45503170 Jhw/bL circulation@krishijagran.com t?p;kJhN L www.krishijagran.com
1717YEARS1717
(1999-2015)
rming Commg Fa unvin iter yS
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 2015 51
oh rowh ftu d{o'I d{o'I fgzv'I s'I whbK dk ck;bk s?n eoB
d/ pknd th id'I fe;kBK ~ fBokFk jZE bZr/ sK nfijk
brdk j? fe ekF e'Jh uwseko j' ikt/. yk; s”o s/ id'I rZb
j't/ fwZNh iKu e/Ido s/ ik e/ fwZNh dh T[gikT{ Fesh dh iKu
dh sK Bk f;oc rohp fe;kBK dk ekch ;wK popkd j[zdk j?
pbfe nkofEe o{g Bkb th T[jBK ~ B[e;kB j[zdk j?. nfij/
ftu fe;kBK bJh todkB d/ o{g ftu fJe :zso pBkT[D dk
fizwk vpfbT{ n?; N?bhw?fNe; gqkH fbH ezgBh B/ u[Zfenk j?
fi;~ BK fdZsk frnk j? g{;k ;kfJb N?;N coNhbkfJ}o
foew?Iv/FB whNo (g{;k n?;Nhn?cnko whNo). ezgBh B/ fJ;
:zso ~ Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB g{;k dh seBhe d/
nXhB fsnko ehsk j? fijVk fe;kBK ~ fwZNh dh iKu dh
ikDekoh d/t/rk ns/ Bkb jh T[jBK ~ o[}rko th w[jZfJnk
eokJ/rk.
fwZNh dh iKu Bkb i/ rohp fe;kBK ~ o[}rko fwbdk j?
sK fJj pj[s jh y[Fh dh rZb j?. gkozgfoe y/sh eoB d/
fJbktk fe;kBK e'b nkihftek dk j[D fJe j'o ;kXB w”i{d
j?. fJZE'I se fe T[jBK ~ uzrh g?dktko bJh fwZNh gohyD
bJh whbK dk ck;bk s?n eoe/ iKu e/IdoK se BjhI ikDk
gt/rk. gfjbK eJh fe;kB ;w/I f;o fwZNh dh iKu BjhI eok
;ed/ ;B fi; Bkb y/sh s/ G?V/ gqGkt g?Id/ ;B gozs{ g{;k
n?;Nhn?cnko feN dh ;jkfJsk Bkb y/s dh fwZNh ftu g”Fe
sZsK dh ewh iK nfXesk d/ pko/ ftu gsk bkfJnk ik ;edk
j?. fwZNh dh iKu d/ pknd feqFh ikDekoK dh ;bkj w[skfpe
y/s dh fwZNh dk T[guko eoBk ukjhdk j? fi; Bkb uzrh T[gi
j' ;e/. fwZNh dh iKu dk ;G s'I tZvk ckfJdk fJj j? fe c;b
dh g?dktko uzrh j'D d/ Bkb Bkb fwZNh dh T[gikT{ Fesh
bzp/ ;w/I se pDh ofjzdh j?. Bkb jh fe;kB fwZNh d/ nB[e{b
c;b dh fpikJh eo ;ed/ jB. nw{wB t/yD ftu nkT[Idk j?
fe eJh fgzvK d/ e'b feqFh ftfrnkB e/Ido iK fwZNh iKu e/Ido
j? jh BjhI. fwZNh dh iKu eokT[D bJh fe;kBK ~ fgzv'I d{o
ikDk g?Idk j? fi; Bkb tes finkdk bZrD d/ Bkb eJh tko
e/IdoK d/ uZeo eZND/ g?Id/ jB. nKefVnK d/ nB[;ko ;kv/ d/F
ftu brGr 1000 fwZNh dh iKu dhnK gq:'rFkbktK jB
gozs{ T[j fezBhnK ;eFw jB, fJj efjDk w[Ffeb j?. ;G s'I
tZvh ;wZf;nk j?, nfXekohnK dk fe;kBK se Bk gj[zu
gkT[Dk. fJjh ekoB j? fe fe;kBK dh io{os ~ d/yfdnK
ezgBh B/ fJe nfijh wFhB eZYh j? fijVh fe;kBK dh gj[zu
ftu j?.
wFhB dh ehwsL
fJ; wFhB d/ d' wkvb jB. gfjbK wkvb fe;kBK ~
w?I y[d fJe fe;kB dk g[Zso jK
fJ; :zso ~ Btzpo 2014 ftu bKu ehsk frnk
;h. yk;s”o s/ fe;kBK ns/ p/o[}rko Bt:[teK ~
fXnkB ftu oZye/ fJj wFhB fsnko ehsh rJh j?
fi; Bkb Bk f;oc fe;kBK ~ c;b dh g?dktko ns/
T[sgkdesk tXkT[D ftu wdd fwb/rh ;r'I
p/o[}rko B”i[nkB fJ; wFhB okjhI 1500 o[gJ/
gqshfdB ewk ;ed/ jB. fJ; wFhB dh yk; rZb
fJj j? fe g/Iv{ gZXo s/ fwZNh dh iKu ehsh ik ;edh
j? fi; bJh gfjbK whbK se dk ck;bk s?n eoBk
g?Idk ;h. w?I y[d fJe fe;kB dk g[Zso jK fJ; bJh
fe;kBK ~ j'D tkbhnK go/FkBhnK ~ uzrh soQK ;wM
e/ w?I (nkJhHJ/HnkoHnkJh) g{;k dh BthI seBhe d/
nzsors wFhB pDkJh. fJ;dk g{ok ;/jok g{;k dk
ftfrnkfBe vkHn?;H;hHdZsk d/ f;o iKdk j? fijBK B/
fe;kBK d/ fjs ftu ;'ufdnK fJ; wFhB ~ Jhikd
ehsk. fe;kBK bJh ezw eoBk ns/ jo fgzv ftu
xZN' xZN fJe B”i[nkB ~ o[}rko dtkT[Dk jh w/ok
we;d j?.
tiho f;zx djhnkvpfbT{ n?; N?bhw?fNe; gqkH fbH
w'L 09958302277_07042160018
www.krishijagran.comfJzNoftT{
eo' fwZNh dh iKu-ewkU g?;keo' fwZNh dh iKu-ewkU g?;kG
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201552
N?e; ;fjs e/tb 31,500 o[gJ/ ftu fwb ikJ/rk. d{ik
wkvb N?e; ;fjs e/tb 47,250 o[gJ/ ftu fwb/rk fi; d/
Bkb fgqzNo ns/ ezfgT{No ~ i'VB dh ;[ftXk th fdZsh ikJ/rh.
xZN you ftu ;Nhe iKuL
fJ; wFhB dh yk; rZb fJj j? fe fJ; ftu you pj[s
xZN nkT[Idk j?. fe;kBK ~ fwZNh dh iKu bJh jkb/ se fiE/
400-500 o[gJ/ you eoB/ g?Id/ ;B ns/ iKu fog'oN th ;w/I
s/ BjhI fwbdh ;h T[E/ j[D fe;kBK ~ pj[s xZN you ftu
fwZNh gohyD dh fog'oN fwb ikJ/rh. yk; rZb fJj j? fe
fJ; wFhB d[nkok iKu eoB Bkb ;Nhe Bshi/ fJe jh fdB
ftu fog'oN okjhI gqkgs j' iKd/ jB. v/Y xzN/ ftu fwZNh d/
Bw{B/ dh iKu nk;kBh Bkb ehsh ik ;edh j?.
d' fszB xzN/ dk p?Noh p?enZgL
fgzvK ftu fpibh Bk j'D s/ fJ; wFhB ~ ;”o T{oik dh
;jkfJsk Bkb th ukoi ehsk ik ;edk j?. fJjh BjhI, fJ;
ftu ezfgT{No eB?eFB d/ Bkb fgqzNo dh ;[ftXk th fe;kBK ~
T[gbpX eokJh rJh j?. fpibh Bk j'D s/ th fJj wFhB
ekoiFhb oj/rh feT[Ife fJ; ftu p?Noh p?enZg d' fszB xzN/
dk fdsk frnk j?. fJ; ftu 50 ohJ/izN dh feN th fdsh
iKdh j? fi; dh wdd Bkb fwZNh d/ r[DK fij/ fwZNh nfGfeqnk
(ghHn?uH) btDhnsk (ftX[s ukbesk) i?fte ekopB,
ck;c'o;, gqkghn g'NkFhnw, gqkghn f}ze, gqkghn p'o'B ns/
gqkghn ;bco dk fBoXkoB th ehsk ik ;edk j?.
B”i[nkBK ~ fwb/rk o[}rkoL
wFhB dh ehws xZN j'D eoe/ fe;kB gfotkoK d/
B”i[nkBK ~ o[}rko d/ w”e/ th fwbDr/. fJ; Bkb c;b dh
g?dktko ftu ckfJdk sK j'fJnk jh j? Bkb jh fe;kBK ~ fGzB
fGzB ikDekohnK th fwbDrhnK. fwZNh iKu feN nkT[D d/
pknd s'I Bk f;oc B”i[nkBK ~ o[}rko dk ;kXB fwfbnk j?
pbfe c;b dh T[sgkdesk ftu th tkXk j'fJnk j?.
400 fe;kBK e'b j? fJj wFhBL
jfonkDk, T[sogqd/F, gzikp, wjkokFNo nkfd okiK d/
brGr uko ;” fe;kBK e'b fJj wFhB T[gbpX j? fijV/
B/Vb/ fgzvK s'I nkT[D tkb/ ;kEh fe;kBK ~ fwZNh dh iKu dh
;/tk fdzd/ jB. fJjh BjhI, fJj wFhB ;oekoh ;z;EkBK tKr
nkJhHJ/HnkoHnkJh, nkJhHnkoHnkoHnkJh nkfd ftu th fwbdh
j?. T[E/ jh eJh feqFh :{Bhtof;NhnK B/ th fJj wFhB
yohdh j?.
g{;k n?;HNhHn?cHnko feN dh yk;hnsL
g{;k n?;HNhHn?cHnko feN ftu fvihNb whNo bZrk
j'fJnk j? fi; d/ Bkb fJ; ftu F/eo, n;?;oh} feN,
rbk;t/no feN ns/ o;kfJfD feN th fdZsh iKdh j?. fJ;
ftu 85 t'bN s'I 265 t'bN J/H;hH se fJBg[N t'bN/i d/
Bkb 27 thHJ/H se b'v u[e ;edh j? ns/ fJ; ftu p?Noh
p?eng th pj[s tXhnk j?. fJj ;”o g?Bb Bkb th nk;kBh
Bkb ukoi ehsk ik ;edk j?. whNo ftu u”Vh Bhbh
n?bH;hHvhH fv;gb/ ns/ wkJheo' ezNo'b nkXkfos seBhe dk
fJ;s/wkb ehsk frnk j?. fJ;~ ezfgT{No Bkb th i'fVnk ik
;edk j?.
fwZNh dh iKu dh io{osL
· fwZNh ftu w”i{d g”Fe sZsK dh iKu ftu ;jkfJsk eodk
j?.
· T[otoeK dh wksok dk c;b dh io{os d/ nB[;ko
fBoXkoD eodk j?.
· fwZNh ~ o[VD s'I o'edk j?.
· T[otoeK dh T[fus wksok dk fBoXkoD eoe/ fe;kBK ~
ftZsh bkG gj[zukT[Idk j?.
· uzrh g?dktko d[nkok fe;kBK ns/ d/F dh gqrsh ftu
;jkfJsk eodk j?.
whNo d/ bkG
· fiE/ d{ihnK fwZNh gohyD feZNK fwZNh d/ nt:nK dh
ikDekoh e/tb ozrK dh r[Dkswe s[bBk d/ nkXko s/
fdzd/ jB, fJ; ebNhwhNo nkXkfos :zso Bkb ;ko/
ftFb/FDK dk ;jh ;jh wksokswe fBoXkoD j[zdk j?.
· fJj d' ckfJfdnK tkbk :zso j? fijVk fwZNh gohyD d/
Bkb Bkb c;bK bJh T[otoeK dh ;z;s[sh th doFkT[Idk
j?.
· fJj T[jBK ;ko/ y/soK bJh nZs T[g:'rh j? fiE/ fwZNh
gohyD dh ;[ftXk T[gbpX BjhI j?.
· fJ;d/ gq:'r Bkb ;zpzfXs d' fdB dh No/fBzr b?D d/
pknd fe;kB y[d jh fwZNh dh iKu eo ;ed/ jB.
· rqkw gzukfJsK, T[otoe ns/ feqFh T[sgkdB fteoh e/Ido
ns/ fgzvK ftu ezw eo oj/ ;?bc j?bg ro[g fJ; dk
T[g:'r eoe/ nkgDhnK ;/tktK dh r[DtZsk ftu tkXk
eo ;ed/ jB.
· fgzvK d/ f;Zfyne p/o[}rko B”i[nkB fJ; :zso dk
T[g:'r eoe/ fwZNh gohyD dk ezw eo ;ed/ jB.
www.krishijagran.comfJzNoftT{
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 2015 53
wkf;e GftZycb
w/FL gq/w eoB tkfbnK bJh fJj wjhBk uzrk oj/rk. i/
ftnkj d/ :'r j' ns/ gq/w ;zpzX jB sK nkgD/ gq/wh Bkb Fkdh
eoB dk tXhnk :'r j?. Xkofwe ezwK ftu o[MkB ns/ you
j' ;edk j?.
tfoFGL s[;hI ;kj;, T[sFkj ns/ BthI T{oik wfj;{; eo'r/.
fe;ws th y{p ;kE d/t/rh. Bt/I ezwK bJh tfXnk ;wK j?.
iwhB-ikfJdkd ;zpzfXs ezwK ftu ;cbsk dk :'r pD
fojk j?.
fwE[BL gq/w ;zpzXK ns/ fttkfje ihtB ftu nfsnzs y[Fh
oj/rh. Bt/I gq/w ;zzpX th gBg ;ed/ jB. nkwdBh ns/ youk
pokpo oj/rk. tgko ftu Bt/I w”e/ ns/ B”eoh ftu soZeh d/
:'r pD oj/ jB.
eoeL wB ftufbs oj/rk. tkDh s/ ezNo'b eoBk j't/rk.
nkwdBh tX/rh ns/ Bt/I ezwK d/ w”e/ th fwbDr/ gozs{
s[jkvhnK rZbK s'I s[jk~ B[e;kB j' ;edk j?. fJ; bJh ;'u
;wM e/ p'b'. ihtB ;kEh dk Gog{o ;fj:'r fwb/rk.
f;zxL fttkfje ihtB ftu ekch ;wZf;nk nk ;edh j?. fJ;
bJh ihtB ;kEh d/ Bkb fwb i[b e/ ofjD dh e'fFF eo'.
pj[s ;ko/ yokp jkbksK d/ pkti{d wB FKs oj/rk. s[;hI
;wZf;nk ~ ;[bMk bUr/.
ezfBnkL nkgD/ pb s/ pj[s ;ko/ ezw g{o/ eoB dh fJZSk
ikr/rh. fJj ;wK eJh wkwfbnK ftu s[jkv/ bJh nB[e{b j?.
yk; eo id'I se r[o{ dk okFh pdbkn Bjh I j ? sK se sK jo' th
pj/ so j.? gw/q ;pz Xz ns / fttkfje ihtB bJh fJj ;wK urz k j.?
s[bkL fwsoK dk ;fj:'r Bk fwbD d/ ekoB eFN tX ;ed/
jB. fgsk dh ;/js ftu nfB:wsk nk ;edh j?. fuzsktK
ftu ewh j't/rh. g?oK ftu dod dh go'pbw nk ;edh j?.
tfoFueL Bt/I ezwK ~ jZE gkT[D ftu ;cbsk fwb/rh. XB
dk nkrwB tXhnk oj/rk. nkgD/ s'I T[u tor Bkb ;zpzX
pBDr/. :ksok ;cb j't/rh. jo ezw ftu F[o{ ftu nVuB
nkJ/rh gozs{ Bshi/ s[jkv/ gZy ftu j'Dr/.
XB[L i/ s[;hI nkgDh ;/js dh ;wZf;nk Bkb bzp/ ;w/I s'I i{M
oj/ j' sK fJ; wjhB/ d/ wZX s'I s[jk~ pj[s jh okjs fwbD
tkbh j?. feT[Ife fJ; wjhB/ pqfj;gs dk okFh gfotosB j'D
tkbk j? fijVk s[jkv/ bJh jo soQK bkGekoh j?.
weoL ihtB;kEh Bkb nukBe wsG/d g?dk j' ;edk j? ns/
T[;dk ekoB s[jkv/ ;[Gkn dk pdbkt j?. nkgD/ r[;/ s/ ekp{
oZy'. c?;bk b?D dh skes ewi'o oj/rh fJ; bJh i'fyw Go/
edwK s'I goj/} eo'.
e[zGL c?;b/ b?D ftu w[Ffeb j't/rh feT[Ife fdwkr d'fuZsk
oj/rk. gfo;fEshnK ekoB xo'I d{o ikDk g? ;edk j?. you
ezNo'b s'I pkjo j' ;edk j? yk;eo fttkd ns/ j;gskb
ftu XB you j'D dh ;zGktBk pD ojh j?.
whBL ;wK E'Vk gqshe{bsk bJ/ nZr/ tX fojk j? fJ; bJh
Xhoi ns/ ;z:w s'I ezw bU. fe;/ th ezw ftu ibdpkih ns/
nkt/F B[e;kB gj[zuk ;edk j? feT[Ife fJ; ;w/I c?;bk b?D dh
Fesh ewi'o oj/rh.
ekfldHkfo”;Qy wkf;e
GftZycb
GftZycb www.krishijagran.com
125 ;kb d/ fJe dkdk ih w”s d/ pknd ;tor gj[zu/. ;tor ftu y{p;{os ng;oktK dk fBqs t/y e/ dkdkih c[ZN c[ZN e/ o'Id/ j'J/ p'b/ ;kbk pkpk okwd/t d/ uZeo ftu BjhI g?Idk sK ed dk fJE/ gj[zu frnk j[zdk.
dkdk (g's/ ~)L s/oh Nhuo nk
ojh j? ik b[e ik.g'sk (dkd/ ~) L gfjbK s[;hI b[e
ikU feT[Ife s[jkvh w”s d/ pjkB/
w?I d' jcs/ dh S[ZNh bJh j?.
nr;s 2015nr;s 2015
b'Ng'N
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201552
s[;hA th b/ye pD'
fe;kB tho
frnkB ;KMk eoB
feqPh ikroD g~fsqek ’u
nkgD/ ;[Mkn, ;w~f;nktK s/
nB[Gt ;kƒ G/i'. y/shpkVh Bkb
;pzXs BthA s/ g[okDh seBhe dh
ikDekoh fdU.
ikDekoh s[jkv/ BK s/ c'N/
;w/s g~fsqek ’u gqekPs ehsh
ikJ/rh.
60$9, sh;oh wzfIb, :{;| ;okfJ wkoehN,
BIdhe rqhB gkoe w?No' ;N/PB, BthA fdZbh^110016
|'B L 011 26511845, 9313301029, 9654193353, 9891724495, 9811758583
Jh^w/b L info@krishijagran.com, krishieditor@gmail.com
Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkBd[nkok ftef;s gqikshnK d/ phi gqkgsh d/ ;o's
;z;EkB d[nkok ftef;s gqikshnK d/ phi
gqkgs eoB bJh j/m fby/ nB[;ko ;zgoe
eo'L
1H phi T[sgkdB fJekJh iK feqFh
gqkd:'freh ;{uBk e/Ido, Gkosh feqFh
nB[;zXkB ;z;EkB, BthI fdZbh-12
2H Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB e/Ido,
eoBkb, jfonkDk. N?bhc'BL 0184-
2267169
3H Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB y/soh
e/Ido, g{;k, ;w;shg[o, fpjko. N?bhc'BL
06274-240232
4H Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB y/soh
e/Ido, fJzd”o, wZX gqd/F. N?bhc'B 0731-
2702921
5H Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB y/soh
e/Ido, t/fbzrNB, sfwbBkv{. N?bhc'BL
0423-2234796
g{;k j?bg bkJhB (N?bhc'B 011-25841670)
g{;k n?rqhe'w coh (N?bhc'b 1800-11-8989)
;z;EkB dhnK fJjBK j?bg-bkJhBK s'I fe;kB
GkJh N?bhc'B dh wdd Bkb feqFh ;{uBktK dh
ikDekoh ;t/o/ 9H30 s'I Fkw 4H30 ti/ se
(working days) gqkgs eo ;ed/ jB.
torhfeqs www.krishijagran.com
To Advertise in Krishi JagranTo Advertise in Krishi Jagran
To Subscribe Krishi JagranTo Subscribe Krishi Jagran
MAHARASHTRA Megha Sharma 09891668292 megha@krishijagran.com
GUJARAT Sara Khan 09953720233 sara@krishijagran.com
PUNJAB Kiran Kumari 09999743660 kiran@krishijagran.com
HARYANA Sarita Singh 09891899197 sarita@krishijagran.com
RAJASTHAN Jyoti Sharma 09891828266 jyoti@krishijagran.com
UTTAR PRADESH Sarla Singh 09999141933 sarla@krishijagran.com
UTTARAKHAND Kanika Chauhan 0995346033 kanika@krishijagran.com
MADHYA PRADESH Poonam Biswakarma 08447527318 poonam@krishijagran.com
CHHATTISGARH Yogesh Kumar 09891668636 yogesh@krishijagran.com
BIHAR Afsana Malik 09891899322 afsana@krishijagran.com
JHARKHAND Chunki Bhutia 09891655888 chunki@krishijagran.com
HIMACHAL PRADESH Sujata Gautam 08588998437 sujata@krishijagran.com
JAMMU & KASHMIR Ruby Jain 09999142633 ruby@krishijagran.com
WEST BENGAL Hrituparna Banerjee 09891899064 hrituparna@krishijagran.com
KARNATAKA Bansi Shukla 09891614614 bansi@krishijagran.com
ASSAM Abdus Samad 09891889588 samad@krishijagran.com
ANDHRA PRADESH Aniket Sinha 09891335460 aniket@krishijagran.com
ODISHA Rahul Singh 09891339440 rahul@krishijagran.com
TAMIL NADU Nishant Taak 09953756433 nishant@krishijagran.com
KERALA Preetha M. Nair 09891755566 preetha@krishijagran.com
Ph. : 011-26511845, 26517923, 45503170Email : info@krishijagran.com Web. : www.krishijagran.com
ALL INDIA SANJAY KUMAR 09313301029 sanjay@krishijagran.com
GUJARAT Sara Khan 09953720233 sara@krishijagran.com
MAHARASHTRA Megha Sharma 09891668292 megha@krishijagran.com
Pavan Ajage 08411889826 pavan@krishijagran.com
Narendra Sherdale 09881063466 narendra@krishijagran.com
Bhausaheb Wagh 08806851660 bhausaheb@krishijagran.com
MADHYA PRADESH Poonam Biswakarma 08447527318 poonam@krishijagran.com
CHATTISGARH Yogesh Kumar 09891668636 yogesh@krishijagran.com
JAMMU & KASHMIR Ruby Jain 09999142633 ruby@krishijagran.com
HIMACHEL PRADESH Sujata Gautam 08588998437 sujata@krishijagran.com
PUNJAB Kiran Kumari 09999743660 kiran@krishijagran.com
UTTRAKHAND Kanika Chauhan 0995346033 kanika@krishijagran.com
HARYANA Sarita Singh 09891899197 sarita@krishijagran.com
UTTAR PRADESH Sarla Singh 09999141933 sarla@krishijagran.com
R.N. Chaubey 09453577732 chaubey@krishijagran.com
Krishna Bihari 09719029604 krishna@krishijagran.com
RAJASTHAN Jyoti Sharma 09891828266 jyoti@krishijagran.com
BIHAR Afsana Malik 09891899322 afsana@krishijagran.com
JHARKHAND Chunki Bhutia 09891655888 chunki@krishijagran.com
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 2015 53
lwN pRotIn Aqy bI �smuUh ivtwimnwN dw cMgw
somw hn pr ienHwN iv~c mOjUd pRotIn G`t
pcxSIl hMuNdI hY, ikaNuik rySy dI izAwdw mwqrw
ienHwN dy pwcn iv~c rukwvt pwaudI hY [ies leI
jykr ienHw nUM puMgrw ky KwieAw jwieAw qW dwlW dI
pOSitkqw iv~c vwDw kIqw jw skdw hY[
puMgrwaux dy lwB
1. puMgrwaux nwl dwlW dI sKq sYluloj dI dIvwr
tu~t jWdI hY Aqy ieh ijAwdw pcxSIl ho
jWdIAw hn[
2. puMgrwaux nwl rySy dy nrm ho jwx kwrn dwlW dI
pRotIn vI ijAwdw pcxSIl ho jWdI hY[
3. ienHW iv~c ivtwimn bI dI mwqrw vD jWdI hY[
4. ivtwimn sI jo su~kIAw dwlW iv~c iblkul nhIN
huMdw, puMgrwaux qy pYdw ho jWdw hy ikauNik
puMgrwaux nwl dwlW hry pOidAw dw rUp lY lYNdIAw
hn[
5. sYluloj nrm ho jwx qy dwlW iv~co lohy dI pRwpqI
ijAwdw ho jWdI hY ikauNik puMgrwaux kwrn pYdw
hyieAw ivtwimn sI lohy dy jjb hox iv~c mdd
krdw hY[
dwlwN puMgrwaux dI ivDI :
swbq dwlW nUM puMgrwaux leI ienHW nUM DOx qoN bwAd
rwq Br pwxI iv~c iBgo ky r~iKAw jWdw hY[ AglI
svyr pwxI iv~coN k~F ky is~ly k~pVy iv~c bMnH ky in~GI
jgHw qy r~K id~qw jWdw hY[k~pVy nUM hmySw is~lw
r~iKAw jWdw hY qW jo loVINdI mwqrw iv~c nmI bxI
rhy[grmIAW iv~c 24 GMty bwAd Aqy srdIAW iv~c
48 GMty bwAd dwl dy dwixAW iv~coN AMkur Pu~t pYNdy
hn[pRXog krn qoN pihlW puMgrI hoeI dwl nUM BwP
duAwrw pkw ilAw jWdw hY[ies nUM keI pRkwr dy
pkvwnW, ijvyN BrvyN prONTy, pulwE ,rwieqw, cwt,
ktlYt, brYf rol, slwd Awid iv~c pRXog kIqw jw
skdw hY[ienW ivcoN kuC dI ivDI hyTW id`qI geI hY[
puMgrI dwl dI Byl pUrI
sm`grI
puMgrI hoeI swbq iemlI dI ctnI -4 v`fy cmc
mUMgI dI dwl -1/2 ktorI
vysx dIAW brIk pudIny dI ctnI -2 v`fy cmc
syvIAW -1/2 ktorI
aubly AwlU -2 hrw DnIAw -1/2 ktorI
pwpVI -1/2 ktorI hrI imrc -2
cwvlW dy prml -1/2 ktorI cwt mswlw � ½ cmc
brIk k`ty ipAwz -2 nmk, lwl imrc �suAwd
Anuswr
qrIkw-
1. puMgrI hoeI dwl nUM pRYSr ku`kr iv`c ds imMt leI
BwP nwl pkwE[
2. pwpVI bxwaux leI ie`k k`p mYdy iv`c QoVHw ijhw
nmk Aqy ie`k cmc iGE imlw ky QoVw ijhw sKq
guMno[
3. guMny hoey mYdy nUM Coty Coty pyiVAwN iv`c vMf ky pqlw
vyl lau[Aqy kWty nwL ivMn lE[grm iGE iv`c
hlkw BUrw hox q`k ql lau[qlx qoN bwAd pypr
nYpikn qy r`Ko[
4. prml pMj imMt leI hlkI grm kVwhI iv`c BuMn
dwlW puMgrwE, pOSitkqw vDwE
dw
www.krishijagran.comdwlW puMgrwE
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201554
lau qW jo ieh Ksqw ho jwx[
5. ie`k v`fy pqIly iv`c pwpVI qoV ky , syvIAW
,prml Aqy puMgrI hoeI dwl imlwE[ dUjy brqn
iv`c cOrn tukiVAwN iv`c k`ty AwlU,nmk, lwl
imrc ,pudIny dI ctnI ,A`DI iemlI dI ctnI
cMgI qrHW imlwau[
6. prosx smyN pwpVI vwlw imSrx,AwlUAW vwlw
imSrx,brIk k`ty ipAwz, brIk k`tI hrI
imrc,Aqy hrw DnIAw,bwkI bcI iemlI dI
ctnI imlwau[
7. hry DnIey nwl imlw ky jldI proso qW jo pwpVI
Aqy prml ig`ly ho ky nrm nw ho jwx[
puMgrI dwl Aqy PlW dI cwt
sm`grI-
puMgrI hoeI dwl- 50 gRwm inMbU -2
nwSpwqI-2 nmk � 1 cmc
kyly -3 kwlw nmk � 1 cmc
AwlU-2 cwt mswlw -1 cmc
AmrUd -2 kwlI imrc � QoVI ijhI
Anwr dy dwxy � 1 k`p ipsI cInI -1 v`fw cmc
qrIkw-
1. puMgrI hoeI dwl nUM pRYSr ku`kr iv`c ds imMt leI
BwP nwl pkwE[
2. AwlU aubwl ky TMfy kro[
3. PlW nUM Do ky iClky Aqy bIj auqwr idau Aqy ie`ko
Awkwr iv`c k`t lE[
4. iek Ku`ly brqn iv`c puMgrI hoeI dwl,swry PlW dy
tukVy Aqy Anwr dy dwxy pwE[ AwlU vI tukiVANw
iv`c k`t ky imlwE[
5. ies iv`c nmk ,inMbU dw rs ,cInI Aq cwt
mswlw imlw ky cMgI qrHW imlwE Aqy proso[
puMgrI hoeI dwl dy brY`f rolz
sm`grI-
fbl rotI dy pIs -4 hrI imrc -1
AwlU -75 gRwm hrw DnIAw-QoVHw ijhw
ipAwz-1 Cotw AmcUr -1/4 cmc
puMgrI hoeI dwl- 30 gRwm grm mswlw -1/2 cmc
bMdgoBI -20 gRwm fbl rotI dw cUrw - QoVHw ijhw
ADrk -1 Cotw tukVw qyl- qlx leI
nmk, imrc �suAwd Anuswr
qrIkw-
1. AwlU aubwl ky,iCl ky m`Q lvo[
2. puMgrI hoeI dwl nUM pRYSr ku`kr iv`c ds imMt leI
BwP nwl pkwE[
3. ipAwz ,ADrk ,hrI imrc brIk brIk k`t
lvo]
4. m`Qy hoey AwlU iv`c puMgrI hoeI dwl,k`dUks kIqI
bMdgoBI, brIk k`itAw ipAwz,ADrk, hrI
imrc, nmk, lwl imrc, AmcUr, grm mswlw
Aqy brIk k`itAw hrw DnIAw cMgI qrHW imlw
lvo[
5. fbl rotI dy pIs pwxI iv`c iBgo ky nrm kro[
hQylIAW iv`c dbw ky pwxI incoV lvo[
6. incoVy hoyey pIs iv`c iqAwr inSrx Bro [pIs nUM
moV ky lpyt lvo Aqy brYf rol dw Awkwr dy dvo[
7. iPr fbl rotI dy cUry iv`c lpyt ky kVwhI iv`c
grm kIqy iGE iv`c ql lvo[
8. BUrw ho jwx qy k`F ky pypr nYpikn qy r`Ko[pudIny
Aqy iemlI dI ctnI nwl grn grn proso[
puMgrI hoeI dwl dy BrvyN prONTy
sm`grI- Brn leI
Awtw -100 gRwm puMgrI hoeI dwl- 50 gRwm
pwxI �loV Anuswr ipAwz-1 Cotw
nmk- QoVHw ijhw hrI imrc -1
iGE- QoVHw ijhw hrw DnIAw-QoVHw ijhw
nmk,imrc �suAwd Anuswr
grm mswlw -1/2 cmc
ADrk -1 Cotw tukVw
qrIkw-
1. Awty iv`c nmk pw ky Cwxo[loV Anuswr pwxI pw
ky mulwiem guMn lau[
2. puMgrI hoeI dwl nUM pRYSr ku`kr iv`c ds imMt leI
BwP nwl pkwE[ies iv`c brIk k`itAw
ipAwz,ADrk, hrI imrc , lwl imrc ,grm
mswlw Aqy brIk k`itAw hrw DnIAw cMgI qrHW
imlw lvo[
3. guMny hoey Awty dy Coty Coty pyVy bxw ky vylo[
4. aus iv`c imSrx Br ky dubwrw pyVw bxwE Aqy
iPr vylo[
5. qvy qy pkwE QoVw p`k jwx qy donoN pwsy iGE lgw
ky Ksqw bxn q`k hlkI A`g qy pkwau[
6. dhIN jW m`Kx nwl grm grm proso [
www.krishijagran.comdwlW puMgrwE
vkH ;[ydhg e”o wkB;jkfJe gqk-nfXnkfgek
rqfj ftfrnkBe/HthHe/H cs/jrV ;kfjpw’L 09872428119
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 2015 55
j/no wk;e Bkb o'e' j/no ckb bK dk MVDk fJe ;wZf;nk j? fijVh jo
T[wo d/ b'eK ftu t/yh ik ;edh j?.
gqd{FD, ykD-ghD ftu g”FfNe sZsK dh ewh,
sBkn nkfd ;kvh fdBufonk Bkb i[VhnK
nkdsK jh tkbK d/ fvrD dk ekoB jB.
fvrd/ tkbK ~ pukT[D bJh pkiko ftu eJh
T[sgkd w”i{d jB gozs{ fJjBK ftu eJh nfij/
sZs j[zd/ jB fijV/ s[jkv/ tkbK dh ;wZf;nk ~ tXk
;ed/ jB. fJjBK ~ fvrD s'I o'eD bJh xo ftu jh
j/m fby/ j/no wk;e pDkU ns/ nkgD/ tkbK s'I fvrD s'I
e[dosh sohe/ Bkb o'e'L
1H nzv/ dh iodh ns/ rohB Nh Bkb pfDnk wk;eL nzvk ykD ftu ns/
;kp[s gq:'r eoB ftu th pj[s ckfJd/wzd j?. fJ; ftu gq'NhB pj[s gkfJnk iKdk j?
fijVk j/no ckbheb ~ wip{s pDkT[Idk j? id'I fe rohB Nh ftu n?INh nke;hv?IN
gkfJnk iKdk j?. fJe nzv/ dh iodh ftu d' uwu/ rohB Nh gkU. fJ;dk g/;N pDk e/
tkbK dhnK iVK s/ uzrh soQK brkU. 30 fwzN pknd tkbK ~ X' bU. jcs/ ftu
fszB tko eo'.
2H fgnk} dk j/no wk;eL fgnki n?INh nke;hv?IN Bkb Gog{o j[zdk j? fijVk tkbK ~ fvrD s'I pukT[Idk j?. fJ;dk wk;e
pBkT[D bJh fszB fgnk} ns/ fcNeoh dk S'Nk N[eVk bU. fgnki dk o; eZY e/ fJ; ftu fcNeoh gh; e/ fwbk bU. tkbK ~
uzrh soQK X' e/, ;[ek e/ jh fJj wk;e bkU. fJ;~ g{oh oks tkbK ftu bZrk ofjD fdU. i/ go/FkBh j't/ sK s”bhJ/ Bkb tkbK
~ bg/N bU. nrbh ;t/o tkbK ~ uzrh soQK X' bU sKfe pdp{ ubh ikJ/. uzr/ BshfinK bJh jcs/ ftu d' tko gq:'r eo'.
3H Ffjd dk wk;eL fJe uwu Ffjd, fJe uwZu ow, fJe uwZu e?;No s/b, nzv/ dh iodh, ftNkfwB J/ ns/ Jh d/
e?g;{bK ~ b? e/ uzrh soQK fwe; eoe/ fJ;dk wk;e fsnko eo'.fJ; wk;e ~ tkbK dhnK iVK d/ Bkb g{o/ tkbK ftu bkU ns/
jbe/ row s”bhJ/ Bkb tkbK ~ bg/N e/ fJe xzN/ bJh Sv fdU. tkbK ~ X'D bJh pZfunK dk F?Ig{ gq:'r eo ;ed/ j'.
o;ks d/ fdBK ftu SbhnK dh
pjko nkJh j?. fJj ykD ftu jh
;[nkdh BjhI ;r'I ;/js bJh th
ckfJd/wzd th j?. SZbh d/ ;/tB Bkb
dzdK ~ wip{sh fwbdh j?. SZbh ykD d/
pknd fJ;~ ;[ZN' BjhI ;r'I ;kV e/ oky
pDk bU. ;kj d/ o'r ftu fJj pVk
ekoro fJbki j?. fJ; oky ~ jo o'i
r[Br[B/ gkDh Bkb cKeB Bkb yK;h dk
fJbki j[zdk j?. e[eo yK;h ftu pVh
okjs fdzdh j? fJj oky. SZbh n?INh
nke;hv?IN dk tXhnk ;o's j? fijVk
tXdh T[wo ~ o'edk j? ns/ e?I;o Bkb
bVD ftu th wdd eodk j?. NhHphH d/
wohiK ~ iK fijBK ~ NhHph j'D dh
nkFzek j't/ jo o'i wZeh dh o'Nh ykDh
ukjhdh j?. fJj ekch wksok ftu o/F/
Bkb Gfonk j'fJnk j? fi; Bkb epi,
ptk;ho ns/ g/N dk e?I;o j'D dh
;zGktBk d{o j[zdh j?. y[ibh bJh th
SZbh dk ;Nkou gq:'r ehsk iKdk j?.
fJ; Bkb uwVh y{p;{os ns/ fueBh
pD iKdh j?.
;/js www.krishijagran.com
j/no wk;e Bkb o'e' j/no ckb
po;ks dh ;[nkdh ;kED SZbh
tk
po;ks dh ;[nkdh ;kED SZbhp
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201556
ykDk^yIkBk www.krishijagran.com
gow fxU-gBho d /w;kb/dko ftnziB
xo ftu pDkJ/ ikD tkb/ ;B?e; ftu i/ s[;hI gow fxU ns/ gow gBho dk
fJ;s/wkb eo'r/ sK fJ;dk ;[nkd bkitkp j't/rk.
;g?frNh ftd g'N?N' pkb
;wZrohL ;g?frNh 200 rqkw
w?ohBkok ;k;L NwkNo 250 rqkw (;k;), Bwe ;tkd nB[;ko, ekbh fwou
1_4 S'Nk uwZu, nitkfJB nZXk uwZu, NwkNo ;k; 2 tZv/ uwZu, e?unZg
fJe tZvk uwZu, fwou pkohe eZNh j'Jh nZXk S'Nk uwZu, E'V/ fij/ s[b;h d/
gZs/.
g'N?N' pkb bJhL nkb{ fJe eZg (T[pb/ ns/ w;b/ j'J/), pq?v ;bkfJ; 2 (fGT[I
e/ fBu'V/ j'J/) Bwe fJe u”EkJh uwZu, ekbh fwou fJe u”EkJh S'Nk uwZu,
nitkfJB fJe u”EkJh S'Nk uwZu, gow fxU sbD bJh (;koh ;wZroh ~
fwbk e/ fwe; eo bU ns/ r'b/ pDk e/ gow fxU ftu vhg cokJh eo e/
nbr oZy bU.
ftXhL tZvh eVkjh ftu gkDh, ;g?frNh, Bwe ns/ fJe tZvk uwZu gow fxU
gk e/ ;Zs s'I nZm fwzN se T[pbD fdU. j[D ;g?frNh ~ uzrh soQK nbr
eoe/ oZy fdU.fJe tZvk uwZu gow fxU row eoe/ w?ohBkok ;k; dh
;wZroh fwbk e/ e[M fwzN gekU ns/ nbr oZy bU. go';d/ ;w/I gb/N ftu
;g?frNh ns/ nkb{ pkb s/ w?ohBkok ;k; gk e/ pkohe eZNh uh} Bkb ;ik e/
row row go';'.
jBh-fubh gBho;wZrohL 200 rqkw gow gBho (bzpk eZfNnk j'fJnk), ekoBcb'o 2 tZv/
uwZu, jBh fJe tZvk uwZu, f;oek, joh fwou, fgnki (efNnk j'fJnk),
nitkfJB, Bwe, ekbh fwou.
ekoBcb'o v;fNzr bJhL ekoBcb'o nZXk tZvk uwZu (gkDh Bkb fwe;
ehsk j'fJnk), NwkNo ;k; 2 S'N/ uwZu, bkb fwou, ;k; 2 S'N/ uwZu,
Bwe ;tkd nB[;ko, gow fxU sbD bJh, bkb fwou g/;N nZXk s'I fJe
uwZu, bkb ozr fJe u[Neh.
ftXhL Bwe, ekbh fwou, fubh ;k;, nitkfJB ns/ bkb ozr gow gBho
s/ fSVe'. ekoB cb'o th gow gBho s/ gk e/ E'Vk gkDh fSVe'. j[D
fJ;~ row gow fxU ftu vhg cokJh eo' ns/ fNF{ g/go s/ oZy e/ gow
fxU ;[ek bU. ;k; gk e/ fJe T[pkbk fdU. j[D fJ; ftu cokJh gow
gBho gk e/ uzrh soQK fwe; eo'.
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 2015 57
obv o?Ifezr ftu Bzpo tB fyvkoh ;ophnk d/ B'tke
Ii'e'ftu B/ fJe tko fco ;ftN}ob?Iv d/ o'io c?vo ~
jok e/ T[jBK dk 8tK fyskp fiZs e/ fJfsjk; ouD dk ;[gBk
s'V fdsk j?. i'e'ftu B/ 7-6, 6-7,6-4, 6-3 Bkb fiZs
doi eo ftzpbvB N?fB; N{oBkw?IN ftu g[oF J/eb dk fyskp
shih tko nkgD/ BK eo fbnk j?. T[E/ jh wfjbk J/eb dk
fyskp ;G s'I T[uh ftFt gqf;ZXh gqkgs nwoheh N?fB; ;Nko
;/o/Bk ftfbnw} B/ nkeokwesk Bkb y/bd/ j'J/ ;g/B dh
rkopkfJB w[e[o{ik ~ 6-4, 6-4 Bkb joke/ nkgD/ BK
ehsk.
id'I fe Gkos d/ N?fB; ;Nko fbJ/Ivo g/; B/
nkgDk 16tK ftpzbvB fyskp nkgDh ;ft; gkoNBo
wkoNhBk fjzfr; d/ Bkb fwbe/ fiZfsnk. Bkb jh Gkos
osh c[Npkb egskB ;[Bhb S/soh ns/ fwv chbvo :{i/B/;B fbzrd'j ~ fJzvhnB ;[go bhr
bJh fyvkohnK dh gfjbh fBbkwh ftu bVhtko w[zpJh f;Nh n?c;h ns/ g[D/ f;Nh n?c;h B/ fJe eo'V s'I finkdk ehws ftu yohfdnk. T[jBK ~ w[zpJh n?c;h B/ fJe eo'V 20 bZy o[gJ/ ftu yohfdnk id'I fe T[jBK dk p/; gohfJ} 80 bZy o[gJ/ ;h. T[E/ jh nkJhfbzr ftu ;G s'I tXhnk gqdoFB eoB tkb/ fbzrd'j ~ g[D/ f;Nh B/ fJe eo'V gzi bZy ftu yohfdnk. T[jBK dk p/; gokfJ} 27 bZy 50,000 o[gJ/ ;h. w[zpJh bJh S/soh coK; d/ ;kpek nzso-okFNoh ;Nko fBe'b; nB/bek d/ Bkb y/bDr/ fijV/ wkoeh fyvkoh ns/ w?B/io jB.
d/ jh ;[fws Bkrb B/ :[rb dk fyskp nkgD/ BK ehsk
s/ ;kfBnk fwo}k B/ th wkoNhBk fjzr; d/ Bkb fwbe/
ftwB} vpb} dk fyskp fiZsD ftu ;cbsk jkf;b
ehsh.
tb 16 ;kb dh T[wo ftu jh tZv/ tZv/ d[ozdoK ~ fgZS/ Svd/ j'J/ nwoheh gqKs
ikoihnk dh e?Iv/; fjb B/ 100 whNo o/; ftu tobv i{Bhno foekov pDkfJnk
j?. f;J/Nb ftu nk:'fis B?FBb fJBthN/FBb whN ftu 11 ;?e/Iv s'I th xN tes
ftu r[wBkwh s'I fBebd/ j'J/ fjb B/ ;g'oN; dh d[fBnk ftu sfjbek wuk fdZsk ns/
T[j uwedk f;skok pD e/ T[Goh. yk; rZb fJj j? fe fjb dk 100 whNo dk ;wK
fe;/ th chw/b jkJh ;e{b n?EbhN d[nkok pDkJ/ rJ/ foekov s'I s/i ;h. f;oc 10H8
;?ezv ftu T[jBK B/ fJj fyskp nkgD/ BK eo fbnk.
1H2 eo'V ftu fte/ ;[Bhb S/soh
okN e'jbh dh nrtkJh ftu Nhw fJzvhnk Fqh bzek dk d”ok nr;s ftu eo/rh fiE/ d'jK d/ ftu fszB N?;N w?uK dh ;hoh}
y/vh ikJ/rh. fJj ;hoh} Fqhbzek d/ wjkB pZb/pki e[wko ;zrekok dh
ftdkJh ;hoh} th j't/rh. gfjbk N?;N 12-16 nr;s rkb/ ftu,
d{ik N?;N 20-24 nr;s ns/ shik N?;N 28-31 nr;s ~ e'bzp'
ftu j't/rk.
www.krishijagran.comਖੇਡ
i'e'ftu pD/ ftzpbvB u?IfgnBi'e'ftu pD/ ftzpbvB u?IfgnBt
e?Iv/; fjb- d[fBnk dh ;G s'I s/i Xkte
e/
Gkos ns/ Fqh bzek ftu fszB N?;N nr;s ftu
Gk
Gkos ns/ Fqh bzek ftu fszB N?;N nr;s ftu
ft
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201558
;'Bh B/ bKu ehsk tkNogo{c
vk dh cb?rfFg ;/dkB eko ne'ov
d' ;kb se Gkosh gfofdqF s'I
rkfJp ofjD d/ pknd fJe tko fco
nkgDh w”i{drh doi eokT[D bJh
Gkosh pkiko ftu nk rJh j?. ezgBh B/
fJe tko fco ne'ov ~ oh-bKu eoB
dh :'iBk pDkJh j?. T[whd iskJh ik
ojh j? fe fdZbh ftu nk:'fis j'D tkb/
nkN' n?e;g' 2016 ftu fJj fyZu dk
e/Ido oj/rh. fJ;d/ Bkb jh ezgBh
ne'ov dk jkJhfpqv wkvb th bKu
eoB tkbh j?.
bZrGr 30 bZy o[gJ/ dh BthI
ne'ov eko dk fJziB jkbKfe pdfbnk
BjhI frnk j? gozs{ eko ftu 2H4 bhNo
dk 4 f;bzvo tkbk g?No'b bkfJnk
frnk j? fi; ftu eko ~ 173 phn?ugh
dh Fesh fwbdh j?. fJ; ftu
nkN'w?fNe NqK;fwFB f;;Nw th bkfJnk
frnk j?. eko d/ fJzNhohno dh
rZb eohJ/ sK fJ; ftu
ekch ;g/; j?. Bkb
jh Nu;eqhB ;wkoN c'B eB?eNhftNh,
Nh-fJb?eNq'fBe fono o'bv pbkfJzv,
Jhe' vokJht w'v, B?thr/FB w'fvT{b,
g[F pNB fJziB ;NkoN fij/ T[g:'rh
ns/ T[BZs chuo th fdZs/ rJ/ jB.
os ftu nkgD/ T[sgkdK dk ft;sko eod/
j'J/ ezfgT{No fBowksk ezgBh v?b B/
dkntk ehsk j? fe bKu ehs/ rJ/ Bt/I T[sgkdK
ftu N?pb/N d[fBnk dk ;G s'I gsbk N?pb/N j?.
v?b B/ n?e;ghn?;-13, ehws 70,990 o[gJ/,
n?bkfJBt/no 15 ns/ 17 dh ehws
1,25,990 ns/ 1, 45, 990 o[gJ/, n?;ghokB
5000 dh ehws 39,900 o[gJ/ ns/ 34,999
v?b b? e/ nkfJnk j? d[fBnk dk ;G s'I gsbk N?pb/No[gJ/ dh ehws tkb/ t/BT{-87000
N?pb/N bKu ehs/ jB. fJjBK Bt/I
T[sgkdK dh bKfuzr d/ Bkb jh ezgBh B/
Gkos ftu nkgDh N?pb/N ;hoh} dk
ft;sko ehsk j?. fJj ;ko/ N?pb/N pkiko
ftu fwb oj/ jB. t/yD ftu ;[jDk j'D
d/ Bkb Bkb fJj tiB ftu jbek ns/
gsbk j?. fJ;dh p?Noh th bzp/ ;w/I se
uZb/rh.
Xperia M4 Aqua DualXperia M4 Aqua DualB;{B nkT[Id/ jh ;G s'I gfjbk
fynkb nkT[Idk j? fe w”;w dk
wik b?D ftu fes/ w'pkfJb yokp Bk j'
ikt/. fJ;/ rZb dk fXnkB oZyd/ j'J/
wFj{o ;wkoN c'B w/eo ezgBh ;'Bh B/
wkB;{B bJh Gkosh w'pkfJb pkiko
Xperia M4 aqua dual bKu ehsk j?.
fJ; c'B ftu T[sw chuo d/ Bkb ezgBh
B/ gq';?f;zr ;ghv dk yk; fynkb ofZ ynk
j.? yk; rbZ fJj j ? fe fJj 4ih cB' j.?
;c/d, ekb/ ns/ w{zrhnk ozr ftu
T[gbpX fJ; c'B dh ehws 24,990
o[gJ/ oZyh rJh j?. fJj c'B n?IvokfJv
bkbhgkg (5H0) s/ nkXkfos j?.
n?e;ghohnk n?w 4 n?e[nk ftu 5” dk
fv;gb/n j? fi;dk o?}'fbT{FB
720X1280 j?. etkv e'o 1.5 Ghz
Cortex A53 ns/ etkv e'o 1-0 Ghz
Cortex A53 gq';?;o Bkb b?; fJ; c'B
ftu 2 ihph o?w dh ;[ftXk j?. fJ;
ftu 13 w/rkfge;b fono ns/ 7
w/rkfge;b cozN e?wok j?. fJ; ftu
2400 mah dh p?Noh bkJh rJh j?.
www.krishijagran.comਉਤਪਾਦ �ੁਰੂ
;'Bh B/ bKu ehsk tkNogo{c
wk
Gkos nkJh j'Ivk ne'ovj'I
Gk
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 2015 59
;d nkdoF rqkw :'iBk d/ sfjs j'J/ ftek; d/ ezwK ~
b? e/ nbr nbr gzukfJsK s'I gqkgs j'Jh fog'oN ~
e/Ido B/ fJj efj e/ ykfoi eo fdsk fe fi; oki dh gzukfJs
dk ;G s'I tXhnk gqdoFB j't/rk T[; ~ pkeh okiK d/ Bkb
;KMk ehsk ikJ/rk. Bkb jh gzukfJs d/ wkvb d/ nB[;ko jh
nB[;oD th ehsk ikJ/rk.
e/Ido ~ gqkgs j'Jh oki tko fog'oN ftu'I :{gh dhnK 59
ftu'I 49 ~ ykfoi eo fdsk frnk j?. id'I fe T[sokyzv s'I 7
fog'oN, fpjko s'I 46 ftu'I f;oc 11 fog'oN ~ jh joh Mzvh
ftykJh rJh j?. pkeh okiK dh fog'oN nkT[Dh jkb/ pkeh j?.
e[b 682 rqkw gzukfJsK ftu'I eohp 464 rqkw gzukfJsK B/
fgzv d/ ftek; dh :'iBk fsnko ehsh j? fijBK ftu'I eJh
gzukfJsK ftu ftek; dk ezw F[o{ j' u[Zek j?.
osh w{b dh nwoheh Bkrfoe pkph fizdb gqKs
fbT{f;nkBk d/ rtoBo jB fijV/ nkT[D tkb/ ;w/I
ftu nwoheh okFNoh d/ gd bJh :'r T[whdtko wzB/ ik oj/
jB. ;kb 2016 ftu j'D tkbhnK u'DK ftu nkgDh
dknt/dkoh ~ wip{s eoB bJh fizdb B/ j[D/ s'I F[o{nks eo
fdZsh j?. nzdk}/ bkJ/ ik oj/ jB fe nkT[D tkb/ ;w/I ftu
nwohek dh ewkB fJe Gkosh d/ jZE ftu j' ;edh j?.
o/Ido w'dh B/ gkfe;skB d/ gqXkB wzsoh Btk} Fohc ns/
okFNoh ;[oZfynk ;bkjeko ;oski nihi Bkb o{; d/
T[ck ftu w[bkeks ehsh. fJ; w[bkeks ~ ;ekokswe gfjb
dZ;fdnK j'fJnK rqfj wzsoh B/ fejk fe d'jK d/FK d/ ftu
ftfGzB gZXoK s/ ;zgoe d/ Bt/I o;s/ y[bDr/. Bkb jh ;hwk s/
;fEsh Bkowb eoB ftu wdd fwb/rh.
ਰਾਜਨੀਤੀ www.krishijagran.com
u[Dkth gohfynk ftu c/b wjkrmpzXB b jh ftu j'J/ ftXkB gfoFd dhnK 24 ;hNK bJh u'DK ftu ;Zsko{V
id:{, okid eKro; wjkrmpzXB ~ tZvk MNek T[; ;w/I bZrk id'I u'DK d/
Bshi/ x'fFs j'J/. ns/ phi/gh B/ 12 ;hNK fiZs e/ nkgDh fiZs dk Mzvk c?okfJnk.
id'I fe id:{ ~ 5, okid ~ 4, ns/ eKro; ~ 1 ;hN jh fwb ;eh. fcbjkb
uouk dk ftFk fJj j? fe fpjko dh ;Zsk s/ fejVh gkoNh ekp} j't/rh fJj sK
nkT[D tkbk tes jh dZ;/rk fe j[D wjkrmpzXB dk eh j't/rk.
jk
f;oc 10 ~ joh Mzvh, pkeh 49 ykfoi
;z
w'dh B/ Gkos-gke ;hwk d/ w[Zd/ s/ rZbpks ehshB
nwoheh okFNogsh dh d”V ftu Fkfwb Gkosh
Gk
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201560
Toll�Free
�180
0�20
00�124
nkgD/
ezw, bkrs ns/ T[geoD d
h ;[oZfynk eo'
jw/FK ;hn?Bn
?u fJzv;Nqhnb i?B:
[fJB gkoN; u[D
'
rRi
j l
ok
i?B:[fJB gkoN; d
h gSkD
j? fJj j'b
'rqkw
fBT{
jkb?Iv
i?B:
[fJB gkoN;
dh BthI g?e/fizr
fBT{
jkb?Iv
i?B:
[fJB gkoN;
dh BthI g?e/fizr
fBT{
jkb?Iv
i?B:
[fJB gkoN;
dh BthI g?e/fizr
fJro Fokc nkgDh nrbh fcbw dk cbkfJzr iN
bJh wkoFb nkoN; dh Nq/fBzr b?D p?Ieke
ikDr/. fJ; fcbw ftu T[jBK d/ Bkb i?efbB coBKfv;
j?. fcbw dk fBod/FB o?w' fv;{}k eo oj/ jB. jkbKfe
jkb/ se NkfJro d/ b[e ~ S[gk e/ oZfynk frnk j?.
fcbw dh F{fNzr th p?Ieke ftu jh j't/rh. ;{soK d/
nB[;ko T[j ;[go jho' d/ feodko ftu jB fi;d/ bJh
T[j fJ; soQK dh Nq/fBzr b? oj/ jB. T[jBK ~ wkoFb
nkoN; dh Nq/fBzr d/D bJh ;g?Fb Nq/Bo oZfynk frnk
j?. wzfBnk ik fojk j? fe fJ; fcbw ftu NkfJro
ipod;s nzdk} ftu Bio nkT[Dr/.
pek nk;Nq/bhnkJh feqe/No pq?N bh ;Nkoo ew/vh fcbw fJ;@nBfJzvhnk#
;kb 15 nes{po ~ fobh} j't/rh. fJ; ftu pq?N bh d/ Bkb n?eNo
sBhFk u?Noih T[jBK dh gq/fwek d/ o{g ftu B}o nkJ/rh. nk;Nq/bhnk Gkos
fcbw czv okjhI pDh fJ; gfjbh fcbw dk fBod/FB f;vBh ftu ofjD tkb/
Gkosh w{b d/ fBod/Fe nB[gw Fowk B/ ehsk j?. fcbw dh F{fNzr fgSbhnK
rowhnK ftu f;vBh ftu j'Jh ;h. sfBFmk B / fcbw ftu fJe nfijh sbkeFd[ k
wfjbk dk ob' ehsk j ? fijVh nkgD / ;gfBnK ~ ;uZ eoBk ukjdz[ h j.?
;h dh okDh beFwhpkJh d/ ihtB s/ nkXkfos fcbw
ftu w[Zy G{fwek eo ojh nfGB/soh ezrBk ~ T[whd j?
fe fJj T[;d/ e?ohno dhnK p/jsohB fcbwK ftu'I fJe
j't/rh. e/sB wfjsk fBod/fFs fJ; fcbw dk BK jkb/ BjhI
oZfynk frnk. fcbw dh F{fNzr th nrb/ ;kb s'I jh F[o{
j't/rh gozs{ T[; s'I gfjbK feodko ftu ikB gkT[D bJh
okFNoh g[o;eko Bkb ;zwkfBs ezrBk sbtkopkih ns/
x[V;tkoh dh Nq/fBzr bt/rh.
sB[ t?v; wB{ foNoB} ftu ;G s'I tXhnk gqdoFB
eoB tkbh ezrBk fJ; fcbw ~ b? e/ ekch T[s;kfjs j?.
T[j fJ; fcbw ~ nkgD/ bJh u[B”sh wzBdh j?. fJ; fcbw
ftu T[j ewf;B ebh Bjh ;r'I fJe :'Xk d/ o{g ftu Bio
nkJ/rh. ezrBk nkgD/ jo feodko bJh eVh w/jBs
eodh j?.
fcbwh d[Bhnk www.krishijagran.com
pq?N bh dh fcbw nes{po ftu;k
cbkfJzr iN bJh p?Ieke ftu NkfJro Fokc
Nk
ezrBk f;Zy/rh x[V;tkohMK
n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201562
R
Published on 24th & Posted on 26-27 of Every Month RNI No. DELPUN/1999/06753 Postal Reg. No. DL-SW-1/4176/2013-15
top related