kompleks dišnih bolesti goveda i svinja i proljevi teladi · mikroorganizama okoliš ... brzo,...

Kompleks dišnih bolesti goveda i svinja i proljevi

teladi

Izv. prof. dr. sc. Boris Habrun

Hrvatski veterinarski institut

Opća etiopatogeneza dišnih bolesti svinja i goveda

Sve svinje i goveda u nazofarnigealnoj sluznici i

tonzilama nose jednog ili više mikroorganizama uzročnika dišnih bolesti

Svakim udisajem životinja ih unosi u donje dišne prohode

Zdrave dobro držane i hranjene životinje bez stresa s lakoćom uklanjaju te mikroorganizme iz pluća

Izbijanje dišnih bolesti u svinja i goveda

Interakcija između okoliša, domaćina i mikroorganizama

Okoliš – odbiće, transport, miješanje, pretrpavanje, loša ventilacija – stresori

Inicijalni patogeni (virusi)MikoplazmePrimarni i sekundarni bakterijski patogeniKompleks respiratornih bolesti svinja i goveda

Mikoplazmalna i enzootska pneumonija svinja

Mikoplazmalna pneumonija uzrokovana s M. hyopneumoniae - kataralna bronhopneumonija, nema uginuća, smanjen prirast, povećana konverzija, blokada imunosti pluća

Enzootska pneumonija sekundarna infekcija mikoplazmalne pneumonije s P. multocida, S. suis, H. parasuis, B. bronchiseptica, M. hyorhinis, A. pyogenes - purulentna bronhopneumonija, ozbiljniji klinički znaci, uginuća

Virusi (PRRS, cirkovirus tip 2), amonijak, okolišni uvjeti – kompleks respiratornih bolesti svinja

Profilaksa i terapijaImunoprofilaksa mikoplazmalne pneumonije,

cilj smanjenje gospodarskih štetaTerapija – velik broj antibiotika učinkovit na

mikoplazme in vitro, nema takve učinkovitosti in vivo

Terapija sekundarnih bakterijskih infekata, u Hrvatskoj najučestaliji Pasteurella multocida i Streptococcus suis

Terapija injekcijski, kroz vodu, hranu

Pleuropneumonija svinja

Pleuropneumonija svinja

Uzročnik Actinobacillus pleuropneumoniae Uzročnik ima 15 serovarova Serovarovi 1, 5, 9, 11 i 12 naročito virulentni Obolijevaju svinje od odbića do klanja

Profilaksa i terapijaImunoprofilaksa dvokratna

aplikacija vakcine 6. i 10. tjedan života, cirkovirusna infekcija – nemoguća imunoprofilaksa

Metafilaksa i terapija antibiotici, dobra osjetljivost uzročnika na većinu antibiotika, terapija ponekad neučinkovita radi naglog tijeka bolesti i umanjene imunoreaktivnosti

Način terapije – bolesne ne jedu i ne piju

Odabir antibiotika u terapiji dišnih bolesti svinjaNačin aplikacije lijeka – parenteralno, voda, hranaPeniciliniCefalosporiniTetraciklin / doksiciklinFluorirani kinoloni (enrofloksacin / marbofloksacin

/ pradofloksacin)Makrolidi (tulatromicin, tilmikozin)FlorfenikolSulfonamid i trimetoprim

Kompleks respiratornih bolesti goveda

Fotografije dr. sc. Branko Šoštarić

Kompleks respiratornih bolesti goveda

Enzootska pneumonija teladiTransportna groznicaMultikauzalna etiologija oba oblikaOkolišni uvjeti (odbiće, transport, pretrpavanje,

loša ventilacija)Virusi (PI 3, BRSV, HV1, BVDV)Bakterije – Mannheimia (Pasteurella) haemolytica,

Pasteurella multocida, Histophilus somni

Klinička slikaVrućicaDepresijaInapetencijaSerozni iscjedak iz

nosa i očijuGnojni / krvavi

iscjedak iz nosa

Ukočeno držanjeSuha i ispucala planum

nasolabialeSlinjenjeOsrednji proljevBrzo, otežano disanjeKašalj

EtiologijaGotovo uvijek miješane infekcijeMannheimia haemolytica 91 %Virus bolesti sluznica goveda 77 %Mycoplasma bovis 63 %Histophilus somni 57 %Respiratorni sincicijski virus 19 %PI-3 i Pasteurella multocida 13 %U 97 % slučajeva utvrđene miješane infekcije

Enzootska pneumonija teladi

Do dobi do 6 mjeseci, najučestalija 2-10 tjedna

Češća u teladi mliječnih pasminaU korelaciji s nestajanjem kolostralne

imunostiPremiještanje teladi u zajedničke boksoveTelad iste dobi, ne u skupine s više od 10

jedinkiImunoprofilaksa gravidnih kravaVirusi, P. multocida, M. haemolytica,

Mycoplasma bovis

Transportna groznicaStres - transport, žeđ, gladovanje, i t.d.Nakup junadi iz više izvora i smještaj u tovilištaStres, virusi M. haemolitica najznačajnijaP. multocida i H. somni manjeMetafilaksa i imunoprofilaksa učinkovitaSmanjenje stresa, skraćivanje transporta

Virus parainfluence – 3 (PI-3);Virus bolesti sluznica goveda – perzistira u uzgoju, pojačava incidenciju izbijanja pneumonija

Goveđi respiratorni sincicijski virus – temp 40-42° C, depredsija, inapetencija, ubrzano disanje, kašalj, nosni iscjedak. Disanje otvorenim ustima, subkutani emfizemi, sekundarna bakterijska infekcija

Goveđi herpesvirus 1 – uzrokuje infektivni rinotraheitis, pustularni vulvovaginitis, balanopostitis, konjuktivitis, abortus, encefalomijelitis i mastitis.

Slabi do ozbiljni znakovi, ovisno o sekundarnoj bakterijskoj infekciji

Temperatura, anoreksija, kašalj, slinjenje, serozni do mukopurulentni konjuktivitis, upaljene nozdrve

Etiologija / klinička slikaVirusi – blagi simptomi, izuzev BRSVBakterije – ozbiljni simptomi, temp. 40 - 41°C,

depresija, nosni iscjedak, vlažan kašaljM. haemolytica – teška hemoragijsko

fibronekrotična pneumonijaP. multocida – fibrinopurulentna pneumonijaH. somni – gnojna pneumonija, septikemijaA. pyogenes – apscedirajuća pneumonija

TerapijaETIOLOŠKA:Antibiotici koji djeluju na tri glavna G-

uzročnika, aplikacija febrilnimaNakon 2 dana temp. mora pasti ispod 40°C,

inače mijenjati lijekTerapiju produljiti i 2 dana nakon smirivanja

kliničke slikeParenteralno, produljena djelovanjaPeroralno davanje – mikroflora buraga, slaba

resorpcija

Prije antibiograma…M. haemolytica - dva serovara A1 i A2 polovica

izolata oba serovara rezistentna na sulfonamideserovar A1 rezistentan na penicilin (ampicilin) i tetracikline (vakcinalni soj) serovar A2 općenito osjetljiv na antimikrobne lijekove

Sve više radovi koji govore o povećanoj rezistenciji i na druge novije antimikrobne lijekove, Japan, Kanada – cefalosporini, tulatromicin, florfenikol, fluorirani kinoloni

Osjetljivost M. haemolytica

Antimikrobni lijek RH (% rez) SAD (% rez)

Ampicilin 20 19,2

Streptomicin 55 32

Oksitetraciklin 20 21

Doksiciklin 12 19

Florfenikol 0 11

Ceftiofur, cefkvinon 0 0

Enrofloksacin 0 5

TerapijaSIMPTOMATSKASmanjenje intenziteta upaleNesteroidni protutupalni lijekovi (NSAID)Inhibiraju jedan ili više koraka u metabolizmu

arahidonske kiselineInhibiraju tvorbu prostaglandina inhibicijom

ciklooksigenazeCiklooksigenaza 1 i 2 (COX-1 i COX-2)COX-1 crijevo i bubreg (ulcere želuca i problemi u

funkciji bubrega)

COX-2 kod upale svih organaCOX-2 potiče tvorbu PGE2 koji pojačavaju upalu,

utječu na termoregulaciju i bolAntipiretici, analgetici i protuupalni lijekoviNuspojave Smanjenje intenziteta upale ima pozitivan učinak

u terapiji pneumonija

ImunoprofilaksaUčinkovita kod oba oblika pneumonijaVakcina treba sadržavati viruse (PI-3, BVDV,

BRSV) i bakterijske (M. haemolytica) uzročnikeCijepljenje: Steonih ženki 7-5 i 4-2 tjedna prije telenjaTelad nakon 8 tjedana, ponoviti za 2-4 tjednaTelad se najranije može cijepiti u dobi od 2

tjednaRevakcinacije obično 2 tjedna prije rizičnog

razdoblja (transport, miješanje u skupine i sl)