kaci, romelic saqartvelos ukvdavebas afinansebs · c m y k #47 (176)z26-229.xi, 2011 weli zgamodis...
Post on 07-Dec-2018
270 Views
Preview:
TRANSCRIPT
C M Y K
#47 (176) 26-229.XI, 2011 weli gamodis oTxSabaTs da SabaTs www.saertogazeti.net; E-mail: saertogazeti@yahoo.com fasi 1 lari
2011 wlis 11 dekembers sazogadoebrivi moZraoba
`qarTuli ocneba~ dafuZndeba
biZina ivaniSvilma CiraRdani aanTo im bnel gvirabSi, romelSic mixeil
saakaSvilma qarTveli xalxi gamoketa
kaci, romelic saqarTvelosukvdavebas afinansebs
`̀ss��eerrTToo gg��zzeeTTiiss~~ ��rrqqiivviidd��nn ((##1122,, iivvlliissii,, 22000088 ww..))
elizbar javeliZe:
`es aris is, rasac qurdulJargonze
`bezpredeli~hqvia...~
vaJa beriZe:
meqa xangoSvili:
biZina ivaniSvilTan pirveli Sexvedridan
Zalian moxibluli gamovedi, imitom rom
vnaxe adamiani, romelsac aintersebs,
ras eubnebi
nino qadagiZe-Jvania:
CeCnuri `iavnana~ da
`kamikaZe~ qarTvelebi
gia cagareiSvili:
xelisufleba axali kanoniT
patimrebis srul izolacias axdens
saerTo gazeTi #47 (176), 26-30.XI, 2011 w.
`medianiusi~
2
gazeTi xxelmZRvanelobs TTavisufali ppresis pprincipiT.SesaZloa, aavtoris ppozicia aar eeTanxmebodes rredaqciis aazrs.informaciis ssizusteze ppasuxismgebelia aavtori. ggasaCivrebaSesaZlebelia mmasalis ggamoqveynebidan eerTi kkviris vvadaSi.
Semosuli mmasalebi aavtorebs aar uubrundeba.aamm nniiSSnniiTT aaRRnniiSSnnuulliiaa ssaarreekkllaammoo mmaassaalleebbii..
`saerTo gazeTi~mmTTaavvaarrii rreeddaaqqttoorrii:: vvaaxxttaanngg xxaarrCCiillaavvaa
gamomcemeli: Sps sagamomcemlo centri `saerTo sityva~
mmiiss:: TTbbiilliissii,, aaRRmmaaSSeenneebblliiss 116644;;
tteell..:: 22 1144 4400 1199;; 22 3344 2288 9977
rreeggiissttrraacciiiiss ##220022337755334499
ssaaxxaallxxoo ddaammccvveellii ggeennddeerruulliiZZaallaaddoobbiiss wwiinnaaaaRRmmddeegg
1166 ddRRiiaann kkaammppaanniiaass uueerrTTddeebbaasaqarTvelos saxalxo da-
mcveli qalTa mimarT Zala-
dobis aRmofxvris saerTaSo-
riso dResTan dakavSirebiT
gancxadebas avrcelebs, sadac
SemaSfoTlad miiCnevs im
faqts, rom qalTa da gogona-
Ta mimarT Zaladoba kvlav
rCeba mwvave globalur pr-
oblemad.
,,SemaSfoTebelia msofli-
oSi qalTa mimarT ZaladobiT
ganpirobebuli sikvdiliano-
bis statistikac – 16–44
wlamde asakis qalebisa da
gogonebis sikvdilianobis da SezRuduli SesaZleblobebis
ZiriTad mizezs Zaladoba warmoadgens“, _ naTqvamia ombuds-
menis gancxadebaSi.
aqve aRniSnulia, rom Zaladobis mimarT gansakuTrebiT da-
ucvelni arian erovnul umciresobebs mikuTvnebuli, ltol-
vili, soflad mcxovrebi, siRaribis zRvars qvemoT myofi, in-
stituciebsa Tu Tavisuflebis aRkveTis adgilebSi myofi,
SezRuduli SesaZleblobebis mqone, xandazmuli qalebi da
gogonebi, romlebic saxelmwifos mxridan gansakuTrebul
dacvas saWiroeben.
qalTa mimarT Zaladobis aRmofxvris msoflio dRiT gen-
deruli Zaladobis winaaRmdeg 16 dRiani kampania iwyeba , ro-
melic 10 dekembers – adamianis uflebaTa dacvis saerTaSo-
riso dRes sruldeba.
saqarTvelos saxalxo damcveli uerTdeba qalTa mimarT
Zaladobis aRmofxvris dRis ZiriTad mizans da konkretul
saCivrebze muSaobs.
ombudsmeni imeds gamoTqvams, rom sazogadoebis da saxel-
mwifos erToblivi ZalisxmeviT moxdeba am problemis siste-
muri daZleva da arc erTi qali Zaladobis winaSe marto ar
darCeba.
jandacvis msoflio organizaciis monacemebis Tanaxmad,
mTel msoflioSi, yovel mesame qals cxovrebis manZilze ga-
nucdia fizikuri an seqsualuri Zaladoba, an sxva saxis sas-
tiki mopyroba da rogorc wesi, moZalade nacnobi adamiania,
xolo Zaladobis faqti xSirad ojaxSi xdeba.
gaerTianebuli erebis organizaciis generaluri asamble-
is 1999 wlis 54/134 rezoluciiT, qalTa mimarT Zaladobis
aRmofxvris saerTaSoriso dRe yoveli wlis 25 noembers
aRiniSneba.
eedduuaarrdd kkookkooiiTTii aarrCCeevvnneebbiiss mmeeoorree ttuurrSSii mmxxaarrss aarrcceerrTT
`̀ssaapprreezziiddeennttoo~~ kkaannddiiddaattss aarr uuWWeerrsse.w. samxreT oseTis moqmedi pre-
zidenti eduard kokoiTi, 27 nombers
qveyanaSi ,,saprezidento” arCevnebis
meore turSi monawile arcerT ,,sap-
rezidento” kandidats mxars ar dau-
Wers. amis Sesaxeb ,,ria novosti”
iuwyeba.
,,me Sevqmni sasurvel pirobebs
yvelasTvis, raTa aRniSnuli arCevne-
bi Tanabar pirobebSi da samxreT ose-
Tis konstituciasTan SesabamisobaSi
Catardes. amasTan erTad me ar SemiZ-
lia davxuWo Tvalebi im tyuilsa da
dezinformaciaze, rasac kandidatebi avrceleben. me principu-
lad ar vuWer mxars meore turSi arcerT kandidats _ arc
bibilovs da arc jioevas”- aRniSna kokoiTma.
misive TqmiT, is 28-229 noembers xalxs mimarTavs, sadac
ganacxadebs sakuTar pozicias, rogorc Catarebul arCevneb-
ze, aseve momaval xelisuflebasTan dakavSirebiT.
,,axla me amas ar vakeTeb, raTa saarCevno procesSi Care-
va da amomrCevelebze zegavlena ar damabralon”- aRniSna ko-
koiTma.
SegaxsnebT, rom e.w. samxreT oseTSi de-ffaqto sapreziden-
to arCevnebi 13 noembers Catarda. masSi vercerTma ,,saprezi-
dento” kandidatma xmebis 50 pocentze metis mopoveba ver
SeZlo, aqedan gamomdinare, arCevnebis meore turi, 27 noemb-
risTvis dainiSna. meore turSi monawileobas ,,prezidentobis”
ori kandidati- anatoli bibilovi da ala jioeva miiReben.
sazogadoebrivi moZraoba
„qarTuli ocnebis“ prezen-
tacia, a.w. 11 dekembers Tbi-
lisis saxelmwifo sakon-
certo darbazSi gaimarTeba.
werilobiTi Tanxmoba fi-
larmoniis administraciis-
gan dRes miviReT. prezenta-
cia 25 noembrisTvis iyo da-
gegmili, misi gadadebis mi-
zezi ki xelovnurad Seqmni-
li winaaRmdegobebi gaxda.
gvinda, sazogadoebas kidev
erTxel SevaxsenoT, rom 3 noembridan moyole-
buli dRemde, biZina ivaniSvilis warmomadgen-
lebi molaparakebebs awarmoebdnen sportis sa-
saxlis administraciasTan, Tumca pasuxi dRem-
de ar migviRia. sportis sasaxlis gamoyofas
Cven maRali sazogadoebrivi interesis gamo
viTxovdiT, raTa yvela msurvels hqonoda
„qarTuli ocnebis“ prezentaciaze daswrebis
saSualeba.
sportis sasaxlis administraciis Tanxmo-
bis SemTxvevaSi, uflebas vitovebT sazogado-
ebis interesebidan gamomdinare „qarTuli oc-
nebis“ prezentaciam sportis sasaxleSi gadai-
nacvlos. mzad varT, am SemTxvevaSi, filarmo-
niis administracias pirgasamtexloc gadavuxa-
doT. Cveni inforaciiT, im droisTvis sportis
sasaxleSi aranairi RonisZieba dagegmili ar
aris da Sesabamisad ar arsebobs realuri mi-
zezi, ris gamoc SesaZloa sportis sasaxlis
administraciam darbazis gamoyofaze uari
gviTxras. im SemTxvevaSi Tu, miuxedavad yve-
lafrisa, sportis sasaxle mainc uars ityvis,
Tbilisis saxelmwifo sakoncerto darbazSi
samwuxarod yvela msurvels daswrebis saSua-
leba ar miecema, risTvisac saqarTvelos mo-
saxleobas winaswar vuxdiT bodiSs.
kidev erTxel xazgasmiT aRvniSnavT, rom
„qarTuli ocnebis“ prezentaciis TariRis
Secvla ar momxdara Cveni iniciativiT da
molaparakebebis gaWianureba mizanmimarTu-
lad xorcieldeba, rac pirveli SemTxveva
ar aris.
CCiittssaacc uuyyvvaarrss TTaavviissii bbuuddee,, xxoolloo
bbaayyaayyiissTTvviiss ssuull eerrTTiiaa rroommeell gguubbeeSSiiaacc
aarr uunnddaa ddaaiissaaddgguurrooss ((xxaallxxuurrii))
lalxorali _ uZvelesi civilizaciis _ Sume-
rebis Serqmeulia, rac niSnavs Sesakreb adgils, sa-
idanac svani vaJkacebi mudam midiodnen deda-samSob-
los dasacavad, roca mteri Semogveseoda.
epatarava romeliRac walenjixel megrels es
istoriuli saxeli da wa-
lenjixis Tvis soflis
saxeli `xudoni~ uwoda,
rac geografiuli damaxin-
jebacaa.
Cveni patara da lama-
zi sofeli 20 welia mi-
wasTanaa gasworebuli, ex-
la ruseTis dawyebul
saqmes indoelebi agrZele-
ben da aravis arafrad mi-
aCnia, rom iq aris wm. gi-
orgis niSi da 2 km-Si uZ-
velesi wm. giorgis saxe-
lobis taZari da sasaf-
laoebi, sadac 1983 w. mimdinare gaTxrebiT unika-
luri, qristianobamdeli saflavebi iqna aRmoCenili
sxvadasxva nivTebiT, xolo imaze adre, gaTxrebisas
aRmoCenili iqna unikaluri oqros sakidi, romelic
Jurnal droSaSia dabeWdili.
Cemma Zmam, mweralma ak. gelovanma _ saxelwode-
bis dasabruneblad sadac ar miswera, dadadebiTi pa-
suxi miiRo, gaanadgureT ojaxebi, sadac baRebi da
tyeebic ki baRnarebad iyo qceuli, xolo imdeni
futkari, kalmaxiT savse mdinare, yvelaferi kapike-
bad Sefasebula, romelic sanam iq mcxovrebi Cemi
Zma revazi ar gardaicvala, akakim mere Zlivs aiRo
da mis gasvenebaSic ki ar gveyo, xolo tyeebi, iyi-
da mamam vinc ki Cvengan gadavida _ nikolozis Tum-
nianebiT iyida miwa, 3 biWi myavs da dasWirdebaTo,
urTxmelis nargavebs xom SvilebiviT uvlida _ ise
gaanadgures, nasaxic ki ar darCa. yovelive amis Sem-
deg _ qrTamebiT daamtkices, rom viTom Cvens klde-
ebs rkina ureviao _ esaa tyuili _ Seamowmon. wi-
na dReebSi praRidan gadmosca radio `Tavisufle-
bam~, rom agrZeleben hesis mSeneblobaso, romelic
xalxs ar unda da svaneTis unikaluri mxare ro-
gor unda ganadgurdeso.
soflebi winaaRmdegobas uweven... ar SeiZleba
xalxis ase ugulebelyofa, icvleba yvelaferi bu-
nebrivi da RmerTis Seqm-
nili... Cven gviyvars Cveni
mSobliuri mxare, nu gag-
vinadgurebT _ rac darCa
imas mainc. sxvam aicdina
da im sxvis sinjebi gaag-
zavnes moskovSi, iq marT-
la iyo rkinanarevi klde-
ebi. moviTxov, Semowmdes,
Tu mainc ar eSvebiT, sa-
xeli mainc daarqvan
`lalxaralhsi~.
telegadacemaSi vnaxe,
TiTqos engurhesma viTom
umniSvnelod avno svaneTs. es tyuilia, xalxi daa-
vadda asTmiT, ise danestianda iqauroba, xavsiani
gaxda xeebic da saxlebic, roca hesi Sendeboda,
Zmis ormocze mimavali (is Zma STanTqa niaRvarma)
Tamara avaliani Tavisi vaJiSviliT _ gzis mSneblo-
bisas warmoqmna mewyerma, manqanianad STanTqa da ro-
ca ipoves, mklavi mowyvetili hqonda, gaRma sof.
dakarebSi orjer mowyda mTeli mxare axla safr-
Txem miaRwia macxovrebelTa saxlebamde.
SeiZleba xalxis gaubedurebis xarjze hesis
aSeneba? tyeebis ganadgureba? manam droa davukvir-
deT yvelafers da ise vimoqmedoT.
erovnuloba da adamianebis bedi davayenoT maR-
la, vidre gasayidi denis mopoveba.
lalxoraleli
eliso gelovani
dagtiri, Cemo lalxoralo
biZina ivaniSvilis pressamdivnos gancxadeba
3#47 (176), 26-30.XI, 2011 w. saerTo gazeTi
`amitomac es pirovneba aris
qarTveli eris mteri~ _ am
rubrikiT erTi qarTuli gaze-
Ti ukve mesame kviraa gamokiTx-
vebs aqveynebs, romlis monawi-
leni _ cnobili qarTveli opo-
zicioneri politikosebi _ bi-
Zina ivaniSvils aTasgvar bral-
debas uyeneben da mas, faqtov-
rivad, qarTuli saxelmwifosa
da qarTveli eris mtrad acxa-
deben. rogorc Cans, responden-
tebic specialuradaa SerCeuli
_ ivaniSvilze azris gasagebad
mxolod im pirovnebebTan midi-
an, romlebic winaswarve ician,
rom augs ityvian masze. aseTi
arakeTilsindisieri, yovlad
miuRebeli meTodiT ayalbebs
gazeTi `sazogadoebriv azrs~
da mizanmimarTulad, Tanmimdev-
rulad `Zerwavs~ samSoblos
moRalatis da xalxis mtris
xats, romlis finansebiTac
xdeba Turme saqarTvelos Ca-
Zirva, mitingebis darbeva, Tavi-
sufali presis ganadgureba da
a.S
ivaniSvilis wina-aRmdeg agorebulma amkampaniam gasuli sau-kunis dasawyisis ambe-bi gamaxsena _ zustadaseTi piarteqnolo-giebis gamoyenebiTxdeboda maSin qarTu-li politikuri pre-sis mier ilia WavWava-Zis diskreditacia.
`wurbela~, `xalxismteri~, `bobola~, `kl-asobrivi mteri~, `sa-qarTvelos moRala-te~ _ ai, arasruli Ca-monaTvali im epiTete-bisa, romlebsac ili-as misamarTiT uxvadafrqvevdnen aTasi ju-ris politikuri par-tiis warmomadgenle-bi.
safuZveli am ganaCenisTvis,
romelic wiwamurTan sisrule-
Si iqna moyvanili, swored am
politikosebma da maTTan mit-
masnulma avantiuristma kal-
mosnebma Seamzades.
ilias lanZRva-gineba misi
sikvdilis Semdegac didxans
grZeldeboda, manam, sanam sta-
linma magidas ar daartya muS-
ti da ar Tqva: _ SewyviteT es
umsgavsoba, ilias toli kaci
saqarTvelos ar hyoliao.
axla stalini saidan moviy-
vanoT, Zvirfaso qarTvelebo,
magram mis gareSec xom unda
mivxvdeT, rom es umsgavso Ji-
vil-xivili droulad aris Se-
sawyveti _ bolos da bolos,
xom ar SeiZleba samudamod da-
vimkvidroT saxeli iseTi erisa,
romelic gansakuTrebuli sai-
xarbiTa da daundoblobiT main-
cdamainc Tavis gamorCeul Svi-
lebs Wams.
samwuxarod, amis uamravi ma-
galiTia qarTul sinamdvileSi.
gana tyuilad ambobs `di-
dostatis marjvenaSi~ mefe gi-
orgi: _ `didi kaci Tu gamog-
veria, ise davkortniT, rogorc
dakodil Zeras yvavebi~.
opozicia mTavar braldebad
imas uyenebs ivaniSvils, man
Turme opoziciuri speqtri ar
daafinansa.
ki, magram, vinc dagafinan-
saT, imas rogor gadauxadeT sa-
magiero, pativcemulo opozici-
onerebo?
Tqven ar iyaviT erTimeores
miyolebiT rom acxadebdiT: _
magasTan (patarkaciSvilTan _
v.x) ra gvesaqmeba, vemijnebiT da
veyrebiT samaradisodo?
pirveli qva swored Tqven
esroleT xelisgammarTvel kacs
da pirveli danac Tqven Caar-
tyiT gulSi.
amis Semdeg ivaniSvili
fuls rogor mogcemdaT, gana
imasac igives ar gaukeTebdiT,
rac patarkaciSvils gaukeTeT?
xelisuflebasTan aliansSi
sxvas adanaSaulebT, am dros
is, rac Tqven xelisuflebis
anu Tqveni politikuri konku-
rentis gasamarjveblad gaake-
TeT, milionebs ki ara, miliar-
debs gadaswonis.
2007-2008 wlebis movlene-
bis obieqturi analizi jer ar
dawerila, magram is aucileb-
lad dasaweria, Tundac imitom,
rom xalxis motyuebaSi daos-
tatebulma fsevdogmirebma is-
toriis motyuebac ar scadon.
biZina ivaniSvils ar vicnob,
arasdros arcerTi TeTri ar
mimiRia misgan an misi romelime
organizaciisgan, magram miuxe-
davad amisa, am kacis winaSe
iseT valSi var, romelsac ve-
rasodes gadavixdi.
rogor SeiZleba amkacis winaSe valSi arviyo da amas ar vgr-Znobde, rodesac same-bis didebul taZarsvuyureb, an romelimemisgan damSvenebul-aS-enebul TeatrSi Sevdi-var, an quCaSi Cems say-varel adamianebs vxe-dav, romlebsac suliTu udgaT da cocxle-bi arian, swored ba-toni biZinas wyalo-biT.
verc ivaniSvili da verc
sxva vinme TiToeul moqalaqes
ver Camouvlis da Tumnians ver
CaukuWavs jibeSi, magram roca
adamiani akeTebs qveynis saqmes,
akeTebs saerTo erovnul saqmes,
is amavdroulad TiToeuli
CvenganisaTvis iRwvis da zru-
navs.
`Tu rame keTdeba saqarTve-
loSi, yvelafer amas akeTebs
biZina ivaniSvili, mis gakeTe-
buls ki saakaSvili ibralebs~,
_ brZanebs erTi respondenti,
TiTqos ivaniSvili did danaSa-
ulSi gamoeWiros.
WeSmariti sikeTe is sike-
Tea, romelic sikeTis wil ara-
fers iTxovs _ arc madlobas,
arc taSs, arc saxels, arc Za-
lauflebas – WeSmariti sikeTe
uCinaria, umisamarToa, usaxe-
lo.
biZina ivaniSvili swored
aseT sikeTes Tesavs Tavis sam-
SobloSi, gascems da TviTon
CrdilSi rCeba, gascems da Tvi-
Ton arafers iTxovs.
rogor ara hgavs igi am
kuTxiTac im fsevdoqvelmoqme-
debs da mecenatebs, erT asla-
rian televizors rom waimZRva-
reben win da ukan xuT teleo-
perators gaiyoleben _ ariqa,
daafiqsireT da mTel qveyanas
anaxeT rogori qvelmoqmedi
var, rogori gulmowyale da
patriotio.
aseT ram sikeTe ki ara, fa-
risevlobaa, ufro metic, anga-
rebaa da kidev uaresi _ sulm-
dabluri garigeba...
biZina ivaniSvili, rogorc
misi cxovrebis wesidan Cans,
Semdegi principiT moqmedebs: _
mTavaria, kargi saqme gakeTdes
da dabralebiT vinc ginda iman
daibralos.
ivaniSvili ara marto bevr
sikeTes akeTebs, aramed, imasac
gvaswavlis, rogor da ranairad
unda iqceodes sikeTis mkeTebe-
li kaci.
es ki Zalian, Zalian mniSv-
nelovani ram aris Cvens
gavaWrukanebul droSi,
roca viRacebma sikeTec ki
aReb-micemobisa da garige-
ba-SeTanxmebis sagnad aqci-
es.
daviT sarajiS-vilma, didma qvel-moqmedma da mece-natma kargad ico-da, rom erTader-Ti ram, rac eqsp-ropriaciasa daganadgurebas areqvemdebareba, ga-naTleba da kul-turaa da maT gan-viTarebaSi daban-debuli fuli, ga-rdasaxuli suli-er Rirebulebadda faseulobad,ers maradiul sa-
ganZurad rCeba.me-20 saukunis vandalebma,
bolSevikebma, daitaces da gaa-
Canafes sarajiSvilis danatova-
ri materialuri qoneba, magram
veraferi mouxerxes im inte-
leqtualur simdidres, rome-
lic sarajiSvilis daxmarebiT
SeiZines sazRvargareTis uni-
versitetebSi qarTvelma axal-
gazrdebma _ momavalma mecnie-
rebma, mwerlebma, xelovnebis
muSakebma, eqimebma, agronomebma.
swored sarajiSvilis dam-
saxurebaa rom komunistebis ze-
obis Jams, didi sibnelisa da
umecrebis Jams saqarTvelos
hyavda ubrwyinvalesi pleada
inteligenciisa, romelmac sa-
qarTvelo sulier kvdomasa da
degradacias gadaarCina.
ar gadavaWarbeb Tu vityvi,
rom biZina ivaniSvili dRevan-
del saqarTveloSi imave funq-
cias asrulebs, rasac Tavis
droze asrulebda daviT sara-
jiSvili _ is im momavals afi-
nansebs, is im sikeTes da sinaT-
les afinansebs, saukuneebs rom
gavivliT da win dagvxvdeba.
erT ukeTur Tvise-ba vamCnev Cveni sazoga-doebis erT nawils daar SemiZlia a,aze ori-ode sityva ar vTqva.
am ukeTur Tvisebasumaduroba hqvia, uma-duroba ki adamianisT-vis bevr sxva cud Tvi-sebaTa Soris, yvelazesaSineli da saSiSiTvisebaa.
konkretuli SemTx-vevebi kidev ho, magram
es seni _ umaduroba,gulgrilobaSi gadaz-rdili, Tu mTeli sa-zogadoebis senad iq-ca, kaci ar darCebaqveyanaze, sikeTis ke-Tebis survili Ser-Ces...
globalizmis epoqaSi, roca
globaluri interesebis sasar-
geblod ukana planzea gadaweu-
li erovnuli interesebi, roca
globalistiri koncefciebis
mxrdamWeri saerTaSoriso safi-
nanso organizaciebis mier bo-
Zebuli TiToeuli centi mkac-
rad kontroldeba da is mxo-
lod im miznebisTvis unda dai-
xarjos, risTvisac is gvewya-
loba, qveyana komerciulad
warmatebul calkeul indivi-
debs unda daeyrdnos.
ase xdeba es Tanamedrove
msoflios TiTqmis yvela sa-
xelmwifoSi, didsa Tu mcireSi.
Tanamedrove msoflioSi ca-
lkeuli individebis iniciati-
vebi, gamoxatuli qvelmoqmede-
baSi, SeiZleba aRviqvaT ro-
gorc sapirwone im ideologii-
sa, romliTac dRes msoflioSi
mimdinare procesebi imarTeba.
qvelmoqmedeba, keTili nebis
gamomxatveli erTjeradi Jes-
tidan iqca kargad organizebul
sistemad, mZlavr moZraobad,
romelSic monawileobis miReba
TiTqmis savaldebulo normad
iqca ase Tu ise SeZlebuli yve-
la adamianisTvis _ biznesmeni
iqneba, xelovani Tu mecnieri.
rogorc zemoT vTqvi, am
rTul epoqaSi qveyana da misi
xelisufleba komerciulad
warmatebul calkeul indivi-
debs unda daeyrdnos da amTi
daxmarebiT unda scados im sa-
sicocxlo mniSvnelobis prob-
lemis mogvareba, romelTa ga-
dawyveta mravali obieqturi
mizezis gamo, arc qveyanas Za-
luZs da arc mis xelisufle-
bas.
am naTqvamis gaSifvra da bo-
lomde frCxilebis gaxsnas ar
vapireb, Tumca risi Tqma minda,
amas, albaT, mSvenivrad xvdebi-
an is politikosebi, romlebic
Zalad ibrmaveben da iyrueben
Tavs da qveyanaSi arsebuli
problemis mTavar mizezebze,
faqtobrivad, ar saubroben, ise,
rogorc ar saubroben am mTavar
mizezebze Cveni sainformacio
kaci, romelic saqarTvelosukvdavebas afinansebs
`̀ss��eerrTToo gg��zzeeTTiiss~~ ��rrqqiivviidd��nn
ixileT `saerTo gazeTi~
internetSi
www.saertogazeti.netSSeemmooggvviieerrTTddiiTT FACEBOOK-zze
5 gv.
4 saerTo gazeTi #47 (176), 26-30.XI, 2011 w.
gvesaubreba mwerali
elizbar javeliZe:
_ batono elizbar biZina iva-
niSvilis gamoCenis mere politi-
kuri aRmasvla daiwyo, Tumca ma-
leve xalxSi uimedobam daisadgu-
ra. ra unda moxdes, rom sazoga-
doeba depresiidan gamovides?
_ 26 maiss xelisuflebam up-
recendento meTodebiT dasaja sa-
kuTari xalxi, anu sasaklao mo-
awyo da mere qarTvelebis sisxl-
ze aRlumi gamarTa. am dros par-
tiebis erTi jgufi `rvianebi~ da
`eqvsianebi~ saidumlo serobas
marTavdnen xelisuflebasTan, vaW-
robdnen Tu vis ramdeni adgili
unda rgeboda parlamentSi. am si-
tuaciaSi xalxma dakarga imedi,
rom xelisuflebis Zalmomreobis
manqanas win veraferi aRudgeboda
da swored am dros gamoCnda po-
litikur asparezze biZina ivaniS-
vili. biZina ivaniSvilma CiraRda-
ni aanTo im bnel gvirabSi, ro-
melSic mixeil saakaSvilma qarT-
veli xalxi gamoketa. politikur
arenaze gamoCnda adamiani, romel-
sac am dromde politikasTan kav-
Siri ar hqonda, rac dadebiT mov-
lenad mimaCnia. igi politikosis
lavirebas Cveuli ar aris da pir-
dapir, Riad saubrobs problemeb-
ze da sworad afasebs movlenebs.
dadebiTi faqtia isic, rom ivaniS-
vili eweoda udides qvelmoqmede-
bas, rasac arasdros apiarebda _
marjvena xeli sikeTes ise akeTeb-
da, marcxenam amis Sesaxeb arafe-
ri icoda. Seiqmna miTi ivaniSvi-
lis Sesaxeb, rac sikeTiTaa gasxi-
vosnebuli, rasac qarTveli xal-
xis imedi erTvis Tan.
CemTvis biZina ivaniS-vili imiTac aris qebu-li, rom igi WeSmaritiqarTvelia, rasac misiganvlili cxovreba dasaqmianoba mowmobs. manganacxada _ mivxvdi,rom samSoblo mekarge-boda da amitomac gadav-wyvite politikaSi mos-vlao. ar SemiZlia arvendo mis sityvebs. meo-re sakiTxia is, rom misigamoCenisTanave amoq-medda am sistemis damT-rgunveli manqana, mZl-avrobs borotebis ur-Cxuli, rac mosalodne-lic iyo. ar mikvirs, ro-desac xelisufleba uk-idures zomebs mimar-Tavs, radgan xvdeba, rompolitikaSi movida Za-la, romlis mxaresacxalxis siyvarulia.
Tuki saakaSvils sxva e.w. opo-
ziciur partiebTan saerTo ena ga-
monaxuli hqonda, ganaRdebuli
hqonda premier-ministroba 20-30
wliT da qveynis gaCanageba, axla
kovzi nacarSi Cauvarda da kidec
daiwyo am Zalis misamarTiT brZo-
la. xalxs iciT ra egona? _ bi-
Zina ivaniSvili cezariviT movi-
doda da ityoda veni, vidi, vici
_ movedi, vnaxe, davamarcxe. ase
martivad ar aris saqme, xangrZli-
vi brZola iqneba saWiro. xalxma
erTi ram unda icodes _ biZina
ivaniSvili verc Tavisi saxeliT
da verc saxsrebiT verafers gax-
deba, Tu mTeli saqarTvelo fex-
ze ar dadga da gareT ar gamovi-
da. `saxalxo krebas~ dResac imis
gancda gvaqvs, rom xalxi ar dag-
vidga gverdiT, 100-200 aTasi ka-
ci rom gamosuliyo, es xelisuf-
leba aRar iqneboda. Tumca, xalxs
ar vamtyuneb imitom, rom 300
aTasi kaci gamovida da xelmoca-
ruli dabrunda Sin. soso jaWv-
lianma Tqva _ Tu sazogadoebas
unari ar aqvs biZina ivaniSvils
moqalaqeoba daubrunos, maSin ar-
Cevnebsac ar aqvs azrio. davrCe-
biT isev xelmocarulebi, dasav-
leTi isev `aRiarebs~, rom arCev-
nebi brwyinvaled, demokratiulad
Catarda. magram me sul sxva ram
minda CavrTo am interviuSi _
arseboben mixeil sa-akaSvilis zonder-bri-gadebi, romlebic ofi-cialurad arsad ariangaformebuli da poli-cielebTan erTad yo-velgvar sazizRrobassCadian. magram samwuxa-rod dRes media-saSua-lebebi, Tavisi bunebiTam zonder brigadebzearanaklebia. vgulisx-mob, eleqtronul medi-as, presaSi ver gabaton-da saakaSvili. e.w. opo-ziciur tele-arxebs Ta-vis droze biZina ivaniS-vilma savsebiT samarT-lianad uwoda ufro sa-
SiSi, vidre niRabCamoxs-nili rusTavi-I, II, da III-ia. `rusTavi 2~-is wamy-vanebi iseTi toniT esa-ubrebian responden-tebs, Tavi marTla me-4xelisufleba hgoniaT.
magram TavianTi saqcieliT me-
4 xelisuflebas ki ara, uZvelesi
profesiis xalxs magoneben. avi-
RoT Tundac eka beriZe. ramdenime
dRis win mis saubars vusmendi ni-
no burjanaZesTan da gaognebuli
davrCi. mivmarTav beriZes _ Tavi-
si umecrebiT, utaqto SekiTxve-
biT sazogadoebas nu abezrebs
Tavs. Jurnalistis movaleobaa
dasmul SekiTxvaze pasuxi moismi-
nos. Sefaseba saerTod ar mainte-
resebs imitom, rom eka beriZe Cem-
Tvis ori nulia, sxva araferi,
dabalze dabali donis Jurnalis-
tia. asevea, `subieqturi azri~,
sadac Salva ramiSvili da naTia
miqiaSvili rogorc qilila da
damana, ori tura miesevian res-
pondents da saubars ar aclian.
saSinelebaa amis mosmena, ukve ver-
cerT arxs ver vuyureb. fexburT-
ze gadavrTav da komentatorebi
magiJeben _ fexburTis garda yve-
laferze laparakoben. es avadmyo-
fobaa, rac provincializmis niSa-
nia. rac mTavaria, es sazogadoe-
bis, upirveles yovlisa im poli-
tikosebis bralia, romelTac ici-
an, rom maTi bedi mTlianad tele-
viziazea damokidebuli. sxvaTa
Soris, aqamde ar miTqvams da
Tqvens gazeTs minda vuTxra pir-
velad, ivaniSvilis naklad mimaC-
nia, is, rom igi 6-7 weli Worvi-
laSi iyo gamoketili da ar ic-
nobs qarTul sazogadoebas. igi,
maT mxolod teleekranidan ic-
nobs. sinamdvileSi, xalxi, rome-
lic ekranidan dadebiT konteqst-
Si mosCans, briyvi da samSoblos
gamyidvelia. piradad, arcerT te-
leviziaSi ar vikadreb misvlas _
es xom sicruis didi gudaa. 1 no-
embers konferenciaze mixeil saa-
kaSvilis zonder-brigada Jurna-
listebi iyvnen, ras bodavdnen,
rogor iqceodnen, es xom amazrze-
nia. batoni biZinas meore nakli is
gaxlavT, rom man viRacebis rCe-
viT gverdiT antierovnuli, anti-
qarTuli partiebi daiyena. gansa-
kuTrebiT `respublikelebi~, rom-
lebic ar malaven rogor ezizRe-
baT qarTveli xalxi da Tavi
msoflios moqalaqeebad moaqvT.
ivaniSvils siebi gamouqveynes vi-
sac afinansebda _ aZlevda, xom ar
arTmevda, kaco. nacionalebma dRi-
dan mosvlisa gayvlifes qarTveli
xalxi. milionerebi gaxdnen, iseTi
sasaxleebi wamoWimes, mgoni ar-
cerT qarTvel mefes msgavsi ar
hqonia. am problemas mixedva ar
unda?! dRes Tavze gvengreva qveya-
na, samSoblo aRar gvaqvs. sxvaTa-
Soris, aqve minda aRvniSno, Zali-
an momewona `saerTo gazeTis~
mTavari redaqtoris werili, ba-
toni vaxtangi Zalian niWieri ka-
cia, niWieri mwerali da publi-
cistia. Zalzed droulia misi we-
rili, diax, eri aRar gvyavs, mar-
Tals brZanebs Tqveni redaqtori,
Zalian mniSvnelovani werilia im
kuTxiT, rom eri marTlac haerSia
gamokidebuli, arcerT dokument-
Si, arc pasportSi ar gviweria,
rom qarTveli eri arsebobs. ro-
ca SevardnaZe movida da viTom ev-
ropisken daiwyo gzis gakafva, im
dRidanve daiwyo qarTveli eris
mospoba, rekvizitebidan amoiRes
_ erovneba, mamis saxeli da a.S.
_ dRevandeli xelisufleba
ukve Cveni kulturis, tradicie-
bis amsaxvel Zeglebsac ebrZvis.
_ diax, dRes Zeglebs ebrZvis
saakaSvili imitom, rom es simbo-
lurad Cveni didi warsulis am-
saxvelia. aRmaSenebelis Zegli
iseT adgilas gadaitana, bavSvs
ver miiyvan, rom Seaxedo, miudgo-
melia. mis adgilas orruliani
uzarmazari velosipedi wamomiWi-
ma. orive col-qmari _ saakaSvi-
lic da misi meuRlec sakmaod
kargad atareben velosipeds _ er-
Ti aqedan Sejdes, meore _ iqidan
da sadac undaT iq wavidnen. im ad-
gilas ki sadac 100 aTasi mowamis
Zeglis dadgma gvindoda, reiganis
Zegli wamoWima. axla, erTi ocne-
ba maqvs, Rameebi ar mZinavs fiqr-
Si, reiganis ZeglTan mivide da
gverdiT Camovujde. es ar aris
sasacilo, es politikaa. ubralo
adamiani, vinc ar icis ra xdeba,
ratomaa dadgmuli, miva ZeglTan,
suraTs gadaiRebs, miaqvs saxlSi
da ase xdeba amerikanizaciis gan-
fena saqarTveloSi. amitom mgonia,
rom meti aqtiurobaa saWiro.
_ aqtiurobaSi ras gulisx-
mobT, quCaSi gamosvlas?
_ marTalia, quCaSi xalxis
gamosvla mxolod xelisuflebas
awyobs, magram ase Tu gagrZelda
TviTon xalxi gamova gareT _
aRarc biZina ivaniSvils SeekiTxe-
ba rames da arc aravis. xalxi
mSieria, saakaSvili ki maT eubne-
ba, dagapureTo. maTi gamokiTxve-
biT Turme 17 procentia mxolod
umuSevari. am dros mTeli saqar-
Tvelo SimSilobs. `nacionaluri
moZraobis~ rCeulebi, usazRvroJ
gamdidrdnen, mTeli saqarTvelo
lajebSi amoides, sazogadoebas,
qarTveli xalxs das-cinian. esec Cveni bra-lia imitom, rom davje-qiT saxlSi. ra dros Si-Sia, erTxel daibade daerTxel mokvdebi _ esxom gardauvalia, mTava-ria rogor icxovre,Rirseba dakarge Tuara. mTeli ubedurebaisaa, rom SiSi romc daZ-lios, qarTul genSi ko-direbulia erTi ram _igi socialuri prob-lemebis gamo gareT argamodis. istoriulad,
gareT gamovdiodiT, rodesac
Rirsebas, rwmenas gvilaxavdnen,
mamuls gvikargavdnen. erTaderTi
gza arsebobs saqarTvelo saqarT-
velod aSendes da ara singapuris-
ken wavideT. saakaSvilma gvaqcia
ukve singapurad, saqarTvelo
`praxadnoi dvoria~, visac unda
yvela midis, yvela modis, yvela
mkvidrdeba qarTvelis garda. saa-
kaSvili ambobs _ arc qarTveli
var, arc somexi, arc osi, yvela-
feri varo. es Tanamedrove maso-
nuri devizia. saakaSvili, ra Tqma
unda patara masonia. magram mTeli
ubedureba iciT ra aris? _ evro-
pamac da amerikamac Cvenze aranak-
lebad icis, rom saakaSvili pir-
wavardnili, pirsisxliani tira-
nia, romelic kaligulas tyupis-
calia. es ar icis amerikam, demok-
ratiis Suqurad rom warmoaCina
saakaSvili? _ icis, ra Tqma unda,
magram ase awyobT. ufro metic,
igi ruseTsac awyobs, mTeli eko-
nomika _ sxeulis nawilebi ru-
seTs miugdo. Tavis sxeulis na-
biZina ivaniSvilma CiraRdani aanTo im bnel gvirabSi, romelSic mixeil
saakaSvilma qarTveli xalxi gamoketa
ixileT `saerTo gazeTi~
internetSi
www.saertogazeti.netSemogvierTdiT FACEBOOK-zzee
5saerTo gazeTi#47 (176), 26-30.XI, 2011 w.
wils axsenebs xSirad. vai, magis
patrons. is, rom afxazeTis saxiT
Tavi mogvaWames, guli amogvgli-
jes, es Turme araferia. saakaSvi-
lisTvis es qva-RorRia. visac sam-
Soblo uyvars, igi sal kldeebs
samoTxeze ar cvlis. amaT es
grZnoba ar aqvT imitom, rom avad-
myofebi arian. mec avadmyofi var,
magram samSoblos siyvaruliT.
_am fonze, roca saakaSvils
samSoblo arafrad uRirs, ramde-
nad daTmobs arCevnebiT xelisuf-
lebas?
_ Cemi azriT, eseni araviTar
SemTxvevaSi arCevnebiT xelisuf-
lebas ar daTmoben imitom, rom
sisxlis samarTlis damnaSaveni
arian. gemi iZireba da virTxebma
gadarCenisTvis daiwyes zrunva.
rasac saakaSvilis xelisufleba
sCadis, msgavsi ram arcerT isto-
riul wyaroSi ar wamikiTxavs.
eseni mkvlelebi, Sara-gzis uTo-
fo yaCaRebi arian, romelic ojax-
Si Semogivardeba da mogklavs,
Tan dagcinebs. rogorc guram Sa-
raZe mokles samSoblos siyvaru-
lisTvis, mere oTxi saaTi miwaze
sisxliani egdo, aravin miakares,
raTa xalxs es enaxa da daSinebu-
liyo.
_ batono elizbar, axla aR-
niSneT, rom saakaSvili xeli-
suflebas arCevnebiT ar daTmobs.
xom ar iyo ivaniSvilis mxridan
Secdoma, roca ganacxada, rom
quCaSi ar gamova. quCaSi Tu ga-
movalT? gazs Semogvasxameno,
vambobT arCevnebSi misvliT ra
gvelodeba kargi? ra vqnaT, sax-
lSi davjdeT da arCevnebs dave-
lodoT?
_ ivaniSvili msoflios da
am xelisuflebis gasagonad am-
bobs arCevnebis gziT movdivaro.
axla SekveTaa aseTi, Torem mTe-
li axlo aRmosavleTis dapyro-
ba feradi revoluciebiT moxda.
dRes, rogorc Cans dasavleTs,
amerikas ar awyobs aq areulobis
dawyeba.
kavkasia rTuli or-ganizmia da SeiZlebagamwvaveba moxdes. mTa-vari erTi ramaa _ po-litikuri Tvalsazri-siT quCis da revolu-ciis uaryofa ar SeiZ-leba. dRes, mTeli ms-oflio amerikidan da-wyebuli quCaSia gamo-suli. meorec, revolu-cia normalur adamiansaravis unda, bavSvobi-dan wignis meti arafe-ri mWeria xelSi, magramTu samSoblos dasWir-da quCaSic gaval, xezecaval da kidec gadmovx-tebi iqedan. vidre saa-kaSvili, merabiSvilida gogoriSvili gana-geben procesebs, saqar-TveloSi arCevnebi arCatardeba.
ivaniSvili ambobs xelisuf-
lebis arCevnebis gziT Secvlis
precendenti unda davuSvaTo.
aseTi precendenti ukve iyo, ro-
desac zviad gamsaxurdiam komu-
nistebis dros xelisufleba ar-
CevnebiT Secvala. magram mTeli
ubedureba isaa, rom maSin zviad
gamsaxurdia ukve quCaSive gana-
gebda xelisuflebas. dResac
moxdeba ase, Tu xalxi igrZnobs,
rom gamarjveba gardauvalia. mag-
ram amas xalxi ver grZnobs. xe-
lisuflebas unda biZina ivaniS-
vili quCaSi gaiyvanos. ukve ga-
mocdileba arsebobs da ivaniSvi-
li quCaSi ar gava. magram xalxi
aRar hkiTxavs mas, roca igrZno-
ben ra usamarTloba, Zalmomreo-
ba xdeba qveyanaSi, isini TviTon
gamovlen quCaSi.
Tqven ggoniaT `vardebis revo-
luciiT~ movidnen eseni?! es iyo
`Spricebis~ revolucia. maT
icodnen, rom arCevnebiT ver mo-
vidodnen xelisuflebaSi da
SpricebiT Semovardnen.
_ bolo dros, rac ivaniSvi-
li miCumda, `Spricebis revolu-
ciiT~ mosuli xelisufleba ga-
yoCaRda. TiTqos raRac periodi
sazogadoebam gamoiRviZa, Tumca
isev Zilisken mivdivarT. amasoba-
Si ki prezidentma gamoiRviZa da
rogorc Tqvenc aRniSneT bedTan
Seguebas sulac ar apirebs.
_ ki, beds ar Seegueba, mag-
ram misi zedmeti energiuloba,
gamococxleba SiSiTaa gamowveu-
li. aRgznebulia, misi saubari
ar tovebs normaluri kacis
STabeWdilebas. misi lanZRva bi-
Zina ivaniSvilisTvis warmatebaa.
saSineleba maSin iqneba, Tu maT
qeba daiwyes. anu miSa gamofxiz-
lebuli ki ar aris, aramed iseT
situaciaSia ZilburanSi rom ra-
Rac moelandeba adamians da wa-
moxteba. amitom isteriulad
aSenebs raRacebs. plexanovi `po-
tiomkinis sofelze~ uaresia _
moyvares Tvals ubnelebs da
mters axarebs, Signidan yvelafe-
ri Camongreulia. amas urCevnia
xalxze izrunos _ naxevari sa-
qarTvelo sanagvesTan dgas. saa-
kaSvili virtualur, gamogonil
samyaroSi cxovrobs. am dros
movida kaci, romelmac igi Sea-
janjRara da man normalurad ki
aRar gamoiRviZa, aramed giJiviT,
ra gaakeTos aRar icis. man icis
rac moelis, Tu gons armova. ar-
cerTi diqtatori Tavisi buneb-
rivi sikvdiliT ar amTavrebda
sicocxles. dResac ase moxdeba
Tu droze ar wava. magram ro-
gorc weRan aRvniSne, igi ar api-
rebs daTmobas. mTeli msoflio
eubneba _ geyofa, wadio, magram
ar midis. saocaria, kidev erTi
ram gamodis, marTlac mdabio _
wiklauri romeli bagrationi eg
myavs, uWkuo da gahyviris _ aRi-
areT vin daiwyo omio. me vaRia-
reb, kargad gaigonos mag mdabi-
om, omi saakaSvilma daiwyo, ga-
moacxada konstituciuri wesri-
gi unda aRvadginoo da Tavisi
qveyana dabomba. ase apirebda ba-
Tumis dabombvas. axla, SemaSi-
nebs me wiklauri?! es is xalxia,
romelmac or dReSi wagebuli
omi gamarjvebad gamoacxada. eko-
nomikurad Turme vefxvi gaxda
saqarTvelo, maSin rodesac
vefxvi ki ara wruwuna ar varT
ekonomikaSi, ukanasknel adgilze
varT post sabWoTa sivrceSi. sa-
akaSvili rom iZaxis gaurecxavi,
WuWyiani sacvlebi alokeso. Tvi-
Ton vis ulokavs? TviTon marT-
la lokavs, ar arsebobs amerikis
patara Cinosanic ki, rom man ar
aulokos. muxrans aqvs _ sircx-
vili kia, xel-fex lokia kacs
qarTveli vuwodoTo.
_ Tqven axseneT, rom xalxis
quCaSi gamosvla xelisuflebas
awyobs. magram ra aris maSin am
sazogadoebis vali _ ijdes sax-
lSi da arCevnebs elodos Tu
konkretuli nabijebi gadadgas?
_ kargad unda gaanalizdes
ra gvinda. Tu xalxs awyobs es
xelisufleba, maSin ijdnen sax-
lSi. kaci, romelic adre mor-
fis gasaRebaze ijda, dRes par-
lamentidan usircxvilod Wkuas
marigebs, rogor unda moviqceT
da samSoblos siyvaruls gvas-
wavlian es vigindarebi, romel-
Tac arasdros hyvarebiaT Tavian-
Ti qveyana.
Tamar SveliZe
biZina ivaniSvilma CiraRdani aanTo im bnel gvirabSi,
romelSic mixeil saakaSvilma qarTveli xalxi gamoketa
saSualebebi, rogorc beWvdiTi,
ise eleqtronuli.
calkeuli individebio,
vTqviT, _ ki, magram bevri
gvyavs qarTul sinamdvileSi es
calkeuli individebi, rom biZi-
na ivaniSvils omi gamovucxa-
doT da ciliswamebis, yuriT
moTreuli `braldebebis~, Wo-
rebis, Seuracxyofis saSuale-
biT ise gavixadoT saqme, am
qveynisken gamoxedva daezaros?
amis miRweva gindaT Tqven,
saqarTveloze gulatkiebulo
politikosebo?
es aris Tqveni patriotoba
da saxelmwifoebrivi azrovne-
ba?
amaswinaT taqsiT vimgzavre.
_ sadauri xar-meTqi, _
vkiTxe mZRols.
_ Tbiliseli viyavi, magram
ukve ar var, didi xani ar aris
amovewere, _ ratomRac Zalian
mxiaruli xmiT miTxra mZRolma
da dasZina: _ erT-or kviraSi
am manqanas Cavabareb patrons da
waval aqedan.
_ yvela aqeT modis da Sen
sad midixar? _ vkiTxe gakvir-
vebulma.
_ sad mivdivar da Worvila-
Si mivdivar, Zmao, WorvilaSi,
iqidan var me, mama-papiseuli
saxli midgas iq... Tbilisidan
amovewere da WorvilaSi Cavewe-
re.
uceb ver gavixsene, iseTi ra
aRTqmuli mxare iyo es Worvi-
la, misi gulisTvis kaci deda-
qalaqs rom tovebda da sixaru-
liT midioda iq.
_ ivaniSvilis sofelia,
Worvila, iqidan var mec, hoda,
Cems sofelSi vbrundebi, _ da-
mizusta mZRolma.
_ bedi Sen gqonia, Zmao,
WorvilaSi rom daibade, patara
ambavi ki ar aris es Cvens dro-
Si, _ daveTanxme Worvilel
kacs da, simarTle giTxraT,
TeTri SuriT SemSurda misi...
marTlac ar aris patara am-
bavi, Worvileli iyo, Worvila-
Si cxovrobde maSin, roca qve-
yanaSi 700 000 adamiani siRa-
ribis zRvars qvemoT cxovrobs
da SiSiT da sasowarkveTiT
Sehyurebs xvalindeli dRis ga-
Tenebas.
`amitomac es pirovneba aris
qarTveli eris mteri~ _ rogorc
giTxariT, kviraSi samjer gva-
uwyebs erTi gazeTi da TiTidan
gamowovili WorebiT cdilobs
akviatebuli braldeba gaamyaros.
araferi gamova am samarcx-
vino kampaniidan, radgan es pi-
rovneba _ biZina ivaniSvili _
qarTveli eris didi moamage
rom aris, es mis mier gakeTebu-
li araerTi mamuliSviluri
saqmiT aris damtkicebuli.
samwuxarod, sikeTes, namd-
vil patriotobas da eriskaco-
bas ufro meti mteri hyavs, vid-
re borotebas da farisevlobas.
ras izam, asea adamianTa er-
Ti nawilis guneba da fsiqika
mowyobili _ kargis qmnas ar
gapatieben, Torem cudze advi-
lad xuWaven Tvals...
Ramis Tbiliss ze-modan rom gadmoxedav,saocari suraTi iSle-ba Tvalwin _ sinaT-
lis svetebiT Sekr-uls hgavs samebis ta-Zari da es sinaTlisSenoba TiTqos viRa-cis veeberTela xelis-gulze devs...
saukuneebi gava, Cvenar viqnebiT, magram iq-neba Cveni STamomavlo-ba da kidev es taZari,qalaqis Suagulidanamozrdili viRac uCi-nari xelisguliT qve-modan zemoT rom awve-ba da maRla, ciskenwevs.
vaxtang xarCilava`saerTo gazeTi~, #12,
ivlisi, 2008 w.
P.S. am werrilis gamoqveyne-
bidan sami wlis Semdeg biZina
ivaniSvilma gadadga is nabiji,
rrac mas aucileblad unda gada-
edga rrogorrc moqalaqes, rro-
gorrc adamians.
rroca qveyanas eSmakebi epatt-
rronebian, mas ufleba arr hqonda
sxvanairrad moqceuliyo...
3 gv. kaci, romelic saqarTvelosukvdavebas afinansebs
6 saerTo gazeTi #47 (176), 26-30.XI, 2011 w.
sasjelaRsrulebis, probaci-
isa da iuridiuli daxmarebis sa-
ministros iniciativiT, `patim-
rebis Sesaxeb~ kanonSi cvlile-
bebi Sedis. opozicia axali ka-
nonproeqtis mimarT ukmayofile-
bas gamoTqvams da qveyanaSi poli-
tikuri represiebis dawyebis
axal talRaze saubrobs.
`saerTo gazeTs~ Temis irgv-
liv `Tavisufali demokratebis~
erT-eerTi lideri parlamentis
deputati, gia cagareiSviliesaubra:
_ kanonproeqtis warmodgeni-
li variantis or nawilad dayo-
fa SeiZleba, cvlilebebis nawi-
li pozitiuria, zogic miuRebe-
li. kanonSi 7-8 Tvis ukanac Se-
vida cvlilebebi da `Tavisufal-
ma demokratebma~ parlamentSi
pirveli mosmeniT kanonproeqtis
ganxilvisas Cveni alternatiuli
winadadebebi davayeneT. xelisuf-
lebam nawili gaizira, nawili _
ara.
patimrebs SesaZlebloba unda
mieceT ufro xSirad isargeblon
satelefono saubrebiT, grZelva-
diani paemnebiT, miiRon meti ama-
naTi da a.S. warmodgenili kanon-
proeqtis mixedviT, msjavrde-
buls saSualeba eqneba TveSi sam-
jer, araumetes 15 wuTi sakuTa-
ri saxsrebiT isargeblon sate-
lefono momsaxurebiT. waxalise-
bis SemTxvevaSi ki TveSi erTxel
damatebiT eZleva ufleba gana-
xorcielos satelefono kavSiri,
am SemTxvevaSic, maqsimum 15 wu-
Ti. moqmed kanonmdeblobaSi sate-
lefono saubrebis raodenoba
faqtobrivad, ganaxevrebuli iyo,
ar iyo waxalisebebi.
cvlilebebis mixedviT
ki waxalisebis SemTx-
vevaSi, patimars TveSi
erTxel miecema xanmok-
le paemnis SesaZleb-
loba. cxadia, es win
gadadgmuli nabijia da
pozitiurad SemiZlia
Sevafaso.
axla rac Seexeba
kanonproeqtis im na-
wils, rac miuReblad
da dauSveblad mimaCnia.
warmodgenili cvlile-
bebis Tanaxmad, patimre-
bis Sesaxeb, patimars
disciplinaruli gadacdomis Sem-
TxvevaSi sami Tvis ganmavlobaSi
ekrZaleba: T) piradi korespon-
denciebis miReba-gagzavna, e) Ta-
visuflebis aRkveTis teritori-
aze arsebuli maRaziiT sargeb-
loba. l) fuladi gzavnilebis
miReba. am vadebiT uflebebis
SezRudva arRvevs adamianis uf-
lebebis elementarul normebs,
romelic qarTuli kanonmdeblo-
biTa da uamravi saerTaSoriso
aqtiTaa daculi. cvlilebebis es
nawili, saxalxo damcvelis apa-
ratisTvisac miuRebelia da gi-
orgi tuRuSmac araerTxel daa-
fiqsira uaryofiTi pozicia. sam-
wuxaroa, roca xelisufleba sa-
patimroebSi msgavsi diskomo-
fortuli meTodebis damkvidre-
bas cdilobs. sami Tvis vadiT pa-
timrisTvis garesamyarosTan ur-
TierTobis gawyveta cudad imoq-
medebs Tavad msjavrdebulsa da
mis ojaxis wevrebzec. drois am
monakveTSi patimars SeiZleba
dasWirdes advokatis momsaxure-
ba, gadaudebeli samedicino dax-
mareba da a.S.
icvleba aseve 90-e muxlis
redaqciac. arsebuli kanonproeq-
tis mixedviT, msjavrdebulma Tu
disciplinaruli sasje-
lis moqmedebis vadaSi
ganmeorebiT Caidina dis-
ciplinaruli danaSauli,
mas SeiZleba daekisros
administraciuli sasje-
li, araumetes 60 dRe-
Ramis. aqamde administra-
ciuli danaSaulis Cade-
nis SemTxvevaSi, pati-
mars cixis administra-
ciis mxridan, SesaZloa,
mieRo gafrTxileba da
mxolod danaSaulis gan-
meorebis SemTxvevaSi mi-
eRo sasjeli. anu pati-
mars eZleoda discipli-
naruli danaSaulis gamoswore-
bis saSualeba. cvlilebebis mi-
xedviT ki es SezRudulia. axla
cixis administracias pirdapir
eZleva ufleba yovelgvari axsna-
ganmartebis gareSe patimars Ta-
vi ukras 5-6 kv zomis karcerSi,
sadac absoluturi jojoxeTia,
ar dgas sawoli, arsebobs mxo-
lod dasakeci leibi, romelsac
cixis administracia dilis 9 sa-
aTidan saRamos 11 saaTamde boq-
lomiT saguldagulod ketavs.
_ xelisufleba ratom muSa-
obs kanonproeqtze, romelic
uxeSad arRvevs patimrebis uf-
lebebs?
_ mTavrobas, SesaZloa, cvli-
leba msjavrdebulebis sruli
izolirebisTvis sWirdeba. qveya-
naSi arsebobs uamravi politiku-
ri niSniT dakavebuli, albaT,
`nacmoZraoba~ axal kanonproeqts
maT winaaRmdegac gamoiyenebs.
_ sami Tvis ganmavlobaSi pa-
timrebze gaizrdeba zewolisa da
Zaladobis SemTxvevebi?
_ Tavisuflad SemiZlia
giTxraT, rom drois es nawili
mTlianad patimrebze zewolisT-
vis iqneba gamoyenebuli. nacmoZ-
raobis mxridan kanonproeqti
sakmaod ostaturadaa Sedgenili.
didi nawili kanonproeqtis po-
zitiur mxareebs eTmoba. erTi
SexedviT, kanonproeqtis 82_e
muxli teqnikuri TvalsazrisiT,
pataraa, magram sakmaod diskrimi-
naciuri da inkviziciuri. 82-e
muxlis oTxive qvepunqtis wa-
kiTxvisas, giCndeba kiTxva_ gana
ra viTarebaa qarTul cixeebSi,
rom xelisufleba msgavs drako-
nur normebs iyenebs.
_ Tqven saerTos xedavT biZi-
na ivaniSvilis politikaSi
mosvlasa da patimrebis kodeqsSi
Sesatan cvlilebebs Soris?
_ am etapze SesaZloa, saer-
To marTlac araferia, magram sa-
momavlod aucileblad eqnebaT.
nacmoZraobis warmomadgenlebi
daakaveben opoziciur aqtivis-
tebs, politikur liderebs
(gvaxsovs 7 noemberi da 26 mai-
si) da aRniSnuli mizezebis ga-
moyenebiT SeuzRudaven gare sam-
yarosTan urTierTobas. mTavroba
yvelanairad cdilobs rogorme
gaaparos kanonproeqtis es nawi-
li.
_ batono gia, mTavrobis
lafsusi Tqven amoicaniT, magram
rogor apirebT xelis SeSlas?
_ iuridiul sakiTxTa komi-
tetze kanonproeqtis ganxilvas
sakmaod mwvave debatebi
da kamaTi mohyva. gvinda
saerTaSoriso organiza-
ciis warmomadgenlebs
xma mivawvdinoT, rom ka-
nonproeqtis am formiT
amoqmedebis SemTxvevaSi,
Zalian cudi Sedegebi
gveqneba. qarTul cixeeb-
Si amgvari cvlilebebi
patimrebze sapatimroe-
bis administraciis
mxridan uxeSad iqneba
gamoyenebuli. magali-
TisTvis: gldanis #8
koloniaSi patimrebis
umravlesoba ar iyenebs
yoveldRiuri gaseirnebis SesaZ-
leblobas, mxolod imitom, rom
administraciis warmomadgenlebi
sastikad uswordebian msjavrde-
bulebs.
_ Tumca xelisufleba ake-
Tebs imas, rac surs?
_ amitomac arsebobs iseTi
cneba, rogoricaa arCevnebi da am
procesamde aucileblad unda mi-
videT, davasruloT saakaSvili-
seuli mmarTveloba.
_ ratom amyarebT did ime-
debs arCevnebze, roca araerTxel
gvinaxavs gayalbebuli arCevnebi?
_ saqarTveloSi gayalbebul
arCevnebs erTxel revolucia
mohyva, meored lamis samoqalaqo
omi, 2008 wlis 5 ianvar. ukve
mesamed igive procesi aRar gan-
meordeba.
miranda nabaxteveli
yvela Sewyalebul
adaminas imperatiu-
lad nabrZanebi aqvs,
rom arCevnebisTvis
unda imuSaos mTelma ojaxma
da axloblebma nac.moZraoba-
ze. ratom ar uSveb miSa Cems
megobrebs, romlebic ici rom
Sen winaaRmdeg imuSaveben!,
ratom ar uSveb biWebs, rom-
lebzec Sewyaleba araerTxel
Semosula sapatriarqodan!
ratom geSinia yvela gansxa-
vavebuli Sexedulebis mqone
adamianis! ratom tanjav aTi
aTasobiT ojaxs saqarTvelo-
Si TavianTi qmrebis, Svile-
bis, mamebis monatrebi gamo?!
esaa Seni warmatebuli qveya-
na?! “nuras ukacravad”! amaze
pasuxi aucileblad mogeTxo-
veba bumerangis principiT da
ara Cemi survili gamo! dRes
aTasobiT adamians gauTene es
giorgoba tirilisa da sici-
vis, SimSilisa da monatre-
bis! ar geSinia?!
dRes viyavi ganaxle-
bul plexanovze. Za-
lian lamazia.
oRond mxolod fa-
sadebia gakeTebuli. SigniT
katastrofulad gamoiyureba
yvelaferi. Sss -s erT erTma
maRalCinosanma momca 20 la-
ri (meTodi aqvT aseTi -fuls
maZleven xolme. im pontSi
ra “ Se fulze daxarbebu-
loo”) gamovarTvi da vano
merabiSilis saxeliT iqve ev-
ropaSi yvelaze magar gasar-
Tob quCaze mdgar moxuc
maTxovars miveci
vardebis revoluci-
is 8 wlis Tavze
didi madloba saa-
kaSvils rom denis
,gazis da wylis gadasaxads
nagavi mieba , erTaderTi rac
kidev darCa am mTavrobas ga-
sakeTebeli isaa rom miabas
exla am nagavs Tavisi Tavi
prezidentis meTaurobiT da
politikur sanagveze aRmoCn-
dnen
Tu ruseTis dReebi
daTvlilia, maSin
TveSi erTxel rom
acxadebs xolme Cveni sagareo
saqmeTa saministro, mzad
varT ruseTTan urTierTo-
bisTvis aRdgenisTviso, vis-
Tan apireben maSin urTier-
Tobis aRdgenas?...
kosmetikis saloni
“nacmo for jor-
jia” da misi saxe-
lovani dizainer epilatori
suren gorSi fon Cajmandia-
ni&kolegebi, msoflio stan-
dartebis doneze, fufalas
ferumariliT SegikeTeben
SuSabandebs Tqveni Tavisuf-
lebisa da Rirsebis sanacv-
lod. iCqareT !!!
revoluciis wlis-
Tavze miSas fsiqi-
kuri adeqvaturobis
kiTxvebs aCens aSkarad. kano-
ni sajaro samsaxuris Sesaxeb
iTxovs moxelis samedicino
Semowmebas. miSas saitze jan-
mrTelobis cnoba ar devs.
modi da gindac aq gamokiTx-
viT, ginda realurad – refe-
rendumis saxiT moviTxovoT
misi fsiqikis Semowmeba (nar-
kologiuric albaT). auci-
lebelia mgoni. am moTxovna-
Si araferia ukanono. movna-
xoT forma. kanonier moTxov-
naze pasuxi eqneba gasacemi
mzaddeba axali fo-
Ciani tyuilebis Se-
kvra – rom pensia
2012 wels gaxdeba nanatri
100 dolari, rom saqarTve-
loSi investiciebi 3 mili-
ard dolars miaRwevs da sa-
Sualo xelfasi 500 dolari
gaxdeba, rom male evrokavSi-
ri uvizo reJims dagviwesebs,
rom nato ukve gadawyvetili
ambavia, rom _ msoflioSi
pirvelad onkanSi Sampanuri
wamova da cidan – brilian-
tebis Tovli.
SemogvierTdi facebook-zze
`saerTo ggazeTi~
xalxis azriT
Face
book
Face
book
Face
book
Face
book
Face
book
Face
book
Face
book
Face
book
Face
book
Face
book
Face
book
xelisufleba patimrebis Sesaxeb kanonSi Sesatani
cvlilebebiT msjavrdebulebissrul izolacias axdens
7saerTo gazeTi#47 (176), 26-30.XI, 2011 w.
nino qadagiZe-Jvania::saerTod, yvelaferi, rac qveya-
naSi xdeba, gkarnaxobs imas,
rom saerTod ar unda elodo
prezidentisgan zurab Jvanias
xsenebas, arc im principebze
laparaks, rasac zura emsaxu-
reboda. yovel SemTxvevaSi, es
xelisufleba amas ar apirebs.
ra Tqma unda, es CemTvis Zali-
an samwuxaroa. gavixsenoT sar-
kozis vizitisas, prezidentma
faqtobrivad zuras citireba
gaakeTa _ „Cven varT qarTvele-
bi, maSasadame, Cven varT evro-
pelebi“ da raxan mravlobiTSi
gadaiyvana, CaTvala, rom misi
frazaa. am dros jobda eTqva
originalSi da moeyvana cita-
tis avtori. is ara marto zu-
ras saxelis xsenebas gaurbis,
aramed fiqrs imaze, vin iyo
zurab Jvania da ras akeTebdnen
isini erTad.
Tumca mainc mikvirs xol-
me zuras Tanagundelebis moq-
medeba, visTan erTadac 15 weli
modioda zura, Cemze did xans
xedavdnen mas, erTad gaiares
saintereso procesebi da imde-
ni ram akavSirebT, SeiZleba
kacma erT rameze ar amoiRos
xma, orze, magram saerTod ar
amoiRo xma?! TiTqos arc una-
xavT. aRmoCnda rom eseni ar
arian ideis adamianebi, arian
biurokratebi da moemsaxure-
bian imas, vinc iqneba xelisuf-
lebaSi. anu zura iqneba, zu-
rasTvis gaakeTeben saqmes, vi-
Rac iqneba, im viRacisTvis da
arc is gamikvirdeba, vinme
axali rom movides, me,
SeiZleba, isev opozicia-
Si aRmovCnde da isini
isev TavianT adgilebze
iyvnen.
rac Seexeba vardebis
revoluciis dasawyiss.
maSin Cven saburTaloze
vcxovrobdiT, faqtobr-
ivad erT oTaxSi da Cvens
lojiaSi daigegma es re-
volucia. me yvelaferi
mesmoda. miSac iq iyo.
yovel RamiT modiodnen
da mesmoda maTi yvirili.
zuras hqonda gaurkvev-
loba, ar hqonda bolomde
gadawyvetili. magaliTad,
saxlidan rom gavida, ar
icoda, SeuerTdeboda Tu
ara miSas. arc me ar vi-
codi; televizorSi rom
erTad davinaxe, ar velo-
di, radgan bolomde ar
endoboda.
vardebis revoluciis mere
zurasa da saakaSvils Soris
midioda brZola, magram es
brZola yovelTvis iyo da amas
Seguebuli viyaviT. Tumca ra
formiTac wavida brZola, amas
ar movelodi, Torem dapirispi-
reba im erTi wlis manZilzec
igrZnoboda. gaxsovT, albaT,
baramiZe-oqruaSvilis dapiris-
pireba, isic, cxinvalSi rom
gavarda oqruaSvilida zura
gadaefara iqaurobas, riTac
aarida konfliqtis gaRvivebeba.
es yvelaferi Cems Tvalwin
xdeboda. miSa ukve aRar modi-
oda CvenTan.
zura araTu grZnobda dau-
faseblobas, isic icoda, rom
saakaSvilisTvis is yovelTvis
iqneboda mteri. magram yovelT-
vis hqonda sakuTari Tavis ime-
di da axerxebda situaciidan
gamomZvraliyo, saerTo intere-
sebidan gamosuliyo. bolo-bo-
lo, roca raRac kritikuli
momenti iyo, krizisi, Wkuis sa-
kiTxavad mainc zurasTan midi-
odnen.
yvelas gvaxsovs, ra roli
iTamaSa aWaris krizisis daZle-
vaSi da albaT, isic gaxsovT,
rom aWaris gaTavsuflebis er-
Ti wlisTavze, maSin zura uk-
ve cocxali aRar iyo, igi amo-
iRes yvela kadridan.
saakaSvils eSinoda Jvanias
fenomenis, radgan zura iyo Ri-
rebulebebis adamiani, SeiZleba
igi, rogorc manevrebis mimdeva-
ri kritikasac imsaxurebda,
magram yvela misi moqmedebis
ukan iyo zemizani. is Tavisi
mowodebiT, ideebiT iyo demok-
rati.
zura rom cocxali yofi-
liyo, albaT dapirispireba
aucileblad iqneboda. opozi-
ciaSi rom gadasuliyo, amaTi
xsenebac ar iqneboda. sul
vnatrob xolme, rom vuyureb
ra situaciaa, ramdeni Teemaa,
ramdeni resursia, razec opo-
zicia unda muSaobdes da ar
aris ubralod politi-
kosi, romelic yovelive
amis mobilizacias gake-
Tebs. zura iyo swored
aseTi adamiani.
maSin opoziciaSi
wasvlaze cota adre iyo
saubari, sul erTi weli
iyo gasuli. magram Za-
lian daaxlovdnen bad-
risTan da es ar iyo Sem-
TxveviTi. garda imisa,
rom maT raRac saerTo
adamianuri ipoves, da-
iwyes erTiani xedvis Ca-
moyalibeba, fiqri imaze,
rogor unda ganaviTaron
es qveyana. saerTo ena
moZebnes da es iyo seri-
ozuli tandemi.
Zalian bevri iTqva da dai-
wera zuras moulodnel gar-
dacvalebaze. saqme daxuruli
ar aris. da Tu es iyo Zala-
dobrivi sikvdili, igi xeli-
suflebis monawileobis gareSe
ver moxdeboda.
rac Seexeba baton ivaniS-
vilTan Sexvedras, imis molo-
dini, rom mas raRac meti in-
formacia eqneboda, ar
mqonia; ufro imis gasa-
gebad mivedi, ra damoki-
debuleba aqvs zuras da
misi gardacvalebis mi-
marT. zuras wigni wavu-
Re. rom mivedi, magidaze
edo gadaSlili da
kiTxulobda. orjer vna-
xe es adamiani. me xom
ara var politikosi, var
Cveulebrivi adamiani,
romelic cdilobs gaer-
kves pirovnebaSi, romel-
sac SeiZleba Cemi qveynis
momavali daukavSirdes.
yvela variantSi ukeTe-
sobisken iqneba es cvli-
lebebi, radgan alterna-
tivis gareSe ganviTareba
ar xdeba saerTod. ami-
tom, SeuZlebelia am
qyevanaSi viyoT sul am
Caketil sivrceSi. ami-
tom vcdilobdi, yvela
Cemi alRo CamerTo, raTa
rogorme damenaxa es adamiani.
pirveli Sexvedridan gamovedi
Zalian moxibluli, imitom rom
vnaxe adamiani, romelsac ain-
tersebs ras eubnebi, iwovs in-
formacias da Zalian sxartad
azrovnebs. iyo saubari TanamS-
romlobaze. is ayalibebs sazo-
gadoebriv organizacias da me
Cemi SesaZleblobebis fargleb-
Si minda, raRac gavakeTo. meo-
re Sexvedra Seexeboda Cem
pragmatul gaTvlebs, Tu ra
rogor unda gavakeTo da aRmo-
vaCine, rom is aris saSinlad
pragmatuli adamiani. SeiZleba
es pirad urTierTobebSi sasia-
movnoc ar iyos, roca grZnob,
rogor afasebs is Sen yovel
naTqvams, magram rom gamovedi
misgan, vifiqre, rom am Tvise-
bis gareSe am kacs araferi ar
gamouva. is unda iyos Zalian
pragmatuli.
igi marTlac ar hgavs saa-
kaSvils. zuras?! zuras kidev
sxva Tvisebebi hqonda. man Za-
lian bevri ram icoda. yvela
Temaze hqonda uazarmazari in-
formacia. amasTan Zalian uy-
varda adamianebi, Sens miRma yo-
velTvis xedavda Sens saukeTe-
so Tvisebebs. aman daRupa kides
is faqtiurad.
axla gveZleva Sansi, moma-
val wels saakaSvilisa da
TargamaZis garda gvqondes sxva
adamianis arCevis ufleba. Tum-
ca xelisufleba yvelafers ga-
akeTebs, yvela resurss gamoi-
yenebs. da Zalian rTuli iqneba
winaaRmdegobis gaweva. ubra-
lod, yvela adamianma unda ga-
daabijos SiSs, mec meSinia,mag-
ram vcdilob davZlio, winaaR-
mdeg SemTxvevaSi araferi ar
gamova. sxvaTa Soris zuras
aqvs aseTi Canaweri studente-
bisTvis, sadac laparakobs de-
mokratiaze, parlamentze, ar-
Cevnebze da iqve dasZens, rom
es aris manqana, romelic ar
imuSavebs specifiuri sawvavis
gareSe. da es sawvavi aris sa-
moqalaqo TviTganwirva. anu
TviTSegneba Zalian maRal do-
neze ayvanili.
erTaderTxel Sevx-vdi saakaSvils zurasgardacalebis sakiTx-ze da misi naTqvamidanaseTi daskvna gamovi-tane, rac ginda mTxo-
ve, oRond gamoZiebaSinu Caerevio. zura aR-ar aris da Cem arsebo-bas rogorRac Seegue-bian.
zura axsovs sazogadoebas,
rogor muSaobda igi, ra nabi-
jebs dgamda, rogor viTarde-
boda maSin parlamenti. ra Tqma
unda, srulyofili ver iqnebo-
da, radgan maSin saqarTvelos
damoukideblobis pirveli wl-
ebi iyo. rva wlis win, roca me
Cem SvilebTan erTad vmonawi-
leobdi revoluciaSi, mqonda
imis gancda, rom me Cems qveya-
nas vaSeneb; avaSeneb demokra-
tiuls da ara iseTs, sadac
yvelaferi SiSzea damyarebuli.
da rac ar unda gaakeTos saa-
kaSvilma, ramdeni quCac ar un-
da gaxsnas da WaRi Camokidos,
Tu qveynis fundaments ar aSe-
neb, Seni Sromis Sedegi aris
nuli. fundamenti ki aris
elementaruli demokratia.
saakaSvils ki miaCnia rom
Tavad aris demokratia. rogor
fiqrobT, mas rom dasWirdes,
is pirveli ar Sevardeba ru-
seTSi?! zuras ruseTTan mimar-
TebaSi hqonda Zalian pragmatu-
li damokidebuleba, rom Cven
varT damoukidebeli qveyana da
ruseTi unda SeaCvio am damou-
kideblobas. amasTan aucileb-
lad unda daicva raRac Tama-
Sis wesebi da yovelTvis moZeb-
no saerTo interesebi. igi ar
dauSvebda agvistos konf-
liqts. Tavis droze cdilobda
kokoiTTan saerTo enis gamo-
Zebnas. raRac biznesis gakeTe-
bas maTTvis, raTa saerTo inte-
resebi yofiliyo. magram zuras
sikvdilTan erTad yvela es gza
CaWres. zura Tvlida, rom sa-
erTo interesebiT ufro moi-
gebda qveyana da ara ise, rom
10 weli lanZRo udidesi impe-
riis prezidenti.
me mgonia, miSam raRac momen-
tSi gadawyvita, rom rac SeiZ-
leboda yvelaferi iswavla zu-
rasgan da zura aRar sWirdeba!
mmoommzzaaddeebbuulliiaa `̀mmaaeessttrrooss~~
ggaaddaacceemmiiss mmiixxeeddvviiTT
biZina ivaniSvilTan pirveli Sexvedridan Zalian moxibluli gamovedi, imitom rom vnaxe
adamiani, romelsac aintersebs, ras eubnebi
tel
eNEWS
tel
eNEWS
tel
eNEWS
tel
eNEWS
tel
eNEWS
tel
eNEWS
tel
eNEWS
tel
eNEWS
tel
eNEWS
tel
eNEWS
ixileT `saerTo gazeTi~
internetSi
www.saertogazeti.netSSeemmooggvviieerrTTddiiTT FACEBOOK-zzee
8 saerTo gazeTi #47 (176), 26-30.XI, 2011 w.
ukve ramdeni welia Cveni me-
zobeli TurqeTis respublika
saqarTvelodan gasuli iafi mu-
SaxeliT maragdeba. Turq damqi-
raveblebs awyobT aralegalebi,
arcTu iSviaTad, maT pasportebs
arTmeven da sul ar uxdian
xelfass, Tavis mTavrobas ki ga-
dasaxadebs umalaven. risi uf-
leba aqvs da rogor aris dacu-
li qarTveli dasaqmebuli saku-
Tar miwaze, am sakiTxebze Cven
vesaubreT profesiuli kavSire-
bis aWaris respublikuri gaer-
Tianebis Tavmjdomares dare-jan meqvabiSvils da saqar-
Tvelos soflis meurneobis
msubuqi mrewvelobis kvebis da
gadasamuSavebeli mrewvelobis
muSakTa damoukidebeli profe-
siuli kavSirebis Tavmjdomaris
moadgiles qalbaton klaramaWaraSvils.
darejan meqvabiSvili:_ aWaraSi Turqi investorebis
mier gaxsnili msubuqi mrewve-
lobis ramdenime sawarmo funq-
cionirebs. sawarmoebSi, sadac
profkavSiruli organizacia ar
arsebobs, Cven ver vaxorcie-
lebT monitorings, raTa vnaxoT
ra pirobebSi Sromoben Cveni
moqalaqeebi. 2008 wels ,,xelva-
Cauris teqstilSi~, Sromis ga-
usaZlisi pirobebis gamo, 200-
mde momuSave qalma gamoTqva
survili, rom Seqmniliyo prof-
kavSiruli organizacia. airCies
Tavmjdomare, 11 dasaqmebuli Se-
vida profkavSiris komitetSi.
im dResve sawarmos gaerTianebis
xelmZRvanels, iuristTan erTad
vewvieT da SevTavazeT dagvewyo
kanoniT gaTvaliswinebuli civi-
luri urTierToba. samwuxarod,
eqvsi saaTis ganmavlobaSi ver
movaxerxeT dasaqmebulebTan
Sexvedra, isini saTadarigo ka-
riT gaistumres fabrikidan.
direqtori jer gacxarebuli
iyo, mere nervebi daimSvida da
TiTqos SevTanxmdiT kidec.
meore dRes TerTmetive dasaqme-
buli daiTxoves samsaxuridan.
Cven mivmarTeT sasamarTlos.
2008 wlis Semdeg aWaris prof-
kavSirulma organizaciam yvela
sasamarTlo instancia waago,
maT Soris uzenaesi sasamarTlo
procesic, miuxedavad imisa, rom
aSkarad gamoikveTa Cveni simar-
Tle. iZulebuli SeviqeniT da
strasburgis sasamarTlos miv-
marTeT. vimedovnebT, rom ganixi-
laven, samarTali aRdgeba da 11
qali daubrundeba samuSao ad-
gils, sadac anazRaureba, samar-
cxvinod, saSualod 150 lars
Seadgens. am procesis mogebas
udidesi mniSvneloba aqvs, sti-
muli miecemaT sxva sawarmoebSi,
xalxi SeZlebs protesti ga-
moTqvas da TavianTi uflebebi
daicvan raRacnairi formiT ma-
inc. miTumetes, rom profkavSi-
ri Tavis Tavze iRebs mSrome-
lebze pasuxismgeblobas. dRevan-
del Sromis kodeqsSi, yvelafe-
ri ufro investorzea gaTvli-
li, vidre dasaqmebulze. amas
xelisufleba imiT xsnis, rom
rac SeiZleba meti investori
unda Semovides qveyanaSi. am
dros qarTuli genofondi sa-
Sinel mdgomareobaSia, xalxs
janmrTeloba eryeva imis gamo,
rom dazRveva ara aqvT, xelfasi
ar yofniT, rom samedicino da-
wesebulebebs mimarTon, irRveva
Sromis teqnikuri usafrTxoeba.
ver varwmunebT damsaqmeblebs
imaSi, rom maTTvisac ufro
iolia, hyavdeT janmrTeli muSa-
xeli. Cven gaTvlac gavakeTeT:
damsaqmebels ufro naklebi uj-
deba daazRvios muSa, rom man
weliwadSi erTxel samedicino
Semowmeba gaiaros. erTader-
Ti samrewvelo sawarmo, sa-
dac Zlieri organizacia
gvaqvs aris Turqul-qarTu-
li ,,baTumis teqstili~, sa-
dac 500 qalia dasaqmebuli.
qarTvel menejerTan da Turq
mewarmesTan molaparakebebis
gziT metnaklebad vagvarebT
problemebs. wels qobuleT-
Si, oqtombris TveSi, saqar-
Tvelos profkavSiris inici-
ativiT ordRiani seminari Ca-
tarda Temaze ,,SromiTi uf-
lebebi~, romelsac uZRvebodnen
TurqeTidan da evropidan mowve-
uli trenerebi.
klara maWaraSvili: _
ucxoel investorTa mier gaxs-
nil sawarmoebSi sakiTxi ase
dgas: monoba Tu dasaqmeba?
damsaqmebeli dasaqmebuls udebs
xelSekrulebas da aZlevs Sro-
mis uflebas. Sromis kodeqsSi
Cadebuli muxlebi dasaqmebulis
uflebas ar icavs. mxedvelobaSi
maqvs is ybadaRebuli 37d mux-
li, romlis mixedviT damsaqme-
bels aqvs ufleba nebismier
dros Seuwyvitos kontraqti
dasaqmebuls, winaswari gafr-
Txilebis gareSe. mas Semdeg,
rac batonma kaxa benduqiZem Tav-
dayira daayena es kanonebi, Zali-
an bevri muxli Seicvala damsaq-
meblisTvis prioritetulad,
Tumca evropis qartia CvenTan
ratificirebulia. ACveni Sromis
kodeqsi saerTaSoriso Sromis
normebTan SeuTavsebelia. sam-
kervalo dargi qveyanaSi ganu-
sazRvreli droiT funqcioni-
rebs, amitom xelSekrulebas,
wesiT, vada ara aqvs. magaliTad
,,baTumteqstilSi~ damsaqmebelma
ganusazRvrelvadiani xelSekru-
leba vadianiT Secvala. sami
Tvis Semdeg muSas aTavisuf-
lebs, mere isev udebs xelSek-
rulebas, am dros ar uxdis er-
Ti Tvis anazRaurebas, romelic
muSas gaTavisuflebis SemTxve-
vaSi ekuTvnis. Sromis kodeqsSi
Cadebuli saaTobrivi samuSao
normebi miuRebelia. saxelmwifo
iRebs valdebulebas arsebuli
saaTobrivi norma TandaTan Se-
amciros. amave dros kodeqsSi
aris muxlebi, romelic dam-
saqmebels saSualebas aZlevs
araTu Seamciros, aramed ga-
zardos es cifri. Sromis ko-
deqsSi arsebobs Kkidev erTi
muxli, romelic xelfasis
dagvianebis SemTxvevaSi yovel
dagvianebul dReze raRac da-
namatebs iTvaliswinebs. amas
ar akeTebs arc erTi damsaqme-
beli. msubuqi mrewvelobidan
saqarTveloSi mxolod safeiq-
ro dargi (dRes ,,teqstils~
uwoden) viTardeba. samkervalo
dargSi iafi muSaxelia, es in-
vestors mogebis saSualebas aZ-
levs. cnobili Turquli firme-
bi filialebs xsnian baTumSi,
boboyvaTSi, maxinjaurSi, xulo-
Si. am sawarmoebSi ZiriTadad,
qalebi muSaoben. Sromis pirobe-
bi yvelgan irRveva. moaqvT ise-
Ti qsovilebi, romlebic daWris
dros fqviliviT sinTetikur ma-
sas yrian. es nivTiereba adami-
anis janmrTelobisTvis sazianoa
da amaze aravin fiqrobs. im sa-
warmoSi, sadac profkavSiruli
organizacia gvaqvs, vdebT ko-
leqtiur xelSekrulebas da ko-
ntrols vawesebT magaliTad ha-
eris dabinZurebaze. dazRvevac
damsaqmeblis keTilsindisiereba-
zea, Tu warmoebas kargi mogeba
aqvs, dazRveva TanadafinansebiT
xdeba. xalxi dabeCavebuli da
damonebulia. ,,koka-kolaSi~
Turq warmomadgenels 18 000
aTasi lari aqvs xelfasi, momu-
Saveebis saSualo anazRaureba
450 laria, minimaluri ki 110
lari, maSin, roca qveyanaSi sa-
arsebo minimumi 162 laria, e.i.
Cveni muSis xelfasi saarsebo
minimumsac ar aRwevs. kvleviT
institutebSi mecnier-muSakebs
80 lari aqvT xelfasi, daqviTu-
li 20%-is Semdeg 64 lari
rCeba. orxevSi erT-erT warmoe-
baSi dReSi 15 lars uxdian qa-
lebs, arc fexmZimobis, arc Sve-
bulebis anazRaureba ar xdeba.
Sevkribe iq momuSave axalgaz-
rdebi da Sevecade damerwmunebi-
na, rom daafason sakuTari Sro-
ma, energia, unari, iyvnen Tavda-
jerebulebi da Sesabamis situa-
ciaSi daicvan TavianTi uflebe-
bi. samoqalaqo sazogadoeba ver
Camoyalibda CvenTan, amitom vib-
rZviT socialuri dialogisT-
vis, rom damsaqmebelmac da da-
saqmebulmac icodes Tavisi uf-
leba-movaleobebi. am axalgazr-
debs ar gaaCniaT informacia sa-
kuTari uflebebis Sesaxeb. samu-
Sao dRe umravles sawarmoebSi
iwyeba 8 saaTidan da grZeldeba
10-12 saaTamde. ,,Cemi sakuTre-
baa~ _ ambobs investori, magram
dasaqmebuli xom ar aris misi
sakuTreba. yvela warmoebas aqvs
Tavisi wesdeba. saqarTveloSi
registrirebuli yvela ucxo
investori acxadebs, rom dai-
cavs saerTaSoriso samarTleb-
riv normebs, magram Tavad saqar-
Tvelos konstitucia ar icavs
sakuTar moqalaqeebs. saboloo
jamSi, Tu Sromis kodeqss ara-
feri eSvela, ar Seicvala, pr-
ofkavSiri ver gaumklavdeba am
problemebs.
saqarTvelos mTavroba ori-
entirebulia imaze, rac SeiZle-
ba meti investori Semovides
qveyanaSi, raTa adgilobrivi mo-
saxleobisTvis samuSao adgile-
bi Seiqmnas. ucxoelebi am val-
debulebas asruleben imis sama-
gierod, rom yvelafris ufleba
aqvT, oRond fuli Semoitanon,
isini mdidrdebian Cveni moqala-
qeebis zurgze. qarTveli monur
Sromas mieCvia ucxoeTSic da
sakuTar miwa-wwyalzec da rao-
den samwuxaroa, rom sakuTari
mTavrobis mier damtkicebuli
diskriminaciuri Sromis kodeq-
si mas samarcxvino, damamcire-
bel pirobebSi amyofebs.
naTia gogitiZe
ra xdeba ucxoeli investorebis mier daarsebul sawarmoebSi?
Tbilisis sakrebulos safinan-
so-ssabiujeto komisiis Tavmjdoma-
re Tamaz SoSiaSvili sakrebulos
opoziciur umciresobis kritikas
usafuZvlos uwodebs da acxadebs,
rom es kritika ki ara, ciliswa-
mebaa.
misi TqmiT, sakrebulos umci-
resobis wevrebis gancxadebebi di-
letanti da saqmeSi Cauxedavi ada-
mianebis mdgomareobas hgavs.
rogorc is ganmartavs, dedaqa-
laqis biujetSi „sxva xarjebis“
saxiT gawerilia zustad is Tan-
xebi, rac saWiroa mosaxleobisaT-
vis mTeli wlis ganmavlobaSi.
„biujeti gaxlavT Tbiliselebis gamokiTxvis
Sedegad Sedgenili da is aris Tbiliselebis
dakveTa. „sxva xarjebi“ gaxlavT is Tanxebi, ro-
melsac gaswevs qalaqis biujeti, Tumca balans-
ze ar rCeba. es aris igive „Tbi-
lisis korpusis“ programiT sa-
xuravebis da liftebis SekeTeba,
metros vagonebis SekeTeba da
sxva“, _ ganacxada SoSiaSvilma
da dasZina, rom „sxva xarjebSi“
asaxuli Tanxebi programebSi de-
talurad aris ganmartebuli.
sakrebulos dRevandel sxdo-
maze sakrebulos opozicioner
deputatebs Tbilisis meris
sxdomaze dauswreblobis mizezi
ainteresebdaT da meris am qmede-
bas akritikebdnen.
sakrebulos umravlesobis
wevris koki ionaTamiSvilis gan-
cxadebiT ki, sxdomaze imyofeba meris moadgile
da nebismier deputats SeuZlia mas kiTxviT mi-
marTos.
`medianiusi~
xelisufleba iirwmuneba, rrom TTbilisis bbiujetimosaxleobis ggamokiTxvis SSedegad SSeadgines
9#47 (176), 26-30.XI, 2011 w. saerTo gazeTi
gvesaubreba ekonomikis eqsperti
vaJa beriZe:
_ batono vaJa xelisufleba ga-
nagrZobs Ria brZolas ivaniSvilis
winaaRmdeg. saparlamento sabiuje-
to-ssafinanso komitetis sxdomaze
erovnuli bankis prezidenti `qar-
Tu bankSi~ wesrigis damyarebaze da-
iqadna. amiT `qarTu bankis~ gakot-
reba undaT Tu rasTan gvaqvs saqme?
_ erovnuli bankis prezidentis
paTosi aseTia _ Tu `qarTu bankSi~
wesrigi ar damyardeba, me davamyareb
wesrigso. qadagiZe droebiTi admi-
nistraciis SeyvaniT imuqreba, rac,
faqtobrivad bankis daxurvis, ga-
kotrebisken gadadgmuli nabiji iq-
neba saxelmwifos mxridan. gana vin-
mes saqarTveloSi eWvi epareba, rom
erovnuli banki Cveni xelisuflebis
nawilia da ar aris damoukidebeli
struqtura. igi moqmedebs amJamin-
del xelisuflebaSi myofi dajgu-
febebis interesebis Sesabamisad. er-
ovnuli banki xelisuflebis dakve-
Tebs asrulebs. aqedan gamomdinare
es gaxlavT politikur arenaze ga-
mosuli biZina ivaniSvilisadmi xe-
lisuflebis muqara. yvela danarCen
politikur ZalasTan, romelsac am
donis finansuri resursi ar aqvs,
xelisuflebas problema ar aqvs im-
itom, rom maT an daaSineben, an mo-
isyidian, rac ivaniSvilTan mimarTe-
baSi gamoricxulia. amitom mas ebr-
Zvian yvela meTodiT, mocemul Sem-
TxvevaSi, es meTodi gamoxatulia
bankis winaaRmdeg laSqrobaSi, abso-
luturad uniadago saubrebi midis
fulis gaTeTrebis Sesaxeb.
_ fulis gaTeTreba axseneT da
ramdenad kanonieria xelisuflebis
braldebebi. unebarTvod TbilisSi
milionebis tarebis ufleba aravis
aqvso _ ganacxada xelisuflebis
erT-eerTma wevrma. ramdenad safuZv-
liania es braldeba da rodemde un-
da iyos es Tanxa datusaRebuli?
_ Tanxis dapatimreba ukanonoa.
saqme formaluradaa aRZruli _ bi-
Zina ivaniSvils ruseTis garda aq-
tivebi amerikasa da evropaSic aqvs.
iq, misi aqtivebis Taobaze SekiTx-
vebi dRemde ar dasmula. vfiqrob,
dRevandeli mTavrobis lobi ver
SeZlebs kiTxvebi gaaCinos. aqedan
gamomdinare, es elementalurad po-
litikuri angariSsworebaa. asec
rom ar iyos, erovnuli bankis pre-
zidentma Tavs ufleba misca da ko-
merciul bankebs miuTiTa, rom maT
kvartaluri da wliuri angariSge-
bis Taobaze, kanoniT gaTvaliswine-
buli masala ar dabeWdon erT-erT
konkretul gazeTSi _`bankebi da
finansebSi~. igi Tavs uflebas aZ-
levs Sexvdes zogierT biznesmens
da uTxras _ ratom aris Tqveni
reklamebi `bankebi da finansebSio~,
`erovnuli bankis~ aseTi preziden-
ti Tavis mxriv wesrigis damyarebas
cdilobs `qarTu bankSi~. saerTod
unda iTqvas, rom erovnuli banki ar
aris damsjeli organo. erovnuli
banki aris struqtura, romelic
bankebSi arsebul mdgomareobas are-
gulirebs da amave dros icavs maT
interesebs. misi saqme ar aris sa-
damsjelo operaciebis warmoeba,
bankebis gakotreba da a.S. Tumca am
faqts saqarTveloSi ramdenjerme
ukve hqonda adgili.
_ Tqven, albaT badri patarka-
ciSvilis `standart bankis~ SemTx-
vevas gulisxmobT.
_ diax, sakmarisia gavixsenoT
`standart bankis~ istoria, aseve,
kaxi kalaZis bankis mimarT ganxor-
cielebuli represiebi da a.S. es ki-
dev erTi dasturia imisa, rom ci-
vilizebuli sazogadoeba aris miTi,
demokratiuli saqarTvelo aris _
miraJi. aq avtoritaruli tendenci-
ebi sWarbobs risi gamoxatulebacaa
xelisuflebis pozicia _ Tu banki
politikas ar SeeSveba, maSin isini
iq wesrigs daamyareben. ra ufleba
aqvs erovnuli bankis prezidents,
saxelmwifo moxeles, romeli wes-
deba, kanoni aZlevs mas uflebas,
rom erT-erTi bankis _ `qarTus~
xelmZRvanelis nodar javaxiSvilis
misamarTiT miTiTeba gaakeTos _ ra
gancxadebebis gakeTeba SeuZlia da
risi ara nodar javaxiSvils. rac
Seexeba kvalifikacias, rogorc cn-
obilia, erovnuli bankis preziden-
ti unda Sexvdes bankis generalur
direqtorad daniSnul pirovnebas.
irakli qadagiZe ar xvdeba nodar
javaxiSvils. ratom, ra ufleba
aqvs mas, ar Sexvdes nodar javaxiS-
vils? javaxiSvils kompetenturo-
bas sabanko sferoSi namdvilad ver
dauwunebs. maSin ra xdeba? _ ubra-
lod, igi asrulebs xelisuflebis
ruporis rols, anu es aris mori-
gi muqara biZina ivaniSvilis mimarT
_ Tu igi politikidan ar wava, da-
uxuraven banks, drakonul zomebs
miiReben misi qonebisa da sakuTre-
bis mimarT. rostom mefis sasaxle
pirwmindad, TviTneburad, yovelgva-
ri sabuTis gareSe dakavebuli aqvs
raRac jgufs ararsebuli miTiuri
xelSekrulebis safuZvelze da
`qarTu jgufis~ warmomadgenlebs
ar uSveben iq remontis dasasru-
leblad. es aris is, rasac qurdul
Jargonze `bezpredeli~ hqvia. `kano-
nieri qurdebi~ sxvadasxva jgufebi-
sa da sazogadoebis winaSe `bezpre-
dels~ aRar ewevian, samagierod
ukanonod, yovelgvari samarTlebri-
vi procedurebis gareSe gavanadgu-
reT qurduli samyaro, rac kargia,
magram es kanongareSe moxda da ax-
la ukve kanonieri qurdebis stil-
Si moqmedi maRali rangis saxelmwi-
fo moxeleebi da politikosebi sa-
xelisuflebo wreebSi aRmovaCineT.
swored am `bezpredelis~ gamovli-
nebaa qadagiZis gancxadebebi, is, rac
`qarTu bankis~ Tavs xdeba, aseve
rostom mefis sasaxlis da moqala-
qeobis CamorTmeva biZina ivaniSvi-
lisadmi da a.S.
_ Tqven badri patarkaciSvilis
da kaxi kalaZis bankebis gakotrebis
precendenti gaixseneT. ramdenad mo-
salodnelia igive daemarTos `qar-
Tu banksac~ da ra safrTxeebs qmnis
es?
_ es Seqmnis seriozul prob-
lemebs, magram amqveynad arsebobs
aramxolod qarTuli sasamarTlo,
romelic xelisuflebis wnexis qve-
Saa, aramed saerTaSoriso samarTa-
lic da vfiqrob, amis gaTvaliswi-
nebiT xelisufleba ver SeZlebs am
ukanonobis dakanonebas.
_ zogadad razea dafuZnebuli
dRes qarTuli sabanko sistema.
aris Tu ara es maxinji, mafiozuri
sistema, romelsac politikuri ko-
niunqtura marTavs?
_ mogaxsenebT. qarTuli banke-
bis mepatroneebi, ZiriTadad ofSo-
rul zonebSi daregistrirebuli
kompaniebi arian. Cven zogjer ar vi-
ciT Tu vin arian wamyvani bankebis
mepatroneni, ra kapitali aqvT. Se-
saZloa sulac maT ukan rusuli ka-
pitali arsebobs, an ufro uaresi,
warmomavlobis Savi fuli aris am
sistemaSemqmneli bankebis aqcioner-
Ta ukan? amitom saubari ivaniSvi-
lis rusul fulze sasaciloa ma-
Sin, rodesac xelisuflebas ekono-
mikis 2/3 rusuli kapitalisTvis
aqvs gadacemuli. Cvens xelisufle-
bas ubralod eSinia personificire-
buli finansuri resursis, rome-
lic, maTi azriT zRudavs maT Zala-
uflebas. imitom, rom fuli Tavis-
Tavad Tavisuflebis, politikuri
sistemis normaluri funqcionire-
bis, demokratiis garantia. partiebs
fuli rom hqondeT, gveqneboda de-
mokratia da ar iqneboda am donis
umuSevroba, siRaribe. magram rode-
sac mxolod erTi jgufis xelSia
yvela biznesi, finansuri resursi,
yvela bankis ukan saxelisuflo Za-
lebi dganan, amitom isini iseTi
oazisebis gaCenasac ki ewinaaRmdege-
bian, rogoricaa erTi mxriv biZina
ivaniSvilis banki, romelic, ra Tqma
unda, absoluturad kanonierad da
civilizebulad iTamaSebs. rodesac
igi samTavrobo proeqtebs afinan-
sebda, araCveulebrivi, wesieri, ka-
nonieri banki hqonda, xolo rode-
sac politikur sarbielze pozici-
is dafiqsireba gadawyvita im wams-
ve gaxda saeWvo operaciebis da po-
litikuri gancxadebebis gamkeTebe-
li banki. sagareo saqmeTa komisarma
pirdapir uTxra Cvens xelisufle-
bas _ batonebo, mivceT yvelas po-
litikuri poziciis dafiqsirebis
saSualeba, procesi unda iyos Ria
da gamWirvale, arbitrma _ qarT-
velma xalxma unda miiRos sruli
informacia yvela wyarodan, raTa
Semdeg samarTliani gadawyvetileba
miiRos. amis gagoneba dRevandel xe-
lisuflbas ar surs. saubroben,
rom es TiTqos singapurizaciisken
svlaa. amas me ver daveTanxmebi imi-
tom, rom singapuris sinamdviles
kargad vicnob da vici _ iq kanonis
uzenaesobaa. Cven avtoritarizmis
ufro mZime formisken mivdivarT, es
aris Cinuri modeli. CineTis ekono-
mika hyvavis, Cveni _ ara, cifrebi
gamogonilia, saq.stati obieqtur
cifrebs ar awvdis sazogadoebas,
gansxvavebiT CineTisgan _ iq yvela
monacemi sworia, magram samagierod
Tu 600 milioni Cineli dapurebu-
lia da maTTvis cxovrebis done
amaRlda, 700 milioni Cineli isev
SimSilobs da kacma ar icis rodis
danayrdebian isini. magram Cinuri
modelis, Sanhais tipis megapolis
_ baTumi, quTaisi, foTis samkuTxe-
dis Seqnis ukan unda idges mili-
ard 300 milioni Cineli. am megapo-
lisis ukan vin idgeba? _ Cveni me-
gobari Turqebi, somxebi, azerbaija-
nelebi, ukrainelebi da Cveni mteri
ruseTi. ra Tqma unda es sasaciloa
da sabolood cud Sedegebs moi-
tans.
_ batono vaJa, zemoT axseneT,
rom erovnuli banki damoukidebeli
ar aris. zogadad, dRes mas zedam-
xedvelis funqcia ufro aqvs. ra
igulisxmeba damoukideblobis ar-
qonis miRma, sabanko saqmes dRes sa-
qarTvelo ver akontrolebs?
_ erovnuli bankis damoukideb-
lobis xarisxi, nodar javaxiSvi-
lis prezidentobisas sakmaod maRa-
li iyo. managaZe cdilobda pozici-
is SenarCunebas, magram axla Zali-
an Sesustebulia erovnuli bankis
damoukideblobis xarisxi. mogexse-
nebaT, didxans nominalurad vadgen-
diT erovnuli valutis kurss sxva
valutebTan mimarTebaSi mcuravi
procedurebis meSveobiT. dRes, es
kursi pirTa SezRuduli wris mier
ganisazRvreba, zogierTs erovnul
bankTan aranairi kavSiri ar aqvs.
erT-erTi aseTi pirovnebaa kaxa ben-
duqiZe, rogor xasiaTzec gaiRviZebs
imis mixedviT ukarnaxebs erovnuli
bankis mesveurs am Sefardebas da
xdeba amis dakanoneba. rodesac ram-
denime kacma icis laris kursi aiw-
evs Tu daiwevs dolarTan mimarTe-
baSi _ es Zalian saxifaToa, radgan
korufciuli garigebebis safrTxes
qmnis. aqedan gamomdinare sabanko
sferos regulireba Zalzed Sesus-
tebulia. ufro metic, Cveni ekono-
mikuri politikis erT-erTi arqi-
teqtori kaxa benduqiZe ambobs _
ukeTesi iqneba Tu erovnul banks
gavauqmebTo. saxelmwifoebriobis
moSla benduqiZisTvis problema ar
aris. bunebrivia, saxezea erovnuli
bankis Sesustebis koncefcia. vfiq-
rob, ucxoeli mrCevlebis garda,
romelTa arsebobis Sesaxeb Cven ar
viciT, qarTveli moRvaweebidan yve-
laze meti wona am procesebSi ben-
duqiZes aqvs.
darwmunebuli var, Tqveni gaze-
Ti sworad, obieqturad Seafasebs
im movlenebs, rac erovnuli bankis
mxridan xorcieldeba `qarTu bank-
ze~, magram amiT araferi Seicvleba
imitom, rom qveyanaSi SezRudulia
demokratiuli institutebis funq-
cionireba, biznesis Tavisuflebis
xarisxis ararsebobis gamo yvelafe-
ri Zaladobrivi da avtoritarulia.
_ xelisufleba ukan araferze
ixevs, Tavadac aRniSneT, rom mosa-
lodnelia `qarTu~ bankis gakotre-
bac. arCevnebamde ki sakmaod didi
dro rCeba. ramdenad SesaZlebelia
am muxtis SenarCuneba?
_ es damokidebulia imaze, ra
nabijebs gadadgams is politikuri
Zala, romelic ivaniSvilis irgv-
liv yalibdeba. Tu es nabijebi Tan-
mimdevruli, kargad gaTvlili iqne-
ba, xelisuflebis mxridan verana-
iri Zalismieri meTodebi ver SeZ-
lebs im talRis SeCerebas, rac mis-
ma politikaSi mosvlam gamoiwvia.
axla es sakmaod safuZvliani eifo-
ria, romelic sazogadoebaSia, piks
uaxlovdeba. amis Semdeg aris safr-
Txe, es piki TandaTan ganeldes. sa-
xelisuflebo propagandistuli
manqana sakmaod Zlieria da xeli-
sufleba yvelafers gaakeTebs mois-
yidos mosaxleoba da arCevnebis
gziT darCes xelisuflebaSi, Tum-
ca, aqve unda aRiniSnos, rom `ban-
kebi da finansebis~ da `IPN~-is ga-uyalbebeli gamokiTxvebiT biZina
ivaniSvils bevrad maRali reitingi
aqvs, vidre `nacionalur moZrao-
bas~.
_ rogor fiqrobT ramdenad ar-
sebobs safrTxe xelisuflebam ar-
Cevnebis TariRi gadmoswios, xolo
biZina ivaniSvils am droisTvis ar
hqondes moswrebuli politikuri
partiis Seqmna?
_ aseTi safrTxe arsebobs. amiT
xelisufleba cota met problemas
Seuqmnis ivaniSvils, magram im Sec-
domebs, rac xelisuflebas sazoga-
doebis mimarT aqvs daSvebuli ve-
rafriT gadafaravs. erTaderTi rCe-
ba Zalismieri meTodebis gamoyeneba,
ris uflebasac xelisuflebas ar
miscems Cveni strategiuli partni-
orebi _ amerikeli da evropeli me-
gobrebi.
_ bolos minda gkiTxoT, rogor
gesaxebaT `qarTuli ocnebis~ axde-
na?
_ Tu `uralmaSis~, `atomstroi
eqsportis~ mepatrone, ruseTSi mi-
lionebis mSovneli benduqiZe safr-
Txe ar aris, saqarTvelosTvis, ra-
tom SeiZleba iqces safrTxed ada-
miani, romelsac sabanko, samSeneblo,
farmacevtuli biznesi aqvs. savsebiT
bunebrivia, ivaniSvilis politikaSi
mosvla. qarTuli ocneba aris
vicxovroT normalur, dapurebul,
mSvidobian, gamTlianebul saqarTve-
loSi. gana es ar aris TiToeuli
CvenTaganis ocneba? garda amisa, yve-
la adamiani pirovnul bednierebaze
ocnebobs, magram es ar Sedgeba Tu
qveyana ar iqna bednieri. aqedan ga-
momdinare, Cveni pirovnuli bednire-
bac am qarTul ocnebazea damokide-
buli. aravin daafrTxos da SeaSi-
nos msazRvrelma _ qarTuli imi-
tom, rom qarTuli ocneba ara mar-
to eTnikuri qarTvelebis ocnebis
axdenas gulisxmobs, aramed saqarT-
veloSi dabadebuli, gazrdili da
dRes aq mcxovrebi yvela adamianis.
Tamar SveliZe
vaJa beriZe:vaJa beriZe: `es aris is, rasac qurdulJargonze `bezpredeli~ hqvia...~
ixileT `saerTo gazeTi~
internetSi
www.saertogazeti.netSSeemmooggvviieerrTTddiiTT FACEBOOK-zzee
10 saerTo gazeTi #47 (176), 26-30.XI, 2011 w.
CrdiloeT kavkasiaSi teraqq-
tebi da mudmivi daZabulobaa. ai,
am viTarebaSi Cveni xelisufal-
ni mainc `̀iRRwvian~ da axal-aaxa-
li iniciativebiT daTvis, anu
ruseTis xaxaSi Tavis amoyofas
lamoben.
Crdilo kavkasielebisaTvis
koridoris gaxsna Cerqqezebis ge-
nocidis aRRiareba da sxva msgav-
si proeqqtebiT safrTxeebze gaT-
vlebs ki ar gvTavazoben, aramed
Cveni xelisufleba demagogobs
da dRRemde kriWaSi udgas ru-
seTs, swored im saxelmwifos,
romelsac ukve didi xania da-
savleTi enis moCleqqiT elapara-
keba, xolo amerika pirdapir
konfrontacias ver bedavs da
saamisod wvril-wwvril lifsi-
tebs eZebs (RRmerTma nu hqqnas, me-
oredac wamovegoT satyuaraze)
Tu ras niSnavs ruseTTan dapi-
rispireba, ra analogia da gans-
xvavebaa Cvensa da CeCnebs Soris,
amis gasarkvevad, gasaanalizeb-
lad, metic, meore CeCneTis Ta-
vidan asacileblad `̀saerTo ga-
zeTma~ gadawyvita saqqarTveloSi
CeCnuri diasporis warmomadgene-
lis meqa xangoSvilis ga-
mocdileba gagiziaroT::
_ qalbatono meqa, ra proce-
sebia CrdiloeT kavkasiaSi da
rogor aisaxeba es mezobel sa-
qarTveloze?
_CrdiloeT kavkasiaSi mZime
viTarebaa. gansakuTrebiT, saqar-
Tvelos mosazRvre regioneb-
Si:daRestansa da inguSeTSi dRe
ar gava teraqtis da Tavdasxme-
bis gareSe. an opozicioners
hklaven, an mTavrobis wevrebs.
arc CeCneTSia adamianis sicocx-
le garantirebuli. ase rom, Cven
mezobelad mdgomareoba Zalian
rTulia da TavisTavad, es pro-
cesebi negatiurad aisaxeba sa-
qarTveloze. kavkasiuri qveynebi
aris erTi organizmi. maT Soris,
saqarTvelo centraluri da me-
tad dinamiuri nawilia.
_ sul axlaxan CeCneTSi do-
ku umarovma jihaTisken, anu
saRvTo omisken mouwoda Tana-
mebrZolebs, Tu arsebobs saSiS-
roeba konfrontaciam globalu-
ri xasiaTi miiRos, anu qristi-
anuli samyaro da musulmanebi
erTmaneTs daupirispirdnen?
_ kavkasiaSi konfliqtebi
sarwmunoebriv niadagze gamori-
cxulia. istoriulad aseTi ram
arasodes yofila. kavkasiaSi ori
fundamenturi religiaa: qristi-
anoba da islami. orive Semwyna-
reblobiT gamoirCeva da wminda
wignidan iRebs saTaves.
Tumca gare Zalebma mainc mo-
axerxes da regionSi vahabizmi,
anu islamis eqstremaluri sa-
xesxvaoba danerges. am ideiT
kavkasieli xalxebis gaxleCa Ca-
ifiqres. aq sxva qveynebis spec-
samsaxurebTan erTad ruseTis
xelic urevia. sxvaTa Soris,
SeZles da vahabizmis daTesviT
CeCnebSi ganxeTqileba Seitanes.
_ xSirad saubroben CeCneT-
saqarTvelos e.w. analogiebze,
ramdenad marTebulia Sedareba
da Tu arsebobs saSiSroeba sa-
qarTveloSi sxva da sxva faqto-
rebis gavleniT (SesaZloa, qvey-
nis xelisufleba, an sulac sa-
zogadoebrivi ganwyoba) meore
CeCneTis (anu cxeli wertilis)
mowyobis?
_ ki, raRac analogiebi ar-
sebobs. winaaRmdegoba aris CeC-
neTis mxridan, winaaRmdegoba
aris saqarTvelos mxridanac.
xolo rusebisaTvis qarTvelebi
da CeCnebi moazrebian kavkasiaSi
erT-erT mowinaaRmdege Stod.
Tumca gansxvavebiT saqarTve-
losgan CeCneTi TviTaRiarebuli
respublikaa. amitom ruseTi CeC-
neTs yovelTvis ganuyofel nawi-
lad miiCnevs. kidev erTi gansx-
vaveba: saqarTvelos mxardaWera
amerikisa da dasavleTis mxridan
da Sesabamisad, saqarTvelos me-
ti garantiebi aqvs, vidre CeC-
neTs. roca CeCnebTan daZabuli
mdgomareoba aqvs, ruseTi ambobs:
es aris Cemi saqme, Cemi terito-
riao. aqedan gamomdinare, vxedav,
rom saqarTvelo metad aris da-
culi. RmerTma nu hqnas, aq meo-
re CeCneTi moewyos. isic kmara,
rom qveynis teritoriebis 20%-
ia okupirebuli.
sxvaTaSoris, CeCneTi civi-
lizebuli samyaros gulgrilo-
bis Sedegicaa. marTalia, saqar-
Tveloc erTi-erTze aRmoCnda
ruseTTan, roca mxardaWeris
imedi hqonda, Tumca es iyo ram-
denimedRiani brZola, xolo CeC-
neTSi wlebia sisxlisRvra da
dapirispireba grZeldeba.
_ samarTlianobisTvis unda
iTqvas, Cvengan gansxvavebiT CeC-
nebi sxva muxtis matarebeli
xalxia, SeuZliaT wlobiT gaix-
iznon tyeebSi da iqedan warmar-
Ton brZola...
_ Cemgan ar gamodis CeCne-
bis qeba, es trabaxSi CameTvle-
ba. radgan mkiTxeT, mainc gipasu-
xebT: brZolis taqtika da stra-
tegia, rac CeCnebs aqvT, amaze
bevri eri iocnebebda. am xalxs
brZolis meti araferi ukeTebia.
yoveli CeCeni ibadeba meomrad.
miuxedavad imisa, evropulma
qveynebma didi saqme gagvikeTes
da Cveni axalgazrdoba Seifa-
res, iq uzrunveli cxovrebis
pirobebs uqmnian, CeCeni axal-
gazrebi mainc gamorbian da tye-
Si partiznebad ixiznebian. amas
xom marTla sxva muxti, sxva
sulieri simtkice sWirdeba?
dResdReobiT ukve CeCneTSi
rusebsa da CeCnebs Soris Ria
dapirispireba ar arsebobs. aq
qveynis prezidents kadirovs da-
upirispirda sakuTari xalxi.
prezidenti kadirovi ki
acxadebs CeCeni varo da ase ga-
modis, CeCnebi erTmaneTs ebrZvi-
an.
_ amboben CeCnebi sxvagvarad
zrdian Svilebs, amitom arian
isini uSiSarnio
_ aris aseTi zRapari `mge-
li~ (mgeli-CeCneTis emblemaa),
iq moTxrobilia, rogor ar epu-
eba bunebis Zalebs mgeli deda-
miwaze mcxovrebi sxva cxovele-
bisgan gansxvavebiT. mxolod is
ar tovebs sacxovrebels. ai,
Ronivrad Caaso brWyalebi miwa-
Si, tyavSemofleTili adgilze
rCeba. roca apokalifsi gadaiv-
lis da mxecebi dabrundebian
hkiTxaven: mgelo, es ra xdeba,
roca yvela gavrbodiT, Sen ra-
tom ar mogvyevio. mgelma miugo:
sxva samSoblo ar maqvs, Cemi
samSoblo mxolod es aris da
ver davtovebdio.
CeCnuri leqsia `iavnana~qar-
Tvelma poetma gabriel jabuSa-
nurma Targmna: `yels Segabam gu-
lSi gavlil tyvias, es is aris,
vinc mogikla mama...~ mokled, de-
da umReris, Tu Sen ar gaizrde-
bi iseTi gmiri, rom mamaSenis
Surs iZieb, Senve mogxvdes eg
tyviao, ase Caagonebs jer kidev
Cvils.ai, qarTveli rogor Cawv-
da CeCnebis fsiqologias da `i-
avnana~ gadmoTargmna.
am paTosiT zrdian Svilebs
dRemde. CeCnuri tradiciebi Ta-
obidan Taobas gadaecema, iara-
Ris siyvaruli, iaraRis moxma-
rebis survili pataraobidanve
aqvT. ar vanebivrebT bavSvebs
xvevna-kocniT. es cud tonad iT-
vleba. albaT, aseT `mkacr~ mopy-
robasac aqvs Tavisi daniSnule-
ba ai, is raRac-CeCnuri rasac
hqvia SenarCundes. kidev erTi
wesia: biWebs xuTi wlis asakam-
de arasodes arc scemen da arc
uyvirian, rom ar daiTrgunos.
vaJi Tavisuflad unda gaizar-
dos, SiSi ar unda hqondes. ai,
swored is mkacri tradicia
inarCunebs eris TviTmyofadobas
da mentalobas.
_ kavkasiaSi somxebis da
osebis saxiT, e.w. mSvidi`moTa-
maSeebia~, maT lavirebis poli-
tikiT genofondic SeinarCunes
da arc teritoriebi daukar-
gavT, anu SeiZleba iTqvas, ru-
seTs kavkasiis regionSi erTiani
TamaSis wesebi ar aqvs?
_ ver dageTanxmebiT. ufro
swori Sedarebaa, Tu vityviT,
rom ruseTis e.w. saWadrako da-
faze sabralo paikebi varT. ro-
gorc unda ise gamogviyenebs da
dRemde warmatebiT agrZeleben
erebis wakidebis e.w. politikas.
marTlac, yvelaze didi saSi-
nelebaa, roca genofondi nad-
gurdeba, Tanac omSi da wina
xazze saukeTeso vaJkacebi iRu-
pebian, es Cveni-CeCnebis trage-
diaa. 1994 wels mokles Cveni
prezidenti johar dudaevi, ro-
gorc WeSmaritma qarTvelma ma-
muliSvilma merab Cuxuam SeniS-
na joharisTana vaJkacebi aTasw-
leulSi erTxel ibadebian. vin
icis ramdeni saarako vaJkaci da-
iRupa im brZolebSi 1994, 1999
wels da es Tavganwirva dRemde
grZeldeba. ganadgurda arqivebi,
axla maTi vaJkacobis ambebi ze-
pirsityvieradRa SemogvrCa.
axla kadirovi ki `jaxi-
robs~ sakuTari xalxis winaSe
raRac reabilitacias miaRwios,
marTalia, grozno ulamazes qa-
laqad iqca, miuval soflebSic
ki Seiyvanes gazi. xalxs maRali
xelfasebi da pensiebi dauniSnes.
Tumca meore mxriv, putini Ta-
vis sakeTebels akeTebs da ai, am
kadirovis saxiT, msoflios vi-
Tomda uCvenebs, naxeT, aseTive
ukulturoebi da mdabioebi ari-
an CeCnebio.
_ qalbatono meqa, gverdSi
dgomis fasi Seudarebelia, Tum-
ca saTqmeli xom mainc unda iT-
qvas: Cerqezebis genocidis aRia-
rebiTa da CrdiloeT kavkasiele-
bisaTvis koridoris gaxsniT sa-
qarTvelo dartymis qveS dgeba,
nuTu amas xelisufleba ar un-
da iTvaliswinebdes?
_ arc erTi xelisuflebis
interesebSi ar unda iyos Tavis
qveyanaSi xalxs meore CeCneTi
mouwyos. ver davijereb da Rme-
rTma nu hqnas, rom saqarTvelos
xelisuflebas rame TviTmizani
hqondes da sakuTar qveyanaSi am
ubedurebis mowyobiT iyos dain-
teresebuli.
vici, rogor emadlierebian
CrdiloeT kavkasielebi qarTve-
lebs larsis koridoris gaxs-
nis gamo. Cven erTobaze bevrad
aris damokidebuli sakuTari
qveynebis momavali da yovelTvis
davuWer mxars kavkasiis erTia-
nobis ideas. marTalia, am inici-
ativebiT, rogorc SeniSneT, sa-
qarTvelo dartymis qveS dgeba,
oRond es dartyma amxela sasi-
keTo saqmed Rirs.
amboben, TiTqosda, 2008
wlis 8 agvistos CrdiloeT kav-
kasielebma qarTvelebis winaaRm-
deg sisastike Caidineso, ver da-
vijereb, radgan bevr qarTvels
uTqvams madloba piradad CemT-
vis: kavkasiurma brigadam `vos-
tokma~ sicocxle SegvinarCunao.
Tuki, vinmem sisatike Caidina,
CeCnebi ki ara, sxva CrdiloeT
kavkasielebi iqnebodnen.
amas garda, erTxel da samu-
damod, minda pasuxi gavce im Te-
mas, rom CeCnebma afxazeTis om-
Si qarTvelebis TavebiT fexbur-
Ti iTamaSes.esec ruseTis mogo-
nilia. saerTod, Cven religia
gvikrZlavs micvalebulis Seu-
racxyofas, qarTvelis ki ara,
Cveni mosisxle mtris-rusebis
gvamebic arasodes daumcirebiaT
CeCen mebrZolebs.
minda erTi faqti giTxraT,
Tu rogor eqcevian moyvares mo-
Ralates CeCnebSi da es Cemi mo-
gonili ar aris, realur isto-
rias vyvebi: afxazeTis omis Sem-
deg CeCneTSi misvenebuli Svili
mSobelma ar daitira, saerTod
ar miiRo ojaxSi, radgan qarT-
velebis winaaRmdeg ibrZoda_
P.S. faqti faqtad rCeba. ro-
gorc Cans kavkasiur ojaxSi er-
Tianobis problemebi mainc arse-
bobs da lomis xaxaSi Tavis Ca-
yofas, arc uSiSari mezoblebi
mogviwoneben.
arc is dagvaviwydes, rogo-
ria CeCnuri `iavnana~, xolo ra
rudunebiTa da siTaTuTiT izr-
debian Cveni patarebi. mere ki
rogor erTbaSad, Tvalsa da
xel Sua vavalebT gmirobasa da
amtanobas. an kidev iseT gaumar-
Tlebel msxverplSewirvas, ra-
sac `kamikaZeobis~ garda, sxva
saxeli, samwuxarod, ar moeZeb-
neba.
naTia nodia
CeCnuri `iavnana~ da `kamikaZe~ qarTvelebi
11saerTo gazeTi#47 (176), 26-30.XI, 2011 w.
mmmmssssoooofffflllliiiioooo pppprrrreeeessssiiiissss mmmmiiiixxxxeeeeddddvvvviiiiTTTTsayovelTao azris Tanaxmad,
ruseTi is qveyanaa, romelic yo-
velmxriv cdilobs postsabWoTa
teritoriaze arsebuli avtorita-
ruli reJimebis mxardaWeras. es
garkveulwiladd simarTlea _ ma-
galiTad, igi SesaniSnavad iyenebs
lukaSenkosa da nazarbaevis yaidis
politikosTa SiSs, rom quCis sap-
rotesto gamosvlebis `arabuli~
epidemia maT qveynebsac moedeba.
martivi sqemebi yovelTvis ar
amarTlebs _ amis dasturad ga-
modgeba arCevnebi, romlebic ruse-
Tis sam `proteqtoratSi~ gaimar-
Ta.
daviwyoT afxazeTiT, sadac
arCevnebi prezident baRafSis gar-
dacvalebis Semdeg, 26 agvistos
gaimarTa. ruseTs gaaCnia sakmaod
samwuxaro gamocdileba: 2004
wels, roca baRafSi pirvelad iy-
rida kenWs prezidentis Tanamde-
bobaze, igi status-kvos SenarCu-
nebas cdilobda. moskovi eWviT
Sehyurebda kandidaturas _ xom
ar Caabarebda igi afxazeTs saqar-
Tvelos. yvelaze `magari~ argumen-
ti, rom baRafSi qarTvelze iyo
daqorwinebuli, marTalia, sule-
lurad gamoiyureboda, magram sa-
xelmwifo moxeleebs seriozul
eWvs uCenda. sabolood, baRafSis
gamarjveba ar aRiares, arCevnebSi
gamarjvebuli kandidati iZulebu-
li gaxda, ganmeorebiT arCevnebsa
da Tavsmoxveuli metoqis _ xajim-
bas momaval vice-prezidentobas
daTanxmeboda. Semdgomma movleneb-
ma aCvena, rom baRafSi im ruseTis
mokavSire aRmoCnda, romelmac mis
mimarT lamis didi Secdoma dauS-
va.
2004 wlis afxazuri gamoc-
dileba SemdgomSi gaiTvaliswines.
2009 wlis, iseve rogorc wle-
vandeli arCevnebis mimdinareobaSi
moskovi aRar Careula. Sedegad ga-
imarjva prezidentis movaleobis
Semsrulebelma aleqsandr anqvabma,
romelsac ramdenime wlis win ru-
seTi eWviT uyurebda da romelmac
amomrCevelTa 54 procenti miiRo.
sakmaod didi mxardaWera moipoves
misma mowinaaRmdegeebma: Sambam _
21, xajimbam _ 19 procenti.
gasul kviras arCevnebi gaimar-
TaAsamxreT oseTSi, sadac gamarj-
vebulis gamosavlenad meore tu-
ris daniSvna gaxda aucilebeli.
afxazeTisgan gansxvavebiT, am res-
publikaSi moskovi aqtiuri moTa-
maSis rolSi mogvevlina. ruseTi
aRar endoba prezident kokoiTis,
romlis moRvaweobac rogorc fi-
nansur, ise politikur skanda-
lebs ukavSirdeba. Tavisi mmarTve-
lobis periodSi, kokoiTim SeuZ-
lebeli SeZlo _ saqarTvelosgan
samxreT oseTis damoukideblobi-
saTvis brZolis uamravi monawile
saakaSvilis banakSi imitom gada-
bargda, rom ar Seegua marTvis av-
toritarul kurss. kokoiTis Za-
lisxmevis gareSe SeuZlebeli iq-
neboda sanakoevis `proqarTuli~
fenomenis Seqmna.
ase rom, samxreT oseTis pre-
zidentma ver SeZlo Tavisi uf-
lebamosilebis gaxangrZliveba.
kokoiTis gareSe Catarebuli ar-
Cevnebis Sedegebi ruseTma maincda-
mainc ver ganWvrita: misi favori-
ti bibilovi meore turSi kenWs
iyris opoziciis warmomadgenel
ala jioevasTan erTad, romelic
ganaTlebis yofili ministria.
orive kandidatma daaxloebiT Ta-
nabari xma miiRo. jioevas mxari
dauWira Tavisufal WidaobaSi
ruseTis nakrebis mTavarma mwv-
rTnelma Tedeevma, visac kokoiTis
seriozul potenciur mowinaaRm-
deged asaxelebdnen da romelic
adgilobrivma saarCevno komisiam
arCevnebSi ar dauSva. jioevas
mxardamWerTa Soris aRmoCnda
respublikaSi popularuli gene-
rali barankeviCi _ samxreT ose-
Tis uSiSroebis sabWos mdivani,
romelic 2008 wlis saomari moq-
medebebis dasrulebis Semdeg ko-
koiTis lamis pirveli opozicio-
neri gaxda. reJimis eroziis piro-
bebSi, opoziciis sawinaaRmdego
mcdelobebma ukuSedegi gamoiRo _
jioevas popularoba gaizarda,
xolo kokoiTis saxelTan dakav-
Sirebuli kandidatebi meore
turSi ver moxvdnen.
axla moskovi dilemis winaSea
_ an bibilovs unda daexmaros ga-
marjvebaSi, an aRiaros, rom meore
turSi normaluri konkurencia
aucilebelia. pirvel SemTxvevaSi
SesaZlebeli iqneba kokoiTis re-
Jimis aRdgena-ganmeoreba, oRond
sxva personis saxiT, meore SemTx-
vevaSi ki arCevnebis legitimuroba
mniSvnelovnad moimatebs.
`proteqtoratebSi~ viTarebis
pluralizacia xdeba da amas ru-
seTi idealisturi mosazrebebiT
rodi akeTebs. mas surs Secvalos
Zveli lideri axliT, magram arse-
buli konkurencia ar iZleva Sede-
gebis winaswar ganWvretis saSua-
lebas. arsebuli reJimebis erozi-
is mcdelobiT, igi TiTqos gzas
uxsnis realur politikur brZo-
las, risi niSnebic ki ar SeiniS-
neba Tanamedrove ruseTSi _ 2012
wlis saprezidento arCevnebis Se-
degebi ukve winaswar aris cnobi-
li; rac Seexeba saparlamento ar-
Cevnebs, gaurkvevelia _ `erTiani
ruseTis~ warmomadgenlebi kons-
tituciur umravlesobas moipove-
ben Tu `mxolod~ absoluturs.
avtori _ aleqqsei makarkini,
politteqqnologiebis centris
vice-pprezidenti
Ðîñáàëò.ru
afxazeTis problemis mosagva-
reblad mosaZebnia sxva, ufro kre-
atiuli midgoma _ wers britanu-
li gamocema The Guardian. weri-lis avtoris hiu uilsonis azriT,
afxazeTSi gamarTuli saerTaSori-
so Cempionati dominoSi sportul-
ze metad diplomatiuri RonisZie-
ba iyo.
`saqarTvelos konfliqturi
regioni unda ecados, legitimacia
miiRos ara dominos TamaSiT, ara-
med adgilobriv qarTvelTa ufle-
bebis mxardaWeriT. afxazeT-
Si uyvarT dominos Ta-
maSi. mzis Casvlis
Semdeg axalgazrda
mamakacebi Savi
zRvis sanapiroze,
soxumSi ikribebi-
an. afxazeTSi do-
minos ufro far-
To, diplomatiu-
ri mniSvneloba
eniWeba, iseve ro-
gorc CineTSi _ ping-
pongs. cota xnis win
soxumSi gamarTul Cempio-
natSi gaimarjva ara afxazeTis,
aramed dominikis respublikam, mag-
ram soxumma mainc miaRwia mizans _
igi yuradRebis centrSi moeqca.
CempionatSi ocze meti qveynis, maT
Soris amerikis SeerTebuli Sta-
tebis, 200 moTamaSe monawileob-
da~, _ vkiTxulobT statiaSi.
afxazeTis statusi ruseTsa da
saqarTvelos Soris mwvave dapi-
rispirebis sagania. miuxedavad ami-
sa, is SeTanxmeba, romelic mxare-
ebma saerTaSoriso savaWro orga-
nizaciaSi ruseTis gawevrianebis
Sesaxeb miiRes, damaimedebelia _
imis maCvenebelia, rom ruseTsa da
saqarTvelos Soris afxazeTis
problemasTan dakavSirebiT komp-
romisi SesaZlebelia.
`afxazeTi mxolod ruseTma, ve-
nesuelam da kidev orma namceca sa-
xelmwifom aRiares da misi statu-
si 2008 wlis samxedro dapirispi-
rebis Semdeg ruseT-saqarTvelos
urTierTobaSi erT-erTi umwvave-
sia. mxareebs Soris 9 noembers
miRweuli SeTanxmeba kompromisis
SesaZleblobaze mianiSnebs. iseTi
uwyinari RonisZieba ki, rogoric
dominos Cempionatia, erTi
mxriv, vaSingtonisa da
Tbilisis gaRiziane-
bis, xolo meore
mxriv _ moskovisa
da soxumis siama-
yis mizezi xdeba.
mediaSi iwereboda,
rom amerikel mo-
TamaSeebze cdil-
obdnen zegavlenis
moxdenas, rom maT
matCi SeewyvitaT. yve-
laferi es imaze mianiS-
nebs, rom afxazeTTan dakavSirebu-
li nebismieri sakiTxi metismetad
politizebulia~, _ vkiTxulobT
gamocemaSi.
avtoris azriT. ori mezobeli
qveynis dapirispirebiT afxazeTis
rigiTi moqalaqeebi zaraldebian,
radganac yoveldRiurad irRveva
maTi uflebebi.
`aucilebelia, moiZebnos ufro
kreatiuli midgoma Cveulebriv
adamianTa uflebebis dasacavad. `a-
xali realiebi~ am teritoriaze
mcxovrebi ZirZveli mosaxleobis
uflebebis dacvas unda efuZnebo-
des~, _ wers avtori.
The Guardian
ruseTel eqspertTa mosazrebiT, ruseTis
prezident medvedevis gancxadebam _ `agvis-
tos omma xeli SeuSala saqarTvelos Sesv-
las natoSi~ _ afxazebsa da osebs kremlis
namdvili miznebi daanaxva.
ruseTis opozicionerTa da eqspertTa Se-
fasebiT, kremlma mkafiod gamoxata Tavisi
mTavari mizani _ saqarTvelo natos gareSe.
Jurnalisti matvei ganapolski kiTxul-
obs: `sainteresoa, ras ifiqreben afxazebi da
osebi, roca gaigeben, Tu rogor moatyua med-
vedevma isini da omis namdvili mizezi natos-
ken saqarTvelos swrafva iyo~.
`ver warmovidgendi, rom medvedevi ase aS-
karad daasaxelebda mizezebs. ruseTis prezi-
dentma ukve orjer miayena sakuTar Tavs dar-
tyma _ pirvelad, roca ganacxada, rom es
osebis genocidis gamo moxda, meored ki ax-
la. sainteresoa, ras ifiqrebs es xalxi, ro-
ca gaigebs, rom medvedevma isini moatyua da
omis realuri mizezi saqarTvelos natosken
swrafva iyo. aRmoCnda, rom osebi da maTTan
erTad afxazebic, viTarebis mZevlebi aRmoCn-
dnen. saqarTvelom marTalia, mZime dReebi ga-
daitana, magram igi mainc gaxdeba natos wev-
ri~, _ ganacxada ganapolskim.
abkhaxeti.info
germaniis kancleris angela merkelisa da
safrangeTis prezidentis nikola sarkozis
azriT, evrozonis ukeT marTvis mizniT, Ses-
worebebia Sesatani im SeTanxmebebSi, romle-
bic evrokavSiris safuZvels warmoadgens.
sarkozis TqmiT, isini sTavazoben iseT
cvlilebebs, romlebic gaamyarebs ndobas ev-
rozonis mimarT da masSi Semavali qveynebis
ufro met integraciasac xels Seuwyobs. Ta-
vis mxriv, angela merkelma ganacxada, rom ev-
rokavSiris centraluri bankis roli ucv-
leli darCeba.
uaxloes dReebSi gairkveva, konkretulad
ra Sinaarsis iqneba SeTavazebuli Sesworebe-
bi.
germania da safrangeTi ver Tanxmdebian,
unda gaxdes Tu ara evropis centrobanki
`bolo instanciis~ kreditori da unda gamo-
uSvan Tu ara saxelmwifo obligaciebi ara
calkeuli qveynebisTvis, aramed mTlianad
evrozonisTvis.
apsny.ge
arCevnebi ruseTis `proteqtoratebSi~
afxazeTi unda ecados,miiRos legitimacia
rogor moatyues afxazebi da osebi
germania da safrangeTi evrokavSirisreformacias cdiloben
12 saerTo gazeTi #47 (176), 26-30.XI, 2011 w.
biZina ivaniSvilisTvis moqa-
laqeobis CamorTmevis saprotes-
tod samebis taZarSi Sekreba da
sanTlebis anTeba pirvelad rom
mouwoda sazogadoebas soso jaW-
vlianma, im dRes Sevxvdi Cems ko-
legas da yofil redaqtors qal-
baton qeTi sesiaSvils. arsad aRar vmuSaob, _ gul-
dawyvetilma miTxra da dasZina,
bevri ram maqvs saTqmeli da Tu
gamomivli, visaubroTo.
ramdenime dRis Semdeg qalba-
ton qeTis saxlSi vestumre. mas-
Tan saubari ki imaze ufro sain-
tereso aRmoCnda, vidre movelo-
di.
_ Jurnalistika Cemi guli,
suli da mTeli cxovrebaa. presa
Cemi cxovrebis mTavari gzaa. te-
leviziaSic vimuSave sainforma-
cios wamyvanad, gadacemebic mqon-
da, cota xans radioSic viyavi,
magram CemTvis gazeTi, Jurnali,
beWduri media sul sxvaa.
Tqven gexsomebaT, iranda,
Jurnali `pres-premieri~, sadac
Tqvenc muSaobdiT, rogorc Jur-
nalisti. `pres-premieri~ 2002
wlis 15 maiss davaarse da 2005
wels gaminadgures. 2005 wlis
ivlisis bolos, roca Jurnalis-
tebi SvebulebaSi myavda gaSvebu-
li seqtembramde, me zugdidSi
gaxldiT Jurnalisturi gamoZie-
bisTvis masalebis mosakrebad, Ca-
sawerad da faqtebis gadasamow-
meblad. zugdidis ambebs qvemoT
mogiyvebiT, magram axla imas
getyviT, ra mdgomareobaSi damxv-
da redaqcia samegrelodan dabru-
nebuls _ dalewili, gaZarcvuli
iyo yvelaferi. araerTi Jurna-
listuri gamoZiebis dokumenta-
cia, fotoebi, videofirebi dag-
lejili eyara oTaxSi... rogorc
upatrono cxvrebi, ise damifan-
tes Jurnalistebi. davrCi marto.
xelisuflebas egona, rom me, ro-
gorc Seurigebeli Jurnalisti,
avtexdi xmaurs, moviwvevdi pres-
konferencias, ucxoelebs, magram
maTi imedebi gavacrue. mivxvdi, im
etapze verafers mivaRwevdi da
aRar mindoda uazro msxverpli
vyofiliyavi, miT umetes, rom ga-
sul dReebSi udidesi moraluri
stresi isedac mqonda miRebuli...
gadioda dro. Cemi apaTia ar
sruldeboda da maSin damidga
gverdiT mxolod da mxolod er-
TaderTi adamiani _ Cemi moZRvari
mama konstantine (koRuaSvili),
man eklesiis Semowirulobebidan
200 lari maCuqa, rasac me da Cem-
ma meuRlem zaqaria roWikaSvilma
cotaodeni kidev davamateT da
internetJurnali `preskavkasia.
ge.~ Sevqmeni. es Jurnali imave
principiT daarsda, rac `pres-
premiers~ hqonda.
weRan beWdur mediaze vsaub-
robdiT. mogexsenebaT, presis
Jurnalistika ufro Sromateva-
dia, vidre eleqtronuli media,
Tumca, ase Tu SeiZleba vTqva,
privilegia mainc ratomRac tele
da radioJurnalistebs aqvT. ara-
da, presis Jurnalisti proble-
masTan yovelTvis ufro axloa,
Sesabamisad, axloa adamianTan da
moqalaqesTan... amitomac, sul er-
Ti welia, rac internet-Jurnali
`pres-kavkasia. ge~ davafuZne, ro-
melic TematikiTa da grifiT
Jurnalisturi gamoZiebis Jurnal
`pres-premieris~ analogia inter-
netsivrceSi.
problemuri Temaa da pirda-
pir vityvi, presa dRes daCagru-
lia.
_ ratom?
_ modi, SedarebebiT visaub-
roT. ramdenime dRis win kidev
erTxel vnaxe SesaniSnavi filmi
`parizis RvTismSoblis taZari~.
yvelas gvaxsovs, rac xdeba fil-
mSi, magram amaze axla ar vsaub-
rob. mTavari isaa, rom raRaciT
daukmayofilebeli, susti, aras-
rulfasovani yovelTvis cdi-
lobs Caklas, gaanadguros, daTr-
gunos, gaTelos, lamazi da Zli-
eri saSineli da samarcxvino ga-
nadgurebiT.
_ qeTi, yvelas gvaxsovs, saa-
kaSvilma rom gamoacxada, qar-
Tul presas ar vkiTxulobo, anu
ucxours kiTxulobs. mas Semdeg
beWdur medias mravalmxrivi
problema Seeqmna. zogadad, pre-
sis problemebi, gasagebia, magram,
xom ar fiqrobT, rom qarTuli
beWduri mediis mizanmimarTuli
diskreditacia mimdinareobs?
_ diax, arsebobda aseTi geg-
ma, rom unda ganadgurebuliyo
qarTuli presa. me imas garda,
rom davaarse ramdenime gazeTi da
Jurnali da gaxldiT mTavari re-
daqtori, pirvel rigSi, yovelT-
vis viyavi Jurnalisti da vici,
ra rogor xdeboda. undaT, rom
brbod aqcion qarTveli xalxi.
azrovnebis unari daakargvinon.
Cems Tvalwin xdeboda is, rom Se-
vardnaZe da misi gamozrdili Jva-
nia da saakaSvili Tanmimdevru-
lad axorcielebdnen qarTuli
presis diskreditacias. diax, ase
iyo maSin da ase grZeldeba dRem-
de. ra, Jvania an saakaSvili? fu-
ls ar uxdidnen Jurnalistebs?
riTac pirdapir xrwnidnen qar-
Tul Jurnalistikas? yvelam Cai-
xedos gulSi da gaixsenos, ram-
deni aTasi aqvT aRebuli saxeli-
suflebo wreebidan. ase moiyvanes
saakaSvili, romelmac Tqva: isto-
ria Cemgan iwyeba.
presa ra aris? warsulis
Sexseneba. Jurnalistika dgas xe-
lisuflebaze maRla. is aris ze-
xelisufleba. amitom undaT misi
diskreditacia da ganadgureba.
25 weliwadia presaSi var.
araerTi proeqti mqonia grantze
wardgenili. veraviTar
grants ver miiReb, Tu
Zalian, Zalian, Zalian
amaTi, anu am xelisuf-
lebis ar xar. ase rom,
CemTan rom mosuliyo
sasaubrod romelime
grantiT gamZRari gaze-
Tis Jurnalisti, aseTi
gulaxdili masTan namd-
vilad ar viqnebodi.
Tumca aravin mosula
arasdros CemTan, arc
maSin, roca am xelisu-
flebisgan sikvdils sa-
swaulad gadavurCi. Tu
vinme dainteresdeboda,
albaT, loginis isto-
riiT, Torem Cemi sikv-
dil-sicocxlis ambavi naklebad
ainteresebT. me dRes ar vCanvar
e.w. elitarul wreebSi. ratom?
imitom, rom qeTi sesiaSvili ara-
vis Seekra da mieyida arafris
fasad.
2005-Si, roca ZaladobiT da-
maxurines, damirbies `pres-premi-
eri~, skandalebis moyvaruli Ju-
rnalistebi Cemgan informaciebs
iTxovdnen, magram yvelasgan gasa-
ocrad da moulodnelad, xmauri
ar avtexe, gavCumdi.
_ ratom daarbies Jurnali,
ra iyo amis mizezi?
_ mizezi Cemi Jurnalisturi
moRvaweoba gaxldaT, sababi ki
erT-erTi statia, romelic adami-
anis gatacebis danaSaulze iuwye-
boda. gaSifruli gvqonda adamia-
nebis gatacebis meqanizmis mTlia-
ni jaWvi da zogierTi maRalCi-
nosnis braleulobis sakiTxic
dgeboda. aravis egonos, Sevardna-
Zis xelisuflebaze vlaparakobde.
diax, `vardebis revoluciis~
Semdeg adamianis gatacebasa da
mZevlad ayvanaze mqonda statia.
kvals amjerad samegrelos regi-
onis maRalCinosnebTan mivyavdiT.
mec gadavwyvite adgilze gamerk-
via yvelaferi. amasobaSi Cemma er-
Tma Jurnalistma axali TanamS-
romeli momiyvana. es aris Jurna-
listi, afxazeTidan devnili nana
fifia, _ miTxra man. es is nana
fifiaa, romelmac Semdeg tragi-
kulad daasrula sicocxle, man
Tavi daiwva. mokled, nana fifia
davniSne samegrelo-zemo svaneTis
regionalur korespondentad da
misi, rogorc TviTon ambobda,
kavSirebis wyalobiT, samegrelo-
Si wasvla gadavwyvite adamianis
gatacebis sakiTxze.
ivlisis Tve iyo. agvistoSi
dasvenebas vapirebdiT, xolo iv-
lisis nomerSi ukve aSkarad myav-
da mxilebuli mixeil saakaSvili
araerT ukanonobasa da danaSaul-
Si, vamxeldi vano merabiSvils,
mqonda informaciebi sazRvris
dacvis departamentidan, mZime so-
cialuri viTarebis Sesaxeb weri-
lebi da kidev, vinme fonias idu-
malebiT moculi gatacebis isto-
ria. ar dagaviwydeT, 2005 wlis
zafxulia.
gigi ugulava samegrelo-zemo
svaneTis gubernatorobidan axal-
gadayvanili iyo sxva postze. na-
na fifiam zugdidSi stumrad Ta-
vis nacnobTan, vinme ninosTan mig-
viyvana me da Cemi ori Jurnalis-
ti. zugdidSi Casuls fifiam
miTxra, Tu movisurvebdi, mas Se-
eZlo afxazeTSi gadaveyvane, rom
iqidan informaciebi wamomeRo. na-
na galidan devnili iyo da vico-
di, mas es SeeZlo. miT umetes,
gatacebuli fonia afxazeTSi
hyavdaT garkveul xans. nanam
miTxra, marto unda wamoxvide,
Jurnalistebis gareSeo. mec dav-
Tanxmdi da wavediT Zveli, nac-
risferi gaz-24-iT sofel oto-
baiasken...
meore dRes prokuraturaSi
wasvla gvqonda dagegmili. dili-
danve gavemzade, Tumca ise moxda,
rom verafriT movaxerxe saxli-
dan gasvla. damarwmunes, saSiS-
roeba gelodebaTo da qalaqSi ma-
salebze mxolod Cemi Jurnalis-
tebi qeTi da goga wavidnen. ram-
denime saaTis Semdeg aRmoCnda,
rom isini gaurkveveli mizezis
gamo qalaq zugdidis policiaSi
hyoliaT dapatimrebuli. bevri
rom aRar gavagrZelo, didi ambis
Semdeg Zlivs gavaTavisuflebine
Cemi Jurnalistebi, magram maTT-
vis jer kidev daWeramde warTme-
uli CanTebi, diqtofonebi, fo-
toaparatebi, videokamera da
bloknotebi ar daubrunebiaT.
mivediT isev Cvens maspinZel-
Tan.
qalbaton ninos patara biWu-
na hyavda, romelic dagviaxlovda
da radgan, Cven, ratomRac, SimSi-
loba gvqonda mosjili, es bavSvi
gviduRebda yavas, Cais, Tan gveub-
neboda: dedam ar gaigos, radgan
Tqven aq patimrebi xarTo. bolos
masac aukrZales CvenTan kontaq-
ti.
_ aseT mdgomareobaSi rom
iyaviT, TbilisSi veravis Seatyo-
bineT? kolegebs xma ver miawvdi-
neT?
_ pirveli, rac gavakeTe, dav-
reke Jurnalist zaza daviTaias-
Tan, romelmac imis Tqma moaswro:
miTxari, sad xar da movdivaro
da Cemi telefonic gaiTiSa, dasa-
teni TbilisSi damrCenoda. mere
qeTis telefoniT vcade sxva
Jurnalistebs davkavSirebodi,
magram yvela meubneboda, Cven ver
dagexmarebiT, policias mimarTe-
To.
ar vicodiT, sanamde gagrZel-
deboda Cveni iZulebiTi tyveoba,
arc is vicodiT, ra xdeboda
Cvens Tavs, sanam maspinZelma sai-
dumlod ar gamimxila yvelaferi.
aRmoCnda, Turme Cemi mkvleloba
yofila dagegmili da es, qalba-
toni ninos sityvebs viSvelieb,
samegrelos policiis maRalCi-
nosnebs hqoniaT davalebuli.
Turme radac ar unda dasjdomo-
daT zugdididan cocxali ar un-
da wamovsuliyavi.
rogorc ki am gegmis Sesaxeb
Sevityve, daviwyeT gaqcevaze fiq-
ri. qalbatoni ninos daxmarebiT
ezodan gavaRwieT da zugdidis
sadgurisken wavediT. arc erTs
erTi TeTric ar gagvaCnda, qeTis,
Cems Jurnalists, telefonic
mohpares. rogorc iyo, mivaRwieT
rkinigzis sadgurs, magram aRmoC-
nda, rom yvela bileTi gayiduli
iyo, molarem miTxra: erTi adgi-
li aris darCenili me-9 vagonSi,
Tu erT adgilze samni dasxdebiT,
ki, batonoo. vagonSi Cajdoma ma-
inc ver movaxerxeT. mere gavige,
me-9 vagons im Rames cecxli gas-
Cenoda. me da Cemi ori Jurnalis-
ti saSinel sikvdils saswauleb-
rivad gadavurCiT.
am ambis tyuil-marTali zug-
didis qalaqis policiaSi ido da
albaT, uSiSroebis samsaxureb-
Sic. es yvelas SeuZlia gadaamow-
mos, magram faqti erTia, am Sem-
TxveviT arc erTi mediasaSuale-
ba ar dainteresebula da metic,
roca Jurnalistma nana fifiam
Tavi daiwva, arc am ambavs gamox-
maurebia vinme, erTaderTi viyavi
me, romelmac Cems internet-gamo-
cema `pres-kavkasia ge-ze~ Jurna-
listis daRupvis Sesaxeb statia
da samZimris werili gamovaqveyne.
iranda kalandaZe
Jurnalistika, rogorc esmeralda da qeTi
sesiaSvilis samkvdro-sasicocxlo brZola
`uxilav~ mterTan
13saerTo gazeTi#47 (176), 26-30.XI, 2011 w.
tao-iispiris
mosaxleoba uZveles
dros da me-88-mme-112 s.s.
uZveles dros lazistaniviT
tao da ispiric qarTvelTa toms
lazebs (xalibebs) ekuTvnoda, magram
me-2 s.q.w.somxebma maT tao waarTves
da amis wyalobiT iq Sereuli mo-
saxleoba gaCnda. gaqristianebis
drosac es qveyana TiTqos isev so-
mexTa xelSi unda yofiliyo. spar-
seTi-bizantiis Soris me-6 s. gamwva-
vebuli da xangrZlivi omianobisa da
qoleris msgavsi saSineli moarulis
mZvinvarebis gamo TiTqmis mTels ze-
mo qarTlSi, anu mesxeTSi, gansakuT-
rebiT ki samcxeSi, SavSeT-klarjeT-
Si da taoSi, xalxi TiTqmis srule-
biT moispo (ix. qarTveli eris ist.
me-2. 320. 327. 333), sxvaTa Soris,
taoSi yofili Sereuli mosaxleo-
bac amowyda da TiTqmis mTeli tao
udaburi tyiT Seimosa mxolod me-11
s-Si aq kvlav qarTuli mosaxleoba
Cndeba: Sida qarTliTgan jer meu-
dabnoeni da monazvnebi Semovidnen da
dasaxldnen, xolo maT kvals mdabio
xalxic gahyva, daburuli tyeebi ga-
Cexa, dasaxlda da berebisa da axal-
SenTa dauRalavi Sromis nayofier
asparezad iqca. me-9-14 s.s.-ebis qar-
Tuli xelovnebis mravali saucxoo
Zegli, romelTa naSTebma mTels mes-
xeTSi mravlad moaRwia Cvenamdisac
ki, am garemoebis mWevrmetyveli da-
mamtkicebeli sabuTi mesx moRvaweTa
da mwerlebis enac saukeTeso qarTu-
lad iTvleboda.
mesxeTis mdgomareoba
da politikuri
bed-iiRbali me-113-118 s.
da misi gamahadianeba
zemo qarTli, anu mesxeTi sam-
cxeT-javaxeTiTgan miyolebuli tao-
ispiramde erTs sagamgeo erTeuls,
saerisTavT-erisTavos da samTavros
Seadgenda. me-13 s-is meore naxevarSi
mesxeTis mTavaris gansagebeli iwye-
boda borjomis xeobiTgan, taSiska-
riTgan da karnuqalaqamdis aRwevda
(JamTTa aR. 875, gv. 719), me-13 s.is
damdegs Tamar mefis mier daarsebu-
lis trapizonis imperiaSi moeqca
lazistani, anu WaneTi, magram Sem-
degSi igi saqarTvelos SemouerTda
da jer mesxeTis mTavars, Semdeg gu-
riels eWira, xolo 1511 w. samcxis
mTavris, aTabagis xelSi gadavida
(vaxuSti. saqarT.cxovreba 241).
osmalTa gabatonebam mcire azi-
aSi da konstantinepolSi mTeli da-
savleTi da samxreT-dasavleTi sa-
qarTvelo, metadre es ukanaskneli
monapire kuTxe, saSinels gansac-
delSi Caagdo. saukuneTa ganmavlo-
baSi osmaleTi daucxromeli simed-
griT saqarTvelos am Zvirfasi da
mSvenieri nawilis Caylapvas lamob-
da. yovelgvari saSualebiT, poli-
tikuri Tu sarwmunoebrivi devniT
da ekonomikuri SeviwroebiT igi
cdilobda, rom qristianoba aqaur
qarTvelTa Soris daemxo da qveyana
gaemahmadianebina. jer umaRles
wriTgan daiwyo, Semdeg xangrZlivi
brZolis saSualebiT mahmadianoba
TviT xalxSic gaavrceles. me-17 sa-
ukunis pirvel meoTxedSi daiwyo
gamahmadianebis procesi (vaxuSti.
saqarTvelos c-a 254-247) da mTels
me-18 da me-19 saukunis damdegamde
gagrZelda. winandeli damoukideb-
lobisa da qarTvelobis xsenebac-ki
rom moespoT, osmalebma samcxis
mflobelni `axalcixis faSa~-d ga-
xades, mxolod es Rirseba amave sag-
vareulos memkvidreobiT kuTvnile-
bad dastoves. am saSualebiT osma-
leTma es mSvenieri qveyana saqarTve-
los moswyvita da mTlad STanTqa.
osmalTa dros axalcixis safaSo
(faSalik) kvlavindeburad mTeli
Woroxis mxaresac Seicavda da 24
Temad anu sanjayad iyofeboda. Tvi-
Teuls Tems an sanjays saTaveSi mem-
kvidreobiTi mflobelebi sanjaybege-
bi udgnen.
uflebrivi
damokidebuleba
saqarTvelos
mTavrobasa da
mesxeTs Soris me-118 s.
advili warmosadgenia, rom sa-
qarTvelo aseTi kuTxis dakargvas da
amdeni moZme qarTvelobis mowyvetas
ise advilad ver Seurigdeboda. uf-
ro Zvel droiTganac rom ar da-
viwyoT, isic sakmarisi iqneboda Tu
gavixsenebdiT, rom me-18 s.-Siac, mag.
Teimuraz me-2-isa da erekle mefis
dros, saqarTvelos mTavroba cdi-
lobda axalcixis faSebTan, romel-
Tac, mahmadianobis da miuxedavad, Ta-
vianTi qarTveloba daviwyebuli ar
hqondaT, erTis mxriT gansakuTrebiT
keTili mezobluri kavSiri hqondaT
da es cda unayofo ar yofila. meo-
re mxriT, yoveli xelsayreli Sem-
TxveviT sargeblobdnen, rom Tavisi
ufleba mesxeTze, anu axalcixis sa-
faSoze gamoeaSkaravebinaT. amitomac
iyo, rom saqarTvelos mefeebi Tavis
Tavs samefo saxelwodebaSi ase xaz-
gasmiT am qveynis memkvidreobiT
mflobelad acxadebdnen. amave miznis
misaRwevad, sruliad saqarTvelos
gaerTianebis ganxorcielebis xel-
SemwyobiT pirobebis Sesaqmnelad,
gansakuTrebiT ki swored am Zveli
qvemo qarTlis, axalcixis safaSos
saqarTvelosTan SemosaerTeblad
iyo, sxvaTa Soris, 1783 w. xelSek-
ruleba erekle mefesa da ekaterine
me-2-s Soris dadebuli. erekle me-
fis warmomadgenlebma am xelSekru-
lebaSi meore muxlad Seatanines,
rom ruseTis xelmwife aramcTu
erekle mefis maSindeli samefos sam-
flobelos xelSeuxeblobis Tavde-
bobas kisrulobda, aramed iseTisac,
romelic SemdegSi SeZenili iqnebo-
da. da rom es muxli swored im az-
riT iyo CarTuli xelSekrulebaSi.
amas imdroindeli ruseTis erT-erTi
warmomadgenlis n.butkovis sityve-
bic cxadyofen. mas pirdapir aqvs
naTqvami, rom am meore muxlis Sina-
arsi swored saqarTvelos mefeTa
Zvel samflobelos, axalcixis safa-
Sos, anu samcxe-saTabagos
exeboda~-o. swored ase gaigo
am xelSekrulebis Sinaarsi
imdroindelma axalcixis fa-
Sam da raki darwmunda, rom
saqarTvelos mefisagan mis
faSobas gansacdeli moelis,
amitom ruseTTan xelSekru-
lebis dadebis Semdgom mefe
erekles gadaekida da mtroba
dauwyo.
ruseTis mier
samcxe-jjavaxeTis
SemoerTeba da
misi Sedegi somexTa
gadmosaxleba
am kuTxeSi
rodesac ruseTma saqar-
Tvelo SemoierTa, mesxeTi,
anu axalcixis safaSo, osma-
leTs SerCa da mxolod 1828
w.-s dapyrobil iqna am safa-
Sos erTi nawili. andriano-
polis zaviT ruseTma Semoi-
erTa 24-iTgan mxolod 10
sanjayi: qoblianisa, oZrxisa
(abasTumnisa), axalcixis,
awyverisa, aspinZisa, xerTvi-
sisa, axalqalaqisa, jararqi-
sa, focxovisa da palakacio-
si (Caldirisa), rac Zvel
samcxes, javaxeTs, palakacios da
eruSeTs udris. es mxare rusTa mi-
er SemdegSi axalcixisa da axalqa-
laqis mazrad da focxovis ubnad
iyo wodebuli.
ruseT-osmaleTis 1877-78 w.
omis Semdgom mesxeTis meore nawi-
lic iyo SemoerTebuli, saxeldobr,
aWara-qobuleTi, SavSeTi, klarjeTi
da kola-artaani da taos Crdiloe-
Ti nawili _ olTisi. aqeTgan sami
pirveli Temi, anu sanjayi baTumis
olqad iqmna wodebuli, xolo eru-
SeTi, artaani da olTisi ruseTis
mTavrobam yarsis olqis samzRvrebSi
moaqcia. Tumca eruSeTi (focxovis
ubans) yarsis mxares 7-8 Tvis gan-
mavlobaSi mowyvetilia da focxo-
vis ubnis boqauli amis gamo iZule-
bulia axalcixeSi icxovros.
mTel am kuTxeSi gansakuTrebiT
qarTveli mahmadianebi cxovroben.
ruseTis aq Sesvlas 1828 wels am
mkvidr qarTvel mcxovrebTa ayra
mohyva Sedegad, metadre javaxeTiT-
gan (exlandels axalqalaqis mazras)
da ufro nakleb samcxiTganac (axal-
cixis maz). rusebma rom axalcixe
aiRes, kavkasiis maSindels mTavar-
marTebels qarTveli Tavadaznaurebi
warudgnen da saqarTvelos mefeTa
wyalobis wignebi miutanes, romlebi-
Tac samcxe-javaxeTSi maTi mflobe-
lobiTi ufleba mtkicdeboda, da am
sabuTebis ZaliT TavianTi uflebis
aRdgenas Txoulobdnen, magram paske-
viCs aramc Tu es Txovna ar Seuwy-
narebia, piriqiT, ganrisxda kidec.
amave dros, osmaleTiTgan, yarsisa
da arzrumis safaSoebiTgan, iqauri
somxoba gamorboda da saqarTveloSi
TavSesafars eZebda. ruseTis mTvro-
bam maT mfarveloba gauwia: TiTos
25 man. daxmareba aRmoCina da 6 wlis
ganmavlobaSi saxelmwifo gadasaxa-
debisagan gaaTavisufla. amis wyalo-
biT 900000-ze meti somexi ltol-
vili moawyda. maT dasasaxleblad sa-
axalSeno komiteti iyo daarsebuli
da zemoT moyvanili ricxviTgan
30000-mde somexi dasaxlebul iqmna
axalcixisa da gansakuTrebiT axal-
qalaqis mazrebSi.
am garemoebaTa wyalobiT axal-
cixe-axalqalaqis mazrebis mosaxle-
obis suraTi arsebiTad Seicvala:
winaT iq SedarebiT mWidro mosax-
leoba iyo, 1832 w. aRweram ki daam-
tkica, rom mTels am axladSemoer-
Tebul qveyanaSi 50000 orTave sqe-
sis mcxovrebic ki aRar iyo. uwin.
mag. 1828 w. amodeni xalxi marto q.
axalcixeSi iTvleboda. erovnuli
Semadgenlobis mxrivac mdgomareoba
javaxeTSi anu axalqalaqis mazraSi
Zirian-fesvianad Seicvala Tu winaT
aq mxolod qarTveloba cxovrobda.
1832 wels qarTvelTa magier umrav-
lesobas ukve somxebi Seadgendnen da
qarTvel mahmadianebs ricxviT mxo-
lod meore adgili-Ra eWiraT.
ase SemTxveviT da am gziT gaCn-
dnen somxebi javaxeTSi, qarTuli
kulturis am ZvelisZvel keraSi.
6. somexTa wamodaveba
javaxeTis somxeTTan
SesaerTeblad da am
sakiTxis axlo warsuli
somxebma daiviwyes, rom isini
javaxeTSi osmaleTiTgan movidnen
mxolod viTarca ltolvilni, rom
srulebiT SemTxveviT am uZvelesi
droiTgan saqarTvelos ucilobels
kuTxeSi isini umravlesobad iqcnen
da, am garemoebisda miuxedavad, ma-
inc axalqalaqis mazrac somxeTis
miwa-wylad gamoacxades. es ganxor-
cielebuliyo, maT am mazris tfili-
sis guberniis, anu aRmosavleT sa-
qarTvelos samzRvrebiTgan gamoyofa
moiTxoves, im mizniT, rom igi da-
narCen somxur mazrebTan SeerTebi-
naT da am gziT erTi mTliani som-
xuri saerobo TviTmmarTveli olqi
SeeqmnaT. es azri wamoyenebuli iyo
somxebis mier 1913 w. rodesac kav-
kasiaSi mefis moadgiled somexTa
mwyalobeli grafi il.voroncov-
daSkovi iyo, maTi wadili rom uf-
ro samarTlianad da obieqtiuri mo-
sazrebiT nakarnaxevad sCveneboda
adamians, somxebma sabuTad isic ki
wamoayenes, viTomc javaxeTi anu
axalqalaqis mazra ekonomikurad
tfilisis guberniasTan ki ara, gum-
brTan (aleqsandropolTan)
yofiliyos dakavSirebuli.
voroncovis survilis-
da Tanaxmad, imave wels
brZaneba iyo gacemuli, rom
tfilisis guberniis axal-
qalaqis samazro komisia
Semdgariyo da gamoerkvia,
SeiZleba Tu ara da ramde-
nad xelsayrelia, rom
axalqalaqis mazra tfili-
sis gubernias Camoscildes
da gumbrisas (aleqsandro-
polis) miematos, rom mas-
Tan erTad calke, gansakuT-
rebiT somxobiT dasaxlebu-
li gubernia Semdgariyo. am
komisiaSi Tavmjdomari-
TurT sul 14 kaci iRebda
monawileobas, romelTagan
8 kaci rusi iyo (Tavmjdo-
mare mazris ufrosi pod-
polk. kalinini, momrigebe-
li mosamarTle mitkeviCi,
fosta-telegrafis kanto-
ris ufrosi delibaSi, sa-
mazro beiTali toropovi,
saubno boqaulebi Capligi-
ni da lazarevi, duxobore-
bis warmomadgenelni aleq-
si uglovi da vas. gremia-
kini). 4 qarTveli (gadasa-
xadTa inspeqtori T-di mayaSvili da
memamuleTa warmomadgenelni qarTve-
li mahmadianebi mamed-ali-begi da
mustafa-begi falavandiSvilebi, ba-
raleTis ubnis mcxovrebTa warmo-
madgeneli murjikneli), da 2 somexi
(qalaqis mamasaxlisi mewatunianci
da bogdanovkis ubnis mcxovrebTa
warmomadgeneli karoianci).
bWobis Semdgom samazro komisi-
am erTxmiv uarhyo javaxeTis anu
axalqalaqis mazris tfilisis gu-
berniisagan CamoSoreba da gumbrTan
(aleqsandropolTan) da erevanTan
SeerTeba. Tavisi azris dasasabuTeb-
lad komisiam, sxvaTa Soris, pirve-
lad swored am kuTxis ekonomiursa
da mimosvlis sakiTxs Seexo da da-
adgina: Semcdari azria, viTomc
axalqalaqis mazra q.gumbrTan (aleq-
sandropolTan) yofiliyos dakavSi-
rebuli: mTeli vaWroba da yvela sa-
Wirboroto interesebi mcxovreb-
lebs gansakuTrebiT tfilisTan aer-
Tebs, sadac isini Tavis saqonels,
sanovagesa da adgilobriv nawarms
asaRebs da saiTganac moaqvT saqone-
li da yvelaferi saxmari mTeli
mazrisTvis. amasTanave, saqonlis ga-
datan-gadmotana mTeli wlis ganmav-
lobaSi, zafxulSiac da zamTarSiac,
swarmoebs axalcixe-borjom-bakuria-
nis SaragziT, agredve rodionovka-
walka-manglisze mokle, pirdapiri
saurme gziT, romelic zamTarSiac
ki ar ikvreba xolme. gumbrTan-ki
(aleqsandropolTan) zamTarSi namqe-
rebis gamo, xolo gazafxulze
wyaldidobis da talaxebis gamo,
mTeli TveobiT yovelgari kavSiri,
safostoc-ki srulebiT Sewyvetilia
xolme zafxulSic-ki, rodesac gum-
bris (aleqsandropolis) gza gaxsni-
lia mTeli savaWro saqoneli java-
xeTiTgan (axalqalaqis maz.) mainc
axalcixezed, bakurianze midis da
mxolod am mazris bogdanovkis ub-
nis samxreTs nawils zogierTi saqo-
neli, metadre brinji, zafxulobiT
gumbriTgan (aleqsandropoliTgan)
mosdis xolme.
axalqalaqis samazro komisiis
zemoaRniSnuli erTxmivi dadgenile-
ba 24 ianvars 1914 w. tfilisis gan-
sakuTrebulma sabWom imave Semadgen-
lobiT, rogorc borCalos samazro
komisiis msgavsive sakiTxis Sesaxeb
dadgenilebis gansaxilvelad iyo
Seyrili, erTxmiv daamtkica.
(gagrZeleba iqneba)
ivane javaxiSvili:
saqarTvelos sazRvrebi
ixileT `saerTo gazeTi~
internetSi
www.saertogazeti.netSemogvierTdiT FACEBOOK-zze
redaqciisagan: ivane javaxiSvilis
wigni `saqarTvelos sazRvrebi~
ibeWdeba ucvleli saxiT.
istoriulad da Tanamedrove TvalsazrisiT ganxiluli
14 saerTo gazeTi #47 (176), 26-30.XI, 2011 w.
vubrundebi winaprebs, romel-
Ta gvaria _ baRvaSi... da romel-
Ta tragikuli xvedri Cems axal-
gazrdobaSi sastikad mtanjavda.
madloba ufals, gamotanili das-
kvnebis gamo dRes ase aRar vfiq-
rob. madloba ufals, uZveles sa-
arqivo masalebSi SemorCenila ma-
Ti mamuliSvilobisa da kacuri
kacobis mRaRadebeli masalebi,
romlebic wlebis dauRalavi
SromiT moipova erT-erTma STamo-
mavalma al. baRiSvilma.
baRvaSebi lazuri warmoSobis
gvar-saxelia (sakuTari saxeli
baRa) arian aragveTisa da kldeka-
ris erisTavT-erisTavebi. (`qarTu-
li gvar-saxelebi~ g. 47. T.maisu-
raZe, i.axuaSvili.).
`...pirvel sauk. qristeSobis
uwin kolxida emorCileboda pon-
tos mefeTa. portos samefos da-
cemis Semdeg aq iyo sami damou-
kidebeli samTavro, _ lazistani,
samcxe da WaneTi. meore saukune-
Si lazebma daipyres imereTi da
samegrelo da Seadgines samefo,
romelic V saukuneSi brZolis
mizezi Seiqna bizantielTa da
sparsTa Soris am dros samcxeSi
aRmoCndnen bagrationebi, romel-
Tac mospes lazis mefoba. amis
Semdgom, ufro gvian periodSi,
liparit baRvaS erisTavis mier
Camoyalibda kldekaris saerisTa-
vo~. (Jur. `aia~ _ 47.) `maTsave
mpyrobelobaSi iyo TrialeTi,
manglisis xevi, skvereTi. flobd-
nen atenis cixes, algeTis zeda
mxares, qciis xeobidan maTi samf-
lobelo fitareTamde aRwevda.
ekuTvnodaT xuretis cixe, zeda
cixe varZiisa. flobdnen mTel
qarTls. es ukanaskneli mefisagan
hqondaT naboZebi (ueWvelia, ara
RalatisaTvis _ m.b.). baRvaSTa Za-
lufleba javaxeTSic vrceldebo-
da. maT mflobelobaSi iyo arta-
nuji, yvelis cixe, ufliscixe da
birTvisi. iyvnen svaneTis erisTa-
vebi 1305 wlamde, (Jur. `aia~, naw.
IV) raWis erisTavebi. isini iyvnen
Rrmad morwmune marTlmadidebeli
qristianeni, romlebic saqarTve-
los mTel teritoriaze agebdnen
eklesiebs, taZrebs, monastrebs.
maTive agebulia afxazeTSi lix-
nis eklesia.
mavanni da mavanni dRes xmis
CaxleCamde gaiZaxian, baRvaSTa
gvari amoxoces, maTgan aravin
darCao. mainteresebs, aravis eba-
deba kiTxva _ aseTi Zlierebis,
mravalricxovani gvari rogor Se-
iZleboda erTi ojaxis amowyve-
tiT ganadgurebuliyo mTels sa-
qarTveloSi? arada, cnobilia,
rom amoJlites ara, ramodenime
ojaxi, aramed erTaderTi, romlis
Tavkaci im dros omSi sisxls
Rvrida qveynis gadasarCenad. swo-
red am dros Seesivnen ojaxs da
cocxali ar datoves arc didi,
arc patara, arc moxu-
ci, magram ra SuaSia aq
is uTvalavi ojaxebi
baRvaSTa, romlebic vin
icis, saqarTvelos ro-
mel ganedSi ar saxlob-
dnen. iqneba amixsnas vin-
mem, rogor SeiZleboda
momxdariyo es? netavi,
marTlac satirali ar
iyos da, namdvilad sa-
sacilo ki iqneboda... da
mainc, ra bedi ewia sa-
kuTriv gvars, _ baRva-
Si... moxda is, rom dev-
nilma gvarma Seicala
gvaris saxeoba imis mi-
xedviT, saqarTvelos
Tu romel regionSi
cxovrobda. aqedan ga-
momdinare gasagebia, ra-
tom ar figurirebs gva-
ri-baRvaSi, _ magram Ca-
momavloba xom baRvaS-
Taa, rac kargad icod-
nen Cvenma axlo winap-
rebma, da viciT Cvenc,
XX _ saukunis Camomavlebma icis
istoriam, es gvarebia: baRaSvili,
baRiSvili, baRvaZe, baRiauri, baR-
baia baRiaSvili. (`qarTuli gvar-
saxelebi~. i. maisuraZe, i.axruaS-
vili).
Tavad-aznaurTa sazogadoebis
ofisSi yofnisas ukiTxavT Cemze,
vin ariso es q-ni. roca Cemi di-
di bebiis brwyinvale gvaris _
CxeiZes matarebelma b-ma Tengiz-
ma upasuxa, eg baRvaSiao, erT
friad ganaTlebul, Cems kolega
didgvarovan q-ns Seucxadnia, _
rogor, kidev darCnen baRvaSe-
bio? ra vqna q-no, es iqneb Zali-
an gewyinoT, magram _ varT. sxva-
garad arc SeiZleboda yofiliyo,
ara marto imitom, rom baRvaSebi
varT. nebismieri gvari SeuZlebe-
lia erTi ojaxis amoJletiT ga-
daSendes.
maxsovs Cems did babuas, beg-
lars hqonda ulamazesi dizainis
oqros varayiani sigeli. ar vici,
ratom, rusul enaze Sedgenili,
romelsac udidesi rudunebiT
inaxavda. babua rom gardaicvala
11 wlisa viyavi, Tanac baRvaSebze
Riad saubari ar iyo maSin miRe-
buli, amitom uamravi ram cnobi-
li ar gaxda CemTvis, samareSi
Cahyva mas. xolo mamaCemi 54 wlis
gardaicvala da ki viyavi maSin
16-17 wlis, magram mas,
Cemi ar iyos, Zlier
awuxebda am gvaris tra-
gikuli bolo da saer-
Tod ar uyvarda amaze
saubari. babua aRmerTeb-
da Tavis winaprebs. misi
mama iyo Teimurazi, Te-
imurazis mama-manuCari,
manuCaris levani, xolo
levanis _ demetre. ase
erqva Cems erT-erT Zma-
sac. roca babua suf-
rasTan Wiqas iRebda, mi-
uxedvad imisa, rom 27
vaJi-manuCari, daRupuli
hyavda, pirvelad maT
adRegrZelebda, _ Tqven
gagimarjoT baRvaSebio,
rogorc cocxlebs, ise
etyoda.
movusminoT lipa-
rit baRvaSs, ras eubne-
ba is Cvens saTayvanebel
daviT mefes: _ `arc
Cems winaprebs hyvarebi-
aT qveyana Sens winap-
rebze nakleb. ai, raa
gasarkvevi. ise ara, mematianeni
mefeTa damsaxurebas rom aRnusxa-
ven mxolod, kldekaris erisTav-
Ta damsaxureba ki arsad sCans.
vin akavebda mcire aziidan mowo-
lil urdoebs, Tu ara kldekar-
nis erisTavni. Cemma papam, didma
liparitma Tbilisi aiRo, rome-
lic amiras ekava wlobiT da bag-
rats gadasca _ erTgzis, org-
zis... mamuliSvilis guliT gaake-
Ta es. bagratma ki isev amiras da-
ubruna. ai, saidan daiwyo yvela-
feri~.
_`kldekaris erisTavT-eris-
Tavebi uZlieresi feodalebi iyv-
nen, romlis gviandeli warmomad-
geneli lipariti aRmosavleT sa-
qarTvelos ugvirgvino mefea XII-
s-Si. am sagvareulos orbelianeb-
sac eZaxian. maTi namdvili gvaris
saxelia baRvaSi~. (s.janaSia)
_`baRvaS-orbelianebi TavianTi
teritoriebis dabrunebisaTvis
ibrZvian da mefec erTguli samsa-
xuris gamo ukan ubrunebs. baRvaS-
orbelTa ara mxolod mamulebi,
saxeloebic sagvareulos gadaece-
moda. maTi saxeloebia _ spasala-
oba, qarTlis erisTavoba, manda-
turTuxucesoba.
Tamar mefis gvirgvinis kur-
Txevis dros raWis erisTavma ka-
xaber baRvaSma Semoartya Tamars
xmali, romelic moarTves dide-
bulTa~. (`Tamar-dedofali~, z. ji-
nWaraZes gamocema I, tfilisi
1880 w. gv.4.) dameTanxmebiT, ganu-
zomelia sidide am pativisa, amav-
droulad, bednierebac, rac swo-
red am gvars ergo, da daumsaxu-
reblad ar moxdeboda uTuod.
arc isaa dasamali, rom esec erT-
erTi mizezi gaxda moSurneTa
mtrobisa, rogorc cnobilia, im
cnobili incidentis Semdeg, rac
1032 wels moxda da ukavSirdebo-
da amira jafaris Sepyrobas baR-
vaSis mier, da mis ganTavisufle-
bas mefisgan, 5 welma ganvlo. bag-
rat IV isev liparitis rCeviT
ganizraxa Tbilisis saamiros gan-
Tavisufleba. ise gauWirda amira
jafars, rom gadawyvita, gaparu-
liyo. zogierT feodalebs SeeSi-
ndaT liparitis kidev ufro gaZ-
lirebisa da farulad `daamkvid-
res amira tfilissa zeda, da mi-
erTagan Seiqmna liparit quegam-
xedvared Tavis patronisagan. uf-
ro amis Semdeg iwyeba baRvaS-bag-
rationebis Sina dinastiuri
mtroba~. (saq. istoria, gv. 259)
vfiqrob gasagebadaa naTqvami _
dinastiuri mtroba, da ara _ sa-
qarTvelos mtroba:. saqarTvelos
Sinauri Tu gareul mtrebs ebr-
Zodnen isini. _`bagrat IV-m Tbi-
lisze alyis mxsnisa da amirasTan
zavis Sekvris Semdeg gailaSqra
misi guSindeli mokavSiris, kaxe-
Tis winaaRmdeg. amiT mefem kidev
uro gadaikida lipariti, rome-
lic mas am usamarTlobis gamo
mosisxle mtrad gauxda~. (saq. is-
toria) _`1036 wels mokavSire-
eba dvinis amira sastikad daamar-
cxes. jars lipariti xelmZRvane-
lobda, romelsac Semdgom spasa-
laroba dahkisrebia... liparitis
Semdeg misi Svili _ ivane xdeba
qarTlis erisTavi da spasalari.
istorikos st. orbelis mixedviT,
orbelTa, igive baRvaSTa sagvare-
ulo mefis gvirgvinis damdgmel-
nic yofilan qarTlis spasalaro-
basTan erTad. samefo saxlis yo-
veli saqme maT sWeriaT. hqondaT
Tormeti droSa da TiTo droSas-
Tan aTasi kaci.
_`baRvaS-orbelTa mtrobis
mizezi samefo xelisuflebasTan
ZiriTadad saxelmwifos sazRvre-
bis ganmtkiceba da gareSe mtrisa-
gan misi dacvaa~. (`istoriani da
azmani~.).
calke Temaa maTi Rvawli sa-
eklesio cxovrebaSi. isini dauRa-
lavad agebdnen taZrebsa da ekle-
siebs saqarTvelos mTel terito-
riaze. CamovTvli ramodenime maT-
gans, _ aTonis taZari, manglisis
taZari, barlamisa da sikineTis
monastrebi. TrialeTis eklesia,
ateni, Sepiakis, daReTis, ta-baSis,
RvTismSoblis, imeris, goxnaris,
santis, zarzmis, gomareTis, art-
vilis, taTevis, perevisis, kacxis,
exvevis, savanis, lixnis, (afxazeT-
Si). kumurdRos, saCxeris, vanis,
ambralis da sxva mravali. aRu-
ricxavia maT mier eklesiebisTvis
gaRebuli Zvirfasi Sewirulobani.
_ oriode sityviT ar SemiZ-
lia ar vaxseno baRvaSTa saukeTe-
so asulnic. uWkvianesi da ulama-
zesni, romlebic Rirseuli war-
momadgenelni arian TavianTi gva-
risa, sakuTari sulmaRlobisa da
mamuliSvilisTvis pirovnulis
daTmobis saocari SesaZleblobiT
Semkulni. es, pirvel rigSi, li-
parit baRvaSis asuli _ dedisi-
medi gaxlavT.
cnobilia, rom did daviTs,
aRmaSenebels, udidesi siyvaru-
liT uyvarda igi. baRvaSTa saxli
am qorwinebis winaaRmdegi iyo. me-
fesa da baRvaSTa Soris isedac
daZabuli mdgomareoba rom ar gam-
wvavebuliyo, da amiT qveyana ar
dazarebuliyo, dedisimedma uari
Tqva ormxriv udides siyvarulze,
saqarTvelos dedoflobaze da
idumalad monazvnad aRikveca...
(?!) es marTlac baRvaSTa asuls
Tu SeeZlo gaekeTebia.
_`erisTavT erisTavis, ratis
asuli gvanca dedofali daviT
ulus Tanamecxedrea, Tavis xal-
xis mxsneli da Tavisive nebiT
urdoSi misuli~. (s.kakabaZe).
xolo liparit didi? ra bedi
ewia mas?
_`liparit didi, monaznobaSi
antoni, eriskacobaSi liparit
erisTavT-erisTavad, magistrosad
da yovlisa aRmosavleTisa winam-
ZRuarad wodebul _ d. baqraZis
azriT _`ufro dasajerebelia,
rom liparits moswyinda bolo
dros aRelvebuli da aRSfoTebu-
li cxovreba da monazonis saxe
Seimosa~-o. mix. kaxaZe askvnis,
_`ki ar moswyinda, aiZules ase
moqceuliyo~. (Jur. `aia~ _
gv.100). baRvaS-orbelianni saqar-
Tvelos mtrebi ara, misi erTgu-
li mcvelni iyvnen da es Cemi mo-
sazreba ki ara, sxvadasxva droi-
sa da epoqis istorikosTa Sefa-
sebaa, daskvnis saxiT warmoCeni-
li. es is baRvaSebi arian, _`rame-
Tu ar iyo msgavsi maTi saqarTve-
losa Sina qristes moyvarulni
da Zlierni brZolasa Sina~ (is-
tor.st.orbeliani).
baRvaSebi _ usamarTlod, dev-
nilni, iZulebiT `saSviliSvilo
SurismaZieblad qceulni~... sam-
SoblosTvis saukuneebis _ man-
Zilze nabrZolni, sisxldanTxe-
ulni, damaSvralni da... bolos
misive mtrebad Seracxilni... usa-
marTlobav, sad iwyebi da sada
gaqvs bolo.
... Tumca mcxeTis sveticxov-
lis did taZarSi arc erTi baR-
vaSi ar ganisvenebs, magram salo-
cavad muxlmoyrils mainc Cames-
mis maTi godeba... TiTqos iq dab-
rZanebul TanamebrZolT yvedrid-
nen, _ Tqven mainc xom iciT, mo-
Ralateni ara vyofilvarT da arc
Tqvenze nakleb gvyvarebiao tan-
juli samSoblo... Tqvenze nakleb
ar gvibrZolia da naklebi msxver-
pli ar gagviRiao...
gmadlobT Sen, ufalo, mter-
dadebuli, sibneleSi myofi nawe-
rebi simarTles rom RaRadeben...
msmeneli Seismens, gamgebi gai-
gebs... gevedrebi ufalo, _ Seiwya-
le baRvaSebi...
marex baRiSvili (baRvaSi)
baRvaSebi _ saukuneebsSerkinebulni...
15#47 (176), 26-30.XI, 2011 w. saerTo gazeTi
batono biZina!
erovnul-ganmaTavisuflebe-
li moZraobis ZirZveli orga-
nizacia saqarTvelos demogra-
fiuli sazogadoeba gulwrfe-
lad miesalmeba Tqvens gadawy-
vetilebas, Cveni samSoblos
ukiduresi gaWirvebis Jams
aiRoT politikuri pasuxism-
gebloba da gauZRveT ers sa-
xelmwifoebrivi TviTgadarCe-
nisa da TviTdamkvidrebisaTvis
umZimes brZolaSi.
samwuxarod, saqarTvelos
istoriis udidesi qartexilis
Jams, rodesac msoflioSi mim-
dinare politikuri cvlilebe-
bis kvaldakval realuri gaxda
saqarTvelos mravalsaukunova-
ni saxelmwifoebriobis damou-
kideblobis aRdgena, qveynis sa-
TaveSi aRmoCnda Zala, romel-
mac fexqveS gaTela qarTveli
eris neba-survili, misi mara-
diuli swrafva erovnuli
TviTmyofadobisa da TviTdamk-
vidrebis umZimes brZolaSi da
qarTuli saxelmwifoebrioba
da qarTveli eris arseboba
udidesi safrTxis winaSe daa-
yena.
gazeT `literaturuli sa-
qarTvelos~ 2005 wlis 28 ian-
vars gamoqveynebul werilSi
`zarebi, zarebi, zarebi!~ aRv-
niSnavdiT: `erT sagazeTo sta-
tiaSi SeuZlebelia mTeli sis-
ruliT da sizustiT davxatoT
eris dacemis es Semzaravi su-
raTi, warmovaCinoT misi TiTo-
euli waxnagi, movicvaT poli-
tikur-ekonomikuri, socialur-
kulturuli da moralur-zne-
obrivi gadagvarebis mTeli
speqtri, eris da qveynis gam-
yidvel xelisufalTa codvaTa
jaWvi da veZeboT kidec gamosa-
vali im TiTqmis gamouvali
mdgomareobidan, raSic qarTve-
li eri aRmoCnda qveynis mmar-
Tveli politikuri elitis an-
tierovnuli da antisaxelmwi-
foebrivi saqmianobis Sedegad~.
Seqmnili umZimesi viTarebi-
dan erTaderTi gamosavali qar-
Tveli eris gonieri da erov-
nuli faseulobebis Serwyma,
erTiani politikis SemuSaveba
da am gegmis ganmaxorcielebe-
li xelisuflebis formirebaa!
swored amas mivuTiTebT
Tqvenc:
`unda Sedges... qveynis gan-
viTarebis strategiuli gegma,
ra unda gakeTdes dasavleTSi,
aRmosavleTSi, mTaSi, barSi...
es gegma unda Seadginon profe-
sionalma da is misawvdomi un-
da iyos sazogadoebis yvela
wevrisaTvis~. ( gaz. `asaval-
dasavali~, 24.30.10.2011 w.).
batono biZina!
demografiuli moZraobis
winadadebac aqedan momdinare-
obs.
Cven kargad gvesmis, rom,
rodesac qveynis politikis ar-
si erT sityvaSi _`gavyidi, gav-
yidi, yvelafers gavyidi~ _ ga-
moixateba. iq raime strategi-
ul gegmaze saubari zedmetia.
xolo Cveni mosazreba am
aucilebel nabijze asaxulia
zemoTmoyvanil werilSi:
`qveyanaSi Seqmnili umZimesi
sazogadoebriv-politikuri vi-
Tarebidan gamosavali, erovnu-
li katastrofis saSineli xv-
edris Tavidan acilebis erTa-
derTi swori gza erTiani de-
mografiuli politikis mode-
lze qveynis gadawyobaa! arcer-
Ti qveyana, garda saqarTvelo-
si, demografiuli politikas
ar ugulebelyofs. piriqiT, sw-
ored demografiul politikas
emyareba am saxelmwifoebis sa-
gareo da saSinao politikis
umnivnelovanesi mimarTulebani
_ ekonomikac, Tavdacvisunaria-
nobac, safinanso da socialur-
kulturuli politikac...
... qveyanas ara aqvs strate-
giuli ganviTarebis programa
da arc eqneba, vinaidan demog-
rafiuli politikis ugule-
belyofis SemTxvevaSi, qveynis
strategiuli ganviTarebis
programis SemuSaveba sruli
uazrobaa, radganac swored de-
mografiuli viTareba gansazR-
vravs ama Tu im qveynis stra-
tegiul mimarTulebebs (Cine-
Tisac da germaniisasac).
batono biZina!
qveynis xelisuflebisa da
piradad prezident mixeil sa-
akaSvilis `moRvaweobam~ saqar-
Tvelos da qarTvel ers waar-
Tva aRmSeneblobis ufleba, xo-
lo qarTvelebis gareSe saqar-
Tvelo, rogorc saxelmwifo,
ver Sedgeba. Torem icocxle,
am madlian da RvTiTkurTxeul
miwaze biznesic ganviTardeba
da ekonomikurad Zlieri sa-
xelmwifoc Camoyalibdeba, oR-
ond es ar iqneba qarTvelTa
samSoblo, qarTuli saxelmwi-
fo!
arc erTi eri ar agebs pa-
suxs im SemTxvevaSi, Tu sam-
Soblos davkargavT. pasuxism-
gebloba mxolod qarTvel ers
akisria!
ase rom, singapurizaciis is
gegma, rac saakaSvilma daabrex-
va, Cveni eris, Cveni saxelmwi-
fos winaaRmdeg mimarTuli ki-
dev erTi faqtia.
ra naxa am unaxavma im sin-
gapurSi, ase rom ybaRia darCa,
xolo Cven am naxevari sauku-
nis winac vicodiT, rom singa-
puris mosaxleobis (terito-
ria 581,5 kv.km. mosaxleoba 2,1
ml. kaci: 1971 wlis aRweriT)
76,2 procenti Cinelebi, 15
procenti malaizielebi, 9
procenti indoelebi Seadgend-
nen, xolo 4 saxelmwifo enaa
aRiarebuli: Cinuri, tamiluri,
malaizuri da inglisuri.
Cven qarTvelebma ramdeni
ena unda vaRiaroT saxelmwifo
enad?!
qarTvelebs upirveles de-
mografad mefe farnavazi gvesa-
xeba, romelmac saxelmwifos
erTianobis qvakuTxedad, sa-
xelmwifo enad qarTuli gamo-
acxada!
am sakiTxSi arc wminda
ilia marTals (WavWavaZe) SeS-
lia rame!
* * *
qarTuli erovnuli moZrao-
ba mxolod aqciebiT an brZo-
lebiT arasodes gamoxatula.
mas qarTuli goni amzadeb-
da da asazrdoebda.
saqarTvelos demografiul
sazogadoebas gaaCnda da gaaCnia
qveynis ganviTarebis strategi-
uli gegmac da mizandasaxuli
programebic, romelic Tavi-
suflad Tavsdeba saqarTvelos
aRmSeneblobis yvela SesaZlo
variantSi, nebismieri sazoga-
doebrivi wyobis pirobebSi.
da ara marto ujrebSi!
igi qveynis sakanonmdeblo
aqtebiTaa ganmtkicebuli da
aRiarebuli, xolo sakanonm-
deblo aqtebi da qveynis kons-
tituciac rogor moirges nac-
moZraobis reformatorebma,
qveyana xedavs.
qarTveli eris genocidi,
qarTuli miwebis, qonebis, sim-
didrisa da dovlaTis ase
usindisod gayidva, Zarcva da
mitaceba e.w. reformatorebis
dajgufebis mTavar amocanad
iqna dasaxuli da warmatebiT
axorcieleben kidec samarT-
lebrivi dausjelobis sruli
imediT!
saqarTvelos demografiuli
sazogadoebis didi Zalisxmevis
Sedegad miRebuli sakanonmdeb-
lo aqtebi ki, romelTac udi-
desi mniSvneloba hqondaT da
aqeT qarTveli eris fizikuri
da sulieri aRorZinebis saSvi-
liSvilo saqmeSi. xalxs xeli-
dan gamoacales.
batono biZina!
mokled SegaxsenebT am saka-
nonmdeblo aqtebs.
saqarTvelos uzenaesi sab-
Wos prezidiumis 1990 wlis
25 aprilis brZanebulebiT dam-
tkicebulia `qarTlis dedis~
sapatio wodeba, romelic eni-
WebaT dedebs, romelTac aqvT
mtkice ojaxi, Sobes da sam-
Soblos aRuzardes maRali
zneobis Sromismoyvare Svile-
bi.
saqarTvelos uzenaesi sab-
Wos 1991 wlis 1 Tebervlis
dadgenilebiT `qarTvlis de-
dis~ sapatio wodeba darCa,
rogorc qveynis erTaderTi sa-
patio wodeba.
saqarTvelos respublikis
ministrTa sabWom 1990 wels
moiwona da uzenaes sabWos wa-
rudgina `mSobelTa didebis~
ordenis debuleba.
1990 wels saqarTveloSi
pirvelad Catarda, xolo sa-
qarTvelos parlamentis 1993
wlis 2 martis dadgenilebiT
dawesda `dedis dRe~.
vimeorebT, yvela es saka-
nonmdeblo aqtia da misi igno-
rireba danaSaulia qveynisa da
eris winaSe.
magram am xelisuflebis
erica da qveyanac fexze hkidi-
aT!
batono biZina!
Tqveni gadawyvetileba, sa-
TaveSi CaudgeT saqarTvelos
brZolas Tavisuflebisa da de-
mokratiis, samarTlianobisa da
kanonierebis aRorZinebisaTvis,
erisa da beris Tanadgomas da
Tavganwirvasac Txoulobs.
amas, upirvelesad, Cveni
eris, Cveni saxelmwifos inte-
resebi moiTxovs!
demografiul moZraobas _
aseve mniSvnelovnad miaCnia
Tqveni gancxadeba ruseTTan Ta-
namSromlobis Sesaxeb.
ruseTma Taviseburad da-
iwyo CvenTan TanamSromloba
swored demografiuli poli-
tikis sferoSi, rodesac ruse-
Tis orive prezidentma v.pu-
tinma da d.medvedevma sruliad
uceremoniod gadaiRes da saka-
nonmdeblo aqtebad aqcies sa-
qarTvelos demografiuli sa-
zogadoebis udidesi Zalisxme-
viTa da rudunebiT Seqmnili
demografiuli politikis st-
ruqturebi da modelebi, maT
Soris `mSobelTa didebis~ or-
denic.
maSasadame,
qarTuli demografiuli az-
rovneba sruliad swor gzaze
dadga maSin, rodesac r. mal-
Tusisa da k.marqsis (maT mimde-
varTa) Sexedulebani demogra-
fiis sferoSi.
batono biZina!
saqarTvelos demografiul
sazogadoebas mniSvnelovani
wvlilis Setana SeuZlia qvey-
nis strategiuli gegmis Semu-
Savebis saSviliSvilo saqmeSi
da sworedac rom demografiu-
li politikis TvalTaxedviT.
aqedan gamomdinare, Cvens
adgilsa da rolsac saerTo
erovnul moZraobaSi da Tqvens
mrCevelTa sabWoSic TvalnaT-
liv vxedavT.
eris samsaxuri ki aravisgan
arvisTvis dasamadlebeli ara-
sodes yofila.
uRrmesi pativiscemiT
ilia begiaSvilisaqarTvelos demografiu-
li sazogadoebis prezidenti
saqarTvelos demografiuli sazogadoebis
Ria werilisazogadoebrivi moZraoba `qarTuli ocnebis~ damfuZnebels
baton biZina ivaniSvils
ixileT `saerTo gazeTi~
internetSi
www.saertogazeti.netSemogvierTdiT FACEBOOK-zze
16 saerTo gazeTi #47 (176), 26-30.XI, 2011 w.
ZZaalliissii
wilkani IV saukunidan gaxda
mcxeTis CrdiloeTiT arsebuli
qarTlis kulturul-religiuli
centri, manamde ki elinistur
epoqaSi, am funqcias Zalisi as-
rulebda. Zalisi wilknidan Crdi-
lo-dasavleTiT 3-4 kilometrSia
da ramdenadme mcire dasaxlebaa.
aq gansakuTrebiT STambeWdavia na-
qalaqaris teritoriaze aRmoCeni-
li II saukunis kompleqsi: taZar-
sasaxle da abanoebi. es kompleq-
si raRaciT romaul Termebs ma-
gonebs da savaraudod farsman
qvelis droindelad mimaCnia. ibe-
riam mkveTri dasavluri orienta-
cia xom maSin airCia. Zeglis um-
Tavresi Rirseba 12 feris kenWiT
gawyobili mozaikuri iatakebia.
abanoSi, romelic civi da cxeli
ganyofilebebisgan Sedgeba, Cven
vxedavT delfinis Tavs, Tevzebsa
da bades, vardulebsa da geomet-
riul ornamentebs, taZris dar-
bazSi ki RvTaeba panis Cliqebian
gamosaxulebas da or cnobil mi-
Tiur personaJs: dionises da ari-
adnes. ariadnes xelSi siuxvis
yanwi upyria, dionies ki misTvis
marjvena gadauxvevia. erTi sity-
viT, did lxenaSi arian. am miTo-
suri wyvilis Tavze gamosaxulia
ori mandilosani, romelTac sxva-
dasxva ebani ukaviaT. aqvea e.w.
qtitoruli laTonuri warwera,
romelic mxatvar-dekorators
gvacnobs: `gaixsene prise, romel-
mac es gaakeTa~. es meore ucxoe-
li ostatia, romelmac Tavisi sa-
xeli dagvitova. pirveli antiku-
ri mcxeTis xuroTmoZRvari aqo-
lisia.
oci saukunis Semdeg Cven dRe-
sac gvaxsovs aqolisic da pris-
kec.
qqssoovvrriissii
muxranis velis ukidures Cr-
diloeT–dasavleTSi sofeli
qsovrisia (manamde tyvilianas qe-
dis kalTebSi patara sofeli
eredaa). igi Zalisidan 8, wilki-
nidan ki 12 kilometrSia da da-
savleTidan mdinare qsani Camou-
dis. erT-erTma asurel mamam ise
wilknelma swored aqedan gaiyva-
na ru wilkanSi (sarwyavi arxi
merec gaiTxara qsnidan, magram
igi mxolod Zalisamde aRwevs).
calke am rus gayvanis ambavi da
calke is, rom mezoblad mdebare
Zalisi antikuri xanis dasaxle-
baa, erT rameze migvaniSnebs: VI
saukuneSi rus saTaveSi aucileb-
lad iqneboda mozrdili dasaxle-
ba. ramdenadme mogvianebiT arabi
istorikosi belaZori aki ise sa-
ubrobs qsanze, rogorc did da-
saxlebaze _ sxva mxareebTan er-
Tad, arabebma qsovrisic daimor-
Cileso.
XVI saukunidan qsovrisi
wilkneli episkoposis samwysoSi
da muxran-batonTa saTavadoSi Se-
dis, Tumca mis erT nawilze qsnis
saerisTavoc acxadebs pretenzias.
am mxriv aqtiurobas iCenen eris-
TavTa ganayofi gvaris _ ratiSvi-
lebis warmomadgenlebi _ elizba-
raSvilebi da glurjiZeebi. XVIII
saukunidan maT Soris gansakuT-
rebiT aqtiuroben ratiSvilebi,
romelTac amis uflebas lekTa
winaaRmdeg xmalCaugebeli brZo-
la aZlevs. rogorc ioane bato-
niSvili wers, qsnis xeobaSi mo-
saxle es ratiSvilebi adre Jamu-
ris xeobaSi batonobdnen da ise-
Tive Tavadebi iyvnen, rogorc qve-
nifnevel-bibilurebi. 1569 wlis
mere, rac bibilurebi erisTavebi
gaxdnen, ratiSvilebi Cveulebri-
vi aznaurebad darCnen da qveviT
Camosaxldnen. XVIII saukunis da-
sawyisSi vaxtang VI-m erT-erT
ratiSvils beJnis sapatio wode-
ba misca da Tavadoba daubruna.
Tavis mxriv ratiSvilebis ganayo-
fi gvaria SalvasSvilebi, romle-
bic aznaurebad darCnen. ase Camo-
yalibda samuxranbatonoSi axali
saTavado centri. swored am
dros aris aSenebuli qsovrisSi
mozrdili cixe-darbazi Tavisi
karis eklesiiT. amJamad XVIII sa-
ukunis sasaxle mTlianad dangre-
ulia. SemorCenilia eklesia, ga-
lavnis fragmentebi da maRali,
orsarTuliani (13 m.) koSki. kom-
pleqsis win ratiSvilebis sasaf-
laoa. qsovrisSi megzuroba erTma
keTilSobilma moxucma valiko
maxaraSvilma iTava, romelic ga-
regnobiT cnobili jariskacis ma-
mas giorgi maxaraSvils waagavs.
qsovrisis cixe-darbazis Semdeg
igi gacilebiT Zvel taZrisken _
jvaripatiosnisken gagviZRva. es
taZari, soflidan Crdilo-aRmo-
savleTiT, daaxloebiT erT kilo-
metrSi, Telovanad wodebul ad-
gilzea agebuli da galavanSi
zis. galavani gviani Suasaukunee-
bisaa da aRdgenilia. aseve aRdge-
nilia VIII-IX saukuneebis tri-
konqis tipis taZari, romelsac
Signidan nalisebri da garedan
Sverili formis afsidi aqvs. af-
sidebiT sruldeba samkveTlo da
sadiakvno oTaxebic, romlebSic
sakurTxevlis bemidan SeiZleba
moxvedra. es jvargumbaTovani ta-
Zari (9,7X10,5 m.) kaxeTis rome-
lime mTavris (qorokozis) dros
romaa agebuli, amas samSeneblo
masalac cxadyofs: kedlebi amoy-
vanilia kargad SerCeuli riyis
qvebiT, kuTxeebi da dekoratiuli
TaRebi ki qviSaqvis da Sirimis
gaTlili kvadrebiT.
marTalia interieSi arsebuli
mxatvroba mimqralia, magram igi
erT-erTi uadresia. sakurTxev-
lis afsidis sarkmlis orsav mxa-
res, nacrisfer fonze, gamosaxu-
lia mociqulTa freskebi.
llaammiissyyaannaa
lamisyana qsovrisidan Crdil-
dasavleTiT mdebare qsangaRma so-
felia. igi erTxans muxranbatone-
bisa da qsnis erisTavebis cilo-
bis sagani iyo, mas Semdeg ki, rac
qsnis saerisTavo gauqmda, XVIII
saukunis cixe-galavani erisTavTa
siZes, nino Tornikes asulis me-
uRles, ivane orbelians mozrdil
sasaxled gadaukeTebia da wminda
giorgis darbazuli eklesiac
aRudgenia. am eklesiis garda so-
felSi aris RvTismSoblis taZa-
ri, romelic Tavdapirvelad Cveu-
lebrivi, mcire dabazuli saydari
iyo, magram mere CrdiloeTidan
tyupiscaliviT miudgamT meore
saydaric.
axlandelma lamisyanam Crdi-
loeTiT mdebare is patara sofe-
lic SeierTa, romelsac irto
erqva da romlis wyarodanac 1728
wels daviT guramiSvili gaita-
ces daRestnelma mekobreebma. ra-
ki lekebisagan arc mere hqonda
mosveneba am mxares, mama-Svilma
Teimuraz da erekle mefeebma iq-
ve, qsans gaRma arsebul msgavsi
saxelwodebis sofel iltozaSi
sagangebo samdevno samsaxuris
qvedanayofi Caayenes.
bbeenniissii
Cveni gadamRebi jgufi lamis-
yanidan dasavleTiT mdebare xvi-
Tisaken daiZra. nasoflar benisis-
ken miveSurebiT, sadac erTi
ZvelTaZveli eklesia gveguleba.
2-3 kilometris Semdeg mindorSi
mcire borcvze Semomdgar raRac
nagebobas vamCnevT Soridan da
gezs iqiT viRebT. Sua gzaze ori
mwyemsi gvxvdeba. erTi, cxenosani
romaa, TiTqos miwidan amoZvrao,
manqanis gverdiT aRmoCnda, meorem
_ qveiTad mavalma Soridan gvki-
da Tvali da Cvenken morbis. ma-
Ral-maRali, xmel-xmeli moxucia,
mwvane muSambis samxedro labadi-
dan venaxis safrTxobelasaviT iq-
nevs usaSvelod grZel mklavebs
da yviris:
_ ai, Tqveni wirime! ai, Tqven-
nairi xalxi miyvars!... ai, Tqven
genacvaleT rom naxeT!...
sanam mogviaxlovda, cxenosani
mwyemsi gvixsnis:
_ ar gewyinoT, erTi Sereki-
li osia, cal-cal Txasa da
cxvars dasdevs. iseTi coli
hyavs, Sin ar daedgomeba...
_ ai, Tqveni wirime, _ mogvi-
axlovda mwvanelabadiani moxuci,
_ naxe rogori eklesia aqvs. ber-
Znuli sityvebi weria magaze, se-
ni wirime!...
_ vnaxoT, _ veubnebi misalme-
bis Semdeg da SemaRlebulze
mdgari eklesisken mivyvebi.
eklesia darbazuli tipisaa,
nagebia riyis qviTa da Sirimis
Tlili kvadrebiT (konstruqci-
ul nawileSi). sakuTrexevlis
afsidi da triumfaluri TaRi na-
lisebri moyvanilobisaa. orive
kari _ samxreTsa da dasavleTisa
garedan arqitravuli da Signidan
TaRovania. darbazi viwro da si-
maRleze orientirebulia. TaRe-
bis qvebze mowiTalo saRebaviT
sxivebia daxatuli. sarkmlebi
viwro da TaRovania. VIII-IX sau-
kuneebis e.w. kaxuri xuroTmoZRv-
rebis nimuSia. gvian Suasaukuneeb-
Si CrdiloeTidan kidev ufro
viwro samlocvelo mouSenebiaT,
samxreTidan ki orsarTuliani
samreklo. yvelaze ufro sainte-
resoa aRmosavleT fasadze, sark-
mlis Tavze, Casmuli wengosferi
qviSaqvis filebi, romlebzec ga-
mosaxulia RvTisSobeli yrma
iesoTi, qtitori eklesiis make-
tiT da angelozebi. es filebi
odnav gvian unda iyos Casmuli
kedelSi, magram mTavari sul sxva
ramaa _ igi aWrelebulia qarTu-
li nusxuri asoebiT. asoebi Za-
lian daudevradaa amokveTili da
bevri maTgani damdnaria. Sinaar-
sis wakiTxva SeuZlebelia.
_ es berZnuli ki ara, Zveli
qarTuli warweraa, _ vuxsni
mwyemss da calkeuli grafemebis
Sesabamis bgerebs veubnebi. igi yu-
radRebiT mismens, mijerebs da
Semdeg isev yviris. ara, me ki ar
miyviris, aramed zogadad brazobs
adamianebze:
_ rato daangria, seni wirime,
ra xeli uSlida. qvebi sad wai-
Ro. amaze kargi vin aaSenos rame?
maS, es saqmea? yofiliyo TavisT-
vis, vis xeli uSlida? vai, vai!...
aq, zeviT, qveviT, maRla, dabla
sul eklesiebi, egeTi qvebia. Za-
lian Zveli. vah!... vah!...
netavi, yvela aseTi Serekili
iyos, Serekili ki ara, yvela Cve-
ulebrivi kaci ase wuxdes taZar-
Ta bediT! _ vfiqrob da Tvals
ver vacileb mwvanelabadians, vee-
ba xelis mtevanSi CxiriviT rom
mouCans keti. garegnobiT tipiuri
osia _ mousvenari Tvalebi, JRa-
li wveri, damWknari, magram far-
To yvrimalebi...
misi uSoresi winaprebic
mwyemsebad movidnen CrdiloeTi-
dan, magram yvela am moxuciviT
keTili rodi aRmoCnda. iCoCes,
iCoCes da ha, rusTa daxmarebiT,
oZisamde teritoria miiTvises. iq
araTu taZari da nebismieri gala-
vania qarTuli, aramed riyis ub-
ralo qvac. warmoidgineT, axla
isic ver momixerxebia, rom war-
mosaxviTi mogzaurobis marSru-
tic ki raime logikas davumorCi-
lo: xeobaTa erTi nawili aqeTaa,
meore nawili iqiT _ okupirebul
zonaSi, sadac axla cxvirsac ver
Seyof. kidev kargi, rom 2002
wlidan 2004 wlamde ase Tu ise
Tavisuflad SevZeli samaCablos
Zeglebis gadaReba, xolo 2008
wlamde qsnis xeobis Semovla,
romelic mcxeTa-mTianeTis regi-
onSi Sedioda.
...benisidan xviTSi, xviTidan
ki lamisyanaSi vbrundebiT. oZis-
Si gadavdivarT.
gela qoqiaSviliaavvttoorriiss ffoottooeebbii
mogzauroba samSobloSi
Zalisi. antikuri taZrisa da
abanos iatakis mozaika
qsovrisi. Telovanis `jvaripatiosani~
benisis `RvTismSobeli~ da misi reliefi
priske da osi mwyemsi
muxrani
17saerTo gazeTi#47 (176), 26-30.XI, 2011 w.
Cven gamoviareT sabWoeTi.
axalgazrdebi viyaviT da vibr-
ZodiT Tavisufali saqarTvelosT-
vis.
sabWoeTi Cabarda warsuls,
masTan erTad Cveni _ iluziebic
Tavisufal saqarTveloze, etyoba,
sabWoeTTan erTad daingra da da-
imarxa...
sad da rodis SevcdiT, Zneli
saTqmelia...
rom SevcdiT, imis aRiarebac
gviWirs.
Cven revoluciur eiforiaSi
viyaviT...
gvegona, Cveni ufrosi Taoba,
anu mamebi xelisuflebis intere-
sebs icavdnen da Cvens TvalSi
isini korumpirebulebi iyvnen.
cudad Semogvibrunda.
`vardebis revoluciam~ imdeni
moaxerxa, Cveni Svilebis Taoba,
anu Cveni momavali dagvipirispira.
samwuxarod, xelisuflebaze
metad xelisuflebis interesebs
isini icaven. arc korumpirebulo-
ba akliaT (nacionaluri banakebi
modernizebuli komkavSiris saxiT
Tu universitetebis TviTmmarTve-
lobebi). maTi gulgriloba da in-
diferentizmi yovelgvari erovnu-
lobisadmi usazRvroa.
gasaxseneblad marto am wlis
26 maisis movlenebi kmara.
axalgazrdobas, visi upirve-
lesi movaleoba iyo sakuTari
qveynisa Tu mSoblebis dacva, rbi-
lad rom vTqvaT, mSvidad eZina im
Rames... mSvidi Zili janmrTelo-
bisTvis kargia, magram ara daqce-
vamde mosuli qveynisTvis!
rac politikaSi gvaqvs winsv-
lebi da miRwevebi, imis adekvatu-
ria dRevandeli literatura, xe-
lovneba...
ra xania ar Cans kino, speqtak-
li... mwerlis dawerili wignic
(leqsi, moTxroba, romani, kriti-
kuli werili) gaiSviaTda...
wignis gamocema iolia...
mama, biZa, naTlia an SeZlebu-
li megobari gamogiCndeba da
wigns dagifinansebs, mere adgebi,
Sens axloblebs Camourigeb Sesa-
ferisi warweriT da poetis saxe-
li garantirebuli gaqvs.
msgavsi poetebi mogvimravld-
nen.
wignis bazari gadaZeZgilia
msgavsi avtorebiT.
maT (rogor vTqva, samwuxa-
rod!) mkiTxvelic hyavT.
marto oTxasamde poetia mwe-
ralTa kavSiris wevri. aqedan ram-
denia marTali poeti, naTeli saT-
qmelia, magram naxevarze mets po-
eziasTan araferi aqvs saerTo, es
yvelam da, rac sakvirvelia, Tavad
mimRebebma mSvenivrad ician. ra
principia es, momkaliT da ver
vxvdebi. miReba, anu mwerlad kur-
Txeva kvlav grZeldeba, mTavaria,
gancxadeba dawero, leqsis qona
ar aris maincdamainc aucilebeli.
am ramdenime wlis winaT me da
poeti vaxtang xarCilava foTSi
migviwvies. CavediT. qalaqis meriis
RonisZieba iyo, romelic presti-
Jul skolaSi Tu moswavleTa sa-
saxleSi damwyeb poetebs Segvax-
vedres. Cven, rogorc stumrebi,
prezidiumSi vzivarT Semfaseble-
bad. gamova mexuTe-meSvide-meaTe
klasis moswavle, waikiTxavs or-
sam leqss (?!), mere saCuqrad dag-
videbs sakuTar wigns calke vax-
tangs, calke _ me magidaze Sesa-
Suri warweriT. or saaTze met
xans gagrZelda saRamo. aT-aTi
wigni dagvigrovda da xelovanis
mozrdili parkebi dagvWirda mog-
vianebiT. mTavari is aris, zogier-
Ti iseTi ZviradRirebuli gamoce-
ma iyo, bevr klasikoss xom ar
Rirsebia cxovrebaSi. maxsovs, vax-
tangs gadavuCurCule, amaT ukve
daumTavrebiaT mwerloba da Cven
ra SevafasoT-meTqi.
Cvenc stumris statusi davi-
caviT, arc mwvadi davwviT, arc
Samfuri...
kargia, rom bavSvi leqsebs
wers da, vTqvaT, qvebs ar isvris,
fanjrebs ar amtvrevs skolaSi...
magram Tu poetad ar aris mavani
dabadebuli, masSi poeziis simi ar
krTis, unda davfiqrdeT, Zalian
did codvaSi xom ar vdgamT fexs
misi momavlis winaSe.
etyoba, metnaklebad yvela
vcodavT.
arada, lamis naxevari saqarT-
velo leqss wers.
leqss wers yvela, vinc wera
icis da vinc ar icis.
viRacam xelic gaiwafa, leq-
sis avanCavani iswavla. galaktio-
nisa ar iyos: ̀ TiTqos leqsia, mag-
ram mainc ar aris leqsi...~ iseTi
leqsi, geniosi poeti rom wuxs,
sanatrelia, iSviaTad Cans.
meore ubedurebac aris. raxan
STagoneba ewvia da dawera, mere
gadaaTeTra da dasabeWdad miitana,
ukve pretenziaa. Semoqmedia, poe-
ti, sul cota, axali samyaros
aRmomCeni.
sxva rameSic aris problema.
leqsis kargi mcodne, Tanamed-
rove eniT rom vTqvaT, eqsperti
Zalian cota meguleba. SeiZleba
ramdenime aTeuli iyos saqarTve-
loSi. miuxedavad imisa, mTeli
cxovreba leqsebis kiTxva miwevda
da miwevs, am erTeulebSi Cems
Tavs mainc ver CavTvli.
am oriode wlis winaT garda-
icvala erTi gamorCeuli, niWieri
qarTveli kaci niko gomelauri.
vicnobdi, mis gasvenebaSi viyavi.
didubis eklesiidan gamoasvenes
da didubis panTeonSi dakrZales.
eklesiis ezoSi videqiT msaxiobe-
bi, mwerlebi, nacnob-ucnobebi. az-
ri orad iyo gayofili. viRacam
ganxeTqilebis vaSli gamoagora _
rogorc msaxiobs ergo es pativi
Tu rogorc poetso. Cumad videqi,
misi cnobili leqsi-hiti mqonda
akviatebuli: am qalaqSi yvelafe-
ri mosula, jondom bondo daaor-
sulao... mimixvdebiT, imazea sauba-
ri, kacma kaci rom daaorsula.
axlaxan `rusTavi-2~-ma Tu `ive-
riam~ uCvena romeliRac qveyanaSi
sarecelze mwoliare fexmZime ma-
makaci. madloba RmerTs, jer Cven-
Tan es faqti ar Semdgara. erT-er-
Tma msaxiobma panTeonidan gamosv-
lisas mkiTxa, rogorc `ciskris~
redaqtors, albaT: ra azrisa
xarT cxonebulis poeziazeo? ra-
imes Tqma gamiWirdeba-meTqi. rogo-
ro? _ gaukvirda.
raRaca gamaxsenda da mouyevi.
cnobili mxatvari korneli
sanaZe leqsebs werda. Tavad baton
kornels aqvs romeliRac mogone-
baSi aRwerili da raxan ver vpo-
ulob, Cemi interpretaciiT mivy-
vebi: adriani dilaa. mweralTa
kavSiris baRSi zis batoni korne-
li, viRacas elodeba, samxatvro
akademiis meore kursis studen-
tia, Tan leqsebsac wers. baRSi
galaktioni Semovida. sul ramde-
nime wliT aris galaktioni uf-
rosi, magram icis, rom is ukve
`mefe-poetia~. poeti mis gverdiT
dajda, isic viRacis molodinSia.
axalgazrda mxatvari awrialda,
misi gacnoba unda, Tan axaldawe-
rili leqsi ewvis jibeSi. ver mo-
iTmina da warudga _ mxatvari
korneli sanaZeo. mxatvari xar,
Zamiko! _ gaexarda galaktions. me,
batono galaktion, marto mxatva-
ri ki ara, poetic varo! _ gauTa-
mamda. midi, Zamiko, wamikiTxe, aba,
leqsi... isic adga da mTeli rixiT
waukiTxa. _ am donis mxatvari
xar, Zamiko? _ moiRrubla galak-
tioni.
baton kornels ar Seuwyvetia
leqsebis wera. ramdenadac max-
sovs, wignic dastamba, arc ise
urigo leqsebia, magram ramdena-
dac vici, is ufro didi da ga-
morCeuli mxatvaria, vidre poeti.
davasrule.
_ ra daundoblebi xarT mainc
mwerlebio, gaminawyenda megobari
msaxiobi.
axlac ase vfiqrob, CemTvis
niko gomelauri kolorituli qa-
laqeli biWi da niWieri msaxiobia,
vidre...
RmerTma gaanaTlos misi su-
li!...
poetad warmoCenis, popula-
robis sxva xerxebic arsebobs.
viRacisTvis misaRebi, viRaci-
saTvis _ ara.
vicnob poetsa da prozaikoss
daviT gogibedaSvils, adre `cis-
karSi~ mohqonda literatruli
eseebi, ganaTlebuli kacia. nacio-
nalur arxebze xSirad Cans, vi-
gebT, rom mogzaurobs evropul
qveynebSi, amerikaSic. poeziis sa-
RamoebSi monawileobs, erTgan in-
glisurad waikiTxa sakuTari leq-
si. kargia, inglisurs rom flobs.
SeiZleba inglisurad ukeTesad
gamosdis wera, SeiZleba Targma-
nic iyo. nobelis premiazec
warudgenia viRacas, magram Cven
ra vqnaT? iqneb imisi imedi aqvs,
inglisuridan Targmnis skola
Zlieria CvenSi da vinme gadmoTar-
gmnis, ise xom ar dagvtovebs, me
rac qarTulad maqvs wakiTxuli,
imaze vityvi: wamikiTxavs, magram
aRfrTovanebuli ar davrCenilvar.
wers... arc es aris tragedia,
CvenSi vin ar wers... sxva xibli
aqvs evropaSi aRiarebas!... iq aRi-
arebul poets aq xom ar daiwu-
neb. Cven xom im qveynis Svilebi
varT, Tu ucxoeTidan ar mogivida
aRiareba, kapikia Seni fasi... am
eWvs isic badebs, axlaxan gvaric
Seicvala poetma... poeti daviT
defi gaxda. es misi uflebaa, rac
mTavaria, mokle gvari iolad
amaxsovrdebaT iq...
amasTan dakavSirebiT sxva va-
riants gavixseneb.
erTi Cemi Taobis poeti max-
sovs, gela kikolaSvili, sainte-
reso, niWieri kaci. granelis po-
eziaze hkargavda Wkuas, sul misi
wigni eWira xelSi. gldanSi
cxovrobda, kerZo saxlSi, xSirad
vstumrobdiT megobrebi. am ramde-
nime wlis winaT bukinistur wig-
nebs hyidda rusTavelze, mere sa-
erTod gaqra, veRar vxvdebi. SeiZ-
leba rame sxva xeloba ipova, rac
dasanania.
mokled, gela kikolaSvilma
ymawvilkacobaSi gvaris Secvla
gadawyvita, mamas ganucxada. _ ra
gvars irCevo? _ saxe moeRrubla
buxarTan mificxebul mamas. _ uk-
ve avirCie granelio! _ miugo. _
es ra gvariao? _ iyo aseTi poe-
ti _ terenti granelio! _ erTi
Seni da Seni terentis dedaco...
Svils da cols cecxlmokidebu-
li muguzliT gamoekida.
gelas saymawvilo senma gauara
da darCa kikolaSvilad da karg
poetad.
me ase vfiqrob.
. . .
Samilma akrZala leqsis wera.
me omi maqvs. vinc leqss da-
wers, sikvdiliT daisjebao.
naibebma moridebiT uTxres, es
ar gamovao...
vinc am kanonis Semdeg dawers,
is aris poetio.
* * *
gamodis, arc kanoni Svelis
leqss da arc ukanonoba.
im daskvnamde mivdivarT, rom
leqss poetebi weren.
cudi is aris, rom poetebi
gagviiSviaTdnen...
zaur kalandia
leqsebs poetebi weren!
ekonomikis eqspert aleqsandre TvalWreliZes dRes
parlamentSi premier-mministr nika gilauris mier gakeTe-
buli gancxadebis sisworeSi eWvi epareba.
rogorc aleqsandre TvalWreliZem “medi-
aniuss” ganucxada, saqarTveloSi arian
adamianebi, romlebic biznesSi fuls deben,
Tumca gadaWarbebuli iqneba, Tu maT inves-
torebs vuwodebT. ̀ sityva ̀ investori~ sa-
qarTveloSi arasworad gvesmis. ra Tqma
unda, fulis Camdebi xalxi aqac aris, mag-
ram rogorc investori, naklebad. investi-
cia aris birJaze fasiani qaRaldis yidva,
CvenTan ki aseTi saerTaSoriso birJa ar
arsebobs. me namdvilad ar mjera, rom biznesmenebis mier
saqarTvelosadmi daintereseba 1000-jjer aris gazrdili.
rasakvirvelia, Cven qveyanaSi raRac Tanxebi Semodis, ma-
galiTad, eneregitikis sferoSi imitom, rom energetika
sakmaod kargad imarTeba, magram sxva sferoebSi investi-
ciebis xarisxi bevrad dabalia, ganskuTrebiT mrewvelo-
baSi”, _ ganacxada eqspertma da dasZina, rom igi gila-
urs arc italiasTan mimarTebaSi gakeTebul gancxadebaSi
eTanxmeba. “italia evroakavSiris wevria, me yuradRebas
vadevnebdi iq ganviTarebul movlenebs da minda giTxraT,
rom araviTari investiciebis vardna italiaSi ar SeiniS-
neba, metic - italiis kapitaluri bazari daculia da aq-
ciebis kodirebac normaluria. mas Semdeg
rac italiaSi premieri Seicvala, aqciebis
kodireba kidev ufro gaizarda. saerTod,
saqarTvelos ganxilva, rogorc italiis an
sxva msgavsi qveynis sainvesticio garemos
alternativad, absoluturad arasworia,
imitom, rom dReisaTvis msoflioSi 50-dde
kapitaluri bazari arsebobs, investorebi
ki swored im bazrebze atrialeben kapi-
tals. ZiriTadi investiciebi midis saerTa-
Soriso kompaniebis aqciebis SesyidvaSi”, -
ganacxada TvalWreliZem. SegaxsenebT, rom dRes qveynis
premier-mministrma nika gilaurma saqarTveloSi arsebuli
sainvesticio garemo dadebiTad Seafasa. misi TqmiT, sa-
qarTveloSi kapitaldabandebiT 100-jjer da 1000-jjer me-
ti investoria dainteresebuli. gilaurma aRniSna, rom es
investorebi investicias veRar axorcieleben saberZneTSi,
egvipteSi, e.w. arabuli gazafxulis qveynebSi. premier-mmi-
nistris mtkicebiT, investorebis ndoba saqarTvelosadmi
ufro maRalia, vidre Tundac evrokavSiris wevri saxel-
mwifo italiisadmi.
aleqsandre TTvalWreliZe: ssaqarTvelos gganxilva iitaliis aan ssxva mmsgavsiqveynis ssainvesticio ggaremos aalternativad, aabsoluturad aarasworia
30 noembers, oTxSabaTs, samebis
taZris axalgazrdul centrSi
gaimarTeba Sexvedra galaktion
tabiZis premiis laureatTan poet
vaxtang xarCilavasTan.dasawyisi 19.00 saaTze.
daswreba Tavisufalia.
saqarTvelos mweralTa kavSiri
18 saerTo gazeTi #47 (176), 26-30.XI, 2011 w.
gazeTis stummarria istorriis mmec-
nierrebaTa doqqtorri, pprroffesorri, mmec-
nierrebaTa dammsaxurrebuli mmoRvawe ba-
toni klimenti Selia.
_ batono klimenti, erTma so-
mexma kacma miTxra, rom napoleonis
dacvis ufrosi, TbilisSi dabadebu-
li somexi, rustam honani iyo. amis
Sesaxeb uTiTebs wyaroc, 1911 wels
frangulad gamocemuli paul koti-
nis (Kottin) wigni `napoleonis mam-
luqebi~, Tqven ki ambobT, rom qarT-
veli, rostom (rustan) razmaZe
iyoo...
_ marTla somexi rom yofiliyo,
ki, batono, magram yovelive qarTu-
lis miTviseba ra ukurnebel senad
SeeyaraT, Tumca, leonti mrovelis
`qarTlis cxovrebiT~ rom ixelmZR-
vaneleb, romelSic kolxeTi da ibe-
ria naxsenebi ar aris da qarTveli
eris damcireba-Seuracxyofisa da
armenTa warsulis xelovnuri gandi-
debis TvalsaCino nimuSia, raRazea
saubari.
_ ... da ra rjida leonti mro-
vels?
_ vin gaisarja am sicruis dam-
kvidrebisTvis, ar vici, magram si-
yalbes xom vxedavT? leonti mrove-
li amtkicebs `aqamomdis qarTlosi-
anTa ena somxuri iyo, romelsa
zraxvides. xolo odes Semokrbes
ese uricxvi naTesavni qarTlsa Sina,
maSin qarTvelTaca dauteves ena
somxuri da amaT yovelTa naTesavTa-
gan Seiqmna ena qarTuli~, _ warmo-
gidgeniaT? axla imas SexedeT, Tur-
me, makedoneli qarTlSic rom yofi-
la `aman aleqsandre daipyrna yovel-
ni kideni qveynisani... gardamovlna
kavkasni da movida qarTlad da pov-
na yovelni qarTvelni uborotes yo-
velTa naTesavTa sjuliTa. rameTu
col-qmrobisa da siZvisaTvis ara
uCanda naTesaoba, yovelsa suliersa
Wamdes, mkvdarsa SeWamdes, viTarca
mxecni da pirutyvni~.
_ raze mianiSnebT batono kli-
menti?
_ ar mivaniSneb, pirdapir vambob,
_ ivane javaxiSvili wers, rom vin
iyo leonti mroveli da rodis moR-
vaweobda, amis Sesaxeb cnobebi ar
mogvepoveba. aTonis iveriis monast-
ris erTaderT xelnawerSi, niko ma-
ris TqmiT, moxseniebuli yofila
`leonti mroveli mTavarepiskopo-
si~, magram mis Sesaxebac aranairi
cnoba ar aris, anu erTsa da imave
pirovnebasa da erTsa da imave dro-
zea saubari Tu ara. asea Tu ise, le-
onti mrovelis Txzulebas Cvenamde
im saxiT ar mouRwevia, rogorc
TviT avtors unda daewera. amas gar-
da, `Cveni avtori~ uxvad sargeb-
lobs TxzulebiT `cxovreba somxi-
Tisa~, romelic grigol parTelis
cxovrebaa da albaT, igive wigni un-
da iyos, romelic wodebulia `moq-
ceva somexTad~.
_ `qarTlis cxovrebis~ da saer-
Tod, istoriis gayalbebaze Cveni
pirveli SexvedrisTanave visaubreT
da axla ratom gaixseneT isev...
_ erT rames getyviT da mixvde-
biT, _ 34 wlis win, 1977 wels ma-
riam lorTqifaniZe werda: `davas
iwvevs leonti mrovelisa da juan-
Seris TxzulebaTa urTierTmimarTe-
bis sakiTxi, leonti mrovelis av-
torobis sakiTxi, agreTve leonti
mrovelisa da juanSeris moRvaweo-
bis daTariReba da sxva... magram TiT-
qos udavo unda iyos is, rom XI sa-
ukunis istorikosebi sargeblobdnen
winamorbedi istorikosebis Txzule-
bebiT. Sua saukuneebSi arsebuli
tradiciis Tanaxmad, Tavis winamor-
bedTa naSromebi TiTqmis mTlianad
da ucvlelad SehqondaT Tavis sais-
torio TxzulebebSi~. 2011 wels ki,
Jurnalistis (Jurnali `sarke~ #30
gv 11) kiTxvaze: `mefeTa cxovrebis`
avtor leonti mrovelze ra aris
cnobili?~ aseT pasuxs iZleva: `me-
feTa cxovreba~ aramarto saqarTve-
loze, samxreT kavkasiaze da sxveb-
Tan urTierTobaze mogviTxrobs. es
aris Zalian mniSvnelovani saisto-
rio nawarmoebi. axalgazrda unda
icnobdes mas. rac Seexeba leonti
mrovels, saqarTvelos istoriaSi is
Zalian mniSvnelovani figuraa, rui-
sis episkoposi gaxldaT. roca sa-
qarTvelos seljukebi Semoesivnen,
yvela saepiskoposodan Sekriba mniS-
vnelovani xelnawerebi da erT-erT
gamoqvabulSi gadamala. es Zalian
didi ram iyo. qvaze warwera aRmoC-
nda, sadac weria rogor wamoiRo man
es xelnawerebi, sad da rogor Sei-
naxa. leonti mrovelis saqcieli Ti-
Toeuli CvenTaganisTvis magaliTi
unda iyos~.
minda vikiTxo, rodis cruobda
marika lorTqifaniZe, 1977 wels Tu
2011 wels, roca am sityvebs ambob-
da. imas vin daijerebs, rom marika
lorTqifaniZes `qarTlis cxovreba~
ar waukiTxavs, an waikiTxa da isto-
riis veranairi gayalbeba ver SeniS-
na...
_ aba, rasTan gvaqvs saqme?
_ rac mogaxseneT, imasTan!
_ kargiT, davubrundeT rostom
razmaZes, mis warmoSobaze igive in-
formacias vxvdebiT istoriis mecni-
erebaTa doqtoris q-nn irine naWyebi-
as werilSi `safrangeT-ssparseTis
diplomatiuri urTierTobebi 1804-
1810 wlebSi da saqarTvelo~.
_ samwuxaroa, rom ganaTlebul
qalbatons sxva mraval dokumentur
masalasTan erTad, gamorCenia lev
tolstois, mixeil javaxiSvilis,
raJden gvetaZis, Temur mibCuanis da
sxvaTa informaciebi rustamis Sesa-
xeb da mxolod vinme kotins eyrd-
noba. ase rom movdgeT da istoria
xan gadavakeToT, xan calkeuli faq-
tebi vmaloT, ras miviRebT, sicru-
es, rac kacobriobis warmoSobis
kvlevisgan acdenas iZleva.
ra Tqma unda, safrangeTis ar-
cerT xelisuflebas ar unda imis ̀ gax-
seneba~, rom napoleoni baski iyo,
Tumca, roca sWirdebodaT `korsi-
kel urCuls~ uwodebdnen. napoleo-
nis Tanamedrove wers, rom igi saub-
risas xSirad ixsenebda, rom mis
ZarRvebSi kavkasiuri sisxli Cqefda
da warmoSobiT baski-kolxi iyo. am-
Jamadac `qarTs~ (`qorTu~) uwodeben
TavianT enas, kunZulsa da qveyanas
napoleonis modgmis korsikelebi. na-
poleoni `qorTu~ iyo. mxolod iqa-
urma `qorTuebma~ SeinarCunes Cveni
saerTo winaprebiseuli mravalxmiani
musika, keTilSobili qceva, silama-
ze...
napoleonis karis ufrosi gam-rige konstani ixsenebs: `impera-
toris mamluqis saxeliT cnobili
rustani kargi ojaxis Svili iyo.
saqarTvelodan 6-7 wlisa moutaci-
aT da qairoSi gauyidiaT. srulw-
lovanebamde ise izrdeboda, rogorc
mona, Semdeg mamluqi gaxda. egvipte-
Si laSqrobisas Sahma imperators
ZRvnad miarTva ramdenime bedauri da
ori mamluqi, rustani da ibrahimi.
napoleonma rustani Tavis amalaSi
daitova, xolo ibrahimi, SemdgomSi
alis saxeliT cnobili, Jozefinas
mxleblad gaamwesa. napoleoni us-
azRvrod endoboda rustans,
romelmac erTxel mtris moqne-
uli xmali aacila imperators
da ueWvel sikvdils gadaarCina.
maTi urTierToba axlo megob-
rul-naTesauri iyo da ara ro-
gorc imperatorisa da dacvis
ufrosisa. rustanma kargad
icoda, rom romani `klisoni da
ejeni~ napoleonis dawerili
iyo. man colad SeirTo Joze-
finas kamerdineris, duvilis
qaliSvili, ris Semdegac igi
napoleonis amalaSi aRar Cans.
1827 wels erT-erT sasamarT-
lo procesze mowmed yofnisas
rustanma dakiTxvis dros ga-
nacxada, rom daibada tfilis-
Si, 44 wlis aris da warmoSo-
biT qarTvelia. rostom (rus-
tan) razmaZe gardaicvala 1845
wlis 7 dekembers da dakrZalu-
lia qalaq durdanSi.
_ batono klimenti, Cems
mier naxseneb werilSi aseTi
ram weria, napoleoni daintere-
sebuli iyo, pirad gvardiaSi
qarTveli mebrZolebi hyoloda, rad-
gan egvipteSi yofnisas darwmunda,
rom isini ukeT ibrZolebdnen indo-
eTSi, vidre evropelebio. Tumca, aq-
vea TbilisSi dabadebuli, erovnebiT
somexi rustam honanis, igive napo-
leonis dacvis ufrosad cnobili
kacis memuaridan amonaridi `karg
mamluqebad qarTvelebi da megrelebi
urCevniaT, ar vici ratom, radgan
somxebi kidev ufro mamacebi arian,
vidre sxva erebi~, _ amas mxolod
somexi ityoda somxebze, radgan
cnobilia, rom somexi eri ar aris
mebrZoli eri.
_ ar vici vin aris vinme honani,
magram is, rom napoleonis jariska-
cebSi bevri iyo qarTveli, ZiriTa-
dad samegrelodan, faqtia. xandaz-
mulma qalbatonma naTela xoravam,
rogorc istoriuli faqti, rom ar
dakarguliyo, gamoamzeura misi So-
reuli winaprebis suraTi, megrele-
bi napoleonis armiaSi. gagecinebaT
da, igive suraTi Tavis droze ruse-
Tis imperias safosto markad gamou-
cia warweriT `megrelebi borodinos
omSi~.
_ batono klimenti, rac mTava-
ria, sxvis omSi xom iyvnen da fran-
gebis gamo Rvridnen sisxls Tu ru-
sebis gamo, raRa mniSvneloba aqvs...
amave werilSi aRniSnulia, rom
1801-11809 wlebSi Teiranis karze
myofi evropelebi qarTvelebs asaxe-
lebdnen karg mebrZolebad. maTive
cnobebiT, somxebi, romelTac qarT-
velebisgan gansxvavebiT sparseTSi
TavianTi eklesiebi hqondaT, ZiriTa-
dad vaWrobiT, soflis meurneobiTa
da mevaxSeobiT iyvnen dakavebulebi.
maT Soris iyvnen ruseTis, inglisi-
sa da safrangeTis saidumlo jaSu-
Sebic...
_ iqnebodnen yvelani da yvela-
ferni, magram ara iseTi meomrebi,
rom napoleons romelimesTvis endo
sakuTari sicocxle...
_ batono klimenti, gavige, te-
lekompania `rusTavi-22-SSi~ dagire-
kavT erTgvari pretenziiT...
_ diax, batono. erT saRamos
jumber abramiam damireka, televi-
zors Tu uyureo, mere sxvebmac da-
mirekes. me da Tqveni saubris gazeT-
Si gamoqveynebidan erTi Tvis Tavze
gadacema `post skriptumSi~ siuJeti
iyo tutanhamonze. gazeTis gamosvli-
dan erTi kviris Tavze mirekavdnen
ucxoeli mecnierebi, kidev erTxel
dainteresdnen CemiT da amaT sityvad
arc me maxsenes, arc `saerTo gaze-
Ti~. interviuSi giTxariT, rom exna-
toni, misi mama (amenhoti), misi meuR-
le (TaTu), maTi Svili (TuTanhamo-
ni) TaTus biZa (aie) da egviptis fa-
raonebi: ramzes I, ramzes II, ramzes
III da maTi memkvidreebi kolxebi iy-
vnen; me giTxariT, `rusTavi-2-ma~ ga-
imeora, rom Sveicarielma mecniereb-
ma dnm-is Seswavlis safuZvelze da-
amtkices, rom dasavleT evropis ma-
makacTa 50% imave dnm-isaa, rom ing-
lisSi es procenti 70-ia, espaneTSic
70, safrangeTSi 60. samwuxarod, ga-
dacemis `gamkeTebels~ gamorCa Cemi
sxva naTqvami, kerZod, is, rom aSS-is
adamianis genetikis kvlevis specia-
listebma profesor braian saiqsis
xelmZRvanelobiT adamianis mitoqon-
driuli analizis safuZvelze aRmo-
aCines, rom evropelTa didi nawilis
winaprebi kavkasiidan (kavkasiaSi im
dros kolxebi saxlobdnen) arian wa-
mosulebi da es geni marTavs adamia-
nis genetikas; ingliseli mecnieri,
inglisis istoriis avtori a. morti-
ni wers, rom iberielebi gaxdnen bri-
taneTis kunZulebis Tanamedrove mo-
saxleobis erT-erTi mamamTavrebi,
gansakuTrebiT irlandiaSi, uelssa
da inglisis dasavleTSi.
axla gadmogcemT amonarids swo-
red im Solcis mowerili werili-
dan baton m. ratiSvilisadmi, rome-
lic `post kriptumSi~ Canda. `Sede-
gebi, romlebic Cven gamovaqveyneT,
exeba tutanhamis wmindad mamrobiT
xazs. gasul wels gamoqveynebuli
dnm-is analiziT viciT, rom mumia
saxelwodebiT KV35YI (mefeTa akl-
dama #35) `axalgazrda qalbatoni~
iyo misi deda. Cven aseve viciT, rom
es qali iyo exnatonis RviZli da,
rom maTi mSoblebi iyvnen amenhotep
III da Tiie. me ar SemiZlia giTxraT,
aqvs Tu ara amas raime kavSiri mefe
ratisTan. ramdenadac Cven Zalian
mcire damadasturebeli masala gva-
qvs, amgvari daskvnebis gamotana ar
SegviZlia. Cven veZebT tutanhamonis
msgavs xazebs, rac SesaZloa, misi ma-
mis xazis aRdgenaSi dagvexmaros.
samwuxarod, sxva xazebis gamokvle-
va, am droisTvis, SeuZlebelia.
Tu profesor Selias kvleva
miva mefe ratis xazamde, cxa-
dia, CvenTvis saintereso iqne-
ba am xazis codna. Tu Tqven
gaqvT masTan kavSiri da aseve,
am testebis CatarebaSi Tu igi
daxmarebas saWiroebs, Cven, al-
baT, SevZlebdiT mis daxmarebas.
siamovnebiT vupasuxebT nebismi-
er kiTxvas, rac SeiZleba rom
gagiCndeT. pativiscemiT roman
s. Solci~
_ batono klimenti, `qseni-
dalis~ genebi xom indielTa
zog tomSic aRmoCnda...
_ raSi ainteresebT ra
aris ``qseni-zana~, `dali~ da
`valada~, araTu sad, rodis da
romeli Camoyalibda, interesi
politikosebis ukan devnaa maT-
save gasapopulareblad. qarTu-
li araferi undaT, sakuTari
warmoSoba ar ainteresebT, is-
toria da mecniereba... zrdilo-
bac rom ar aqvT? davreke `rus-
Tavi-2-Si~ da kacma mipasuxa. vuTxa-
ri klimenti var, Selia-meTqi. me-
reo, ra ginda, istoria ukuRma rom
daatrialoo? Tan, `klimentio~ ise
gamoTqvamda, dascinoda Cems saxels.
iman waRma ar icis istoria da
ukuRma vatrialeb Tu vaqanaveb, Zaan
gaigebs... ra saxelis brZandebiT-meT-
qi, _ mec uzrdeli xom ar var. ni-
kolozi mqviao. is ise iyo nikolo-
zi, rogorc me mqvia nikita. ar Sed-
ga Cveni saubari, bolomde ar momis-
mina. meore dResac davreke, `niko-
lozi~ movikiTxe da bodiSi movuxa-
de SewuxebisTvis...
_ egeb ar aqvT kolxuri geni da
amitom ar uyiviT _ vxumrob.
_ egecaa, xom iciT... aba, ratom
ar unda gainteresebdes ras ambobs
mirian qarTveli, amasac klimenti
Selia xom ar ambobs, egviptis impe-
ria qarTveli Sumerebis Seqmnilia
da faraonebi kleopatramde, yvelani
qarTvelebi iyvnen, romelTa xel-
SewyobiTa da praqtikuli daxmare-
biT, qarTvelma qurumebma swavla-ga-
naTleba mTel msoflioSi gaitaneso.
es rom gainteresebdes, imasac gai-
geb, rom kolxuri civilizaciis pe-
riodi didi xniT uswrebs egviptis
didi faraonebis mmarTvelobis peri-
ods, romelTa sarkofagebSi Catane-
buli udidesi simdidre, oqros
Zvirfasi nakeTobani kolxuri warmo-
mavlobisaa da kidev bevri ram, rac
mTel msoflios saqarTvelosTan
akavSirebs, kerZod, kolxeTTan da
ara piriqiT.
araqarTvels Tu Tavsmoxveuli
qarTveloba ar unda, amaSi araferia
dasaZraxi, piriqiT, mivesalmebi mis
patriotizms, magram qarTveli Tu
xar, qarTvelze win sxva erovnebis
warmomadgenels ratom unda ayeneb-
de? klimentis nacvlad sems (riTi
sjobs viTom klimentis) rom daere-
ka, ase agdebiT daelaparakeboda `ni-
kolozi~?
rodemde SeiZleba dabrecili sa-
rkiT Tavmowoneba!
maia WeliZe
rodemde SeiZleba dabrecilisarkiT Tavmowoneba!
19saerTo gazeTi#47 (176), 26-30.XI, 2011 w.
imdeni nagavi daagro-
ves amaT (baTumSi
Slopancebi, TbilisSi
velosipedi, reiganis
Zegli) sanam aqaurobas mTlad ar
daalageben da am nagavs ar gaita-
nen, ar unda gavuSvaT!leninuri
SabaToba movawyobinoT, SevsvaT
TavianT velosipedze, gavayofi-
noT fexi TavianT SlopancebSi
da gauSvaT saidanac movidnen
ar iqneba samarTliani
arCevnebi?.. maSin iqneba
revolucia samarTlia-
nobisaTvis! cal muxl-
ze daCoqili varT amdeni xani, am
mdgomareobaSi mudmivad ver viq-
nebiT, an orive muxlze unda da-
viCoqoT, an wamovdgeT
exla axal ambebs vus-
mendi da nugzara wik-
lauris morigi marga-
litebi movismine: “ma-
interesebs omTan dakavSirebiT...
aRzevebuli mdabio biZina iva-
niSvilis pozicia...”. me is ufro
mainteresebs, ratom gadmougdo
ruseTma, Cveulebisamebr, maSve-
li rgoli ukiduresad mZime
mdgomareobaSi myof miSas? Se
marTla mdabiov da utuv, Sen
tlapoSi amosvrilo tluv... Sen
marTla suleli xom ar ggonia
qarTvelebi? yvela kargad vxe-
davT, rogor uwmindavs ruseTi
erT adgils misTvis ase Zvirfas
da sanukvar ganZs... uWirs aseTi
erTguli Svilis mitoveba mZime
wuTebSi
tirano putin... airCie
miSas sxeulis nawi-
li... aramad Segergos
da yelze dagadges am
pawia kacunas is pawawuna nawi-
li, romelzec ase nerwyvmomdga-
ri saubrobdi ... miiRe igi warT-
meuli teritoriebis dabrunebis
sanacvlod... Tu marto is nawi-
li ar gyofnis, egeb mTlianad
waiRo, daunawevreblad?
nacionalebo, revolu-
ciis me-8 wlisTavs gi-
locavT... miSas mad-
liT gecxovroT am da
im qveynad....
ra Tqva iseTi medve-
devma, ramac ase gaaxa-
lisa nacionaluri um-
ravlesoba? man Tqva,
rom ruseTi emzadeboda am omi-
saTvis (gana qarTulma mxarem ar
icoda, rom CrdiloeT kavkasiaSi
mimdinareobda 58-e armiis wvrT-
nebi). miuxedavad amisa, xelisuf-
leba mainc wamoego ankesze da
qarTuli soflebis dabombvas
ieriSze gadasvliT upasuxa anu
gaeba dagebul maxeSi, rusebsac
swored es undodaT. es Tqva iva-
niSvilma da misma politikurma
partniorebma. ver vgebulob, ra
aris axali da orginaluri med-
vedevis naTqvamSi. Riad Tqva med-
vedevma, rom es avantiura dageg-
mes natos gafarToebis xelSeS-
lis mizniT da samwuxarod, miaR-
wies kidec Cveni sibecis wyalo-
biT sasurvel mizans.
patriarqi Cvens mters
ratom Sexvdao da ma-
interesebs: ratom
elaparakebodnen da
xvdebodnen qarTveli patriarqe-
bi iranis Saxebs, TurqeTis pa-
diSaxebs da sulTnebs, igive
rus mefeebs im periodebSi ro-
desac saqarTvelos uWirda ...
maSin (an exla) ratom aravin
dagmo es?
sanam sazogadoeba ar
gaiTavisebs mis ufle-
ba-movaleobebs da so-
lidaruli ar gaxdeba
erovnul ganwyobaSi - manamde da-
mokidebulebi viqnebiT, vin, sad
ras gadawyvets ! arada, realu-
rad ras wyvets sazogadoeba,
mxolod imazea damokidebuli de-
mokratiuli qveynebis bed-iRbali
...
,,winaaRmdegobis SemTx-
vevaSi ZneladaRsazr-
del moswavleebs sko-
la-pansionSi policia
gadaiyvans’’ - mTeli es,,axali am-
bavi’’e.w.,,vardebis revoluci-
is’’Sedegis analizisTvis Zalian
kargi masalaa!male ,,modernize-
bul sakoncentracio bana-
kebs’’vixilavT,sadac am bavSvebs
Seyrian!!!
miSam _ ”sadac mivdi-
var, ca mexsnebao” -
wmindania aba ra aris?
:))))))))))))) ca ar vi-
ci, magram, tvini nametnavad eke-
teba am bolo dros.:)ra es ukve
reaqtiuli fsixozia...amagari bo-
li daayena plexanovze
:)))))))))))))) plexanovi kai, da-
vijereT rom xalxi ”Tavisi ne-
biT” mivida, da ai, ”niu-Tbili-
sis” yvelaze did savaWro cent-
rSi rogor mivida xalxio???
marSutka ki ara, taqsi ar wagiy-
vans iq.
dRes Cvenma maRalma
brZana,rom misi xeli-
suflebis wevrebi sa-
kuTar did saxlebs ar
iSenebeno. mokled, egeTi crupen-
tela evropas marTla ar una-
xavs.kublaSvilebis sasaxlis
kriSidan unda gadmoagdo da me-
re unda hkiTxo, es sasaxlea Tu
qoxi?)
SemogvierTdi facebook-zze
`saerTo ggazeTi~
xalxis azriT
Face
book
Face
book
Face
book
Face
book
Face
book
Face
book
Face
book
Face
book
Face
book
Face
book
Face
book
albaT, yvelas gamoucdia kbilis
tkiviliT gamowveuli simware, gan-
sakuTrebiT, bavSvobidan e.w `mSiS-
rebs~ (Cemi CaTvliT), da oRond
stomatologTan ar mivsuliyaviT,
ra ar gviRonia, _ dawyebuli sxva-
dasxva savlebiT, damTavrebuli kbi-
lis wveTebiT. yvela gza bolos ma-
inc dantistTan midis, magram imis
gaTvaliswinebiT, rom zogjer e.w
`guladebic~ fizikurad ver axerxe-
ben eqimTan misvlas, specialistis
rCevebi yvelasTvis erTnairad sa-
sargeblo iqneba.
upirvelesad, ar gaiTboT mtkiv-
neuli kbili garedan! _ igulisxme-
ba ybis axveva da nebismieri saTbu-
ris dadeba, aseve mtkivani kbilis
mxareze loyiT baliSze daZineba.
kbili, SeiZleba, erTgvarad daamdes,
magram didi albaTobaa, dilas imde-
nad dagisivdeT saxe, rom Sinidan
gasvlis problema gagiCndeT;
mtkivani kbili Signidan gaiTbeT
nebismieri cxeli savlebiT, magali-
Tad: gviriliT, muxis qerqis naxar-
SiT, salbiT da a. S magram Tu amis
saSualeba ar gaqvT, SegiZliaT Cai,
yava an sulac kaliumis permangana-
tis (`margancovka~) susti xsnari
gamoiyenoT. savlebi dReSi 7-10-jer
mainc unda gamoivloT, magram ar
unda iyos im simxurvalis, rom pi-
ris Rru dagewvaT, magram arc nel-
Tbili unda iyos, Svebas ar mog-
cemT. rac Seexeba sodiani wylis ga-
movlebas, sodas antiseptikuri Tvi-
seba ki, aqvs, magram SeiZleba, piris
Rrus lorwovani garsis qimiuri
damwvroba gamoiwvios. parodonti-
tis SemTxvevaSi mavnebelia. (sxvaTa-
Soris, lorwovanis damwvrobas
spirtiani sasmelis Cagubebac iw-
vevs).
Tuki Zlieri anTebiTi procesia,
mas veranairi savlebi ver Caaqrobs,
amdenad, saWiroa medikamen-
turi Careva. SegiZliaT
miiRoT sulfadimetoqsini,
romelic antibiotiki ar
aris da naklebi gverdiTi
movlena aqvs. Tavdapirve-
lad, Wamis Semdeg miiReT
2 abi dilas da saRamos,
momdevno oTx dRes miiReT
TiTo abi. aseve SegiZliaT
miiRoT biseptoli 1-3 abi
orjer dReSi. (mxolod,
anotacia unda hqondes)
Tu verc erTi maTgani ver
moiZieT da mxolod anti-
biotiki gaqvT xelT da mi-
si miReba daiwyeT, auci-
leblad CaaTaveT kursi,
winaaRmdeg SemTxvevaSi,
xels SeuwyobT antibiotikebis mi-
marT mdgradi baqteriebis gaCenas
organizmSi, romlebic ganmeorebiT
mkurnalobas Znelad emorCilebian.
`mSiSarebis~ sayuradRebod Se-
iZleba iTqvas, rom saanesTezio sa-
Sualebebisa da teqnikis daxvewidan
gamomdinare, stomatologTan vizi-
ti, praqtikulad, umtkivneulo gax-
da. CvenTvis kargad nacnob novoka-
ins da lidokains daemata artikai-
nis (ultrakaini, ubisTezini, septa-
nesti) da mepivakainis (skandikaini,
skandonesti, mepivastezini) safuZ-
velze damzadebuli anesTeTikebi,
romelTac axasiaTebT maRali efeq-
turoba, gaxangrZlivebuli moqmede-
ba da minimumamdea dayvanili toqsi-
kuroba.
garTuleba, romelic SeiZleba
zogierT pacientSi gamoiwvios anes-
Tetikma, aris alergiuli reaqcia,
romelic SesaZloa, sxvadasxva for-
miT gamovlindes. Sesabamisad, pirve-
li ineqciis win ganisazRvreba or-
ganizmis mgrZnobeloba konkretul
anesTetikze.
kbilebis movlis Sesaxeb araer-
Ti mosazrebaa gavrcelebuli, mag-
ram ramdenad marTebulad?
aucileblad gavixexoT kbilebi
dReSi 2-jer _ kbilebis gaxexva im-
denjer aris saWiro, ramdenjerac
moiTxovs piris Rrus sisufTavis
piradi SegrZneba. es damokidebulia
imaze, ras mivirTmevT da ramdenad
swrafad grovdeba nadebi kbilebze.
yoveli kvebis Semdeg sasurvelia
kbilebis gamoxexva Tundac kbilis
pastis gareSe.
kbilebi diliT, sauzmis Semdeg
unda gavixexoT _ higienis Tvalsaz-
risiT, sauzmemdec unda gavixexoT,
rac saSualod 5 wuTamde dros mo-
icavs. imis Sesamowmeblad, ramdenad
sworad vixexavT kbilebs, arsebobs
specialuri dasaReWi tabletebi,
nadebis indikatori, romelic wiT-
lad Rebavs xexvis Semdeg darCenil
nadebs.
sakuTar kbils ra sjobs, auci-
leblad unda SevinarCunoT _ Sevi-
narCunoT kbili nebismier SemTxve-
vaSi, anu qronikuli anTebis kera
rom SevinarCunoT, didi albaTobaa
davizianoT guli, saxsrebi da
Tirkmelebi. am garTulebebis asaci-
leblad, aucilebelia kbilis amo-
Reba. am gadawyvetilebas eqimi
iRebs, radgan arcTu iSviaTad, paci-
entis azriT janmrTeli kbili, si-
namdvileSi, amosaRebia.
kariesi Cndeba tkbileulisgan _
kariesi Cndeba im mikrobebisgan,
romlebic piris RruSi arian da
TqvensaviT `uyvarT~ tkbileuli.
isini gamoyofen mJavebs, rac azia-
nebs kbilis minanqars. miirTviT
tkbileuli da daayoleT gaziani
sasmelic (kuWs Tu ar ufrTxilde-
biT), magram Semdeg gamoivleT wya-
li, miirTviT vaSli an stafilo.
sakvebis miRebis Semdeg unda
davReWoT saReWi rezini _ sakvebis
Semdeg piris RruSi icvleba mJava-
tutovani balansi, rac xels
uwyobs kariesis ganviTarebas. ba-
lansis aRdgena SesaZlebelia saRe-
Wi reziniT, magram araumetes 10
wuTisa, radgan misi ReWva mavnebe-
lia kuWisTvis. misi ReWvisas gamo-
iyofa kuWis wveni, magram radgan
araferi aqvs `saWmeli~, sakuTar
Tavs anu, kuWis lorwovan garss
Wams, garda amisa, zedmetad tvir-
Tavs qveda ybis saxsars, rac misi
daavadebis winapirobad iqceva xol-
me.
janmrTeli kbilebi memkvidreo-
biT gadaecema _ ki, kbilis Senebis
Tavisebureba gadaecema, magram kbi-
lebis mdgomareoba damokidebulia
mraval faqtorze: gadatanil da
Tanmxleb daavadebebze, kvebis raci-
onze, sarZeve kbilebis mkurnalobis
xarisxze, piris Rrus higienaze da
a. S. kbilebis sijansaRisTvis didi
mniSvneloba aqvs ftoris Semcvelo-
bas wyalSi. amis codnas didi mniS-
vneloba aqvs fexmZimeebisTvis, rad-
gan, sarZeve da mudmivi kbilebis Ca-
nasaxis formireba mucladyofnis
me-6 Tvidan iwyeba (erT wlamde
grZeldeba). ftoris naklebobisas
minanqris struqtura arasrulfa-
sovnad formirdeba, rac kariesis
simravled aisaxeba, xolo ftoris
metoba fluorizs iwvevs. ftoris
norma im wyalSi, romelsac iyenebT
sasmelad 1 mg/l-ia. Tu geografiu-
li adgilmdebareobidan gamomdina-
re, wyalSi 0,3 mg/lze naklebia
ftoris Semcveloba, aucilebelia
misi damatebiT miReba. amisTvis ar-
sebobs: ftorirebuli sakvebi mari-
li, ftorirebuli kbilis pasta,
ftorlakis aplikaciebi, ftoris
tabletebi. Tu ftori normas aWar-
bebs, sxva gza ar aris, unda SeiZi-
noT boTlis wyali da is gamoiye-
noT dasalevadac da saWmlis mosam-
zadebladac.
sarZeve kbilebi mainc mosacvle-
lia, misi mkurnaloba ar Rirs _ ab-
soluturad mcdari Sexedulebaa,
radgan, sarZeve kbilebs axasiaTebs
mTeli rigi Taviseburebani. maTi
mocvla xdeba fesvebis fiziologi-
uri gawovis xarjze. fesvebis siax-
loves mTeli am xnis ganmavlobaSi
ganlagebulia mudmivi kbilebis Ca-
nasaxebi da gawovisTanave iwyebs
amoWras. Tuki bavSvobaSive ar vum-
kurnaleT kariess, gamoiwvevs mud-
mivi kbilebis problemebs.
Tu kbili ar gvawuxebs, stoma-
tologTan misvla saWiro araa _
kariesis garda arsebobs sxva paTo-
logiebic, romelTa mkurnaloba
sawyis etapze Zalze mniSvnelovania,
gansakuTrebiT RrZilebis daavadebe-
bis mkurnaloba. garda amisa, auci-
lebelia kbilis ganTavisufleba
rbili nadebisa da qvebisgan, rome-
lic SeiZleba RrZilqveSac iyos.
ZviradRirebuli kbilis pasta
ukeTesia _ yvela SemTxvevaSi ase
araa, aucileblad unda icodeT pas-
tis warmomavloba, Torem, mikrobe-
bis moSorebis nacvlad, SesaZloa,
axalic SeimatoT. saerTod ki kbi-
lis pasta xSirad unda cvaloT,
radgan mikrobebma SeCveva
ician, gansakuTrebiT ma-
Sin, Tu igi Seicavs iseT
antiseptikebs, rogori-
caa triklozani da
qlorheqsidini.
piris Rrus savlebi-
sa da flosis (Zafi) ga-
moyeneba aucilebelia _
savlebebi, balzamebi da
eleqsirebi piris Rrus
movlis damatebiTi saSu-
alebebia, romlebic sur-
vilisamebr gamoiyeneba.
janmrTeli kbili
TeTri kbilia _ absolu-
turad TeTri kbili bu-
nebaSi ar arsebobs. mis
fers gansazRvravs den-
tini da igi memkvidreobiT gadaece-
ma. TeTr kbils aqvs 4 varianti, mo-
yavisfro, moyviTalo, moruxo da
mowiTalo.
kbilis gaTeTreba SeiZleba so-
diT _ mxolod kviraSi erTxel,
radgan soda maRalabraziuli saSu-
alebaa, Tumca, TvalismomWreli si-
kaSkaSis imedi nu geqnebaT, kbilebi
ubralod, gaprialdeba. gayidvaSia
sodis Semcveli kbilis pastebi,
romlebic naklebad azianeben minan-
qars, magram maTi gamoyenebac
SezRudulia 1 Tvemde.
kbilis gaTeTreba mavnea kbilis-
Tvis _ gaTeTrebas ukuCveneba aqvs im
SemTxvevaSi, Tu piris RruSi aris
kariesuli kbilebi, RrZilebis daa-
vadeba, kbilis qsovilebis arasruli
ganviTareba. kbilebis gaTeTrebis
proceduris gadavadeba aucilebelia
fexmZimobis da laqtaciis dros.
Tankbilvis gasworeba SesaZle-
belia nebismier asakSi _ Tu sauba-
ria calkeul kbilze, SesaZlebelia,
magram arsebobs Tankbilvis mZime pa-
Tologiebi, rodesac CaTreulia
ybis Zvlebic, aseT SemTxvevaSi ar-
sebobs asakobrivi SezRudva.
maia WeliZe
rogor movuaroT kbilebs
20 saerTo gazeTi #47 (176), 26-30.XI, 2011 w.
saTavo ofisi
WavWavaZis gamz. ¹39a
0162, Tbilisi
tel.: (+995 32) 292 55 92/91/90
(+995 95) 92 55 92
faqsi: (+995 32) 291 22 79
el.fosta: info@cartubank.ge
vakis serviscentri
i. abaSiZis q. ¹24
0179, Tbilisi
tel.: (+995 32) 225 06 14/15
faqsi: (+995 32) 225 06 15
el.fosta: vake@cartubank.ge
saburTalos
serviscentri
pekinis q. ¹14b
0171, Tbilisi
tel.: (+995 32) 292 55 92
faqsi: (+995 32) 292 55 93
el.fosta: saburtalo@cartubank.ge
mTawmindis filiali
vekuas q. ¹1, 0105, Tbilisi
tel.: (+995 32) 292 55 92/91/90
faqsi: (+995 32) 292 19 38
el.fosta:
mtatsminda@cartubank.ge
isnis serviscentri
qeTevan dedoflis q. ¹50
0198, Tbilisi
tel.: (+995 32) 292 55 92
faqsi: (+ 995 32) 224 11 34
el.fosta: lilo@cartubank.ge
quTaisis filiali
faliaSvilis q. ¹4
4600, quTaisi
tel.: (+995 431) 25 65 65
faqsi: (+995 431) 25 65 60
el.fosta: kutaisi@cartubank.ge
baTumis filiali
griboedovis q. ¹2
6000, baTumi
tel.: (+995 422) 27 59 00
faqsi: (+995 422) 27 65 04
el.fosta: batumi@cartubank.ge
goris serviscentri
stalinis gamz. ¹10/14
1400, gori
tel.: (995 470) 27 76 71
faqsi: (995 470) 27 76 71
el.fosta: gori@cartubank.ge
Telavis serviscentri
WavWavaZis moedani
0022, Telavi
tel.: (995 450) 27 09 00
faqsi: (995 450) 27 09 01
el.fosta: telavi@cartubank.ge
`asi leqsi, romelic zepirad unda icodes qarTvelma~
_ am rubrikiT garekanis me-22 gverdze moTavsebulia arCi-
lis leqsi `ase sWirs saqarTvelosas, didebulT gana mci-
reTa~...
rubrikiT `ujraSi Caketili leqsebi~ ibeWdeba raJden
gvetaZis leqsi `maro mayaSvils~.
`poetis Tormeti rCeuli leqsi~ _ am rubrikaSi wai-
kiTxavT Temur CalabaSvilisa da mariam wiklauris leqsebs
`axali leqsebis~ rubrikiT gamoqveynebulia elguja marRi-
as da genri doliZis leqsebi.
`gaxsovdes afxazeTi~ _ am rubrikaSi ibeWdeba irma me-
buriSvilis leqsebi.
rubrikaSi `interviu~ gaecnobiT saubars statistikis
departamentis TavmjdomaresTan irakli RvalaZesTan _`av-
torebma unda gaacnobieron sakuTari uflebebi~.
`literaturuli mesxeTis~ rubrikaSi waikiTxavT avTan-
dil beriZis, vaxtang inauris, merab beriZis, alioz okoS-
vilis, beqa oTanaZis, koba modebaZis, Salva keRoSvilis,
Tamar lomiZis, marita jiqias leqsebs da werilebs, agreT-
ve axalcixis universitetis studentebis maia bliaZis, ni-
no jiquraSvilis, nino gvirjiSvilis da nino kaWkaWiSvi-
lis leqsebs.
`Teatri~, `kritika~ _ am rubrikiT warmodgenilia go-
gi doliZis werils `glaxa WriaSvilis arRani anu...~ `pro-
za~ _ am rubrikaSi moTavsebulia mixeil anTaZis moTxro-
ba `ujraSi Caketili romani~ _ am rubrikiT grZeldeba av-
Tandil kvasxvaZis romani `sikvdil-ssicocxlis rokva~.
`memuarebis~ rubrikaSi grZeldeba Cekas pirveli Tavmj-
domaris kote cincaZis mogonebebi.
`asi samarcxvino leqsis~ rubrikiT waikiTxavT giorgi
maisuraZis leqss `damkvrelis sityva~, romelic Jurnal
`proletarul mwerlobaSi~ gamoqveynda 1931 wels.
gamovida Jurnal `ciskris~ me-10 nomeri
C M Y K
top related