jebron info info … · ik schrijf omdat ik mens ben. ik kan niet zo denken of doen dat ik geen...
Post on 10-Oct-2020
4 Views
Preview:
TRANSCRIPT
1
JEBRON INFO MAANDELIJKS DIGITAAL INFOBLAD
mei 2016
2
Inhoud
3 OVER PETER, EDDY, ZUHAL, LIESBETH EN DE ANDEREN. HOE DE GEESTEN VAN MENSEN WORDEN VERGIFTIGD. 9 CHARLES DUCAL: GESTOORD IN HUN RUST – EEN GEDICHT. 10 VANUIT DE VERTE (VERVOLG) 11 WESTEN HEEFT EROM GEVRAAGD' EN 4 ANDERE (ON)ZINNIGE UITSPRAKEN OVER TERRORISME. 13 AARTSBISSCHOP JOZEF DE KESEL: "WE MOETEN BLIJVEN ZINGEN, OOK AL IS HET EEN TOONTJE LAGER" 16 HET ZAL VOOR LATER ZIJN 18 WANNEER WOORDEN WAPENS WORDEN 21 'DECENNIALANG IS MEER POLITIEKE ENERGIE GESTOPT IN BHV DAN IN HET SAMENHOUDEN VAN EEN DIVERSE SAMENLEVING' 23 ENGAGEMENT MET OF ZONDER GOD - ATHEÏST ONDER MISSIONARISSEN'
24 AGENDA MEI - JUNI 2016
Van de zon leren om te warmen Van de wolken leren om te zweven Van de wind leren om impulsen te geven Van de vogels leren om hoogte te winnen Van de bomen leren om standvastig te zijn Van de bloemen leren om te schitteren Van de stenen leren om te blijven Van de struiken leren om in het voorjaar te vernieuwen Van de bladeren leren om in de herfst los te laten Van de storm hartstocht leren Van de regen leren te vervloeien Van de aarde leren ontvankelijk te zijn Van de maan leren te veranderen Van de sterren leren één onder velen te zijn Van de jaargetijden leren dat het leven telkens opnieuw begint (Ute Lautendorf)
Ik schrijf omdat ik mens ben. Ik kan niet zo denken of doen dat ik geen mens ben of meer dan een mens zou zijn. Ik ben een mens als alle andere mensen. Als alle anderen ben ik bewogen door de drift te peilen naar mijn oorzaken, te zoeken naar mijn betekenis, en ik houd niet op mijn noodlot te ondervragen. Het is een normale zaak van menselijke solidariteit, mededeling te doen van wat ik mag hebben ontdekt, gevonden, geraden. Elk kunstwerk is die mededeling. (…)
Herman Teirlinck
3
OVER PETER, EDDY, ZUHAL, LIESBETH EN DE ANDEREN. HOE DE GEESTEN VAN MENSEN WORDEN VERGIFTIGD.
1. Een Vlaamse soap als fictieve metafoor.
De bekendste Vlaamse soap luistert naar de naam ‘Thuis’.
De begintune van deze soap eindigt met de nogal misleidende woorden, die ook in deze
soap niet aan de vaak schrijnende realiteit beantwoordt: “nergens beter dan thuis”. Naast de
schitterende acteerprestaties van de ‘spelers’ is het wellicht die schrijnende realiteit – uit
het leven gegrepen - die het succes van deze soap verklaart.
Het kan menig lezer verbazen, maar ik geef het openlijk toe dat ik een koele minnaar ben
van deze vaak taboe doorbrekende soap. De schrijvers stellen dikwijls thema’s aan de orde,
waardoor kijkers die zelden of nooit naar Canvas kijken toch geconfronteerd worden met
vernieuwende inzichten.
Maar dit gezegd zijnde, wil ik hier een dramatische gebeurtenis oproepen die zich enkele
weken geleden in Thuis heeft voorgedaan: de dood van Lucas, een bijna twee jaar oud
jongetje en het zoontje van Peter en Femke. Het kind is om het leven gekomen in een
verkeersongeluk dat veroorzaakt werd – zoals bleek uit het politieonderzoek – door de
sabotage van het remsysteem.
Wie heeft die remleidingen doorgeknipt? Onmiddellijk viel de verdenking op een zekere
Peggy, die in een bui van neerslachtigheid geprobeerd had aan haar leven een einde te
maken en in haar aan de waanzin grenzende hopeloosheid de enkele maanden oude Lucas
mee te nemen in de dood. Peggy, die de auto niet had gesaboteerd, werd gearresteerd en
niemand geloofde nog in haar onschuld, noch haar eigen moeder, noch haar lief.
Om een lang verhaal kort te maken: Peter, de vader van de kleine Lucas die ook advocaat is,
en Eddy, de stiefvader van Femke, waren al maanden bezig met een haatcampagne tegen
Peggy, die in hun ogen niet waard was nog te leven. Vooral de ‘intelligente’ advocaat Peter
heeft in deze groeiende haat bij de eerder rudimentaire Eddy een cruciale rol gespeeld.
Eddy, die niet wist dat Peggy haar camionet aan Femke had verkocht, heeft de remleidingen
doorgeknipt, in de hoop dat Peggy een ernstig accident zou tegenkomen. Zijn roekeloze
daad, ingegeven door blinde haat, leidde echter tot de dood van zijn kleinkind, met alle
dramatische gevolgen van dien.
Enkele afleveringen na dit gruwelijke voorval bekent Peter aan zijn vriend en collega
advocaat Tom, dat hij zich mee schuldig voelt aan de dood van zijn eigen kind. Peter beseft
pas dan – te laat de put gevuld als het kalf verdronken is - hoe hij de geest van de wat
simpele meeloper Eddy totaal heeft vergiftigd, waardoor deze zijn eigen toekomst (hij wordt
4
beschuldigd van moord en komt in de gevangenis terecht) en die van zijn familie volledig
bijna volledig onmogelijk heeft gemaakt.
Het is mij niet te doen om deze soap op zich. Ik gebruik de thematiek van de vergiftiging van
de individuele geest van één mens en de dramatische gevolgen daarvan als metafoor voor
een proces van collectieve vergiftiging van de geesten in onze samenleving, bijvoorbeeld als
het gaat over vluchtelingen in het algemeen en moslims in het bijzonder of over het
besparingsbeleid van de huidige regering(en).
2. Bij wijze van voorbeeld: Zuhal Demir en anderen.
Deze mooi ogende dame is van Turks-Koerdische origine. Haar vader is als arbeidsmigrant
samen met zijn gezin hier in Vlaanderen terecht gekomen. Ik mag uitgaan van de
veronderstelling dat hij deze keuze heeft gemaakt in de hoop hier voor zichzelf en voor zijn
kinderen een beter leven op te kunnen bouwen, en niet om hier minder kansen te hebben
dan in zijn land van herkomst. Zuhal Demir zelf is een gedreven parlementslid voor de NV-A
en ze profileert zich door haar vaak harde rechtse standpunten. Vorig jaar kwam ze in het
nieuws door een erg sexy fotoshoot voor P-Magazine, en wel in het parlement. Ze lijkt er
fier op te zijn dat politieke commentatoren haar wel eens in de lijn plaatsen van de ‘iron
lady’ Margaret Thatcher.
2.1. Vluchtelingen ….terecht of onterecht. (1)
De ouders van Zuhal Demir hebben dus vele jaren geleden Turkije verlaten. Of ze hun het
land ook zijn ontvlucht om te ontkomen aan de onderdrukking door het Turkse regime die
gericht is tegen de grote Koerdische minderheid), weet ik niet. Ik kan mij voorstellen dat het
gezin Demir terecht Turkije heeft verlaten (of deels ook ontvlucht) en dat ze even terecht
hier in onze samenleving een plaats hebben gekregen. Het maakt weinig verschil uit of het
hier om politiek asiel gaat of om arbeidsmigratie.
Wat ik nu niet begrijp is dat een dochter van een vluchtelingen- of een migrantengezin een
dergelijke harde houding aanneemt tegenover vluchtelingen die terecht het oorlogsland
Syrië ontvluchten en even terecht hier een veilig leven proberen uit te bouwen voor zichzelf
en vooral voor hun kinderen.
Dé vraag is nu: waarom is het ene ‘terecht’ minder terecht dan het ‘andere terecht’?
Ik denk dat Zuhal Demir ervan overtuigd is dat haar ouders terecht (de onderdrukkende
staat) Turkije zijn ontvlucht of gewoon hebben verlaten om voor zichzelf en voor hun
kinderen een beter leven na te streven.
Het enig mogelijke antwoord waarom zij vindt dat de huidige vluchtelingen onterecht naar
hier komen, is hun aantal.
Het aantal wordt hier tot een ethisch criterium gemaakt om te stellen dat sommige mensen
in het verleden terecht naar België zijn gekomen en/of asiel hebben gekregen, en dat andere
mensen vandaag onterecht naar hier komen, alleen maar omdat ze met velen zijn.
5
Het aantal tot ethisch criterium maken is een zeer gevaarlijke onderneming en zet de deur
open om ook ‘chance’ tot ethisch criterium te maken. Als je asiel aanvraagt op een ogenblijk
dat weinig mensen die vraag stellen, dan heb je geluk/chance. Ben je met velen, da heb je
geen geluk/chance en wordt je geweigerd en teruggestuurd.
Noch het aantal, noch chance mogen functioneren als ethische norm. Mensen zijn
oorlogsvluchtelingen of ze zijn het niet. Als ze het zijn, dan hebben ze recht om naar hier te
komen en mogen rekenen op herkenning als politiek vluchteling.
Hoe wordt hierdoor de geest van veel mensen vergiftigd? Als zelfs iemand, die zelf dochter is
van allochtone migranten (of vluchtelingen) dit in de publieke ruimte zegt, dan zal het wel
waar zijn zeker. En wie zou haar durven tegenspreken?
2.2. Vluchtelingen ….. ons land is vol of niet (2)
Het land is vol! Dat is de nieuwe slogan of mantra.
Maar is dat wel waar?
Neen, het is niet waar, het is zelfs een grove leugen: ons land is niet vol.
Libanon, dat is misschien wel vol met een paar miljoen vooral Syrische oorlogsvluchtelingen.
En Jordanië: idem dito.
En een bepaalde regio in Turkije: idem dito.
Maar hier: niets vol.
Europa in het algemeen en België in het bijzonder vangen nauwelijks een fractie op van de
miljoenen mensen op de vlucht. Het zijn ménsen die vluchten: kinderen, vrouwen, mannen,
jongeren en ouderen. Mensen zoals jij en ik die hunkeren naar écht leven in vrijheid, vrede,
veiligheid.
Toen ik tijdens het schooljaar 1968-69 in Congo verbleef, stroomden er tienduizenden
Angolese mensen Congo binnen. Ze waren de burgeroorlog ontvlucht. Onder impuls van
pater Roger Ampe (afkomstig uit Handzame in West-Vlaanderen en samen met zijn drie
broers missionaris) werd een heel hulpprogramma op touw gezet om die vluchtelingen op te
vangen. Roger Ampe werkte in de buurt van Songololo (Bas-Congo). Op een bepaald
moment gaven de mensen van die streek, die allemaal doorarme sloebers waren, onderdak
en levenskansen aan evenveel mensen als zijn waren. Niemand zei dat hun streek vol was.
Ze hadden niets, maar ze deelden alles en daardoor werd niets tot iets, werd weinig tot veel.
Want zeven was voldoende, vijf en twee, zeven was voldoende voor vijfduizend, als
tenminste allen worden toegelaten tot de kring:
vijf broden en twee vissen
dat maakt samen zeven
genoeg om van te leven
en menswording niet te missen
want hoe zouden wij
kinderen kunnen missen,
ze herinneren ons aan die zeven
en roepen ons tot leven
6
Hoe durven wij deze vergiftiging van de geesten laten woekeren in onze samenleving, waarin
overvloed is en waar zondermeer gedeeld kan worden. We kunnen kritisch staan tegenover
het christendemocratisch gedachtegoed van Angela Merkel, maar inzake haar standpunt
over de vluchtelingenproblematiek kan ik alleen maar grote bewondering opbrengen voor
haar gevleugelde woorden: “wir schaffen das”. Maar in de ogen van heel wat politici (zoals
Bart De Wever en andere rechtse heren en dames) is Angela Merkel kop van jut en wordt zij
verantwoordelijk geacht voor alle problemen. We vergeten dan gemakshalve dat deze
tegendraadse visie van Merkel geworteld is én in haar verleden als Oost-Duitse, én in haar
geloof in de fundamentele keuzes van de christelijke bijbelse traditie waarin de zorg om ‘de
weduwe, de wees en de vluchteling centraal staat. Merkel alleen steekt dan ook met kop en
schouder uit boven de hele Europese politieke klasse die uit vrees voor electoraal verlies mee
heult met de wolven in het bos van het vooral rechts populistisch discours. Merkel is op dit
vlak kampioen van de ontgiftiging.
2.3. Vakbonden en de rest van het middenveld…..
Ik las onlangs een interview met Zuhal Demir.
Daarin zei ze ongeveer het volgende: “Als ik zou geleefd hebben in de tijd van Priester
Daens, dan was ik een frontvrouw van de vakbond geweest.”
Toch een merkwaardige uitspraak van iemand die er vandaag een persoonlijke nationale
sport van maakt om de vakbonden te ‘bashen’.
Zijn in haar ogen de vakbonden vandaag niet meer nodig en dus overbodig, omdat de
werknemers nu eindelijk mogen leven in het neoliberale paradijs?
Of is het deze neoliberale ideologie die haar belet te zien wat er echt te zien is? Dat
bijvoorbeeld meer dan 15% van de mensen op of onder de armoedegrens leven?
Of is ze weldegelijk een echte adept van Margaret Thatcher die ooit zei: there is no such
thing as society, there are only individuals and families.
Hiermee zei Thatcher eigenlijk: om macht te kunnen uitoefenen over de geesten van de
mensen, moet je ze losmaken uit hun sociale verbanden zodat ze volledig geïndividualiseerd
worden. Dat laatste maakt deze mensen tot machteloze individuen die gemakkelijk kunnen
worden gemanipuleerd en die bereid zijn hun persoonlijk leven uit handen te geven en
afhankelijk te maken van allerlei machten.
Vakbonden en mutualiteiten bieden hiertegen weerwerk en beklemtonen de sociale
verbondenheid van mensen en groepen. Deze verbondenheid tilt mensen boven hun
individuele kwetsbaarheid uit en maakt ze sterk en weerbaar, ook om neen te zeggen tegen
alles wat hun rechten beknot. Zo vormen ze samen een hart tegen hard en een hart boven
hard. Deze verbondenheid doorbreekt ook de verleiding die uitgaat van TINA: There Is No
Alternative.
Ook deze woorden gaan terug op Margaret Thatcher, die het erin dramde: er was in haar
ogen geen alternatief voor haar rechts-conservatieve en extreem kapitalistische politiek van
afbraak van de staat en van de sociale zekerheid. Probeert de huidige politiek van een
7
wereldwijd neoliberalisme, dat ook de huidige regeringen in België en Vlaanderen niet
vreemd is, ons ook niet te doen geloven dat er geen alternatief is. TINA is dus in en deze de
diabolos (de door elkaar werper, de op-het-verkeerde-been-zetter uit de evangeliën) die
erin slaagt om velen, vooral ook heel eenvoudige mensen, deze neoliberale retoriek te
geloven en maatregelen goed te keuren die hun gerechtvaardigd menselijk belang
ondergraven.
Ook hier zullen we samen werk moeten maken om weerwerk te bieden tegen de
systematische vergiftiging van de geesten: via vormingswerk, bewustmakingsprogramma’s,
bijbelse leerhuizen, enz…..
2.4. Moslimbashing.
Er valt nog veel meer te zeggen, zeker na de terreuraanslagen in Brussel. Sindsdien is het
proces van ‘Moslimbashing’, dat al jaren aan de gang is, in een, gevaarlijke stroomversnelling
terecht gekomen.
De vraag naar de oorzaken van het terrorisme mag zelfs niet meer worden gesteld. Jean-
Marie De Decker zegt dat het maar eens moet gedaan zijn met een ‘vergoelijkingsstrategie’.
Geert Bourgeois heeft het over ‘ik wil mij geen schuldgevoelens laten opdringen’ (Beide
uitspraken in Knack van 30 maart 2016). Alsof de vraag stellen naar oorzaken ook maar iets
probeert te vergoelijken of een poging zou zijn om mensen schuldgevoelens op te dringen.
Maar dit is een ander verhaal, waarover de voorbije dagen al heel wat zinvolle inkt is
gevloeid, ook in datzelfde nummer van Knack en op de website van de digitale krant
‘dewereldmorgen’.
3. Epiloog
Een paar weken geleden bezochten Annemie en ik in het Caermersklooster in Gent de zeer
leerrijke en bloeiende tentoonstelling over het leven van de jezuïet Pieter Jan De Smet,
afkomstig uit Dendermonde.
Pater De Smet heeft in zijn tijd alles in het werk gesteld om het lot van de inheemse
bevolking te verbeteren door op te komen voor hun grondrechten. Ook al was hij een zeer
conservatieve dogmatische theoloog (maar dat kunnen we hem vandaag niet kwalijk
nemen), toch ontpopte hij zich tot een bevrijdingstheoloog avant la lettre, die de
problematiek van de ‘indianen’ structureel wilde aanpakken. Zijn pastoraal en politiek leven
is geëindigd in een feitelijke mislukking: de indianen verloren hun levensgronden door het
oprukkende vroege nietsontziende kapitalisme dat letterlijk gedreven werd door de
goudkoorts.
De indianen kwamen terecht in ‘reservaten’, en de blanken die van buiten het Amerikaanse
continent kwamen, vooral uit Europa, waren ervoor verantwoordelijk dat deze
oorspronkelijke bewoners hun vrijheid verloren en in die reservaten als in open
gevangenissen werden opgesloten.
8
Om de vergiftiging tegen te gaan het volgende. Toen we buitenkwamen, zei Annemie vanuit
haar subtiele vrouwelijke intuïtie: “Wat zou er gebeuren wanneer de vluchtelingen die hier
vandaag toekomen (en deze vluchtelingen zijn te vergelijken met de vele Europeanen die ten
tijde van Pater De Smet de honger van Europa waren ontvlucht), ons als autochtone
bewoners allemaal in reservaten zouden opsluiten?
De ‘vreemde’ Europeanen hebben dat vanuit een volkomen misplaatst superioriteitsgevoel,
gebaseerd op de macht van het geld, wel gedaan in Amerika.
De hedendaagse vluchtelingen zijn echter voor het overgrote deel arme mensen en hebben
dus eigenlijk niets in de pap te brokken, ook wanneer het over hun eigen toekomst gaat.
4. Pinksteren
In het weekend van 14-15 mei vieren we Pinksteren.
Het feest van de doorbraak van de Geest van Bevrijding die in het leven van Jezus Messias
aan het licht is gekomen.
Deze Geest kan ons bevrijden van de on-geesten (diabolos) die in onze samenleving het
luidst roepen en schreeuwen om mensen op het verkeerde been te zetten.
Ik denk dat we die Messiaanse Geest meer dan ooit nodig hebben.
Onderstaand citaat van Maarten Luther King getuigt van die bevrijdende Pinkstergeest:
Darkness cannot drive out darkness;
only light can do that.
Hate cannot drive out hate;
only love can do that.
Hate multiplies hate,violence multiplies
violence,
and toughness multiplies toughness
in a descending spiral of destruction....
The chain reaction of evil –
hate begetting hate,
wars producing more wars –
must be broken,
or we shall be plunged
into the dark abyss of annihilation.
Duisternis kan geen duisternis verdrijven;
alleen het licht kan dat doen.
Haat kan geen haat verdrijven;
alleen liefde kan dat doen.
Haat vermenigvuldigt haat.
Geweld vermenigvuldigt geweld,
en taaiheid vermenigvuldigt taaiheid.
In een neerwaartse spiraal van
vernietiging....
De kettingreactie van het kwaad –
haat, die haat opwekt,
oorlogen die meer oorlogen produceren –
die kettingreactie moet gebroken worden,
anders worden we ondergedompeld
in de donkere afgrond van vernietiging.
Paul De Witte
9
CHARLES DUCAL: GESTOORD IN HUN RUST – EEN GEDICHT.
Hoe konden zij dit begrijpen?
Aan land gegaan toen zij huizen zagen
en afleidden dat daar mensen woonden
aan wie men een brood kon vragen,
water, een bed, een bussel stro desnoods,
Die wilden luisteren naar hun verhalen
met geduldige oren en een warm oog.
Maar welke god had deze wezens geschapen
die van hun angst de bewijzen vroegen,
hun wanhoop afwezen op grond van artikel zoveel?
Die de boot weer de storm injoegen?
Hoe konden zij weten dat dit het deel
van de wereld was dat zich zat had gegeten
aan de tafels die zij waren ontvlucht?
Hoe konden zij hopen het brood te zien breken?
De huizen stonden verzadigd,
met volle vuilnisvaten, gestoord in hun rust.
En eisten dankbaarheid voor elke kruimel
van hun beschaving,
zich van geen schuld bewust.
10
VANUIT DE VERTE (VERVOLG)
Het is alsof het dit jaar minder Pasen is geweest. ‘Brussalem’ was belangrijker dan Jerusalem,
en Molenbeek gewichtiger dan de Kedronbeek. Ik had zelfs de indruk dat het koor in onze
kerk minder animo bezat om moedig alleluia te zingen. En het is niet enkel een indruk:
terreur en de dreiging die er van uitgaat hangen dag en nacht in onze luchten. Het slaat op
onze adem. Ik kan niet zomaar vrolijk zijn...
De vragen die al eeuwenoud zijn over gemengd samenleven, over onze houding tegenover
andere religies, over de sluiting of opening van de grenzen, over racisme en vluchtelingen,
zitten diep. We roepen wel ‘on n¹a pas peur’, maar de schrik zit er goed in... Elke dag kijk ik
naar het journaal, het is altijd hetzelfde lange verhaal, en het wordt er niet eenvoudiger op?
En Afrika bestaat al lang niet meer, en AustralIë evenmin.
Alles is Brussalem. Alleen ‘het centrum van de wereld’ telt. En wij maar ruziën over
bevoegdheden en co. Om dieper ongenoegen te verbergen. Daarom zei ik al dat Pasen
precies niet goed dóórdringt dit jaar...
Om voor mezelf met enige smaak te overleven, lees ik voor de vierde keer in het boek van
Nico Ter Linden - Kostgangers (2001). Het is het beste wat ik over racisme ooit gelezen heb.
De dominee gaat ervan uit dat wij ‘van nature’ allemaal racisten zijn: de ander is nooit
vanzelf een broeder.
Dat is punt één. We kunnen dus ofwel intolerant worden ofwel tolerant en dat tot dogma
verheffen. Om zo onze ‘met de geboorte meegegeven’ boosheid te camoufleren. Nico
wantrouwt ze allebei, die dogma’s. Omdat ons aangeboren racisme overeind blijft, ondanks
die heilige en stijf bevochten credo’s.
De logica gebiedt ons dan op verdere kwesties verder door te denken: hoe komen we los van
onze ‘ingeborendheid’? En: wat betekent ons land (en onze eigendom) en wat betekenen
onze grenzen? Op zoek dus naar de definitie van de mens! Op zoek meteen ook naar de
definitie van eigen land en eigen natie en eigen cultuur. En nu we toch bezig zijn: op zoek
naar de macht en de onmacht van godsdiensten. Uiteindelijk wordt alles herleid tot de éne
vraag: hoe wordt de mens een broederlijk wezen? Behoeder van de ander?
Ik zei hoger dat Nico Ter Linden daarover goeie dingen schrijft. Ik heb niet gezegd dat het
makkelijke lectuur is...
Daarvoor moet je morgen de Ronde van Vlaanderen volgen.
Frans De Maeseneer
11
'WESTEN HEEFT EROM GEVRAAGD' EN 4 ANDERE (ON)ZINNIGE
UITSPRAKEN OVER TERRORISME.
Op de televisie en op sociale media, maar ook op kantoor of thuis aan tafel leiden de
aanslagen in Parijs tot felle debatten over schuld, oorzaak en de rol van het geloof. Hoe
valide zijn de argumenten die keer op keer langskomen na een aanslag van islamitische
terroristen?
We leggen een aantal argumenten voor aan filosoof Hans Achterhuis, die zich in boeken als
Met alle geweld (2008) en Erfenis zonder testament (2015) diepgaand heeft beziggehouden
met geweld, politiek en religie.
Argument 1: 'Geloof heeft niets met de aanslagen te maken.'
Dit argument is volgens Hans Achterhuis populair bij gelovigen én bij buitenstaanders. Die
zeggen dan: 'Dit is vast niet de echte islam, want religie is in wezen vreedzaam'. Daar is
Achterhuis het niet mee eens.
'Het monotheïsme - dus dus islam, jodendom én christendom - biedt wel degelijk een
rechtvaardiging van geweld. Natuurlijk interpreteren maar weinig moslims de Koran zoals de
IS doet, maar je kunt niet volhouden dat de IS de Koran niet snapt. Ze hebben gewoon een
andere opvatting. Vergelijk het maar met de christelijke kruisvaarders, die vinden we toch
ook niet minder christelijk dan de monniken die vreedzaam in hun klooster zaten?
'Je hoort ook wel dat atheïsten als Stalin in de vorige eeuw de meeste slachtoffers maakten.
Maar het communisme heeft volgens mij juist de structuur van de monotheïstische religies
overgenomen het idee dat er een absolute waarheid is.'
Argument 2: 'Het Westen heeft erom gevraagd.'
'Het Westen heeft niet om deze aanslagen gevraagd. Maar het heeft wel een situatie
geschapen die het geweld mogelijk maakt. Na de inval in Libië kon je erop wachten dat
religieuze groeperingen en wapens elkaar zouden vinden. Dat is jammer genoeg ook
gebeurd, met chaos en ontwrichting tot gevolg.
'Bovendien voert het Westen in het Midden-Oosten natuurlijk wel een oorlog. Wat de
terroristen nu doen, is de oorlog verplaatsen naar civiele doelen in Europa: een terras, een
theater. Dat is vaker vertoond, en de strategie heeft helaas ook vaak gewerkt. Nadat een
Joodse guerrillagroep in 1946 een hotel met onschuldige toeristen had opgeblazen, trokken
de Britten zich terug uit wat nu Israël is. Ook de Zuid-Amerikaanse guerrillabewegingen die
vorige eeuw vaak nog op steun van Europese intellectuelen konden rekenen, maakten
bewust burgerslachtoffers.
'Wat mij betreft, is het wel iets heel anders of je bij een bombardement per ongeluk
onschuldige cafégasten doodt of dat je doelbewust uitgaande jongeren onder vuur neemt.'
12
Argument 3: 'Aanslagen buiten Europa krijgen minder aandacht en dat is hypocriet.'
'Hypocriet is een groot woord. Je hebt hier familie en vrienden, je komt weleens in Parijs, je
kent er mensen die op dat terras hadden kunnen zitten. Het is logisch dat we ons drukker
maken om een aanslag die dichter bij huis plaatsvindt.
'Toch is dat niet het hele verhaal. Dit weekeinde eindigde het NOS-journaal met een hele rij
aanslagen, waaronder die van 9/11, maar daar zat de zeer recente aanslag in Beiroet niet bij,
terwijl daar ook meer dan veertig doden en tweehonderd gewonden waren. Toen dacht ik:
ja hallo, hoe kun je de meest recente aanslag 'vergeten'? Zoiets wordt door moslims geloof
ik terecht ervaren als hypocriet.'
Argument 4: 'We mogen niet langer naïef zijn, we moeten keihard optreden.'
'Als je die beelden uit Parijs ziet, denk je inderdaad al snel: uitroeien die jihadisten. Toch kan
een keiharde aanpak ook naïef zijn, bijvoorbeeld als die het religieuze aspect van dit conflict
over het hoofd ziet. Deze jongens wíllen martelaar worden, dus hoe meer je er uitschakelt,
des te meer komen erbij, met dat effect moet je rekening houden. In dat opzicht lijkt me het
gooien van bommen op IS-gebied juist weinig doordacht en de keiharde aanpak van
Europese jihadi's ook.
'De softe Nederlandse aanpak, die radicalisering voorkomt door met die jongens in de
gevarenzone verbinding te houden, klinkt dan juist realistischer.
'Overigens maakten de Romeinen dezelfde fout tegenover de christchristenen: ze beseften
niet dat hun strategie van vervolging en uitroeiing de verbreiding van het geloof alleen maar
stimuleerde.'
Argument 5: 'De terrorist is zielig, zijn gedrag komt voort uit discriminatie.'
'Moslimterroristen zijn geen zielenpoten. En zelfs áls hun achtergrond meespeelt in hun
radicalisering, is dat geen afdoende verklaring voor hun gedrag, anders zouden veel meer
jongeren uit de banlieue terrorist worden.
'Dat neemt niet weg dat je moet proberen te begrijpen wat die jongens beweegt. Dat ligt
vaak gevoelig. Toen de Joodse filosofe Hannah Arendt probeerde Hitlers rechterhand Adolf
Eichmann te begrijpen, werd iedereen wowoedend. Toch vond ook Arendt dat Eichmann de
doodstraf verdiende. Ze wilde het brein achter de Holocaust begrijpen, juist om mensen als
hij beter te kunnen bestrijden.' (Leonie Breebaart/ Trouw)
13
AARTSBISSCHOP JOZEF DE KESEL:
"We moeten blijven zingen , ook al is het een toontje lager"
Interview in de Campuskrant van de KHLeuven maart 2016
“De Kerk is voor sommigen aangeschoten wild, en de aartsbisschop staat dan vaak in de
vuurlinie. Ik wens hem veel weerbaarheid”, zo luidt de boodschap van rector Torfs aan Jozef
De Kesel, sinds 4 januari de aartsbisschop van ons land en de nieuwe grootkanselier van
onze universiteit. Tijd voor een kennismaking met een strijdvaardig man: “Net nu mag de
Kerk niet terugplooien op zichzelf. Je bent christen in je binnenste, maar ook in de
buitenwereld. Dat moet je durven tonen.”
De aartsbisschop holt dezer dagen van ontmoeting
naar ontmoeting, maar trekt graag tijd uit voor ons.
Hij ontvangt ons in de kantoren van de kerkelijke
rechtbank – de andere vleugel van het statige
bisschoppelijk paleis wordt verbouwd, vandaar. “Ik
moet ook zelf nog een beetje mijn weg zoeken, maar
ik ben terechtgekomen in een omgeving die ik toch
al vrij goed kende. Als bisschop van Brugge kwam ik
maandelijks naar hier, voor overleg met de
bisschoppen en de aartsbisschop. En in de jaren
daarvoor had ik ook geregeld te maken met
‘Mechelen’, als hulpbisschop bevoegd voor het
Brussels hoofdstedelijk gewest. Het is dus een beetje
thuiskomen, maar anderzijds betekent het natuurlijk
ook verhuizen: daar moet je als priester enig talent
voor hebben.”
Moeilijk werk
Hoe kijkt u terug op uw aanstelling tot aartsbisschop?
“Toen monseigneur Léonard zijn vertrek aankondigde, was ik er eigenlijk vrij zeker van dat ik
het niét zou worden. In Brugge was ik aangetreden in een erg moeilijke periode, en er was
14
nog veel werk te doen. Dat verliep goed, en ik vermoedde dat er van mij verwacht zou
worden dat ik dat werk zou voortzetten. Maar toen kreeg ik een telefoontje van de nuntius,
zowat de ambassadeur van het Vaticaan. Of ik ermee kon leven dat mijn naam deel zou
uitmaken van het lijstje van drie kandidaten dat aan de paus bij zo’n vacature voorgelegd
wordt. Een aantal dagen later vernam ik dan de intussen bekende beslissing. Nee, wie de
andere twee waren, weet ik niet.”
“Geeft zo’n benoeming je voldoening? Ja, natuurlijk wel, omdat ze toch waardering uitdrukt.
Anderzijds weet ik ook wel dat het moeilijk werk is. Je wordt meteen in het diepe gegooid,
op een moment dat de Kerk haar weg zoekt in een seculariserende of geseculariseerde
wereld. Dat plaatst je in een andere positie dan pakweg vijftig jaar geleden, toen de Kerk nog
centraal in de maatschappij stond en eigenlijk overál mee te maken had. De uitdrukking
‘buiten de Kerk’ had weinig zin. De aartsbisschop bevond zich daardoor in een heel andere
positie dan nu. Vijftig jaar geleden zou jij hier niet gezeten hebben voor een interview. Dat
was toen not done. Nu wel, en je bent welkom.”
Vindt u die veranderde positie jammer?
“Dat is niet het juiste woord. Elke tijd heeft zijn mogelijkheden, en zijn problemen. Je mag
geen enkele periode idealiseren of ongenuanceerd afwijzen, niet het verleden, maar ook
niet het heden. Je moet je verzoenen met je tijd, en niet nostalgisch naar het verleden
terugkijken, of gefrustreerd zitten hongeren naar de toekomst. En uiteraard moet je kritisch
staan tegenover het heden.”
“Het bekleden van een gezagspositie is wel lastiger geworden, niet iedereen is zomaar je
copain. We leven in een tijd waarin je vanzelfsprekendheden moet laten varen. Iemand in
een gezagspositie moet daar rekening mee houden.”
“Ook op het vlak van engagement zijn het andere tijden. Ik was student op het einde van de
jaren 60, en ik kan me niet van de indruk ontdoen dat er toen meer betrokkenheid was bij de
maatschappij. Er is meer individualisme gekomen: we beleven een globalisering van de
onverschilligheid. Daar moet je je kritisch over durven uitlaten.”
Geen triomfalisme
Wat beschouwt u als uw belangrijkste taken? Waar wil u met de Kerk naartoe?
"Toen mijn voorganger Léonard zijn vertrek aankondigde, was ik er eigenlijk vrij zeker van
dat ik het niét zou worden."
“Even voor de duidelijkheid: het is niet aan mij om daarover te beslissen. Ik ben niet de baas
van de Belgische Kerk, en evenmin van de bisschoppen. De plaatselijke kerken, dus de
bisdommen, staan hiërarchisch onder de paus, niet onder de aartsbisschop. Ze zijn in hun
15
werking redelijk onafhankelijk. Wel heb ik een rol in de collegiale band tussen de
bisschoppen. Die cohesie wil ik versterken. Dat zou ook bijdragen tot een duidelijkere stem
van de Kerk, op Vlaams niveau, of op Belgisch – de Kerk is nog altijd unitair, wat ik een
rijkdom vind.”
“Mijn rechtstreekse taak is die van bisschop van Mechelen-Brussel, op zich al behoorlijk
complex. Ik werk samen met drie hulpbisschoppen, een voor Vlaams-Brabant, een voor
Waals-Brabant en een voor Brussel.”
“Verder besef ik heel goed dat de Kerk leeft in een geseculariseerde en multiculturele
wereld. We vertegenwoordigen niet meer het geheel van de bevolking, al gaat het zeker ook
niet om een minderheid. We zijn een groep in de samenleving. Je terugplooien op jezelf,
alleen binnen je vier muren je geloof uiten, vind ik verkeerd. Je bent christen in je binnenste,
maar ook in de buitenwereld. Dat moet je dus durven tonen, je ervoor engageren, ervoor
uitkomen. De Kerk moet een duidelijk profiel hebben.”
“Dat is des te belangrijker wanneer de Kerk kleiner wordt. Ze mag zich niet te fel alleen
focussen op haar interne werking en problemen. Die zijn er, ze zijn belangrijk, maar er is veel
meer. Als de Kerk zich alleen op zichzelf zou richten, ontstaat het gevaar voor sectarische
trekjes, en die zijn uiteraard nooit gezond.”
“De Kerk moet durven meeleven met de grote uitdagingen van de tijd, om zo haar geloof-
waardigheid te verdienen. Natuurlijk is er voor het triomfalisme van vroeger geen plaats
meer. We zijn gekneusd, en we moeten een toontje lager durven zingen, maar we moeten
wel blijven zingen …”
"De ontmoeting met de islam, op sommige momenten misschien lastig, zal zich volgens mij
in goede zin ontwikkelen."
Zal de secularisering nog verder gaan?
“De mens is een zoeker, is zelfs een wandelende vraag. De zoektocht naar zin is van alle
tijden, en zal dat ook blijven. Het christendom is een van de grote, historische antwoorden
op die vraag. Dat antwoord is nooit definitief, maar de vraag zelf zal nooit verdwijnen. Dat
mag ook niet, en we moeten ons durven inspannen om dat tegen te gaan. Dat is geen
defensieve reflex, alleen een waarschuwing tegen het gelaten aanvaarden van de leegte.
Door een antwoord op de grote vragen te formuleren, voorkom je die leegte juist. Uiteraard
zal niet iedereen zich in dat antwoord vinden, maar je garandeert alleszins de diversiteit, die
voor mij een verrijking is.”
“Die diversiteit heb ik in mijn Brusselse jaren heel erg leren waarderen. Het verbaasde me
hoe groot de inbreng van christenen van vreemde origine kan zijn. Zij hebben een andere
kijk op een aantal dingen, en dat werkt verfrissend. Nog een stapje verder: de ontmoeting
16
met de islam, op sommige momenten misschien lastig, zal zich volgens mij ook in goede zin
ontwikkelen. Daar heb ik vertrouwen in. Op een bepaalde manier hebben zij trouwens
hetzelfde probleem: ook de islam wordt geconfronteerd met de secularisering en zal naar
een aangepaste houding toe moeten groeien, net als het christendom.”
“Het katholicisme is per definitie universeel. De christelijke houding tegenover diversiteit en
multiculturaliteit staat daarom haaks op overdreven nationalisme. Er is niks fout met een
gezond nationaal gevoel, maar het mag geen extremisme worden, geen wij-tegen-de-rest.
Extremisme is nooit gezond, niet politiek, niet cultureel, niet religieus. Ik heb er geen moeite
mee dat iemand zijn geloof intensief beleeft en dat tot uiting brengt. Maar het mag geen
integrisme worden, geen poging om de anderen je wil en je geloof op te leggen.”
Het zal voor later zijn
Een impressie van Rik Devillé bij de begrafenis van JAKOB DEBRUYNE (27 februari 2016)
Jakob Debruyne woonde en werkte in Vorst. Sinds 2012 was hij als priester werkzaam in de
pastorale eenheid Bethlehem aldaar. Het verwonderde mij dat men al die mensen met wie
hij zijn laatste jaren leefde en werkte, nu gebood een kleine 200 km richting Abdij van
Tongerlo te rijden. Hij was namelijk Norbertijn. Dus graag die autorit.
Een bomvolle Abdijkerk. Gelukkig vond ik nog een plaats op een oude bank achteraan tegen
een zijmuur. Klokslag 11 zette de stoet van monniken en prelaat zich al zingend in beweging
richting hoogkoor. Wellicht stond de kist al vooraan. Dat vermoed ik toch want zien kon ik
het niet. Of het lichaam van Jakob werkelijk aanwezig was weet ik nog steeds niet. Want een
offergang werd door 2 monniken vervangen. Zij liepen rij per rij af en boden een gedachtenis
prentje aan. Wat zij combineerden met het presenteren van een mandje met geld. Ik heb
beleefd geweigerd er iets uit te nemen.
Ik dacht misschien kan ik tijdens de communie nog even de zoom van Jakobs kist aanraken.
Maar ook dat lukte niet. Want een andere monnik kwam de communie achteraan in de kerk
brengen. Ik weet wel, de meeste mensen waren gepensioneerd. Maar ons zo in de watten
leggen hoeft echt niet.
Ondertussen had ik het koud gekregen. Niet zozeer door de binnentemperatuur die
ongeveer gelijk scheen te zijn met de buitentemperatuur. Het was eerder de starre liturgie
waar de prior en co zich doorheen sleepten. Dat maakte het koud in mij. Ik had nog gehoopt
dat de homilie iets van Jakob zou uitstralen. Niets van gehoord. In de verte kon je horen dat
17
het wellicht over Jakob ging. Ik ving iets op over verkennen, turbulentie, een kritische reflex
gelinkt aan de naweeën van 68. Wat de abt wel belangrijk vond was dat hij nog precies wist
op welke datum Jakob de kloosternaam Idesbald kreeg. Naam die ik nooit heb gehoord.
Maar dat hij het Bijbelcollectief stichtte samen met Remi Verwimp, vele mensen
geïnspireerd heeft via WTM, jaren en dagen en nachten lang... Niets daarvan. Wat hij
betekend heeft voor CVS, dat hij sinds zijn afstuderen lid was van een basisgroep in Leuven.
Niets daarvan. Zijn verbondenheid met de mensen die hij liefhad en met wie hij lief en leed
deelde. Niets daarvan. Zij werden niet eens aangesproken. Ik dwaal tijdens de
onpersoonlijke voorbeden af.
Ik vlucht in bilocatie. Ik zie me naast Jakob zitten in een chique auto samen op de
achterbank richting Salzburg. We namen voor Vlaanderen daar deel aan een Europese
Netwerk bijeenkomst van christenen aan de basis: Kirche in Aufbruch. Ik zie ons staan op
een autoparking, halverwege. Onze chauffeur was een pastoor uit een Pajottelands klein
dorpje. Zijn auto was groter dan zijn kerk. Hij verveelde zich blijkbaar en had daarom
aangeboden Jakob en mij, gratis heen en terug naar Salzburg te voeren. Een plek waarvan
later bleek dat die pastoor daar elk jaar met zijn nieuwe misdienaars kwam. Dat wij op die
autostrade parking in de kou stonden kwam enkel omdat Jakob absoluut wilde roken en dat
dit van onze chauffeur niet in de auto mocht. Later is die pastoor vroegtijdig en geruisloos op
non-actief gezet. Dat had niets te maken met de turbulente invloed die Jakob, dankzij zijn
zgn. 'naweeën van mei 68' had ten toon gespreid. Nee, die pastoor kon gewoon van zijn
misdienaars niet afblijven. Maar in Oostenrijk bleek hem dat iets gemakkelijker gemaakt te
worden dan in zijn dorp. Ik heb het Jakob nooit durven vertellen waarom wij zo'n gratis
aanbod kregen. Ik ook dacht toen nog 'Wat is dat toch een lieve pastoor.'
Ik werd uit mijn dagdromen gewekt toen de schaal met geld voor me stond. Ik kreeg een
bidprentje. Ja, eindelijk, dat gezicht. Helemaal Jakob. Maar al wat onder de nek kwam leek
mij gefotoshopt. Nooit heb ik hem in een habijt, - of was het symbolisch als lijkwade bedoeld
- gezien? En dan dat gegeven, - zwart op wit - dat zijn eerste naam Idesbald was? Nooit van
gehoord, meneer. Hadden zijn vader en moeder niet de naam Jakob gekozen? Wie durft het
aan dat op de dag van je begrafenis, de naam die je ouders je gaven, de naam die in liefde
uit hun lijf is gevloeid en uit hun buik is gebaard, op de tweede plaats wordt gezet? Dat
kunnen toch enkel mensen doen die denken dat ze uit zichzelf geboren zijn?
Ik ervaar Jakob als een groot intelligent, een heerlijk redenaar, een amusante gast in
gezelschap. Hij was vooral een dromer van een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. Velen
heeft hij aangestoken. Ik hoop maar dat ze in Vorst anders afscheid van hem nemen.
Toen ik voor het Ten Paradijs zingen de kerk uitliep en weer buiten de abdijkerk stond
scheen de zon. De kou was verdwenen. Ik zag nog even in een flits dat alle parkeerplaatsen
van de abdij vol stonden met blinkende auto's. De ene al chiquer dan de andere. Ik zocht te
vergeefs naar een auto waarin ik, jou Jakob, zou zien zitten zo gewoon als altijd, in je
slobbertrui en dat je me zou vragen, lachensklaar: "Rik, alleé man, hoe is't."
Het bijpraten zal voor later zijn.
18
WANNEER WOORDEN WAPENS WORDEN
Een interview met Jan Blommaert over “De taalstrijd tegen het dominante neoliberale
discours. (De Morgen, 9 maart 2016)
In “Let op je woorden” wil Jan Blommaert (54), professor taal, cultuur en globalisering aan de
Tilburg University, weerwerk bieden tegen wat hij het neoliberale 'dominante vertoog'
noemt. "Het internet hielp de voorbije twintig jaar het publieke debat exploderen", zegt hij.
"Veel mensen nemen nu online deel aan grote maatschappelijke debatten waar ze vroeger
van uitgesloten waren. Die massale deelname heeft een enorm democratisch potentieel.
"Alleen is dat internet jammer genoeg niet meer dan een echokamer van alle uitspraken en
meningen die onze samenleving domineren. Ze worden miljoenen keren herhaald, in
verschillende variaties, waardoor mensen echt beginnen te geloven dat ze de werkelijkheid
juist weergeven. In mijn boek onderzoek ik waar sommige uitspraken vandaan komen en
help ik lezers ze anders te
formuleren."
U wilt 'kritische mensen en sociale bewegingen wapenen tegen wat Bart De Wever omschrijft
als 'de centrumrechtse VLaamse grondstroom'. Staan ze in discussies dan vaak met hun
mond vol tanden?
Blommaert: "Ja. Zelfs mensen die zeer kritisch tegenover die rechtse grondstroom staan,
ervaren hoe moeilijk het is om weerwerk te bieden tegen de manier waarop sommige
woorden geïnterpreteerd worden. Zo wordt in het dominante discours het begrip
'economie' zo goed als uitsluitend gereduceerd tot bedrijven uit de privésector. In
werkelijkheid vormen die ondernemingen maar een klein deel van de hele economie, er is
onder andere ook nog de overheid en de non-profit. Maar veel mensen vinden in debatten
de juiste woorden niet om tegen die verenging in te gaan en volgen dan maar
noodgedwongen de stroom."
Woorden zijn voor u 'wapens in de sociale strijd'?
‘Neutrale' woorden bestaan niet. Daarom moet je eerst goed de achtergronden kennen van
de woorden die de tegenstrever hanteert. In het discours rond de vluchtelingencrisis wordt
vaak het onderscheid gemaakt tussen 'goede' en 'slechte' asielzoekers. Vluchtelingen die in
een asielcentrum in een vechtpartij betrokken raken, worden meteen bij de slechte
ingedeeld en moeten opkrassen.
19
"Op het eerste gezicht klinkt dat aannemelijk, waardoor veel mensen er ook makkelijk mee
instemmen. Maar ze weten niet dat verdragen zoals de Conventie van Genève of de
Universele Verklaring van de Rechten van de Mens het helemaal niet mogelijk maken dat die
vluchtelingen teruggestuurd worden. Want volgens al die conventies en andere
asielverdragen hebben ook de 'stouteriken' rechten. Een vluchteling die stout geweest is,
moet op exact dezelfde manier berecht worden als elke andere burger die zich misdragen
heeft.
'De realiteit is dus lichtjes anders dan wat de grondstroom ons wil doen geloven. Veel
mensen vinden nu dat vluchtelingen die in een asielcentrum een keer op de vuist gegaan
zijn, geen recht meer hebben op asiel. Vanuit die overtuiging gaan ze dan met anderen in
'discussie' over wie asiel verdient en wie niet. Vaak ontaardt dat in een moddergevecht. Een
partij zoals de N-VA voert al enkele jaren een sterk, moreel discours over het gedrag en de
ingesteldheid van vluchtelingen. Zijn ze goed? Zijn ze braaf? Werken ze hard?' Hun
werkelijke rechten zijn daardoor compleet ondergesneeuwd.
"Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken doet daar flink aan mee. De media
laten zich op sleeptouw nemen en zoomen in op zowat elk incident in een asielcentrum. Zo
wordt met woorden een apart beeld van de werkelijkheid getoond, dat ondertussen
uitgegroeid is tot een stevig wapen in de strijd rond de vluchtelingenproblematiek."
U leert uw Lezers alle finesses van 'framing. Is dat geen 'besmette' techniek?
In de sociolinguïstiek en de antropologie is framing volstrekt normaal. Nu wordt framing
bijna uitsluitend geïnterpreteerd als verdraaiing van de werkelijkheid, als een vorm van 'spin'
of manipulatie. Terwijl framing in zijn oorspronkelijke betekenis niets meer is dan het kader
dat betekenis geeft aan onze communicatie.
"Frames zijn normale sociale en culturele interpretatiepatronen die we activeren telkens als
we iets zeggen, horen, schrijven of lezen. We hanteren ze voor ongeveer elk onderwerp in
ons leven. Als we over onze auto spreken, gebruiken we een compleet ander frame dan
wanneer we het over onze kinderen hebben. 'Framevrije' communicatie bestaat niet: we
framen er allemaal lustig op los. Daar is niets mis mee, want als we dat niet zouden doen,
begrijpt niemand ons. Wat niet wil zeggen dat we voor alle uitspraken van anderen er
meteen ook hun frame (kader, denkkader) bij moeten accepteren. We mogen sommige
uitspraken gerust ‘reframen’.
Toen oud-premier Yves Leterme nog een hoge functie had bij de OESO, verkondigde hij op
een bepaald moment dat de lonen in België te hoog waren en dat het openbaar vervoer te
goedkoop was. Hij stelde dat ons land er op vooruit zou gaan als de mensen minder zouden
verdienen en meer zouden moeten betalen voor een basisbehoefte zoals transport. In mijn
wereld staat minder verdienen en meer uitgeven gelijk met verarming, in plaats van met
'vooruitgang'. Letermes uitspraak zal ik dus graag 'reframen'."
20
U vindt dat we aanslagen zoals die in Parijs niet langer als terrorisme maar als banditisme
zouden moeten benoemen?
'Het woordje 'terrorisme' is zware munitie: het is een nucleair wapen in het maatschappelijk
debat. Bij een recente schietpartij met zeven doden in de Amerikaanse staat Michigan was
de dader een blanke veertiger. In de berichtgeving dook nergens het woord 'terreur' op.
Begin december vorig jaar, was er een andere schietpartij in San Bernardino in de staat
Californië. Een man en een vrouw doodden op een bedrijfsfeestje veertien collega's. De
eerste uren werd er niet gesproken over terreur, tot bleek dat de daders moslims waren. Het
gaat hier, over twee identieke feiten, waar we telkens andere woorden voor gebruiken.
Waarom doen we dat?
"’Terrorist’ is zowat de meest negatieve politieke kwalificatie die iemand als vijand kan
krijgen. Maar wie voor de ene een 'terrorist' is, is voor de andere een 'vrijheidsstrijder’. Voor
het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime was Nelson Mandela een terrorist. Later kreeg hij de
Nobelprijs voor de Vrede. Nog een andere Nobelprijswinnaar voor de Vrede is de Israëlische
premier Menachem Begin. In de jaren veertig was hij lid van een zionistische 'terroristische’
militie en gaf hij het bevel voor een dodelijke bomaanslag op een hotel. Ook Yasser Arafat
was jarenlang een terrorist, tot hij een vredesakkoord met Israël sloot én de Nobelprijs voor
de Vrede kreeg."
Maakt een figuur als Osarna bin Laden kans om ooit gerehabiliteerd te worden tot
vrijheidsstrijder?
"Voor een belangrijk deel van de wereld is Bin Laden een held en een bevrijder. Het gebruik
van het woord ‘terrorist’ drukt een relatie uit tussen degene die het gebruikt en degene die
het ondergaat In de ogen van een aantal groepen in de wereld bezondigen ook wij ons aan
terreur als we met onze vliegtuigen in Syrië en Irak onschuldige vrouwen, kinderen en
bejaarden bombarderen. We gebruiken woorden als 'terrorist' en 'geradicaliseerde' alsof het
absolute vaststaande feiten zijn, maar dat is niet zo.
"Er is bitter weinig verschil tussen de handelingen van Amedy Coulibaly in januari vorig jaar
in de Joodse supermarkt in Parijs en die van de Bende van Nijvel indertijd in de Delhaize-
supermarkten. Naar aanleiding van de overvallen van de Bende van Nijvel werd dertig jaar
geleden de cel Zwaar Banditisme opgericht. Er verschenen geen militairen op straat en onze
privacy werd niet opgeofferd. Nu zijn exact dezelfde feiten gepleegd. Alleen plakken onze
bewindslui er terrorisme in plaats van zwaar banditisme op met als gevolg dat heel onze
samenleving gemilitariseerd wordt. De effecten van het woord ‘terreur’ zijn zo ingrijpend,
dat we het wel in vraag moeten stellen.”
(De titel van het boek van Jan Blommaert is: LET OP JE WOORDEN. Politiek, taal en strijd. Uitgeverij EPO)
21
'DECENNIALANG IS MEER POLITIEKE ENERGIE GESTOPT IN BHV DAN IN HET SAMENHOUDEN VAN EEN DIVERSE SAMENLEVING'
Jan Lippens is freelance journalist – in Knack digitaal 24 maart 2016
De aanslagen in Brussel zijn van een onvoorstelbare gruwel. Onvergeeflijk, maar niet
onverklaarbaar of onbegrijpelijk, schrijft Jan Lippens. 'Er is ruim een kwarteeuw lang alleen
maar tijd verloren, zonder doordacht samenlevingsbeleid, en daar betalen we nu de prijs
voor.'
De geopolitieke analyses en verklaringen van de stoet experts waarmee de media hun
publiek overspoelen, snijden hout. Dat doen ongetwijfeld ook de micro-analyses en
verklaringen over Brussel, verdachten, daders en hun omgeving. En we moeten nu
inderdaad vooral rouwen, elkaar (al dan niet symbolisch) omarmen en alle mogelijke vormen
van diepmenselijke solidariteit tonen met slachtoffers en nabestaanden. Dat is nodig en het
helpt ongetwijfeld, maar het lost fundamenteel niets op.
Fundamentele oplossingen zullen onvermijdelijk van de politiek moeten komen:
internationaal, Europees, maar zeker ook nationaal en lokaal. En op die laatste niveaus
kunnen we het snelst beginnen. Niemand hoeft te twijfelen aan de oprechtheid van het
medeleven dat regeringsleden, partijvoorzitters en individuele politici vandaag uitspreken.
Het zijn inderdaad net mensen, om Joris Luyendijk te parafraseren. Maar het zijn in de eerste
plaats ook politici, die we hebben gekozen om beleid te voeren tot nut van 't algemeen. En
het klinkt misschien hard, maar dat hebben ze decennialang veel te weinig gedaan. De
gruwel in Brussel is minstens een deel van de prijs die de samenleving daarvoor betaalt.
Decennialang is meer politieke energie gestopt in de splitsing van BHV dan in het
samenhouden van een diverse samenleving
Geen steekvlampolitiek klinkt het vandaag in de Wetstraat. Maar het politieke discours komt
helaas nauwelijks verder met meer veiligheidsmaatregelen, meer repressie en meer
middelen voor veiligheids- en politiediensten om (potentiële) daders te vatten en netwerken
op te rollen. Ja, er moet inderdaad gelabeurd worden aan een gebalanceerd
veiligheidsbeleid, maar dan vooral een dat géén verregaande uitholling van persoonlijke
vrijheden en privacy impliceert. Maar ook dat is in dezen nog geen fundamenteel beleid. Dat
speelt zich op een ander niveau af.
Zwarte zondag
22
In 1991 hadden we 'zwarte zondag'. Het was de politieke doorbraak van de racistische partij
Vlaams Blok en haar beruchte zeventigpuntenplan. Dat blijft een kantelpunt. Die partij zette
het wij-zij-denken op scherp en duwde de polarisering tussen bevolkingsgroepen naar
ongekende diepten. Die 'zwarte zondag' had voor de politiek dé wake-upcall moeten zijn
over het uiteengroeien van de samenleving. Dat was het even, maar het ebde snel weg. Het
cordon sanitaire was zowat de enige (zinnige) repliek die men had: we houden ze uit het
beleid, maar daarmee heb je nog geen samenlevingsbeleid. Het xenofobe discours tastte wel
zowat de hele politiek aan.
Paula D'Hondt was op die 'zwarte zondag' een paar jaar aan de slag als Koninklijk
Commissaris voor het Migrantenbeleid. Zelf gruwde ze van die titel. Ze zag zichzelf veeleer
als Commissaris voor 'Samenlevingsbeleid'. Ze publiceerde alles samen drieduizend
bladzijden rapporten: het rapport dat niemand las, zoals het later werd genoemd. Tegenover
dat verkillende zeventigpuntenplan stond haar programma met 262 concrete punten,
plannen en voorstellen. Een basis voor samenlevingsbeleid. Er is weinig of niets, tenzij
fragmentarisch, van uitgevoerd. De democratische partijen en politici hebben zo jarenlang
ruim baan gegeven aan de 'handelaren in angst' (Geert Mak) die uiteindelijk ook in hun eigen
partijrangen opdoken. De wig werd zo steeds dieper in de samenleving gedreven.
Wie die teksten en voorstellen van D'Hondt vandaag doorbladert, gelooft zijn ogen niet.
Maatregelen en voorstellen voor huisvesting, onderwijs, jeugdbeleid, taal, vorming en
cultuur, nationaliteitsverwerving, inkomen en tewerkstelling, racisme en xenofobie, welzijns-
en gezondheidsbeleid, vluchtelingen en asielzoekers, illegalen. En ook over islam en de
instroom van buitenlandse imams.
Waarom is dat allemaal verstoft en versloft tot een bundel papier?
Splitsing BHV
Er is veel te weinig geïnvesteerd in die diverse bevolkingsgroepen: in hun huizen en wijken,
hun tewerkstelling, hun onderwijs, hun kinderen. En ja, ook zij, die bevolkingsgroepen,
hebben om allerlei redenen zelf ook te weinig geïnvesteerd in hun eigen integratie, in het
samenleven met wij.
De politieke verantwoordelijkheid van de vorige generatie politici voor deze wig in de
samenleving is hoe dan ook verpletterend. Er is ruim een kwarteeuw lang alleen maar tijd
verloren, zonder doordacht samenlevingsbeleid, en daar betalen we nu de prijs voor. Wat in
Brussel is gebeurd, is daar ook een gevolg van. Was het al die jaren politieke onmacht,
onbekwaamheid of onwil? Het valt te vrezen dat het een mix van alledrie was. Met een
boutade kun je zeggen dat decennialang meer politieke energie is gestopt in de splitsing van
BHV dan in het samenhouden van een onstuitbaar divers wordende samenleving. Dat
politieke deficit valt niet te becijferen, maar het is oneindig veel groter dan het jaarlijkse
begrotingsdeficit waar oeverloos over wordt gebakkeleid.
Nee, we zijn na deze 'zwarte dinsdag' helemaal niet wakker geworden in een ander land
zoals nu op sociale media rondzoemt. We zijn wakker geworden in krek hetzelfde land als
gisteren. In precies diezelfde gepolariseerde wij-zij-samenleving. De boodschap is dat wij én
23
zij er dringend een ander land zullen moeten van maken en dat de politiek niet nog eens een
kwarteeuw mag verkwanselen. We kunnen ons dat niet permitteren. Met harde taal over
verplichte inburgering, zwaar snoeien in de sociale en culturele sector, stoere praatjes over
vluchtelingen die ons zogenaamd overspoelen of het 'opkuisen' van een Brusselse
gemeente, zal ook deze generatie politici er niet komen.
De minuut stilte is voorbij. Misschien moeten premier en ministers-presidenten eens op de
koffie gaan bij Paula D'Hondt. Binnenkort wordt ze negentig en ze eet graag aardbeitaart.
ENGAGEMENT MET OF ZONDER GOD - ATHEÏST ONDER
MISSIONARISSEN'
De grote verhalen, hoe dikwijls horen we niet: 'ze zijn niet meer.' Men heeft het dan over de
christelijke heilsboodschap en de marxistische utopische heilsleer. In het begin gingen die
uitspraken dikwijls gepaard met opluchting en bevrijding. Naderhand klonk eerder nostalgie
en zelfs spijt door. Hoe dan ook, het gemis aan de grote verhalen zou de mensen vandaag als
een stuurloos schip op een woelige oceaan heen en weer slingeren.
De grote verhalen stonden tijdens hun bloeiperiode wel haaks tegenover elkaar. Geloof
versus atheïsme, liefdadigheid versus strijd voor rechtvaardigheid, een 'proper' kapitalisme
versus socialisme.
Walter Lotens, moraalfilosoof, wereldreiziger en freelancer deed onderzoek naar het
domein waar mensen in de praktijk en van onderuit hun motivatie uit de grote verhalen
putten. De bevrijdingstheologie speelde daarbij een cruciale rol. In zijn boek 'Engagement
met of zonder God - atheïst onder missionarissen' (uitgeverij Garant) laat hij een aantal
protagonisten uit Europa en Latijns-Amerika aan het woord. Zij getuigen over hun inzet.
Daarnaast laten enkele intellectuelen van diverse pluimage hun licht schijnen op de praxis.
In een 'voormalig' leven missionaris van de missiecongregatie CICM (Scheut) maakte ikzelf
een heuse evolutie door van een conservatieve seminarieopleiding naar een praxis
gebaseerd op de bevrijdingstheologie en de marxistische maatschappijanalyse. Na vijftien
jaar pastorale praktijk in Guatemala moesten velen onder ons, veiligheidshalve, uitwijken
voor de militaire dictatuur.
Uit de getuigenissen in het boek duikt een waaier van paradoxen op.
Engagement vanuit het geloof, gelinkt aan de kerk, maar in vele gevallen ver verwijderd van
het machtsinstituut. 'Rome is ver van hier.' De 'kleine goedheid' van religieuzen die zich diep
24
in lokale gemeenschappen nestelden en deel van hen werden zonder de nood aan globale
structurele veranderingen uit het oog te verliezen. De marxistische maatschappijanalyse op
de voet volgen zonder daarom het historisch inherente atheïsme te omarmen. Ook het
hedendaagse fenomeen van een paus die opschudding verwekt, werd in het boek
aangestipt. De aandacht van Franciscus voor de armen staat paradoxaal tegenover de leer
en de macht van het Vaticaan. Zijn kritiek op het falen in de wereld klinkt evenwel niet
overtuigend, indien er ook geen kritiek op het ondemocratisch karakter van het kerkelijk
gebeuren aan toegevoegd wordt.
Aanbevolen lectuur!
Guido De Schrijver
AGENDA APRIL MEI 2016
Dinsdag 26 april om 19.30 uur: Vergadering van Vluchtelingenplatform regio Dender (in Jebron) Zaterdag 30 april om 18.30 uur: wekelijkse viering Voorgestelde lezingen: Hand. 15,1-2.22-29 Ps. 67 Apok. 21,10-14.22-23 Joh. 14,23-29 Deze viering wordt voorbereid en voorgegaan door groep 3. Zaterdag 7 mei om 18.30 uur: wekelijkse viering Voor deze viering kan, de liturgiegroep vrij kiezen: Ofwel de lezingen voor 5 mei Hemelvaart: Hand. 1,1-11 Ps. 47 Heb. 9,24-28;10,19-23 Luc. 24,46-53 Ofwel de lezingen van het gewone weekend: Hand. 7,55-60 Ps. 97 Apok. 22,12-14.16-17.20; Joh. 17,20-26 (moederdag) Deze viering wordt voorbereid en voorgegaan door groep 1. Dinsdag 10 mei van 19.30 tot 22 uur: Bijbels leerhuis (we lezen verder in het evangelie naar Matteüs. Woensdag 11 mei om15 uur: vergadering VODCA ten huize van Jef De Loof en Rita Zaterdag 14 mei om18.30 uur: wekelijkse viering – PINKSTEREN Voorgestelde lezingen: Hand. 2,1-11 Ps. 104 Rom. 8,8-17 Joh. 14,15-16.23b-26 Deze viering wordt voorbereid en voorgegaan door groep 2.
25
Zaterdag 21 mei om18.30 uur:: wekelijkse viering Voorgestelde lezingen: Spr. 8,22-31 Ps. 8 Rom. 5,1-5 Joh, 16,12-15 (Drievuldigheidszondag) Deze viering wordt voorbereid en voorgegaan door groep 3. Dinsdag 24 mei om 20 uur: OPEN RAAD VAN BESTUUR Zaterdag 28 mei om18.30 uur: wekelijkse viering Voorgestelde lezingen: Gen. 14,18-20 Ps. 101 1 Kor. 11, 23-26 Luc. 9,11b-17 Deze viering wordt voorbereid en voorgegaan door Ignace en Staf.groep 3. Zaterdag 4 juni om18.30 uur: wekelijkse viering Voorgestelde lezingen: 1 Kon.17,17-24 Ps. 30 Gal. 1,11-19 Luc. 7,11-17 Deze viering wordt voorbereid en voorgegaan door Stefaan. Dinsdag 7 juni om 20 uur Dagelijks Bestuur
In de slotviering gedenken we dankbaar, maar voor bepaalde momenten en gebeurtenissen ook met pijn in het hart, wat ons in het voorbije werkjaar te beurt is gevallen.
(geboorte, communie, huwelijk, overlijden, ...)
Deze viering wordt voorbereid door het Dagelijks Bestuur.
De viering zal doorgaan in het Huis van Clara om 10.30 uur
Na de viering kan je genieten van lekkere kaas met een glaasje wijn
in het jebronhuis
Gelieve tijdig in te schrijven
kostprijs 7.5€ volwassenen en 3.5€ kinderen
wie kan er zorgen voor een dessert of toetje voor bij de koffie?
26
Meer inlichtingen over het volledige programma kan je vinden in het volgende nummer van Jebron Info.
Thema: DE PRESENTATIE VAN HET BOEK: DE MESSIAS EN DE MACHT VAN ROME: Commentaar op het evangelie naar Johannes, Vught 2016.
Auteurs: Egbert Rooze en Paul de Witte
In het Jebron Info nummer van juni brengen we aanvullende commentaren op het boek.
Water en wegen in de woestijn Bijbelvierdaagse met het Johannesevangelie Fragmenten uit Johannes 7,1 – 10,21 ‘Woestijn’ is een Bijbelse metafoor. Deze beeldspraak zou ook op onze situatie betrekking kunnen hebben gezien de ecologische en neoliberale chaos waarin we verkeren. Die doet ons reikhalzen naar een andere maatschappij waarin iedereen aan zijn trekken komt. Hoe voeren we deze strijd? Hoe houden we stand in deze oncomfortabele en conflictueuze woestijntocht? Bij die vraag laten we ons inspireren door het Johannesevangelie. Dat doen we aan de hand van verhalen die Johannes tussen 2 joodse feesten situeert: het ‘Loofhuttenfeest’(Soekkot) en het ‘Vernieuwingsfeest’ (Chanoeka). Met het Loofhuttenfeest wordt de ‘overlevingstocht’ in de woestijn herdacht. Waar vond men beschutting en water? Hoe door de duisternis heen
27
het licht blijven zien? Hoe de eendracht bewaren en niet ten onder gaan in de dodelijke conflicten die in zulke hachelijke omstandigheden gemakkelijk ontstaan? Het waren de vragen die leefden binnen de messiaanse gemeenschap van Johannes. Hoe staande blijven in de woestijn van de omringende volken met hun goden? Wat met de drukkende overmacht van het Romeinse imperium? Hoe omgaan met onenigheid, confrontatie en conflict met andere Joden en met de hoofdstroom van de vroege christelijke traditie? Welke verhouding met het telkens weer opspelende zelotisme?... Dat is de problematiek die behandeld wordt in het verhaal van de ‘Blindgeborene’, van ‘de Goede Herder’ en van Jezus, het ‘levende water’. In grote mate heeft het ook te maken met onze situatie. Begeleiding: Bijbelcollectief van Christenen voor het Socialisme Data: maandag 8 tot donderdag 11 augustus 2016 Plaats: Oasecentrum (Don Bosco), H. Placestraat 44, in Groot-Bijgaarden Organisatie: Motief i.s.m. Christenen voor he Socialisme (CvS) Inschrijven: CvS, Belgradestraat 80, 2800 Mechelen. 015/41.64.84; christenen.v.h.socialisme@skynet.be
Deelnameprijs: Basisprijs: € 150. Wordt gemoduleerd volgens inkomen, lagere inkomens betalen minder, hogere meer.
Jebron-Info Wens je Jebron-Info te ontvangen, geef dan een seintje via mail. Jebron vzw ; Open Huis voor Vorming en Pastoraat Begijnhof 1 - 9300 Aalst Tel. 053/77.51.16 Open ma, di, do en vr van 08.00 tot 16.00 uur. Mailadres: jebron@telenet.be Website: www.jebron.be Stortingen en financiële steun zijn welkom op BE46 0680 6230 4036
Raad van Bestuur: Inge De Bruyn, Guido De Schrijver, Paul De Witte, Erik Van Assche, Fred Van den Branden Personeel: Vera Baeyens, Anne De Cremer, Hilde De Saedeleer, Linda Van Der Eecken Liturgieverantwoordelijke Paul De Witte
top related