ismail.sen@ito.org.tr o bİr İŞadami Öldürmeyen rakip ...ismailsen.com/pdf/06.24.2011.pdf ·...

} }2 4 H A Z İ R A N 2 0 1 1

SAYFA 11

eko-magazİn

BULMACAHaz›rlayan

Nalan M. ALAKENTile ti sim@so rus hop.com

SOLDAN SAĞA: 1- En uzun sınıra sahip olduğumuz komşuülke… Procter & Gamble’ın diş macunu markası… 2- Bir sütmarkası… Politika… 3- Bir işletmede, bir ürünü, bir çalışmayöntemini, üretilecek miktarı, bütçenin para miktarınıbelirlemek için konulmuş kural… 4- Ülker Gıda’nın mini rulopastası… Bir malın serbest sürümünü engellemek için konulanyasak… 5- İsim… Bir portakal türüne adı verilen İsrail şehri…Bir nota… 6- Bir alanla ilgili olarak oluşturulan danışmakurulu… Sodyum elementinin simgesi… Yersiz, beceriksiz,zamansız söz veya davranış… 7- İslam ülkelerinde Müslümanolmayanlardan alınan bir vergi türü… İş veya malı birçok istekliarasından en uygun şartlarla kabul edene verme, eksiltmeveya artırma… 8- En sıcak mevsim… Ekonomik İşbirliği veKalkınma Teşkilatı’nı simgeleyen İngilizce kısaltma…Turkcell’in bir kampanyasına adı verilen kış meyvesi… 9- Bir işiyapabilme gücü, kudret… Kırmızı renkli değerli bir taş… 10-Rutenyum elementinin simgesi… Fikret Kızılok’un bir şarkısı…11- Vilayet… Güney Afrika Cumhuriyeti’nin plaka işareti…Osmiyum elementinin simgesi… 12- Kerevitaş Gıda’nındondurulmuş pizza ve milföy markası.

YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1- Temelleri, 1974 yılında inşaatmühendisi Avni Çelik tarafından atılan; İstanbul Palace, PashaYalı, Boğaziçi Malikaneleri ve Koru Konutları’ndan sonra halenİstanbul Halkalı’da Bosphorus City’yi inşa eden şirket…Toyota’nın küçük sınıftaki temsilcisi olan otomobil modeli… 2-Bir şeyin kenarı… İspanya merkezli bir puzzle markası…Erdemleri bakımından çok büyük, yüce… 3- Zarara uğramatehlikesi, riziko… Çay üretiminde ilk sırada yer alan ilimiz… 4-Fabrika kurmak veya maden işletmek için bir kişi ya dakuruluşa devlet tarafından verilen özel izin... Menteşe… 5- Varkarşıtı… 100 m2 değerinde yüzey ölçü birimi… 6- Küçüksermaye ve zanaat sahibi… Estonya’nın internet harfleri… 7-Sporda, alıştırma… Unilever’in şampuan markalarından biri…8- (Tersi) Belirli maddeleri satma izni olan kimse, dükkân veyakuruluş… Bir hizmet karşılığı sürekli ve düzenli ödenen para…9- Yalnız adın veya ad ve soyadının baş harfleriyle atılan kısaimza… Gözün saydam tabakasının üzerine doğrudanuygulanan, görmeyi düzeltici mercek… 10- Karakul kuzusununkıvırcık ve parlak postu… 11- “Hangi şey” anlamındaki sorusözü… 1954 yılında İshak Alaton ve Üzeyir Garih tarafındankurulmuş olan şirketler topluluğu… 12- Dünyayı saran gaztabakası… İstanbul Sanayi Odası için kullanılan kısaltma.

BULMACANIN ÇÖZÜMÜ 9. SAYFADA

Thomas Edison’uampulün mucidi olarakbiliriz. Yani bilim adamı.Oysa yaşadığı dönemdedünyanın en zenginişadamlarından biriydi.

Edison 1847’deOhio’da doğdu.İlkokuldan “algısı yavaş”diye uzaklaştırıldı. Bu“algısı yavaş”ın, 1931’deöldüğünde tam 1093(bindoksanüç) patentivardı. Edison, okulagidemeyen her çocuğunyapacağını yaptı veseyyar satıcılığa başladı.

Trenlerde meyve, gazete ve dergi sattı. Diğerhaytalardan farkı, evindeki kimya laboratuvarında“icat çıkarmaya” çalışmasıydı. Seyyar satıcılık yaptığıtrene yerleştirdiği küçük bir baskı makinesiyle kendigazetesini basıp satıyordu. Küçük Edison, trende dedeneyler yapıyordu ve bu deneylerden biri, işini veduyma yeteneğini kısmen de olsa kaybetmesine yolaçacak bir yangınla sonuçlandı.

1863’ten 1868’e beş yıl boyunca ABD ve Kanada’daçeşitli telgrafhanelerde telgraf memuru olarak çalıştı.

1868 yılında dünyanın ilk “icat atölyesini”Boston’da açtı. Burada dünyanın ilk elektronik oykayıt cihazını geliştirdi, ancak patentini satamadığıiçin New York’a döndü.

Yılmadı, 1876’da New Jersey’de dünyanın ilkendüstriyel araştırma kurumu Menlo Park’ı kurdu.Menlo Park, icat yaparak bunları üretilebilir vesatılabilir hale getirmek için kurulmuştu. MenloPark’ın bir benzerinin henüz Türkiye’dekurulmadığını hatırlatmakta yarar var.

Edison, sadece bir mucit değil çok başarılı birişadamıydı… General Electric, Commonwealth Edison(ComEd), Exelon Corporation, Consolidated Edison(ConEd), Edison International, Southern CaliforniaEdison, Edison Mission Energy (EME), The DetroitEdison Company, Wisconsin Energy Corporation,Edison S.p.A, WEEI Sports Radio Network gibibirçoğu hâlâ yaşayan ve milyarlarca dolar değerindekişirketleri kurdu ya da temellerini attı.

Thomas Edison, 1931’de ölünceye kadar durmadanicat çıkardı ve şirket kurdu. İcatlarıyla zengin oldu.Nikolay Tesla gibi bir dâhi de Henry Ford gibi dünyaüretim tarihini değiştirecek parlak bir mühendis deyanında çalıştı.

Kıssadan hisse; hiçbir seyyar satıcı asla sadece birseyyar satıcı değildir. Potansiyel bir bilim adamı ya daişadamı ile karşı karşıya olabilirsiniz.

■ Thomas Alva Edison’ın hayatı için: http://www.thomasedison.com/index.htmlhttp://en.wikipedia.org/wiki/Thomas_Edison#Beginning_his_career

■ Edison’un 1093 patentinin tam listesi için: http://inventors.about.com/library/inventors/bledisonpatents.htm

O BİR İŞADAMI

Seyyar satıcı Thomas Edison

“Beni öldürmeyen güçlendirir” derlerya… İşte aynen öyle... Her rakip farklı bir“hastalığa” karşı güçlendiren bir aşı gibidir.Kimi verimliliği artırmanıza, kimipazarlama ağınızı geliştirmenize yolaçar.

Rekabet, serbest piyasadaki en önemliitici güç… Bu nedenle serbest piyasanın enbüyük temsilcisi ABD’de, rekabet ortamınıkoruyan anti tekel yasaları yeni bir çağıbaşlatmıştır.

Dünyanın en büyük şirketi Standart Oil,anti tekel yasalarıyla 38 farklı şirketebölündüğünde, yıl 1911’di. Bu 38 şirketinher birinin yüzde 25’i hâlâ John D.Rockefeller’a aitti belki ama artık biridiğerine rakipti.

Standart Oil’in cesametini göstermesiaçısından belirtmekte fayda var; birzamanlar dünyayı yöneten petrol şirketleriolarak anılan Yedi Kız Kardeş’in çekirdeğinioluşturan üç şirket, bu 38 şirketinarasındaydı: Exxon, Mobil ve Chevron…Diğerleri ise Gulf, Texaco, Shell ve BP…

Standart Oil bölündü ve birbiriylerekabet eden güçlü şirketler doğdu.Rekabeti kurumsallaştıran ABD, yarımyüzyıl içinde dünya tarihinin en büyüksüper gücü haline geldi.

Rekabeti engelleyen, bunu da bir meziyetolarak gören sistem çöktü ve çökerken 20.yüzyılı kapattı.

1980’lerin ortasında Turgut Özal, ithalikameci sistemde oluşturduğu deliklerleTürkiye’yi uluslararası rekabete açmasaydıne olacağı konusunda spekülasyon yapmakbile can sıkıcı. 1980 yılındaki bütçe veihracatla 1990’lara ulaşan “ihmal edilebilirileri karakolun” başına ne geleceği kimseyiilgilendirmezdi.

Özal gümrük duvarlarını indirirken,“battık, bittik” diye kıyameti koparanotomotiv sektörü, bugün dışsatımınınyarısından fazlasını AB ülkelerine yapan enbüyük ihracatçı. Tabii ki rekabet sayesinde.

Rakip, rakibin uyanık, diri kalmasına,daha iyiyi hedeflemesine sebep olur. Buarada iki taraf da rekabetten fevkaladerahatsızlık duyar ve rahatsızlığını herfırsatta dile getirir. Ancak bu bitmeyenşikayetler hatta ağlanmalar, tedbiri bir anbile elden bırakmaya yol açmaz.

1886’da kurulan Coca Cola’nın bugünlereulaşmasında, 125 yıldır ona rahat vermeyendiğer kola markalarının payı az mıdır? CocaCola, onlarca, belki yüzlerce markayımezara yollarken, onların hayat paylarınıele geçiren bir yaratık gibi güçlenmedi mi?

Coca Cola’nın sadece ABD’dekirakiplerinden birkaçının şişe kapaklarınıinceleyin. Ve bunların içinde Coca Colakapağını nasıl bu kadar kısa sürede ayırtettiğinizi bir düşünün…

Sonra da, belki başka bir yazının konusuolabilecek, “logo ve amblem ara sıradeğiştirilip çağdaş trendlere uydurulmalı”görüşünü gözden geçirirerken logosunudeğiştirmiş Pepsi Cola’nın kapağınıarayın…

Daha fazlası için:■ Yedi Kız Kardeş’in hikayesi için: Petrol

Oyunu (The Seven Sisters), AnthonySampson, Altın Kitaplar 1976, Aziz Üstel’inçevirisiyle…

■ Daha fazla gazoz kapağı için:http://thebottlecapman.com

‘‘İhtiyaçbuluşun anası ise,hoşnutsuzlukda ilerlemeninbabasıdır.”

John D. Rockefeller 1839–1937 yılları

arasında yaşamış, 98 yaşında ölen tüm zamanların

en zengin insanı

TEŞEBBÜS TARİHİNDEN5 Şubat 1924 - Akbaba Dergisi 19 Temmuz 1880 - The Daily Graphic 26 Haziran

1905 ABD’deDünya Sanayi İşçileriÖrgütü kuruldu.Industrial Workers ofthe World’un baş

harfleri IWW ile yapılmış bir afiş; I WillWin… (Kazanacağım)

1952 Güney Afrika’da siyahlar, ırkçıyasalara karşı direniş başlattı.

27Haziran

1938 IgorSikorskyicat ettiğihelikopterinpatentinialdı.Bundan 8 yılönce günlüğüne helikopterve uçma süreçleri hakkındaayrıntılı notlar almıştı.

28 Haziran1982 Banker skandalı

sonrası televizyon, radyove gazetelerde bankerreklamları yasaklandı.Ünlülerin bankerreklamlarında sık sıkkullanıldığı dönemdeCenk Koray BankerBako’nun reklamyüzüydü.

29 Haziran1939 Hatay Devleti Meclisi, Türkiye

Cumhuriyeti’ne katılma kararı aldı.1971 ABD’nin isteğiyle Nihat Erim Hükümeti

Türkiye’de haşhaş ekimini yasakladı.

30 Haziran1948 Liberal Prens Sabahattin öldü.

Adem-i Merkeziyet fikirleriyle tanınan PrensSabahattin İsviçre’de sürgündeydi.

1998 Petrol Ofisi özelleştirme ihalesiyapıldı. Hayyam Garipoğlu’nun kazandığıihale daha sonra iptal edildi.

1 Temmuz1927 Yeni 500 ve

1000 Liralık banknotlarpiyasada. 1927’deİngiltere’de basılan1000 Liralık banknot en değerli Türk Lirasıdır.Tedavülde olduğu dönemde 1000 Cumhuriyetaltınına eşitti. Yani bugünkü değerinin 500katından fazla değere sahipti.

1939 Malatya İplik Fabrikası devletleştirildi.1972 AET Genel Sekreteri, Türkiye’nin

ortaklık isteği konusunda şüpheleri olduğunubelirtti.

1980 Kredi faiz oranları serbest bırakıldı.

2 Temmuz1969 Petkim açıldı.

Başbakan Süleyman Demirelaçılışta, “Altın yumurtlayantavuklar yapıyoruz” dedi.

1979 Türkiye ile DünyaBankası arasında 160 milyon dolarlık kredianlaşması imzalandı.

BU HAFTATARİHTE

Öldürmeyen rakip güçlendirir

HAFTALIK İsmailŞen

ismail.sen@ito.org.tr

Kan emici Standart OilÜstte: Gaz şirketleri bir sendika teşkil

ederek fiyatları yükseltiyorlar - gazeteler-Altta: Kanımızı emen bir ahtapotAhtapotun üstünde: Standart OilKanı emilenin göğsünde: Türkiye

Korkunç bir canavar

Onun kolları yoksulluk, felaket veölüm yayar. Hunters Point’te (SanFrancisco’da bir bölge) dertlerin temelsebebi de budur.

Dönem dergilerinde yabancı sermaye, hatta her türlüsünden sermaye kelimenin tamanlamıyla “öcü” olarak yansıtılıyordu. Vampir, yarasa, ahtapot gibi “emici” karakterlerebenzetilen sermayenin imajı uzun yıllar değişmeyecekti. 1911’de 38’e bölünen Standart Oil,1924’te Akbaba’da yayınlanan karikatürde varlığını sürdürmekte. Bu arada kanı emilenTürkiye’nin elindeki lambadan anlıyoruz ki, petrole ihtiyacımız hâlâ gaz lambasını yakmak için.Standart Oil sadece bizde kan emici ahtapot olarak çizilmiyordu. Diğer karikatür New York’tayayınlanan The Daily Graphic’ten... Akbaba’daki karikatürde Standart Oil ile ABDözdeşleştirilmişken (şapkaya dikkat), ABD’deki karikatürde de şirket eleştiriliyordu.

İTO Spor’un 2010-2011sezonunda millibasketbolcu BurakSezgin’inkoordinatörlüğündebaşlayan alt yapıorganizasyonu, 2011-2012sezonunda da devamedecek. Bütün basketbol altyapı branşlarında (minik,küçük, yıldız, genç ve Atakım) İstanbul bölgesi Akategorisinde mücadele

eden takımlar,önümüzdeki sezonda dahada güçlenmek için altyapısına oyuncuseçmelerine başladı. 3Temmuz 2011 Pazar günüTürkiye çapında alt yapıseçmeleri yapılacak. Buseçmelere 1994–2001 arasıdoğumlu sporcularkatılacak.

İstanbul TicaretÜniversitesi Üsküdar

Yerleşkesi Spor Salonu’ndasaat 12.00’da yapılacakolan seçmelere bütüngençlerimiz davetli.Takımlara girebilecek olansporcular İTO Spor Kulübülisansı altında resmimüsabakalarda yer alacak.Yaz boyunca devamedecek olan seçmeler içinwww.itosporkulubu.comadresinden detaylı bilgialabilirsiniz.

İTO Spor Kulübü genç basketbolcularını arıyor

İTO Spor’unbasketbol

altyapısınaoyuncu

seçmeleri, 3Temmuz 2001günü İstanbul

TicaretÜniversitesi

ÜsküdarYerleşkesi

SporSalonu’nda

saat 12.00’dayapılacak.

Hazırgiyimdünyası

Hindistan’dabuluşacak

HİNDİSTAN’ın başkenti YeniDelhi, 12 Temmuz’da açılacakHindistan UluslararasıHazırgiyim Fuarı ile sektörünglobal oyuncularını birarayagetirecek. Bu yıl 47’ncisigerçekleştirilecek fuarda,sektördeki tüm yenilikler veteknolojiler sergilenecek. Fuar,14 Temmuz’a kadargezilebilecek. www.indiaapparelfair.comcgiistanbul@cgiistanbul.org

Sayfa11_Sayfa 10.qxd 24.06.2011 00:16 Page 1