invloed van klimaatverandering op de waterhuishouding in vlaanderen
Post on 05-Feb-2016
37 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
Patrick WillemsPatrick Willems
K.U.Leuven - Afdeling Hydraulica &K.U.Leuven - Afdeling Hydraulica &
Onderzoekscentrum Duurzame Aarde (LSUE)Onderzoekscentrum Duurzame Aarde (LSUE)
Invloed van klimaatveranderingInvloed van klimaatveranderingop de waterhuishoudingop de waterhuishouding
in Vlaanderenin Vlaanderen
Lopend en recent onderzoek voor …
• Federaal Wetenschapsbeleid
• Vlaamse Overheid Dept. Mobiliteit en Openbare Werken Waterbouwkundig Laboratorium
• Vlaamse Milieumaatschappij
• Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek
Programme SSD « Science for a Sustainable Development »
CLIMAR
• Neerslag en verdamping -> hydrologie- Oppervlaktewater -> overstromingen en
laagwater langs rivieren in het binnenland- Bodemvocht en grondwater - Rioleringen
• Zeespiegelstijging -> kust en Schelde
• Wind -> golfopzet kust en Schelde
Inhoud lezing:Invloed van klimaatverandering in Vlaanderen op …
Neerslag en temperatuur / verdamping
Invloed van klimaatverandering in Vlaanderen op …
Programme SSD « Science for a Sustainable Development »
Klimaatscenario’s voor Vlaanderen
Statistische analyse en stochastische neerschaling van: 31 simulaties met 12 regionale klimaatmodellen 27 simulaties met mondiale klimaatmodellen (broeikasgasemissiescenario’s IPCC tot 2100)
DMI 25 km
• Toename temperatuur en verdamping
Klimaatscenario’s voor Vlaanderen tot 2100
winter:+1.5 tot 4°C
zomer:+2 tot 7°C
• Neerslag:- totale neerslagvolumes
Klimaatscenario’s voor Vlaanderen tot 2100
winter:tot +60%
: toename in winter
zomer:tot -70%
: afname in zomer (minder kleine regenbuien)
aantal natte dagen zomer:
tot -50%
• Neerslag:- extreme zomerbuien meer intens
Klimaatscenario’s voor Vlaanderen tot 2100
winter:+ 0 tot 60%
zomer:- 0 tot 70%
grootste bui in 2 jaar:tot +30%
• Neerslag:- extreme zomerbuien meer intens
Klimaatscenario’s voor Vlaanderen tot 2100
winter:+ 0 tot 60%
zomer:- 0 tot 70%
grootste bui in 10 jaar:tot +50%
Tot nog toe …
Trends en natuurlijke oscillaties in extreme neerslag,Ukkel, 1898 – 2005, 10 min. piekintens. zomerbuien:
1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010
jaar
-50
-40
-30
-20
-10
0
10
20
30
% v
era
nde
ring
in e
xtre
me
n
zom er, 10 jaar bewegend vensterzom er, 15 jaar bewegend vensterlange-term ijn gem iddeldebenaderende cyclische variaties
voorbijevoorbije15 jaar15 jaar
jarenjaren19601960
jarenjaren1910-201910-20
Tot nog toe …
Trends en natuurlijke oscillaties in extreme neerslag,Ukkel, 1898 – 2005, dagneerslag winter:
1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010
jaar
-50
-40
-30
-20
-10
0
10
20
30
% v
era
nde
ring
in e
xtre
me
n
winter, 10 jaar bew egend venster
w inter, 15 jaar bew egend vensterlange-term ijn gem iddelde
benaderende cyclische varia ties
benaderende cyclische varia ties + invloed klim aatverandering
effect klim aatverandering
voorbijevoorbije15 jaar15 jaarjarenjaren
19601960jarenjaren
1910-201910-20
Klimaattrends
Consistentie recente trends met resultaten klimaatmodellen:
0.95
1
1.05
1.1
1.15
1.2
1.25
1.3
1.35
1.4
1.45
1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 2070 2080 2090 2100
Pert
urba
tion
fact
or
SHMI-MPI-A2
SHMI-MPI-B2
DMI-ecsc-A2/B2
HC-adhfa
CNRM-DC9
DMI-HS1 / ETHSHMI-B2 / UCM-A2 / MPI-3006
CNRM-DE6SHMI-HC-22
GKSS-SN / GKSS / CNRM-DE5
METNO-B2 / UCM-B2SHMI-A2 / METNO-A2 / HC-adhfd-B2 / MPI-3005 / CNRM-DE7
KNMI / DMI-S25
Referentieperiode1961-1990
Tot tijdshorizon2071-2100
Resultaten regionale klimaatmodellen
Historische trend
Historische trend,na aftrekking van de
klimaatoscillatie
HC-adhff
HC-adhfe
HS3HS2
% v
eran
der
ing
in e
xtre
men
-5%
0%
+5%
+10%
+15%
+20%
+25%
+30%
+35%
+40%
Voorbeeld: dagneerslag winter
Hoog = Nat
Midden
Laag = Droog
Klimaatscenario’s
Huidig
Regionale verschillen
Neerslagwijziging 10% hoger aan de kust:
(= natter in winter, minder droog in zomer):
winter zomer
Hoog- en laagwater rivieren in het binnenland
Invloed van klimaatverandering in Vlaanderen op …
Programme SSD « Science for a Sustainable Development »
Invloed op piekafvoeren rivierenKlimaatscenario 2100,Regionale verschillen % toename uurl. piekafvoeren:
Demer.shp-74 - -71-70 - -56-55 - -44
-43 - -34-33 - -19
(-70%) - (-50%)(-49%) - (-30%)(-29%) - (-22%)(-21%) - (-13%)(-12%) - 0
(-14%) - (-13%)(-12%)(-11%) - (-9%)(-8%) - (-3%)(-2%) - 3%
01% - 22%23 %- 24%25 %- 32%33% - 37%
Low scenario, Runoff peaks
Mean scenario, Runoff peaks
High scenario, Runoff peaks
Climate 2100, Flanders
RUNOFF PEAKS
Demer.shp-74 - -71-70 - -56-55 - -44
-43 - -34-33 - -19
(-70%) - (-50%)(-49%) - (-30%)(-29%) - (-22%)(-21%) - (-13%)(-12%) - 0
(-14%) - (-13%)(-12%)(-11%) - (-9%)(-8%) - (-3%)(-2%) - 3%
01% - 22%23 %- 24%25 %- 32%33% - 37%
Low scenario, Runoff peaks
Mean scenario, Runoff peaks
High scenario, Runoff peaks
Climate 2100, Flanders
RUNOFF PEAKS
Overstromingskansen kunnen toenemen of dalen ! Afhankelijk van verhouding neerslagverand./verdampingverand. Voor hoog-scenario: tot 35% toename in piekafvoeren
Laag-scenario
Hoog-scenario
Demer.shp-74 - -71-70 - -56-55 - -44
-43 - -34-33 - -19
Low scenario, Runoff peaks
Mean scenario, Runoff peaks
High scenario, Runoff peaks
Climate 2100, Flanders
LOW FLOW PEAKS
(-88%)(-87%) - (-68%)(-67%) - (-63%)(-62%) - (-55%)(-54%) - (-48%)
(-56%) - (-55%)(-54%) - (-52%)(-51%) - (-47%)(-46%) - (-40%)(-39%) - (-30%)
(-35%) - (-32%)(-31%) - (-24%)(-23%) - (-21%)(-20%) - (-15%)(-14%) - (-10%)
Low scenario
Mean scenario
High scenario
Demer.shp-74 - -71-70 - -56-55 - -44
-43 - -34-33 - -19
Low scenario, Runoff peaks
Mean scenario, Runoff peaks
High scenario, Runoff peaks
Climate 2100, Flanders
LOW FLOW PEAKS
(-88%)(-87%) - (-68%)(-67%) - (-63%)(-62%) - (-55%)(-54%) - (-48%)
(-56%) - (-55%)(-54%) - (-52%)(-51%) - (-47%)(-46%) - (-40%)(-39%) - (-30%)
(-35%) - (-32%)(-31%) - (-24%)(-23%) - (-21%)(-20%) - (-15%)(-14%) - (-10%)
Low scenario
Mean scenario
High scenario
Invloed op laagwaterdebietenKlimaatscenario 2100,Regionale verschillen % toename laagwaterafvoeren:
Laagwaterdebieten dalen in alle scenario’s (laagste zomerdebiet daalt met 20 tot 70%) Toename laagwaterproblemen: waterkwaliteit, irrigatienoden,
waterproductie, scheepvaart, ecologische toestand riviervallei, ... Vlaanderen zeer kwetsbaar door hoge bevolkingsdichtheid
Demer.shp-74 - -71-70 - -56-55 - -44
-43 - -34-33 - -19
Low scenario, Runoff peaks
Mean scenario, Runoff peaks
High scenario, Runoff peaks
Climate 2100, Flanders
LOW FLOW PEAKS
(-88%)(-87%) - (-68%)(-67%) - (-63%)(-62%) - (-55%)(-54%) - (-48%)
(-56%) - (-55%)(-54%) - (-52%)(-51%) - (-47%)(-46%) - (-40%)(-39%) - (-30%)
(-35%) - (-32%)(-31%) - (-24%)(-23%) - (-21%)(-20%) - (-15%)(-14%) - (-10%)
Low scenario
Mean scenario
High scenario
Demer.shp-74 - -71-70 - -56-55 - -44
-43 - -34-33 - -19
Low scenario, Runoff peaks
Mean scenario, Runoff peaks
High scenario, Runoff peaks
Climate 2100, Flanders
LOW FLOW PEAKS
(-88%)(-87%) - (-68%)(-67%) - (-63%)(-62%) - (-55%)(-54%) - (-48%)
(-56%) - (-55%)(-54%) - (-52%)(-51%) - (-47%)(-46%) - (-40%)(-39%) - (-30%)
(-35%) - (-32%)(-31%) - (-24%)(-23%) - (-21%)(-20%) - (-15%)(-14%) - (-10%)
Low scenario
Mean scenario
High scenario
Laag-scenario
Hoog-scenario
Bijkomende analyses
• Invloed op socio-economische overstromingsschade, grondwater, natuur, ...:- MIRA-S 2009: milieuverkenning tot 2030 (VMM)- NARA-S 2009: natuurverkenning tot 2030 (INBO)
: 11 december Vlaams Parlement
Zeespiegelstijging / kust
Invloed van klimaatverandering in Vlaanderen op …
CLIMAR
Invloed op kust
Stijging gemiddeld jaarlijkse zeespiegel Oostende 1927-2006:
1.7 tot 4 mm/jaar; ± 20cm in 100 jaar
jaar
rela
tieve
jaar
lijks
ge
mid
deld
e ze
espi
egel
[m
]
CLIMAR
Invloed op kust
Klimaatscenario 2100:
• 60cm tot 2m zeespiegelstijging
• Hoogwaters stijgen sneller dan gemiddelde zeespiegel; laagwaters stijgen trager: verhoogde tij-amplitude
getijslag neemt toe
• 0 tot 8% toename in windsnelheid stormopzet verandert weinig
• Geen of kleine toename in golfhoogte- en periode, maar golfbelasting op kust neemt beduidend toe (door toenemende waterdiepte)
extreme golven op diep water veranderen weinig
CLIMAR
Invloed op kust en ScheldeInvloed op kust en Schelde
Invloeden:• Verhoogde kans op bresvorming en overstromingsrisico’s Kust en Schelde
• Bijkomende uitwateringsmoeilijkheden van Polders en Ijzer naar kust
• Zoutindringing duinen en polders
CLIMAR
T=17 000 jaar:
T=70 jaar
T=350 jaar
T=70 jaar
T=25 jaar
KBR
klimaat 2050
klimaat 2100
Rioleringenen bergings- en infiltratievoorzieningen
Invloed van klimaatverandering in Vlaanderen op …
Programme SSD « Science for a Sustainable Development »
Invloed op rioleringen
• Bij hoog-klimaatscenario 2100:- Terugkeerperiode ontwerpneerslag:
• 1.5 maand wordt 1 maand• 2 jaar wordt 1 tot 1.5 jaar• 5 jaar wordt 2 jaar• 50 tot 100 jaar wordt 10 jaar
- +/- verdubbeling frequentie rioleringsoverloop (idem overloop buffervoorzieningen)
- Benodigde bergingsvolumes: 20 tot 30% hoger
Algemene conclusies en aanbevelingen
Invloed van klimaatverandering in Vlaanderen:
Algemene conclusies
Invloed klimaatverandering op waterhuishouding in Vlaanderen:
• Huidige klimaatscenario’s tot 2100:- Evolutie naar verdroging- Toename overstromingskans vooral vanuit kust- Ook hogere korte-duur regenwaterpieken
• Maar: klimaatscenario’s zijn geen voorspellingen !- Ze evolueren met onze kennis- Onzekerheden zijn groot; een deel van de onzekerheden
ontsnappen aan onze evaluatie
• Maatregelen ?- Houd rekening met de mogelijke gevolgen van klimaatverandering !- Ook met de grote onzekerheden !
“no regret” maatregelen, “climate proof” investeringenMaak maatregelen en ontwerpen aanpasbaar (flexibele
strategie)
Maatregelen
• Tegen overstromingsrisico’s:- bijkomende beschermingsmaatregelen:
• Masterplan Belgische kust (opmaak einde 2010): strandophoging en verbreding door zandsuppleties, verstevigen duinvoeten door beplantingen
• Geactualiseerd Sigmaplan: gecontroleerde overstromingsgebieden en natuurgebieden (1650 ha in 2030) en dijkverhogingen in steden en industriegebieden
- anticipatief inspelen op dreigende wateroverlast:
• voorspellings- en waarschuwingssysteem• optimaler benutten van beschikbare berging door
intelligente sturingsmethode
Maatregelen
• Tegen verdroging:- Maximale opvang van regenwater in
infiltratiebekkens, open grachten, ...- Bijsturing vergunningen- en heffingenbeleid,
sturend waterprijzenbeleid- Sensibilisering rationeel watergebruik- “Water-audit” bij nieuwbouw en
herbouw/verbouwing- Innovatieprogramma waterefficiënte en
waterarme productie
Maatregelen
• Tegen toenemende tijdsvariatie neerslag: verdroging + hogere kort-duur regenwaterpieken:- vraagt meer aandacht voor planning
regenwaterafvoer- nood aan bijkomende regenwaterberging- en
infiltratievoorzieningen
Maatregelen
Meer tijdelijke berging voorzien (lokale terreindepressies) komt ook tegemoet aan verdrogingsproblematiek
Maatregelen
Accepteren van een verhoogde frequentie van water op straat Met kleinschalige maatregelen schade beperken
Bijkomende noden
• betere afstemming tussen waterbeheer en ruimtelijke planning / stedelijk ontwerp, groenvoorziening
• betere afstemming tussen:- code van goede praktijk voor het ontwerp van
rioleringssystemen- watertoets- gewestelijke stedenbouwkundige verordening- andere stedenbouwkundige voorschriften
top related