image compression tool - sant'alfonso e dintorni · si ipsi in confessarium incident, qui cum...
Post on 02-Feb-2020
1 Views
Preview:
TRANSCRIPT
528 PRAXIS CONFESSARlI. CAP. I. - DE OFFICnS CONFESSARlI. - § I. 529
CAPUT I.
De officiis Confessarii a).
S. Frane. Sales., cfr. Avertissements au" conf., chapitre l, art. 2, § 7. (edit. Paris. 1839).
4. - a) Textus italicus habet «aliquoties •.S. ALPHoi'lsI, Opera moralia. - Tom. IV.
Charitasesca peccatorum.
Si absolntic differenda, blandedimittaturpoenitens.
esses? esses t'naeterno t'gnetnferm: Quùide te factum ertt, si vitam hactenus ductam pergas t'nposterum vivere? Poterissic salvari? Expergiscere et uiae, quodm'si mores t'nmelt'us mutes.jam es damnatus. Quùi bomo ex tot peccatis Ubi collegisti? Non consideras, quod dupltcemz'nfernum Uht' paras, unum ht"c angoriset miseriae, alterum z'lltc poenarum? Agefilt~ averte amalo, desine peccare, et tetotum t'nDei brachia, quae ad te SUsctpz'endum sunt extensa, commàte : sufficit quantum ei peccasti! Ego totis vzrt'bus et totocorde te adjuvare volo; venz'ad me, semperac tibi tubet, quom'am t'nvenz'es patremquz' te bem'gnesuscipiet. En firmz'ternuncstatue te sanctum velle e1ficz: Per te stat;Deus enzm semper paratus est, et ad hoctt'bihoc tempus impertitum est, ut aoertasa malo et facias bonum! O quam bonumest amtcum habere Deum! etc.
S. Franciscus Salesius, ut Deo alliceretpeccatores, potissimum curabat, ut ipsicognoscerent pacem, qua fruuntur ìlliqui Deo adhaerent, et vìtam infelicem,quam ducit qui a Deo alienus est.
Postea adjuvabit eum ad dolorìs actumefformandum, et si dispositus est, eumabsolvat; et remedia salutaria, quibuspossit se a peccatis servare, suggeratatque ei imponat (sed de his in § sequenti agetur), - Si autem fuerit absolutionis ìncapax, aut expediens ìpsì videbitur differre absolutionem, assignetei diem quo regredi debeat, dicendoei sic: Eja frater! tali dz'e te exspecto,ne praetermittas ad me redt're,. am'mofor# magnoque sis, ut Nbi dt'xt'; commenda te quottiit'e beatae Virgint~ et veniad me. Si forte tunc t'nvenz'es me alt'orumconfessz'onem exctpt'entem, accede, te emmante alt'os audiam. Si alibi ero, fac utme arcessant: omnz'a deseram, ut tu confiteart's. - Et sic dulcibus verbis a se di·mittat.
Haec est via, qua peccatores salvi fieripossunt, nempe cum eis agere quantamaxima fieri potest charitate j alioquin,si ipsi in confessarium incident, qui cum
In fine confessionispoeniten..tem graviter moneat,
ticeant. Nihilominus hoc intelligitur reguest ~~~~~~ lart'ter ioquendo. Caeterum multoties a)
da, expedit ad ulteriora non procedere et statim poenitentem corripere, praecipue cumconfitetur peccatum valde enorme, autsi ipse fuerit in aliquo vitio habituatus,ut peccati gravitatem comprehendat.
dee:~Ff:: Advertat tamen, ne eum exasperet,eiat. nec perterreat. Quapropter, postquam
eum, quantum opus fuerit, corripuerit,statim ei animum faciat ad reliqua peccata confitenda, dicens: Eja frater t visab hoc vitt'o restpt'scere? Non ùa est?Et quom'am hoc lacere es paratus, estoanima hllart"! Itaque enarra reiiqua peccata, m'ht'l reticens I Cave, quaeso, ne StSaliquod sacriiegium commissurus" hocenim esset maxùnum omm'um peccatorum, quae hucusque commz'st's#! Igiturdie omnia am'moforti, vince tetpsum: conlì/ere omnia sincere I Deus entm paratusest ttU parcere.
5. - Deinde in fine confessionis oportet,ut confessarius vehementiori ardore acstudio z'ncumbat, ut poenitentt' perciperefadat gravitatem et multitu(#nem ejus'peccatorum ac miserum damnationis statum, in quo reperitur; sed hoc sempermaxima cum charitate fiato
Verum quidem est quod tunc verbisgravioribus uti poterit, ut sic melius adbonam mentis frugem redire possit. Ni
S.d ma- hilominus effìcere debet, ut poenitens inxima cumcharitate. telligat, hoc quod ei dicitur, non ab animo
irato, sed ex singulari amore et commiseratione erga suam ammam procedere.Quod poterit hoc modo exprimi: Filt'mt~consùierasne vitam damnatt~ quam duXt'stt'? Perczpt'sne malum, quod operatuses? Quùl tibt' malt' fedt unquam Deustuus, quem tu t"ta perdite contempsisti?Sz'Jesu Chrt'sto nullus fUt'sset Ubi inimt:
\ ez'or, potuisses cum mo te gerere pejorem?'" Sed quaeso,animadverte, qUtSsithù;Jesus.
Hic est iile qUt~ cum esset Deus, nullt'uso egens, factus est homo propter te: voluit
mori in cruce, ut te de t'nferno redt'meret.Ah filt; si t'ntertm mortuus esses, St' t'nhac nocte, quo iturus fut'sses? ubi 1zunc
Benigniusconfessionem excipiar.
eos amicea m p l e c tatur ac Incìtee,
Regulariter a'bstineat a cororectione inactu confesosionis.
et 6,. § 3 in Hom. Apost., tr. 16, n. 99 et 100;§ 4 t'n Hom. Apost., tr. 16, n. 102 et 103.
3. - a) Seu «dimittitur» juxta textum italicum.
b) «Et rejectum. addit textus italicus.
veni vocare justos, sed peccatores (Marc.II, 17).
Propterea confessarius, viscera misericordiae induens, ut hortatur Apostolus[Coloss-.III, 12], quo magis animas peccatorum multitudine et atrocitate coìnquinatas reperiat: eo magis, ut Deo ipsaslucrifaciat, majore charitate eas amplectatur, eisque animum praebeat his autsimilibus verbis: Eja frater ! bono animoesto, noli timere; peccata tua t'mpavùleconfitere! Apert' omnia confidenter" nulNus te pudeat! Niht'l refert, si t'n omnestuae conscientiae sinus non introspexeris: su1ficit,si ad interrogata respondeas.Age Deo gratias, qui te hucusque ad poent"tentiam exspectavt't. Nunc tibi mutandaest v#a. Laetare, quia Deus certe omm'apeccata, quantumvis t'ngentt'a, Uht' remittit,si bonam habes voluntatem; ùJeoque teexspectauù, ut tibt" parceret, Igt'tur hz'lariammo dk omnia, m'ht'l t'nvolucrt"s tegas!
4. - Charitatem deinde longe majoremostendere debet in confessionem excipiendo. Caveat, ne se impatientem auttaedio affectum exhibeat; nec ostendatadmiratione percelli de peccatis quaenarrantur; modo poenitens non sit itaanimo durus aut petulans, ut plura etatrociora peccata sine u110 rubore et sineuna displicentia animique sensu exponeret; quia tunc opus est pro viribus efficere, ut a poenitente, quanta sit illorumdeformitas et magnitudo , percipiatur;ideoque tunc acrior requiritur correctio,ut ipse a lethali lethargo expergefiat.
Verum quidem est quod (ut dicuntDD.), in actu confessionis abstinere de·bent confessarli a correctione facienda,ne forte exterriti poenitentes peccata re-
2. - Quatuor sunt officia, quae bonusconfessarius exercere debet :patrisnempe,medtcz; doctoris et judtcis.
In hoc capitulo de quolibet istorumsingi1latim sermo erit,
§ I. - Circa officium patris.
3. - Confessarius, ut boni patris partesadimpleat, debet charitate esse plenus.
Et primo charitatem adhibere debet inbenigne excipiendo omnes, sive pauperes,sive rudes, sive peccatores sint.
Nonnulli tempus solummodo insumuntin audiendis confessionibus aliquorum devotorum aut personarum spectabilium,quia, ut has a se repe11ant, non est eistantus .animus; si tamen ad se aliquis miserabilis peccator accedat, aegre audituret conviciis oneratus arcetur a). Unde fit,ut ille miser, qui tam difficulter àd suapeccata confitenda venerit, se tam aspereacceptum sentiens b), odium in Poenitentiae sacramentem concipiat, et desperans,se posse invenire qui sibi opituletur et seabsolvat a peccatis, in perditae vitae lubricum laxis habenis praeceps ruat et in salutis desperationem incidat.
Secus boni confessarli agunt. Cum adse hujusmodi peccatores confluunt, benigne hos excipiunt, et quasi victor captapraeda exsultant, perpendentes sibi sortem contigisse, animam de manibus daemonis eripere. Sciunt hoc sacramentumproprie non pro justis fuisse constitutumsed pro peccatoribus. Etenim venialesculpae, ut remittantur,. non indigent sacramentali absolutione, cum mullis aliismodis deleri possint. Sciunt quoque, Christum protestatum fuisse his verbis: Non ...
2. - a) Hoc totum caput postea, quibusdamadditis aut mutatis, a S. Doctore assumptumest in Hom. Apost. Et quidem § 1 inveniturin Hom. Apost., tr. 21, n. 1-4; § 2 in Hom.Apost., tr. 16, n. 106-117; 48-55 et tr. 21, n. 5
Confessa..rius, ut paser,
benignee'x c ì p r a tomnes.
Verumpo·tiue exsultans,
Non repel!at peccatoreso
530 PRAXIS CONFESSARll. CAP. I. - DE OFFICnS CONFESSARn. - § n. 531
10. ceefessariusinterrogetde originemorborum.
20. Procedatad debitas monitìones.
Sine personarumaeceptione.
Efficacitas monitio·num,
eis inclementer agat, a confessione horrebunt, confiteri negligent et effraenatein perditionem ibunt.
§ II. - Circa medici officium.
6. - Confessario, ut sui poenitentis infìrmitatibus remediis opportunis occurrat,cognoscenda est origo et causa omniumspiritualium ejus morborum.
Nonnulli confessarii, praeter species etnumerum peccatorum, nihil aliud ìnquìrunt. Si poenitentem dispositum vident,statim eum absolvunt; sin minus, quinunum verbum impendant, illico dimittunt,oculo retorto dicentes: Discede a me, quiate absoluere non possum. - Aliter procedunt boni confessarii. Hi enim priusinvestigare incipiunt morbi originem etgravitatem, interrogando de peccandi consuetudine, de occasionibus, de tempore,de loco, de personis cum quibus [peccaverit], quo rerum concursu. Sic enim melius poterunt poenitentes corripere, eosad absolutionem disponere et remediasalutaria adjungere.
7. - His interrogationibus adhibitis, etcognita morbi origine et gravitate, confessarius procedat ad debitas animadversiones faciendas. Et quamvis ipse tamquam pater debeat cum charitate poenitentes auscultare, tamen ut medicus tenetur,quantum opus est, eos monere et corrigere, eos praesertim qui, multis mortalibus gravati, adPoenitentiae sacramentumraro accedunt.
Et hoc munus etiam adimplere debet,si poenitens aliqua illustri qualitate fulgeat, nimirum si fuerit magìstratus, princeps, sacerdos, parochus aut praelatus,si de aliqua a) sui muneris omissione sinenimio animi sensu se accusaret.
Ait Sumznus Pontifex Benedictus XIV l
confessarli admonitiones concionibus ipsisesse effìcaciores. Et jure merito, quia con-:cionatorem latent circumstantiae partìcu-
1 BI111a Apostolica constitutio, § 22, de die 26 Jl1n. 1749(editio Pratensis 1845).- • Apud Tursellin., Vita S. Fran-
7. - a) c Si de aliqua gravì », fert textusitalicus, necnon Honi. Apost., tr. 21, n. 4.
b.) Scilicet c ipsum exspectant », ut habetitalicus textus.
lares quae confessario aperte innotescunt;ideoque multo melius poterit debitas adhibere animadversiones et remedia quaemorbis expediunt applicare.
Nec confessarius tunc debet attenderead alios poenitentes, qui ipsum circumstant b),' nam, ut ajebat S. FranciscusXaverius 2, melius est paucorum confessiones rite factas audire, quam multoruminordinatas et sine fructu.
Hic animadvertere oportet, quam perperam agant illi confessarii qui, si poenitentem indispositum nanciscuntur, necum illo aliquid insumant temporis, statim a se eum abire jubent. Sciant propterea istiusmodi confessarii, validis nitirationibussententiam illorum DD. (Lib. VIn. 608, v. Hic adverte) qui volunt, proviribus teneri confessarium poenitentem,licet accedat indispositus, ad absolutionem disponere; consideranda ei proponendo, V. gr. injuriam maximam qua Deumsuis sceleribus affecìt, periculum imminens ejus damnationis etc. Et parum refert quod alii exspectent aut inconfessidiscedant. Confessarius enim de hoc tantum, qui sibi nunc confitetur, non verode aliis in die judicii rationem redderedebet.
8. - Et ita etiam confessarius teneturadmonere poenz"tentem de aliqua illiusignorantz'a culpabt1t~ sive haec sit iurisnaturalis sive positivi.
Quod si poenitens tenetur ignorantiainculpabili; tunc, si ea esset circa mediascitu necessaria ad salutem, debet a) confessarius ab hac ignorantia eum removere; si erit circa alia, de quibus potestdari ignorantia invincibilis, licet sit jurisdivini, et prudenter contessarius existimetadmonitionem non esse profuturam b) poenitenti, tunc abstinendum erit ab admonitione et poenitens relinquendus in suabona fide. Et in hoc conveniunt DD. etiamrigidioris sententiae. Ratio est, quia magiscavendum est a periculo peccati formalis
cisci Xaverii, libro 6, capite 17, in fine (editio Bononlensis 1746).
8. - a) c Debet quoquo modo. addit textusitalicus.
b) In textu italico legitur c admonitionemesse nocituram '.
Non artendat ad aliosexspecranteso
Moneat deignorantiaculpabilt,
De ignorantia inculpabili,modo moneat.
Modo nonmoneat,
Casus dematrimonioinvalidecontraeto.
De sponsis jamjamì n v a Lì d econtracturiso
quam materialis; quia Deus tantum formale punit ; siquidem hoc solummodo insui offensam habet. Hoc probatum est inopere morali, Lib. VI, n. 610, cum communi DD., paucis exceptis.
Qua de re, hic etiam cum communi(Lzo. VI, n. 611) infertur quod, si quismatrimonium contraxisset invalidum propter aliquod occultum impedimentum, etin bona fide maneret, et contra periculumsubesset infamiae, scandali aut incontinentiae, si manifestaretur matrimonii nullitas; tunc confessarius debet eum in suabona fide relinquere, donec dispensationem a S. Poenitentiaria illi obtinuerit (excipe tamen, si dispensatio statim et facileobtineri possit). Et in hoc casu, nempecum in bona fide vivitur, si forte poenitens se accusaret negasse debitum conjugale sine justa causa, dicunt DD. (zotd.),confessarium debere pariter ad hoc illumobligare, dicendo in generali, quod conjuges tenentur sub gravi invicem debìtum reddere o,
Quomodo autem se gerere debeat confessarius cum sponsis, qui jamjam contracturi sunt matrimonium nullum, et timor prudens esset peccati formalis autscandali, si manifestaretur ejus nullitas?- - Observentur resolutiones in Opere seriptae Lio. VI, n. 613, ubi fuse probatumest, communem esse et tutam sententiam,posse episcopum dispensare in impedimento dirimenti, stante illa urgenti necessitate. Et si aditus ad episcopum etiamesset difficilis, et nullo modo posset evitari gravissimum periculum infamiae autscandali, retulimus (dicto n. 613, in fine)sententiam auctoris operis: Istrusione peri novelH confessori l, ex Roncaglia, jordano et Pignatello 2, qui ait non improbabile esse, immo tutum in praxi, posse' parochum vel alium confessarium declarare,quod lex impedimenti tunc non obliget
1 1s est Giordanini, parto 2, n. 32 (edit. Bassan., 1780).•Roncagl., Universa Theol. mor., rr. 21, de Matr., qu, 5)eap.1, qu. 2 (edit. Lucens., 1730).. Jordan. Fax, Elucu-
c) Hic videtur S. Doctor jam recessisse asententia quam in Theologia morali, lz"b. 6,n. 611, probabìliorem judìcaverat, Eo magisquod in textu italico absolute dicebat «con~
fessarium debere pariter ad hoc illum obli-
atque cesset, utpote potius nociva quamutilis. Sed observa, quae, loco citato, fusius ibi dicuntur. .
Ha pariter d) omittenda esset correctiode restitutione facienda, si certe praevideatur futurum, ut poenitens, qui nuncesset in bona fide, non pareat monitioni(Lzo. VI, n. 614, V. Infertur 2).
9. - Nihìlominus excipiendi sunt sequentes casus:
1°.Si ex ipsa ignorantia redundandumesset damnum contra bonum commune(Lto. VI, n. 615); quia tunc confessarius,cum ipse constitutus sit minister in bonum reipublicae christianae, tenetur praeferre bonum publicum bono privato poenitentis, licet praevideat, correctionemhuic non esse profuturam.
Qua de re omnino admonendi suntprincipes, praetores, confessarii, parochìet praelati, qui proprio officio desunt;quia horum ignorantia, etiam invincibilis,semper damno erit communitati, dum facili negotio alii putare possunt sibi licere,quod vident a superioribus factitari..Et, ut docet Summus Pontifex Benedìctus XIV 3, eodem modo se gerere debetconfessarius cum iis qui frequentant sacramenta, ne licitum judicetur ab aliis, quodimpune ab his exerceri animadvertitur.
Excipitur 2°. Si poenitens ìnterrogasset; quia tune confessarius tenetur pandere veritatem (L/b. VI, n. 616). In eoenim casu ignorantia non esset omninoinvincibilis, prout requiritur ad hoc utomitti possit admonitio.
Excipitur 3°. Si brevi esset poenitensadmonitioni assensurus, licet in principionon acquiescat (ibid. v. Exez'pz'rmdum 3).
Quid autem faciendum sit in dubio,an eorrectio sit pro futura an nocitura:vide in Opere, tbid, v. Utrum autem.
10. - Post debitas correctiones sive monitiones, confessario laborandum est ad
brationes, Iib. 9, n. 262 (edit. Venet. 1693). - 2 Consultationes canon., tomo 3, consulto 33, n. 5 (edit. Venet., li36)- S Bulla Apostolica constitutio, § 20, de die 26 ]un. 1749.
gare .; in versione autem latina addidit c dicendo in generali, etc.» Cfr. noto c ad lib. 6,n.611. .
d) «Juxta communem sententiam > , addittextus italicus.
De restitutione facienda.
Monitioest facienda:
Sidamnumpublicum,
Casus particularesdamni publici.
Monitiofacienda sipoeni t e n sinterroger.
Si breviest assensnrus.
532 PRAXIS CONFESSARlI. CAP. I. - DB OFFICUS CONFBSSARII. - § II. 533
1 Ses•. 14, de Poenit., cap. 8. - S. Thom., infra citando - • Loc. cito
Il. - a) Seu «vitae emendatio., juxta textum italicum.
so. Poeni ..tentem dis ..ponat adabsolutionem.
Re. valdenecessaria.
Euro ineitet ad verum actumattritionis.
Et contri·tionis.
dz'sponendum poenitentem ad absolu#o·nem per actus veri doloris et propositi.
Quocirca monitos esse volo confessarios, perpaucos a) esse illos poenitentes,praesertim rudes, qui praeposito actu doloris ad confitendum accedant.
Nonnulli confessarii putant, satis suomuneri fecisse, si dumtaxat hujusmodipoenitentes sequenti modo interrogent:Eja postulasne a Deo vent"amde omm'bushz's (quod revera non est verus actus doloris)? An te poent"tet ex corde omm'umpeccatorum? Et nullo alio verbo interpo- ..sito, absolutionem eis elargiuntur. - Totum ab hoc aliud est bonorum confessariorum institutum; hi enim in primis elaborant, ut poenitentes (sermo est de iisqui lethalibus tenentur) verum doloremet detestationem peccatorum concipiant.
Et prius per atfrt"tùmz's actum eos praeparant, v. gr.: Ft"lt" mi, ubi nunc esse deberes ti-. aeternum? In inferno? Ah t"ntUo igne semper cruciandus esses! Nec#ln" ulla spes amplt"us restaret, ut te t1lt"nceripere posses I Ibi esses moraturus, abomnt'bus dereiictus, a Deo rejectus pertotam aeternitatem I Igiturne te poem"tetDeum offendz'sse, propter t"nfernum quemmeruisti?
Advertendum hìc est, non fieri actumattritionis, si quis diceret, se poeniterepeccati commissi, quia meruit infernum;sed opus habet ut dicat, se poenitere offendisse Deum, propterea quod meruit infernum.
Postea curet, ut eliciatur actus con·tri#ont's hoc modo: Ft1z' mz~ quùl egz's#?peccas# zn Deum summum et infint"tumbonum,' nullam tUzus ra#onem habuz'stt:Avertz'sU fadem tuam ab eo,. projecz'stieum post tergum tuum,. cOlztempsis# amz:ct"tiam, et gra#am ejus. Eja ergo, qut"a offendz's# Deum bonitatem znfinitam, nuncex toto corde te poent'tet? Detestare etodio habe super omma mala omnes hzju"nas, quzous immert"to Deum tam bonumajfecz'stt: Nonne jam promptus es mz"llt"es
IO. - a) Italicus textus habet «paucos».b) Haec utique concordar!t cum iis quae
dicebantur, lib. 6, n. 445, in prioribus editio-
mori, quam haec zn posterum commit·tere?
Notandum hic lO. quod, si poenitens,obtenta absolutìone, etsi immediate post,confiteatur aliud peccatum, ut denuo absolvatur, ei novus actus doloris eliciendusest, cum tunc novum fiat judicium (Lz'b. VI,n.448).
Notandum 2". esse probabile apud plures DD. (Lto. VI, n. 445), ad hoc ut confessio sit sacramentalis, debere dolore informari. Quare, cum aliquis confitetur,quin prius actus doloris praecesserit, nonsuffìcit (cum agatur de valore sacramenti),si terminata confessione eliciatur dolor,sed requiritur amplius, ut post doloremelicitum replicetur confessio, saltem dicendo: me accuso de omldbus z'is quaemodo confessus sum b).
11. - Demum incumbendum est confessario, ut applù:et ea remedia, quae opportuniora judicabit pro salute poenìtentìs, imponendo eì eas satisfactiones quaemagis convenient ejus morbo, et quasprudenter judicabit illum fore exsecuturum.
Et hoc advertatur quia, licet satisfactiones debeant respondere culpae juxtaTridentinum \ - quod declarat participesalienorum peccatorum eos confessarìos,qui leoissima quaedam opera pro graoissimz's delù:tz's injungunt, - nihilominusjustis de causis potest confessarìus minuere poenitentias, si nempe poenitenscompunctione vehementi affectus sit, autsi jubilaei aut indulgentiae plenariae curoreret ter.:.pus, et praesertim si infirmitatealiqua, sive corporis sive animae, labo·raret. Et denique (ut paucis me expediam) semper, quando prudens timorexoritur, quod ipse correspondentem cuIpae satisfactionem non sit adimpleturus.- Ita communiter docent doctores cumS. Thoma (Lzo. VI, n. 509 et seqq.).
Non negamus, in Tridentino 2, haberiinjungendas esse satisfactiones pro modoculpae; sed scimus etiam, ibidem subjungi,
nibus. Jam autem a sexta editione (anno 1767)suam opinionem immutavit S. Doctor, sicutividere est dieto Ioco.
Confessioobliti statim post ab ..solutionemrequirit novum doloremo
40. Appficet remediaimponendosatisfactionem,
Per se,imponendapoenitentiapeccatiscondigna.
Sed interdum minuipotest.
Praeser a
tim ob infirmitatempoenitentis.
Probaturex Triden·tino.
Ex Rituali.
Ex auctortrate Sancti Thomae,
et aliorumtheologorum.
eas debere esse pro poenztentzum facultate salutares et conueneentes. Salutares.nimirum saluti poenitentium utiles: etconoenientes, correspondentes nempe, nonsolum eulpae, sed etiam viribus poenitentis. Unde fit, non esse salutares necconvenientes eas, quibus vires poenitentium, spectata spiritus debilitate, non suntpares; tunc enim illis essent venenumpotius quam remedium. Et in hoc sacramento potius intenditur vitae moderatio a)
quam omnimoda satisfactio. Idcirco Rìtuale Romanum 1 ait, confessarlo habendam esse dispositionis poenitentis rationem.
S. Thomas 2 dicit: Szcut ergo medicus ...non dat medicinam' ita effieacem ..., ne propter debilitatem naturae majuspertculumoriatur .. ifa sacerdos, dz'vi'no inshnctumotus, non semper totam poenam quaeum'peccato debetur t'njungt"t, ne t'nfirmus...desperet, et a poenitentia totahter recedat. - Et alibi 8: Sicut parvus z'gnt's amultz's lt'gnt's superpositis de fadlt' exstt'ngut'tu1'" ita posset contingere, quodparuus affectus contrt"tzonz's t'n poenitentenuper excitatus propter grave onus satt"sfacttonz~c; exstingueretur ... Et subjungit:Melt"us est, quod sacerdos poent'tentt' in·dicet, quanta poenitentia esset... inju1tgenda, et injungat m'hilominus ..., quodpoenitens tolerabt"lt'ter ferat. - Et alibi 4:Tutius est imponere mmorem debz'to quammajorem: quia metrus excusamur apudDeum propter multam mt'sert'cordiam,quam per nimt"am severitatem ..., quzatalz's defectus z'n purgatono suppleMur.
Et idem docent Gerson, Cajetanus etpraecipue S. Antoninus, qui ait (videLto. VI, n. 509 et 510), eam poenitentiam injungendam esse, quam judicaturpoenitens. postea verosimiliter exsecutu·rus esse, et quam lubens acceptat. Et sipoenitens potestetur, sibi tantas vires nonesse, ut debitam persolvat poenitentiam,sic S. Archiepiscopus concludit: Tunc
lOrdo ministrandi Sacr. Poenit., v. Postremo} n.18.- , Suppl. qu. 18, art. 4 (edit. Rom. 1570).- • Quodlib. S,art. 28._. Opusc.65, de Otlic. sacerd. - Ge,.son, Reg. moro(de Poenit.) n. 188 (edit. Antverp. 1706). - Cajet., Sum.,v. 5atisfactio (edit. Veneto 1611). - S. A.nton., parto 3,
quantumcumqzte delt"querit, non debet [sacerdos eum] dz'mz'ttere stne absolutzone,ne desperet. Cum sufficiat tunc (idem ait)imponere generalem poenitentiam, nempetotum quod boni egerit, usurpando eademverba Ritualis: Quùiquùi boni feceris etc.;quae, opera injuncta in sacramento, utdocet Angelicus 5, virtute ejusdem sacramenti, majoris erunt valoris ad satisfaciendum pro peecatis.
Item addunt probabiliter doctores multi(Lzo. VI, n. 510, V. Hinc probabtliter),justam esse causam diminuendi poenitentiam, si judicetur poenitens hoc modomagis allici ad sacramentum. - Oh quantivalet sapiens illud eonsilium S. Thomaede Villanova 6: Fadlem unam z'njunxerz'set acriorem alteram c. consuiueris.
Expedit quoque, ut poenitens cognoseat poenitentiam, quam mereretur. Propterea potest valde prodesse, si indicenturpoenitentiae canonum poenitentialium,quarum in Libro notabiliores annotantur,Lzo. VI, n. 530.
juvabit pariter, ut dicit S. Thomas deVillanova, suadere gravìorem; posteavero solum imponere eam, quam prudenter judicabit a poenitente adimplendam.- Insinuat S.Franciscus Salesius 7, et idemconfirmat Rituale Parisiense (Lzo. VI,n. 510, v. Appost'te),prodesseidcirco poenitentem interrogare, si sibi ad ilIam poenitentiam sufficientes sint vires; alioquinin aliam commutetur.
]uvabit quoque aliquando, inter operasatisfactoria injuncta, imponere aliquamsatisfactionem gravem, sed non sub graviculpa (Lt'b. VI, n. 518); aut aliud opusaliunde praeceptum aut debitum (n. 513,Dub. 10).
12. - Ex hoc quod dictum est colligitur, quam imprudenter agant quidamconfessarii, qui poenitentibus imponuntsatisfactiones eorum viribus impares.
Quot istorum non dubitant absolvererecidivos indispositos, et eos pariter qui
tit. 17, cap. 20 (edit. Veron. 1740).-' Quodlib. 3, art. 28.• Serm. in fer. VI post Domin. IV quadrag., n. 13, postmed. (edit. Mediol. 1770).- S. Thom. de Vill., loc. cit.'i Avertissements aux conf., chap. 8, art. 1. - R;·tual. Parisien., de Sacro Poenit., init., § Ubi eum (edit. Pari•• 1701).
Minui potest ut poenitens alliciatur ads a cramentum.
Quaedamquae inter..dumjuvant,
Imprudenter imponunturpoeni tentiaeviribus impares.
534 PRAXIS CONFESSARII. CAP. I. - DE OFFICIIS CONFESSARII. - § II. 535
S.Philip.Ner., in eju. Vita, ap, Bolland., Acta ss ..mens, Maj., tomo6, pago 572.- 1Avertiss, aux COni.,chap, 8, art. 2.
Per se imp o n e n d apoenitentiagravis propeccatisgravibus.
Oblituspoeni tentiaead nihiltenetur,
Quid. desa t isfactione publica,
in proxima occasione peccandi versantur;et insipienter putant eos recuperare al, sigravìbus poenitentiis a se oneratos dimittunt, licet praevideant, eos illas non esseexsecuturos: v. gr. injungunt illi qui vixsemel in anno dudum confessus est, utoctavo quovis die per annum confiteatur;quindecim decades rosarii quolibet dierecitandas, mi qui ne solitus quidem fuitquinque in hebdomada recitare; disciplinas, orationem mentalern, illi qui nec nomen unquam audivit. Et quid hinc eveniet? Eveniet quod, licet inviti acceptentquod imponitur, ut absolutionem aucupentur, nihilominus postea nihil horum exsecutioni demandant; et credendo se iterumesse in peccatum delapsos, quinimo putando (praecipue rudes) nullius momentifuisse confessionem factam, quia poenitentiae impositae non satisfecerunt, proptereaad pristinum perdite vivendi modum redeunt; et perterriti ob poenitentiae impositae pondus, a confessione horrent etita pergunt in peccatis tabescere. Et hicest fructus, qui in perniciem tot miserorum colligìtur ex hujusmodi satìsfactìonìbus, quas convenientes vocant, sed meliusdicendae forent inconvenientissimae.
13. - Caeterum, extra casum infìrmitatis et compunctionis extraordinariae,non bene ageret confessarius, si pro culpisgravibus injungeret levem satisfactionem,quaeinducat levem obligationem. Etenim,licet, cum expedit, possit injungi opusquod habita ratione peccatorum sit leve,attamen semper debet imponi satisfactiogravis, quae obligat sub gravi.
Et hic oportet annotare aliqua pertinentia ad praxim circa poenitentias ìmponendas.
Notandum l°. Cum poenitens oblitusfuerit poenitentiae, communis est sententia (Lz"b. VI, n. 520), ad nìhilum amplius eum teneri, nisi facile eam iterumposset a confessario qui eam imposuitcognoscere.
2°. Non potest imponi pro occultis peccatis publica satisfactio. Tenetur autemconfessarius hanc imponere, si alia via nonpossit occurri scandalo dato, vel honori
alicujus palam detracto. Sed non est adstringendus poenitens ad publicam poenìtentiam faciendam, si ipse renuit et aliomodo possit scandalum reparare, nimirumsacramenta frequentando, ecclesias visitando, ad aliquam congregationem se aggregando etc. (Lib. VI, n. 512).
3°. Aliquando potest imponi aliqua poenitentia sub conditione, si poenitens reinciderit (Lib. VI, n. 524). Sed animadvertendum, hujusmodi poenitentias fortemultoties felicem non habere exitum, praecipue si per longum tempus duraturaeerunt; quìa faciliter postea in relapsunegliguntur et peccata multiplicantur.
4°. Si unquam poenitens sibi mutaripoenitentiam ab alio confessario impositam petierit; volunt multi doctores, ei r.epetendam fore totam confessìonem huicconfessario, saltem in confuso, ut statussuae conscientiae huic notitiam praebeat.Sed multi alii etiam probabiliter dicunt(Lib. VI, n. 529, Dub. 1) hoc non essenecessarium, cum sufficiat quod conìessarius judicium faciat, ad hoc ut mutetpoenìtentiam, esse insufficientes poenitentis vires illi oneri ferendo; cum contrapossit ex ipsamet poenitentia impositaarguere materiam peccatorum, pro quibusilla injuncta erat; et ita se dirigere potesteam aut mutando, aut diminuendo. Et probabiliter potest id confessarius (z"bùi. z'nfine) ex se efficere, cum praevidet quodpoenitens verosirniliter poenitentiam, utantéa, negligere perget.
Atjamen confessario inferiori non estpermissum immutare poenitentiam impositam a superiore pro reservatis, extracasum quo poenitens difficulter possetregredi ad superiorem, et contra, gl'aviscausa urgeret, ut poenitentia mutetur:quia tunc rationabiliter praesumitur superioris conniventia (dicto num. 529,Dub.2).
5°. Non potest mutari poenitentia extraconfessionem, ne ab ipso quidem confessario. Tantum potest hoc fieri ab illo immediate post datam absolutionem, et antequam poenitens a confessionali discedat(dicto n. 529, Dub. 3).
Aliquandoimponiturpoenitentiasub conditione.
Si petaturcommutatioab alio confessario,
probabiliter non Iteranda confessìo,
Regulariter inferiornequit com..mutare.
Poenitentia ne q u i tcommutariextra confessionem.
Poeniten..tia sit cuI..pis praeteritis satisfa..ctoria,
Sed quaerendamajorurìtitas,
Quaedamutiles satisfactiones.
AIiquapoenitentiaspeciatimcom m e ndata.
MonitumS, Francìsci Sal.
Remediall"eneraliatnsinuanda:
14. - Circa satisfactiones in particulari imponendas, advertendum, satisfactionem non solum debere esse medicinalem, sed etiam culpis praeteritis satisfactoriam. - Regula harum requirit, utimponantur opera carnem coercentia propeccatis sensualibus, eleemosynae propeccatis avaritiae, oratio pro blasphemiis etc. Sed considerandum, quid magisexpediat aut magis utile sit poenitenti.Quamvis autem maxime utile sit imponere sacramentorum frequentationem,orationem mentalem et eleemosynas, nìhilominus praxis habet, has reddi damnosas iis qui aut nihil aut parum habuerunt horum usum.
Satisfactiones utiles generatim proomnibus hae solent esse, nimirum: aggregari ad aliquam congregationem; quolibet vesperi (saltem ad tempus) actumdoloris elicere, et quolibet mane propositum renovare, dicendo cum S. PhilippoNerio: Domine, ne auferas hodie manustuas a me, ne tul prodùor e/!icz'ar; visitare quotidie Sanctissimum Sacramentumet imaginem quoque Mariae sanctissimae,ab eis perseverantiae gratiam postulando;recitare rosarii saltem tertiam partem, etter salutationem angelicam mane et vesperi, dicendo: Mater mea, adjuva mehodle, ne Deo peccem. (Hanc levem poenitentiam ter recitandi salutationem angelicam cum praedicta supplicatione egoplerumque solitus fui injungere, aut saltem consulere iis qui ea uti non solerent).Cum cubitum iverint, dicere in lecto:Nunc mihi morandum fuisset z'n infernzz'gne" aut dicere: Veniet dies, quo mz'ltz'in hoc lecto morlendum era. Iis qui legere sciunt, et potissìrnum ecclesiasticis,quotidie legere aliquem librum de rebusspiritualibus agentem.
Monet autem S. Franciscus Salesius l
non esse gravandum poenitentem multisrebus, ne confundatur et terrefiat.
15. - Sermonem autem facturus de remediìs quae insinuari debent poenitentibus, dico, alia esse generalia, alia partz'cularla pro aliquo vitio particulari.
Generalz'a omnibus insinuanda, sunt:l°. Amor erga Deum, cum ipse ad
hunc solum finem nos creaverit. Et euretur pariter, ut poenitens cognoscat pacem interiorem qua donantur qui Deiamicitia fruuntur, et infernum quem antetempus experiuntur qui alieni sunt a Deo;addita pernicie temporali, quam secumtrahit peccatum.
2". Saepe se commendare Beatae Vìrgini, rosarium recitando a). Se commendare angelo custodi et alieui sancto peculiari protectori.
3°. Frequentia sacramentorum; et siunquam in aliquod peccatum mortale inciderit, statim confiteri.
4°. Veritatum aeternarum consideratio, et prae caeteris consideratio mortis.Et patribusfamilias insinuanda est quotidiana mentalis oratio in communi cumfamilia, aut saltem rosarium una cumfiliis.
5°. Dei praesentia, cum urget tentatio, dicendo: Deus me vùlet.
6°. Quolibet vesperi conscientiam scrutari cum animi dolore et proposito.
7°. Saecularibus, ut in aliquam congregationem se adscribant; et sacerdotibusoratio mentalis et gratiarum actio postMissam, et ut perlegant saltem aliquemlibellum spiritualem ante et post Missam.
16. - Remedia autem particutaria assignabuntur pro vitiorum diversitate:v. gr. illi qui aliquem odio habuit, insìnuetur ut quotidie commendet Deo illum, recitando pro ipso orationemdominicalem et salutationem angelicam; etcum se turbari sentit memoria injuriaei1latae, reminiscatur contumeliarum, quibus ipse Deum affecit.
Illi qui in peccata turpia prolapsus est,ut otium vitet, malos socios et occasionesaufugiat; et illi qui habitum pravum perlongum tempus contraxit in hoc vitio, utnon solum vitet proximas occasiones, sedetiam quasdam remotas, quae sibi tamdebili ad resistendum facto erunt proximae. Huic praecipue imponatur, ne unquam intermittat recitare ter salutationem
Amor erga De?-m.
DevotioergaB. Virginem.
Frequentia sacra..mentorum.
Meditationovissimorum.
CogitatioDei prae..sentìs.
Examenc o n s c ì c n..tiae.
Nomendare con..gregaticni.
Remediaparticularia con traodium.
Contra lu xurìam,
12.- a) «Eos sanare. habet textus ìtalìcus, 15. - a) «Rosarlum quovìs vespere recitando s , fert textus italicus.
536 PRAXIS CONFBSSARII. CAP. I. - DE OFFICIIS CONFESSARII. - § III. 537
t a mendamnandusindoctus.
et quoadcasus etCensurasfrequentioreso
Confessarius sciatsuam jurisdictionemquoad personas,
Contrab l a s p h emiam.
Confessarìus Moralem cal1eat;
nam aISartium regimen animarum,
J
opus ma:s:imum,
et difficil·limum.
angelicam in honorem puritatis Beatìssìmae Virginis, mane et vesperi, repetendosemper coram ejus imagine propositumnon peccandi et supplicationem, ut sibiperseverantiam ìmpetret. Potissimum autem confessarius curet, ut frequenter hiccommunicet, cum Eucharistia dicatur vz:num germmans uirgmes.
Illi qui solitus fuit blasphemias proferre, insinuetur ut novies vel quinquieslingua signet crucem super terram; et utquotidie, saltem semel, dicat orationemdominicalem et salutationem angelicamin honorem sanctorum, in quos exsecratusfuit; et ut quolibet mane, dum e cubitusurgit, renovet propositum patienter ferendi occasiones indignationis, et ter dicatB. Virgini quolibet mane: Domina mea,dona mzhz'patz"entz"am I Id non solum inserviet, ut Maria sanctissima sibi opituletur, sed etiam ut in occasionibus reperiatur habitus factus dicendi eademverba. Aut assuescat dicendo: Maledt"·ctum s# peccatum meum, maledù:tus sitdaemon, etcl
Alia remedia assignabit confessariuspro sua prudentia, inspectis cìrcumstantiis occasionum, personarum et munium.
§ III. - Circa afficium dactoris.
17. - Labia .... sacerdotis custodientsdentiam, et légem requz"rent ex ore ejus(Malach., II, 7). Confessarlo, ut doctorisofficio rite fungatur, opus est ut benesciat legem. Qui enim eam ignorat, nonpotest alios docere.
Sed hìc advertendum est id quod scrìbit S. Gregorlus, nempe officium dirigendianimas per viam salutis aeternae esseartem artium: Ars artzitm regime« ant"·marum. Et S. Franciscus Salesius dicebat, officium audiendi confessiones esseomnium maximum et difficillimum.
Revera ita est: Est omnium maximum;quia est omnium scientiarum finis, quinihil aliud esse debet quam salus aeterna;estque omnium dijfidlUmum, quia lO. confessarli munus requìrit omnium scientiarum, omnium officiorum atque artium
S. Gregor., Reguiae pasto liber, parto l, cap. l, ininit. (Migne, Patrol, tat., tomo 77, col. 14). - S. Franc.Saìes., cfr. Avertisi. aux conf., introd. - 1 Is est Gioy-
notitìam i 2°.quia scientia theologiae moralis complectitur tot materias inter sediversas; 3°. quia in magna parte constatex tot legibus positivis et sacris canonibus, quorum intelligentia debet accipisecundum suam veram significationem.Praeterea quaelibet harum legum redditurdifficilis, cum, ratione circumstantiarumquae casus dissimilesefficiunt, resolutiones variandae sìnt,
Quìdam, qui eruditos et theologos magnae notae se jactant, moralistas, quoscasuistas (nomen ignominiae apud ipsos)appellant, dedignantur ne cursim quidemlegere. Dicunt hi sufficere, ut confessionesrite excipi possint, principia generalia moraliscallere; illis enim posse resolvi (ajunt)omnes casus particulares.
Quis negare potest, omnes casus particulares esse principiis resolvendos? Sedtotum opus et totus labor est in adaptandoad casus particulares, tam diversis circumstantiis irretitos, principia hujusmodi,utque discernatur, quodnam principiorumoccurrentibus circumstantiis congruat.Nequit id fieri sine magna discussione rationum, quae pro utraque parte adsunt.Et hoc est illud quod moralistae effecerunt,cum elaborarunt in explicando, quibus principiis multi casus particularesresolvi deberent.
Praeterea hac nostra tempestate, utdictum est, adsunt tot leges positivae, totbullae, tot decreta quae nequeunt sciri,nisi casuistae legantur, qui ea collegerunt; et prout materiarum varletas postulat, ibi opportune illa inveniuntur; ideoque, quo recentiores hi moralistae sunt,eo antiquis utiliores.
Justa ratione doctus auctor Istrue.per t" novelH confessori 1 affirmat, multostheologos, quanto profundiores sunt inscientiis speculativis, tanto rudiores essein scientiis moralibus; quae, ut scribit Gerson s, omnium difficillimae sunti et nemodoctus (quantumvis sit in his versatissimus) est cui in dies nova non accidant. Exquo infert, nunquam confessarlo deserendum esse theologiae moralis studìum. Doctissimus Sperelli 8 parìter dicit, longe
danini, parto 1, num. 18. - !il Tr, de Oratione, part.3,in fine. - • Episcopus, parto a, cap. 14, in fine (editio Romana 1670).
Quare, nonspernat moralìstas,
Multumenim prosunt,
sicut etcasuistae,
Nec theologia scholastica sufficit.
errare eos confessarios, qui totos in scholasticae studio se applicant, aestimantes,tempus in morali frustra impendi: et postea nesciunt distinguere lepram a lepra;qui error (subjungit) confessarios sz"mul etpoenitentes ad aeternum znterltum trahù.
tert~~te~~: 18. - Non negamus autem, minorem~~rt~~i~~: scientiam exigi in audiendis confessionitia, bus simplicium et rusticorum, quam eu-
rialistarum, negotiantium, ecclesiasticorum et similium. Minor item scientia requiritur, ut audiantur confessiones in oppido, quam in civitate: et praecipue sialicubi sit tanta confessariorum inopia, utpoenitentes deberent aut per longum temopus a confessione se abstinere, aut a) alioproficisci (Lzo, VI, n. 628). Sed hoc nonsufficit ad excusandos aliquos confessa-rios qui, cursim lecta aliqua brevi summamorali, temere ad excipiendas confessìones se intromittunt.
Oportet saltem, ut confessarius sciat:lO. Ad quae sua jurisdictio se extendat.- Ad vertat hic quisque, sacerdotes saeculares et regulares alterlus ordinis nonposse audire confessiones religiosorumsine licentia suorum praelatorum; exceptis casibus, si iter agant, si alibi morentur et socium non habeant aut aliumsacerdotem idoneum ejusdem religionis.Et tunc religiosi b) possunt absolvi abomni simplici sacerdote i cum superiorestunc, dando licentiam his subditis, ìntendunt eam dare juxta consuetudinem, scilicet confitendi cuivis sacerdoti idoneo(Lzo. VI, n. 575).
Item quivis confessarius scire debetcasus et censuras reservatas, saltem eas,in quas frequentius incurri solet C); proutest excommunicatio papalis, quae est inbulla Coenae, ob haeresìm externatam,lectionem aut retentionem aut venditionem librorum haereticorum, qui exprofesso de religione tractant aut continent haeresim formalem. Item, quinque
(
Bulla Coenae, seu Pastoralis officii Pauli V, de dieSApri!. 1610; inBullar. Mainardi. - Clemens VIII, decr.S. C. Ep. et Reg., diei 26 Nov. 1602; ap. Bizzarri, cene-
18. - a) Hoc membrum c aut allo profìcìsci • desìderatur in italico textu, necnon inTheologia morali, lac. cito
b) c ExceptisCapuccìnìs» addidit S. Doctor
casus papales Clementis VIII, qui sunt:Percussio enormis aut mediocris clerlcivel monachi, simonia realis aut confìdentialis, violatio clausurae monialium admalum finem, violatio immunitatis ecclesiasticae, et duellum. Item excommunicationes a Pontifice Benedicto XIV emanatae in absolventes complicem in materiaturpi (bo. VI, n. 553), et in eos qui docent, posse a confessario exquiri nomencomplicis, etiam per absolutionis sacramentalis negationem, si [poenitens] revelare recuset (bo. VI, n. 491); et aliaeexcommunicationes obviae, quae observari possunt in tractatu de Censuris.
2°. Sciat distinguere peccata venialiaa mortalibus (saltem in suo genere) quaecommuniter occurrere solent; et de aliissaltem dubitare sciato
3°. Sciat interrogationes quas faceredebet; circumstantias peccatorum, saltemspeciem mutantes; quid constituat occasionem proximam; quid inducat restitutionis obligationem; item, qualis esse debeat dolor et propositum; et denique remedia ad emendationem efficaciora.
Et ut brevi me expediam, affirmo, instatu damnationis esse eum confessarium, qui sine sufficienti scientia ad confessiones excipiendas se exponit. Deusipse his verbis eum reprobat: Quz"a tuscientzam repulz'stz: repellam te, ne sacerdotzo fungarz's mz7zz' (Osee, IV, 6).
Nec excusabit eum episcopi approbatio, si manifeste se noverit inhabilem. Approbatio enim non infundit scientiam necessarlam, sed eam supponit. - Dico:manifeste. Quìa, qui tantum dubitaret,bene potesti immo debet quiescere in suisuperioris judicio, si saltem seduliori studio se habilem reddere satagat.
At nullus confessarius intermitteredebet theologiae moralis studium; quiaex tot rebus tam diversis et inter se disparibus, quae ad hanc scientiam perti-
ctan., fol.17, edito 1863. - Bened.l'IV, consto Sacramentum Poenitentiae, diei l ]un. 1741 etApostolici muneris,diei SFebr. 1745; et bulla lJbi primum, diei 2]un.1746.
in Hom. Apost., tr.16, n. 100. Cfr. superiusnotam a ad n. 2. .
c) De censuris hodie vigentibus cfr.lib. 71n. 208, notam a.
Sciat peccata occurrentia,
Pluraaliacognoscat.
Undemor·taliter peccat non satis doctus.
Nec excu..sat episcopiapprobatio.
Nullus studium deponato
538 PRAXIS CONFESSARIl. r.AP. I. - DE OFFICnS CONFESSARlI. - § IV. 539
Offìcium ju~:i:'is, quidprae se terat.
Confessarius d e b e t'i n t e r d u mi n t e r r 0g~re.
Rudes nonsunt dimf ttendi,
sed interrogandì, .
nent, multa quamvis lecta, quia rariusaccidunt, temporis progressu e mentedecidunt; qua de re oportet semper frequenti studio eas in memoriam revocare.
§ IV. - Circa judids officiurn.
19. - Postremum confessarii officiumestjudicis,. et hoc importat, ut, sìcut judextenetur prius ratìones cognoscere, indecausae momenta discutere, et deinde sententiam proferre: ita confessarius priusdebeat conscius fieri poenitentis conscientiae, postea ejus dispositionem inspicere, etpostea absolutionem impertire aut negare.
Et quoad primum munus, quod estpeccata poenitentis cognoscere: quamvisdebitum examinandi conscientiam sit praecipuum poenitentis, nihilominus, quidquidalii DD. (apud Lohner 1) dixerint, non estdubitandum, quin, si confessarius cognoverit poenitentem non satis diligenterconscientiam suam discussisse, teneaturipse euro interrogare, prius de peccatisin quae verosimiliter incidere poterat, etpostea de eorum specie et numero, utprobatur, ex cap. Omnis utriusque sexus,de poenit., et ex Rituali Romano. Videus. VI, n. 607.
20. - Et hic multa animadvertendasunt:
l°. Perperam eos agere, qui rudes dimittunt, ut melius se examinent. HocPater Segneri 2 vocat errorem intolerabilem; et jure optimo: quia hujusmodi homines, quantum laborent, difficulter seexaminabunt, ut par est, et ita exacte,sicut potest ipse confessarius eos examìnare; et contra, cum dimissi sunt, periculum erit ut, exterriti difficultate se examinandi, a confitendo retrahantur et in peccatis obdurescant (Lzo. VI, n. 607, v. Notamus, 1). -: Qua-de re confessarius debetipse ex hujusmodi poenitentibus peccataexquirere, eos interrogando secundumordinem praeceptorum, praecipue si suntfamuli, aurigae, muliones, milites, satellites, caupones et alii hujus generis, quivitam solent ducere aeternae salutis negligentes et rerum divinarum ignorantes,procul a concionibus et ecclesiis. - Et
hoc pejor error esset, si ob defectum examinis dimitteret aliquem rudem, qui anteapropter ruborem aliquod peccatum reticuisset, quamvis repetendae essent confessiones multorum annorum, proptermajus periculum quod tunc subest, nempequod, si non redeat, peribit.
Advertat nihilominus confessarius, senon teneri tam minute hos interrogare.Interroget tantum de peccatìs in quaefaciliter incidere possunt, spectata eorumcondìtione et capacitate (Lib. VI, n. 607,v. Notamus, 3°). Immo cum poenitens,licet rudis, videatur sufficienter esse instructus et diligens in confitendo peccatacum suis circumstantiis; juxta statumsuum et capacitatem (alìo enim modotenetur se examinare doctus et alio rudis), tunc confessarius nihil aliud teneturinterrogare (ibùi. 2).
2°. Notandum, melius esse, si confessarius singillatim examinet peccata statim ac ea exponit poenitens, quam utdifferat examen usque ad finem; quia autfaciliter confessarius obliviscitur eorumquae audivit, aut obligandus esset poenitens cum suo gravi onere ad repetendaconfessa (Lzo. VI, n. 607, v. Notamus, 4).
3". Errare eos confessarios qui voluntcertum judicium facere de peccati qualitate, an sit grave vel leve, exquirendoe rudibus istis, si pro mortali habebant,an pro veniali. Hi enim multoties respondent, ut casus sibi verba suggerit: et hocexperientia testamur (ut ego millies observavi). Quod si confessarius paulo postiterum interroget, respondent modo totoa primo diverso.
4°. Advertendum circa numerum peccatorum, quorum pravo habitu aliqui tenentur: quando non potest haberi numerus certus, curet confessarius statumpoenitentis cognoscere , nempe vivendimodum, applicationem quam impendit adalia negotia, tempus consuetudinis cumcomplice, locum ubi potissimum moratusest; et deinde interroget de numero, interrogando poenitentem, quoties circiterpeccaverit in die aut in hebdomada autmense, proponens ei plures numeros,ex. gr. ter aut quater, octies vel decies,
speciatimsi de sacrilego ag-aturo
Ast examen sitmoderatum,
. Non rejicr a ru r Infinem.
Rudis non
~~g:~~af:sui peccati.
Consuetadinarii rogentur demodo vivendi,
de numerocirci ter peccatorum,
Et judicium fiatinconfuso.
Quid, depcccatis interrrìs,
ut vìdeat, cui numero potius ille adhaereato Et si poenitens numero majori adhaeret, optimum factu erit, si iterum interrogetur de numero majori,
Sed in hoc confessarius advertat neformet de numero judicium certum. Notetfrequentiam in genere, et in confuso judicium faciat, apprehendendo peccata, quotquot sunt coram Deo.
Aliqui DD. dicunt, quod circa peccatainterna habituatorum, ut sunt peccataodii, delectationum pravarum et desideriorium, sufficit plerumque interrogare detempore per quod duravit malus habitus.Sed hoc mihi omnino non satisfacit; quiapotest esse, quod aliquis magis alio sitintentus ad externa negotia, aut moreturubi sibi occurrent pauciores occasionescogitationum pravarum; alius erit magisalio animi passione allectus. Ideoque opusest interrogationes generales adhibere depropria applicatione, de loco, de animiinclinatione etc., ut formet judicium majoris vel minoris frequentiae actuum internorum.
Segneri, il Confessore istruito, cap. 2J verso med.
20. - a) Hic addit textus italicus: « Nampraesumptio stat pro eorum validitate, ubì nullitas non est certa>. Cfr. noto k ad lib. 2, n. 2.
Caeterum post duas vel tres interrogationes non debet angì confessarius, siei judicium, quod facìt, videtur esse nimisconfusum j nam ex conscientiis implicatiset confusis moraliter impossibile est majorem claritatem sperare.
5°. Oportet animadvertere quod, licetconfessiones generales sint utilissimae, nihilominus non debet confessarius essevalde rìgorosus ad efficiendum, ut confessiones jam factae repetantur a) - Lz·b. VI,n. 505. - Unde ait Pater Segneri, nonesse obligationem repetendi confessiones,nz'si Ùl casu manifestae necessitatis ... autm'si error sù ezndens. - Neque relapsussunt certa indicia, nullas fuisse confessiones factas, praecipue si per aliquodtempus non ceciderit, aut si, antequamcaderet, sibi aliquam vim fecerit b). Aliudtamen judicium fieri debet, si poenitensplerumque statim ceciderit, post duosnempe vel tres dies a confessione facta,quin aliquo modo tentationi obstiterit:tunc enim videtur moraliter certus doloris ac propositi defectus.
b) Textus italicus habet: «Aut si, ante.quam caderet, aliquam notabilem resistentiam adhibuerit e ,
Vitenturscrupuli.
Confessionon reperatur sine necessitate.
ce-enar i u m prorecidìvis.
1 Instructio pract, de conìessìenìb., parto 1; cap. 3, Rit.Rom. J de Sacro Poenit., Ordo ministrandi, n.15 et 16.-§ 2, de prima oblig., v. Quaer. 1 (edit. Veneto 1736). - • n Confessore istruito, cap. 2, v. f. (edit, Veneto 1757).
top related