głównym celem projektu jest stworzenie sieci współpracy pomiędzy

Projekt „Mazowieckie partnerstwo na rzecz współpracy, adaptacyjności i innowacji” jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Głównym celem projektu jest stworzenie sieci współpracy pomiędzy

W ramach projektu zaplanowanych jest szeregdziałań, których efektem końcowym będzie

budowa modelu partnerstw lokalnych na linii

Przedsiębiorcy

Nauka Samorząd

Model partnerstwa

Przedsiębiorczość a rozwój lokalny

Wojciech J. Jabłoński

Projekt „Mazowieckie partnerstwo na rzecz współpracy, adaptacyjności i innowacji” jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Danuta Hübner Przewodnicząca Komisji Rozwoju Regionalnego

Parlamentu Europejskiego

„Małe i średnie przedsiębiorstwa odgrywają kluczową rolę w rozwoju regionów: 99% przedsiębiorstw w UE to MŚP.

To one zapewniają około dwóch trzecich wszystkich miejsc pracy w sektorze prywatnym.

Polityka spójności może przyczynić się do ich intensywniejszego wzrostu i większego dobrobytu, a rozwiązania, jakie oferuje, dostosowane są do lokalnych potrzeb.

Zdolność regionów do innowacji i tworzenia miejsc pracy będzie bowiem zależała od kondycji i dynamizmu MŚP.”

Przedsiębiorczość• Jeżeli przeciętnemu biznesmenowi zada się pytanie, co to jest biznes,

odpowie prawdopodobnie – „to organizacja, która ma osiągnąć zyski”. Tej samej odpowiedzi udzieli najprawdopodobniej każdy ekonomista. Tymczasem odpowiedź ta jest nie tylko fałszywa; jest także dla tematu nieistotna [...] nie oznacza to, że zysk i rentowność są nieważne. Oznacza natomiast, że rentowność nie jest celem przedsiębiorstwa ani działalności w biznesie, lecz ich czynnikiem ograniczającym. Zysk nie stanowi wyjaśnienia, przyczyny czy racji bytu działań i decyzji biznesu, lecz sprawdzian jego wartości... Problemem bowiem każdego biznesu nie jest maksymalizacja zysku, lecz osiągnięcie dostatecznego zysku, który pokrywałby ryzyko działalności ekonomicznej, w ten sposób pozwalając uniknąć strat.

– Autor: Peter Drucker– Źródło: Praktyka zarządzania

7

Przedsiębiorczość

• Rodzaj działalności charakteryzującej się twórczym myśleniem oraz twórczym podejściem do zasobów ludzkich i rzeczowych, którymi rozporządza przedsiębiorstwo, w celu wykorzystania wszelkich szans, jakie przynosi rozwój nauki i technik

J. Pec - Encyklopedia Zarządzania

Przedsiębiorczość

Zdolność do kreowania i zaspakajania swoich i cudzych potrzebJ. Brdulak, Przedsiębiorczość stymulatorem rozwoju gospodarczego

Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości nie oznacza zatem stwarzania preferencji dla określonej grupy, kosztem innych grup społecznych, ale stwarzanie warunków korzystnych dla jednej grupy w celu poprawy warunków życia pozostałych grup … Małgorzata A. Sar

Przedsiębiorczość

• Przedsiębiorczość nie jest domeną przedsiębiorstw prywatnych, ale również samorządów lokalnych

• Aby na lokalnym terytorium następował wzrost gospodarczy istotne jest żeby procesy decyzyjne następowały we współdziałaniu władz samorządowych i środowisk biznesowych

Przedsiębiorczość

Przedsiębiorczość we współrządzeniuTakie współdziałanie pozwala na osiąganie

przewagi konkurencyjnej gminy, miasta, wykorzystywanie unikalnych kombinacji

czynników i działanie w warunkach zgody na ryzyko, efektywność a wreszcie poprawę

dynamiki finansów lokalnychKultura nowej samorządności opartej

na procesie współrządzenia

Lokalny programrozwoju przedsiębiorczości

radni, wójtowie, burmistrzowie, starostowie, pracownicy administracji samorządowej, stowarzyszenia przedsiębiorców, instytucje świadczące usługi dla firm,inni

Wpływ na rozwój lokalnej przedsiębiorczości

Czynniki kształtujące rozwój lokalnej przedsiębiorczości

Szanse

Zagrożenia

Mocne strony

Słabe strony

Rozwój regionalny / lokalny

• Trwały wzrost poziomu życia mieszkańców i potencjału gospodarczego w skali określonej jednostki terytorialnej – gmina, miasto , powiat …

Ocena rozwoju dotyczy:• Potencjału gospodarczego• Struktury gospodarczej• Środowiska przyrodniczego• Zagospodarowania

infrastrukturalnego• Poziomu życia mieszkańców• Zagospodarowania

przestrzennego

Czy przedsiębiorczość ma wpływ a rozwój lokalny?

Wpływy

Przedsiębiorczość

• Miejsca pracy• Praca jest źródłem dochodu• Uzyskane dochody

kształtują popyt na dobra konsumpcyjne

• Popyt stymuluje produkcję dóbr i usług

Rozwój lokalny (samorząd)

• Poziom wykształcenia• Dostępność i ceny gruntów• Stan uzbrojenia terenów• Drogi, parkingi,• Połączenia komunikacyjne• Dostępność mieszkań• Rekreacja

Mechanizmy rozwoju lokalnego

Rozwój Przedsiębiorstw

Nowe miejsca pracy

Popyt na dobra konsumpcyjne

Produkcja dóbr i usługdochóddochód

Rozwój lokalny

Opracowanie: M.A. Saar

Rozwój przedsiębiorczości, a rozwój lokalny

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ

• Rozwój przedsiębiorczości stanowi jedną z podstawowych determinant rozwoju lokalnego

GMINA

• Wsparcie słabiej rozwiniętych gmin i powiatów jest niemożliwe bez redukcji lokalnych barier rozwoju przedsiębiorczości

Stymulowanie rozwoju lokalnego

Instrumenty finansowe Rozwój infrastruktury

• Analiza oddziaływania stosowanych instrumentów na inwestorów i jednostki terytorialne wykazała, że rywalizowanie instrumentami finansowymi prowadzi do gry o sumie zerowej lub jest formą subsydiowania firm.

• Rozwój infrastruktury zwiększa atrakcyjność lokalizacyjną jednostek terytorialnych, ale nie prowadzi do uzyskania przewagi konkurencyjnej, ponieważ wszystkie wykorzystują ten instrument.

Tworzenie środowiska sprzyjającego przedsiębiorczości i innowacyjności jest najbardziej obiecującym instrumentem stymulowania rozwoju lokalnego i budowania

przewagi konkurencyjnej gmin, miast i powiatów, ale wymaga kształtowania odpowiedniego kapitału intelektualnego i kultury innowacyjnej

oraz wyspecjalizowanych zasobów i kompetencji

Źródło: A. Zalewski19

Golden Growth - Złoty Wzrost

W raporcie zaprezentowano wiele analiz, które wskazują, że najwyższym priorytetem jest zapewnienie klimatu odpowiedniego dla przedsiębiorstw, nie zaś wydatki na płace w administracji publicznej czy nawet na infrastrukturę publiczną. Sercem gospodarki są przedsiębiorstwa, nie rządy.

Czynniki kształtujące przedsiębiorczość

Czynniki wpływające

na rozwój przedsiębiorczości

wysoka stopa kredytowa brak stabilnej polityki rządu wobec przedsiębiorstw wysokie koszty pracy niestabilność przepisów dotyczących zatrudnienia korupcja niestabilna polityka fiskalnaniski poziom rozwoju infrastruktury techniczno- ekonomicznej długi okres zwrotu inwestycji brak planów przestrzennego zagospodarowania

Czynniki hamujące na rozwój

przedsiębiorczości

łatwość tworzenia nowych przedsiębiorstw tania i wysoko wykształcona siła robocza łatwy dostęp do wiedzy dostępność komunikacyjna przejrzysty system podatkowy możliwość otrzymania niskooprocentowanego kredytu dostęp do nowoczesnych technologii tanie nośniki energii przychylność władz samorządowych stabilna sytuacja polityczna

Źródło: Z. Makieła21

• 1 czerwca 2005 r. rozpoczęła się realizacja projektu pn. Regionalna Strategia Innowacji i Rozwoju dla Mazowsza – RIS MAZOVIA. Jest to projekt szóstego Programu Ramowego Unii Europejskiej, realizowany jest przez międzynarodowe konsorcjum złożone z partnerów reprezentujących region i partnerów zagranicznych pełniących rolę ekspertów i mentorów RSI.

• Zadaniem Regionalnej Strategii Innowacji jest stworzenie trwałych powiązań pomiędzy jednostkami naukowo-badawczymi, przemysłem, samorządem regionu i administracją rządową w celu budowania wzrostu gospodarczego regionu, a w szczególności podnoszenie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) poprzez wprowadzanie nowych technologii oraz rozwijanie specyficznych umiejętności pracowników w zakresie badań i innowacji.

Drzewo celów strategii

Struktura wdrażania strategii

• Zdolność przedsiębiorstwa do sprostania konkurencji na rynku

Konkurencyjność

Zdolność przedsiębiorstwa do

rozwoju

Powiększanie udziału w rynku

Zwiększenie wolumenu

dotychczasowej produkcji

Wprowadzenie na rynek nowych

wyrobów

Ulepszenie dotychczas

produkowanych wyrobów

Wprowadzenie nowych rozwiązań technologicznychi organizacyjnych

Innowacyjność

25

Innowacja (innovation) to wdrożenie nowego lub znacząco udoskonalonegoproduktu (wyrobu lub usługi) lub procesu, nowej metody marketingowej lub nowej metody organizacyjnej w praktyce gospodarczej, organizacji miejsca pracy lub stosunkach z otoczeniem.

Model komunikacji •Regionalne instytucje otoczenia biznesu•Zrzeszenia przedsiębiorców•Klastry•Realizowane projektu•Kursy i szkolenia•Prawo gospodarcze

•Oferty outsourcingu•Formy prawne działalności gospodarczej•Zakładanie przedsiębiorstw•Prawo gospodarcze•Prawo podatkowe•Prawo pracy•Zachęty ekonomiczne•Projekty unijne•Targi i imprezy wystawiennicze

•Zachęty ekonomiczne•Projekty związane z rozwojem lokalnej przedsiębiorczości•Prawo gospodarcze•Szkolenia•Przetargi publiczne•Konkursy•stypendia

Przedsiębiorstwa

Instytucje otoczenia biznesu

Instytucje otoczenia biznesu

•Gospodarka•Prawo•Projekty unijne•Lokalne wydarzenia naukowo – gospodarcze•Lokalne wydarzenia kulturalne

Opracowanie: M.A. Saar

Prof. Michael E. Porter

klastry /grona (clusters) ..

• Są to geograficzne skupiska– wzajemnie powiązanych firm,– wyspecjalizowanych dostawców– jednostek świadczących usługi, – firm działających w pokrewnych sektorach

i związanych z nimi instytucji (na przykład uniwersytetów, jednostek normalizacyjnych

i stowarzyszeń branżowych) w poszczególnych dziedzinach, konkurujących miedzy sobą, ale także współpracujących

Klastery

28

KlastryKlaster jest zatem odmianą sieci występującą w określonej lokalizacji

geograficznej, w której bliskie sąsiedztwo firm i instytucji zapewnia istnienie pewnych rodzajów wspólnoty

oraz zwiększa częstotliwość i znaczenie interakcji.

Klaster jest zatem odmianą sieci występującą w określonej lokalizacji geograficznej, w której bliskie sąsiedztwo firm

i instytucji zapewnia istnienie pewnych rodzajów wspólnoty oraz zwiększa częstotliwość i znaczenie interakcji.

Czasami pojawiają się postulaty „tworzenia” klastrów i to najlepiej w dziedzinach wysokich technologii, co miałoby prowadzić do powtórzenia sukcesów najbardziej dynamicznych struktur gospodarczych z krajów wysoko rozwiniętych.

Tymczasem klastry stanowią struktury niezależnie wykształcające się w ramach obiektywnych relacji rynkowych w korzystnych warunkach lokalizacyjnych

29

Klastry

ZALĄŻEK INICJATYWA KLASTROWA

• Inicjatywa klastrowa oznacza świadome podejmowanie wysiłków celem poprawy konkurencyjności, przez angażowanie do współdziałania firm, władz rządowych i samorządowych oraz uniwersytetów i instytucji B&R w zakresie związanym z wytwarzaniem określonych produktów czy usług.

30

• Za zalążek klastra można uznać występowanie skupiska podmiotów, w szczególności przedsiębiorstw związanych z wytwarzaniem i dostarczaniem określonych rodzajów produktów czy usług, pomiędzy którymi zaczynają występować relacje współpracy.

Pioma Odlewnia sp. z o.o.Piotrków Trybunalski

METALEXPORT – Odlewnia Koluszki sp. z o.o.

CHEMAR SA Zakład Metalurgiczny - Kielce

Zakład Odlewniczo – Metalowy Wójcik Kielce

Odlewnie Polskie SA Starachowice

Koneckie Zakłady Odlewnicze SA

Nieborów Sp. z o.o. Starachowice

Metal – Kolor Starachowice

FANSULD - Końskie

AGA Odlewnia Żeliwa Końskie

Ludwikowski Jan - Końskie

ANTER - Końskie

CANET - Pomruków

IRONEL Ltd. - Końskie

HALMAT- Końskie

Kowalczyk Jan - Hucisko

Brzeziński Bogdan i Zofia - Wąsacz

Węgierek Rafał - Końskie

Mucha Barbara - Końskie

Piotrkowski Stefan Odlewnictwo - Wiczkowice

Lefek - Miler – Banasik Zakład Odlewniczy Końskie

CELSA Huta Ostrowiec

ARCZES – Skarżysko Kamienna

BOWIM Kielce

ZAWSTAL sp. z o.o. Łódź

BSK Return sp. z o.o. Kielce

JUMAR – Skarżysko Kamienna

KAMA – VITRUM Kielce

MAT – BUD – STAL Kielce

PPUH NASZ Firma Konsultingowa

AUDEX – systemy informatyczne

MOMAG - poligrafia

Banki: PKO SA. BPH, ING BŚK

REMBOR – materiały instalacyjne

JARKPOL – kasy fiskalne

ARTOM – przedsiębiorstwo

budowlane

Wydziały Ekonomiczne Ambasad

Import – Eksport H. Schmidt Niemcy

Biura Radcy Handlowego

DUKER Niemcy

PAM Francja

Dostawcy surowców (złomu żeliwnego, stali, koksu)

Przedsiębiorstwa otoczenia

Poziom międzynarodowy

Drobni producenci narzędzi

Gro

no

odle

wn

icze: P

iotrkó

w T

rybu

nalski –

K

ońskie

– Stara

chow

ice – K

ielce

– O

strowie

c Ś

więto

krzyski

31

Strategii Zrównoważonego Rozwoju

• Opracowanie Strategii Zrównoważonego Rozwoju Polski służyć ma przede wszystkim stworzeniu warunków dla takiego stymulowania procesów rozwoju, aby w jak najmniejszym stopniu zagrażały one środowisku.

• Konieczne jest w związku z tym sukcesywne eliminowanie procesów i działań gospodarczych szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi, promowanie sposobów gospodarowania "przyjaznych środowisku" oraz przyśpieszanie procesów przywracania środowiska do właściwego stanu, wszędzie tam, gdzie nastąpiło naruszenie równowagi przyrodniczej.

• Realizacja tych postulatów nie może jednak jednocześnie powodować niepożądanego zmniejszania tempa wzrostu gospodarczego, ani poszerzać marginesu ubóstwa, czyli pogłębiania lub powstawania nowych napięć społecznych i zagrożeń ekonomicznych.

Definicja rozwoju zrównoważonego

• Prawo do zaspokojenia aspiracji rozwojowych obecnej generacji bez ograniczania praw przyszłych pokoleń do zaspokojenia ich potrzeb rozwojowych.

• Definicja ta wskazuje, że rozwój gospodarczy i cywilizacyjny obecnego pokolenia nie powinien odbywać się kosztem wyczerpywania zasobów nieodnawialnych i niszczenia środowiska, dla dobra przyszłych pokoleń, które też będą posiadały prawa do swego rozwoju.

• Model 4 kapitałów zakłada, że rozwój zachodzi dzięki usługom dostarczonym przez 4 rodzaje KAPITAŁÓW:– Gospodarczy– Ludzki– Społeczny– Naturalny

• Trwały rozwój zachodzi tylko wtedy gdy zasoby 4 kapitałów pozostają stałe lub rosną

Cztery kapitały

34

Cztery kapitały

Kapitał gospodarczy

Majątek trwały i infrastruktura wszystko to co tradycyjnie rozumiane jest jako kapitał – a więc wyprodukowane zasoby, które są wykorzystywane do produkcji innych dóbr i usług–maszyny–narzędzia–budynki–infrastruktura

Wskaźniki• przykłady:

– PKB na mieszkańca– nakłady inwestycyjne– drogi i inna infrastruktura

Cztery kapitały

Kapitał ludzki• Pracownicy i ich umiejętności

zdrowie, dobrobyt i potencjał produkcyjny indywidualnych ludzi.

• Elementami tego kapitału są np. :– zdrowie fizyczne i psychiczne

człowieka– wykształcenie– motywacja i umiejętności

Wskaźnik• przykłady:

– zatrudnienie– % mieszkańców z wyższym

wykształceniem– zatrudnienie w B+R

Cztery kapitały

Kapitał społeczny• Zaufanie i spójność społeczna

system sieci i związków bazujących na zaufaniu oraz formalnych i nieformalnych zasadach, które umożliwiają indywidualnym ludziom lub grupą dostęp do zasobów.

• Budują sieci kontaktów społecznych, które wspomagają tworzenie sprawnego i spójnego społeczeństwa oraz ułatwiają społeczne i intelektualne interakcje między członkami tego społeczeństwa

Wskaźnik• przykłady:

– liczba przestępstw– liczba korzystających

z opieki społecznej– liczba organizacji społecznych i

stowarzyszeń (NGO)– stabilność zatrudnienia

Cztery kapitały

Kapitał naturalny• Zasoby naturalne oraz ekosystem

wszystkie formy ekosystemu i zasobów naturalnych, które dostarczają usług do tworzenia społecznego dobrobytu.Są to tradycyjnie rozumiane zasoby naturalne – drewno, woda, energia i zasoby mineralne – oraz trudne do wyceny zasoby naturalne np. bioróżnorodność, gatunki zagrożone, ekosystem – dostarczyciele ekologicznych usług

Wskaźnik• przykłady:

– zużycie energii na mieszkańca– % obszarów chronionych– emisja zanieczyszczeń

Klasa kreatywna jako czynnik rozwoju miast

39Źródło: R. Florida

Flexicurity • Socjalny model zatrudnienia oparty na łatwym procesie zatrudniania oraz

zwalniania pracowników przez pracodawcę, a także wysokich zabezpieczeniach socjalnych dla bezrobotnych.

• Po raz pierwszy wprowadzony w Danii w 1990 r. • Termin pochodzi od słów flexibility (elastyczność) oraz security

(bezpieczeństwo).

Flexicurity Zalety systemu podkreślane przez jego promotorów:• łatwość w podejmowaniu pracy;• pracodawca może łatwo pozyskać nowych pracowników;• łatwość w poszerzaniu kwalifikacji;• system motywujący bezrobotnych do poszukiwania pracy;• koncepcja flexicurity zakłada potrzebę uzgodnienia stanowisk związków

zawodowych i organizacji pracodawców, tak aby upowszechniać rozwiązania korzystne dla obu stron stosunku pracy i akceptowane przez obie strony;

• upowszechnia nietypowe formy zatrudnienia;• poparcie UEWady• wzmocnienie pozycji związków zawodowych osłabia pracodawców i ich

konkurencyjność na rynku;

1 Problemy Zarządzania 3/2006; 4/2007; 2/2008; 1/2009; 2/2009

2 Dziemiatowicz Wojciech Konkurencyjność gmin w kontekście relacji władz lokalnych – inwestorzy zagraniczni

3 Grubała Andrzej Rola przemysłu zaawansowanej technologii w rozwoju regionalnym i lokalnym

4 Gorzelak Grzegorzi inni Polskie regionalne strategie innowacji: ocena i wnioski dla dalszych działań

5 Gorzelak Grzegorzi inni Ocena strategii rozwoju regionu – wykorzystanie modelu 4 kapitałów

5 Makieła Zbigniew Przedsiębiorczość regionalna

6 Małgorzata Anna Saar Jak samorządy lokalne mogą wspierać rozwój przedsiębiorczości

7 Sługocki Waldemar Polityka regionalna w Polsce jako przestrzeń aktywności samorządu terytorialnego

Bibliografia:

42

Dziękuję za uwagę

wojciech.jablonski@wjjconsulting.pl

Projekt „Mazowieckie partnerstwo na rzecz współpracy, adaptacyjności i innowacji” jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego