farkli lokalizasyonlarda deri bakimi - phd.org.tr · Çoğu sabun ve deterjanlar alkali yapıdadır...

DERĐ BAKIMIDERĐ BAKIMI

Prof. Dr. Seher Bostancı

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji Anabilim Dalı

DERĐ TEMĐZLĐĞĐ

NEMLENDĐRME

GÜNEŞTEN KORUMA

DERĐ TĐPLERĐDERĐ TĐPLERĐ

Normal Deri

Yağlı Deri

Kuru Deri

Akkiz kuru deri (retinoidler, UV, soğuk, sıcak, rüzgar, kuruluk, deterjan, solvent)

Yapısal kuru deri (fizyolojik)

� Frajil deri

� Senil deri

Karma Deri

DERĐ TEMĐZLĐĞĐDERĐ TEMĐZLĐĞĐ

Temizleyiciler hazırlanırken yağ ve diğer bütün sebase kaynaklı lipidiksekresyonları ortadan kaldırmanın ideal olduğu düşünülür, ancak serobrosit ve seramitler gibi deride aşırı su kaybınıönlemede anahtar rol oynayan yapısal lipidler korunmalıdır.

Kötü formüle edilmiş temizleyiciler; deriyi kurutur, nemlendiricilerin duyarlandırmariskini arttırır.

Deri pH’sı ortalama 5,3 (4-6,5 arası)

Çoğu sabun ve deterjanlar alkali yapıdadır ve deri pH’sını arttırarak derinin fizyolojik koruyucu asit mantosunu bozarlar.

Klasik sabunlar (sodyum tuzları ve yağasidi bileşiği) bu türdendir.

Alkali bir sabunla yıkanan derinin pH’sı2 üniteden fazla artar ve bu etki 4 saat devam eder. Bu da irritasyona yol açabilir.

Temizleyici seçiminde en önemli faktör pH değeridir. pH artışı deri yüzeyinde sertleşmeye sebep olur. Ayrıca sık sık sabunla yıkamak derinin normal florasını bozar, bakteri ve mantarların yerleşmesine sebep olabilir.

Syndet (sentetik deterjan), sentetik sabunlar (sabunsu sabun)

pH’ları 5,5

Deri pH’sını değiştirmedikleri ve kolayca arındırılabildikleri için uygundurlar.

Diğer Temizleyici Ürünler

Diğer Temizleyici Ürünler

Kremler: Yıkamadan silinerek deriden uzaklaştırılırlar. Suyla yıkanmaları tercih edilir.

Losyonlar: Krem ve losyonlar makyaj çıkarmada ve kuru derili kişilerde çok uygundur. Normal ve yağlı deri için geliştirilmiş çeşitleri vardır.

Sıvı temizleyiciler: Kolay durulanırlar, nemlendirici etkilidirler, pahalıdırlar. Vücut temizliği için de iyi bir seçimdir.

Abraziv temizleyiciler: Đçlerindeki partiküllerle temizlik yaparlar. Haftada bir kereden fazla kullanılmamalıdır.

Temizleyici yüz maskeleri

Kuru Deride TemizlikKuru Deride Temizlik

Temizleyici kremler (kolt krem, sorbitonYA esterleri)

Karma Deride TemizlikKarma Deride Temizlik

Hafif bir suda yağ emülsiyonu

Normal Deride TemizlikNormal Deride Temizlik

Yağlı Deride TemizlikYağlı Deride TemizlikBasit bir sürfaktan solüsyon

Temizlikten 3 saat sonra ortaya çıkan parlaklık ve yağlılık derecesini azaltır.

Sebore ve aknede aşırı sebum temizlenip folikül ağızları açık kalırken seramid ve serebrosidler de kaldırılmadan derinin bariyer bütünlüğü korunur. Bu temizleyicilere p. acnes için hekzamidin diisoithionate gibi antibakteriyel bileşikler ilave edilir. Salisilik asit, benzol peroksit gibi ajanlarda eklenir.

NEMLENDĐRĐCĐLER;NEMLENDĐRĐCĐLER;

deri bariyerinin tamiri ve bütünlüğünün

devamı, TESK’in azaltılması, su tutma

özelliği olan lipit bariyerin yeniden

yapılanması amacıyla deriye topikal

uygulanan karışımlardır.

Kol ve bacaklar daha çok kurur.

Nemlendiriciler kseroz ve ekzema gibi durumlarda derinin bariyer fonksiyonunun düzeltilmesine yönelik kullanılırlar.

Ayrıca hasarlı ve irrite deride inflamasyonu azaltmak için kullanılırlar, böylece irritan kontak dermatitin önlenmesine de yardımcı olurlar.

AHA gibi nemlendiriciler korneositlerindeskuamasyonunu arttırarak epidermisin daha düzgün ve yumuşak hissedilmesini sağlarlar.

Epidermal lipitlerin yapımını uyararak bariyer fonksiyonunun devamını sağlarlar. Đçeriklerindeki kollajen, keratin ve elastin gibi proteinlerle derideki boşlukları doldurarak derinin gençleşmesini sağlarlar.

Güneş hasarlı deride ve yaşlanma etkilerinin giderilmesinde de kullanılırlar.

Ayrıca birçok hastalığın tedavisine yardımcı olarak, topikal ilaçların penetrasyonunu arttırarak etkili olurlar.

Hassas ciltlerde stratum korneumunbariyer fonksiyonunun sağlanması ve irritan maddelerin deriye girişini önleyerek cilt belirtilerinin oluşmasını engellerler.

Atopik dermatitlilerde aşırıderi kuruluğu vardır. Düzenli nemlendirici kullanımı ile bu düzeltilebilir ve diğer belirtilerin oluşmasıengellenebilir.

Đhtiyoziste hayat boyu

nemlendirici kullanılması

gerekir. %10 üre içeren

formülasyonlar burada

daha etkili olmaktadır.

Etkileri kısa sürelidir,

kullanıldığı süredir.

Nemlendirici Kullanım PrensipleriNemlendirici Kullanım PrensipleriKuru derili kişiler sabunla sık yıkanmaktan kaçınmalıdırlar.Nemlendiriciler deri temizlendikten sonra hemen uygulanmalıdır.Uygulama sıklığı deri kuruluğuna göre değişir.Soğuk, kuru ve rüzgarlı havalarda dışarı çıkılmadan 20-30 dk. önce sürülmeli ve yağlı kremler tercih edilmelidir.Uzun süreli yarar sağlanabilmesi için günde 2 kez en az 7 gün kullanılmaları gerekir.

Yüze uygulanan her ürün boyuna da uygulanmalıdır.Vücut nemlendirmesi banyodan hemen sonra yapılmalıdır.Çok kuru derili kişilerde banyo sonrasında veya banyo esnasında vücut yağları kullanılabilir.

Klasik bakım ürünleri lipid içeriği ve emülsiyon tiplerine göre 2 çeşit krem (gündüz, gece) içerirler.Kuru derili kişilerde okluziv etkisi fazla olan yağlıkremler uygundur.Normal deride humektan da içeren su içinde yağemülsiyonları uygundur.Karma deride, genellikle T bölgesine nemlendirici uygulanmaz. Diğer kısımlara yağlı olmayan nemlendiriciler uygulanır.Mevsimsel değişiklikler de göz önünde bulundurulmalıdır.

Sık yıkama, çevresel etkiler, özellikle de güneşkurumayı arttırır.

Hassas derili kişilerde koku maddeleri, koruyucular duyarlandırıcı olabilir.

NEMLENDĐRĐCĐLERĐN YAN ETKĐLERĐ

NEMLENDĐRĐCĐLERĐN YAN ETKĐLERĐ

Acıma, yanma, batma

Potansiyel allerjenlere (parfümler, taşıyıcı kimyasal maddeler, çözücüler, korucular) bağlı kontak dermatit

Lanolin, propilen glikole bağlı kontak dermatit

Özellikle atopik dermatitte kontak allerjiriski daha fazladır.

Deriyi nemlendirme, yumuşatma amacıyla krem, merhem, losyon, banyo yağları ve sabun yerine geçen ürünler kullanılır. Bu amaçla emolyenler (glikol stearat, gliserilstearat, lanolin, soya sterol, ayçiçeği çekirdeği yağı gliseridleri), oklüzifler(vazelin, mineral yağ, dimetikon, kaprilik/kaprik trigliserit), humektanlar(gliserin, gliserol), laktik asit, sodyum pirolidon karboksilik asit, amonyum laktat, potasyum laktat, sorbitol, üre) kullanılır.

ÜREÜRE

En önemli fizyolojik doğal nemlendirici faktör

Kortikosteroid, retinoik asit ve diğer bazı topikallerle kullanıldığında bunların penetrasyonunu arttırır.

ALFA-HĐDROKSĐ ASĐTLER (AHA)ALFA-HĐDROKSĐ ASĐTLER (AHA)

Laktik, glikolik, tartarik asit (Meyve Asitleri)

Deri kuruluğu, deri bakımı

Yaşlanma etkilerini giderici

Hiperpigmentasyon tedavisi

Aknede tedavi edici

AHA’larla KĐMYASAL PEELINGAHA’larla KĐMYASAL PEELING

Deri yaşlanmasında

Đzlerin tedavisinde

Nemlendiricilere Eklenen Diğer Maddeler

Nemlendiricilere Eklenen Diğer Maddeler

Yulaf banyolarıAllantoin, hyalurinoik asit, pantenol, peptitlerUbikinol, ürik asitYeşil çay, Aloe vera, tea tree oil vd.KoruyucularAntioksidanlar (vit C, vit E, koenzim Q10, lipoik asit, glutation)Tretinoin

GÜNEŞTEN KORUNMAGÜNEŞTEN KORUNMA

Bugün deri yaşlanmasının ana sebeplerinden birinin güneş hasarı olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla ya nemlendiricinin içinde olarak veya ayrı olarak güneşten koruyucular kullanılmalıdır.

Kronik UVB etkileri fotoyaşlanma, immünsupresyon ve fotokarsinozistir.

Güneş yanığı, fototoksik, fotoallerjik reaksiyonlar diğer olumsuz etkilerdir.

Bu zararlı etkiler UV’ye maruz kalma süresine, sıklığına, deri rengi - fototipine bağlıdır.

UV’nin Zararlı Etkilerinden Korunmak

UV’nin Zararlı Etkilerinden Korunmak

Giysilerle blokaj

1100 - 1500 arası güneşe çıkılmaması

Uzun süreli güneş banyosuna ve bronzlaşma salonlarına ilginin kaldırılması

Güneşten koruyucuların (GKÜ) kullanılması

Yaşamın ilk 18 yılında SPF değeri 7,5

olan GKÜ’nün kullanılması, yaşam boyu

melanom dışı deri kanseri gelişim

insidansını %78 azaltır.

Güneşten koruma faktörü (SPF) GKÜ’lerin etkinliğini göstermektedir.

SPF’si yüksek bir ürünün koruma etkinliği de yüksektir.

SPF 15 olan bir ürün UVB’nin %94’ü, 30 olan ise %97’den fazlasını filtre eder.

Deri fototipi I-II ise →→→→ SPF 15-30Deri fototipi III-IV ise →→→→ SPF 10-15

Miktar (2 mg/cm2)

Sırt, boyun yanları, şakaklar, kulaklar

Fiziksel GKÜ’lerin opak oluşu, sürtünme, terleme, suyla etkinliklerinin azalması

Güneşe maruziyetten 20 dk. önce sürülmeli, yüzme ya da terlemenin ardından 2-3 saatte bir tekrarlanmalı

GKÜ Önerirken Dikkat Edilmesi Gerekenler

GKÜ Önerirken Dikkat Edilmesi Gerekenler

1. Kişinin deri rengi - fototipi2. Meslek ve açık hava aktiviteleri

(yüzme, dağcılık, balıkçılık)3. Polimorf ışık erüpsiyonu, solar

ürtiker, LE, kronik aktinik dermatit gibi hastalıkları olanlar genişspektrumlu, SPF’si yüksek ürünler kullanmalı

4. Çevredeki ışık yoğunluğu5. GKÜ’lerin suya dayanıklılık ve

SPF değerleri

GKÜ’lerin Yan EtkileriGKÜ’lerin Yan Etkileri

Đrritasyon, kontakt dermatit, fotokontakdermatit, fototoksisite, milia, follikülit

D vitamini eksikliği

Mutasyonlara yol açma

GKÜ’lere güvenip, daha uzun süre güneşlenmek

FARKLI LOKALĐZASYONLARDA DERĐ BAKIMI

FARKLI LOKALĐZASYONLARDA DERĐ BAKIMI

YÜZ BAKIMI

Arındırma

Nemlendirme

Güneş koruyucu

Kırışıklık önleyici

Antiseboreik, antiakne

Yaşlanma belirtilerini giderici bakım

Pigmentasyon giderici

GÖZ ÇEVRESĐ BAKIMI

Makyaj temizleyici

Kırışıklık önleyici

Morluk önleyici, giderici

Yorgunluk giderici

Torbaların tedavisi

EL BAKIMITemizleyicilerSindetler, likit temizleyicilerYumuşatıcılarLanolinKoruyucu tabaka oluşturan maddeler (parafin, balmumu, sellüloz, çinko oksit)Tedavi ediciNemlendirici

AYAK BAKIMI

Temizlik

Nemlendiriciler

Antiperspiran

Antiseptik

Pudra

VÜCUT BAKIMI

Temizleme (sabun, kese, antibakteriyelduş jeli)

Nemlendirici (üre, gliserin, vazelin, güneş sonrası nemlendirici)