farkli lokalizasyonlarda deri bakimi - phd.org.tr · Çoğu sabun ve deterjanlar alkali yapıdadır...
TRANSCRIPT
DERĐ BAKIMIDERĐ BAKIMI
Prof. Dr. Seher Bostancı
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji Anabilim Dalı
DERĐ TEMĐZLĐĞĐ
NEMLENDĐRME
GÜNEŞTEN KORUMA
DERĐ TĐPLERĐDERĐ TĐPLERĐ
Normal Deri
Yağlı Deri
Kuru Deri
Akkiz kuru deri (retinoidler, UV, soğuk, sıcak, rüzgar, kuruluk, deterjan, solvent)
Yapısal kuru deri (fizyolojik)
� Frajil deri
� Senil deri
Karma Deri
DERĐ TEMĐZLĐĞĐDERĐ TEMĐZLĐĞĐ
Temizleyiciler hazırlanırken yağ ve diğer bütün sebase kaynaklı lipidiksekresyonları ortadan kaldırmanın ideal olduğu düşünülür, ancak serobrosit ve seramitler gibi deride aşırı su kaybınıönlemede anahtar rol oynayan yapısal lipidler korunmalıdır.
Kötü formüle edilmiş temizleyiciler; deriyi kurutur, nemlendiricilerin duyarlandırmariskini arttırır.
Deri pH’sı ortalama 5,3 (4-6,5 arası)
Çoğu sabun ve deterjanlar alkali yapıdadır ve deri pH’sını arttırarak derinin fizyolojik koruyucu asit mantosunu bozarlar.
Klasik sabunlar (sodyum tuzları ve yağasidi bileşiği) bu türdendir.
Alkali bir sabunla yıkanan derinin pH’sı2 üniteden fazla artar ve bu etki 4 saat devam eder. Bu da irritasyona yol açabilir.
Temizleyici seçiminde en önemli faktör pH değeridir. pH artışı deri yüzeyinde sertleşmeye sebep olur. Ayrıca sık sık sabunla yıkamak derinin normal florasını bozar, bakteri ve mantarların yerleşmesine sebep olabilir.
Syndet (sentetik deterjan), sentetik sabunlar (sabunsu sabun)
pH’ları 5,5
Deri pH’sını değiştirmedikleri ve kolayca arındırılabildikleri için uygundurlar.
Diğer Temizleyici Ürünler
Diğer Temizleyici Ürünler
Kremler: Yıkamadan silinerek deriden uzaklaştırılırlar. Suyla yıkanmaları tercih edilir.
Losyonlar: Krem ve losyonlar makyaj çıkarmada ve kuru derili kişilerde çok uygundur. Normal ve yağlı deri için geliştirilmiş çeşitleri vardır.
Sıvı temizleyiciler: Kolay durulanırlar, nemlendirici etkilidirler, pahalıdırlar. Vücut temizliği için de iyi bir seçimdir.
Abraziv temizleyiciler: Đçlerindeki partiküllerle temizlik yaparlar. Haftada bir kereden fazla kullanılmamalıdır.
Temizleyici yüz maskeleri
Kuru Deride TemizlikKuru Deride Temizlik
Temizleyici kremler (kolt krem, sorbitonYA esterleri)
Karma Deride TemizlikKarma Deride Temizlik
Hafif bir suda yağ emülsiyonu
Normal Deride TemizlikNormal Deride Temizlik
Yağlı Deride TemizlikYağlı Deride TemizlikBasit bir sürfaktan solüsyon
Temizlikten 3 saat sonra ortaya çıkan parlaklık ve yağlılık derecesini azaltır.
Sebore ve aknede aşırı sebum temizlenip folikül ağızları açık kalırken seramid ve serebrosidler de kaldırılmadan derinin bariyer bütünlüğü korunur. Bu temizleyicilere p. acnes için hekzamidin diisoithionate gibi antibakteriyel bileşikler ilave edilir. Salisilik asit, benzol peroksit gibi ajanlarda eklenir.
NEMLENDĐRĐCĐLER;NEMLENDĐRĐCĐLER;
deri bariyerinin tamiri ve bütünlüğünün
devamı, TESK’in azaltılması, su tutma
özelliği olan lipit bariyerin yeniden
yapılanması amacıyla deriye topikal
uygulanan karışımlardır.
Kol ve bacaklar daha çok kurur.
Nemlendiriciler kseroz ve ekzema gibi durumlarda derinin bariyer fonksiyonunun düzeltilmesine yönelik kullanılırlar.
Ayrıca hasarlı ve irrite deride inflamasyonu azaltmak için kullanılırlar, böylece irritan kontak dermatitin önlenmesine de yardımcı olurlar.
AHA gibi nemlendiriciler korneositlerindeskuamasyonunu arttırarak epidermisin daha düzgün ve yumuşak hissedilmesini sağlarlar.
Epidermal lipitlerin yapımını uyararak bariyer fonksiyonunun devamını sağlarlar. Đçeriklerindeki kollajen, keratin ve elastin gibi proteinlerle derideki boşlukları doldurarak derinin gençleşmesini sağlarlar.
Güneş hasarlı deride ve yaşlanma etkilerinin giderilmesinde de kullanılırlar.
Ayrıca birçok hastalığın tedavisine yardımcı olarak, topikal ilaçların penetrasyonunu arttırarak etkili olurlar.
Hassas ciltlerde stratum korneumunbariyer fonksiyonunun sağlanması ve irritan maddelerin deriye girişini önleyerek cilt belirtilerinin oluşmasını engellerler.
Atopik dermatitlilerde aşırıderi kuruluğu vardır. Düzenli nemlendirici kullanımı ile bu düzeltilebilir ve diğer belirtilerin oluşmasıengellenebilir.
Đhtiyoziste hayat boyu
nemlendirici kullanılması
gerekir. %10 üre içeren
formülasyonlar burada
daha etkili olmaktadır.
Etkileri kısa sürelidir,
kullanıldığı süredir.
Nemlendirici Kullanım PrensipleriNemlendirici Kullanım PrensipleriKuru derili kişiler sabunla sık yıkanmaktan kaçınmalıdırlar.Nemlendiriciler deri temizlendikten sonra hemen uygulanmalıdır.Uygulama sıklığı deri kuruluğuna göre değişir.Soğuk, kuru ve rüzgarlı havalarda dışarı çıkılmadan 20-30 dk. önce sürülmeli ve yağlı kremler tercih edilmelidir.Uzun süreli yarar sağlanabilmesi için günde 2 kez en az 7 gün kullanılmaları gerekir.
Yüze uygulanan her ürün boyuna da uygulanmalıdır.Vücut nemlendirmesi banyodan hemen sonra yapılmalıdır.Çok kuru derili kişilerde banyo sonrasında veya banyo esnasında vücut yağları kullanılabilir.
Klasik bakım ürünleri lipid içeriği ve emülsiyon tiplerine göre 2 çeşit krem (gündüz, gece) içerirler.Kuru derili kişilerde okluziv etkisi fazla olan yağlıkremler uygundur.Normal deride humektan da içeren su içinde yağemülsiyonları uygundur.Karma deride, genellikle T bölgesine nemlendirici uygulanmaz. Diğer kısımlara yağlı olmayan nemlendiriciler uygulanır.Mevsimsel değişiklikler de göz önünde bulundurulmalıdır.
Sık yıkama, çevresel etkiler, özellikle de güneşkurumayı arttırır.
Hassas derili kişilerde koku maddeleri, koruyucular duyarlandırıcı olabilir.
NEMLENDĐRĐCĐLERĐN YAN ETKĐLERĐ
NEMLENDĐRĐCĐLERĐN YAN ETKĐLERĐ
Acıma, yanma, batma
Potansiyel allerjenlere (parfümler, taşıyıcı kimyasal maddeler, çözücüler, korucular) bağlı kontak dermatit
Lanolin, propilen glikole bağlı kontak dermatit
Özellikle atopik dermatitte kontak allerjiriski daha fazladır.
Deriyi nemlendirme, yumuşatma amacıyla krem, merhem, losyon, banyo yağları ve sabun yerine geçen ürünler kullanılır. Bu amaçla emolyenler (glikol stearat, gliserilstearat, lanolin, soya sterol, ayçiçeği çekirdeği yağı gliseridleri), oklüzifler(vazelin, mineral yağ, dimetikon, kaprilik/kaprik trigliserit), humektanlar(gliserin, gliserol), laktik asit, sodyum pirolidon karboksilik asit, amonyum laktat, potasyum laktat, sorbitol, üre) kullanılır.
ÜREÜRE
En önemli fizyolojik doğal nemlendirici faktör
Kortikosteroid, retinoik asit ve diğer bazı topikallerle kullanıldığında bunların penetrasyonunu arttırır.
ALFA-HĐDROKSĐ ASĐTLER (AHA)ALFA-HĐDROKSĐ ASĐTLER (AHA)
Laktik, glikolik, tartarik asit (Meyve Asitleri)
Deri kuruluğu, deri bakımı
Yaşlanma etkilerini giderici
Hiperpigmentasyon tedavisi
Aknede tedavi edici
AHA’larla KĐMYASAL PEELINGAHA’larla KĐMYASAL PEELING
Deri yaşlanmasında
Đzlerin tedavisinde
Nemlendiricilere Eklenen Diğer Maddeler
Nemlendiricilere Eklenen Diğer Maddeler
Yulaf banyolarıAllantoin, hyalurinoik asit, pantenol, peptitlerUbikinol, ürik asitYeşil çay, Aloe vera, tea tree oil vd.KoruyucularAntioksidanlar (vit C, vit E, koenzim Q10, lipoik asit, glutation)Tretinoin
GÜNEŞTEN KORUNMAGÜNEŞTEN KORUNMA
Bugün deri yaşlanmasının ana sebeplerinden birinin güneş hasarı olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla ya nemlendiricinin içinde olarak veya ayrı olarak güneşten koruyucular kullanılmalıdır.
Kronik UVB etkileri fotoyaşlanma, immünsupresyon ve fotokarsinozistir.
Güneş yanığı, fototoksik, fotoallerjik reaksiyonlar diğer olumsuz etkilerdir.
Bu zararlı etkiler UV’ye maruz kalma süresine, sıklığına, deri rengi - fototipine bağlıdır.
UV’nin Zararlı Etkilerinden Korunmak
UV’nin Zararlı Etkilerinden Korunmak
Giysilerle blokaj
1100 - 1500 arası güneşe çıkılmaması
Uzun süreli güneş banyosuna ve bronzlaşma salonlarına ilginin kaldırılması
Güneşten koruyucuların (GKÜ) kullanılması
Yaşamın ilk 18 yılında SPF değeri 7,5
olan GKÜ’nün kullanılması, yaşam boyu
melanom dışı deri kanseri gelişim
insidansını %78 azaltır.
Güneşten koruma faktörü (SPF) GKÜ’lerin etkinliğini göstermektedir.
SPF’si yüksek bir ürünün koruma etkinliği de yüksektir.
SPF 15 olan bir ürün UVB’nin %94’ü, 30 olan ise %97’den fazlasını filtre eder.
Deri fototipi I-II ise →→→→ SPF 15-30Deri fototipi III-IV ise →→→→ SPF 10-15
Miktar (2 mg/cm2)
Sırt, boyun yanları, şakaklar, kulaklar
Fiziksel GKÜ’lerin opak oluşu, sürtünme, terleme, suyla etkinliklerinin azalması
Güneşe maruziyetten 20 dk. önce sürülmeli, yüzme ya da terlemenin ardından 2-3 saatte bir tekrarlanmalı
GKÜ Önerirken Dikkat Edilmesi Gerekenler
GKÜ Önerirken Dikkat Edilmesi Gerekenler
1. Kişinin deri rengi - fototipi2. Meslek ve açık hava aktiviteleri
(yüzme, dağcılık, balıkçılık)3. Polimorf ışık erüpsiyonu, solar
ürtiker, LE, kronik aktinik dermatit gibi hastalıkları olanlar genişspektrumlu, SPF’si yüksek ürünler kullanmalı
4. Çevredeki ışık yoğunluğu5. GKÜ’lerin suya dayanıklılık ve
SPF değerleri
GKÜ’lerin Yan EtkileriGKÜ’lerin Yan Etkileri
Đrritasyon, kontakt dermatit, fotokontakdermatit, fototoksisite, milia, follikülit
D vitamini eksikliği
Mutasyonlara yol açma
GKÜ’lere güvenip, daha uzun süre güneşlenmek
FARKLI LOKALĐZASYONLARDA DERĐ BAKIMI
FARKLI LOKALĐZASYONLARDA DERĐ BAKIMI
YÜZ BAKIMI
Arındırma
Nemlendirme
Güneş koruyucu
Kırışıklık önleyici
Antiseboreik, antiakne
Yaşlanma belirtilerini giderici bakım
Pigmentasyon giderici
GÖZ ÇEVRESĐ BAKIMI
Makyaj temizleyici
Kırışıklık önleyici
Morluk önleyici, giderici
Yorgunluk giderici
Torbaların tedavisi
EL BAKIMITemizleyicilerSindetler, likit temizleyicilerYumuşatıcılarLanolinKoruyucu tabaka oluşturan maddeler (parafin, balmumu, sellüloz, çinko oksit)Tedavi ediciNemlendirici
AYAK BAKIMI
Temizlik
Nemlendiriciler
Antiperspiran
Antiseptik
Pudra
VÜCUT BAKIMI
Temizleme (sabun, kese, antibakteriyelduş jeli)
Nemlendirici (üre, gliserin, vazelin, güneş sonrası nemlendirici)