ekmud ankara toplantısı 11.12
Post on 21-Oct-2021
16 Views
Preview:
TRANSCRIPT
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
SunumPlanı
• Giriş
• Polifarmasi
• AdversİlaçOlayı
• İlaçEtkileşimleriHakkındaTemelBilgiler
• Rehberler
• ÇözümÖnerileri
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
ü FarmasötikEtkileşmeü FarmakokinetikEtkileşmeü FarmakodinamikEtkileşme
Tanımlar .
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
Giriş
• Türkiye’de,defalarcayapılanuyarıyarağmenbilinçsizilaçkullanımıhergeçenyılkatlanarakartıyor.
• SağlıkBakanlığıverilerinegöre,Türkiye’de2014yılında1milyar969milyonkutuolanilaçtüketimi,2015yılında2milyar46milyonayükselmiştir.
• İlaçtüketimindeİlksıradaağrıkesicilerikincisıradaiseantibiyotiklerbulunmaktadır,
• OECD2015Sağlıkverilerinegöre,ülkemizbinde42,2’likantibiyotikkullanımıiledünyadabirincisıradayeralmaktadır.
Tanımlar
Önlenebilirilaçetkileşimleri
• Adversilaçolaylarının1/3
• AdversilaçOlayımaliyetinin½
• Hekimleriçinilaçyazmak,ciddibirkarardır.
• İlaçlarıdoğrukullanmak,oluşabilecekyanetkivezararlarınerkenfarkınavarmakbilgi,ilgivedikkatister.
• Bütünilaçetkileşimlerinibilmekimkansızamasıkreçeteettiklerimiziveciddisonuçlarayolaçanlarıbilmekmümkündür.
• İlaçetkileşmeleriningelişimizamanabağlıdırveöngörülebilirlikleri,dolayısıylaönlenebilirliklerideyüksektir.
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
İlaçEtkileşimlerininÖnemi
YaşlılıkvePolifarmasi
BirleşmişMilletlerNüfusFonuverilerinegöre,
Dünyanüfusu,gelişmişülkelerdedahafazlaolmaküzeregiderekyaşlanıyor.
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
YaşlılıkvePolifarmasi
Dünyada2015yılıitibarıyla;
• 65yaşveüstü900milyonkişi
2030'da1,4milyara,
2050'de2milyaraulaşmasıöngörülüyor.
• 2015'te80yaşveüstükişisayısı125milyonolarakkayıtlarageçerken,burakamın2050'de434milyonolacağıbelirtiliyor.
• Yaşlınüfusun2050'denönceilkdefagençnüfussayısınıgeçmesibekleniyor.
YaşlılıkvePolifarmasi
YaşlılıkvePolifarmasi
Yaşlanmanınkarakteristiközellikleri;
• Organfonksiyonlarındaazalma
• Dengekontrolündebozulma
• Bilişselvekognitifyetenekteazalma
• Kronikhastalıksayısındaartma,
ü Yaşlıbireylerin%35’inde2,
ü %15’indeise4veyadahafazla
Budurumçokluilaçkullanımını(Polifarmasi)beraberindegerektirmektedir.
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
YaşlılıkvePolifarmasi
Tanımlar .
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
PolifarmasiNedir?
• Polifarmasigenellikleminimum4-5ilacınaynıandakullanılmasıolaraktanımlanır
• RochonPA,SchmaderKE,SokolHN(2012)Drugprescribingforolderadults
YaşlılıkvePolifarmasi
• .
Yapılançalışmalardaveülkelerarasındafarklılıkizlenmeklebirlikte2009yılındaKanadaçalışmasında
Polifarmasi;75yaşınakadar%40civarında,
• 76-85yaşarasındakilerin%63’ünün,beşveüzerindeilaçkullandığını,
• 85yaşüzerindeiseondanfazlailaçkullandığınıortayakoymuştur.
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
YaşlılıkvePolifarmasi
AdversİlaçOlayı
Birilacınkullanımıesnasındaortayaçıkantanımlanmamışvebeklenmeyenolaylar“AdversİlaçOlayı”olaraktanımlanır.
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
Adversilaçolayı
YaşlılıkvePolifarmasi
2008yılındayapılanbirçalışmada,
• İkiilaçkullanımıile%15,
• Beşilaçkullanımıile%58’e,
• Yedivedahaçoksayıdailaçkullanımıile%82’lerekadarçıkmaktadır
MasodiN.Polypharmacy:Toerrishuman,tocorrectdivine.BrJClinPharmacol2008;1:6–9.
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
Adversilaçolayı
ABD’deAdversilaçolayı;• Hastanebaşvurularının%6.5• Günde360ölüm• Yılda140.000ölüm• 6.sıradaölümnedeni• 136milyardolar/yılmaliyük
ü KVCveDMhastabakımınaharcadığındandahafazla
• %28önlenebilirdüzeydedirLeapeLLetal.JAMA1995;274(1):35–43RaschettiRetal.EurJClinPharmacol1999;54(12):959–963
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
AdversİlaçOlayı
.
İlaçYanetkisi İlaç-ilaçetkileşimi
Önlenebilirilaçetkileşimleri• Adversilaçolaylarının1/3• AdversilaçOlayımaliyetinin1/2
AdversİlaçOlayı
Tanımlar
İkiveyadahafazlailaçbiraradakullanıldığında,birilacındiğerininetkisinitedavideplanlanandışındaazaltmasıveyaartırmasıdır.
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
İlaçEtkileşmeleri
Tedaviedicietki;
• Abartılıolarakartabilir
• Yetersizlik
• Toksiketkilerolabilir
• Ölüm
İlaçEtkileşimlerindeTemel
Mekanizmalar
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
• FARMASÖTİK
• FARMAKOKİNETİK
• FARMAKODİNAMİK
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
İlaçEtkileşimMekanizmaları
FARMASÖTİK
• Aynıinfüzyonsıvısıveyaaynıenjektöriçindebirdenfazlailacınverilmesisırasında,bazıilaçlardaçökmeveyaparçalanmaolur
• (Betalaktamlar+aminoglikozidler)
.
Organizmailacaneyapar?• İlacınorganizmaiçerisindekiuzunyolculuğudur.
• Etkileşmelerilacınetkiyerindenuzaktaoluşur.
FarmakokinetikEtkileşme
Birliktekullanılanbirilaçdiğerinin,
• Absorbsiyon• Dağılım
• Metabolizma
• Ekskresyonunudeğiştirmesiileoluşur.
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
FarmakokinetikEtkileşme
Atılım
.
A-Midevebarsakmotilitesindedeğişim
• Laksatifleremilimiazaltır
B-MidepH'sındadeğişim• PPI,Ketokonazolünemiliminiazaltır
C-Mide-barsaktaŞelasyon• Antiasitler,kolestiraminTetrasiklinemiliminiazaltır
D-Barsakflorasınıbozaraketkileşim• AB.lerAntikoagülanlarıpotansiyalize
ederE-BarsaktaCYP3A4ileetkileşim• Makrolidler,Siklosporinenzim
indüksiyonuyapar.
1-Absorpsiyondüzeyindekietkileşmeler:
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
FarmakokinetikEtkileşme
EtkileşmeMekanizması;1. Plazmaproteinmolekülleridüzeyinde
etkileşimPlazmaproteininefazlabağlananilaç
diğerilacınserbestkonsanrasyonunuartırır.Aspirin-Varfarin
2. Dokuproteinmolekülleridüzeyindeetkileşim
Dokuproteininefazlabağlananilaçdiğerilacınserbestkonsanrasyonunuartırır.Kinidin-Digoksin
3. DağılımhacmidüzeyindeetkileşimBirilaçplazmadağılımhacmini
değiştirerekdiğerilacınserbestfraksiyonunudeğiştirebilir.
FurosemidsıvıdeplesyonuileSanalDHazaltır
2-Dağılımdüzeyindekietkileşmeler:
• Klinikteönemliilaçetkileşimlerinenedenolmamaktadır
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
FarmakokinetikEtkileşme
FarmakokinetikEtkileşmeler
• SitokromP450enziminönemlibirbölümükaraciğermikrozomlarındabulunur.
• Karaciğerdışındabirçokorganvedokudadabulunurlar.
• BeşönemlisitokromP450enzimivardır.
• CYP3A4,CYP2D6,CYP2C,CYP1A2,CYP2E1
3-Metabolizmadüzeyindekietkileşmeler:
• İlaçEtkileşimlerininbüyükbirkısmıbudüzeyindegerçekleşir.
• MetabolizmasitokromP450enzimiveizoenzimleriileolur.
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
FarmakokinetikEtkileşme
3-Metabolizmadüzeyindekietkileşmeler
CYP450veİzoenzimleri
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
FarmakokinetikEtkileşme• .
FarmakokinetikEtkileşmeler
Enzimindüksiyonu• Fenitoin,• karbamazapin,• barbituratlar,• Rifampin,• Deksametazon,• Griseofulvin,• Aminoglutetimid.
3-Metabolizmadüzeyindekietkileşmeler:
Enzimlerleetkileşmeikişekildeolur
A. Enzimindüksiyonu
B.Enzimİnhibisyonu
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
FarmakokinetikEtkileşme
Enzimİnhibisyonu• Simetidin,
• Kinidin,• Ketokonazol,
• Eritromisin,• Fluvoksamin,
• Metirapon,
• İndinavir
3-Metabolizmadüzeyindekietkileşmeler
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
FarmakokinetikEtkileşme• .
Enziminhibisyonuenönemlietkileşimolupölümcülolabilmektedir.
FarmakokinetikEtkileşmeler
4-İtrahdüzeyindekietkileşmeler:
Böbrektenilaçatılımında3temelmekanizmavardır
1. Tübülersekresyon
2. Glomerülerfiltrasyonklinikaçıdanönemlideğildir.
3. Tübülerreabsorbsiyon
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
FarmakokinetikEtkileşme
Toksikolojikolarakdeğerlendirildiğinde;• İlacınterapötikindeksidariserenaleleminasyondüzeyindeetkileşmeoldukçaönemlidir.• Örneğintiaziddiüretiklerlityumunrenalklerensiniazaltırveentoksikasyonanedenolur.
.
2.Tübülerreabsorbsiyon: İdrarınasidikveyabazikleştirilmesiileilaçların
iyonizasyonudeğiştirilerekreabsorsiyonudeğiştirilebilir.
Na-Laktat,asetozolamidgibiilaçlaridrarıbazikhalegetirerekasidikilaçlarıniyonizeolmasınadolayısıylareabsorbsiyonunazalmasınanedenolur.
v Tübülerreabsorbsiyonmekanizmasıilaç
zehirlenmelerindekullanılmaktadır.
4-İtrahdüzeyindekietkileşmeler:
1. Tübülersekresyon:Tübülüshücrelerindeanyonvekatyon
taşımasistemivardır.İlaçlarbirbirlerinintaşıyıcıyabağlanmasınıengelleyerektübülersekresyonunuazaltır.
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
FarmakokinetikEtkileşme
FarmakodinamikEtkileşmeler
.
• İlaçorganizmayaneyapar?
• İlaçlaretkiyeri(Reseptör)veyaçevresindeetkileşir,
• Etkidekideğişmeyönünegöre,antagonizmaveyasinerjizmaşeklindeolur.
.
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
FarmakodinamikEtkileşme
antagonizmasinerjizma
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
FarmakodinamikEtkileşme
1+1:2
1+1:3
•
.
1.Kimyasalantagonizma:Antagonistinagonistilaçlabirleşmesisonucuetkisizhale
getirilmesidir.
(Heparin-Protamin)
• KimyasalAntagonistlergenelliklezehirlenmelerdeantidotolarakkullanılırlar
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
FarmakodinamikEtkileşme
• Üçtürlüantagonizmavardır
1.Kimyasalantagonizma
2.Fizyolojikantagonizma
3.FarmakolojikAntagonizma
2.Fizyolojik(veyabağımsız)antagonizma:
İkiilaçayrıreseptörmekanizma
ilezıtyöndeetkilidir
Nitritler(Vd)-Adrenalin(Vk)
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
FarmakodinamikEtkileşme• .
3.FarmakolojikAntagonizma:
İkiilaçaynıreseptörebağlanır
Asetilkolin-Atropin
Histamin-Antihistaminikler
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
FarmakodinamikEtkileşme• .
SONUÇ
• Spesifikilaçyanetkisi
• İlaç-ilaçetkileşimleri
• İlaç-hastalıketkileşimi
• Azalmıştedaviuyumu
• Düşme
• Kalçakırığı
• Maliyetartışı
• Hastaneyeyatışlar
• Ölüm
SEBEP
• Yaşlınüfusungiderekartması
• Çoksayıdakomorbiditeninolması
• Çoksayıdailaçkullanılması
• Süreklideğişikhekimlerebaşvurulması
• Hekimlerinilaçyanetkiveetkileşimlerihakkındakibilgieksiklikleri
• Aynıgruptanilaçlarınbirlikteyazılması………
•VeReçetelemekaskadı
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
NEOLUYOR?
ü BeersKriterleri
ü STOPPKriterleri
ü STARTKriterleri
ü MAIKriterleri
• Adversilaçolaylarını,
• İlaçetkileşimlerini,
• Ölümvemaliyetiazaltmak
Birçokrehberyayınlanmıştır.
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
NEYAPIYORLAR?
Kriterbazlıdeğerlendirmeü BEERSKriterleriü STOPPü START
• Genelİlaçbilgileri• İlaçsınıfları• Reçetelemededikkatedilecekkonular• Kişilerdenbağımsızilaçdeğerlendirmesi• Uygulamasıdahakolay• Dahaazzamanalıyor
Buyöntemler
• Hastabazlı
• Kriterbazlı
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
HastabazlıdeğerlendirmeMAIKriterleri(ilaçuygunlukindeksi)(MAI,medicationappropriatenessindex)
• 1992yılındaHanlonveark• Klinikeczacınınetkisiylereçetelemekalitesindepotansiyeliyileşmeninölçülebilmesiamacıylageliştirilmiştir.• Yorumaaçıkolması• Zamanalmasıgibisebeplerle• Zorbiryöntemolarakgörülmektedir.
DeğerlendirmeKriterleri
İlaçdeğerlendirmekriterleri
1. Potansiyeluygunsuzilaçlar
2. Spesifikhastalığıveyasendromuolanhastalardakaçınılmasıgerekenilaçlar
3. Dikkatlekullanılmasıgerekenilaçlar
• Beerskriterleriilkolarak1991yılındaBeersveark.tarafındanbakımevindeyaşayanyaşlılariçinoluşturulmuştur.
• 1999,2003revize
• Sonolarak2012’deAGS(AmericanGeriatricsSociety)tarafındangüncellenmiş.
• 53taneilaçüçfarklıkategoridedeğerlendirildi.
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
BeersKriterleri
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
• Duplikasyonlarıve• İlaçlatedavisüresiniiçermemesi,• Bukriterlerinyahepyadahiç
yaklaşımıiçermesiÖrnekBeerskriterlerinegöre>0.125mg/
gündigoksinuygulamasıyaşlılardauygunsuzolarakkabuledilirken
STOPP’agörerenalbozuklukbulunmasıdurumundauzunsürelikullanımıuygunsuzolarakkabuledilmektedir
• GallagherP,RyanC,ByrneS,KennedyJ,O’MahonyD.STOPP(ScreeningToolofOlderPerson’sPrescriptions)andSTART(ScreeningTooltoAlertdoctorstoRightTreatment).Consensusvalidation.IntJClinPharmacolTher2008;46:72–83.
Zayıfyönleri
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
BeersKriterleri
STOPP
(ScreeningToolofOlderPersons’potentially
inappropriatePrescriptions)
• Uygunsuzilaçkullanımı
• İlaç-ilaçetkileşimi
• İlaç-hastalıketkileşimi
• Düşmeyiazaltmak
• Aynıgrupilaçlarınduplikasyonunuönlemek
• ilkversiyonu(2008)*
• İrlanda’dageriatriuzmanı,eczacı,geriatrikpsikyatristvefarmakologlardanoluşanbirekip
• Beerskriterlerinebenzemeklebirliktefarklıbiryaklaşımasahiptirvedahaüstündür
• BeerskriterlerininAvrupakıtasıülkelerindekullanılanilaçlarvetedaviplanlarınauymaması
GallagherP,RyanC,ByrneS,KennedyJ,
O’MahonyD.STOPP(ScreeningToolofOlderPerson’sPrescriptions)andSTART(ScreeningTooltoAlertdoctorstoRightTreatment).Consensusvalidation.IntJClinPharmacolTher2008;46:72–83.
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
STOPPkriterleri
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
..
Antiepileptikler:• Klonazepam:Düşmeriskivar;düşükdozbaşlanıp,dozartırımıyavaşyapılabilir;alternatifolarakgabapentin,valproikasitkullanılabilir.
• Karbamazepin:Konfüzyonajitasyon,uygunsuzADHsendromu,AVblokvebradikardiyapabilir;cevabaveserumkonsantrasyonunagöredozayarlama.
• Renom-GuiterasA,MeyerG,ThürmannPA.TheEU(7)-PIMlist:alistofpotentiallyinappropriatemedicationsforolderpeopleconsentedbyexpertsfromsevenEuropeancountries.EurJClinPharmacol.2015Jul;71(7):861-75.doi:10.1007/
s00228-015-1860-9.
İlaçörnekleri
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
STOPPkriterleri
..
• ProtonPompaİnhibitörüİlaçlar:Uzunsüre(>8hafta)yüksekkullanımlarda
C.difficileenfeksiyonuvekalçakırığıriskindeartış;
Uygunendikasyonda≤8haftavedüşükdozdakullanılmalıdır.
İlaçörnekleri
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
STOPPkriterleri
• ilkversiyonu(2008)*
• Uygunendikasyonasahipyaşlıhastalardakullanılmasıgerekenancakçoğunluklaihmaledilenilaçtedavilerineodaklanmışbirrehberdir.
• İlaçörnekleri
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
STARTkriterleri
Gastrointestinal
• CiddireflüiçinPPI
• Semptomatikdivertikülerhastalıkiçinliflibesindesteği
Solunum
• AstımveyaKOAHiçingünlükbeta-agonistveyaantikolinerjikinhalerkullanımı
• FEV1’in%50’ninaltındaolduğuastımveyaKOAHhastalarıiçingünlüksteroidinhalerkullanımı
• Kronikhipoksemiksolunumyetmezliğiiçinevortamındadevamlıoksijenuygulaması
• Uygunsuzilaçkullanımıherilaçgrubuiçinönemlidirveyaşlılardasıkgörülmektedir.
• Uluslararasıkullanımıolançeşitliilaçkullanımkılavuzlarıvardır(Beers,START-STOPPgibi).
• AncakherülkedesıkkullanılanilaçlarvesağlıksistemifarklılıklargösterdiğindenenyakınzamandaÜlkemizeait“UlusalİlaçKullanımKılavuzu”nunhazırlanmasıgerekmektedir.
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
TürkiyeFarmakovijilansMerkezi
TÜFAM
• Farmakovijilans"günlükklinikuygulamada;
• ilaçlarınhertürlüarzuedilmeyenetkilerindenkorunmavebunlarınaraştırılmasıiçinhertürlügirişimikapsayanörgütselbirçalışmadır.
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
ÇokÖnemli
• Çokluilaçkullananlardayeniortayaçıkanbirşikayetaksiispatedilenekadarverilenilaçlarabağlıolabileceğiakıldatutulmalıdır
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
ÖzetleNeYapılmalı?
ÖZETLE
İlaçileilgili• Hastanınilaçkullanımıve
alışkanlıklarınısorgulanmalı• Bütünilaçlarınjenerik
isimlerivehangisınıftanolduğunubelirlenmeli
• Riskliilaçlarıbelirlenmeli• Terapötikpenceresidarolan
ilaçlarıbelirlenmeli• Dikkatlidozkontrolü
gerekenilaçlarıbelirlenmeli• Tehlikelietkileşimlerve
kesinliklebirliktealınmamasıgerekenilaçlarıvarmı?belirlenmeli
İyianamnezalınmalı
Hastaileilgili
• Mevcuthastalıklarısorgulanmalı
• RiskliHastalıklarıbelirlenmeli
• Organfonksiyonbozukluklarınadikkatedilmeli
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
ÖzetleNeYapılmalı?
• Tedavişemasıbasitolmalıvesıksıkkontroledilmeli
• Küçükdozdabaşla,yavaşartır,yeterlidozaçık
• Reçetelenecekilaçlarınyanetkileriveilaçetkileşimleringözönündebulundurulmalı
• Mutlakatanıkonmalı,semptomayöneliktedavidenkaçınılmalı
• Tanıkesindeğilseilaçkesilmeli(psikotroplar)
• Hermuayenedeilaçlardüzenliolarakgözdengeçirilmeli
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
ÖzetleNeYapılmalı?
• Dozartımındayanetkilerdeğerlendirmeli
• Reçetelemekaskatındankaçınılmalı“Tekhastalık,tekilaç,gündebirkez”prensibi
• Yeniilaçilavesihastanınyaşamkalitesiniartırıyorsatercihedilmelidir,yeniilaçlarınyenisorunlaryaratacağıunutulmamalıdır
• Yanetkisiolabilecekilaçlarmümkünolduğuncakısasürekullanılmalı
• İlaçlarkonusundahastavebakıcılarıeğitilmelivehangidurumlardahekimebaşvurmalarıkonusundabilgilendirilmelidir.
• Dozartışlarındaenaz4-5yarıömürbeklenmeli,
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
ÖzetleNeYapılmalı?
• Oralantikoagulanlar(Warfarin)
• Antikanserilaçlar(5Florourasil)
• Immunsupresifilaçlar(Siklosporin)
• Antiaritmikilaçlar(Kinidin)
• Dijitalglikozidleri(Digoksin)
• Antikonvülzanlar(Fenitoin)
• Oralhipoglisemikajanlar(Gliburid)
TerapötikAralığıDarolanİlaçlar
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
ÖzetleNeYapılmalı?
• Warfarin-NSAI’lar• Warfarin-sülfonamidler• Warfarin-makrolid• Warfarin-kinolon• Warfarin-fenitoin• ACEinhibitörü-potasyumpreparatları
• ACEinhibitörü-spironolakton• Digoksin-amiodaron• Digoksin-verapamil• Teofilin-kinolon
Entehlikeli10ilaçetkileşimi
(TheAmericanSocietyofConsultant
PharmacistsandtheAmericanMedicalDirectorsAssociation)
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
.
• Alkolikler• Hamilelervelaktasyon• Laksatiflerisuistimaledenler• Antiasitsuistimaledenler• Kronikartritlihastalar• Hipertansiyonhastaları(Özellikle
depresyonluolanlarantidepresanilaçalanlarMAOinhibitörübirilaçvs.)
• Pulmonertüberkülozluhastalar(VitD,niasin,vitB6eksikliğigelişir).
• Epileptikhastalar(Folat,vitDeksikliğigelişir)
• Yaşlıgrup• Bebekveçocuklar• Hipersensitifyanıtayatkınkişiler• U z u n s ü r e a n t i b i y o t i k
kullananlar
İlaç-İlaç Etkileşmeleri Açısından Risk Grupları
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
TEŞEKKÜRLER
EKMUDAnkaraToplantısı11.12.2019
top related