ang kaligirang pang kasaysayan ng tulang pilipino

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 1/34

Ang Kaligirang

Pangkasaysayanng Tulang

Pilipino

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 2/34

Ang Katutubong Panahon

Bago pa dumating ang mgaEspañol, may panitikan nangpasalita ang mga sinaunangPilipino. Kabilang dito ang mgatula, kwento at dula na

isinasalin lamang sa susunod nahenerasyon sa pamamagitan ngbibig.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 3/34

Ang sinaunang panulaan ay

binubuo ng mga bugtong,salawikain at kasabihan, tanaga,tulang pambata, bulong, awiting

bayan at epiko. Maaaringnaisulat ng ating mga ninunoang mga ito, ngunit nawala angkaramihan sa kanilang akdadahil sinunog ng mga Español.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 4/34

Ang mga di nasunog ay

natunaw pagkalipas ngmaraming taon dahil nakasulatlamang sa kahoy at dahon.

Bagamat magkakaiba angwikang gamit ng mga sinaunang

Pilipino. Ang kanilang panitikanay may iisang mensahe atlayunin.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 5/34

Ang mga di nasunog ay

natunaw pagkalipas ngmaraming taon dahil nakasulatlamang sa kahoy at dahon.

Bagamat magkakaiba angwikang gamit ng mga sinaunang

Pilipino. Ang kanilang panitikanay may iisang mensahe atlayunin.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 6/34

BUGTONG.

• Ang unang layunin aymagbigay kasiyahan sa mga

tagapakinig at mga manlalaro.Kahit simple ang estruktura,

dito nasusukat ang talino atkaalaman tungkol sa bayan.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 7/34

SALAWIKAIN at KASABIHAN.

• Ang salawikain at kasabihanay nagpapakita ng asal,

moralidad, at pag-uunawa ngating mga ninuno. Ang

salawikain ay nagbibigay-aralat ang kasabihan aynagbibigay-unawa sa mga

pang-araw-araw na gawain.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 8/34

TANAGA.

• aglalaman ng pangaral atpayak na pilosopiyang

ginagamit ng matatanda sapagpapagunita sa mga

kabataan. !to ay mayestrukturang apat na taludtodna may tigpitong pantig sa

iisang saknong.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 9/34

TULANG PAMBATA.

• !to ay nagsisilbing pag-unawasa kamusmusan ng ating mga

ninuno. !to rin aynagpapahayag at nagpapaalala

sa mga maliligayang karanasannila noong sila"y mga bata pa.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 10/34

BULONG.

• Ang ating mga ninuno aynaniniwala rin sa mga di

nakikitang espiritu at lamang-lupa. Ang ating mga ninuno ayhumihingi ng pasintabi at

paumanhin sa mga ito upanghindi sila mapahamak samasasamang pangyayari.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 11/34

AWITING-BAYAN.

• Ang mga paksa nito"ynagpapahayag sa damdamin,

kaugalian, karanasan, relihiyonat kabuhayan.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 12/34

 Pinili nila ang mga panitikangsa kanilang palagay ay

makatutulong sa kanila sapagpapalaganap ng

Kristiyanismo. akita nilang angmga katutubo ay mahilig tumulaat bumigkas ng mga tugma.

ahilig din silang umawit kayaang lahat halos ng mga pang-araw-araw nilang mga gawain

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 13/34

EPIKO.

•

 Ang epiko ay mahabang salaysayna patula. !to ay karaniwanginaawit o binibigkas. Ang epiko ay

madalas na patungkol samahiwagang pangyayari okabayanihang kinapapalooban ngmga paniniwala, mga kaugalian,at mga huwaran sa buhay ng mga

sinaunang mamamayan ng isang

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 14/34

naisasagawa nila nang may

angkop na awitin. #ahil dito,ang mga tula ang unangkinakitaan ng pagbabagong-

bihis. Ang mga sinulat na tulang mga paring Kastilangmisyonero ay maiikli sa simulangunit habang tumatagal angmga ito ay nadagdagan ng mga

taludtod.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 15/34

 agsimula sa dalawang

taludtod hanggang sa umabotnang lilimahing taludtod.anatili ang sukat at tugma sa

kanilang mga tula kaya hindinawala ang indayog sapanulaan nang panahong ito.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 16/34

Ang dating mga tulang katutubona nakasulat sa matandangbaybaying Alibata ay sinulat ngmga misyonero sa alpabetong

$omano. Kasabay ng pagsulatsa alpabetong $omano ng mgatulang katutubo ay pumasok na

rin sa panulaang Tagalog angilang mga salitang Kastila.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 17/34

 awala ang talinghaga sa

panulaan dahil sa layuninghuwag maipagkamali ng mga

mambabasa ang mensahengpanrelihiyon atpangkagandahang-asal.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 18/34

Mga Bagong %ri

 T%&MA.• Pagkakatulad ng tunog sadalawa o mahigit pang salita sa

katapusan ng mga taludtod.PA'()•  'inasalaysay sa paraang

pakanta ang buhay atpagpapakasakit ni *esu+risto.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 19/34

#A!T.• Awit na pumupuri sa #iyos oMahal na Birhen.

A!T•

  agtataglay ng / pantigbawat taludtod. *igit na masmasigla kaysa korido.

K)$!#)• 0 pantig, karaniwang mahabaat may mahusay na banghay

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 20/34

'a kapanuhang itomarahil wala ng hihigit pa

sa kontribusyon ni 1ran+is+o2Balagtas3 Balta4ar.

A P h

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 21/34

Ang Panahon ngPropaganda at

Paghihimagsikayunin ng KilusangPropaganda ang paghingi sa

Espanyang mga reporma saPilipinas. Pinakilala sa mgapropagandista si #r. 5ose $i4al.

&inanyak niya ang mga Pilipinona labanan ang mga sakit ng

lipunan at hamunin ang

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 22/34

ri sa ating bansa ng mga

Espanyol. ang siya aypapatayin na, sinulat niya ang2Mi %ltimo Adios3. #alawa pang

pangunahing propagandista sina&ra+iano ope4-5aena at si

Antonio una.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 23/34

ang hindi makamtan ng mga

propagandista ang kanilanglayunin, ipinasya ng ilan sakanila na maglunsad ng

himagsikan. !tinatag ni AndresBoni6a+io ang Katipunan upangpalayain ang Pilipinas sa mgapananakop sa pamamagitan ngarmadong rebolusyon.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 24/34

Ang Panahon ng Amerikano

Binigyang kalayaan ng mgaAmerikano ang mga makatangsumulat tungkol sa mgapaksang makabansa, relihiyon,politika, lipunan at demokrasya.

Ang kinikilalang makata sapanahong ito ay si 5ose 7ora4onde 5esus na kilala rin bilang

2*useng Batute.3

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 25/34

'iya ay isa sa mga unangmakata na lumayo sa mgatradisyonal na anyo ngpagsusulat. #alawa sa mgakilalang tula ni Batute ang

2Bayan Ko3 at 2Ang Pamana.3

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 26/34

Ang Panahon ng *apon

atutuhan ang pagsulat nghaiku na may 8 pantig lamangsa loob ng isang saknong at ng

tanaga na binubuo ng 9 nataludtod na may tig-8 pantig atmagkakatugmang tunog sadulo. amayani ang tulang maymalayang taludturan sa

panahong ito.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 27/34

!sa sa mga halimbawa nitoay ang 2!law ng 'ilangan3 ni

!del6onso 'antos.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 28/34

Ang Panahon ng Kalayaan

Krisis sa politika angpangunahing paksa sapanahong ito. 'i Amado

*ernande4 ang kinikilalangmakata sa panahong ito at angkanyang tulang 2Kung Tuyo naang uha Mo, Aking Bayan3 aynaghahayag ng mga makikitang

sakit ng lipunan.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 29/34

KA'A%K%(A:

Ang tula sa kasalukuyan aynaglalaman ng halos walangkakimiang pagpapahayag ng

tunay na damdamin ng makata,ang kanilang mga tuwirangpanunuligsa sa mga

nanunungkulang may tiwalinggawain at pagpapuri sa mga

nakagagawa ng kabutihan.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 30/34

!lan sa mga napabantog na

akda ay ang 2&iting ngBayan3 at 2*imala niBathala3 ni 1ran+is+o$odrigo; 2Alambreng May

 Tinik, Bombang Tubig at %sok

a Malupit3 ni $emi Al<are4Al<a.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 31/34

M&A %$! & TA%#%$A

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 32/34

 T$A#!'()A

• May sukat at tugma• Maaaring wawaluhin,

lalabindalawahin,lalabing-animin ang

taglay na pantig sabawat taludtod.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 33/34

MAA(A& TA%#T%$

• alang sukat at

walang tugma.• Malaya angmanunulat.

7/26/2019 Ang Kaligirang Pang Kasaysayan Ng Tulang Pilipino

http://slidepdf.com/reader/full/ang-kaligirang-pang-kasaysayan-ng-tulang-pilipino 34/34

BA&K) BE$')

• May sukat

ngunit

walang