adroddiad rhanbarthol gwybodaeth am y farchnad lafur de … · 2020. 2. 12. · tudalen 3 o 113...
Post on 22-Mar-2021
1 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Adroddiad Rhanbarthol Gwybodaeth am y Farchnad
Lafur
De-orllewin a Chanolbarth Cymru
Mae Llywodraeth Cymru yn ceisio ymestyn ac ehangu'r defnydd o Wybodaeth am y Farchnad Lafur ar draws Cymru. Ewch i'n gwefan: https://businesswales.gov.wales/skillsgateway/cy/gwybodaeth-am-y-farchnad-lafur
Os oes angen rhagor o fanylion arnoch ynghylch Gwybodaeth am y Farchnad Lafur Llywodraeth Cymru, cysylltwch â LMI@llyw.cymru
Chwefror 2020
Tudalen 2 o 113
Cynnwys
Pennod 1: Cyflwyniad .......................................................................................................... 6 Pennod 2: Perfformiad economaidd..................................................................................... 7
2.1 Cyflwyniad .................................................................................................................. 7 2.2 Gwerth Ychwanegol Gros (GVA)................................................................................ 7
Tabl 2.1: Gwerth Ychwanegol Gros yn ôl mesur, rhanbarth economaidd yng Nghymru a blwyddyn .................................................................................................................... 8
Tabl 2.2: Gwerth Ychwanegol Gros yn ôl mesur, rhanbarth economaidd yng Nghymru, Awdurdod Lleol a blwyddyn .......................................................................................... 9
Tabl 2.3: Gwerth Ychwanegol Gros yn ôl ardaloedd NUTS3 Cymru a diwydiant ....... 10 2.3 Enillion ...................................................................................................................... 11
Tabl 2.4: Enillion wythnosol cyfartalog, canolrifol a gross ........................................... 11 2.4 Incwm Gwario Gros Aelwydydd (GDHI) ................................................................... 12
Tabl 2.5: Incwm Gwario Gros Aelwydydd (GDHI) ....................................................... 12 Tabl 2.6: Incwm Gwario Gros yn ôl mesur a rhanbarth economaidd yng Nghymru .... 13
Tabl 2.7: Mentrau gweithredol, busnesau newydd a busnesau sydd wedi cau, lefelau a chyfraddau ............................................................................................................... 14
2.5 Allforion .................................................................................................................... 15 Tabl 2.8: Gwerth (masnach arbennig) allforion yn ôl cynnyrch, sector a gwlad (£m) .. 15
Pennod 3: Pobl – demograffeg, cyflogaeth, diweithdra ac anweithgarwch economaidd .... 16 3.1 Cyflogaeth a Diweithdra ........................................................................................... 16
Tabl 3.1: Cyflogaeth a diweithdra yng Nghymru, lefelau a chyfraddau, 16-64 oed ..... 17 Tabl 3.2: Lefelau cyflogaeth yn ôl ardal leol yng Nghymru a blwyddyn, 16-64 oed..... 18
Tabl 3.3: Lefelau diweithdra yn ôl ardal leol yng Nghymru a blwyddyn, 16-64 oed..... 19 Tabl 3.4: Cyfraddau cyflogaeth yn ôl ardal leol yng Nghymru a blwyddyn, 16-64 oed 20
Tabl 3.5: Cyfraddau diweithdra yn ôl ardal leol yng Nghymru a blwyddyn, 16-64 oed 21 Tabl 3.6: Cyflogaeth yn y gweithle yn ôl ardal leol yng Nghymru a diwydiant ............. 22
Tabl 3.7: Cyflogaeth yn ôl sector blaenoriaeth ac awdurdod lleol ............................... 23 Tabl 3.8: Statws personau cyflogedig yn ôl awdurdod lleol yng Nghymru a mesur, 16-64 oed ......................................................................................................................... 24
3.2 Nifer y bobl sy'n hawlio budd-daliadau ..................................................................... 25
Tabl 3.9: Nifer y bobl sy'n hawlio budd-daliadau yn ôl ardal leol yng Nghymru, newidyn a mis (heb ei addasu'n dymhorol) ............................................................................... 25
Tabl 3.10: Nifer y bobl sy'n hawlio budd-daliadau yn ôl Awdurdod Lleol, newidyn a mis (heb ei addasu'n dymhorol) ........................................................................................ 26
3.3 Nifer y bobl sy'n hawlio budd-daliadau .................................................................... 27 Tabl 3.11: Hawlwyr budd-daliadau diweithdra, 16-64 oed, yn ôl rhanbarth economaidd yng Nghymru a blwyddyn ........................................................................................... 28 Tabl 3.12: Hawlwyr budd-daliadau diweithdra yn ôl rhanbarth economaidd yng Nghymru a newidyn .................................................................................................... 29
3.4 Anweithgarwch economaidd .................................................................................... 30
Tabl 3.13: Anweithgarwch/gweithgarwch economaidd: lefelau a chyfraddau, yn cynnwys ac yn eithrio myfyrwyr, 16-64 ....................................................................... 30
3.5 Amcangyfrifon o'r boblogaeth ................................................................................... 31 Tabl 3.14: Amcangyfrifon o'r boblogaeth yn ôl awdurdod lleol a rhyw ........................ 31
3.6 Amcanestyniadau poblogaeth .................................................................................. 31 Tabl 3.15: Amcanestyniadau poblogaeth seiliedig ar 2014 yn ôl RSP ........................ 33
Tabl 3.16: Amcanestyniadau poblogaeth seiliedig ar 2014 yn ôl awdurdod lleol a blwyddyn ..................................................................................................................... 34
Tudalen 3 o 113
Tabl 3.17: Amcanestyniadau poblogaeth seiliedig ar 2014 ar gyfer De-orllewin a Chanolbarth Cymru, yn ôl newidyn ............................................................................. 34 Ffigur 3.1: Amcanestyniadau poblogaeth seiliedig ar 2014 ar gyfer Canolbarth Cymru, yn ôl newidyn .............................................................................................................. 35 Ffigur 3.2: Amcanestyniadau poblogaeth seiliedig ar 2014 ar gyfer De-orllewin Cymru, yn ôl newidyn .............................................................................................................. 36
3.7 Ymfudo ..................................................................................................................... 37
Tabl 3.18: Llifoedd ymfudo mewnol o awdurdodau lleol Cymru i weddill y DU ........... 37 3.8 Cymudo/teithio i'r gwaith .......................................................................................... 38
Tabl 3.19: Patrymau cymudo yn ôl awdurdod lleol yng Nghymru a mesur ................. 38 Pennod 4: Cymwysterau, addysg a hyfforddiant ................................................................ 39
4.1 Lefelau cymwysterau ................................................................................................ 39 Tabl 4.1: Lefel uchaf o gymhwyster sydd gan oedolion o oedran gweithio yn ôl ardal a lefel y cymhwyster ...................................................................................................... 39
4.2 Addysg Bellach a Dysgu Seiliedig ar Waith .............................................................. 40
Tabl 4.2: Dysgwyr unigryw wedi'u cofrestru mewn sefydliadau addysg bellach yn ôl awdurdod unedol preswyl ........................................................................................... 40
Tabl 4.3: Dysgwyr yng Nghymru yn ôl awdurdod unedol preswyl, math o ddarparwr a dull astudio ................................................................................................................. 41
Tabl 4.4: Gweithgareddau dysgu mewn sefydliadau addysg bellach yn ôl maes pwnc sector ac awdurdod unedol preswyl............................................................................ 42
Tabl 4.5: Dysgwyr unigryw mewn darpariaeth dysgu seiliedig ar waith yn ôl rhaglen ac awdurdod lleol preswyl ............................................................................................... 43
Tabl 4.6: Rhaglenni dysgu mewn darpariaeth dysgu seiliedig ar waith....................... 44 Tabl 4.7: Rhaglenni dysgu ar gyfer Prentisiaethau Sylfaen, Prentisiaethau a Phrentisiaethau Uwch ................................................................................................. 45 Tabl 4.8: Gweithgareddau dysgu mewn darpariaeth dysgu seiliedig ar waith yn ôl pwnc a lefel credyd ..................................................................................................... 46
4.3 Addysg Uwch ........................................................................................................... 47
Tabl 4.9: Nifer y cofrestriadau mewn SAU yng Nghymru yn ôl lefel a blwyddyn academaidd ................................................................................................................ 47
Tabl 4.10: Nifer y cofrestriadau mewn SAU yng Nghymru (a'r Brifysgol Agored) yn ôl lefel astudio a sefydliad .............................................................................................. 48
Tabl 4.11: Nifer y cofrestriadau blwyddyn gyntaf mewn SAU yng Nghymru (a'r Brifysgol Agored) yn ôl lefel astudio a sefydliad ......................................................... 49
Tabl 4.12: Nifer y cofrestriadau mewn SAU yng Nghymru sy'n addysgu drwy gyfrwng y Gymraeg, yn ôl lefel astudio a sefydliad .................................................................. 50
Tabl 4.13: Nifer y myfyrwyr cymwysedig o SAU yng Nghymru (a'r Brifysgol Agored) yn ôl lefel astudio a sefydliad ........................................................................................... 51
Tabl 4.14: Nifer y myfyrwyr cymwysedig o SAU yng Nghymru (a'r Brifysgol Agored), o blith myfyrwyr sy'n hanu o Gymru, yn ôl lefel astudio a SAU ...................................... 52
Pennod 5: Sgiliau yn y Gymraeg ....................................................................................... 53 5.1 Defnyddio'r iaith - Cyfrifiad ....................................................................................... 53
Tabl 5.1: Y gallu i siarad Cymraeg, yn ôl rhanbarth economaidd, blwyddyn a lefel gallu, Cyfrifiad ............................................................................................................. 53
Ffigur 5.1: Canran y bobl sy'n gallu siarad Cymraeg, yn ôl rhanbarth economaidd, 2011 ............................................................................................................................ 54
5.2 Y defnydd o sgiliau Cymraeg gan gyflogwyr ........................................................... 54 5.3 Pwysigrwydd ac effaith sgiliau Cymraeg ................................................................. 55
Tabl 5.2: Cyfran y sefydliadau sy'n teimlo bod sgiliau Cymraeg yn bwysig ar gyfer...55 5.4 Argaeledd sgiliau Cymraeg a'r defnydd ohonynt ...................................................... 56
Tudalen 4 o 113
Tabl 5.3: A fyddai cael mwy o staff sy'n gallu siarad Cymraeg / lefel uwch o sgiliau yn y Gymraeg o fudd i'r sefydliad? .................................................................................. 56
5.5 Cymwysterau a hyfforddiant drwy gyfrwng y Gymraeg ............................................ 57
Pennod 6: Barn cyflogwyr am sgiliau a hyfforddiant .......................................................... 58 6.1 Cyflwyniad ................................................................................................................ 58
6.2 Swyddi gwag a swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau ............................................ 59 Tabl 6.1: Nifer a dwysedd y swyddi gwag yn ôl rhanbarth ......................................... 60
Tabl 6.2: Niferoedd a dwysedd y swyddi gwag oherwydd phrinder sgiliau, yn ôl rhanbarth .................................................................................................................... 61
Tabl 6.3: Niferoedd y swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau, yn ôl sector a rhanbarth.................................................................................................................................... 62
Tabl 6.4: Dwysedd y swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau, yn ôl galwedigaeth a rhanbarth .................................................................................................................... 63
Ffigur 6.1: Sgiliau pobl a phersonol sy'n brin ymhlith ymgeiswyr ................................ 64 Ffigur 6.2: Sgiliau technegol ac ymarferol sy'n brin ymhlith ymgeiswyr ...................... 65
6.3 Bylchau o ran sgiliau ................................................................................................ 66 Tabl 6.5: Niferoedd a dwysedd y bylchau mewn sgiliau yn ôl y Rhanbarth ............... 67
Tabl 6.6: Nifer y bylchau o ran sgiliau yn ôl sector a rhanbarth ................................. 67 Tabl 6.7: Dwysedd y swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau, yn ôl galwedigaeth a rhanbarth .................................................................................................................... 68 Ffigur 6.3: Sgiliau pobl a phersonol y mae angen eu gwella ....................................... 69
Ffigur 6.4: Sgiliau technegol ac ymarferol y mae angen eu gwella ............................. 70 6.4 Canfyddiadau cyflogwyr o danddefnyddio sgiliau a chymwysterau .......................... 71
6.5 Hyfforddiant a datblygiad y gweithlu ......................................................................... 71 Tabl 6.8: Gweithgarwch hyfforddiant yn ôl rhanbarth................................................. 72
Ffigur 6.5: Cyfran y staff a hyfforddwyd dros y 12 mis diwethaf yn ôl galwedigaeth ... 73 Ffigur 6.6: Y mathau o hyfforddiant a ddarparwyd ...................................................... 74
Ffigur 6.7: Rhwystrau i ddarparu rhagor o hyfforddiant............................................... 75 Ffigur 6.8: Rhesymau am beidio darparu hyfforddiant yn y 12 mis blaenorol ............. 76
Tabl 6.9: Cyfanswm y gwariant ar hyfforddiant a'r gwariant fesul person a hyfforddwyd a fesul cyflogai (£)....................................................................................................... 77
6.6 Arferion gwaith perfformiad uchel ............................................................................. 78 Tabl 6.10: Arferion gwaith perfformiad uchel (HPW) yn ôl y pum factor ..................... 78
Tabl 6.11: Cyflogwyr yn mabwysiadu arferion Gwaith Perfformiad Uchel (HPW) ....... 78 6.7 Strategaethau Marchnad Cynnyrch .......................................................................... 79
Tabl 6.12: Strategaeth Marchnad Cynnyrch - sgoriau ................................................ 79 Pennod 7: Rhagolygon ar gyfer y farchnad lafur ................................................................ 81
7.1 Cyflwyniad ................................................................................................................ 82 7.2 Beth yw Dyfodol Gwaith? ......................................................................................... 82
7.3 Beth mae Working Futures yn ei ddweud am ddyfodol y farchnad lafur? ................. 84 Tabl 7.1: Y lefelau a'r newid a ragwelir mewn cyflogaeth yng Nghymru, yn ôl rhanbarth, 2014-2024 ................................................................................................. 84 Ffigur 7.1: Amcanestyniad blynyddol o’r galw yn sgil ehangu, y galw yn sgil ymadawiadau a chyfanswm (net) y gofyniad yn Ne-orllewin Cymru, 2014-2024 ........ 85
7.4 Amcanestyniadau yn ôl sector diwydiannol .............................................................. 86
Tabl 7.2: Y newid rhagweledig mewn cyflogaeth yng Nghymru, yn ôl sector, 2014-2024 ............................................................................................................................ 87
7.5 Amcanestyniadau yn ôl galwedigaeth ...................................................................... 88 Tabl 7.3: Y newid rhagweledig mewn cyflogaeth yng Nghymru, yn ôl galwedigaeth, 2014-2024 .................................................................................................................. 90
7.6 Amcanestyniadau yn ôl cymwysterau ...................................................................... 91
Tudalen 5 o 113
Ffigur 7.2: Amcanestyniadau cyflogaeth ar sail lefel cymhwyster, 2004-2024, Cymru.................................................................................................................................... 91 Ffigur 7.3: Amcanestyniadau o newid mewn cyflogaeth ar sail lefelau wedi’u datgyfuno yng N Cymru, 1994-2024 ........................................................................... 92 Tabl 7.4: Y newid rhagweledig yn lefel cymwysterau'r rheini mewn cyflogaeth yn Ne-ddwyrain Cymru, 2014-2024 ....................................................................................... 93
Atodiad A: Dyfodol Gwaith 2014-2024: Diffiniadau sector ................................................. 95
Atodiad B: Dyfodol Gwaith 2014-2024: Diffiniadau o alwedigaethau ................................. 96 Atodiad C: Darllen pellach ................................................................................................. 98
Atodiad D: Ffigurau ychwanegol o Arolwg Sgiliau Cyflogwyr 2015 ar gyfer De-orllewin a Chanolbarth Cymru .......................................................................................................... 101
Ffigur D.1: Sgiliau pobl a phersonol sy'n brin ymhlith ymgeiswyr ............................ 101 Ffigur D.2: Sgiliau technegol ac ymarferol sy'n brin ymhlith ymgeiswyr ................... 102
Ffigur D.3: Sgiliau pobl a phersonol y mae angen eu gwella ................................... 103 Ffigur D.4: Sgiliau technegol ac ymarferol y mae angen eu gwella ......................... 104
Atodiad E: Amcanestyniadau ychwanegol Dyfodol Gwaith 2014-15 ar gyfer De-orllewin a Chanolbarth Cymru .......................................................................................................... 105
Tabl E.1A: Y newid rhagweledig mewn cyflogaeth yn Ne-orllewin Cymru, yn ôl galwedigaeth, 2014-2024 ......................................................................................... 106
Tabl E.1B: Y newid rhagweledig mewn cyflogaeth yng Nghymru, yn ôl galwedigaeth, 2014-2024 ................................................................................................................ 107
Tabl E.2A: Y newid rhagweledig mewn cyflogaeth yn Ne-orllewin Cymru, yn ôl galwedigaeth, 2014-2024 ......................................................................................... 108
Tabl E.2B: Y newid rhagweledig mewn cyflogaeth yng Nghymru, yn ôl galwedigaeth, 2014-2024 ................................................................................................................ 109
Ffigur E.1A: Amcanestyniadau cyflogaeth ar sail lefel cymhwyster, 2004-2024, De-orllewin Cymru .......................................................................................................... 110
Ffigur E.1B: Amcanestyniadau cyflogaeth ar sail lefel cymhwyster, 2004-2024, Canolbarth Cymru..................................................................................................... 110
Ffigur E.2A: Amcanestyniadau o newid mewn cyflogaeth ar sail lefelau wedi’u datgyfuno yn Ne-orllewin Cymru, 1994-2024 ............................................................ 111
Ffigur E.2B: Amcanestyniadau o newid mewn cyflogaeth ar sail lefelau wedi’u datgyfuno yng Nghanolbarth Cymru, 1994-2024 ...................................................... 111
Tabl E.3A: Y newid rhagweledig yn lefel cymwysterau'r rheini mewn cyflogaeth yn Ne-orllewin Cymru, 2014-2024 ....................................................................................... 112
Tudalen 6 o 113
Pennod 1: Cyflwyniad
Mae'r adroddiad hwn yn un o dri Adroddiad Rhanbarthol ar Wybodaeth am y Farchnad
Lafur, a luniwyd er mwyn sicrhau bod gan y Partneriaethau Sgiliau Rhanbarthol set gyson
o wybodaeth graidd am y farchnad lafur i seilio eu Cynlluniau Cyflogaeth a Sgiliau
Rhanbarthol arnynt. Yn ogystal â helpu'r Partneriaethau Sgiliau Rhanbarthol, dylai'r
Adroddiadau Rhanbarthol ar Wybodaeth am y Farchnad Lafur fod yn ffynhonnell
wybodaeth hwylus i bob rhanddeiliad.
Mae penodau 2-4 (a data'r Cyfrifiad ym mhennod 5) wedi'u codi o StatsCymru. Mae'r
wybodaeth am y 'diweddariad nesaf' a ddarperir drwy gydol y bwletinau yn ymwneud â
phryd y caiff data newydd ar gyfer y set ddata eu rhyddhau nesaf. Er y caiff yr
Adroddiadau Rhanbarthol ar Wybodaeth am y Farchnad Lafur eu diweddaru'n rheolaidd, i
gael y data diweddaraf defnyddiwch y dolenni a ddarperir i StatsCymru.
Daw gweddill yr wybodaeth o Arolwg Sgiliau Cyflogwyr 2015, Working Futures 2014-24,
a'r adroddiad ar yr anghenion am sgiliau Cymraeg mewn wyth sector (2014). Caiff yr
wybodaeth hon ei diweddaru wrth i ffynonellau mwy priodol/diweddar ddod i law.
Mae De-orllewin Cymru yn cynnwys y pedwar awdurdod lleol canlynol: Sir Benfro, Sir
Gaerfyrddin, Abertawe a Chastell-nedd Port Talbot. Mae Canolbarth Cymru yn cynnwys y
ddau awdurdod lleol canlynol: Powys a Cheredigion.
I gael rhagor o wybodaeth am y Partneriaethau Sgiliau Rhanbarthol, ewch i'w tudalennau
isod:
De-orllewin a Chanolbarth Cymru Partneriaeth Dysgu a Sgiliau Rhanbarthol http://www.rlp.org.uk/?lang=cy Bwrdd Uchelgais Economaidd Gogledd Cymru http://www.northwaleseab.co.uk/?lang=cy De-ddwyrain Cymru Partneriaeth dysgu, medrau ac Arloesi http://www.lskip.cymru/default.aspx
Tudalen 7 o 113
Pennod 2: Perfformiad economaidd
2.1 Cyflwyniad
Trafodir cyfnodau amser gwahanol yn adrannau gwahanol yr adroddiad hwn, ac felly dylid
bod yn ofalus wrth ddod i gasgliadau am y sefyllfa gyffredinol ar gyfer ystadegau am y
farchnad lafur yng Nghymru.
Yn ôl yr ystadegau cyffredinol diweddaraf am y farchnad lafur ym mis Mawrth 2017,
Canolbarth Cymru oedd â'r gyfradd gyflogaeth uchaf ond un a'r gyfradd isaf o
anweithgarwch economaidd ymhlith Rhanbarthau Economaidd Cymru. Ar y llaw arall, De-
orllewin Cymru oedd â'r gyfradd ddiweithdra uchaf ond un a'r gyfradd anweithgarwch
economaidd uchaf ond un (ac eithrio myfyrwyr).
O ran Gwerth Ychwanegol Gros (GVA), De-orllewin a Chanolbarth Cymru oedd yr isaf o
blith rhanbarthau Cymru o ran £ y pen a hefyd wrth fynegeio yn erbyn y DU gyfan. Fodd
bynnag, roedd Incwm Gwario Gros Aelwydydd (GDHI) ar ei uchaf yng Nghanolbarth
Cymru o'i fynegeio yn erbyn y DU gyfan, ac roedd hefyd yr uchaf y pen ond yr isaf o ran
cyfanswm (£ miliwn).
Yn 2015, roedd gan Dde-orllewin a Chanolbarth Cymru gyda'i gilydd gyfanswm GVA o
£17.7 biliwn, sef 31.7 y cant o gyfanswm GVA Cymru gyfan.
Yn 2015, cyfanswm y GDHI ar gyfer De-orllewin a Chanolbarth Cymru gyda'i gilydd oedd
£16.9 biliwn.
2.2 Gwerth Ychwanegol Gros (GVA)
Yn 2015, £15.5 biliwn oedd y GVA yn Ne-orllewin Cymru a £2.3 biliwn oedd y ffigur yn y
Canolbarth. Mae hyn yn gynnydd o 2.3 a 3.9 y cant yn ystod y flwyddyn, o'i gymharu â
chynnydd o 3.0 y cant ar gyfer Cymru gyfan.
Yn y De-orllewin hefyd, roedd y GVA y pen 67.1 y cant o gyfartaledd y DU yn 2015,
cynnydd o 0.1 pwynt canran yn ystod y flwyddyn. Roedd y GVA y pen yng Nghanolbarth
Cymru 66.9 y cant o gyfartaledd y DU, sy'n gynnydd mwy o 1.1 pwynt canran yn ystod y
flwyddyn.
Tudalen 8 o 113
Tabl 2.1: Gwerth Ychwanegol Gros yn ôl mesur, rhanbarth economaidd yng
Nghymru a blwyddyn
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
DU heb gynnwys Extra-Regio
£ miliwn 1,358,627 1,387,531 1,423,604 1,471,681 1,528,178 1,604,162 1,650,622
£ y pen 21,822 22,109 22,495 23,101 23,838 24,833 25,351
Mynegai (DU=100) 100 100 100 100 100 100 100
Cymru
£ miliwn 47,550 47,726 49,808 51,523 53,178 54,164 55,788
£ y pen 15,647 15,648 16,257 16,760 17,252 17,517 18,002
Mynegai (DU=100) 71.7 70.8 72.3 72.6 72.4 70.5 71.0
Canolbarth Cymru
£ miliwn 1,790 1,859 1,936 2,049 2,123 2,167 2,251
£ y pen 13,448 13,990 14,547 15,413 16,001 16,333 16,972
Mynegai (DU=100) 61.6 63.3 64.7 66.7 67.1 65.8 66.9
Y De-orllewin (a)
£ miliwn 13,097 13,205 13,785 14,009 14,517 15,101 15,451
£ y pen 14,683 14,745 15,319 15,516 16,049 16,649 17,004
Mynegai (DU=100) 67.3 66.7 68.1 67.2 67.3 67.0 67.1
Data Source: Regional Accounts, Office for National Statistics Ffynhonnell: Cyfrifon Rhanbarthol, y Swyddfa Ystadegau Gwladol
(a) Wrth sôn am Dde-orllewin Cymru, rydym yn sôn am ardal gyffredinol sy'n cynnwys Pen-y-bont ar Ogwr a Cheredigion
Diweddariad nesaf: Rhagfyr 2017
StatsCymru
Tudalen 9 o 113
Tabl 2.2: Gwerth Ychwanegol Gros yn ôl mesur, rhanbarth economaidd yng
Nghymru, Awdurdod Lleol a blwyddyn
£ miliwn 2014 2015 Newid (a)
Cymru 54,164 55,788 3.0%
Canolbarth Cymru 2,167 2,251 3.9%
Powys 2,167 2,251 3.9%
Y De-orllewin (b) 15,101 15,451 2.3%
De-orllewin Cymru 5,904 6,027 2.1%
Abertawe 4,436 4,503 1.5%
Pen-y-bont ar Ogwr a Chastell-nedd Port Talbot 4,761 4,921 3.4%
£ y pen
Cymru 17,517 18,002 2.8%
Canolbarth Cymru 16,333 16,972 3.9%
Powys 16,333 16,972 3.9%
Y De-orllewin 16,649 17,004 2.1%
De-orllewin Cymru 15,375 15,728 2.3%
Abertawe 18,383 18,577 1.1%
Pen-y-bont ar Ogwr a Chastell-nedd Port Talbot 16,901 17,384 2.9%
Mynegai (DU=100)
Cymru 70.5 71.0 0.5
Canolbarth Cymru 65.8 66.9 1.1
Powys 65.8 66.9 1.1
Y De-orllewin (b) 67.0 67.1 0.1
De-orllewin Cymru 61.9 62.0 0.1
Abertawe 74.0 73.3 -0.7
Pen-y-bont ar Ogwr a Chastell-nedd Port Talbot 68.1 68.6 0.5
Data Source: Regional Accounts, Office for National Statistics Ffynhonnell: Cyfrifon Rhanbarthol, y Swyddfa Ystadegau Gwladol
Diweddariad nesaf: Rhagfyr 2017
(a) Newid canran ar gyfer £ miliwn a £ y pen; newid pwynt canran ar gyfer y
mynegai.
(b) Wrth sôn am Dde-orllewin Cymru, rydym yn sôn am ardal gyffredinol sy'n
cynnwys Pen-y-bont ar Ogwr a Cheredigion.
StatsCymru
Tudalen 10 o 113
Tabl 2.3: Gwerth Ychwanegol Gros yn ôl ardaloedd NUTS3 Cymru a diwydiant
2015
Gweinyddu
cyhoeddus,
amddiffyn, addysg
a iechyd Cynhyrchu
Cyfanwerthu,
manwerthu,
trafnidiaeth,
gwestai a bwyd
Gweithgar-
eddau eiddo
tirol
Gweithgareddau
proffesiynol,
gwyddonol a
thechnegol;
gweithgareddau
gwasanaeth
gweinyddol a
chymorth Adeiladu
Gweithgar-
eddau
ariannol ac
yswiriant
Gweithgar-
eddau
gwasanaeth
arall
Gwybodaeth a
chyfathrebu
Amaethyddiaeth,
coedwigaeth a
physgota
Canran ar gyfer pob diwydiant
Cymru 26.1 20.3 16.9 12.7 7.6 6.0 3.7 3.3 2.8 0.7
Canolbarth Cymru
Powys 23.5 3.1 19.8 15.2 7.3 7.5 1.4 3.6 1.7 3.4
Y De-orllewin (a)
De-orllewin Cymru 28.1 3.5 20.0 16.0 5.7 7.1 1.2 3.7 1.4 2.3
Abertawe 32.4 3.6 18.2 11.6 6.9 5.8 6.1 3.8 5.0 0.1
Pen-y-bont ar Ogwr a Chastell-nedd Port Talbot 24.0 4.1 16.1 11.0 6.2 6.4 1.1 2.9 1.8 0.1
Cyfanswm (miliwn)
Cymru 14,537 11,339 9,407 7,086 4,253 3,329 2,047 1,851 1,565 373
Canolbarth Cymru
Powys 529 69 445 343 164 168 31 82 38 76
Y De-orllewin (a)
De-orllewin Cymru 1,695 211 1,205 964 346 425 75 222 82 138
Abertawe 1,461 163 820 522 309 263 276 171 223 6
Pen-y-bont ar Ogwr a Chastell-nedd Port Talbot 1,180 204 794 542 307 314 54 145 90 6
(a) Wrth sôn am Dde-orllewin Cymru, rydym yn sôn am ardal gyffredinol sy'n cynnwys Pen-y-bont ar Ogwr a Cheredigion Ffynhonnell: Cyfrifon Rhanbarthol, y Swyddfa Ystadegau Gwladol
Next update: December 2017 Diweddariad nesaf: Rhagfyr 2017
StatsCymru
Tudalen 11 o 113
2.3 Enillion
Yn ôl y ffigurau dros dro, rhagwelir y bydd yr enillion wythnosol gros cyfartalog yng
Nghymru yn 2016 2.9 y cant yn uwch nag yn 2015. Yr awdurdod lleol â'r enillion wythnosol
gros cyfartalog uchaf fydd Sir y Fflint. Yng Nghastell-nedd Port Talbot oedd yr enillion
wythnosol gros cyfartalog uchaf ymhlith dynion ac yn Sir Ddinbych oedd yr enillion
wythnosol gros cyfartalog uchaf ymhlith menywod.
Tabl 2.4: Enillion wythnosol cyfartalog, canolrifol a gross
Dynion Merched Pobl Dynion Merched Pobl Dynion Merched Pobl
Cymru 501.2 422.0 473.9 511.3 427.8 478.6 525.0 448.5 492.4
Gogledd Cymru
Ynys Môn 541.1 342.2 475.3 581.1 384.6 516.6 546.2 407.8 500.2
Gwynedd 423.4 381.6 421.7 403.4 420.6 414.7 412.2 449.0 433.5
Conwy 497.0 430.8 461.0 451.0 475.8 473.8 452.2 451.1 454.3
Sir Ddinbych 497.0 499.5 499.5 553.8 458.9 510.3 487.5 526.1 493.5
Sir y Fflint 573.5 420.4 528.4 548.3 475.3 529.0 585.7 452.6 551.5
Wrecsam 465.5 390.6 439.0 498.4 411.6 464.8 501.4 425.7 486.0
Canolbarth Cymru
Powys 456.1 364.0 405.3 470.7 378.2 435.9 476.7 438.6 460.2
Ceredigion 456.9 387.1 438.3 445.0 * 414.0 465.5 404.6 455.9
De-orllewin Cymru
Sir Benfro 480.0 419.5 461.9 496.8 367.4 434.2 492.4 416.9 455.8
Sir Gaerfyrddin 476.2 449.5 462.3 496.5 436.1 461.9 486.7 436.1 459.5
Abertawe 475.7 453.8 466.4 482.5 440.6 460.4 467.8 452.6 461.1
Castell-nedd Port Talbot 563.4 403.4 512.9 589.0 412.6 550.6 605.5 413.3 529.1
De-ddwyrain Cymru
Pen-y-bont ar Ogwr 539.9 452.6 509.5 536.3 458.9 511.7 587.0 463.6 538.6
Bro Morgannwg 516.9 358.3 456.0 502.1 366.0 436.6 507.5 401.4 481.9
Caerdydd 535.6 452.7 504.4 556.0 454.2 512.4 570.1 479.1 532.8
Rhondda Cynon Taf 499.1 435.4 477.9 524.0 440.9 489.8 506.0 448.2 490.4
Merthyr Tudful 399.8 428.8 404.7 416.6 408.9 410.3 * 446.8 453.5
Caerffili 497.5 411.2 466.5 513.4 424.1 482.7 546.0 467.9 512.7
Blaenau Gwent 475.4 355.8 431.2 516.6 373.4 443.7 504.8 360.0 408.9
Tor-faen 527.6 387.2 451.0 503.0 422.3 461.4 494.5 440.4 467.7
Sir Fynwy 522.4 403.9 463.9 528.3 392.5 477.0 568.8 399.9 487.7
Casnewydd 475.3 423.8 471.5 444.7 479.0 451.4 491.7 442.0 469.9
Source: Annual Survey of Hours and Earnings, Office for National Statistics Ffynhonnell: Arolwg Blynyddol o Oriau ac Enillion, y Swyddfa Ystadegau Gwladol
Next update: October 2017 Diweddariad nesaf: Hydref 2017
(p) Dros dro
. - Nid yw'r eitem o ddata yn berthnasol.
* - Mae'r eitem o ddata yn datgelu gwybodaeth neu nid yw'n ddigon dibynadwy i gael ei chyhoeddi.
(3) Dim ond ag amcangyfrifon 2011 a'r amcangyfrifon o hynny ymlaen y mae modd cymharu data 2016 yn uniongyrchol. Nid yw'r
cymariaethau â blynyddoedd eraill yn gwbl ddilys.
2014 (1) 2015 (2) 2016 (3)(p)
(1) Dim ond ag amcangyfrifon 2011 a'r amcangyfrifon o hynny ymlaen y mae modd cymharu data 2014 yn uniongyrchol. Nid yw'r
cymariaethau â blynyddoedd eraill yn gwbl ddilys.
(2) Dim ond ag amcangyfrifon 2011 a'r amcangyfrifon o hynny ymlaen y mae modd cymharu data 2015 yn uniongyrchol. Nid yw'r
cymariaethau â blynyddoedd eraill yn gwbl ddilys.
StatsCymru
Tudalen 12 o 113
2.4 Incwm Gwario Gros Aelwydydd (GDHI)
Roedd y GDHI y pen yng Nghanolbarth Cymru 90.7 y cant o gyfartaledd y DU yn 2015, sef
yr uchaf o blith rhanbarthau Cymru. Roedd y ffigur yn is yn Ne-orllewin Cymru, sef 84 y
cant.
Tabl 2.5: Incwm Gwario Gros Aelwydydd (GDHI)
2013 2014 2015
Cyfanswm (£ miliwn) DU 1,161,542 1,199,214 1,243,970
Cymru 47,646 48,902 50,642
Canolbarth Cymru 2,204 2,230 2,298
De-orllewin Cymru (a) 13,759 14,153 14,583
£ y pen DU 18,119 18,565 19,106
Cymru 15,457 15,815 16,341
Canolbarth Cymru 16,609 16,812 17,321
De-orllewin Cymru 15,209 15,604 16,049
Mynegai (DU=100) DU 100 100 100
Cymru 85.3 85.2 85.5
Canolbarth Cymru 91.7 90.6 90.7
De-orllewin Cymru 83.9 84.1 84.0
Source: Regional Accounts, ONS Ffynhonnell: Cyfrifon Rhanbarthol, y Swyddfa Ystadegau Gwladol
Next update: May 2018 Diweddariad nesaf: Mai 2018
(a) Wrth sôn am Dde-orllewin Cymru, rydym yn sôn am ardal gyffredinol sy'n cynnwys
Pen-y-bont ar Ogwr a Cheredigion
StatsCymru
Tudalen 13 o 113
Tabl 2.6: Incwm Gwario Gros yn ôl mesur a rhanbarth economaidd yng Nghymru
2015
Cyfanswm (£ miliwn)
DU 1,243,970
Cymru 50,642
Canolbarth Cymru 2,298
Powys 2,298
Y De-orllewin 14,583
De-orllewin Cymru 6,345
Abertawe 3,782
Pen-y-bont ar Ogwr a Chastell-nedd Port Talbot 4,456
£ y pen
DU 19,106
Cymru 16,341
Canolbarth Cymru 17,321
Powys 17,321
Y De-orllewin 16,049
De-orllewin Cymru 16,556
Abertawe 15,604
Pen-y-bont ar Ogwr a Chastell-nedd Port Talbot 15,742
Mynegai (DU=100)
DU 100
Cymru 85.5
Canolbarth Cymru 90.7
Powys 90.7
Y De-orllewin 84.0
De-orllewin Cymru 86.7
Abertawe 81.7
Pen-y-bont ar Ogwr a Chastell-nedd Port Talbot 82.4
Diweddariad nesaf: Mai 2018
Ffynhonnell: Cyfrifon Rhanbarthol, y Swyddfa Ystadegau
Gwladol
StatsCymru
Tudalen 14 o 113
Tabl 2.7: Mentrau gweithredol, busnesau newydd a busnesau sydd wedi cau, lefelau a chyfraddau
2015
Mentrau
gweithredol
Mentrau
gweithredol fesul
10,000 o'r
boblogaeth 16 i
64 oed Genedigaethau
Cyfradd
Genedigaethau
Genedigaethau
fesul 10,000 o'r
boblogaeth 16 i
64 oed Marwolaethau
Cyfradd
Marwolaethau
Marwolaethau
fesul 10,000 o'r
boblogaeth 16 i
64 oed
Prydain Fawr 2,615,965 653 377,635 14.4 94 248,055 9.5 62
Y Deyrnas Unedig 2,672,025 648 383,075 14.3 93 252,040 9.4 61
Lloegr 2,348,065 677 344,385 14.7 99 223,120 9.5 64
Yr Alban 172,890 497 21,725 12.6 62 16,315 9.4 47
Gogledd Iwerddon 56,060 477 5,440 9.7 46 3,985 7.1 34
Cymru 95,010 495 11,525 12.1 60 8,620 9.1 45
Canolbarth Cymru 8,670 704 695 8.0 56 655 7.6 53
Powys 5,805 755 465 8.0 60 430 7.4 56
Ceredigion 2,865 618 230 8.0 50 225 7.9 49
De-orllewin Cymru 20,335 480 2,340 11.5 55 1,860 9.1 44
Sir Benfro 4,500 626 415 9.2 58 350 7.8 49
Sir Gaerfyrddin 5,960 540 635 10.7 58 490 8.2 44
Abertawe 6,730 437 890 13.2 58 740 11.0 48
Castell-nedd Port Talbot 3,145 358 400 12.7 46 280 8.9 32
Source: Business Demography, Office for National Statistics Ffynhonnell: Demograffeg Busnes, y Swyddfa Ystadegau Gwladol
Diweddariad nesaf: Tachwedd 2017
Gallai'r amcangyfrifon dwy flynedd diweddaraf ar enedigaethau a marwolaethau gael eu diwygio a byddai hynny'n cael ei wneud yng nghyhoeddiad y flwyddyn ganlynol fel
arfer.
StatsCymru
Tudalen 15 o 113
2.5 Allforion
Tabl 2.8: Gwerth (masnach arbennig) allforion yn ôl cynnyrch, sector a gwlad (£m)
Chwarter 3, 2016 Chwarter 4, 2016 Chwarter 1, 2017Cyfanswm
CymruChwarter 3, 2016 Chwarter 4, 2016 Chwarter 1, 2017
Cyfanswm
rhanbarthau'r DU
Cyfanswm 5,924.29 6,811.13 3,556.52 16,291.94 131,808.51 146,610.85 74,446.05 352,865.40
Olewau Anifeiliaid a Llysiau ac ati 2.11 2.82 1.46 6.40 212.73 197.12 102.71 512.56
Diodydd a Thybaco 37.21 41.77 18.79 97.77 3,566.24 3,901.81 1,477.65 8,945.70
Cemegau a Chynhyrchion Cysylltiedig 731.52 802.77 411.57 1,945.85 21,141.25 22,297.86 11,860.75 55,299.86
Nwyddau nad ydynt wedi'u Nodi mewn Mannau eraill 20.85 51.04 22.96 94.85 949.68 886.03 417.02 2,252.73
Deunyddiau Crai, Anfwytadwy, ac eithrio Tanwyddau 122.70 131.86 75.53 330.10 2,528.51 2,824.57 1,533.08 6,886.16
Bwyd ac Anifeiliaid Byw 152.46 156.18 74.37 383.01 5,772.82 6,610.14 2,948.84 15,331.81
Peiriannau a Chyfarpar Trafnidiaeth 2,639.03 2,994.41 1,627.19 7,260.63 56,456.11 64,391.66 32,318.66 153,166.44
Nwyddau wedi'u Gweithgynhyrchu 866.70 960.65 567.89 2,395.24 12,212.34 13,173.28 6,911.95 32,297.57
Mwynau, Tanwyddau, Ireidiau ac ati 751.65 982.65 422.25 2,156.55 9,743.21 10,406.37 6,257.18 26,406.75
Nwyddau Amrywiol wedi'u Gweithgynhyrchu 600.06 686.98 334.50 1,621.54 19,225.60 21,922.00 10,618.22 51,765.82
Source: Statistics and Analysis of Trade Unit, HM Revenue and Customs
Diweddariad nesaf: 7 Medi 2017
Ffynhonnell: Uned Ystadegau a Dadansoddiadau Masnach, Cyllid a Thollau ei Mawrhydi
Cymru Swm o'r DU
StatsCymru
Tudalen 16 o 113
Pennod 3: Pobl – demograffeg, cyflogaeth, diweithdra ac anweithgarwch
economaidd
3.1 Cyflogaeth a Diweithdra
Cyflogaeth
Roedd 388,000 o bobl mewn cyflogaeth yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru yn y
flwyddyn hyd at fis Mawrth 2017. Roedd lefelau cyflogaeth yn Ne-orllewin Cymru wedi
cynyddu yn ystod y flwyddyn, ond roeddent wedi gostwng yn y Canolbarth. Yn y
Canolbarth a'r De-orllewin, gwelwyd cynnydd mewn 3 o'r 6 awdurdod yn ystod y
flwyddyn.
Roedd y cyfraddau cyflogaeth yn debyg yn y Canolbarth ac yn y De-orllewin, sef 71.4 y
cant a 71.5 y cant. Fodd bynnag, roedd y ddwy gyfradd yn is na chyfradd y DU, sef 74 y
cant.
O fewn y ddau ranbarth, ym Mhowys oedd y gyfradd ddiweithdra uchaf ar 76.2 y cant, ac
yng Ngheredigion oedd y gyfradd isaf gyda 63.6 y cant o'r boblogaeth mewn cyflogaeth.
Diweithdra
Ar 4.8 y cant, roedd y gyfradd ddiweithdra yn uwch yn Ne-orllewin Cymru nag yng
Nghymru gyfan (ac yn debyg i gyfradd y DU). Ar y llaw arall, y gyfradd ddiweithdra yn y
Canolbarth oedd 2.7 y cant, a oedd yn is na'r cyfraddau ar gyfer y DU a Chymru.
Yn y Canolbarth a'r De-orllewin, roedd y gyfradd ddiweithdra yn amrywio o 2.4 y cant ym
Mhowys i 5.5 y cant yng Nghastell-nedd Port Talbot.
Tudalen 17 o 113
Tabl 3.1: Cyflogaeth a diweithdra yng Nghymru, lefelau a chyfraddau, 16-64 oed
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2017
Lefel cyflogaethCyfradd
cyflogaethLefel diweithdra
Cyfradd
diweithdra
Y Deyrnas Unedig 30,395,200 74.0 1,553,900 4.9
Cymru 1,358,700 71.4 64,400 4.5
Canolbarth Cymru 87,100 71.4 2,400 2.7
Powys 57,400 76.2 1,400 2.4
Ceredigion 29,700 63.6 1,000 3.2
De-orllewin Cymru 300,900 71.5 15,100 4.8
Sir Benfro 53,800 73.7 2,000 3.5
Sir Gaerfyrddin 80,900 75.1 3,700 4.4
Abertawe 104,700 68.2 5,800 5.3
Castell-nedd Port Talbot 61,600 70.7 3,600 5.5
Source: Annual Population Survey, Office for National Statistics Ffynhonnell: Arolwg Poblogaeth Blynyddol, y Swyddfa Ystadegau Gwladol
Diweddariad nesaf: Medi 2017
(a) Wrth sôn am ddata ardaloedd rhanbarthol, rydym yn sôn am ardaloedd cyffredinol
StatsCymru
Tudalen 18 o 113
Tabl 3.2: Lefelau cyflogaeth yn ôl ardal leol yng Nghymru a blwyddyn, 16-64 oed
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2007
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2008
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2009
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2010
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2011
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2012
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2013
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2014
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2015
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2016
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2017
Y Deyrnas Unedig 28,429,200 28,737,100 28,658,100 28,145,200 28,290,100 28,352,500 28,618,300 28,967,800 29,542,000 30,078,500 30,395,200
Cymru 1,306,700 1,321,300 1,311,900 1,281,000 1,279,500 1,285,000 1,295,900 1,329,500 1,322,000 1,353,800 1,358,700
Canolbarth Cymru 90,200 88,900 89,600 87,000 88,700 87,800 86,300 88,800 89,700 88,500 87,100
Powys 59,800 58,400 58,900 55,800 55,900 58,100 56,700 59,000 60,000 58,600 57,400
Ceredigion 30,300 30,400 30,700 31,200 32,800 29,600 29,600 29,800 29,800 29,900 29,700
De-orllewin Cymru 282,600 287,700 283,200 277,100 272,600 274,600 281,300 284,900 289,800 295,200 300,900
Sir Benfro 50,200 50,800 51,400 49,600 49,000 49,200 50,000 50,800 53,500 53,000 53,800
Sir Gaerfyrddin 74,800 77,000 76,600 74,900 73,100 77,500 74,300 75,300 74,200 76,500 80,900
Abertawe 102,200 103,700 97,500 98,900 94,300 94,200 100,100 100,200 103,800 107,600 104,700
Castell-nedd Port Talbot 55,400 56,100 57,800 53,600 56,200 53,600 57,000 58,500 58,400 58,300 61,600
Source: Annual Population Survey, Office for National Statistics Ffynhonnell: Arolwg Poblogaeth Blynyddol, y Swyddfa Ystadegau Gwladol
Next update: September 2017 Diweddariad nesaf: Medi 2017
StatsCymru
Tudalen 19 o 113
Tabl 3.3: Lefelau diweithdra yn ôl ardal leol yng Nghymru a blwyddyn, 16-64 oed
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2007
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2008
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2009
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2010
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2011
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2012
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2013
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2014
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2015
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2016
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2017
Y Deyrnas Unedig 1,617,400 1,579,900 1,907,800 2,440,500 2,373,000 2,544,700 2,493,000 2,299,400 1,922,200 1,677,500 1,553,900
Cymru 74,400 79,200 97,600 119,100 120,600 121,300 120,000 109,800 98,300 80,600 64,400
Canolbarth Cymru 3,800 4,300 4,700 6,300 5,600 5,400 4,000 2,800 3,100 3,800 2,400
Powys 1,800 2,500 3,000 3,900 4,200 3,300 2,900 1,800 1,800 2,200 1,400
Ceredigion 2,000 1,800 1,700 2,300 1,400 2,100 1,100 1,000 1,300 1,600 1,000
De-orllewin Cymru 16,300 16,500 22,000 27,400 25,700 26,400 23,100 25,000 24,100 18,800 15,100
Sir Benfro 3,000 2,400 2,700 4,200 4,200 3,700 3,600 3,600 3,900 2,500 2,000
Sir Gaerfyrddin 3,900 4,400 6,300 6,700 6,800 5,000 5,100 6,200 5,800 4,500 3,700
Abertawe 5,800 6,300 9,700 10,300 9,200 11,100 9,700 9,100 10,800 7,400 5,800
Castell-nedd Port Talbot 3,700 3,400 3,300 6,200 5,500 6,600 4,700 6,100 3,600 4,500 3,600
Ffynhonnell: Arolwg Poblogaeth Blynyddol, y Swyddfa Ystadegau Gwladol Ffynhonnell: Arolwg Poblogaeth Blynyddol, y Swyddfa Ystadegau Gwladol
Diweddariad nesaf: Medi 2017 Diweddariad nesaf: Medi 2017
StatsCymru
Tudalen 20 o 113
Tabl 3.4: Cyfraddau cyflogaeth yn ôl ardal leol yng Nghymru a blwyddyn, 16-64 oed
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2007
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2008
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2009
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2010
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2011
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2012
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2013
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2014
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2015
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2016
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2017
Y Deyrnas Unedig 72.5 72.6 71.8 70.2 70.1 69.9 70.7 71.4 72.6 73.5 74.0
Cymru 69.1 69.3 68.4 66.6 66.4 66.7 67.6 69.5 69.3 71.1 71.4
Canolbarth Cymru 70.6 69.5 70.2 68.0 69.3 68.7 68.1 71.4 73.3 72.9 71.4
Powys 75.2 73.4 73.8 70.0 70.0 73.1 72.5 76.8 78.9 77.3 76.2
Ceredigion 62.8 63.1 64.2 64.7 68.1 61.4 61.1 62.8 64.1 65.5 63.6
De-orllewin Cymru 67.5 68.1 66.6 65.1 63.9 64.4 66.4 67.4 68.7 70.0 71.5
Sir Benfro 69.8 70.1 70.2 67.7 66.5 67.4 69.2 70.4 72.4 72.1 73.7
Sir Gaerfyrddin 67.7 68.8 68.1 67.1 65.8 69.6 67.1 67.9 68.5 70.8 75.1
Abertawe 69.0 69.3 64.6 65.1 61.7 61.4 65.5 65.7 67.9 70.2 68.2
Castell-nedd Port Talbot 62.9 63.6 65.2 60.5 63.4 60.4 65.1 67.3 67.0 66.7 70.7
Source: Annual Population Survey, Office for National Statistics Ffynhonnell: Arolwg Poblogaeth Blynyddol, y Swyddfa Ystadegau Gwladol
Next update: September 2017 Diweddariad nesaf: Medi 2017
StatsCymru
Tudalen 21 o 113
Tabl 3.5: Cyfraddau diweithdra yn ôl ardal leol yng Nghymru a blwyddyn, 16-64 oed
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2007
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2008
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2009
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2010
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2011
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2012
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2013
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2014
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2015
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2016
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2017
Y Deyrnas Unedig 5.4 5.2 6.2 8.0 7.7 8.2 8.0 7.4 6.1 5.3 4.9
Cymru 5.4 5.7 6.9 8.5 8.6 8.6 8.5 7.6 6.9 5.6 4.5
Canolbarth Cymru 4.0 4.6 5.0 6.7 5.9 5.7 4.5 3.1 3.3 4.1 2.7
Powys 2.9 4.1 4.8 6.6 6.9 5.4 4.9 2.9 2.9 7.2 2.4
Ceredigion 6.1 5.6 5.4 6.9 4.2 6.5 3.6 3.3 4.1 5.0 3.2
De-orllewin Cymru 5.5 5.4 7.2 9.0 8.6 8.8 7.6 8.1 7.7 6.0 4.8
Sir Benfro 5.6 4.5 4.9 7.9 7.9 7.0 6.8 6.6 6.8 4.5 3.5
Sir Gaerfyrddin 4.9 5.3 7.6 8.3 8.5 6.1 6.4 7.6 7.3 5.5 4.4
Abertawe 5.4 5.8 9.0 9.4 8.9 10.5 8.8 8.3 9.4 6.4 5.3
Castell-nedd Port Talbot 6.3 5.7 5.4 10.3 8.9 11.0 7.6 9.4 5.7 7.1 5.5
Ffynhonnell: Arolwg Poblogaeth Blynyddol, y Swyddfa Ystadegau Gwladol Ffynhonnell: Arolwg Poblogaeth Blynyddol, y Swyddfa Ystadegau Gwladol
Diweddariad nesaf: Medi 2017 Diweddariad nesaf: Medi 2017
StatsCymru
Tudalen 22 o 113
Tabl 3.6: Cyflogaeth yn y gweithle yn ôl ardal leol yng Nghymru a diwydiant
2015
Mae'r holl
ddiwydiannau
Amaethyddiaeth,
coedwigaeth a
physgota Adeiladu
Gweithgared
dau ariannol
ac yswiriant
Gwybodaeth a
chyfathrebu
Gweithgaredd
au
gwasanaeth
eraill Cynhyrchu
Gweithgareddau
proffesiynol,
gwyddonol a
thechnegol
Gweinyddiaeth
gyhoeddus,
amddiffyn,
addysg ac
iechyd
Gweithgare
ddau eiddo
tirol
Cyfanwerthu,
manwerthu,
cludiant,
gwestai a
bwyd
Y Deyrnas Unedig 32,158,200 403,800 2,157,900 1,061,000 1,365,700 1,838,400 2,845,800 5,662,100 7,980,500 551,500 8,291,600
Cymru 1,405,600 40,800 92,700 30,800 23,900 77,300 172,500 167,300 423,500 19,100 357,800
Canolbarth Cymru 102,100 14,400 6,300 800 1,400 7,100 8,200 9,800 28,000 1,300 24,700
Powys 64,100 10,300 4,200 500 1,000 4,500 6,200 6,600 15,500 800 14,600
Ceredigion 37,900 4,100 2,100 300 400 2,500 2,000 3,200 12,600 500 10,100
De-orllewin Cymru 308,000 10,500 24,100 5,700 4,200 17,000 33,200 30,900 96,900 3,500 82,000
Sir Benfro 56,700 3,600 4,800 400 400 4,100 4,300 4,700 15,300 500 18,600
Sir Gaerfyrddin 81,100 5,500 7,600 700 800 3,600 10,200 6,300 24,400 800 21,100
Abertawe 119,500 1,000 8,200 4,300 2,700 6,300 8,100 15,200 42,000 1,300 30,400
Castell-nedd Port Talbot 50,800 400 3,600 300 300 2,900 10,500 4,700 15,200 1,000 11,800
Source: Annual Population Survey, Business Register Employment Survey (BRES), Office for National Statistics Ffynhonnell: Arolwg Poblogaeth Blynyddol, Arolwg Cyflogaeth y Gofrestr Fusnes (BRES), y Swyddfa Ystadegau Gwladol
Next update: October 2016 Diweddariad nesaf: Hydref 2016
StatsCymru
Tudalen 23 o 113
Tabl 3.7: Cyflogaeth yn ôl sector blaenoriaeth ac awdurdod lleol
2015
Deunyddiau a
Gweithgynhyrchu
Uwch
AdeiladuDiwydiannau
Creadigol
Ynni aʼr
Amgylchedd
Bwyd a
Ffermio
Gwasanaethau
Ariannol a
Phroffesiynol(r)
Technoleg
Gwybodaeth a
Chyfathrebu
(TGCh)
Gwyddorau
BywydTwristiaeth
Cymru 85.7 113.0 49.6 157.4 50.7 136.2 24.5 13.3 132.4
Canolbarth Cymru
Powys 2.6 6.2 2.7 6.1 7.0 4.9 * * 7.1
Ceredigion 1.0 2.0 2.0 3.2 3.3 2.8 * * 5.2
De-orllewin Cymru
Sir Benfro 2.0 4.8 1.0 6.8 3.5 2.3 * * 7.3
Sir Gaerfyrddin 5.2 7.5 1.9 8.2 6.0 4.9 1.1 * 6.6
Abertawe 3.3 10.4 4.5 11.6 1.7 13.2 1.7 * 10.9
Castell-nedd Port Talbot 7.6 4.5 * 7.4 * 3.3 * * 4.3
Ni chynhwysir y rheini y mae gwybodaeth ar goll amdanynt o ran diwydiant. Ffynhonnell: Arolwg Poblogaeth Blynyddol
*Mae'r eitem o ddata yn datgelu gwybodaeth neu nid yw'n ddigon dibynadwy i gael ei chyhoeddi.
(r)Diwygiwyd y data ar gyfer 2006 i 2014 ar sail y diffiniad a ddiweddarwyd o wasanaethau ariannol a phroffesiynol.
StatsCymru
Tudalen 24 o 113
Tabl 3.8: Statws personau cyflogedig yn ôl awdurdod lleol yng Nghymru a mesur, 16-64 oed
Year ending 31 Mar 2017 Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2017
Cyfanswm
mewn
cyflogaeth Cyflogeion
Hunan-
gyflogedig
Gyfradd
hunan-
gyflogaeth
Cyflogaeth
llawn amser
Cyflogaeth
ran-amser
Cyfradd
cyflogaeth
rhan-amser
Y Deyrnas Unedig 30,395,200 25,900,000 4,350,600 14.3 22,647,500 7,674,500 25.2
Cymru 1,358,700 1,170,200 178,800 13.2 995,800 358,600 26.4
Canolbarth Cymru 87,100 64,500 21,400 24.6 62,000 25,000 28.7
Powys 57,400 42,500 14,100 24.6 41,400 16,000 27.8
Ceredigion 29,700 22,000 7,300 24.4 20,600 9,000 30.4
De-orllewin Cymru 301,000 254,700 42,500 14.1 214,600 84,900 28.2
Sir Benfro 53,800 42,300 11,200 20.9 36,200 17,500 32.5
Sir Gaerfyrddin 80,900 67,100 12,600 15.6 57,100 23,600 29.1
Abertawe 104,700 91,600 11,700 11.2 74,800 29,100 27.8
Castell-nedd Port Talbot 61,600 53,700 7,000 11.4 46,500 14,700 23.9
Source: Annual Population Survey, Office for National Statistics Ffynhonnell: Arolwg Poblogaeth Blynyddol, y Swyddfa Ystadegau Gwladol
Diweddariad nesaf: Medi 2017
StatsCymru
Tudalen 25 o 113
3.2 Nifer y bobl sy'n hawlio budd-daliadau
Roedd 9,905 o bobl yn hawlio budd-daliadau yn Ne-orllewin Cymru a Chanolbarth Cymru
ym mis Gorffennaf 2017. Yn ystod y flwyddyn, gwelodd y Canolbarth a'r De-orllewin
ostyngiad yn y nifer a hawliodd fudd-dal diweithdra.
Ar draws y ddau ranbarth, roedd canran y rheini sy'n hawlio budd-dal diweithdra yn
amrywio o 0.9 y cant yn unig ym Mhowys i 2.2 y cant yn Abertawe a Chastell-nedd Port
Talbot.
Mae nifer y bobl sy’n hawlio budd-daliadau wedi cael ei ddileu o ddatganiad farchnad lafur
y Swyddfa Ystadegau Gwladol oherwydd mae’n bosibl ei fod yn rhoi darlun camarweiniol o
farchnad lafur y DU.
O fis Mehefin 2015 cafodd ystadegau nifer y bobl sy’n hawlio budd-daliadau eu dynodi fel
rhai arbrofol oherwydd effaith y Credyd Cynhwysol, sydd wedi'i gynllunio fel bod angen i
nifer fwy sy’n hawlio budd-daliadau edrych am waith o’i gymharu â’r Lwfans Ceisio Gwaith.
Mae hyn yn golygu unwaith y bydd y Credyd Cynhwysol wedi ei gyflwyno'n llawn, mae
nifer y bobl sy’n hawlio budd-daliadau yn debygol o fod yn uwch nag y byddai fel arall o
gymharu â’r Lwfans Ceisio Gwaith. Mae’r effaith wedi cynyddu wrth i gyflwyno Credyd
Cynhwysol symud yn ei flaen ac mae'r gyfres nifer y bobl sy’n hawlio budd-daliadau sydd
wedi ei addasu yn dymhorol wedi dod yn fwy amrywiol.
Tabl 3.9: Nifer y bobl sy'n hawlio budd-daliadau yn ôl ardal leol yng Nghymru,
newidyn a mis (heb ei addasu'n dymhorol)
Gorffennaf 2017
Merched Dynion Pobl Merched Dynion Pobl
Y Deyrnas Unedig 304,685 499,085 803,770 1.5 2.4 1.9
Cymru 14,255 24,765 39,015 1.5 2.6 2.0
Canolbarth Cymru 400 770 1,170 0.7 1.3 1.0
Powys 255 460 715 0.7 1.2 0.9
Ceredigion 145 310 460 0.7 1.3 1.0
De-orllewin Cymru 3,080 5,655 8,735 1.5 2.7 2.1
Sir Benfro 485 920 1,405 1.3 2.6 2.0
Sir Gaerfyrddin 730 1,270 2,005 1.3 2.4 1.8
Abertawe 1,130 2,275 3,400 1.5 2.9 2.2
Castell-nedd Port Talbot 735 1,190 1,925 1.7 2.7 2.2
Next update: 15 September 2017 Diweddariad nesaf: 15 Medi 2017
Lefel Cyfradd
Ffynhonnell: System Weinyddu'r Ganolfan Byd Gwaith, yr Adran Gwaith a Phensiynau
StatsCymru
Tudalen 26 o 113
Tabl 3.10: Nifer y bobl sy'n hawlio budd-daliadau yn ôl Awdurdod Lleol, newidyn a
mis (heb ei addasu'n dymhorol)
Lefel Cyfradd Lefel Cyfradd
Y Deyrnas Unedig 768,325 1.9 803,770 1.9
Cymru 42,515 2.2 39,015 2.0
Canolbarth Cymru 1,260 1.0 1,170 1.0
Powys 790 1.0 715 0.9
Ceredigion 475 1.0 460 1.0
De-orllewin Cymru 9,405 2.2 8,735 2.1
Sir Benfro 1,535 2.1 1,405 2.0
Sir Gaerfyrddin 2,170 2.0 2,005 1.8
Abertawe 3,550 2.3 3,400 2.2
Castell-nedd Port Talbot 2,150 2.4 1,925 2.2
Diweddariad nesaf: 15 Medi 2017
Gorffennaf 2016 Gorffennaf 2017
Ffynhonnell: System Weinyddu'r Ganolfan Byd Gwaith, yr Adran
Gwaith a Phensiynau
StatsCymru
Tudalen 27 o 113
3.3 Nifer y bobl sy'n hawlio budd-daliadau
Mae'r set ddata hon yn rhoi ciplun chwarterol o hawlwyr budd-daliadau ar adegau penodol,
ac mae wedi'i seilio ar 100% o'r hawlwyr ac felly nid oes ynddi unrhyw wallau samplu.
Mae'r data'n ymwneud â nifer y bobl rhwng 16 a 64 oed sy'n hawlio un neu ragor o fudd-
daliadau allweddol yr Adran Gwaith a Phensiynau a'r cyfuniad o fudd-daliadau y maent yn
eu hawlio.
Nod teipoleg y Grŵp Ystadegol yw dangos pob person yn ôl y prif resymau pam y mae'n
hawlio budd-dal. Dosberthir pob cleient unwaith yn unig.
Mae budd-daliadau wedi'u trefnu'n hierarchaidd a dyroddir hawlwyr i'r budd-dal uchaf
maent yn ei gael. Felly, byddai person sy'n unig riant ac yn cael Budd-dal Analluogrwydd
yn cael ei ddosbarthu o dan fudd-daliadau analluogrwydd.
Am y rheswm hwn ni fydd y grŵp 'unig riant', er enghraifft, yn cynnwys yr holl unig rieni
sy'n hawlio Cymhorthdal Incwm. Bydd rhai'n cael eu cynnwys yn y grŵp budd-daliadau
analluogrwydd yn lle hynny.
Tudalen 28 o 113
Tabl 3.11: Hawlwyr budd-daliadau diweithdra, 16-64 oed, yn ôl rhanbarth economaidd yng Nghymru a blwyddyn
Tachwedd 2016
Lefel Cyfradd Lefel Cyfradd Lefel Cyfradd Lefel Cyfradd Lefel Cyfradd
Prydain Fawr 3,380,420 8.4 2,446,000 6.1 460,480 1.1 401,630 1.0 72,310 0.2
Cymru 216,240 11.3 162,350 8.5 26,650 1.4 23,030 1.2 4,200 0.2
Canolbarth Cymru
Powys 6,120 8.0 4,940 6.4 510 0.7 520 0.7 150 0.2
Ceredigion 3,730 8.0 2,990 6.5 360 0.8 280 0.6 90 0.2
De-orllewin Cymru
Sir Benfro 7,530 10.5 5,380 7.5 1,170 1.6 820 1.1 160 0.2
Sir Gaerfyrddin 12,520 11.4 9,770 8.9 1,450 1.3 1,050 1.0 250 0.2
Abertawe 18,110 11.8 13,990 9.1 2,020 1.3 1,810 1.2 300 0.2
Castell-nedd Port Talbot 13,140 14.9 10,430 11.9 1,220 1.4 1,270 1.4 220 0.3
Source: Jobcentre Plus Administrative System, Department for Work and Pensions
Next update: No longer updated Diweddariad nesaf: Nid yw’n cael ei ddiweddaru mwyach
Cyfanswm
Lwfans Cyflogaeth a
Chymorth (ESA) a Budd-dal
Analluogrwydd
Lwfans Ceisio Gwaith Unig Riant Arall
Mae'r data ar gyfer nifer y bobl rhwng 16 a 64 oed sy'n hawlio un neu ragor o fudd-daliadau allweddol yr Adran Gwaith a Phensiynau a'r cyfuniad o fudd-daliadau maent
yn eu hawlio.
Ffynhonnell: System Weinyddu'r Ganolfan Byd Gwaith, yr Adran Gwaith a Phensiynau
StatsCymru
Tudalen 29 o 113
Tabl 3.12: Hawlwyr budd-daliadau diweithdra yn ôl rhanbarth economaidd yng Nghymru a newidyn
Tach 2012 Tach 2013 Tach 2014 Tach 2015 Tach 2016 Tach 2012 Tach 2013 Tach 2014 Tach 2015 Tach 2016
Prydain Fawr 4,600,620 4,208,130 3,853,300 3,592,300 3,380,420 11.6 10.6 9.7 9.0 8.4
Cymru 276,660 258,640 243,450 226,910 216,240 14.3 13.4 12.7 11.8 11.3
Canolbarth Cymru
Powys 7,790 7,020 6,660 6,370 6,120 9.9 9.0 8.6 8.3 8.0
Ceredigion 4,530 4,190 3,990 3,890 3,730 9.3 8.7 8.4 8.4 8.0
De-orllewin Cymru
Sir Benfro 9,260 8,680 8,250 8,050 7,530 12.7 11.9 11.4 11.2 10.5
Sir Gaerfyrddin 15,690 14,570 13,840 13,040 12,520 14.0 13.1 12.5 11.8 11.4
Abertawe 21,590 20,610 19,890 18,670 18,110 14.0 13.4 13.0 12.1 11.8
Castell-nedd Port Talbot 15,760 15,150 14,510 13,630 13,140 17.8 17.2 16.5 15.5 14.9
Source: Jobcentre Plus Administrative System, Department for Work and Pensions
Next update: No longer updated Diweddariad nesaf: Nid yw’n cael ei ddiweddaru mwyach
Ffynhonnell: System Weinyddu'r Ganolfan Byd Gwaith, yr Adran Gwaith a Phensiynau
Mae'r data ar gyfer nifer y bobl rhwng 16 a 64 oed sy'n hawlio un neu ragor o fudd-daliadau allweddol yr Adran Gwaith a Phensiynau a'r cyfuniad o fudd-
daliadau maent yn eu hawlio.
Lefel Cyfradd
StatsCymru
Tudalen 30 o 113
3.4 Anweithgarwch economaidd
Yn ystod y flwyddyn hyd at fis Mawrth 2017, y gyfradd anweithgarwch economaidd (ac eithrio myfyrwyr) yn y Canolbarth a'r De-orllewin
oedd 18.7 ac 20.2 y cant. Roedd y cyfraddau ar gyfer y Canolbarth a'r De-orllewin yn is na chyfradd Cymru ond yn uwch na chyfradd y
DU (20.7 ac 18.3 y cant).
Ar draws y ddau ranbarth, gwelwyd gostyngiadau yng nghyfraddau anweithgarwch economaidd pedwar o'r chwe awdurdod yn ystod y
flwyddyn, ac roedd y gyfradd uchaf (ac eithrio myfyrwyr) yng Nghastell-nedd Port Talbot.
Tabl 3.13: Anweithgarwch/gweithgarwch economaidd: lefelau a chyfraddau, yn cynnwys ac yn eithrio myfyrwyr, 16-64
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2016
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2017
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2016
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2017
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2016
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2017
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2016
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2017
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2016
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2017
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2016
Blwyddyn sy'n
dod i ben ar 31
Maw 2017
Y Deyrnas Unedig 31,756,000 31,949,100 77.7 77.8 9,140,000 9,100,300 22.3 22.2 6,868,200 6,830,100 18.5 18.3
Cymru 1,434,400 1,423,100 75.3 74.8 471,000 479,400 24.7 25.2 359,100 355,100 20.8 20.7
Canolbarth Cymru 92,300 89,500 76.0 73.4 29,200 32,500 24.0 26.6 18,200 19,600 16.9 18.7
Powys 60,900 58,800 80.2 78.1 15,000 16,500 19.8 21.9 11,400 12,500 16.0 18.0
Ceredigion 31,500 30,700 69.0 65.8 14,200 16,000 31.0 34.2 6,800 7,100 18.9 20.2
De-orllewin Cymru 314,000 316,000 74.4 75.0 108,000 105,100 25.6 25.0 88,100 75,800 22.9 20.2
Sir Benfro 55,500 55,700 75.5 76.4 18,000 17,200 24.5 23.6 15,000 14,100 21.8 21.2
Sir Gaerfyrddin 80,900 84,600 74.9 78.6 27,100 23,000 25.1 21.4 22,600 19,300 22.8 19.1
Abertawe 114,900 110,500 75.0 72.0 38,300 42,900 25.0 28.0 29,100 24,400 21.5 19.2
Castell-nedd Port Talbot 62,700 65,200 71.8 74.9 24,600 21,900 28.2 25.1 21,500 18,000 26.3 22.3
Wrth sôn am ddata ardaloedd rhanbarthol, rydym yn sôn am ardaloedd cyffredinol Ffynhonnell: Arolwg Poblogaeth Blynyddol, y Swyddfa Ystadegau Gwladol
Next update: September 2017 Diweddariad nesaf: Medi 2017
Lefel gweithgaredd economaiddCyfradd gweithgaredd
economaidd
Lefel anweithgarwch
economaidd
Cyfradd anweithgarwch
economaidd
Lefel anweithgarwch economaidd
(ac eithro myfyrwyr)
Cyfradd anweithgarwch
economaidd (ac eithro
myfyrwyr)
StatsCymru
Tudalen 31 o 113
3.5 Amcangyfrifon o'r boblogaeth
Amcangyfrifwyd mai poblogaeth Cymru ar 30 Mehefin 2016 oedd 3,113,150 yn ôl yr
ystadegau ymfudo rhyngwladol, a'r cofrestriadau o enedigaethau a marwolaethau a
adroddwyd mewn data dros dro a gyhoeddwyd ar enedigaethau a marwolaethau.
Tabl 3.14: Amcangyfrifon o'r boblogaeth yn ôl awdurdod lleol a rhyw
Canol-blwyddyn 2016
Pobl Merched Dynion
Prydain Fawr 65,648,054 33,270,380 32,377,674
Y Deyrnas Unedig 63,785,917 32,323,456 31,462,461
Lloegr 55,268,067 27,967,147 27,300,920
Yr Alban 5,404,700 2,777,197 2,627,503
Gogledd Iwerddon 1,862,137 946,924 915,213
Cymru 3,113,150 1,579,112 1,534,038
Canolbarth Cymru 206,306 103,707 102,599
Powys 132,160 66,753 65,407
Ceredigion 74,146 36,954 37,192
De-orllewin Cymru 695,665 352,072 343,593
Sir Benfro 123,954 63,104 60,850
Sir Gaerfyrddin 185,610 94,775 90,835
Abertawe 244,513 122,188 122,325
Castell-nedd Port Talbot 141,588 72,005 69,583
Diweddariad nesaf: Mehefin 2018
Ffynhonnell: Amcangyfrifon poblogaeth canol y flwyddyn, y Swyddfa
Ystadegau Gwladol
StatsCymru
3.6 Amcanestyniadau poblogaeth
Mae amcanestyniadau poblogaeth yn rhoi darlun o boblogaeth y dyfodol, ac maent yn
seiliedig ar dybiaethau ynghylch genedigaethau, marwolaethau ac ymfudiad. Mae'r
tybiaethau yn seiliedig ar dueddiadau yn y gorffennol. Nid yw amcanestyniadau a gaiff eu
llunio yn y modd hwn yn caniatáu ar gyfer effeithiau polisïau'r llywodraeth leol neu'r
llywodraeth ganolog ar lefelau poblogaeth yn y dyfodol a dosbarthiad. Yn hytrach, maent
ond yn dangos beth allai ddigwydd petai'r tueddiadau hyn yn parhau.
Tudalen 32 o 113
Mae’r amcanestyniadau hyn, sy’n seiliedig ar 2014, yn amcanestyniadau ar sail
tueddiadau ar gyfer y cyfnod o 25 mlynedd o 2014 i 2039. Gan eu bod yn seiliedig ar
dueddiadau, mae llai o sicrwydd yn eu cylch wrth iddynt gael eu cymhwyso ymhellach i’r
dyfodol. Maent wedi’u seilio ar yr amcangyfrifon poblogaeth canol blwyddyn ar gyfer 2014.
I ddangos yr ansicrwydd sy’n mynd law yn llaw â newid demograffig yn y dyfodol wrth
baratoi set o amcanestyniadau, mae modd paratoi prif amcanestyniad ar sail set o
dybiaethau y cytunwyd arnynt, ynghyd â nifer o amrywiolion sy’n seiliedig ar dybiaethau
eraill. Ar gyfer y gyfres o Amcanestyniadau Poblogaeth Awdurdod Lleol sy'n seiliedig ar
2014, cynhyrchwyd pedwar amrywiolyn ynghyd â’r prif amcanestyniad ar gyfer pob
awdurdod. Maent yn dangos sut mae amrywiadau posibl yn y tybiaethau ynghylch
ffrwythlondeb, marwolaethau ac ymfudo yn effeithio ar yr amcanestyniadau.
Y pedwar amcanestyniad amrywiadol a ddefnyddir yw:
amrywiolyn poblogaeth uwch sy'n seiliedig ar dybiaethau’n ymwneud â chyfraddau
ffrwythlondeb uwch a chyfraddau marwolaeth is.
amrywiolyn poblogaeth is sy'n seiliedig ar dybiaethau yn ymwneud â chyfraddau
ffrwythlondeb is a chyfraddau marwolaethau uwch.
amrywiolyn lle mae'r rhagdybiaeth mudo yn seiliedig ar fudo cyfartalog dros gyfnod
deng mlynedd hwy.
amrywiolyn dim mudo (neu ‘newid naturiol yn unig’) i ddangos poblogaeth
ragamcanol pob awdurdod lleol pe na bai unrhyw fudo i mewn nac allan yn y
dyfodol.
Mae’r gwahaniaethau rhwng yr ‘amrywiolyn uchel’ a’r prif amcanestyniad ar gyfer
awdurdodau lleol tua 4,600 ar gyfartaledd, a’r gwahaniaeth rhwng yr ‘amrywiolyn isel’ a’r
prif amcanestyniad tua 5,900 yng nghanol 2039.
Tudalen 33 o 113
Tabl 3.15: Amcanestyniadau poblogaeth seiliedig ar 2014 yn ôl RSP
Cymru Gogledd Cymru
De-orllewin a
Chanolbarth
Cymru
De-ddwyrain
Cymru
2014 3,092,036 694,038 898,451 1,499,547
2015 3,099,890 695,549 899,902 1,504,438
2016 3,108,054 697,122 901,436 1,509,496
2017 3,116,371 698,716 902,994 1,514,661
2018 3,124,784 700,311 904,561 1,519,913
2019 3,133,336 701,923 906,148 1,525,265
2020 3,142,024 703,548 907,759 1,530,717
2021 3,150,821 705,184 909,390 1,536,247
2022 3,159,716 706,826 911,043 1,541,847
2023 3,168,551 708,436 912,659 1,547,455
2024 3,177,158 709,978 914,199 1,552,981
2025 3,185,467 711,439 915,642 1,558,387
2026 3,193,400 712,809 916,960 1,563,631
2027 3,200,884 714,076 918,131 1,568,677
2028 3,207,927 715,238 919,154 1,573,535
2029 3,214,526 716,299 920,029 1,578,198
2030 3,220,698 717,258 920,756 1,582,683
2031 3,226,467 718,128 921,345 1,586,994
2032 3,231,833 718,907 921,794 1,591,131
2033 3,236,805 719,602 922,101 1,595,102
2034 3,241,390 720,215 922,262 1,598,912
2035 3,245,614 720,753 922,289 1,602,572
2036 3,249,512 721,226 922,196 1,606,090
2037 3,253,097 721,634 921,983 1,609,480
2038 3,256,412 721,993 921,658 1,612,762
2039 3,259,522 722,317 921,241 1,615,964
Ffynhonnell: Amcanestyniadau ar gyfer awdurdodau lleol yng Nghymru ar sail
2014, Llywodraeth Cymru
Diweddariad nesaf: Nid yw’n cael ei ddiweddaru mwyach. Bydd hwn yn cael ei
ddisodli gyda amcanestyniad yn y dyfodol. StatsCymru
Tudalen 34 o 113
Tabl 3.16: Amcanestyniadau poblogaeth seiliedig ar 2014 yn ôl awdurdod lleol a blwyddyn
2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025
Cymru 3,092,036 3,099,890 3,108,054 3,116,371 3,124,784 3,133,336 3,142,024 3,150,821 3,159,716 3,168,551 3,177,158 3,185,467
Canolbarth Cymru 208,100 208,127 208,167 208,208 208,246 208,284 208,326 208,372 208,423 208,464 208,485 208,484
Powys 132,675 132,487 132,303 132,116 131,922 131,721 131,514 131,301 131,080 130,840 130,573 130,279
Ceredigion 75,425 75,640 75,864 76,092 76,324 76,563 76,812 77,071 77,343 77,624 77,912 78,205
De-orllewin Cymru 690,351 691,775 693,269 694,787 696,315 697,864 699,433 701,018 702,619 704,196 705,714 707,158
Sir Benfro 123,666 123,758 123,858 123,957 124,054 124,149 124,241 124,329 124,412 124,482 124,533 124,562
Sir Gaerfyrddin 184,898 185,181 185,485 185,796 186,110 186,428 186,752 187,079 187,405 187,720 188,015 188,284
Abertawe 241,297 242,157 243,046 243,951 244,867 245,801 246,752 247,720 248,710 249,706 250,696 251,677
Castell-nedd Port Talbot 140,490 140,679 140,879 141,083 141,284 141,486 141,688 141,890 142,093 142,288 142,469 142,635
Source: Welsh Government Ffynhonnell: Llywodraeth Cymru
Next update: No longer updated. This will be replaced by a future projection. Diweddariad nesaf: Nid yw’n cael ei ddiweddaru mwyach. Bydd hwn yn cael ei ddisodli gyda amcanestyniad yn y dyfodol.
StatsCymru
Tabl 3.17: Amcanestyniadau poblogaeth seiliedig ar 2014 ar gyfer De-orllewin a Chanolbarth Cymru, yn ôl newidyn
2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025
Cymru
Amrywiolyn uwch 3,092,036 3,099,890 3,109,130 3,118,670 3,128,539 3,138,740 3,149,275 3,160,191 3,171,423 3,182,890 3,194,597 3,206,572
Amrywiolyn is 3,092,036 3,099,890 3,106,358 3,112,471 3,118,224 3,123,629 3,128,656 3,133,275 3,137,474 3,141,227 3,144,498 3,147,306
Prif amcanestyniad 3,092,036 3,099,890 3,108,054 3,116,371 3,124,784 3,133,336 3,142,024 3,150,821 3,159,716 3,168,551 3,177,158 3,185,467
Amrywiolyn ymfudo cymedrig deng mlynedd 3,092,036 3,102,696 3,113,764 3,125,083 3,136,597 3,148,349 3,160,336 3,172,527 3,184,908 3,197,315 3,209,571 3,221,598
Amrywiolyn dim ymfudo 3,092,036 3,094,773 3,097,943 3,101,468 3,105,302 3,109,463 3,113,918 3,118,603 3,123,482 3,128,376 3,133,093 3,137,537
Canolbarth Cymru
Amrywiolyn uwch 208,100 208,127 208,228 208,336 208,455 208,584 208,731 208,897 209,082 209,276 209,477 209,690
Amrywiolyn is 208,100 208,127 208,058 207,960 207,835 207,683 207,507 207,306 207,080 206,821 206,526 206,197
Prif amcanestyniad 208,100 208,127 208,167 208,208 208,246 208,284 208,326 208,372 208,423 208,464 208,485 208,484
Amrywiolyn ymfudo cymedrig deng mlynedd 208,100 208,399 208,718 209,042 209,370 209,700 210,036 210,374 210,715 211,041 211,341 211,611
Amrywiolyn dim ymfudo 208,100 207,758 207,473 207,251 207,099 207,019 207,008 207,056 207,151 207,271 207,400 207,527
De-orllewin Cymru
Amrywiolyn uwch 690,351 691,775 693,501 695,281 697,120 699,022 700,989 703,028 705,131 707,271 709,452 711,678
Amrywiolyn is 690,351 691,775 692,891 693,926 694,878 695,752 696,541 697,238 697,844 698,344 698,732 699,011
Prif amcanestyniad 690,351 691,775 693,269 694,787 696,315 697,864 699,433 701,018 702,619 704,196 705,714 707,158
Amrywiolyn ymfudo cymedrig deng mlynedd 690,351 692,575 694,895 697,268 699,679 702,138 704,646 707,197 709,791 712,386 714,945 717,450
Amrywiolyn dim ymfudo 690,351 690,068 689,885 689,771 689,713 689,721 689,787 689,901 690,063 690,224 690,351 690,419
Ffynhonnell: Llywodraeth Cymru
Diweddariad nesaf: Nid yw’n cael ei ddiweddaru mwyach. Bydd hwn yn cael ei ddisodli gyda amcanestyniad yn y dyfodol.
StatsCymru
Tudalen 35 o 113
Ffigur 3.1: Amcanestyniadau poblogaeth seiliedig ar 2014 ar gyfer Canolbarth Cymru, yn ôl newidyn
StatsCymru
Tudalen 36 o 113
Ffigur 3.2: Amcanestyniadau poblogaeth seiliedig ar 2014 ar gyfer De-orllewin Cymru, yn ôl newidyn
StatsCymru
Tudalen 37 o 113
3.7 Ymfudo
Tabl 3.18: Llifoedd ymfudo mewnol o awdurdodau lleol Cymru i weddill y DU
2015 i 2016
0 i 14 oed 15 i 29 oed 30 i 44 oed 45 i 64 oed Dros 65 oed Pob oedran
Cymru
Ymfudo Net 1,200 -3,000 980 3,970 220 3,380
Mewnfudo 6,590 27,250 10,350 10,110 4,360 58,660
Allfudo 5,390 30,240 9,370 6,140 4,140 55,280
Canolbarth Cymru 100 -1,370 -80 650 -70 -780
Powys
Ymfudo Net 40 -500 20 380 -40 -110
Mewnfudo 660 1,530 930 1,300 700 5,120
Allfudo 620 2,030 910 930 750 5,230
Ceredigion
Ymfudo Net 60 -870 -100 270 -30 -670
Mewnfudo 450 2,800 570 810 350 4,970
Allfudo 390 3,680 660 530 380 5,640
De-orllewin Cymru 620 -580 580 1,390 210 2,200
Sir Benfro
Ymfudo Net 130 -380 150 630 200 730
Mewnfudo 640 1,210 780 1,170 620 4,410
Allfudo 510 1,590 620 540 420 3,680
Sir Gaerfyrddin
Ymfudo Net 250 -480 300 470 80 620
Mewnfudo 1,010 2,150 1,350 1,440 750 6,700
Allfudo 760 2,620 1,050 970 680 6,080
Abertawe
Ymfudo Net 110 270 -90 50 20 350
Mewnfudo 1,020 5,770 1,580 980 440 9,790
Allfudo 900 5,510 1,670 930 430 9,440
Castell-nedd Port Talbot
Ymfudo Net 130 10 220 240 -90 500
Mewnfudo 770 1,520 1,100 850 240 4,490
Allfudo 640 1,520 880 610 330 3,990
Data Source: Internal migration statistics, Office for National Statistics Ffynhonnell: Ystadegau ymfudo mewnol, y Swyddfa Ystadegau Gwladol
Diweddariad nesaf: Mehefin 2017
StatsCymru
Tudalen 38 o 113
3.8 Cymudo/teithio i'r gwaith
Yn 2016, roedd 1,403,500 o drigolion Cymru yn gweithio naill ai yng Nghymru neu mewn
mannau eraill, ac roedd cyfanswm o 1,353,300 yn gweithio yng Nghymru.
Tabl 3.19: Patrymau cymudo yn ôl awdurdod lleol yng Nghymru a mesur
2016
Nifer y bobl sy'n
cymudo i'r
awdurdod
Nifer y bobl sy'n
cymudo allan o'r
awdurdod
Nifer y bobl sy'n
gweithio yn eu
hawdurdod
cartref
Cyfanswm y bobl
sy'n gweithio yn
yr awdurdod
Canran y bobl
sy'n gweithio yn
eu hawdurdod
cartref
Cyfanswm y bobl
sy'n gweithio yn
yr awdurdod
Cymru 961,200 1,353,300 71% 1,403,500
Canolbarth Cymru 14,900 19,000 77,900 92,800 84% 96,800
Powys 9,200 15,500 48,400 57,600 84% 63,800
Ceredigion 5,700 3,500 29,500 35,200 84% 33,000
De-orllewin Cymru 68,400 67,000 239,500 307,900 78% 306,500
Sir Benfro 5,500 5,300 49,900 55,400 90% 55,200
Sir Gaerfyrddin 14,900 19,500 65,100 80,000 81% 84,600
Abertawe 33,400 17,900 90,500 123,900 73% 108,400
Castell-nedd Port Talbot 14600 24300 34000 48600 70% 58300
Source: Annual Population Survey, Office for National Statistics Ffynhonnell: Arolwg Poblogaeth Blynyddol, y Swyddfa Ystadegau Gwladol
Diweddariad nesaf: Mawrth 2018
StatsCymru
Tudalen 39 o 113
Pennod 4: Cymwysterau, addysg a hyfforddiant
4.1 Lefelau cymwysterau
Yng Nghymru, nid oedd gan 9.5 y cant o'r boblogaeth o oed gweithio gymwysterau yn ôl yr Arolwg Blynyddol o'r Boblogaeth. Ar y llaw
arall, roedd gan 37.4 y cant gymwysterau ar lefel 4 neu uwch.
Tabl 4.1: Lefel uchaf o gymhwyster sydd gan oedolion o oedran gweithio yn ôl ardal a lefel y cymhwyster
Year end 31 Dec 2016 Diwedd blwyddyn 31 Rhagfyr 2016
Dim
cymwysterau
Wedi’u
cymhwyso islaw
lefel 2
Wedi’u
cymhwyso i lefel
2 FfCC
Wedi’u
cymhwyso i
lefel 2 FfCC neu
uwch
Wedi’u
cymhwyso i lefel
3 FfCC
Wedi’u
cymhwyso i
lefel 4 FfCC neu
uwch
Wedi’u
cymhwyso i
lefelau 4-6 FfCC
Wedi’u
cymhwyso i
lefelau 7-8 FfCC
Cymru 9.5 12.8 19.8 77.7 20.5 37.4 27.6 9.8
Canolbarth Cymru 7.0 9.5 18.5 83.5 24.6 40.4 29.0 11.4
Powys 8.1 10.4 19.7 81.5 20.5 41.3 30.9 10.4
Ceredigion 5.3 7.9 16.5 86.8 31.5 38.8 25.8 13.0
De-orllewin Cymru 11.0 11.9 20.5 77.1 20.8 35.8 26.6 9.2
Sir Benfro 11.1 12.0 20.3 77.0 23.8 32.9 23.7 9.2
Sir Gaerfyrddin 9.7 12.5 21.7 77.8 18.8 37.4 29.1 8.3
Abertawe 10.1 10.9 18.4 79.0 22.0 38.6 26.5 12.1
Castell-nedd Port Talbot 14.0 12.9 22.6 73.1 19.1 31.5 26.1 5.3
Source: Annual Population Survey, Office for National Statistics Ffynhonnell: Arolwg Poblogaeth Blynyddol, y Swyddfa Ystadegau Gwladol
Next update: April 2018 (provisional) Diweddariad nesaf: Ebrill 2018 (dros dro)
StatsCymru
Tudalen 40 o 113
4.2 Addysg Bellach a Dysgu Seiliedig ar Waith
Roedd 129,550 o ddysgwyr wedi'u cofrestru mewn sefydliadau AB yn 2015/16, sy'n
ostyngiad o 13.8 y cant ers 2014/15.
Tabl 4.2: Dysgwyr unigryw wedi'u cofrestru mewn sefydliadau addysg bellach yn ôl
awdurdod unedol preswyl
2013/14 2014/15 2015/16
Pob ardal 167,715 150,225 129,550
Y tu allan i Gymru neu'n anhysbys 4,760 3,470 2,470
Cymru 162,950 146,755 127,085
Rhanbarth Canolbarth Cymru 7,330 6,500 5,575
Powys 4,505 3,990 3,725
Ceredigion 2,825 2,510 1,850
Rhanbarth De-orllewin Cymru 37,460 36,330 31,355
Sir Gaerfyrddin 9,540 9,130 7,220
Castell-nedd Port Talbot 8,340 8,495 7,980
Sir Benfro 6,455 5,590 4,770
Abertawe 13,125 13,115 11,380
Ffynhonnell: Cofnod Dysgu Gydol Oes Cymru, Llywodraeth Cymru
Diweddariad nesaf: Mai 2018 (dros dro) StatsCymru
Tudalen 41 o 113
Tabl 4.3: Dysgwyr yng Nghymru yn ôl awdurdod unedol preswyl, math o ddarparwr a dull astudio
2015/16
Pob dull
astudio
Amser
llawn
Rhan
amser
Dysgu
seiliedig
ar waith
Pob dull
astudio
Amser
llawn
Rhan
amser
Dysgu
seiliedig
ar waith
Pob dull
astudio
Rhan
amser
Pob dull
astudio
Dysgu
seiliedig
ar waith
Pob ardal 185,350 49,465 80,295 55,590 135,365 49,465 69,685 16,215 10,610 10,610 39,375 39,375
Cymru 182,250 48,895 78,435 54,925 132,780 48,895 67,950 15,940 10,485 10,485 38,985 38,985
Lloegr 2,605 535 1,520 545 2,305 535 1,515 255 5 5 290 290
Gogledd Iwerddon * . * . * . * . . . . .
Yr Alban 25 * 15 5 20 * 15 * . . 5 5
Y tu allan DU neu'n anhysbys 470 35 320 115 255 35 205 20 115 115 95 95
Rhanbarth Canolbarth Cymru 8,400 1,920 3,885 2,590 5,845 1,920 3,315 610 570 570 1,980 1,980
Powys 5,150 1,225 2,390 1,535 3,945 1,225 2,375 350 15 15 1,185 1,185
Ceredigion 3,250 700 1,495 1,055 1,900 700 940 260 555 555 795 795
Rhanbarth De-orllewin Cymru 45,340 12,065 20,320 12,960 32,960 12,065 16,205 4,695 4,115 4,115 8,265 8,265
Sir Benfro 8,875 1,800 4,650 2,425 5,080 1,800 2,190 1,095 2,460 2,460 1,335 1,335
Sir Gaerfyrddin 9,975 2,915 3,520 3,535 7,450 2,915 3,150 1,385 370 370 2,150 2,150
Abertawe 15,815 4,285 7,515 4,015 11,905 4,285 6,385 1,235 1,130 1,130 2,780 2,780
Castell-nedd Port Talbot 10,675 3,060 4,635 2,980 8,520 3,060 4,480 980 155 155 2,000 2,000
Ffynhonnell: Cofnod Dysgu Gydol Oes Cymru, Llywodraeth Cymru
Mae pob gwerth mwy na 0 ond llai na 5 wedi'u diystyru, ac fe'u nodir gyda seren (*). Diweddariad nesaf: Mai 2018 (dros dro)
" . " - Nid yw'r eitem o ddata yn berthnasol.
Pob darparwr Cyfanswm sefydliadau Addysg Bellach
Darparwyr dysgu
cymunedol
awdurdodau lleol
Darparwyr
hyfforddiant eraill
StatsCymru
Tudalen 42 o 113
Tabl 4.4: Gweithgareddau dysgu mewn sefydliadau addysg bellach yn ôl maes pwnc sector ac awdurdod unedol preswyl
Pob lefel
credydLefel mynediad
Lefel AU /
FfCCh lefel 4
neu uwch
Anhysbys / Dim
yn berthnasol
FfCCh lefel 1
neu gyfwerth
FfCCh lefel 2
neu gyfwerth
FfCCh lefel 3
neu gyfwerth
Lefel cyn-
fynediad
Pob ardal 408,755 45,385 11,530 46,510 76,000 112,365 116,530 430
Y tu allan DU neu'n anhysbys 5,775 465 250 440 750 2,075 1,795 .
Cymru 402,980 44,925 11,280 46,070 75,250 110,290 114,735 425
Rhanbarth Canolbarth Cymru 16,700 3,075 215 2,510 3,105 4,075 3,710 15
Ceredigion 5,720 280 110 1,470 835 1,650 1,370 .
Powys 10,980 2,795 105 1,035 2,265 2,420 2,340 15
Rhanbarth De-orllewin Cymru 97,225 8,700 2,020 10,655 16,905 24,880 33,965 100
Sir Benfro 12,100 1,025 235 1,855 1,515 4,050 3,385 40
Sir Gaerfyrddin 23,010 1,515 470 1,045 5,820 6,000 8,140 20
Abertawe 36,355 3,960 680 6,595 4,360 7,855 12,895 5
Castell-nedd Port Talbot 25,765 2,200 635 1,160 5,210 6,975 9,545 40
Ffynhonnell: Cofnod Dysgu Gydol Oes Cymru, Llywodraeth Cymru
Next update: May 2018 (provisional) Diweddariad nesaf: Mai 2018 (dros dro)
Pob maes pwnc sector, 2015/16
" . " - Nid yw'r eitem o ddata yn berthnasol
StatsCymru
Tudalen 43 o 113
Tabl 4.5: Dysgwyr unigryw mewn darpariaeth dysgu seiliedig ar waith yn ôl rhaglen ac awdurdod lleol preswyl
2015/16
Pob rhaglen
prentisiae
Prentisiaet
h Sylfaen
(Lefel 2)
Prentisiaeth
(Lefel 3)
Prentisiaeth
Uwch / Diploma
Sgiliau Modern
(Lefel 4+)
Hyfforddeiaetha
u
Barod am
Waith
Rhaglenni
eraill
Pob math o
raglen
Pob ardal 42,325 14,680 17,210 10,430 8,300 2,740 365 53,735
Y tu allan DU neu'n anhysbys 590 175 200 210 15 35 10 650
Cymru 41,735 14,505 17,010 10,225 8,290 2,705 355 53,085
Rhanbarth Canolbarth Cymru 2,090 805 870 410 265 30 . 2,385
Powys 1,255 505 505 245 160 10 . 1,430
Ceredigion 830 300 360 170 100 20 . 950
Rhanbarth De-orllewin Cymru 9,715 3,295 3,970 2,450 1,935 690 50 12,390
Sir Benfro 1,870 700 825 345 395 75 . 2,340
Sir Gaerfyrddin 2,645 850 1,095 700 505 240 25 3,415
Abertawe 3,075 1,020 1,205 850 505 245 10 3,830
Castell-nedd Port Talbot 2,130 730 845 555 520 135 20 2,805
Ffynhonnell: Cofnod Dysgu Gydol Oes Cymru, Llywodraeth Cymru
Diweddariad nesaf: Mai 2018 (dros dro)
" . " - Nid yw'r eitem o ddata yn berthnasol
StatsCymru
Tudalen 44 o 113
Tabl 4.6: Rhaglenni dysgu mewn darpariaeth dysgu seiliedig ar waith
2015/16
Pob rhaglen
prentisiae
Prentisiaeth
Sylfaen
(Lefel 2)
Prentisiaeth
(Lefel 3)
Prentisiaeth
Uwch / Diploma
Sgiliau Modern
(Lefel 4+)
HyfforddeiaethauBarod am
WaithRhaglenni eraill
Pob math
o raglen
Pob ardal 45,295 16,715 17,810 10,765 11,340 2,890 380 0 59,905
Y tu allan DU neu'n anhysbys 610 610 610 610 610 610 610 0 610
Cymru 44,680 44,680 44,680 44,680 44,680 44,680 44,680 0 44,680
Rhanbarth Canolbarth Cymru 2,365 970 960 430 375 30 . 0 2,775
Powys 1,405 600 545 260 220 10 . 0 1,635
Ceredigion 960 370 415 175 155 20 0 0 1,135
Rhanbarth De-orllewin Cymru 10,475 3,800 4,095 2,580 2,770 715 55 0 14,015
Sir Benfro 2,030 800 865 365 565 80 . 0 2,680
Sir Gaerfyrddin 2,825 975 1,120 730 725 250 25 0 3,830
Abertawe 3,315 1,175 1,235 905 715 250 10 0 4,285
Castell-nedd Port Talbot 2,305 850 875 580 760 140 20 0 3,225
Ffynhonnell: Cofnod Dysgu Gydol Oes Cymru, Llywodraeth Cymru
Next update: May 2018 (provisional) Diweddariad nesaf: Mai 2018 (dros dro)
" . " - Nid yw'r eitem o ddata yn berthnasol.
StatsCymru
Tudalen 45 o 113
Tabl 4.7: Rhaglenni dysgu ar gyfer Prentisiaethau Sylfaen, Prentisiaethau a Phrentisiaethau Uwch
2015/16
AmaethyddiaethGweinyddu
BusnesAdeiladu Peirianneg
Gwallt a
Harddwch
Gofal Iechyd a
Gwasanaethau
Cyhoeddus
Lletygarwch
Hamdden,
Chwaraeon a
Theithio
Rheoli a
PhroffesiynolGweithgynhyrchu
Cyfryngau a
Dylunio
Manwerthu a
Gwasanaeth
Cwsmeriaid
Trafnidiaeth
Pob ardal 445 5,715 4,675 3,870 1,995 15,010 2,195 1,050 6,180 920 120 3,005 120
Y tu allan DU neu'n anhysbys 5 35 60 105 15 175 35 . 130 25 . 25 5
Cymru 435 5,675 4,615 3,765 1,985 14,835 2,160 1,045 6,055 895 120 2,980 110
Rhanbarth Canolbarth Cymru 90 255 395 200 100 700 165 55 220 80 . 100 .
Ceredigion 20 115 185 80 70 260 85 20 70 10 . 40 -
Powys 70 140 205 125 35 440 80 35 145 65 . 60 .
Rhanbarth De-orllewin Cymru 125 1,225 1,345 935 540 3,450 435 245 1,410 155 10 565 35
Sir Gaerfyrddin 50 305 340 250 115 975 105 35 385 60 5 180 15
Castell-nedd Port Talbot 5 315 315 300 110 675 55 50 335 25 . 100 10
Sir Benfro 50 175 190 155 135 715 150 50 260 30 . 125 .
Abertawe 15 430 500 225 185 1,085 130 115 430 30 . 160 5
Ffynhonnell: Cofnod Dysgu Gydol Oes Cymru, Llywodraeth Cymru
Next update: November 2017 (provisional) Diweddariad nesaf: Tachwedd 2017 (dros dro)
" . " - Nid yw'r eitem o ddata yn berthnasol.
StatsCymru
Tudalen 46 o 113
Tabl 4.8: Gweithgareddau dysgu mewn darpariaeth dysgu seiliedig ar waith yn ôl
pwnc a lefel credyd
2015/16
Pob
lefel
credyd
Lefel cyn-
fynediad
Lefel
mynediad
FfCCh
lefel 1 neu
gyfwerth
FfCCh lefel
2 neu
gyfwerth
FfCCh
lefel 3 neu
gyfwerth
Lefel AU /
FfCCh lefel
4 neu uwch
Anhysbys
/ Dim yn
berthnasol
Rhanbarth Canolbarth Cymru 7,265 35 355 1,130 3,390 1,625 630 100
Amaeth, garddwriaeth a gofal anifeiliaid 120 . . . 70 40 10 .
Y celfyddydau, cyfryngau a chyhoeddi * . . . * * . .
Busnes, gweinyddiaeth a’r gyfraith 655 . . 5 130 135 385 .
Adeiladu, cynllunio a’r amgylchedd adeiledig 595 . . 15 315 265 . .
Addysg a hyfforddiant 35 . . . 5 20 15 .
Peirianneg a thechnolegau gweithgynhyrchu 450 . . 5 235 205 5 *
Gwasanaethau cyhoeddus iechyd a gofal 705 * . 15 200 295 200 .
Hanes, athroniaeth a diwinyddiaeth . . . . . . . .
Technoleg gwybodaeth a chyfathrebu 75 . . 5 20 45 * .
Leithoedd, llenyddiaeth a diwylliant . . . . . . . .
Hamdden, teithio a thwristiaeth 145 . . . 65 80 . .
Paratoi ar gyfer bywyd a gwaith 3,860 30 305 1,050 2,010 390 . 70
Manwerthu a menter fasnachol 535 . . 30 340 150 15 *
Gwyddoniaeth a Mathemateg . . . . . . . .
Gwyddorau Cymdeithasol . . . . . . . .
Anhysbys 85 . 50 . . * * 30
Rhanbarth De-orllewin Cymru 35,730 905 3,080 5,720 14,680 7,040 3,795 510
Amaeth, garddwriaeth a gofal anifeiliaid 205 . . 10 95 90 10 .
Y celfyddydau, cyfryngau a chyhoeddi 20 . . . * 20 . .
Busnes, gweinyddiaeth a’r gyfraith 4,295 . . 155 885 845 2,375 40
Adeiladu, cynllunio a’r amgylchedd adeiledig 2,005 . . 115 1,025 825 40 .
Addysg a hyfforddiant 320 . . . 15 85 220 .
Peirianneg a thechnolegau gweithgynhyrchu 2,095 . . 55 930 1,035 20 50
Gwasanaethau cyhoeddus iechyd a gofal 3,765 . 115 235 1,055 1,295 1,065 .
Hanes, athroniaeth a diwinyddiaeth . . . . . . . .
Technoleg gwybodaeth a chyfathrebu 260 . * 40 70 130 20 .
Leithoedd, llenyddiaeth a diwylliant . . . . . . . .
Hamdden, teithio a thwristiaeth 465 . . * 210 255 . .
Paratoi ar gyfer bywyd a gwaith 19,235 860 2,345 4,780 9,035 1,885 . 330
Manwerthu a menter fasnachol 2,275 . . 320 1,350 550 45 *
Gwyddoniaeth a Mathemateg 15 . . . . 15 . .
Gwyddorau Cymdeithasol . . . . . . . .
Anhysbys 770 45 615 5 15 * . 85
Ffynhonnell: Cofnod Dysgu Gydol Oes Cymru, Llywodraeth Cymru
Mae pob gwerth mwy na 0 ond llai na 5 wedi'u diystyru, ac fe'u nodir gyda seren (*) Diweddariad nesaf: Mai 2018 (dros dro)
" . " - Nid yw'r eitem o ddata yn berthnasol
StatsCymru
Tudalen 47 o 113
4.3 Addysg Uwch
Roedd 125,680 o fyfyrwyr wedi'u cofrestru mewn sefydliadau addysg uwch (SAU) yng
Nghymru yn 2014/15, ac roedd hyn 3 y cant yn is nag yn 2013/14.
Cafwyd gostyngiad o 2 y cant yn nifer y cofrestriadau llawn-amser o'i gymharu â 2013/14.
Gwnaeth nifer y cofrestriadau rhan-amser hefyd ostwng, a hynny o 4 y cant yn yr un
cyfnod.
Roedd 24,140 o fyfyrwyr a oedd yn hanu o Gymru wedi'u cofrestru'n llawn-amser mewn
SAU yn y DU y tu allan i Gymru, ac roedd 32,725 o fyfyrwyr sy'n preswylio fel arfer mewn
rhannau eraill o'r DU wedi'u cofrestru'n llawn-amser mewn SAU yng Nghymru. Roedd hyn
yn golygu bod Cymru'n parhau i fod yn fewnforiwr net o fyfyrwyr.
Tabl 4.9: Nifer y cofrestriadau mewn SAU yng Nghymru yn ôl lefel a blwyddyn
academaidd
2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 2015/16
Pob SAU yng Nghymru ac eithrio’r Brifysgol Agored 131,005 131,185 128,785 129,125 125,680 121,945
Ôl-radd 30,430 28,150 27,620 28,635 27,780 24,945
Is-raddedigion 100,575 103,035 101,165 100,490 97,900 97,000
Pob SAU yng Nghymru gan gynnwys y Brifysgol Agored 140,090 140,450 137,510 137,145 132,975 128,685
Ôl-radd 30,900 28,590 28,020 29,005 28,115 25,210
Is-raddedigion 109,190 111,860 109,490 108,140 104,860 103,475
Ffynhonnell: Asiantaeth Ystadegau Addysg Uwch
Next update: March 2018 Diweddariad nesaf: Mawrth 2018
StatsCymru
Tudalen 48 o 113
Tabl 4.10: Nifer y cofrestriadau mewn SAU yng Nghymru (a'r Brifysgol Agored) yn ôl lefel astudio a sefydliad
2015/16
Cyfanswm y
myfyrwyr
Addysg
Bellach
Addysg
Uwch
Ymchwil ôl-
radd
Cwrs ôl-radd a
addysgirCyfanswm Gradd gyntaf Israddedig eraill Cyfanswm
Pob SAU yng Nghymru gan gynnwys y
Brifysgol Agored148,020 19,335 128,685 4,320 20,890 25,210 81,725 21,745 103,475
Pob SAU yng Nghymru ac eithrio’r Brifysgol
Agored 141,280 19,335 121,950 4,310 20,635 24,945 76,305 20,695 97,000
Brifysgol Agored 6,735 * 6,735 10 255 265 5,420 1,050 6,470
Gogledd Cymru 27,210 9,920 17,290 565 2,475 3,040 11,105 3,145 14,250
Prifysgol Glyndwr 6,660 * 6,660 45 605 650 3,440 2,570 6,010
Prifysgol Bangor 20,550 9,920 10,630 520 1,870 2,390 7,665 575 8,240
De-orllewin a Chanolbarth Cymru 42,265 6,125 36,135 1,245 4,100 5,350 24,820 5,965 30,790
Prifysgol Aberystwyth 11,510 2,750 8,755 350 720 1,070 6,385 1,300 7,690
Prifysgol Abertawe 20,820 3,375 17,445 750 2,015 2,765 12,990 1,690 14,680
Prifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant 9,935 * 9,935 145 1,365 1,515 5,445 2,975 8,420
De-ddwyrain Cymru 71,810 3,285 68,520 2,495 14,060 16,560 40,380 11,580 51,965
Prifysgol Fetropolitan Caerdydd 12,580 * 12,580 350 3,010 3,360 8,555 665 9,220
Prifysgol Caerdydd 32,540 1,865 30,675 1,830 6,940 8,775 18,555 3,345 21,905
Prifysgol De Cymru 26,690 1,420 25,265 315 4,110 4,425 13,270 7,570 20,840
0, 1, 2 yn cael eu talgrynnu i 0 ac yn cael eu cynrychioli gan '*' Ffynhonnell: Asiantaeth Ystadegau Addysg Uwch
Diweddariad nesaf: Mawrth 2018 Pob rhif arall yn cael eu talgrynnu i’r 5 agosaf
Ôl-radd Is-raddedigion
StatsCymru
Tudalen 49 o 113
Tabl 4.11: Nifer y cofrestriadau blwyddyn gyntaf mewn SAU yng Nghymru (a'r Brifysgol Agored) yn ôl lefel astudio a sefydliad
2015/16
Cyfanswm y
myfyrwyr
Addysg
Bellach
Addysg
Uwch
Ymchwil ôl-
radd
Cwrs ôl-radd a
addysgirCyfanswm Gradd gyntaf Israddedig eraill Cyfanswm
Pob SAU yng Nghymru gan gynnwys y
Brifysgol Agored77,360 19,285 58,075 1,460 12,205 13,660 27,940 16,475 44,415
Pob SAU yng Nghymru ac eithrio’r Brifysgol
Agored 74,910 19,285 55,625 1,455 12,090 13,550 26,225 15,850 42,075
Brifysgol Agored 2,450 * 2,450 * 110 115 1,715 625 2,335
Gogledd Cymru 18,605 9,920 8,690 210 1,675 1,885 4,125 2,680 6,805
Prifysgol Glyndwr 3,910 * 3,910 10 285 295 1,350 2,265 3,615
Prifysgol Bangor 14,695 9,920 4,780 200 1,390 1,590 2,775 415 3,190
De-orllewin a Chanolbarth Cymru 21,870 6,095 15,775 490 2,750 3,240 8,560 3,980 12,535
Prifysgol Aberystwyth 6,115 2,750 3,360 130 430 560 2,030 770 2,800
Prifysgol Abertawe 11,275 3,345 7,935 290 1,475 1,765 4,710 1,460 6,165
Prifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant 4,480 * 4,480 70 845 915 1,820 1,750 3,570
De-ddwyrain Cymru 34,430 3,275 31,160 760 7,660 8,430 13,550 9,190 22,735
Prifysgol Fetropolitan Caerdydd 4,960 * 4,960 50 1,350 1,400 3,055 505 3,560
Prifysgol Caerdydd 15,900 1,865 14,040 640 4,215 4,860 5,920 3,265 9,180
Prifysgol De Cymru 13,570 1,410 12,160 70 2,095 2,170 4,575 5,420 9,995
0, 1, 2 yn cael eu talgrynnu i 0 ac yn cael eu cynrychioli gan '*' Ffynhonnell: Asiantaeth Ystadegau Addysg Uwch
Diweddariad nesaf: Mawrth 2018 Pob rhif arall yn cael eu talgrynnu i’r 5 agosaf
Ôl-radd Is-raddedigion
StatsCymru
Tudalen 50 o 113
Tabl 4.12: Nifer y cofrestriadau mewn SAU yng Nghymru sy'n addysgu drwy gyfrwng y Gymraeg, yn ôl lefel astudio a sefydliad
2015/16
Pob
cofrestriad
Cofrestriadau gyda
rhywfaint o addysg
gyfrwng Cymraeg
Pob
cofrestriad
Cofrestriadau gyda
rhywfaint o addysg
gyfrwng Cymraeg
Pob
cofrestriad
Cofrestriadau gyda
rhywfaint o addysg
gyfrwng Cymraeg
Pob sefydliad 121,950 7,710 24,945 1,135 97,000 6,570
Gogledd Cymru 17,290 1,580 3,040 365 14,250 1,215
Prifysgol Bangor 10,630 1,570 2,390 365 8,240 1,205
Prifysgol Glyndwr 6,660 10 650 * 6,010 10
De-orllewin a Chanolbarth Cymru 36,135 5,040 5,350 565 30,790 4,475
Prifysgol Aberystwyth 8,755 450 1,070 40 7,690 410
Prifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant 9,935 4,255 1,515 470 8,420 3,785
Prifysgol Abertawe 17,445 335 2,765 55 14,680 280
De-ddwyrain Cymru 68,520 1,085 16,560 205 51,965 880
Prifysgol De Cymru 25,265 415 4,425 5 20,840 410
Prifysgol Caerdydd 30,675 420 8,775 145 21,905 275
Prifysgol Fetropolitan Caerdydd 12,580 250 3,360 55 9,220 195
0, 1, 2 yn cael eu talgrynnu i 0 ac yn cael eu cynrychioli gan '*' Ffynhonnell: Asiantaeth Ystadegau Addysg Uwch
Diweddariad nesaf: Awst 2018 (dros dro) Pob rhif arall yn cael eu talgrynnu i’r 5 agosaf
Is-raddedigionAddysg Uwch Ôl-radd
StatsCymru
Tudalen 51 o 113
Tabl 4.13: Nifer y myfyrwyr cymwysedig o SAU yng Nghymru (a'r Brifysgol Agored) yn ôl lefel astudio a sefydliad
2015/16
Ôl-radd
Cyfanswm y
myfyrwyr
Cyfanswm - Ôl-
raddGradd gyntaf
Israddedig
eraillCyfanswm
Pob SAU yng Nghymru gan gynnwys y
Brifysgol Agored40,560 13,105 21,560 5,895 27,455
Pob SAU yng Nghymru ac eithrio’r
Brifysgol Agored 39,890 13,015 21,115 5,760 26,875
Brifysgol Agored 670 85 445 140 585
Gogledd Cymru 5,595 1,815 3,125 655 3,780
Prifysgol Glyndwr 1,905 295 1,085 530 1,610
Prifysgol Bangor 3,690 1,520 2,040 125 2,170
De-orllewin a Chanolbarth Cymru 11,070 2,800 6,455 1,815 8,270
Prifysgol Aberystwyth 2,720 615 1,830 275 2,105
Prifysgol Abertawe 4,795 1,430 2,910 455 3,365
Prifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant 3,555 755 1,715 1,085 2,800
De-ddwyrain Cymru 23,225 8,400 11,535 3,290 14,825
Prifysgol Fetropolitan Caerdydd 4,950 2,210 2,395 345 2,740
Prifysgol Caerdydd 9,580 4,165 4,915 500 5,415
Prifysgol De Cymru 8,695 2,025 4,225 2,445 6,670
Ffynhonnell: Asiantaeth Ystadegau Addysg Uwch Ffynhonnell: Asiantaeth Ystadegau Addysg Uwch
Diweddariad nesaf: Mawrth 2018 Diweddariad nesaf: Mawrth 2018
Is-raddedigion
StatsCymru
Tudalen 52 o 113
Tabl 4.14: Nifer y myfyrwyr cymwysedig o SAU yng Nghymru (a'r Brifysgol Agored), o blith myfyrwyr sy'n hanu o Gymru, yn ôl
lefel astudio a SAU
2015/16
Ôl-radd
Cyfanswm y
myfyrwyr
Cyfanswm - Ôl-
raddGradd gyntaf
Israddedig
eraillCyfanswm
Pob SAU yng Nghymru gan gynnwys y
Brifysgol Agored18,425 4,380 9,615 4,430 14,045
Pob SAU yng Nghymru ac eithrio’r
Brifysgol Agored 17,755 4,295 9,170 4,290 13,460
Brifysgol Agored 670 85 445 140 585
Gogledd Cymru 2,180 535 1,225 425 1,645
Prifysgol Glyndwr 1,025 135 530 360 890
Prifysgol Bangor 1,155 400 695 65 755
De-orllewin a Chanolbarth Cymru 5,545 1,180 2,980 1,385 4,360
Prifysgol Aberystwyth 850 210 530 110 640
Prifysgol Abertawe 2,025 465 1,275 285 1,560
Prifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant 2,670 505 1,175 990 2,160
De-ddwyrain Cymru 10,030 2,580 4,970 2,485 7,450
Prifysgol Fetropolitan Caerdydd 1,730 510 995 230 1,220
Prifysgol Caerdydd 2,865 1,160 1,475 230 1,705
Prifysgol De Cymru 5,435 910 2,500 2,025 4,525
Ffynhonnell: Asiantaeth Ystadegau Addysg Uwch Ffynhonnell: Asiantaeth Ystadegau Addysg Uwch
Diweddariad nesaf: Mawrth 2018 Diweddariad nesaf: Mawrth 2018
Is-raddedigion
StatsCymru
Tudalen 53 o 113
Pennod 5: Sgiliau yn y Gymraeg
5.1 Defnyddio'r iaith - Cyfrifiad
Yn ôl ffigurau'r Cyfrifiad yn 2011, roedd 40.9 y cant o boblogaeth Canolbarth Cymru yn gallu siarad
Cymraeg a 23.9 y cant o boblogaeth De-orllewin Cymru yn gallu siarad Cymraeg. Ond gwelwyd
gostyngiadau yn y ddwy ranbarth ers Cyfrifiad 2001 o ran nifer y bobl sy'n gallu siarad Cymraeg.
Tabl 5.1: Y gallu i siarad Cymraeg, yn ôl rhanbarth economaidd, blwyddyn a lefel
gallu, Cyfrifiad
Yn siarad
Cymraeg
Ddim yn siarad
CymraegCyfanswm
Canran sy'n
gallu siarad
Cymraeg
Yn siarad
Cymraeg
Ddim yn siarad
CymraegCyfanswm
Canran sy'n
gallu siarad
Cymraeg
Cymru 582,368 2,223,333 2,805,701 20.8 562,016 2,393,825 2,955,841 19.0
Gogledd Cymru 210,501 430,785 641,286 32.8 204,406 459,402 663,808 30.8
Ynys Môn 38,893 25,786 64,679 60.1 38,568 28,835 67,403 57.2
Gwynedd 77,846 34,954 112,800 69.0 77,000 40,789 117,789 65.4
Conwy 31,298 75,018 106,316 29.4 30,600 81,124 111,724 27.4
Sir Ddinbych 23,760 66,325 90,085 26.4 22,236 68,291 90,527 24.6
Sir y Fflint 20,599 122,783 143,382 14.4 19,343 127,597 146,940 13.2
Wrecsam 18,105 105,919 124,024 14.6 16,659 112,766 129,425 12.9
Canolbarth Cymru 63,732 131,625 195,357 48.4 58,954 143,976 202,930 40.9
Powys 25,814 96,659 122,473 21.1 23,990 105,093 129,083 18.6
Ceredigion 37,918 34,966 72,884 52.0 34,964 38,883 73,847 47.3
De-orllewin Cymru 224,237 595,206 819,443 27.4 206,818 658,579 865,397 23.9
Sir Benfro 23,967 86,215 110,182 21.8 22,786 95,606 118,392 19.2
Sir Gaerfyrddin 84,196 83,177 167,373 50.3 78,048 99,594 177,642 43.9
Abertawe 28,938 187,288 216,226 13.4 26,332 204,823 231,155 11.4
Castell-nedd Port Talbot 23,404 106,901 130,305 18.0 20,698 114,580 135,278 15.3
De-ddwyrain Cymru 147,630 1,197,342 1,344,972 11.0 150,792 1,275,844 1,426,636 10.6
Pen-y-bont ar Ogwr 13,397 110,887 124,284 10.8 13,103 121,442 134,545 9.7
Bro Morgannwg 12,994 102,122 115,116 11.3 13,189 108,829 122,018 10.8
Caerdydd 32,504 261,704 294,208 11.0 36,735 295,538 332,273 11.1
Rhondda Cynon Taf 27,946 195,978 223,924 12.5 27,779 197,776 225,555 12.3
Merthyr Tudful 5,532 48,583 54,115 10.2 5,028 51,595 56,623 8.9
Caerffili 18,237 145,060 163,297 11.2 19,251 152,721 171,972 11.2
Blaenau Gwent 6,417 61,378 67,795 9.5 5,284 62,064 67,348 7.8
Tor-faen 9,780 78,282 88,062 11.1 8,641 79,203 87,844 9.8
Sir Fynwy 7,688 74,663 82,351 9.3 8,780 79,829 88,609 9.9
Casnewydd 13,135 118,685 131,820 10.0 13,002 126,847 139,849 9.3
Ffynhonnell: Cyfrifiad
2001 2011
StatsCymru
Tudalen 54 o 113
Ffigur 5.1: Canran y bobl sy'n gallu siarad Cymraeg, yn ôl rhanbarth economaidd,
2011
StatsCymru
5.2 Y defnydd o sgiliau Cymraeg gan gyflogwyr
Yn 2014, cyhoeddodd Llywodraeth Cymru ganlyniadau arolwg o anghenon sgiliau
Cymraeg 4,026 o sefydliadau ar draws wyth sector.1 Yr wyth sector oedd Gofal plant,
Gofal cymdeithasol, Lletygarwch, Creadigol, Gwasanaethau Cyllid a Phroffesiynol,
Manwerthu, Bwyd-amaeth, ac Adeiladu. Roedd 1,026 o'r 4,026 o gyflogwyr a gyfwelwyd
ar draws Cymru wedi'u lleoli yng Ne-orllewin Cymru ac 827 wedi'u lleoli yng Nghanolbarth
Cymru. Nod yr astudiaeth oedd darparu gwybodaeth manwl gywir a dibynadwy am
anghenion cyflogwyr o ran sgiliau Cymraeg nawr ac yn y dyfodol, a hynny ar sail sector,
galwedigaeth a rhanbarth, a hefyd am ganfyddiadau cyflogwyr ynghylch pwysigrwydd
sgiliau Cymraeg ac effaith defnyddio'r Gymraeg ar linell waelod y busnes. Ceir isod
grynodeb o'r canfyddiadau ar gyfer De-orllewin a Chanolbarth Cymru.2
1 http://cymru.gov.uk/statistics-and-research/welsh-language-skills-needs-eight-sectors/?lang=cy 2Drwy gydol y ddogfen hon, defnyddir y termau sefydliad a chyflogwr yn gyfnewidiadwy, ond maent bob
amser yn cyfeirio at sefydliadau.
Tudalen 55 o 113
5.3 Pwysigrwydd ac effaith sgiliau Cymraeg
Roedd dwy ran o bump o gyflogwr yn Ne-orllewin Cymru (40 y cant) a Chanolbarth Cymru
(38 y cant) yn ystyried bod sgiliau Cymraeg yn bwysig, o'i gymharu â 35 y cant ar draws
Cymru. Gofynnwyd i gyflogwyr hefyd am bwysigrwydd sgiliau Cymraeg ar gyfer sawl
ffactor (Tabl 5.2).
Tabl 5.2: Cyfran y sefydliadau sy'n teimlo bod sgiliau Cymraeg yn bwysig ar gyfer...
Cymru
%
De-orllewin
Cymru
%
Canolbarth
Cymru
%
De-
ddwyrain
Cymru
%
Gogledd
Cymru
%
Masnach ranbarthol / cenedlaethol
yng Nghymru
37 42 39 23 53
Masnach gyda gweddill y DU 14 17 14 8 19
Masnach ryngwladol 9 6 11 4 17
Ansawdd y gwasanaeth i gwsmeriaid 37 40 41 21 56
Llesiant staff a chadw staff 25 29 31 11 38
Pwysigrwydd sgiliau Cymraeg 35 40 38 16 57
Ffynhonnell: Anghenion o ran sgiliau Cymraeg mewn wyth sector
Sylfaen Rhes 1 – Cymru – 2,908; Gogledd Cymru – 766; De-ddwyrain Cymru – 791; De-orllewin Cymru – 741; Canolbarth Cymru - 610. Sylfaen Rhes 2 – Cymru – 1,833; Gogledd Cymru – 459; De-ddwyrain Cymru – 508; De-orllewin Cymru – 455; Canolbarth Cymru - 411. Sylfaen Rhes 3 – Cymru – 1,100; Gogledd Cymru – 272; De-ddwyrain Cymru – 275; De-orllewin Cymru – 269; Canolbarth Cymru - 284. Sylfaen Rhes 4-6 – Cymru – 4,026; Gogledd Cymru – 1,059; De-ddwyrain Cymru – 1,114; De-orllewin Cymru – 1,026; Canolbarth Cymru - 827.
Fel y gellid disgwyl, ystyriwyd bod sgiliau Cymraeg yn bwysicach ar gyfer masnach
ranbarthol/cenedlaethol yng Nghymru yn hytrach na masnach gyda gweddill y DU neu
fasnach ryngwladol (42 y cant o sefydliadau yn Ne-orllewin Cymru o'i gymharu â 17 y cant
a 6 y cant, a hefyd 39 y cant yng Nghanolbarth Cymru o'i gymharu â 14 y cant ac 11 y
cant). Yn ogystal, roedd 40 y cant a 41 y cant o sefydliadau yn Ne-orllewin a Chanolbarth
Cymru yn teimlo bod sgiliau Cymraeg yn bwysig ar gyfer ansawdd gwasanaeth i
gwsmeriaid, a 29 y cant a 31 y cant o'r farn bod y sgiliau hyn yn bwysig ar gyfer llesiant
staff a chadw staff.
Yn ogystal, gofynnwyd i gyflogwyr am yr effaith y mae sgiliau Cymraeg yn ei chael ar eu
llinell waelod. Teimlai chwech y cant o gyflogwyr yn Ne-orllewin Cymru fod sgiliau
Cymraeg yn cael effaith sylweddol iawn ar eu llinell waelod, ac roedd 14 y cant eu bod yn
cael effaith weddol sylweddol, ac 17 y cant eu bod yn cael ychydig o effaith. Yn y
Canolbarth, roedd naw y cant o gyflogwyr o'r farn bod sgiliau Cymraeg yn cael effaith
sylweddol iawn ar eu llinell waelod, ac roedd 15 y cant yn teimlo eu bod yn cael effaith
weddol sylweddol ac 16 y cant eu bod yn cael ychydig o effaith. Roedd y ffigurau hyn yn
isel o'i gymharu â'r rhanbarthau eraill a Chymru gyfan (5 y cant, 10 y cant, ac 17 y cant).
Tudalen 56 o 113
5.4 Argaeledd sgiliau Cymraeg a'r defnydd ohonynt
Pan ofynnwyd iddynt am sgiliau Cymraeg eu staff, dywedodd 70 y cant o gyflogwyr yn Ne-
orllewin Cymru a 68 y cant yng Nghanolbarth Cymru fod ganddynt o leiaf rhai staff gyda
rhywfaint o sgiliau Cymraeg (66 y cant oedd y ffigur ar gyfer Cymru gyfan). Yn ogystal,
amcangyfrifwyd bod gan 30 y cant o staff yn y De-orllewin a 38 y cant yn y Canolbarth
sgiliau Cymraeg (24 y cant ar gyfer Cymru gyfan).
O ran y defnydd o sgiliau Cymraeg yn y gweithle, dywedodd 14 y cant a 21 y cant o
sefydliadau yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru fod eu holl staff yn defnyddio'r Gymraeg
yn y gweithle (13 y cant ar gyfer Cymru gyfan) a dywedodd 29 y cant a 21 y cant bod rhai
staff yn defnyddio eu sgiliau Cymraeg yn y gweithle (22 y cant ar gyfer Cymru gyfan).
Fodd bynnag, dywedodd 27 y cant o gyflogwyr yn Ne-orllewin Cymru a 26 y cant yng
Nghanolbarth Cymru fod ganddynt rhywfaint o sgiliau Cymraeg ymhlith staff ond nad
oeddent yn cael eu defnyddio yn y gweithle (31 y cant ar gyfer Cymru gyfan). Dywedodd
gweddill y sefydliadau (28 y cant a 31 y cant) nad oedd ganddynt unrhyw staff â sgiliau
Cymraeg (32 y cant ar gyfer Cymru gyfan). Amcangyfrifodd cyflogwyr yn Ne-orllewin a
Chanolbarth Cymru fod 17 y cant a 24 y cant o'u staff yn defnyddio'r Gymraeg yn y
gweithle (14 y cant ar gyfer Cymru gyfan).
Roedd 6 y cant o gyflogwyr yn y De-orllewin a 5 y cant yn y Canolbarth yn disgwyl y
byddai eu hangen am sgiliau Cymraeg yn cynyddu yn y 2-3 blynedd nesaf, sy'n debyg i'r
ffigur o 7 y cant ar gyfer Cymru gyfan. Cyflogwyr yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru
oedd yn fwyaf tebygol o briodoli hyn i gamau i hybu'r Gymraeg.
Roedd traean o'r sefydliadau yng Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru (30 y cant a 24 y cant,
yn y drefn honno) yn teimlo y byddai cael mwy o staff sy'n gallu cyfathrebu yn
Gymraeg/lefel uwch o sgiliau yn y Gymraeg o fudd i'r sefydliad (Tabl 5.3).
Tabl 5.3: A fyddai cael mwy o staff sy'n gallu siarad Cymraeg / lefel uwch o sgiliau
yn y Gymraeg o fudd i'r sefydliad?
Cymru
%
De-orllewin
Cymru
%
Canolbarth
Cymru
%
De-
ddwyrain
Cymru
%
Gogledd
Cymru
%
Budd sylweddol 5 6 6 4 8
Rhywfaint o fudd 22 25 18 20 26
Dim 64 62 64 74 50
Mae gan bob aelod o staff sgiliau
uwch eisoes
7 6 12 1 16
Unrhyw fudd 28 30 24 24 33
Ffynhonnell: Anghenion o ran sgiliau Cymraeg mewn wyth sector
Sylfaen: Cymru – 4,026; Gogledd Cymru – 1,059; De-ddwyrain Cymru – 1,114; De-orllewin Cymru – 1,026;
Canolbarth Cymru - 827.
Tudalen 57 o 113
Mae'r rhain yn debyg i'r ffigur ar gyfer Cymru gyfan, sef 28 y cant. Serch hynny, er bod
canrannau'r cyflogwyr a nododd bod gan eu holl staff sgiliau Cymraeg uwch eisoes yn
debyg ar gyfer Cymru gyfan a De-orllewin Cymru (7 y cant a 6 y cant), roedd yn uwch o
lawer yng Nghanolbarth Cymru (12 y cant). Y cyflogwyr hynny a oedd yn teimlo y byddai
mwy o sgiliau Cymraeg o fudd iddynt oedd yn fwyaf tebygol o nodi hyn, ac felly cynnig
gwell gwasanaeth i gwsmeriaid. Byddai hynny, yn y pen draw, yn ei helpu i ddenu busnes
newydd.
5.5 Cymwysterau a hyfforddiant drwy gyfrwng y Gymraeg
O'r cyflogwyr hynny yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru a oedd yn gofyn am
gymwysterau galwedigaethol, roedd 7 y cant a 15 y cant o'r farn y byddai'n fuddiol i rai
ohonynt gael eu darparu'n Gymraeg (9 y cant oedd y ffigur ar gyfer Cymru gyfan). Dim
ond 1 y cant a 2 y cant o gyflogwyr yng Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru a nododd ei bod
yn ofynnol i staff gael cymwysterau Cymraeg penodol. Yn y 12 mis cyn yr arolwg, dim ond
2 y cant o gyflogwyr yn y ddau ranbarth oedd wedi trefnu neu ariannu hyfforddiant i
ddatblygu sgiliau Cymraeg (4 y cant ar gyfer Cymru gyfan). Yn ogystal, dim ond 3 y cant
ac 1 y cant o gyflogwyr yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru a gafodd drafferth cael hyd i
gyrsiau Cymraeg priodol i'w staff (2 y cant oedd y ffigur ar gyfer Cymru gyfan hefyd). Ond
roedd 89 y cant yn y ddau ranbarth erioed wedi chwilio am gyrsiau i ddatblygu sgiliau
Cymraeg (88 y cant ar gyfer Cymru gyfan). Roedd 7 y cant ac 8 y cant o gyflogwyr yn Ne-
orllewin a Chanolbarth Cymru wedi chwilio am gyrsiau a heb gael trafferth i ddod o hyd i
gyrsiau priodol (8 y cant oedd y ffigur ar gyfer Cymru gyfan). O ran recriwtio, roedd sgiliau
Cymraeg yn ddymunol ar gyfer 26 y cant o swyddi gwag yn y De-orllewin a 32 y cant yn y
Canolbarth (18 y cant ar gyfer Cymru gyfan).
Gofynnodd Arolwg Sgiliau Cyflogwyr 2015 i gyflogwyr â swyddi gwag oherwydd prinder
sgiliau a bylchau o ran sgiliau beth oedd y rheswm am hyn. Roedd y sgiliau yr holwyd
amdanynt yn cynnwys sgiliau Cymraeg ysgrifenedig a llafar. Mae'r canlyniadau ar gyfer y
cwestiynau hyn i'w cael ym mhennod 6, sy'n canolbwyntio ar Arolwg Sgiliau Cyflogwyr
2015.
Tudalen 58 o 113
Pennod 6: Barn cyflogwyr am sgiliau a hyfforddiant
Y prif bwyntiau
Mae gweithgarwch recriwtio wedi cynyddu yn y blynyddoedd diwethaf, sy'n arwydd o
adferiad a thwf yn y farchnad lafur yn dilyn y dirwasgiad.
Dim ond cyfran fach o gyflogwyr a gafodd drafferth dod o hyd i ymgeiswyr a oedd yn
meddu ar y sgiliau, y cymwysterau a'r profiad gofynnol.
I’r lleiafrif o gyflogwyr a oedd â swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau, y sgiliau
anoddaf i ddod o hyd iddynt oedd sgiliau neu wybodaeth arbenigol a'r gallu i reoli
amser a blaenoriaethu tasgau personol.
Dywedodd y mwyafrif llethol o gyflogwyr fod eu staff i gyd yn gwbl hyfedr yn eu swyddi.
Y sgiliau penodol oedd ar goll yn fwyaf aml ymhlith gweithwyr oedd y gallu i reoli eu
hamser eu hunain a blaenoriaethu tasgau, y gallu i weithio mewn tîm, y gallu i reoli
teimladau personol/delio â theimladau eraill, a sgiliau neu wybodaeth arbenigol.
Roedd gan 35 y cant o gyflogwyr yn Ne-orllewin Cymru a 29 y cant yn y Canolbarth
staff a oedd yn meddu ar sgiliau a chymwysterau sy'n uwch na'r hyn sy'n ofynnol ar
gyfer eu rôl bresennol (tanddefnyddio).
Roedd 61 y cant a 54 y cant o gyflogwyr yn y rhanbarthau hyn wedi trefnu neu ariannu
hyfforddiant ar gyfer eu staff.
Gwnaeth y gwariant ar hyfforddiant fesul person ostwng yn y ddau ranbarth o'i
gymharu â 2013. Fodd bynnag, gwelwyd cynnydd yn y gwariant fesul cyflogai yn y
Canolbarth, ond gostyngiad yn Ne-orllewin Cymru.
Roedd cyflogwyr yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru yn llai tebygol na'r rheini mewn
rhanbarthau eraill i gael eu dosbarthu'n gyflogwyr Gwaith Perfformiad Uchel.
Roedd cyflogwyr yn y Canolbarth yn llai tebygol o gael sgôr uchel neu uchel iawn o ran
Strategaeth Marchnad Cynnyrch, sy'n awgrymu bod y cyflogwyr yn y rhanbarth hwn yn
llai tebygol o arwain y ffordd ac arloesi yn ei sector, yn tueddu peidio cystadlu ar brisiau
a/neu yn tueddu cynnig gwasanaeth neu gynnyrch wedi ei addasu’n benodol ar lefel
uchel a/neu bremiwm.
6.1 Cyflwyniad
Yn y bennod hon, defnyddir Arolwg Sgiliau Cyflogwyr Comisiwn y DU3 i nodi pa sgiliau y
mae cyflogwyr yn Ne-Orllewin a Chanolbarth Cymru yn cael trafferth â nhw a sut maent yn
ymateb i brinder sgiliau. Arolwg 2015 yw'r trydydd iteriad (yn dilyn 2011 a 2013) o arolwg
ar raddfa fawr ar draws y DU ar y galw ymysg cyflogwyr am lafur, prinder a diffyg sgiliau,
lefelau buddsoddi mewn hyfforddiant, a datblygu’r gweithlu. Mae'n dwyn ynghyd yr
arolygon sgiliau blaenorol a gynhaliwyd ar wahân ym mhob un o wledydd y DU. Holwyd
3 http://gov.wales/statistics-and-research/uk-commission-employment-skills-employer-skills-survey/?skip=1&lang=cy
Tudalen 59 o 113
91,210 o sefydliadau yn arolwg 2015; 6,027 yng Nghymru, 1,362 yn Ne-orllewin Cymru a
742 yng Nghanolbarth Cymru. 4
Mae'r Arolwg Sgiliau Cyflogwyr yn cynnwys holl sectorau’r economi, ac felly rhaid i'r
rhestrau o sgiliau a ddefnyddir i bennu pa sgiliau sy'n brin fod yn berthnasol i amryw o
gyflogwyr gwahanol. Felly, efallai y bydd y darllenwyr yn dymuno defnyddio tystiolaeth
bellach i ategu'r wybodaeth hon, megis gwybodaeth sy'n benodol i sector, lle mae'r
wybodaeth hon ar gael. Dylid nodi na fydd gwahaniaeth sylweddol rhwng yr holl
ystadegau. Drwy gydol y bennod hon, defnyddir y termau sefydliad a chyflogwr yn
gyfnewidiadwy, ond maent bob amser yn cyfeirio at sefydliadau.
Dylid nodi bod cyfyngiadau ar faint samplau yn gallu gwneud rhai canlyniadau'n
annibynadwy, yn enwedig pan fydd canlyniadau De-orllewin Cymru a Chanolbarth Cymru
yn cael eu hadrodd ar wahân. Felly, weithiau rhoddir canlyniadau ar gyfer De-orllewin
Cymru a Chanolbarth Cymru gyda'i gilydd yn y bennod hon. Fel canllaw, dylid dilyn y
rheolau canlynol o ran maint y samplau.
Ystyrir bod ffigurau sy'n deillio o sampl sylfaenol o lai na 25 sefydliad yn datgelu
gwybodaeth ac felly ni ddylid eu hadrodd (maent wedi'u tynnu o'r adroddiad hwn).
Dylid trin ffigurau sy'n deillio o sampl o 24 i 49 o sefydliadau yn ofalus a chynnwys
cafeat ar y modd y dylid eu defnyddio.
Pan fydd ffigurau'n seiliedig ar gyflogaeth, dylid bod yn ofalus wrth benderfynu a ddylid
eu hadrodd ai peidio, a dylid seilio'r penderfyniad ar nifer y sefydliadau yn y sampl ac
nid ar gyflogaeth.
Bydd y bennod hon yn disgrifio swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau a bylchau o ran
sgiliau. Mae bylchau o ran sgiliau yn wahanol i swyddi gwag lle oherwydd prinder sgiliau,
gan fod bylchau'n cynrychioli diffyg sgiliau ymhlith staff presennol mewn sefydliad tra bod
swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau'n golygu trafferthion recriwtio staff priodol o'r
farchnad lafur. Fodd bynnag, mae'r ddau gysyniad yn gysylltiedig. Er enghraifft, gallai
cyflogwr sy'n cael trafferth recriwtio oherwydd prinder sgiliau, cymwysterau neu brofiad
(sef swydd wag oherwydd prinder sgiliau) ddewis llenwi'r swydd drwy benodi rhywun nad
oes ganddynt un neu fwy o'r rhinweddau hyn, yn hytrach na gadael y swydd yn wag. Yn
yr achos hwn, gallai'r swydd wag oherwydd prinder sgiliau droi'n fwlch o ran sgiliau gan
nad yw'r aelod newydd o staff yn debygol o fod yn gwbl hyfedr ar gyfer y swydd.
6.2 Swyddi gwag a swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau
Roedd gan 17 y cant o sefydliadau yng Nghymru swydd wag pan gynhaliwyd y cyfweliad,
o'i gymharu â 19 y cant yn y DU. 15 y cant a 13 y cant oedd y ffigurau yn Ne-orllewin a
Chanolbarth Cymru. Yn ôl Tabl 6.1, mae hyn yn gynnydd ers 2011 a 2013, ac mae'r un
4 Drwy gydol y bennod hon, defnyddir y termau sefydliad a chyflogwr yn gyfnewidiadwy, ond maent bob amser yn cyfeirio at sefydliadau.
Tudalen 60 o 113
peth yn wir am y ffigurau ar gyfer Cymru gyfan a'r DU. Roedd dwysedd swyddi gwag
(swyddi gwag fel canran o gyflogaeth) wedi cynyddu yn Ne-orllewin Cymru ers 2011 a
2013. Roedd wedi cynyddu yn y Canolbarth hefyd ers 2013, ond yn parhau'n is na 2011.
Roedd cynnydd ar lefel Cymru gyfan a'r DU hefyd. Mae'r cynnydd yn y gweithgarwch
recriwtio yn arwydd o adferiad a thwf yn y farchnad lafur yn dilyn y dirwasgiad.
Tabl 6.1: Nifer a dwysedd y swyddi gwag yn ôl rhanbarth
% o sefydliadau gyda
swydd wag (niferoedd)
Swyddi gwag fel % o’r
gyflogaeth (dwysedd)
Sail wedi’i
bwysoli, 2015
2011
%
2013
%
2015
%
2011
%
2013
%
2015
%
DU 91,210 14 15 19 2.2 2.4 3.3
Cymru 6,027 12 14 17 1.9 2.2 3.1
Gogledd Cymru 1,528 11 14 17 1.6 2.4 2.9
De-ddwyrain Cymru 2,395 14 14 19 1.9 2.0 3.2
Canolbarth Cymru 742 11 11 13 2.9 1.8 2.4
De-orllewin Cymru 1,362 11 14 15 2.0 2.6 3.2
Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015
Sylfaen: Pob sefydliad
Dangosir y canrannau yn y dair golofn olaf fel cyfran o’r holl gyflogaeth
Mae'n bosibl y bydd cyflogwyr yn cael trafferth llenwi swyddi gwag - ac felly mae swydd
wag yn bodoli sy'n anodd ei llenwi. Mae'r rhan fwyaf (73 y cant) o'r swyddi gwag hyn yn
swyddi sy'n anodd eu llenwi am na all y sefydliad ddod o hyd i ymgeiswyr sy'n meddu ar y
sgiliau, y cymwysterau neu'r profiad priodol. Gelwir y rhain yn swyddi gwag oherwydd
prinder sgiliau.
Er bod y farchnad lafur yn gallu ateb galw cyflogwyr am lafur, ar y cyfan, roedd gan 5 y
cant o sefydliadau yng Ngogledd Cymru, yng Nghymru gyfan ac yn y DU swyddi gwag
oherwydd prinder sgiliau pan gynhaliwyd yr arolwg (Tabl 6.2). Mae hyn yn gynnydd ers
2011 a 2013. Mae canran y swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau hefyd wedi cynyddu
ers 2011. Canolbarth Cymru yw'r rhanbarth â'r gyfran uchaf o swyddi gwag oherwydd
prinder sgiliau.
Tudalen 61 o 113
Tabl 6.2: Niferoedd a dwysedd y swyddi gwag oherwydd phrinder sgiliau, yn ôl
rhanbarth
% o sefydliadau gyda swyddi gwag
oherwydd prinder sgiliau
(niferoedd)
% y swyddi gwag a oedd yn swyddi
gwag oherwydd prinder sgiliau
(dwysedd)
Sail wedi’i
bwysoli,
2015
2011
%
2013
%
2015
%
Sail wedi’i
bwysoli,
2015
2011
%
2013
%
2015
%
DU 91,210 3 4 6 24,306 16 22 23
Cymru 6,027 3 4 6 1,277 18 20 24
Gogledd Cymru 1,528 2 4 6 308 17 14 27
De-ddwyrain
Cymru 2,395 3 4 6 558 16 23 23
Canolbarth Cymru 742 4 3 5 137 32 21 34
De-orllewin Cymru 1,362 4 4 5 274 16 20 22
Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015
Sylfaen: Colofnau 1-3 ymhob sefydliad; colofnau 4-6 ymhob sefydliad gyda swyddi gwag.
Mae’r canrannau yn y dair golofn olaf yn cael eu dangos fel cyfran o’r holl swyddi gwag.
Mae mwy o swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau mewn rhai sectorau nac eraill (Tabl
6.3). Ar lefel Cymru gyfan, y sector gweithgynhyrchu oedd â'r nifer uchaf o swyddi gwag
oherwydd prinder sgiliau (10 y cant o sefydliadau). Y sector hwn oedd â'r niferoedd uchaf
yn rhanbarth De-orllewin Cymru hefyd (10 y cant). Yng Nghanolbarth Cymru, roedd y
niferoedd uchaf o swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau yn y sector gwasanaethau
busnes (13 y cant).
Tudalen 62 o 113
Tabl 6.3: Niferoedd y swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau, yn ôl sector a
rhanbarth
Cymru
%
Gogledd Cymru
%
Canolbarth Cymru
%
De-orllewin
Cymru %
De-ddwyrain
Cymru %
Amaethyddiaeth 1 4 1 * (0)
Gweithgynhyrchu 10 9 (10) 10 10
Trydan, nwy a dŵr 8 - - - -
Adeiladu 7 7 (8) 7 8
Cyfanwerthu a manwerthu 4 3 9 3 4
Gwestai a bwytai 7 8 3 6 8
Cludiant a chyfathrebu. 8 4 10 9 8
Gwasanaethau ariannol 4 (4) - - (4)
Gwasanaethau busnes 7 8 13 5 6
Gweinyddu cyhoeddus 8 - - - (16)
Addysg 5 6 (9) 8 2 Iechyd a gwaith cymdeithasol
6 6 9 5 5
Celfyddydau a gwasanaethau eraill
7 12 5 8 4
Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015
Sylfaen: Pob sefydliad
(-) yn dynodi bod y sylfaen o dan 25 a bod y ffigur wedi'i ddal yn ôl.
Mae'r ffigurau mewn cromfachau'n deillio o sylfaen o rhwng 25 a 49 ac felly dylid ei dehongli'n ofalus.
(*) yn dynodi ffigur sy’n fwy na sero ond yn llai na 0.5.
Yn yr un modd â sectorau, mae'r sefyllfa'n amrywio yn achos galwedigaethau hefyd (Tabl
6.4). Roedd y dwysedd uchaf o swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau yng Nghymru yn y
crefftau medrus. Ar lefel Cymru gyfan, roedd y niferoedd isaf ymhlith rheolwyr a staff
gwerthu a gwasanaeth cwsmeriaid yng Nghymru. Dylid trin ffigurau rhanbarthol yn ofalus
oherwydd maint isel y sylfaen.
Tudalen 63 o 113
Tabl 6.4: Dwysedd y swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau, yn ôl galwedigaeth a
rhanbarth
Cymru
%
Gogledd Cymru
%
Canolbarth Cymru
%
De-orllewin
Cymru %
De-ddwyrain
Cymru %
Rheolwyr 15 - - - (10)
Pobl broffesiynol 26 (25) - (32) 20
Pobl broffesiynol cyswllt 24 (42) (29) (27) 15
Staff Gweinyddol / Clerigol
16 (17) - (7) 22
Galwedigaethau â chrefftau medrus
43 43 (66) 33 47
Gofalu, hamdden a gwasanaethau eraill
30 (28) - (19) 34
Gwerthiannau a gwasanaeth i gwsmeriaid
15 (21) - (5) 19
Gweithredwyr peiriannau 40 (20) - (56) (36)
Elfennol 17 25 (11) 23 12 Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015
Sylfaen: Yr holl sefydliadau gyda swyddi gwag ymhob galwedigaeth yn ôl y rhanbarth
(-) yn dynodi bod y sylfaen o dan 25 a bod y ffigur wedi'i ddal yn ôl.
Mae'r ffigurau mewn cromfachau'n deillio o sylfaen o rhwng 25 a 49 ac felly dylid ei dehongli'n ofalus.
O'r sefydliadau a oedd yn rhan o'r sampl, dim ond 24 yng Nghanolbarth Cymru a 41 yn
Ne-orllewin Cymru a nododd fod ganddynt swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau. Mae'r
ffigurau ar gyfer y ddau ranbarth wedi'u cyfuno yn yr adrannau isod ar swyddi gwag
oherwydd prinder sgiliau a bylchau o ran sgiliau, a hynny am na fyddai modd adrodd ar
ffigurau ar gyfer swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau yng Nghanolbarth Cymru a byddai
angen dehongli'r ffigurau ar gyfer De-orllewin Cymru yn ofalus. Roedd bylchau o ran
sgiliau yn effeithio ar fwy o sefydliadau yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru (64 a 115),
ond ceir ffigurau ar gyfer yr ardaloedd hyn gyda'i gilydd hefyd er mwyn gallu eu cymharu
â'r sgiliau sy'n brin yn achos swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau a'r effaith y mae hyn
wedi'i chael. Ceir canlyniadau ychwanegol ar gyfer De-orllewin Cymru a Chanolbarth
Cymru ar wahân yn Atodiad D, os ydynt ar gael.
Gellir rhannu'r sgiliau y mae cyflogwyr yn cael trafferth dod o hyd iddynt yn ddau grŵp -
sgiliau pobl a phersonol a sgiliau technegol ac ymarferol. O ran sgiliau pobl a phersonol
sy'n brin ymhlith ymgeiswyr (Ffigur 6.1), y sgil fwyaf cyffredin yn Ne-orllewin a Chanolbarth
Cymru ac yng Nghymru gyfan oedd gallu unigolyn i reoli ei amser ei hun a blaenoriaethu
tasgau (sef y rheswm, yn rhannol o leiaf, am 66 y cant o'r swyddi gwag oherwydd prinder
sgiliau yn y rhanbarth hyn a 57 y cant yng Nghymru gyfan).
Yr ail sgil mwyaf anodd i ddod o hyd iddi yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru oedd gallu
unigolyn i reoli ei deimladau ei hun/delio â theimladau eraill (59 y cant) a gallu i weithio
mewn tîm (55 y cant).
Tudalen 64 o 113
Ffigur 6.1: Sgiliau pobl a phersonol sy'n brin ymhlith ymgeiswyr
Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015 Sylfaen: Yr holl sefydliadau gyda swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau - hyd at 2 alwedigaeth yn ôl y rhestr newydd o ddisgrifyddion sgiliau (De-Orllewin a Chanolbarth Cymru - 65; Cymru - 216).
Y sgiliau technegol ac ymarferol mwyaf cyffredin a oedd yn brin ymhlith ymgeiswyr oedd
sgiliau neu wybodaeth arbenigol sy'n angenrheidiol ar gyfer cyflawni'r rôl (Ffigur 6.2).
Dyma oedd y rheswm, yn rhannol o leiaf, am 75 y cant o'r swyddi gwag oherwydd prinder
sgiliau yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru. Roedd hyn hefyd yn uwch na'r ffigurau ar
gyfer unrhyw sgiliau pobl a phersonol.
Ymhlith rhai o'r sgiliau technegol ac ymarferol eraill y cafwyd trafferth dod o hyd iddynt
oedd datrys problemau cymhleth (56 y cant), gwybodaeth am sut mae'r sefydliad yn
gweithio a darllen/deall cyfarwyddiadau, adroddiadau etc. (42 y cant ar gyfer y ddau).
Yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru, diffyg sgiliau Cymraeg llafar oedd yn gyfrifol, o leiaf
yn rhannol, am 18 y cant o'r swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau, a diffyg sgiliau
Cymraeg ysgrifenedig am 18 y cant ohonynt.
Tudalen 65 o 113
Ffigur 6.2: Sgiliau technegol ac ymarferol sy'n brin ymhlith ymgeiswyr
Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015 Sylfaen: Yr holl sefydliadau gyda swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau - hyd at 2 alwedigaeth yn ôl y rhestr newydd o ddisgrifyddion sgiliau (De-Orllewin a Chanolbarth Cymru - 65; Cymru - 216).
Tudalen 66 o 113
Er mai 5 y cant yn unig o gyflogwyr yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru a nododd swyddi
gwag oherwydd prinder sgiliau, roedd 98 y cant o'r cyflogwyr hynny'n teimlo eu bod yn
effeithio ar y sefydliad.5 Yr effaith a nodwyd amlaf yng nghyswllt swyddi gwag oherwydd
prinder sgiliau oedd llwyth gwaith trymach i aelodau eraill o staff (a oedd yn effeithio ar 85
y cant o sefydliadau yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru a oedd â swyddi gwag anodd eu
llenwi oherwydd prinder sgiliau).
Roedd effeithiau cyffredin eraill yn cynnwys cynnydd mewn costau gweithredu (52 y cant),
anhawster wrth geisio bodloni amcanion o ran gwasanaeth i gwsmeriaid (49 y cant),
gorfod rhoi'r gorau i gynnig cynhyrchion neu wasanaethau penodol (43 y cant), colli
busnes neu archebion i fusnesau eraill (41 y cant), ac oedi wrth ddatblygu cynhyrchion
neu wasanaethau newydd (40 y cant).
6.3 Bylchau o ran sgiliau
Er bod swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau yn ystyried materion sgiliau y gallai
cyflogwyr eu hwynebu yn y farchnad lafur, mae bylchau o ran sgiliau'n ystyried y diffygion
sgiliau ymhlith staff presennol. Mae bwlch yn bodoli pan nad yw gweithiwr yn gwbl hyfedr
yn ei swydd.
Mae bylchau o ran sgiliau yn effeithio ar fwy o gyflogwyr na swyddi gwag oherwydd prinder
sgiliau, gydag 13 y cant o gyflogwyr yng Ne-orllewin Cymru ac 11 y cant yng Nghanolbarth
Cymru'n profi bylchau o ran sgiliau, o'i gymharu â 5 y cant yn y ddau ranbarth ar gyfer
swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau. 14 y cant oedd y ffigur ar gyfer Cymry gyfan a'r
DU. Yn 2015, roedd 11,500 o staff â bychau yn eu sgiliau yn Ne-orllewin Cymru a 2,000
yn y Canolbarth. Felly, roedd 4.5 y cant o staff yn y De-orllewin â bylchau yn eu sgiliau yn
2015 (Tabl 6.5) a 2.5 y cant yn y Canolbarth (er bod y gyfran uchaf o swyddi gwag
oherwydd prinder sgiliau yn y rhanbarth hwnnw).
5Nid oedd yr arolwg 2015 yn mesur effaith swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau ar gyflogwyr yn benodol
(h.y. nid oedd yn gofyn i gyflogwyr gyda swyddi gwag oherwydd phrinder sgiliau beth oedd effaith y rhain ar y sefydliad, dim ond effaith swyddi gwag anodd eu llenwi yn gyfan gwbl). Ond, roedd hi’n bosibl ynysu effeithiau diffygion mewn sgiliau drwy archwilio effaith swyddi gwag anodd eu llenwi mewn sefydliadau lle’r oedd yr holl swyddi gwag anodd eu llenwi wedi eu hachosi gan faterion yn ymwneud â sgiliau. O gymryd bod y mwyafrif o sefydliadau gyda swyddi gwag anodd eu llenwi yn perthyn i’r grŵp yma (73 y cant yng Nghymru gyfan) – gan adlewyrchu’n rhannol bod gan y mwyafrif ddim ond un swydd wag a oedd yn profi’n anodd ei llenwi – roedd hwn yn sampl addas yr oedd hi’n bosibl cael mesuriad cadarn ohono.
Tudalen 67 o 113
Tabl 6.5: Niferoedd a dwysedd y bylchau mewn sgiliau yn ôl y Rhanbarth
% o sefydliadau gyda bylchau
mewn sgiliau (niferoedd)
% o staff sy'n sôn bod
ganddynt fylchau yn eu
sgiliau (dwysedd)
Sail wedi’i
bwysoli,
2015
2011
%
2013
%
2015
%
2011
%
2013
%
2015
%
DU 91,210 17 15 14 5.5 5.2 5.0
Cymru 6,027 16 16 14 4.6 5.8 4.5
Gogledd Cymru 1,528 15 17 13 5.0 7.6 4.4
De-ddwyrain
Cymru 2,395 18 17 16 4.5 5.3 4.9
Canolbarth Cymru 742 13 12 11 6.1 5.1 2.5
De-orllewin Cymru 1,362 14 15 13 4.2 5.0 4.5
Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015
Sylfaen: Pob sefydliad
Yng Nghymru gyfan, y sector gweithgynhyrchu oedd yn fwyaf tebygol o fod â bwlch o ran
sgiliau, gyda 22 y cant o sefydliadau wedi'u heffeithio (Tabl 6.6). Ond y sector addysg (20
y cant) oedd yn fwyaf tebygol o fod â bwlch o ran sgiliau yng Ne-orllewin Cymru, a'r sector
masnach cyfanwerthu a manwerthu yng Nghanolbarth Cymru (22 y cant).
Tabl 6.6: Nifer y bylchau o ran sgiliau yn ôl sector a rhanbarth
Cymru
%
Gogledd Cymru
%
Canolbarth Cymru
%
De-orllewin
Cymru %
De-ddwyrain
Cymru %
Amaethyddiaeth 4 3 2 7 (2)
Gweithgynhyrchu 22 26 (21) 14 25
Trydan, nwy a dŵr 17 - - - -
Adeiladu 12 10 (10) 11 16
Cyfanwerthu a manwerthu 16 14 22 15 16
Gwestai a bwytai 18 14 16 17 22
Cludiant a chyfathrebu. 13 13 15 17 11
Gwasanaethau ariannol 20 (8) - - (23)
Gwasanaethau busnes 12 10 7 13 13
Gweinyddu cyhoeddus 15 - - - (18)
Addysg 17 15 (7) 20 19 Iechyd a gwaith cymdeithasol
15 16 18 15 13
Celfyddydau a gwasanaethau eraill
13 15 6 6 16
Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015
Sylfaen: Pob sefydliad
(-) yn dynodi bod y sylfaen o dan 25 a bod y ffigur wedi'i ddal yn ôl.
Mae'r ffigurau mewn cromfachau'n deillio o sylfaen o rhwng 25 a 49 ac felly dylid ei dehongli'n ofalus.
Yn yr un modd â sectorau, mae'r sefyllfa'n amrywio yn achos galwedigaethau hefyd (Tabl
6.7). Gweithredwyr periannau oedd yr alwedigaeth â'r dwysedd uchaf o fylchau o ran
Tudalen 68 o 113
sgiliau yng Nghymru. Roedd y dwysedd isaf ar lefel Cymru gyfan ymhlith rheolwyr a
gweithwyr proffesiynol. Dylid trin ffigurau rhanbarthol yn ofalus oherwydd maint isel y
sylfaen.
Tabl 6.7: Dwysedd y swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau, yn ôl galwedigaeth a
rhanbarth
Cymru
%
Gogledd Cymru
%
Canolbarth Cymru
%
De-orllewin
Cymru %
De-ddwyrain
Cymru %
Rheolwyr 2.2 (1.3) (1.0) (2.1) 2.9
Pobl broffesiynol 3.0 - - - (3.4)
Pobl broffesiynol cyswllt 4.9 - - - (4.9)
Staff Gweinyddol / Clerigol 3.5 2.3 (2.2) (2.5) 4.7
Galwedigaethau â chrefftau medrus 5.5 7.2 - (4.6) 4.8
Gofalu, hamdden a gwasanaethau eraill
5.0 (3.7) - (3.7) 6.2
Gwerthiannau a gwasanaeth i gwsmeriaid
5.2 4.8 (8.6) 7.2 4.4
Gweithredwyr peiriannau 7.4 (10.5) - - (6.8)
Elfennol 5.8 6.1 (5.9) 4.7 6.3 Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015
Sylfaen: Pob sefydliad
(-) yn dynodi bod y sylfaen o dan 25 a bod y ffigur wedi'i ddal yn ôl.
Mae'r ffigurau mewn cromfachau'n deillio o sylfaen o rhwng 25 a 49 ac felly dylid ei dehongli'n ofalus.
Er bod sawl rheswm pam fod bylchau o ran sgiliau, mae'r rhai mwyaf cyffredin yn
ymwneud â ffactorau dros dro, gyda 55 y cant o'r bylchau o ran sgiliau yn Ne-orllewin a
Chanolbarth Cymru yn cael eu hachosi, o leiaf yn rhannol, gan y ffaith bod hyfforddiant
cyflogeion heb ei gwblhau'n llawn, a 54 y cant oherwydd bod staff yn newydd i'r rôl. Gyda'i
gilydd, roedd 69 y cant o'r bylchau o ran sgiliau yn cael eu hachosi gan o leiaf un o'r
ffactorau dros dro hyn. Er y byddech yn disgwyl i’r bylchau dros dro yma mewn sgiliau
gael eu datrys yn weddol gyflym, roedd y mwyafrif o sefydliadau’n awgrymu ffactorau
ychwanegol a oedd hefyd wedi arwain at fylchau mewn sgiliau.
Yr ail reswm mwyaf cyffredin ar gyfer bylchau mewn sgiliau yn Ne-orllewin a Chanolbarth
Cymru diffyg cymhelliant ymhlith staff (47 y cant) a methiant i recriwtio staff â'r sgiliau
gofynnol (29 y cant).
Gellir rhannu'r sgiliau sy'n ddiffygiol yn sgiliau pobl a phersonol a sgiliau technegol ac
ymarferol. Y sgil fwyaf cyffredin sy'n brin (Ffigur 6.3) o ran sgiliau pobl a phersonol oedd
gallu staff i reoli eu hamser eu hunain a blaenoriaethu tasgau. Roedd hyn yn gyfrifol am 63
y cant o'r bylchau o ran sgiliau yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru. Yr ail sgil fwyaf
cyffredin sy'n brin yn y rhanbarth hwn o ran sgiliau pobl a phersonol oedd gallu unigolion i
weithio mewn tîm (58 y cant) a rheoli eu teimladau eu hunain/teimladau eraill (47 y cant).
Tudalen 69 o 113
Ffigur 6.3: Sgiliau pobl a phersonol y mae angen eu gwella
Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015 Sylfaen: Pob sefydliad gyda bylchau mewn sgiliau - hyd at 2 alwedigaeth yn ôl y rhestr newydd o ddisgrifyddion sgil (De-Orllewin a Chanolbarth Cymru.- 179, Cymru - 572).
Y sgil technegol neu ymarferol fwyaf cyffredin oedd angen ei gwella ymhlith staff (Ffigur
6.4) oedd sgiliau neu wybodaeth arbenigol. Dyma oedd yn achosi, o leiaf yn rhannol, 50 y
cant o'r bylchau o ran sgiliau yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru. Yn dilyn hyn roedd
darllen/deall cyfarwyddiadau, adroddiadau etc (41 y cant), gwybodaeth am gynhyrchion
neu wasanaethau a gynigir, gwybodaeth am sut mae'r sefydliad yn gweithio, a sgiliau a
dealltwriaeth rhifiadol sylfaenol (37 y cant i gyd).
Yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru, roedd 15 a 14 y cant o'r bylchau mewn sgiliau
oherwydd, yn rhannol o leiaf, prinder sgiliau Cymraeg ysgrifenedig neu lafar.
Tudalen 70 o 113
Ffigur 6.4: Sgiliau technegol ac ymarferol y mae angen eu gwella
Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015 Sylfaen: Pob sefydliad gyda bylchau mewn sgiliau - hyd at 2 alwedigaeth yn ôl y rhestr newydd o ddisgrifyddion sgil (De-Orllewin a Chanolbarth Cymru.- 179, Cymru - 572).
O'r cyflogwyr hynny yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru sydd â bylchau o ran sgiliau, roedd 17 y cant yn teimlo bod hyn yn cael effaith fawr ar y sefydliad, a 50 y cant yn teimlo'u bod yn cael effaith fach. Yr effaith a adroddwyd gan amlaf oedd cynnydd yn llwyth gwaith staff eraill (56 y cant o sefydliadau â bylchau o ran sgiliau). Roedd effeithiau eraill yn cynnwys costau gweithredu uwch (31 y cant), anawsterau wrth geisio bodloni safonau ansawdd (29 y cant), a cholli busnes neu archebion i'r gystadleuaeth (25 y cant).
Roedd 79 y cant o gyflogwyr yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru â bylchau o ran sgiliau wedi cymryd camau i'w llenwi, a 7 y cant yn bwriadu gwneud hynny. Y prif gamau a gymerwyd oedd cynyddu'r gweithgarwch / gwariant ar hyfforddiant neu gynyddu / ehangu rhaglenni i hyfforddeion (64 y cant o gyflogwyr yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru a oedd â bylchau o ran sgiliau), cynyddu i ba raddau y caiff aelodau o staff eu goruchwylio (58 y
Tudalen 71 o 113
cant), mwy o arfarniadau staff / adolygiadau perfformiad (46 y cant) a cyflwyno cynllun mentora/cyfeillio (45 y cant). 6.4 Canfyddiadau cyflogwyr o danddefnyddio sgiliau a chymwysterau
Yn ogystal â phrinder sgiliau ymhlith gweithwyr ac ymgeiswyr, efallai bod gan gyflogwyr hefyd staff sydd â sgiliau a chymwysterau sy’n uwch na’r rheini sy'n ofynnol ar gyfer eu rôl bresennol (tanddefnyddio). Roedd hyn yn wir am 35 y cant o sefydliadau yn Ne-orllewin Cymru, a 29 y cant o sefydliadau yn y Canolbarth. Nodwyd mai rolau rheoli a rolau gweinyddol/clerigol oedd y galwedigaethau mwyaf tebygol o gael eu heffeithio gan danddefnyddio sgiliau yn Ne-orllewin Cymru, a rolau rheoli a chrefftau medrus yn y Canolbarth. Roedd cyflogwyr a oedd â staff wedi’u tanddefnyddio yn fwyaf tebygol o nodi mai'r rheswm bod staff yn gweithio mewn rôl lle mae ganddynt gymwysterau a sgiliau uwch na'r hyn sy'n ofynnol ar ei gyfer, yw nad oes ganddynt ddiddordeb mewn rôl uwch gyda mwy o gyfrifoldeb (20 y cant yn Ne-orllewin Cymru a 28 y cant yn y Canolbarth). Roedd y rhesymau eraill yn cynnwys bod yr oriau gwaith yn well i'r gweithiwr a diffyg swyddi yn y rôl lefel uwch a ddymunir (16 y cant ar gyfer y ddau yn Ne-orllewin Cymru a 13 y cant yn y Canolbarth). Yn ogystal, dywedodd 13 y cant o gyflogwyr yn y Canolbarth â staff wedi’u tanddefnyddio bod y busnes yn un a redir gan y teulu (7 y cant yn unig yn Ne-orllewin Cymru). 6.5 Hyfforddiant a datblygiad y gweithlu
Roedd adran 6.3 yn nodi mai'r ymateb mwyaf cyffredin i fylchau o ran sgiliau yw cynyddu'r gweithgarwch / gwariant ar hyfforddiant neu gynyddu / ehangu rhaglenni i hyfforddeion. Mae'r adran hon yn darparu crynodeb o'r gweithgarwch hyfforddi yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru. Yng Ngogledd Cymru, gwnaeth ddau draean (61 y cant) o sefydliadau drefnu neu ariannu hyfforddiant (Tabl 6.8). Roedd y ffigur hwn yn is yn y Canolbarth, sef 54 y cant. Roedd y ffigurau hyn hefyd yn is na'r rhieni ar gyfer Cymru gyfan a'r DU. Darparodd 40 y cant o gyflogwyr yn y Canolbarth hyfforddiant i ffwrdd o'r gwaith a darparodd 41 y cant hyfforddiant yn y gwaith. 48 y cant oedd y ffigur ar gyfer y ddau fath o hyfforddiant yn Ne-orllewin Cymru. Roedd 63 y cant o staff o gyflogwyr yn Ne-orllewin Cymru sy'n hyfforddi, a 71 y cant yn y Canolbarth, wedi cael hyfforddiant. Mae hyn yn golygu bod 162,000 o staff wedi derbyn hyfforddiant Er bod cyfran y cyflogwyr a ddarparodd hyfforddiant ar ei isaf yn y Canolbarth, roedd y cyflogwyr hynny a wnaeth hyfforddi wedi darparu hyfforddiant i'r cyfran uchaf o staff.
Tudalen 72 o 113
O ran faint o hyfforddiant a gafwyd, darparwyd 7.5 diwrnod i bob person a hyfforddwyd a darparwyd 4.7 diwrnod i bob cyflogai yn Ne-orllewin Cymru. 6.6 diwrnod i bob person a 4.7 i bob cyflogai oedd y ffigurau yn y Canolbarth.6 Tabl 6.8: Gweithgarwch hyfforddiant yn ôl rhanbarth
% sy'n
darparu
unrhyw
Hyfforddiant
% hyfforddiant
y tu allan i’r
swydd
%
hyfforddiant
yn y swydd
% y staff
sy'n
derbyn
hyfforddia
nt
Diwrnodau
i bob
person a
hyfforddw
yd
Diwrnodau
i bob
cyflogai
DU 66 49 53 63 6.8 4.2
Cymru 63 49 49 64 7.2 4.6
De-ddwyrain
Cymru 66 51 52 65 7.3 4.7
Gogledd Cymru 66 53 50 60 6.7 4.0
Canolbarth Cymru 54 40 41 71 6.6 4.7
De-orllewin Cymru 61 48 48 63 7.5 4.7
Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015 Sylfaen ar gyfer colofnau 1-3: Pob sefydliad (DU – 91,210; Cymru – 6,027; De-ddwyrain Cymru – 2,395; Gogledd Cymru – 1,528; Canolbarth Cymru – 742; De-orllewin Cymru – 1,362). Mae’r canrannau wedi eu seilio ar yr holl gyflogaeth yn hytrach na’r holl sefydliadau, felly mae’r ffigurau’n dangos y gyfran o staff ymhob is-grŵp a hyfforddwyd dros y 12 mis diwethaf. Sylfaen ar gyfer colofnau 4-6: Pob sefydliad sy'n hyfforddi (DU – 69,541; Cymru – 4,356; De-ddwyrain Cymru – 1,783; Gogledd Cymru – 1,138; Canolbarth Cymru – 485; De-orllewin Cymru – 950). Mae ‘y dyddiau i bob cyflogai’ wedi'i seilio ar gyflogaeth ar draws yr holl sefydliadau.
Yng Nghanolbarth Cymru a Chymru gyfan, staff yn y galwedigaethau gofal, hamdden a gwasanaethau eraill oedd yn fwyaf tebygol o gael hyfforddiant (81 y cant ac 88 y cant, Ffigur 6.5). Staff gwerthu a gwasanaethau cwsmeriaid oedd yn fwyaf tebygol o gael hyfforddiant yn Ne-orllewin Cymru (87 y cant). Yr alwedigaeth oedd yn lleiaf tebygol o fod wedi cael hyffodrdiant yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru oedd rheoli (45 y cant a 33 y cant wedi cael hyfforddiant yn y 12 mis diwethaf).
6Yn ogystal â hyfforddiant mwy ffurfiol, holwyd gweithwyr am weithgareddau datblygu ehangach llai ffurfiol.
Yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru, darparodd 78 y cant a 71 y cant o sefydliadau y cyfleoedd hyn. Roeddent yn cynnwys goruchwyliaeth i dywys cyflogeion drwy eu rolau (a ddarparwyd gan 66 y cant o sefydliadau yn Ne-orllewin Cymru a 57 y cant o sefydliadau yn y Canolbarth), darparu cyfleoedd i staff dreulio amser yn dysgu drwy wylio eraill yn gwneud eu rôl (65 y cant) a 58 y cant, a chaniatáu i staff wneud tasgau sy’n mynd y tu hwnt i’w rôl waith dynn a darparu adborth ar ba mor dda roedden nhw wedi’i wneud (57 y cant a 50 y cant).
Tudalen 73 o 113
Ffigur 6.5: Cyfran y staff a hyfforddwyd dros y 12 mis diwethaf yn ôl galwedigaeth
Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015 Sylfaen: Yr holl sefydliadau â staff ym mhob galwedigaeth
Hyfforddiant penodol i'r swydd oedd y math mwyaf cyffredin o hyfforddiant - a ddarparwyd gan 85 y cant o gyflogwyr a oedd wedi darparu unrhyw hyfforddiant yn Ne-orllewin Cymru ac 82 y cant yng Nghanolbarth Cymru (Ffigur 6.6). Dyma hyfforddiant i ddatblygu sgiliau galwedigaeth neu rôl benodol. Yr ail fath mwyaf cyffredin o hyfforddiant oedd iechyd a diogelwch/cymorth cyntaf (77 y cant a 73 y cant) a hyfforddiant cynefino sylfaenol (66 y cant a 56 y cant). O ystyried hyfforddiant cynefino sylfaenol a mwy estynedig gyda'i gilydd, roedd 68 y cant o gyflogwyr yn Ne-orllewin Cymru sy'n hyfforddi wedi darparu rhyw fath o hyfforddiant cynefino a 58 y cant yn y Canolbarth.
Tudalen 74 o 113
Ffigur 6.6: Y mathau o hyfforddiant a ddarparwyd
Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015 Sylfaen: Pob sefydliad sy'n hyfforddi (Gogledd Cymru - 950; Cymru - 485).
Yn y 12 mis cyn yr arolwg, roedd 40 y cant a 33 y cant o'r cyflogwyr yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru a ddarparodd unrhyw hyfforddiant wedi defnyddio hyfforddiant ar-lein neu e-ddysgu, a 39 y cant a 30 y cant wedi defnyddio math arall o hunan-ddysgu. O'r cyflogwyr yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru a ddarparodd hyfforddiant, roedd 54 y cant a 52 y cant wedi ariannu neu drefnu hyfforddiant a oedd yn arwain at gymhwyster a gydnabyddir yn genedlaethol. 54 y cant oedd y ganran ar gyfer Cymru gyfan. O'r staff a oedd wedi cael hyfforddiant yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru, roedd 20 y cant a 12 y cant wedi cael hyfforddiant a oedd yn arwain at gymhwyster a gydnabyddir yn genedlaethol (21 y cant oedd y ffigur ar gyfer Cymru gyfan). Er bod 61 y cant a 54 y cant o gyflogwyr yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru wedi darparu hyfforddiant yn y 12 mis diwethaf, dywedodd 50 y cant a 44 y cant y byddent wedi hoffi darparu mwy o hyfforddiant. Roedd dau brif rwystr yn atal cyflogwyr rhag darparu mwy o hyfforddiant (Ffigur 6.7) - diffyg arian ar gyfer hyfforddiant / hyfforddiant yn ddrud (yn ôl 54 y cant a 53 y cant o gyflogwyr yn yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru oedd eisiau darparu mwy o hyfforddiant) a phrinder amser (47 y cant yn y ddau ranbarth). Ymhlith y rhwystrau eraill oedd diffyg amser i drefnu hyfforddiant (18 y cant a 19 y cant), anhawster cael hyd i ddarparwyr hyfforddiant hyblyg (9 y cant ac 8 y cant), diffyg
Tudalen 75 o 113
hyfforddiant/cymwysterau priodol (5 y cant a 9 y cant), a diffyg darparwyr hyfforddiant lleol da (5 y cant a 7 y cant). Ffigur 6.7: Rhwystrau i ddarparu rhagor o hyfforddiant
Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015 Sylfaen: Pob sefydliad a fyddai wedi darparu mwy o hyfforddiant yn y 12 mis diwethaf os byddai modd iddynt wneud hynny (De-orllewin Cymru - 481; Canolbarth Cymru - 235; Cymru - 2.210).
Gofynnwyd i'r sefydliadau hynny na wnaeth ddarparu unrhyw hyfforddiant (39 y cant a 46 y cant o sefydliadau yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru) am y rhesymau am hyn (Ffigur 6.8). Y rheswm mwyaf cyffredin o bell ffordd oedd y canfyddiad bod pob un o'u staff yn gwbl hyfedr ac felly nid oedd angen hyfforddiant (yn ôl 68 y cant o gyflogwyr yn y ddau ranbarth nad oedd yn darparu unrhyw hyfforddiant). Ymhlith y rhesymau eraill oedd bod dim arian ar gael ar gyfer hyfforddiant (9 y cant a 10 y cant), a hyfforddiant ddim yn flaenoriaeth (8 y cant a 9 y cant).
Tudalen 76 o 113
Ffigur 6.8: Rhesymau am beidio darparu hyfforddiant yn y 12 mis blaenorol
Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015 Sylfaen: Pob sefydliad nad ydynt yn darparu hyfforddiant (De-orllewin Cymru- 403; Canolbarth Cymru - 256; Cymru - 1,631).
Gwariodd cyflogwyr yng Nghymru £2.1 biliwn ar hyfforddiant yn 2015, sy'n gynnydd o'r £1.6 biliwn a wariwyd yn 2011 (Tabl 6.9). Gwnaeth y gwariant ar hyfforddiant yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru aros yn gymharol sefydlog yn yr un cyfnod. Y ffigurau yn 2015 oedd £0.3bn a £0.2bn. Gwnaeth y gwariant ar hyfforddiant fesul person ostwng yn y ddau ranbarth o'i gymharu â
2013. Fodd bynnag, gwelwyd cynnydd yn y gwariant fesul cyflogai yn y Canolbarth, ond
gostyngiad yn Ne-orllewin Cymru.
Tudalen 77 o 113
Tabl 6.9: Cyfanswm y gwariant ar hyfforddiant a'r gwariant fesul person a hyfforddwyd a fesul cyflogai (£)
2011 2013 2015 Cyfanswm y
gwariant Fesul person a
hyfforddwyd Fesul
cyflogai Cyfanswm y
gwariant Fesul person a
hyfforddwyd Fesul
cyflogai Cyfanswm y
gwariant Fesul person a
hyfforddwyd Fesul
cyflogai
DU 43.8bn 2,970 1,620 43.0bn 2,560 1,600 45.4bn 2,610 1,640 Cymru 1.6bn 2,510 1,410 1.9bn 2,690 1,660 2.1bn 2,760 1,750 De-ddwyrain Cymru 0.8bn 2,420 1,460 0.9bn 2,840 1,630 1.2bn 3,180 2,060
Gogledd Cymru 0.4bn 2,260 1,340 0.5bn 2,650 1,820 0.4bn 2,490 1,500
Canolbarth Cymru 0.2bn 4,080 2,090 0.1bn 3,310 1,470 0.2bn 2,870 2,020
De-orllewin Cymru 0.3bn 2,570 1,150 0.4bn 2,590 1,620 0.3bn 2,010 1,270
Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015 Sylfaen: Y sefydliadau’n cwblhau’r astudiaeth Buddsoddiad mewn Hyfforddiant. Sylfaen 2011 – DU – 11,027; Cymru – 1,483; De-ddwyrain Cymru - 581; Gogledd Cymru - 380; Canolbarth Cymru - 187; De-orllewin Cymru - 335. Sylfaen 2013 – DU – 12,522; Cymru – 1,361; De-ddwyrain Cymru - 581; Gogledd Cymru - 336; Canolbarth Cymru - 155; De-orllewin Cymru - 288. Sylfaen 2015 – DU – 12,614; Cymru – 1,234; De-ddwyrain Cymru - 505; Gogledd Cymru - 281; Canolbarth Cymru - 153; De-orllewin Cymru - 295. Sylwer: Mae’r ffigurau ar gyfer y gwariant i bob person a hyfforddwyd ac i bob cyflogai wedi eu talgrynu i’r £10 agosaf. Nid yw’r ffigurau gwariant ar hyfforddiant ar gyfer 2011 a 2013 wedi eu haddasu ar gyfer chwyddiant.
Tudalen 78 o 113
6.6 Arferion gwaith perfformiad uchel
Mae UKCES yn diffinio Gwaith Perfformiad Uchel (GPU) fel agwedd gyffredinol tuag at reoli sefydliadau sy’n anelu at gymell cyfranogaeth ac ymrwymiad mwy effeithiol gan y gweithiwr er mwyn cyrraedd lefelau uwch o berfformiad. Mae gan sefydliad statws Gwaith Perfformiad Uchel os yw wedi mabwysiadu o leiaf 14 o'r 21 o arferion gweithio perfformiad uchel (a restrwyd yn Nhabl 6.10, wedi'u grwpio'n pum ffactor). Tabl 6.10: Arferion gwaith perfformiad uchel (HPW) yn ôl y pum factor
Ffactor Arferion gwaith perfformiad uchel
Cynllunio Cynllun hyfforddi, adolygiad blynyddol o berfformiad, cyllideb hyfforddiant, cysgodi gwaith, cynllun busnes, polisi cyfle cyfartal, asesiad o anghenion hyfforddi
Ymreolaeth Amrywiaeth yn y tasgau, disgresiwn y tasgau, gweithio hyblyg Sgiliau Hyfforddiant o fewn ac i ffwrdd o'r swydd, adolygiad ffurfiol o berfformiad ar ôl
hyfforddi Gwobrwyon Cynllun bonws, cyflog sy’n berthnasol i berfformiad, buddion hyblyg Cyfundrefn Buddsoddwyr mewn Pobl (BMP), ISO 9000, ymgynghoriad undebau llafur,
ymgynghoriad cyflogeion, gweithio mewn timau, proses i ganfod unigolion talentog
Yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru, roedd 9 y cant a 6 y cant o gyflogwyr â statws Gwaith Perfformiad Uchel, sy'n is na'r ffigurau ar gyfer Cymru gyfan a'r DU (Tabl 6.11). Mae'r tabl hefyd yn nodi cyfran y sefydliadau sydd wedi mabwysiadu unrhyw arferion o dan y pum ffactor. Y nifer cymedrig o arferion gwaith perfformiad uchel a fabwysiadwyd fesul sefydliad oedd 7.8 yn Ne-orllewin Cymru a 7.2 yn y Canolbarth. Tabl 6.11: Cyflogwyr yn mabwysiadu arferion Gwaith Perfformiad Uchel (HPW)
DU
%
Cymru
%
De-ddwyrain Cymru
%
Gogledd Cymru
%
Canolbarth Cymru
%
De-orllewin Cymru
%
Cyflogwr HPW 12 11 15 11 6 9 Cynllunio 96 95 94 97 91 95 Ymreolaeth 73 74 72 76 82 73 Sgiliau 67 65 65 66 61 64 Gwobrwyon 56 45 49 43 36 45 Cyfundrefn 42 41 46 40 29 39
Nifer cymedrig o arferion HPW a fabwysiadwyd
8.4 8.0 8.5 7.9 7.2 7.8
Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015 Sylfaen: Pob sefydliad ym Modiwl 1 o'r arolwg (DU – 45,392; Cymru – 3,046; De-ddwyrain Cymru – 1,208; Gogledd Cymru – 772; Canolbarth Cymru – 376; De-orllewin Cymru – 690).
Tudalen 79 o 113
6.7 Strategaethau Marchnad Cynnyrch
Mae strategaethau marchnad cynnyrch (SMC) yn disgrifio’r ffyrdd y mae sefydliadau sector preifat yn dewis amrywio a lleoli’r gwasanaethau a’r cynhyrchion y maent yn eu darparu o fewn y marchnadoedd y maent yn gweithredu ynddynt. Mae cyflogwyr sy’n gweithredu strategaethau marchnad y cynnyrch ‘uwch’ yn cynnig gwell cyfle ar gyfer tyfiant busnes cynaliadwy a chynhyrchiad a ddylai, yn eu tro, greu galw mwy am sgiliau. O fewn yr arolwg, gofynnwyd i gyflogwyr sector preifatroi sgôr i’w sefydliadau ar raddfa pum pwynt, o’i gymharu â sefydliadau eraill yn yr un diwydiannau, yn nhermau:
i ba raddau y mae eu llwyddiant cystadleuol yn dibynnu ar bris
i ba raddau yr oedd y sefydliad yn tueddu arwain y gad yn eu diwydiant yn nhermau datblygu cynhyrchion, deunyddiau neu dechnegau newydd
i ba raddau yr oedd y sefydliad wedi cystadlu mewn marchnad cynhyrchion o ‘ansawdd premiwm’ yn hytrach na marchnad y cynnyrch ‘o ansawdd safonol neu sylfaenol’
i ba raddau yr oeddent yn cynnig nwyddau neu wasanaethau gyda maint sylweddol o addasu penodol yn unol â gofynion y cwsmer.
I ganfod strategaethau marchnad y cynnyrch cyffredinol pob sefydliad, cafodd yr ymatebion i bedwar ‘datganiad safle’ marchnad y cynnyrch eu casglu at ei gilydd i gael sgôr SMC cyfansawddd, Yna cafodd y sgorau cyfansawdd yma eu trosi’n gategorieddiad pum ochr yn amrywio o ‘Isel iawn’ i ‘Uchel iawn’. Roedd sgôr cyfansawdd ‘Uchel iawn’ yn dangos bod y cyflogwr yn tueddu arwain y ffordd ac arloesi yn ei sector, yn tueddu peidio cystadlu ar brisiau a/neu yn tueddu cynnig gwasanaeth neu gynnyrch wedi ei addasu’n benodol ar lefel uchel a/neu bremiwm. Ar y llaw arall, roedd sgôr cyfansawdd ’isel iawn’ yn awgrymu bod y cyflogwr yn tueddu peidio gwneud unrhyw rai o’r pethau yma (Tabl 6.12). Yng Ne-orllewin Cymru, roedd gan 12 y cant o sefydliadau yn y sector preifat sgôr SMC uchel iawn ac roedd gan 27 y cant sgôr SMC uchel. Yn y Canolbarth, roedd gan 12 y cant o sefydliadau yn y sector preifat sgôr SMC uchel iawn ac roedd gan 18 y cant sgôr SMC uchel. Tabl 6.12: Strategaeth Marchnad Cynnyrch - sgoriau
Isel iawn
%
Isel
%
Canolig
%
Uchel
%
Uchel Iawn
%
DU 4 13 25 29 16 Cymru 6 15 26 27 13 De-ddwyrain Cymru 5 13 26 29 15 Gogledd Cymru 5 14 27 29 13 Canolbarth Cymru 9 19 27 18 12 De-orllewin Cymru 7 17 24 27 12 Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015 Sylfaen: Pob sefydliad yn y sector preifat (DU – 75,639; Cymru – 4,942; De-ddwyrain Cymru – 1,911; Gogledd Cymru – 1,272; Canolbarth Cymru – 614; De-orllewin Cymru – 1,145). Nid yw’r ’n adio i roi 100 y cant am fod yr ymatebion ‘ddim yn gwybod’ wedi eu heithrio.
Tudalen 80 o 113
Casgliad
Mae diffygion mewn sgiliau ond yn effeithio ar gyfran fach o gyflogwyr yn Ne-orllewin a
Chanolbarth Cymru, ond yn gallu arwain at ganlyniadau negyddol i'r busnes.
Yr ymateb mwyaf cyffredin i ddiffygion mewn sgiliau o fewn gweithlu cyflogwr oedd
cynyddu'r gweithgarwch/gwariant ar hyfforddiant neu gynyddu / ehangu rhaglenni i
hyfforddeion.
Gwnaeth y gwariant ar hyfforddiant fesul person ostwng yn y ddau ranbarth o'i gymharu â
2013. Fodd bynnag, gwelwyd cynnydd yn y gwariant fesul cyflogai yn y Canolbarth, ond
gostyngiad yn Ne-orllewin Cymru.
Er bod gan gyfran fach o gyflogwyr ddiffygion mewn sgiliau, mae gan 35 y cant o
gyflogwyr yn Ne-orllewin Cymru a 29 y cant o gyflogwyr yn y Canolbarth staff y mae eu
sgiliau a'u cymwysterau yn uwch na'r hyn sy'n ofynnol ar gyfer eu rôl bresennol. Pe bai'r
sgiliau a'r cymwysterau ychwanegol hyn yn cael eu defnyddio'n briodol, gallai fod
manteision i gyflogwyr a gweithwyr.
Tudalen 81 o 113
Pennod 7: Rhagolygon ar gyfer y farchnad lafur
Pwyntiau allweddol
Rhagwelir y bydd cyflogaeth yn cynyddu 13,600 rhwng 2014 a 2024 yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru, o 416,200 i 429,800. Rhagwelir y bydd twf yn uwch yn Ne-orllewin Cymru nag yn y Canolbarth.
Rhagwelir hefyd y bydd y galw yn sgil ymadawiadau (gweithwyr newydd i gymryd lle’r rheini sy’n gadael y farchnad lafur) lawer uwch na'r newid net yn y niferoedd a gyflogir.
Yn ogystal, rhagwelir y bydd galw am 163,000 o weithwyr newydd yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru. Wrth gyfuno hyn â'r newid net yn y niferoedd a gyflogir (y galw yn sgil ehangu), mae angen cyfanswm o 176,600 o weithwyr yng Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru rhwng 2014 a 2024.
Y sector â’r twf uchaf mewn cyflogaeth yw'r sector masnach cyfanwerthu a manwerthu, sef cynnydd rhagweledig o 6,000.
Ar sail gymesur, y sectorau â'r twf uchaf fydd y sectorau dŵr a charthffosiaeth, cyllid ac yswiriant, llety a bwyd, a gwasanaethau cymorth. Fodd bynnag, mae rhai o'r sectorau hyn yn llai o lawer na'r sector masnach cyfanwerthu a manwerthu, gyda'r twf a ragwelir yn y sectorau dŵr a charthffosiaeth, a chyllid ac yswiriant, yn debygol o fod chwarter y twf yn y sector hwnnw.
Rhagwelir gostyngiad mewn cyflogaeth mewn nifer o sectorau, gan gynnwys amaethyddiaeth (-5,500), swyddi cynhyrchu eraill (-2,200), a pheirianneg (-1,300). Yn sgil yr angen i gyflogi gweithwyr newydd yn lle’r rheini sydd wedi gadael y farchnad lafur, bydd galw sylweddol o’r sectorau hyn o hyd.
O ran galwedigaethau, rhagwelir cynnydd mawr o ran cyflogaeth mewn galwedigaethau sgiliau uwch yn y grwpiau rheoli a phroffesiynol, a galwedigaethau proffesiynol a thechnegol cysylltiedig.
Yn ogystal, rhagwelir y bydd y cynnydd mwyaf yn y niferoedd a gyflogir mewn galwedigaethau gwasanaeth gofal personol, a bydd y cynnydd canrannol mwyaf i'w weld mewn galwedigaethau gwasanaethau cwsmeriaid.
Rhagwelir y bydd gostyngiad sylweddol mewn perthynas â galwedigaethau ysgrifenyddol a chysylltiedig. Fodd bynnag, rhagwelir gostyngiad sylweddol hefyd yn y niferoedd sy’n gweithio mewn galwedigaethau gweithredwyr prosesau, peirianwaith a pheiriannau, a swyddi gwerthu.
Yn sgil yr angen am weithwyr newydd i gymryd lle'r rheini sy’n gadael y farchnad lafur, mae galw sylweddol o’r galwedigaethau hyn ar y cyfan. Mae'r galw mwyaf am weithwyr newydd i gymryd lle'r rheini sy'n gadael i'w weld mewn galwedigaethau gwasanaethau personol, galwedigaethau gweinyddu, a galwedigaethau gweinyddu a gwasanaeth elfennol, sef 15,900, 14,400 a 13,900 yn y drefn honno.
Yn ôl lefel cymhwyster, rhagwelir cynnydd mewn cyflogaeth ymhlith y rheini sydd â chymwysterau lefel 4 ac uwch, ond gostyngiadau sylweddol ymhlith y rheini sydd â chymwysterau lefel isel neu sydd heb unrhyw gymwysterau.
Yn yr un modd â sectorau a galwedigaethau sy'n profi gostyngiadau, bydd cyfleoedd o hyd i bobl sydd â chymwysterau lefel isel neu sydd heb unrhyw gymwysterau er mwyn bodloni'r galw am weithwyr newydd i gymryd lle'r rheini sy'n gadael y farchnad lafur.
Tudalen 82 o 113
7.1 Cyflwyniad
Yn ogystal â deall sefyllfa bresennol y farchnad lafur a'r materion y mae cyflogwyr yn eu
hwynebu, mae'n werth ystyried at ddibenion cynllunio yr hyn sy'n debygol o ddigwydd yn y
dyfodol. Mae'r bennod hon yn canolbwyntio ar ddadansoddiad rhanbarthol o'r
amcanestyniadau meintiol ar gyfer y farchnad lafur o Dyfodol Gwaith 2014-24. Oni nodir
fel arall, mae'r ffigurau ar gyfer Cymru.
Mae'r amcanestyniadau hyn yn cynrychioli un dyfodol posibl yn unig - gall camau
gweithredu a gymerir nawr ac yn y dyfodol agos newid yr amcanestyniadau sydd yn y
bennod hon.
7.2 Beth yw Dyfodol Gwaith?
Dyfodol Gwaith 2014-2024 (Wilson et al., 2016)7 yw’r chweched mewn cyfres o ragolygon
degawd o hyd o farchnad lafur y DU, ac mae’n cyflwyno rhagolygon ar gyfer cynnyrch a
galw a chyflenwad sgiliau rhwng 2014 a 2024. Wedi’i gyhoeddi gan Gomisiwn y DU dros
Gyflogaeth a Sgiliau (UKCES), mae Working Futures yn defnyddio’r dystiolaeth orau sydd
ar gael, ar ffurf data caled ar ddemograffeg, addysg, cyflogaeth a’r economi ehangach, ac
yn cymhwyso cyfres o fodelau profedig at y rhain er mwyn ystyried sut y maent yn debygol
o ddatblygu dros amserlen deng mlynedd. Cred UKCES mai dyma’r brif ffynhonnell ar
gyfer amcanestyniadau o farchnad lafur y DU oherwydd bod ei ragolygon 10 mlynedd yn:8
gynhwysfawr: mae’n cwmpasu marchnad lafur y DU yn gyfan gwbl, gan ymchwilio i
sut mae rhagolygon gwahanol sectorau diwydiant yn rhyngweithio, gyda rhai yn
ehangu a rhai yn lleihau;
cadarn: mae’n cyfeirio at yr ystod lawn o ddata ar y farchnad lafur a’r boblogaeth
fusnes er mwyn darparu llinell sylfaen fesul sector, galwedigaeth ac ardal leol, ac yn
defnyddio dulliau modelu soffistigedig i ragweld sut y bydd y dimensiynau gwahanol
hyn yn datblygu;
cronynnog: drwy alluogi dadansoddiad fesul sector a galwedigaeth, mae’n caniatáu
i ni ddeall nid yn unig y newidiadau eang o ran nifer y gweithlu, ond hefyd eu
goblygiadau ar gyfer y cymysgedd sgiliau ym mhob sector diwydiant.
Er hyn, gan mai data amcanestyniadau a geir yn y fan hon mae’n rhaid defnyddio’r
wybodaeth yn ofalus a dylai darllenwyr fod yn ymwybodol o’r cafeat canlynol:
Fel yn achos pob amcanestyniad a rhagolwg, dylid ystyried mai arwydd yw'r
canlyniadau yn Working Futures o dueddiadau a graddfeydd tebygol sy'n seiliedig
ar y rhagdybiaeth y bydd patrymau ymddygiad a pherfformiad a welwyd yn y
gorffennol yn parhau, yn hytrach nag edrych ar y canlyniadau hynny fel rhagolygon
manwl o'r hyn a fydd yn digwydd yn y dyfodol. Er bod Dyfodol Gwaith yn cyfeirio at
7 https://www.gov.uk/government/publications/uk-labour-market-projections-2014-to-2024 8 Dyfodol Gwaith 2014-2024: Adroddiad (Ebrill 2016)
Tudalen 83 o 113
ei ffigurau fel ‘cyflogaeth’, y brif ffynhonnell ar gyfer llunio rhagolygon yw data
Workforce Jobs. Mae’r data hwn yn mesur swyddi yn hytrach na phobl mewn
swyddi, felly bydd y ffigurau ar gyfer 2014 yn uwch na rhagolygon cyflogaeth
Arolwg Blynyddol o’r Boblogaeth 2014, gan y gall rhai unigolion fod â mwy nag un
swydd.
Am y rheswm hwn, dylid canolbwyntio ar y tueddiadau cyffredinol a ragamcanir, nid ar
ffigurau penodol.9 Mae’r allbynnau Working Futures yn y bennod hwn wedi’u talgrynnu i’r
cant agosaf. Mae canrannau yn seiliedig ar ffigurau heb eu talgrynnu.
Dim ond un darn o’r jig-so tystiolaeth sydd ei angen wrth benderfynu ar sefyllfa’r farchnad
lafur yn y dyfodol yw amcanestyniadau cyflogaeth, megis y rhai o Working Futures. Er
enghraifft, pe bai Working Futures yn cael ei ddefnyddio fel rhan o’r sylfaen dystiolaeth ar
gyfer cynllunio darpariaeth yn y dyfodol, dylid ystyried symudiadau cyfredol a rhai a
ragwelir yn yr economi / y farchnad lafur (h.y. prosiectau seilwaith mawr sy’n dod i’r golwg)
na allent gael eu nodi gan Working Futures, yn enwedig y rhai sy’n digwydd ar lefel
leol/ranbarthol, ynghyd â’r ddarpariaeth a geir drwy lwybrau eraill.10
Mae’r tablau yn cyfeirio at alw yn sgil ehangu, galw yn sgil ymadawiadau a chyfanswm y
gofyniad. Gellir eu crynhoi fel a ganlyn:
Galw yn sgil ehangu – y newid net yn nifer y swyddi;
Galw yn sgil ymadawiadau – yr angen i gyflogwyr gyflogi gweithwyr newydd o
ganlyniad i farwolaethau, ymddeoliadau neu resymau eraill11;
Cyfanswm y gofyniad – swm y galw yn sgil ehangu a’r galw yn sgil ymadawiadau.
O ganlyniad i gyfyngiadau data, mae amcanestyniadau o'r galw yn sgil ymadawiadau yn
seiliedig ar y dybiaeth bod patrymau cyffredinol strwythur oedran a chyfraddau llif yn
gyffredin ar draws pob sector a rhanbarth. Ni fydd hyn yn wir yn ymarferol, er eu bod yn
benodol i alwedigaeth ar lefel y DU. Am y rheswm hwn dylid ystyried canlyniadau galw yn
sgil ymadawiadau ar lefel sector fel canlyniadau dangosol yn unig. O ganlyniad i'r ffordd y
mae rhagolygon rhanbarthol yn cael eu strwythuro, ni fyddant yn adio i’r cyfansymiau ar
gyfer Cymru gyfan.
Er ei bod yn bosibl dangos amcanestyniadau sy'n seiliedig ar sylfaen o 1,000 neu fwy,
bydd amcanestyniadau ar sylfaen sy'n agos i 1,000 yn llai dibynadwy na'r rheini sydd ar
sylfaen fwy o faint. Gan fod sawl un o'r amcanestyniadau ar gyfer Canolbarth Cymru ar
9 Yn 2002, cynhyrchodd London Economics adolygiad o fodelau rhagolygon economaidd rhanbarthol yng
Nghymru, gan nodi y gallai fod gwerth i ragolygon fel rhan o fframwaith cydlynol ar gyfer trefnu ffordd o feddwl am y dyfodol. Fodd bynnag, nid ddylid canolbwyntio cymaint ar yr union amcangyfrifon a nodir yn rhagolygon ar gyfer dangosyddion economaidd amrywiol. Yn hytrach, dylid rhoi mwy o sylw i'r reddf sy'n sail i'r rhagolygon. Nodwyd hefyd y gall rhagolygon sy’n defnyddio data rhanbarthol fod yn llai dibynadwy na’r rhai sy’n defnyddio data cenedlaethol. Mae’r papur ar gael yn: https://www.webarchive.org.uk/wayback/archive/20151130104630/http://www.learningobservatory.com/uploads/publications/209.pdf 10
Er enghraifft, er mwyn penderfynu ar y lefelau darpariaeth gorau ar gyfer addysg uwch i allu ymateb i’r galw, dylid rhoi sylw i gyrsiau addysg bellach a allai ddarparu canlyniad tebyg. 11 O ganlyniad i brinder data dibynadwy ar symudedd galwedigaethol a daearyddol, mae Working Futures yn canolbwyntio ar ymddeoliadau a rhesymau eraill dros adael y gweithlu yn lled barhaol (megis ffurfio teulu).
Tudalen 84 o 113
lefel sector a galwedigaeth yn seiliedig ar sylfaen sy'n agos at 1,000 neu sylfaen o lai na
1,000 (ac felly ni fyddai modd eu cyhoeddi), mae'r amcanestyniadau yn y bennod hon (ar
ôl tabl 7.1 a ffigur 7.1) wediu cyfuno ar gyfer De-orllewin a Chanolbarth Cymru. Fodd
bynnag, mae amcanestyniadau ar wahân ar gael ar gyfer De-orllewin Cymru a
Chanolbarth Cymru yn Atodiad E.
7.3 Beth mae Working Futures yn ei ddweud am ddyfodol y farchnad lafur?
Mae amcanestyniadau Dyfodol Gwaith yn awgrymu y bydd cyflogaeth yng Nghymru yn
cynyddu 3.8 y cant rhwng 2014 a 2024 (Tabl 7.1). Ar draws y DU gyfan, rhagwelir y bydd
5.5 y cant o dwf mewn cyflogaeth.
Tabl 7.1: Y lefelau a'r newid a ragwelir mewn cyflogaeth yng Nghymru, yn ôl
rhanbarth, 2014-2024
2014 2024 Newid % y Newid
DU 33,167,000 34,992,400 1,825,400 5.5
Cymru 1,412,300 1,465,900 53,600 3.8
De-ddwyrain Cymru 671,700 701,000 29,300 4.4
Gogledd Cymru 328,300 338,200 9,900 3.0
Canolbarth Cymru 104,100 105,200 1,100 1.0
De-orllewin Cymru 312,100 324,600 12,500 4.0
De-orllewin a Chanolbarth
Cymru 416,200 429,800 13,600 3.3
Ffynhonnell: Dyfodol Gwaith 2014-2024
Rhagwelir cynnydd mewn cyflogaeth o 312,100 i 324,600 yn Ne-orllewin Cymru, gan
arwain at 12,500 yn fwy o bobl mewn cyflogaeth yn 2024 o gymharu â 2014. Mae hyn yn
gynnydd canrannol o 4 y cant. Yng Nghanolbarth Cymru, rhagwelir y bydd cyflogaeth yn
cynyddu o 104,100 i 105,200, sy'n gynnydd o 1,100, neu 1 y cant. Mae hyn arafach na De-
orllewin Cymru a rhanbarthau eraill Cymru. O ystyried rhanbarthau De-orllewin a
Chanolbarth Cymru gyda'i gilydd, rhagwelir y bydd cyflogaeth yn cynyddu 13,600 rhwng
2014 a 2024, o 416,200 i 429,800. Rhagwelir galw am 163,000 o weithwyr newydd, ac
felly cyfanswm y gofyniad fydd 176,600. Ar draws Cymru, rhagwelir mai'r cynnydd mewn
cyflogaeth rhwng 2014 a 2024 fydd 54,000, sef o 1.412m i 1.466m.
Yn ogystal â’r cynnydd yn nifer y bobl mewn cyflogaeth, mae angen cyflogi gweithwyr
newydd hefyd i gymryd lle’r rheini sydd wedi gadael y farchnad lafur am amryw o resymau.
Cyfeirir at hyn fel ‘galw yn sgil ymadawiadau’. Mae’r galw hwn yn sgil ymadawiadau yn
llawer mwy na’r newid net mewn cyflogaeth (galw yn sgil ehangu). Yn Ne-orllewin Cymru,
rhagwelir galw am 122,400 o weithwyr newydd, ac felly cyfanswm o 135,000 rhwng 2014 a
2024, a galw am 40,600 yn Nghanolbarth Cymru, ac felly cyfanswm o 41,600. Mae modd
gweld hyn ar sail flynyddol yn unig rhwng 2014 a 2024 yn Ffigur 7.1.
Tudalen 85 o 113
Ffigur 7.1: Amcanestyniad blynyddol o’r galw yn sgil ehangu, y galw yn sgil
ymadawiadau a chyfanswm (net) y gofyniad yn Ne-orllewin Cymru, 2014-2024
Ffynhonnell: Dyfodol Gwaith 2014-2024
Yn ogystal â’r canfyddiadau cyffredinol hyn, mae Working Futures hefyd yn edrych ar
ragamcanion o gyflogaeth yn y dyfodol yn ôl sector, galwedigaeth a lefel cymhwyster. O'r
fan hon ymlaen, mae'r amcanestyniadau ar gyfer De-orllewin a Chanolbarth Cymru wedi'u
cyfuno. Mae tablau a siartiau ar wahân ar gyfer De-orllewin Cymru a Chanolbarth Cymru
yn Atodiad E.
Tudalen 86 o 113
7.4 Amcanestyniadau yn ôl sector diwydiannol
Mae canlyniadau Dyfodol Gwaith 2014-2024 yn seiliedig ar 22 o ddiffiniadau o’r sector
diwydiannol.12 Yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru, rhagwelir y bydd y cynnydd mwyaf
mewn cyflogaeth rhwng 2014 a 2024 i'w weld y sector masnach cyfanwerthu a
manwerthu, sef cynnydd o 6,000, ac felly hwn fydd y sector mwyaf yn 2024 (Tabl 7.2).
Hwn oedd y sector mwyaf ond un yn 2014, yn ail yn unig i’r sector iechyd a gwaith
cymdeithasol. Rhagwelir y bydd y sector hwn hefyd yn cynyddu rhwng 2014 a 2024, ond
nid i’r un graddau (2,000). Ar sail gyfrannol, rhagwelir y bydd y cynnydd mwyaf yn
digwydd yn y sectorau dŵr a charthffosiaeth (19 y cant), cyllid ac yswiriant (14.6 y cant),
llety a bwyd (12.2 y cant) a gwasanaethau cymorth (hefyd 12.2 y cant). Fodd bynnag,
mae rhai o'r sectorau hyn yn llai o lawer na'r sector masnach cyfanwerthu a manwerthu.
Er enghraifft, rhagwelir twf o 1,500 yn y sectorau dŵr a charthffosiaeth a chyllid ac
yswiriant gyda'i gilydd, sydd chwarter y cyflogaeth ychwanegol a ragwelir yn y sector
masnach cyfanwerthu a manwerthu.
Rhagwelir gostyngiad mewn cyflogaeth mewn nifer o sectorau, gan gynnwys
amaethyddiaeth (-5,500), swyddi cynhyrchu eraill (-2,200), a pheirianneg (-1,300).
Oherwydd yr angen i gael gweithwyr newydd i gymryd lle gweithwyr sydd wedi gadael y
farchnad lafur, bydd galw sylweddol o hyd yn y sectorau hyn rhwng 2014 a 2024.
Rhagwelir y bydd y galw mwyaf yn sgil ymadawiadau yn y sectorau iechyd a gwaith
cymdeithasol (25,000), masnach cyfanwerthu a manwerthu (24,000), ac addysg (17,900).
12
I gael rhagor o wybodaeth am ddiffiniadau sector gweler Atodiad A.
Tudalen 87 o 113
Tabl 7.2: Y newid rhagweledig mewn cyflogaeth yng Nghymru, yn ôl sector, 2014-
2024
2014 2024 Ehangu %
Ehangu Ymadawiadau Cyfanswm
Amaethyddiaeth 17,400 11,900 -5,500 -31.6 6,500 1,000
Cloddio a chwarela - - - - - -
Bwyd, diod a thybaco 4,900 5,000 100 1.8 1,800 1,900
Peirianneg 5,400 4,100 -1,300 -24.3 1,700 400
Gweddill gweithgynhyrchu 27,000 24,800 -2,200 -8.2 8,900 6,600
Trydan a nwy 1,100 1,200 100 7.7 400 500
Dŵr a charthffosiaeth 2,800 3,400 500 19.0 1,100 1,700
Adeiladu 33,700 36,500 2,800 8.3 11,900 14,700
Y fasnach gyfanwerthu a
manwerthu 59,300 65,400 6,000 10.2 24,000 30,000
Trafnidiaeth a storio 14,600 14,900 300 2.1 5,700 6,000
Llety a bwyd 26,600 29,800 3,200 12.2 11,500 14,800
Y cyfryngau 2,600 2,500 -200 -7.2 1,000 800
Technoleg gwybodaeth 5,000 5,600 600 11.8 1,800 2,400
Cyllid ac yswiriant 6,800 7,800 1,000 14.6 2,700 3,700
Eiddo tirol 6,100 6,600 600 9.6 2,600 3,200
Gwasanaethau
proffesiynol 18,100 20,200 2,100 11.7 7,400 9,600
Gwasanaethau cymorth 21,500 24,100 2,600 12.2 8,700 11,400
Gweinyddiaeth gyhoeddus
ac amddiffyn 29,900 29,800 -100 -0.5 11,000 10,800
Addysg 43,700 43,300 -500 -1.1 17,900 17,400
Iechyd a gwaith
cymdeithasol 62,600 64,600 2,000 3.2 25,000 27,100
Y celfyddydau ac adloniant 11,700 12,500 900 7.4 4,900 5,700
Gwasanaethau eraill 14,400 14,800 500 3.3 6,100 6,500
Pob diwydiant 416,200 429,800 13,600 3.3 163,000 176,600
Ffynhonnell: Dyfodol Gwaith 2014-2024
Nodiadau: mae’r ffigurau wedi’u talgrynnu i’r cant agosaf, er bod canrannau yn seiliedig ar ffigurau heb eu
talgrynnu.
Mae'r ffigurau ar gyfer cloddio a chwarela wedi'u hepgor oherwydd sylfaen isel iawn.
Mae ‘Ehangu’ yn golygu galw yn sgil ehangu, mae ‘Ymadawiadau’ yn golygu galw yn sgil ymadawiadau, ac
mae ‘Cyfanswm’ yn golygu cyfanswm y gofyniad.
Dylid ystyried ffigurau galw yn sgil ymadawiadau a chyfanswm y gofyniad ar gyfer y sectorau fel ffigurau
dangosol yn unig.
Lle mae ffigurau ar goll, mae'r ffigurau hynny'n is na maint gofynnol sylfaen 2014 o 1,000.
Tudalen 88 o 113
7.5 Amcanestyniadau yn ôl galwedigaeth
Rhagwelir y bydd cynnydd mawr seiliedig ar dwf rhwng 2014 a 2024 mewn
galwedigaethau sgiliau uwch ym meysydd gwaith rheoli, proffesiynol a phroffesiynol a
thechnegol cysylltiedig (Tabl 7.3). O’r grwpiau hyn, rhagwelir mai dim ond y
galwedigaethau gwasanaethau diogelu a fydd yn gostwng. Mae’n debyg y bydd y grwpiau
galwedigaethol hyn yn ei gwneud yn ofynnol i unigolion feddu ar gymwysterau lefel uwch.
Mae’r cynnydd yn y tri grŵp galwedigaethol hyn (SOC 2010 Prif grwpiau 1-3)13 yn parhau
â thueddiadau mwy hirdymor, a rhagwelir y bydd y grŵp hwn yn gyfrifol am 40.5 y cant o
gyflogaeth yng Nghymru yn 2024 o’i gymharu â 37.3 y cant ym 2014.
Yn ogystal â galwedigaethau sgiliau uwch, rhagwelir cynnydd mawr mewn cyflogaeth ar
gyfer y rheini mewn galwedigaethau gwasanaeth gofal personol. Y cynnydd hwn o 4,400
yw'r cynnydd cyffredinol mwyaf o blith yr holl alwedigaethau a rhagwelir y bydd yn arwain
at dwf yn y lefelau cyflogaeth yn yr alwedigaeth hon o 36,700 yn 2014 i 41,100 yn 2024.
Gellir tybio bod hyn yn adlewyrchu'r materion demograffig sy'n wynebu Gogledd Cymru,
Cymru a'r DU.
Rhagwelir mai galwedigaethau gwasanaeth cwsmeriaid a fydd yn gweld y cynnydd mwyaf
o ran canran o blith yr holl alwedigaethau - cynnydd o 20.1 y cant rhwng 2014 a 2024, o
6,800 i 8,200.
O safbwynt galwedigaethau lefel sgiliau canolig, rhagwelir y bydd y sector ysgrifenyddol a
galwedigaethau cysylltiedig yn gostwng yn sylweddol i 31.6 y cant (gostyngiad net o
3,200). Rhagwelir y bydd y sector gweinyddol yn gostwng hefyd o 1,100 (3.3 y cant).
Hefyd, rhagwelir y bydd crefftau amaethyddol medrus a chrefftau cysylltiedig yn gostwng
19.7 y cant, crefftau medrus gwaith metel, trydanol ac electronig yn gostwng 8.2 y cant, a
chrefftau tecstilau, argraffu a chrefftau medrus eraill yn gostwng 7.9 y cant. Rhagwelir
cynnydd o 4.6 ar gyfer crefftau adeiladu medrus, ond colledion swyddi net mewn
galwedigaethau masnachau medrus (SOC 2010 Prif grwpiau 5) hyd at 2024.
O ran y galwedigaethau sgiliau is, mae’r amcanestyniadau twf yn gymysg. Fel y nodwyd
uchod, rhagwelir lefelau twf uchel ar gyfer galwedigaethau gofal personol a
galwedigaethau gwasanaeth cwsmeriaid. Fodd bynnag, rhagwelir gostyngiad sylweddol yn
y niferoedd sy’n gweithio mewn galwedigaethau gweithredwyr prosesau, peirianwaith a
pheiriannau, a swyddi gwerthu.
Bydd pob galwedigaeth, hyd yn oed y rheini y rhagwelir y byddant yn lleihau, yn gofyn am
bobl newydd i ddod i mewn i’r galwedigaethau hyn er mwyn cymryd lle’r rheini sy’n gadael
y farchnad lafur. Mae galw yn sgil ymadawiadau ar ei uchaf mewn galwedigaethau
gwasanaeth gofal personol a galwedigaethau gweinyddol, a rhagwelir mai 15,900, 14,400
a 13,900 (yn y drefn honno) yw’r galw a ragwelir yn sgil ymadawiadau ar gyfer y
galwedigaethau hyn.
13
I gael rhagor o wybodaeth am ddiffiniadau o alwedigaethau gweler Atodiad B.
Tudalen 89 o 113
O ganlyniad i’r galw hwn yn sgil ymadawiadau, mae cyfanswm y gofyniad yn gadarnhaol
ar gyfer pob galwedigaeth. Mae cyfanswm y gofyniad rhwng 2014 a 2024 yng Nghymru ar
ei uchaf ar gyfer:
galwedigaethau gwasanaeth gofal personol (20,200);
athrawon a gweithwyr addysg proffesiynol (15,500);
galwedigaethau gweinyddiaeth a gwasanaeth elfennol (13,900);
galwedigaethau gweinyddol (13,300);
gweithwyr iechyd proffesiynol (13,200);
gweithwyr busnes a gwasanaethau cyhoeddus cysylltiol proffesiynol (10,900);
rheolwyr a chyfarwyddwyr corfforaethol (10,300).
Mae cynnwys galwedigaethau gweinyddiaeth a gwasanaeth elfennol ar y rhestr hon yn
dangos yr angen am unigolion i lenwi rolau y gellid eu hystyried yn rhai â sgiliau is yn y
dyfodol.
Tudalen 90 o 113
Tabl 7.3: Y newid rhagweledig mewn cyflogaeth yng Nghymru, yn ôl galwedigaeth,
2014-2024
2014 2024 Ehangu
% Ehangu
Ymadawiadau Cyfanswm
11 Rheolwyr a chyfarwyddwyr corfforaethol
18,600 21,800 3,200 17.2 7,100 10,300
12 Rheolwyr a pherchenogion eraill 12,300 13,500 1,200 9.9 5,900 7,200
21 Gweithwyr proffesiynol gwyddoniaeth, ymchwil, peirianneg a thechnoleg
13,000 14,300 1,300 10.1 4,000 5,300
22 Gweithwyr iechyd proffesiynol 23,300 27,100 3,700 16.0 9,500 13,200
23 Athrawon a gweithwyr addysg proffesiynol
28,100 31,100 3,100 10.9 12,400 15,500
24 Gweithwyr busnes, y cyfryngau a gwasanaethau cyhoeddus proffesiynol
13,100 14,900 1,800 13.6 5,600 7,400
31 Gweithwyr proffesiynol cysylltiol gwyddoniaeth, peirianneg a thechnoleg
5,900 6,000 100 1.4 1,800 1,900
32 Gweithwyr iechyd a gofal cymdeithasol cysylltiol proffesiynol
7,800 9,000 1,200 15.3 3,000 4,200
33 Galwedigaethau gwasanaethau diogelu
5,200 4,800 -300 -6.6 1,200 900
34 Galwedigaethau diwylliant, y cyfryngau a chwaraeon
6,500 7,300 800 12.4 2,800 3,600
35 Gweithwyr busnes a gwasanaethau cymdeithasol cysylltiol proffesiynol
21,300 24,100 2,800 13.2 8,100 10,900
41 Galwedigaethau gweinyddol 34,900 33,700 -1,100 -3.3 14,400 13,300
42 Galwedigaethau ysgrifenyddol a chysylltiedig
10,200 7,000 -3,200 -31.6 4,400 1,200
51 Crefftau amaethyddol a chysylltiedig medrus
11,300 9,100 -2,200 -19.7 5,400 3,200
52 Crefftau metel, trydanol ac electronig medrus
17,700 16,200 -1,500 -8.2 5,300 3,800
53 Crefftau adeiladu medrus 21,100 22,100 1,000 4.6 7,100 8,100
54 Tecstilau, argraffu a chrefftau medrus eraill
10,400 9,600 -800 -7.9 3,800 3,000
61 Galwedigaethau gwasanaeth gofal personol
36,700 41,100 4,400 11.9 15,900 20,200
62 Galwedigaethau hamdden, teithio a gwasanaeth personol cysylltiedig
8,900 8,800 -100 -1.4 4,000 3,900
71 Galwedigaethau gwerthu 26,100 24,700 -1,400 -5.3 10,000 8,600
72 Galwedigaethau gwasanaethau cwsmeriaid
6,800 8,200 1,400 20.1 2,400 3,800
81 Gweithredwyr prosesau, peirianwaith a pheiriannau
21,300 19,100 -2,300 -10.6 6,400 4,100
82 Gyrwyr a gweithredwyr trafnidiaeth a pheiriannau symudol
11,500 12,000 500 4.1 5,100 5,600
91 Crefftau elfennol a galwedigaethau cysylltiedig
9,600 9,800 200 1.8 3,200 3,400
92 Galwedigaethau gweinyddiaeth a gwasanaeth elfennol
34,500 34,600 0 0.1 13,900 13,900
Pob galwedigaeth 416,200 429,800 13,600 3.3 163,000 176,600
Ffynhonnell: Dyfodol Gwaith 2014-2024
Nodiadau: mae’r ffigurau wedi’u talgrynnu i’r cant agosaf, er bod canrannau yn seiliedig ar ffigurau heb eu
talgrynnu.
Mae ‘Ehangu’ yn golygu galw yn sgil ehangu, mae ‘Ymadawiadau’ yn golygu galw yn sgil ymadawiadau, ac mae ‘Cyfanswm’ yn golygu cyfanswm y gofyniad.
Tudalen 91 o 113
7.6 Amcanestyniadau yn ôl cymwysterau
Er y gellir defnyddio lefel cymwysterau i gynrychioli sgiliau, mae hefyd yn bosibl edrych ar
sut y rhagwelir y bydd lefelau cymwysterau’r rhai mewn cyflogaeth yn newid rhwng 2014 a
2024.
Mae Ffigur 7.2 yn dangos y newidiadau sydd wedi digwydd ac sy’n debygol o ddigwydd yn
ôl y rhagolygon rhwng 2004 a 2024 yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru. Gellir gweld y
cynnydd mewn cymwysterau lefel uwch ymhlith y rhai mewn cyflogaeth yn amlwg. Rhwng
2004 a 2024, rhagwelir y bydd cyfran y rheini mewn cyflogaeth sydd â chymwysterau
FfCCh lefel 4-6 yn dyblu bron o 22.5 y cant i 39.6 y cant. Rhagwelir y bydd cyfran y rheini
mewn cyflogaeth sydd â chymwysterau lefelau 7-8 hefyd yn dyblu bron o 6.1 y cant i 11.5.
Mae hyn yn golygu erbyn 2024 y rhagwelir y bydd dros hanner y rhai mewn cyflogaeth yng
Nghymru yn meddu ar gymwysterau lefel 4 neu uwch. Mae hyn mewn cyferbyniad â thua
chwarter yn 2004.
Gwelir y gwrthwyneb ar gyfer y rheini nad ydynt yn meddu ar unrhyw gymwysterau. Roedd
12.3 y cant o’r rhai mewn cyflogaeth yng Nghymru yn 2004 heb unrhyw gymwysterau, a
rhagwelir y bydd y ganran hon yn disgyn i 1.9 y cant yn unig yn 2024. Yn yr un modd
rhagwelir y bydd cyfran y rhai mewn cyflogaeth sydd wedi cymhwyso i lefel 1 yn gostwng o
17.9 y cant i 8.4 y cant. Rhagwelir gostyngiad bach ar gyfer cyfran y rheini mewn
cyflogaeth sydd wedi cymhwyso i lefel 2, ac nid oes llawer o newid o gwbl yng nghyfran y
rhai sydd wedi cymhwyso i lefel 3.
Ffigur 7.2: Amcanestyniadau cyflogaeth ar sail lefel cymhwyster, 2004-2024, Cymru
Ffynhonnell: Dyfodol Gwaith 2014-2024
Tudalen 92 o 113
O edrych ar lefelau cymwysterau unigol (Ffigur 3) gwelir mai FfCCh 6 yw’r prif sbardun
sy’n sail i’r cynnydd a rhagwelir mewn FfCCh lefel 4-6 rhwng 2014 a 2024. Prin yw’r newid
a ragwelir ar gyfer FfCCh lefel 5, er y disgwylir cynnydd ar gyfer FfCCh lefel 4. Rhagwelir
cynnydd mawr ar gyfer FfCCh lefel 7, a rhagwelir y bydd nifer y rhai â chymhwyster FfCCh
lefel 8 yn cynyddu rhwng 2014 a 2024.
Ffigur 7.3: Amcanestyniadau o newid mewn cyflogaeth ar sail lefelau wedi’u
datgyfuno yng N Cymru, 1994-2024
Ffynhonnell: Dyfodol Gwaith 2014-2024
Er y rhagwelir gostyngiad mawr yng nghyfran a nifer y rhai mewn cyflogaeth nad ydynt yn
meddu ar unrhyw gymwysterau neu gymwysterau isel mae’n werth nodi y bydd angen
nifer sylweddol o weithwyr o hyd i gymryd lle’r rhai a fydd yn gadael y farchnad lafur yn y
meysydd hyn (Tabl 7.4). Er y rhagwelir y bydd nifer (gyfunol) y bobl mewn cyflogaeth nad
oes ganddynt unrhyw gymwysterau neu gymwysterau isel (FfCCh lefel 1) yn gostwng tua
35,100, bydd angen tua 31,200 o bobl o hyd ar y lefelau hyn i gymryd lle’r rheini sydd wedi
gadael y farchnad lafur. Mae hyn hefyd yn wir am FfCCh lefelau 2 a 3 y rhagwelir y bydd
colledion mewn cyflogaeth ar eu cyfer hwy hefyd, ond y bydd angen mwy na 33,000 o
weithwyr yr un arnynt i gymryd lle’r rhai a fydd yn gadael y farchnad lafur.
Tudalen 93 o 113
Tabl 7.4: Y newid rhagweledig yn lefel cymwysterau'r rheini mewn cyflogaeth yn Ne-
ddwyrain Cymru, 2014-2024
2014 2024 Ehangu Ymadawiadau Cyfanswm
FfCCh 7-8 44,300 49,300 5,000 17,400 22,300
FfCCh 4-6 118,600 170,000 51,400 46,500 97,800
FfCCh 3 88,500 83,600 -4,800 34,600 29,800
FfCCh 2 85,200 82,400 -2,800 33,400 30,500
FfCCh 1 52,500 36,200 -16,300 20,600 4,300
Dim cymwysterau
27,100 8,300 -18,800 10,600 -8,200
Cyfanswm
416,200 429,800 13,600 163,000 176,600
% cyfran % cyfran % newid % o lefel 2014
FfCCh 7-8 10.7 11.5 11.2 50.4
FfCCh 4-6 28.5 39.6 43.3 82.5
FfCCh 3 21.3 19.5 -5.5 33.7
FfCCh 2 20.5 19.2 -3.3 35.8
FfCCh 1 12.6 8.4 -31 8.1
Dim cymwysterau
6.5 1.9 -69.4 -30.3
Cyfanswm 100 100 3.3 42.4
Ffynhonnell: Dyfodol Gwaith 2014-2024
Nodiadau: mae’r ffigurau wedi’u talgrynnu i’r cant agosaf, er bod canrannau yn seiliedig ar ffigurau heb eu
talgrynnu.
Mae ‘Ehangu’ yn golygu galw yn sgil ehangu, mae ‘Ymadawiadau’ yn golygu galw yn sgil ymadawiadau, ac
mae ‘Cyfanswm’ yn golygu cyfanswm y gofyniad.
Casgliad
Mae'r amcanestyniadau'n awgrymu y bydd symudiad parhaus tuag at gymwysterau uwch
a galwedigaethau sgiliau uwch yng Ngogledd Cymru ac ar draws demograffeg ehangach
Cymru a'r DU. Fodd bynnag, mae rhai galwedigaethau sgiliau is yn dangos twf (gyda
gwasanaeth gofal personol yn dangos twf uchel iawn) a bydd angen cyflogi gweithwyr
newydd i gymryd lle’r rheini sydd wedi gadael y farchnad lafur ym mhob sector,
galwedigaeth a lefel cymhwyster.
Er y dylid defnyddio amcanestyniadau o ran data yn ofalus ynghyd â nodi cafeatau
perthnasol, mae llawer o’r newidiadau a ragwelir yn debygol o fod mewn ymateb i
dueddiadau hirdymor mewn demograffeg (y cynnydd mewn galwedigaethau gwasanaeth
gofal personol) a newid technolegol (y gostyngiad mewn galwedigaethau ysgrifenyddol a
galwedigaethau cysylltiedig).
Tudalen 94 o 113
Mae'r amcanestyniadau hyn yn cynrychioli un dyfodol posibl nad oes angen i ni gael ein
cyfyngu iddo - gall camau gweithredu a gymerir nawr ac yn y dyfodol agos newid sefyllfa'r
farchnad lafur yn 2024.
Tudalen 95 o 113
Atodiad A: Dyfodol Gwaith 2014-2024: Diffiniadau sector
Mae’r tabl isod yn dangos sut mae’r diffiniad o’r chwe sector eang a ddefnyddir yn Dyfodol Gwaith yn cyd-fynd â’r system 22 sector fwy dadgyfunedig a ddefnyddir hefyd. Rhoddir codau SIC 2007 (Dosbarthiad Diwydiannol Safonol) hefyd. Working Futures – 6 Sector Eang Working Futures – 22 Sector
Rhif Enw Rhif Enw SIC2007
1 Sector cynradd a chyfleustodau 1 Amaethyddiaeth (01-03)
2 Cloddio a chwarela (05-09)
6 Trydan a nwy (35)
7 Dŵr a charthffosiaeth (36-39)
2 Gweithgynhyrchu 3 Bwyd a diod (10-12)
4 Peirianneg (26-28)
5 Gweddill gweithgynhyrchu (13-25) (29-33)
3 Adeiladu 8 Adeiladu (41-43)
4 Masnach, llety a thrafnidiaeth 9 Y fasnach gyfanwerthu a manwerthu
(45-47)
10 Trafnidiaeth a storio (49-53)
11 Llety a bwyd (55-56)
5 Busnes a gwasanaethau eraill 12 Y cyfryngau (58-60) (63)
13 TG (61-62)
14 Cyllid ac yswiriant (64-66)
15 Eiddo tirol (68)
16 Gwasanaethau proffesiynol (69-75)
17 Gwasanaethau cymorth (77-82)
21 Y celfyddydau ac adloniant (90-93)
22 Gwasanaethau eraill (94-96)
6 Gwasanaethau nad ydynt ar gyfer y farchnad
18 Gweinyddiaeth gyhoeddus ac amddiffyn
(84)
19 Addysg (85)
20 Iechyd a gwaith cymdeithasol (86-88)
Tudalen 96 o 113
Atodiad B: Dyfodol Gwaith 2014-2024: Diffiniadau o alwedigaethau
Mae’r tabl isod yn dangos sut mae’r diffiniad o naw galwedigaeth eang (SOC 2010 Prif Grŵp) a ddefnyddir yn Dyfodol Gwaith yn cyd-fynd â’r
system 25 galwedigaeth fwy dadgyfunedig a ddefnyddir hefyd (SOC 2010 Is-grŵp). Rhoddir codau SOC 2010 (Dosbarthiad Diwydiannol
Safonol) hefyd.
Working Futures – 9 Galwedigaeth Eang Working Futures – 25 Galwedigaeth
SOC 2010 Cod Prif Grŵp
Enw SOC 2010 Cod Is-grŵp
Enw
1 Rheolwyr, cyfarwyddwyr ac uwch swyddogion
11 Rheolwyr a chyfarwyddwyr corfforaethol
12 Rheolwyr a pherchenogion eraill
2 Galwedigaethau proffesiynol 21 Gweithwyr proffesiynol gwyddoniaeth, ymchwil, peirianneg a thechnoleg
22 Gweithwyr iechyd proffesiynol
23 Athrawon a gweithwyr addysg proffesiynol
24 Gweithwyr busnes, y cyfryngau a gwasanaethau cyhoeddus proffesiynol
3 Proffesiynol a thechnegol cyswllt 31 Gweithwyr proffesiynol cysylltiol gwyddoniaeth, peirianneg a thechnoleg
32 Gweithwyr iechyd a gofal cymdeithasol cysylltiol proffesiynol
33 Galwedigaethau gwasanaethau diogelu
34 Galwedigaethau diwylliant, y cyfryngau a chwaraeon
35 Gweithwyr busnes a gwasanaethau cymdeithasol cysylltiol proffesiynol
4 Gweinyddol ac ysgrifenyddol 41 Galwedigaethau gweinyddol
42 Galwedigaethau ysgrifenyddol a chysylltiedig
5 Galwedigaethau crefftau medrus 51 Crefftau amaethyddol a chysylltiedig medrus
52 Crefftau metel, trydanol ac electronig medrus
53 Crefftau adeiladu medrus
54 Tecstilau, argraffu a chrefftau medrus eraill
6 Gofalu, hamdden a gwasanaethau eraill 61 Galwedigaethau gwasanaeth gofal personol
62 Galwedigaethau hamdden, teithio a gwasanaeth personol cysylltiedig
7 Gwerthiant a gwasanaeth cwsmeriaid 71 Galwedigaethau gwerthu
72 Galwedigaethau gwasanaethau cwsmeriaid
8 Gweithredwyr prosesau, peirianwaith a 81 Gweithredwyr prosesau, peirianwaith a pheiriannau
Tudalen 97 o 113
pheiriannau
82 Gyrwyr a gweithredwyr trafnidiaeth a pheiriannau symudol
9 Galwedigaethau elfennol 91 Crefftau elfennol a galwedigaethau cysylltiedig
92 Galwedigaethau gweinyddiaeth a gwasanaeth elfennol
Tudalen 98 o 113
Atodiad C: Darllen pellach
Mae'r atodiad hwn yn darparu cyfres o ddolenni sy'n darparu manylion pellach am y pynciau a'r ffynonellau a drafodwyd yn Adroddiad Rhanbarthol Gwybodaeth am y Farchnad Lafur Gogledd Cymru. StatsCymru
StatsCymru yw cronfa rhad ac am ddim ar-lein Llywodraeth Cymru ar gyfer data
ystadegol manwl i Gymru. Mae StatsCymru yn gadael i ddefnyddwyr edrych a thrin data
ar y sgrin, gan gynnwys y gallu i gynhyrchu siartiau. Gellir lawrlwytho data mewn sawl
fformat a ellir ei cadw neu rannu. Mae'r system yn cynnwys bron i 1,000 set o ddata, ac
yn cynnwys gwybodaeth allweddol ar poblogaeth, yr economi, gwariant a perfformaid
llywodraeth, yn ogystal a amgylchedd, addysg, trafnidiaeth a iechyd.
Mae'r rhan fwyaf o'r wybodaeth ym mhenodau dau i bump yn deillio o StatsCymru ac
mae'n bosibl trin y data hwn mewn ffyrdd eraill sydd o ddiddordeb i'r darllenydd.
https://statscymru.llyw.cymru/Catalogue
Ystadegau ac Ymchwil ar llyw.Cymru
Yr adran Ystadegau ac Ymchwil ar wefan Llywodraeth Cymru yw'r brif ffynhonnell
annibynnol o ran cyhoeddi ystadegau swyddogol cyfredol a hanesyddol, ac ymchwil
gymdeithasol ac economaidd sy'n ymwneud â Chymru. Mae'n cynnwys amryw o
adroddiadau a bwletinau ar y data sydd wedi'u cynnwys yn yr adroddiad hwn:
http://gov.wales/statistics-and-research//?skip=1&lang=cy
Mae hyn yn cynnwys proffiliau chwarterol rhanbarthol o'r economi a'r farchnad lafur:
http://gov.wales/statistics-and-research/regional-economic-labour-market-
profiles/?skip=1&lang=cy
Tudalen 99 o 113
Anghenion o ran sgiliau Cymraeg mewn wyth sector
Mae pennod pump yn defnyddio arolwg o farn cyflogwyr am sgiliau Cymraeg. Gellir
gweld yr adroddiad llawn yma:
http://cymru.gov.uk/statistics-and-research/welsh-language-skills-needs-eight-
sectors/?lang=cy
Arolwg Sgiliau Cyflogwyr 2015
Yr Arolwg Sgiliau Cyflogwyr yw'r ffynhonnell ar gyfer barn cyflogwyr am sgiliau a
hyfforddiant ym mhennod chwech. Ceir rhagor o wybodaeth am yr arolwg hwn isod:
Arolwg Sgiliau Cyflogwyr 2015: Adroddiad Cymru: http://gov.wales/statistics-and-research/uk-commission-employment-skills-employer-skills-survey/?skip=1&lang=cy
Arolwg Sgiliau Cyflogwyr 2015: Adroddiad Cymru: https://www.gov.uk/government/publications/ukces-employer-skills-survey-2015-Cymru-toolkit Arolwg Sgiliau Cyflogwyr 2015 - Adroddiad y DU: Adroddiad Technegol, cyhoeddwyd Ionawr 2016; gwelwch https://www.gov.uk/government/publications/ukces-employer-skills-survey-2015-uk-report Arolwg Sgiliau Cyflogwyr 2015 - Adroddiad y DU: Dogfennau atodol https://www.gov.uk/government/publications/ukces-employer-skills-survey-2015-supplementary-documents Dyfodol Gwaith
Mae'r amcanestyniadau cyflogaeth ym mhennod 7 yn deillio o Dyfodol Gwaith 2014-24. Ceir rhagor o ddeunydd isod. Gwefan Comisiwn y DU dros Gyflogaeth a Sgiliau’r DU - Dyfodol Gwaith 2014-2024:
https://www.gov.uk/government/publications/uk-labour-market-projections-2014-to-2024
Tudalen 100 o 113
Prif Adroddiad Dyfodol Gwaith 2014-2024:
https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/513801/
Working_Futures_final_evidence-report.pdf
Atodiadau Dyfodol Gwaith 2014-2024 (yn cynnwys data ar Gymru):
https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/523332/
Working_Futures_Annexes.pdf
Llyfrau Gwaith Excel Cymru - Dyfodol Gwaith 2014-2024:
https://www.gov.uk/government/statistics/labour-market-projections-for-wales
Tudalen 101 o 113
Atodiad D: Ffigurau ychwanegol o Arolwg Sgiliau Cyflogwyr 2015 ar gyfer De-
orllewin a Chanolbarth Cymru
Fel y nodwyd yn adrannau 6.1 a 6.2, roedd angen cyflwyno ffigurau o Arolwg Sgiliau Cyflogwyr 2015 ar y sgiliau sy'n brin mewn swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau yn ardaloedd De-orllewin a Chanolbarth Cymru gyda'i gilydd. Hynny gan fod 24 o sefydliadau yn unig yng Nghanolbarth Cymru a 41 yn Ne-orllewin Cymru wedi nodi bod ganddynt swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau. Mae canllawiau'r arolwg yn datgan na ellir cyhoeddi ffigurau o samplau o lai na 25 sefydliad a dylid dehongli ffigurau o samplau rhwng 25 a 49 o sefydliadau yn ofalus. Mae'r atodiad hwn yn sôn am y sgiliau sy'n brin mewn swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau yn Ne-orllewin Cymru (er y dylid eu dehongli'n ofalus). Mae hefyd yn sôn am y sgiliau sy'n brin mewn bylchau o ran sgiliau yn Ne-orllewin a Chanolbarth Cymru. Cafodd y ddau ranbarth eu cyfuno ym mhennod 6 ar gyfer bylchau mewn sgiliau er mwyn gallu cymharu'r ffigurau â'r rheini ar gyfer sgiliau sy'n brin mewn swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau. Ffigur D.1: Sgiliau pobl a phersonol sy'n brin ymhlith ymgeiswyr
Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015 Sylfaen: Yr holl sefydliadau gyda swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau - hyd at 2 alwedigaeth yn ôl y rhestr newydd o ddisgrifyddion sgiliau (De-orllewin Cymru - 41; Cymru - 216). Dylid trin y ffigurau ar gyfer De-orllewin Cymru yn ofalus oherwydd maint isel y sylfaen.
Tudalen 102 o 113
Ffigur D.2: Sgiliau technegol ac ymarferol sy'n brin ymhlith ymgeiswyr
Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015 Sylfaen: Yr holl sefydliadau gyda swyddi gwag oherwydd prinder sgiliau - hyd at 2 alwedigaeth yn ôl y rhestr newydd o ddisgrifyddion sgiliau (De-orllewin Cymru - 41; Cymru - 216). Dylid trin y ffigurau ar gyfer De-orllewin Cymru yn ofalus oherwydd maint isel y sylfaen.
Tudalen 103 o 113
Ffigur D.3: Sgiliau pobl a phersonol y mae angen eu gwella
Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015 Sylfaen: Pob sefydliad gyda bylchau mewn sgiliau - hyd at 2 alwedigaeth yn ôl y rhestr newydd o ddisgrifyddion sgil (De-orllewin Cymru - 115, Canolbarth Cymru - 64; Cymru - 572).
Tudalen 104 o 113
Ffigur D.4: Sgiliau technegol ac ymarferol y mae angen eu gwella
Ffynhonnell: Arolwg Sgiliau Cyflogwr 2015 Sylfaen: Pob sefydliad gyda bylchau mewn sgiliau - hyd at 2 alwedigaeth yn ôl y rhestr newydd o ddisgrifyddion sgil (De-orllewin Cymru - 115, Canolbarth Cymru - 64; Cymru - 572).
Tudalen 105 o 113
Atodiad E: Amcanestyniadau ychwanegol Dyfodol Gwaith 2014-15 ar gyfer De-
orllewin a Chanolbarth Cymru
Fel y nodwyd yn adran 7.2, mae'r rhan fwyaf o amcanestyniadau Dyfodol Gwaith ym mhennod 7 ar sail rhanbarthau De-orllewin a Chanolbarth Cymru gyda'i gilydd. Hynny oherwydd bod y sylfaen ar gyfer sawl sector a galwedigaeth yn y Canolbarth yn llai neu'n agos i'r lefel ofynnol o 1,000. Byddai hyn yn golygu eu bod yn anaddas i'w cyhoeddi, neu'n addas i'r cyhoeddi ond yn gymharol annibynadwy. Mae'r atodiad hwn yn cyflwyno tablau ar gyfer y rhanbarthau hyn ar wahân, ond anogir darllenwyr i ystyried effaith sylfeini bach yn 2014 wrth ddehongli'r amcanestyniadau. Yn ôl yr arfer, dylid cadw'r cafeat canlynol mewn cof hefyd. Fel yn achos pob amcanestyniad a rhagolwg, dylid ystyried mai arwydd yw'r canlyniadau yn Dyfodol Gwaith o dueddiadau a graddfeydd tebygol sy'n seiliedig ar y rhagdybiaeth y bydd patrymau ymddygiad a pherfformiad a welwyd yn y gorffennol yn parhau, yn hytrach nag edrych ar y canlyniadau hynny fel rhagolygon manwl o'r hyn a fydd yn digwydd yn y dyfodol.
Tudalen 106 o 113
Tabl E.1A: Y newid rhagweledig mewn cyflogaeth yn Ne-orllewin Cymru, yn ôl
galwedigaeth, 2014-2024
2014 2024 Ehangu %
Ehangu Ymadawiadau Cyfanswm
Amaethyddiaeth 9,800 6,900 -2,800 -28.9 3,700 900
Cloddio a chwarela - - - - - -
Bwyd, diod a thybaco 3,000 3,100 0 1.5 1,100 1,100
Peirianneg 3,200 2,400 -800 -25.2 1,000 200
Gweddill gweithgynhyrchu 21,800 19,900 -1,800 -8.4 7,100 5,300
Trydan a nwy - - - - - -
Dŵr a charthffosiaeth 2,300 2,800 500 21.0 900 1,400
Adeiladu 23,900 26,000 2,100 8.8 8,500 10,600
Y fasnach gyfanwerthu a
manwerthu 45,600 50,700 5,200 11.3 18,600 23,700
Trafnidiaeth a storio 10,500 10,800 300 2.4 4,100 4,300
Llety a bwyd 19,500 22,100 2,600 13.2 8,500 11,100
Y cyfryngau 1,900 1,800 -100 -6.8 700 600
Technoleg gwybodaeth 4,000 4,400 500 11.5 1,500 1,900
Cyllid ac yswiriant 5,800 6,700 900 14.7 2,300 3,200
Eiddo tirol 4,300 4,700 400 9.0 1,900 2,200
Gwasanaethau proffesiynol 13,000 14,500 1,500 11.5 5,300 6,800
Gwasanaethau cymorth 17,400 19,600 2,100 12.3 7,100 9,200
Gweinyddiaeth gyhoeddus
ac amddiffyn 24,300 24,100 -100 -0.5 8,800 8,700
Addysg 32,300 32,000 -300 -1.0 13,200 12,900
Iechyd a gwaith
cymdeithasol 49,100 50,700 1,600 3.3 19,600 21,200
Y celfyddydau ac adloniant 8,500 9,100 600 6.5 3,600 4,100
Gwasanaethau eraill 10,100 10,400 300 3.0 4,300 4,600
Pob diwydiant 312,100 324,600 12,500 4.0 122,400 135,000
Ffynhonnell: Dyfodol Gwaith 2014-2024
Nodiadau: mae’r ffigurau wedi’u talgrynnu i’r cant agosaf, er bod canrannau yn seiliedig ar ffigurau heb eu
talgrynnu.
(-) mae'r ffigurau ar gyfer cloddio a chwarela wedi'u hepgor oherwydd sylfaen isel iawn.
Mae ‘Ehangu’ yn golygu galw yn sgil ehangu, mae ‘Ymadawiadau’ yn golygu galw yn sgil ymadawiadau,
ac mae ‘Cyfanswm’ yn golygu cyfanswm y gofyniad.
Dylid ystyried ffigurau galw yn sgil ymadawiadau a chyfanswm y gofyniad ar gyfer y sectorau fel ffigurau dangosol yn unig.
Tudalen 107 o 113
Tabl E.1B: Y newid rhagweledig mewn cyflogaeth yng Nghymru, yn ôl
galwedigaeth, 2014-2024
2014 2024 Ehangu %
Ehangu Ymadawiadau Cyfanswm
Amaethyddiaeth 7,700 5,000 -2,700 -35.1 2,800 100
Cloddio a chwarela - - - - - -
Bwyd, diod a thybaco 1,800 1,900 0 2.4 700 700
Peirianneg 2,200 1,700 -500 -23.1 700 200
Gweddill gweithgynhyrchu 5,200 4,800 -400 -7.4 1,700 1,300
Trydan a nwy - - - - - -
Dŵr a charthffosiaeth - - - - - -
Adeiladu 9,800 10,500 700 7.1 3,400 4,100
Y fasnach gyfanwerthu a
manwerthu 13,800 14,600 900 6.3 5,400 6,300
Trafnidiaeth a storio 4,100 4,200 100 1.2 1,600 1,600
Llety a bwyd 7,000 7,700 700 9.6 3,000 3,700
Y cyfryngau - - - - - -
Technoleg gwybodaeth 1,000 1,100 100 13.2 400 500
Cyllid ac yswiriant - - - - - -
Eiddo tirol 1,700 1,900 200 11.1 700 900
Gwasanaethau proffesiynol 5,100 5,800 600 12.1 2,100 2,800
Gwasanaethau cymorth 4,100 4,500 500 11.9 1,600 2,100
Gweinyddiaeth gyhoeddus
ac amddiffyn 5,700 5,600 0 -0.3 2,100 2,100
Addysg 11,400 11,200 -100 -1.2 4,600 4,500
Iechyd a gwaith
cymdeithasol 13,500 13,900 400 3.1 5,400 5,800
Y celfyddydau ac adloniant 3,100 3,400 300 9.8 1,300 1,600
Gwasanaethau eraill 4,200 4,400 200 4.2 1,800 2,000
Pob diwydiant 104,100 105,200 1,100 1.0 40,600 41,600
Ffynhonnell: Dyfodol Gwaith 2014-2024
Nodiadau: mae’r ffigurau wedi’u talgrynnu i’r cant agosaf, er bod canrannau yn seiliedig ar ffigurau heb eu
talgrynnu.
(-) mae'r ffigurau ar gyfer cloddio a chwarela wedi'u hepgor oherwydd sylfaen isel iawn.
Mae ‘Ehangu’ yn golygu galw yn sgil ehangu, mae ‘Ymadawiadau’ yn golygu galw yn sgil ymadawiadau,
ac mae ‘Cyfanswm’ yn golygu cyfanswm y gofyniad.
Dylid ystyried ffigurau galw yn sgil ymadawiadau a chyfanswm y gofyniad ar gyfer y sectorau fel ffigurau dangosol yn unig.
Tudalen 108 o 113
Tabl E.2A: Y newid rhagweledig mewn cyflogaeth yn Ne-orllewin Cymru, yn ôl
galwedigaeth, 2014-2024
2014 2024 Ehangu
% Ehangu
Ymadawiadau Cyfanswm
11 Rheolwyr a chyfarwyddwyr corfforaethol
14,200 16,700 2,500 17.8 5,400 7,900
12 Rheolwyr a pherchenogion eraill 9,000 10,100 1,000 11.5 4,400 5,500
21 Gweithwyr proffesiynol gwyddoniaeth, ymchwil, peirianneg a thechnoleg
9,800 10,900 1,000 10.4 3,000 4,000
22 Gweithwyr iechyd proffesiynol 18,200 21,200 2,900 16.0 7,400 10,300
23 Athrawon a gweithwyr addysg proffesiynol
21,000 23,300 2,300 11.1 9,300 11,600
24 Gweithwyr busnes, y cyfryngau a gwasanaethau cyhoeddus proffesiynol
9,900 11,300 1,400 13.9 4,200 5,600
31 Gweithwyr proffesiynol cysylltiol gwyddoniaeth, peirianneg a thechnoleg
4,500 4,500 100 1.6 1,300 1,400
32 Gweithwyr iechyd a gofal cymdeithasol cysylltiol proffesiynol
6,100 7,000 900 15.4 2,300 3,300
33 Galwedigaethau gwasanaethau diogelu
4,100 3,900 -300 -6.7 1,000 700
34 Galwedigaethau diwylliant, y cyfryngau a chwaraeon
4,900 5,400 600 12.2 2,100 2,700
35 Gweithwyr busnes a gwasanaethau cymdeithasol cysylltiol proffesiynol
16,300 18,500 2,200 13.6 6,200 8,400
41 Galwedigaethau gweinyddol 26,600 25,800 -800 -3.1 11,000 10,200
42 Galwedigaethau ysgrifenyddol a chysylltiedig
7,700 5,200 -2,400 -31.7 3,300 900
51 Crefftau amaethyddol a chysylltiedig medrus
6,700 5,700 -1,000 -14.6 3,300 2,400
52 Crefftau metel, trydanol ac electronig medrus
13,200 12,200 -1,000 -7.8 4,000 2,900
53 Crefftau adeiladu medrus 15,200 16,000 800 5.0 5,100 5,900
54 Tecstilau, argraffu a chrefftau medrus eraill
7,800 7,200 -600 -7.4 2,900 2,300
61 Galwedigaethau gwasanaeth gofal personol
28,200 31,600 3,400 12.1 12,200 15,600
62 Galwedigaethau hamdden, teithio a gwasanaeth personol cysylltiedig
6,500 6,400 -100 -1.3 2,900 2,900
71 Galwedigaethau gwerthu 19,900 19,000 -900 -4.5 7,700 6,800
72 Galwedigaethau gwasanaethau cwsmeriaid
5,200 6,300 1,100 20.5 1,800 2,900
81 Gweithredwyr prosesau, peirianwaith a pheiriannau
15,800 14,200 -1,600 -10.2 4,700 3,100
82 Gyrwyr a gweithredwyr trafnidiaeth a pheiriannau symudol
8,500 8,900 400 5.2 3,800 4,200
91 Crefftau elfennol a galwedigaethau cysylltiedig
7,000 7,300 300 4.4 2,400 2,700
92 Galwedigaethau gweinyddiaeth a gwasanaeth elfennol
25,900 26,200 200 0.9 10,500 10,700
Pob galwedigaeth 312,100 324,600 12,500 4.0 122,400 135,000
Ffynhonnell: Dyfodol Gwaith 2014-2024
Nodiadau: mae’r ffigurau wedi’u talgrynnu i’r cant agosaf, er bod canrannau yn seiliedig ar ffigurau heb eu
talgrynnu.
Mae ‘Ehangu’ yn golygu galw yn sgil ehangu, mae ‘Ymadawiadau’ yn golygu galw yn sgil ymadawiadau, ac mae ‘Cyfanswm’ yn golygu cyfanswm y gofyniad.
Tudalen 109 o 113
Tabl E.2B: Y newid rhagweledig mewn cyflogaeth yng Nghymru, yn ôl
galwedigaeth, 2014-2024
2014 2024 Ehangu
% Ehangu
Ymadawiadau Cyfanswm
11 Rheolwyr a chyfarwyddwyr corfforaethol
4,500 5,200 700 15.4 1,700 2,400
12 Rheolwyr a pherchenogion eraill 3,200 3,400 200 5.4 1,500 1,700
21 Gweithwyr proffesiynol gwyddoniaeth, ymchwil, peirianneg a thechnoleg
3,200 3,500 300 9.2 1,000 1,300
22 Gweithwyr iechyd proffesiynol 5,100 5,900 800 15.8 2,100 2,900
23 Athrawon a gweithwyr addysg proffesiynol
7,100 7,900 700 10.3 3,100 3,900
24 Gweithwyr busnes, y cyfryngau a gwasanaethau cyhoeddus proffesiynol
3,300 3,700 400 12.6 1,400 1,800
31 Gweithwyr proffesiynol cysylltiol gwyddoniaeth, peirianneg a thechnoleg
1,500 1,500 0 0.6 400 400
32 Gweithwyr iechyd a gofal cymdeithasol cysylltiol proffesiynol
1,700 2,000 300 15.0 700 900
33 Galwedigaethau gwasanaethau diogelu
1,000 1,000 -100 -6.1 300 200
34 Galwedigaethau diwylliant, y cyfryngau a chwaraeon
1,600 1,900 200 12.9 700 900
35 Gweithwyr busnes a gwasanaethau cymdeithasol cysylltiol proffesiynol
5,000 5,600 600 11.7 1,900 2,500
41 Galwedigaethau gweinyddol 8,200 7,900 -300 -3.7 3,400 3,100
42 Galwedigaethau ysgrifenyddol a chysylltiedig
2,500 1,700 -800 -31.5 1,100 300
51 Crefftau amaethyddol a chysylltiedig medrus
4,600 3,400 -1,200 -27.0 2,100 900
52 Crefftau metel, trydanol ac electronig medrus
4,400 4,000 -400 -9.5 1,300 900
53 Crefftau adeiladu medrus 5,900 6,100 200 3.6 2,000 2,200
54 Tecstilau, argraffu a chrefftau medrus eraill
2,600 2,400 -200 -9.3 1,000 700
61 Galwedigaethau gwasanaeth gofal personol
8,500 9,400 1,000 11.3 3,600 4,600
62 Galwedigaethau hamdden, teithio a gwasanaeth personol cysylltiedig
2,400 2,300 0 -1.5 1,100 1,000
71 Galwedigaethau gwerthu 6,200 5,700 -500 -8.1 2,300 1,800
72 Galwedigaethau gwasanaethau cwsmeriaid
1,600 1,900 300 18.5 500 800
81 Gweithredwyr prosesau, peirianwaith a pheiriannau
5,600 4,900 -700 -11.9 1,600 1,000
82 Gyrwyr a gweithredwyr trafnidiaeth a pheiriannau symudol
3,100 3,100 0 1.0 1,300 1,400
91 Crefftau elfennol a galwedigaethau cysylltiedig
2,600 2,500 -100 -5.0 900 700
92 Galwedigaethau gweinyddiaeth a gwasanaeth elfennol
8,600 8,400 -200 -2.2 3,400 3,200
Pob galwedigaeth 104,100 105,200 1,100 1.0 40,600 41,600
Ffynhonnell: Dyfodol Gwaith 2014-2024
Nodiadau: mae’r ffigurau wedi’u talgrynnu i’r cant agosaf, er bod canrannau yn seiliedig ar ffigurau heb eu
talgrynnu.
Mae ‘Ehangu’ yn golygu galw yn sgil ehangu, mae ‘Ymadawiadau’ yn golygu galw yn sgil ymadawiadau, ac mae ‘Cyfanswm’ yn golygu cyfanswm y gofyniad.
Tudalen 110 o 113
Ffigur E.1A: Amcanestyniadau cyflogaeth ar sail lefel cymhwyster, 2004-2024, De-
orllewin Cymru
Ffynhonnell: Dyfodol Gwaith 2014-2024
Ffigur E.1B: Amcanestyniadau cyflogaeth ar sail lefel cymhwyster, 2004-2024,
Canolbarth Cymru
Ffynhonnell: Dyfodol Gwaith 2014-2024
Tudalen 111 o 113
Ffigur E.2A: Amcanestyniadau o newid mewn cyflogaeth ar sail lefelau wedi’u
datgyfuno yn Ne-orllewin Cymru, 1994-2024
Ffynhonnell: Dyfodol Gwaith 2014-2024
Ffigur E.2B: Amcanestyniadau o newid mewn cyflogaeth ar sail lefelau wedi’u
datgyfuno yng Nghanolbarth Cymru, 1994-2024
Ffynhonnell: Dyfodol Gwaith 2014-2024
Tudalen 112 o 113
Tabl E.3A: Y newid rhagweledig yn lefel cymwysterau'r rheini mewn cyflogaeth yn
Ne-orllewin Cymru, 2014-2024
2014 2024 Ehangu Ymadawiadau Cyfanswm
FfCCh 7-8 33,500 37,300 3,800 13,100 17,000
FfCCh 4-6 89,500 128,800 39,300 35,100 74,400
FfCCh 3 66,300 63,200 -3,100 26,000 22,900
FfCCh 2 63,700 62,000 -1,700 25,000 23,300
FfCCh 1 39,100 27,100 -12,000 15,300 3,300
Dim cymwysterau
19,900 6,200 -13,800 7,800 -5,900
Cyfanswm 312,100 324,600 12,500 122,400 135,000
% cyfran % cyfran % newid % o lefel 2014
FfCCh 7-8 10.7 11.5 11.5 50.7
FfCCh 4-6 28.7 39.7 43.9 83.1
FfCCh 3 21.3 19.5 -4.7 34.6
FfCCh 2 20.4 19.1 -2.7 36.5
FfCCh 1 12.5 8.3 -30.7 8.5
Dim cymwysterau
6.4 1.9 -69.1 -29.8
Cyfanswm 100 100 4.0 43.3
Ffynhonnell: Dyfodol Gwaith 2014-2024
Nodiadau: mae’r ffigurau wedi’u talgrynnu i’r cant agosaf, er bod canrannau yn seiliedig ar ffigurau heb eu
talgrynnu.
Mae ‘Ehangu’ yn golygu galw yn sgil ehangu, mae ‘Ymadawiadau’ yn golygu galw yn sgil ymadawiadau,
ac mae ‘Cyfanswm’ yn golygu cyfanswm y gofyniad.
Tudalen 113 o 113
Tabl E.3B: Y newid rhagweledig yn lefel cymwysterau'r rheini mewn cyflogaeth
yng Nghanolbarth Cymru, 2014-2024
2014 2024 Ehangu Ymadawiadau Cyfanswm
FfCCh 7-8 10,800 12,000 1,100 4,200 5,400
FfCCh 4-6 29,100 41,200 12,100 11,300 23,400
FfCCh 3 22,100 20,400 -1,700 8,600 6,900
FfCCh 2 21,500 20,400 -1,100 8,400 7,300
FfCCh 1 13,400 9,100 -4,300 5,200 900
Dim cymwysterau
7,100 2,100 -5,000 2,800 -2,200
Cyfanswm 104,100 105,200 1,100 40,600 41,600
% cyfran % cyfran % newid % o lefel 2014
FfCCh 7-8 10.4 11.4 10.6 49.6
FfCCh 4-6 27.9 39.2 41.6 80.6
FfCCh 3 21.3 19.4 -7.9 31.1
FfCCh 2 20.6 19.4 -5.2 33.8
FfCCh 1 12.9 8.7 -32.1 6.9
Dim cymwysterau
6.9 2.0 -70.4 -31.4
Cyfanswm 100 100 1.0 40.0
Ffynhonnell: Dyfodol Gwaith 2014-2024
Nodiadau: mae’r ffigurau wedi’u talgrynnu i’r cant agosaf, er bod canrannau yn seiliedig ar ffigurau heb eu
talgrynnu.
Mae ‘Ehangu’ yn golygu galw yn sgil ehangu, mae ‘Ymadawiadau’ yn golygu galw yn sgil ymadawiadau,
ac mae ‘Cyfanswm’ yn golygu cyfanswm y gofyniad.
top related