a variation of topics for farmer extension group leusden-woudenberg

Van alles en nog wat

Studie avond Scherpenzeel

Wie ben ik?

Boerenzoon, Asschat

Studie veeteelt, LandbouwUniversiteit Wageningen

●Epidemiologie (management cysteus ovariele follikels)

●Economie (lange termijn effecten bedrijfsbegeleiding)

Promotie Diergeneeskunde (diagnose mastitis)

Werkzaam op het gebied van dierziektemanagement.

●Wageningen University (bedrijfseconomie)

●Faculteit Diergeneeskunde

●@henkhogeveen

●animal-health-management.blogspot.com

Waar gaan we het over hebben

Doormelken

Antibiotica

●Dierdagdoseringen

●Droogzetten

Vrije vetzuren

Economie weidegang

Praktijkbedrijven

5 bedrijven die volledig doormelken

5 bedrijven met verschillende droogstandslengtes

●Koespecifieke keuze droogstandslengte

Melkproductie, vet en eiwit

Celgetal

Bedrijf # koeien

Melkproductie Doormelken/verkort droog

A 160 8035 4.53 3.55 Alles doormelken, sinds okt 2010

B 125 7708 4.43 3.61 Alles doormelken, sinds april 2011

C 82 7658 4.79 3.70 Alles doormelken, sinds mrt 2011

D 89 9788 4.47 3.55 Alles doormelken, sinds mrt 2011

E 54 7831 4.01 3.27 Alles doormelken, sinds jan 2011

F 77 7924 4.02 3.41 Geen, kort en normale droogstand

G 85 9312 4.69 3.80 Geen, kort en normale droogstand

H 68 8711 4.73 3.76 Geen, kort en normale droogstand

I 62 10861 4.30 3.53 Kort en normale droogstand

J 46 9828 4.49 3.63 Kort en normale droogstand

Alles doormelken

5 bedrijven

Ook <10 dgn droogstand

Tot dag 300 in lactatie

Controle koeien: vorig jaar

# koeien:

●Doormelk: 333 (met totaal 1514 MPR uitslagen)

●Controle : 386 (met in totaal 2126 MPR uitslagen)

Alles doormelken: melkproductie

Alles doormelken: melkproductie (per bedrijf)

Alles doormelken: vet + eiwit

Alles doormelken: celgetal

Vers van de pers: de economie

Gegevens van onderzoek in een economisch rekenmodel

Droogzetten Doormelken

Opbrengsten 268.938 272.026

Kosten 215.074 214.773

Wv: ruwvoer 25.653 27.972

rv aankoop 11.708 10.184

krachtvoer 25.900 25.125

mest 5.948 5.682

Arbeidsopbrengst 53.864 57.253

Waar gaan we het over hebben

Doormelken

Antibiotica

●Dierdagdoseringen

●Droogzetten

Vrije vetzuren

Economie weidegang

Waarom minder antibiotica?

Resistentie ontwikkeling bij mensen

● MRSA (Staphylococ aureus)

● ESBL (E.coli, Klebsiella)

Hoog antibioticumgebruik in de

veehouderij in vergelijking tot de

mensen

Resistentie van E. coli in de mest

j

Humaan antibioticumgebruik in Europa

Ontwikkeling antibioticagebruik verschillende diersoorten

melkvee zeugen/biggen vleesvarkens vleeskuikens0

5

10

15

20

25

30

35

40

6,3

24,5

12,9

19,1

5,8

22,2

10,3

22,5

5,4

27,8

11,8

30,1

5,7

22,4

16,4

32,9

6,6

22

17

37

2004 2005 2006 2007 2008

Hoeveel wordt er

gebruikt in de rundveesector?

400 bedrijven over 2 jaar

0

10

20

30

40

50

60

70

80

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 >14

DD/DJ

Aan

tal b

edri

jven

2010 2011

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

Droogzetters Mastitis Baarmoeder Via de bek Injectie

Toedieningswijze

Per

cen

tag

e

2010 2011

Verdeling over de verschillende toepassingen (n=400 UBN’s)

62%

400 melkveebedrijven

0

10

20

30

40

50

60

70

80

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 >14

DD/DJ

Aa

nta

l b

ed

rijv

en

2010 2011

4.6

8 11.5

Dagdosering t.o.v. open en gesloten bedrijven

Waar is winst te boeken?

Gezonde koppel

Wat niet ziek is hoeft niet behandeld te worden

Verantwoord medicijngebruik

Geen 3e keus middelen meer

Op de juiste manier wanneer het nodig is

Voorkomen van oneigenlijk gebruik

Hoe houd ik mijn koppel gezond?

Veehouder

Koe

Bacterie

Virus

Wanneer wordt een koe ziek?

Weerstand

Infectiedruk

Wat is de gevoeligste periode?

Einde droogstand / rond afkalven●Melkziekte●Nageboorte●Baarmoederontsteking●Mastitis●Slepende melkziekte●Lebmaagverdraaiing●Bevangenheid

Van belang bij infectiedruk

Management●Insleep

●Aankoop

●Uitscharen

●Tentoonstelling

● Jongvee opfok

●Etc.

Hygiëne●Versleep

●Leeftijdsscheiding

●Rooster- en boxhygiëne

●Droge koeien hygiene

●Melkstal

●Afkalfstal

Waar is winst te boeken?

Gezonde koppel

Wat niet ziek is hoeft niet behandeld te worden

Verantwoord medicijngebruik

Geen 3e keus middelen meer

Op de juiste manier wanneer het nodig is

Voorkomen van oneigenlijk gebruik

3e keus middelen

3e-4e generatie Cefalosporinen

● Cobactan® injectie en injectoren

● Excenel® (Naxcel®)● Pathozone®

Fluoro-quinolonen

● Baytril®

● Enroxil®

3e keus middelen

Alleen via de dierenarts

Wanneer andere middelen niet helpen

● Wanneer een gevoeligheidstest aantoont dat niets anders helpt

3e keus middelen

Bijna geen ziekte bekend waar een 3e keus middel absoluut nodig is

Wanneer het echt nodig is mag het gebruikt worden

Excenel gereduceerd tot nul (2012)

Zieke koe, wat nu?Wat is de juiste manier?

afwachten

gokken

bedrijfsbehandel plan

bellen

???

Gouden regels antibioticagebruik

juiste diagnosejuiste middel voor juiste klachtalleen gebruiken wanneer nodigjuiste doseringvoldoende lang behandelenjuiste combinatie (nek / uier)niet te snel wisselengoede registratie

Bedrijfsbehandelplan

Terugdringen van oneigenlijkantibioticumgebruik Verkeerde diagnose

- voedingsdiarree

- virus

Verkeerd middel - komt niet op de juiste plek

- doodt niet de bacterie

Verkeerde dosering- te hoog

- te laag ( 2 droogzetters ipv 4)

Terugdringen van oneigenlijkantibioticumgebruik

Verkeerde behandelduur

- kuur niet afmaken

- te lang behandelen

Preventief behandelen- startkuur bij kalveren

- indekken van risico’s

Andere manier van denken:

Baat het niet, dan schaadt

het wel

Pijnbestrijding

Weet ik niet zoveel van

Wat ik wel weet:

●E coli mastitis, antibiotica niet nodig

●Pijnbestrijding wel

Zware gevallen lijkt het effectief te zijn

Aandacht geven in behandelplan

Waar gaan we het over hebben

Doormelken

Antibiotica

●Dierdagdoseringen

●Droogzetten

Vrije vetzuren

Economie weidegang

Droogzetters

365

Verwachte TKT (1 – Insteekpercentage) 4

Gemiddelde TKT in Nederland= 427 dgn Gemiddelde insteek NL = 33%

Bij alle koeien rondom droogzetten komt dit neer op: 2,3 DD/DJ

x x

Wat doen droogzetters

Geneest bestaande infecties● bv chronische Aureus● Langdurige werking

Voorkomt nieuwe infecties● Preventief● Is dat nodig?

Selectief vs totaal

Recent onderzoek

Opzet

97 melkveebedrijven (1657 dieren), vrijwillig

●25 % robot bedrijven

●Iets groter dan gemiddeld

●Lager tankcelgetal (184)

●Hogere productie (8756 kg)

Split udder

Alleen gericht op preventief gebruik antibiotica

●Dieren met laag celgetal bij laatste MPR

Mastitis

319 kwartieren met mastitis

●1,7 x vaker mastitis in kwartieren zonder droogzetter

7,9 gevallen per 100 koeien in droogstand en eerste 100 dagen van lactatie

Verder

Celgetal neemt toe tussen laatste MPR en moment droogzetten (+ 64.000)

Geen relatie tussen bedrijfs- of managementsfactoren en effect van droogzetantibiotica

Wel relatie bedrijfs-managementfactoren totaal mastitis

●Schone roosters (bedrijven met robot)

●Stro/zaagsel vs andere ligbox bedekking

Droogzetscenario’s

Reductie droogzetters -> meer mastitis

Vaarzen met celgetal < 150 en ouderekalfs koeien met celgeta < 50 gaven geen hogere kans op mastitis zonder gebruik droogzetters

Alle koeien met laag celgetal op MPR droogzetten zonder antibiotica:

●69,7 % minder antibiotica tbv droogzetten

●5.8 DD/DJ -> 4 DD/DJ

●Wel meer klinische mastitis

Economie

Oude gegevens

Internationale discussie rondom selectief gebruik droogzetters

Symposium in VS over gebruik droogzetters

Resultaten: niet droogzetten

Melk productie

Klin. Mastitis

Totaal € 46 /koe

Resultaten: blanket droogzeten

Melk productie

Klin. Mastitis

Behandeling

Totaal € 27 /koe

Vergelijk:Niets doen: € 46

Resultaten selectief droogzetten

Melk productie

Klin. Mastitis

Behandeling

Totaal € 34 /koe

Vergelijk:Niets doen: € 46

blanket: € 27

Resultaten verschillende scenarios

Droogstandstherapie Geen Blanket Selectief Basis 46 27 34 Osteras (Noorwegen) 38 37 36 Berry (UK) 52 22 36

Kosten/koe/lactatie

Waar gaan we het over hebben

Doormelken

Antibiotica

●Dierdagdoseringen

●Droogzetten

Vrije vetzuren

Economie weidegang

Wat is het

Lipolyse: vrijkomen van vrije vetzuren door enzymactiviteit (mLPL)

Geeft smaakvermindering (ranzigheid)

Problemeng:

●Leidingsystemen (1970s)

●Automatisch melken (nu)

Spontane oorzaken

●Frequenter melken

●Einde lactatie

●Hormonale invloeden

●Voeding

Andere oorzaken

Mixen van lucht en melk

●Blind pompen (melkpomp)

●Roeren boven melkniveau (slechte vulling tank)

●Leklucht

Bevroren melk

Material and methods

1. Technical factors:

• conventional

• AM system

Proef 1

FFA (mmol/100 g fat)

Melk voor systeem

Na systeem toename

ConventioneelAMS

0.43a

0.42a

0.50a 0.58b

0.07a 0.16b

AMS dag 1 dag 2 dag 3

0.47a

0.36a

0.45a

0.58b

0.42a

0.63b

0.11b

0.06a

0.18b

Proef 2

00,5

11,5

FFA (mmol/100g fat)

2x 3x 6xmilking frequency 0 hours at 5°C

24 hours at 5°C

Proef 3

4 bedrijven met AMS

4 bedrijven 3x en 4 bedrijven 2x

3x farm with high FFA level

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

1,4

1,6

April

May

June Ju

lyAug

Sept

Oct NovDec

Jan

Feb

Mar

ch

Month

FF

A (

mm

ol/

100

g f

at)

AM farm with low FFA level

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

1,4

1,6

Month

FF

A (

mm

ol/

100 g

fat

)

AM farm with high FFA level

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

1,4

1,6

April May June July Aug Sept Oct Nov Dec Jan Feb

Month

FF

A (

mm

ol/

100

g f

at)

Deense adviezen

Extra informatie

Risico van zieke koeien (ketose, mastitis, etc.)

Voedingsoorzaken

●Onvoldoende voeropname

●Tekort aan vitamine E en D

●Hoog niveau aan onverzadigde vezuren

Lange melktijden

Te kleine melkgift per melking

Waar gaan we het over hebben

Doormelken

Antibiotica

●Dierdagdoseringen

●Droogzetten

Vrije vetzuren

Economie weidegang

Aanpak

Effect van weiden op inkomen, gecorrigeerd voor bedrijfsgrootte, melksysteem, intensiteit, grondsoort, opvolger

Inkomen: opbrengsten – uitgaven

organisatie # be-drijven

# koeien Melk levering

% weiden

DMS 270 36-266 874K 74

PPP Agro Advies 83 40-149 678K 86

Flynth 1109 17-283 717K 81

LEI 243 18-322 79

DLV 285 21-252 890K 72

Countus 285 37-298 817K 71

Effect op inkomen

De 6 sets geven dezelfde richting -> Flynth set

Weiden wasvoordeling op kleinere bedrijven, voor grotere bedrijven (>90–100 koeien) gaf weiden minder inkomen

Variatie, AMS

Variatie tussen bedrijven is groot

●Er is nog veel ruimte om te leren

Voor bedrijven met AMS gaf weiden minder inkomen

●Bij AMS mogelijk minder koeien bij weiden dan op stal

Conclusie

In potentie heeft weidegang economische voordelen

In de praktijk bleek voordeel kleiner en soms een nadeel

De potentie van beweiden wordt in de praktijk niet benut! -> hier is winst te halen.

De beweidingspremie is pure winst tot 100 koeien en is voor grote bedrijven een compensatie van minder inkomen