ภาวะผู้นำ (leadership)

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 1

ภาวะผู้��นำาภาวะผู้��นำา(Leadership)(Leadership)

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 2

Management versus LeadershipManagement versus Leadership

ManagementManagementManagementManagement LeadershipLeadershipLeadershipLeadership

Planning and budgeting

Organizing and staffing

Controlling and problem solving

Establishing direction

Aligning people

Motivating and inspiring

(Plunkett et. al., 2005)

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 3

ผู้��นำาผู้��นำา คื�อ บุ�คืคืลที่��มี�อ�ที่ธิ�พลต่�อ กล��มี และสามีารถน ากล��มีปฏิ�บุ�ต่�

งานต่�างๆเพ��อให้&บุรรล�เป'าห้มีายขององคื*การ

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 4

ภาวะการเป็�นำผู้��นำาของกลุ่��ม ผู้��นำาของกลุ่��มที่��เป็�นำที่างการ

มีาจากการแต่�งต่�+งจากผ,&ที่��มี�อ านาจห้น&าที่��ที่��ส,งกว่�า=> มี�อ านาจห้ร�ออ�ที่ธิ�พลในการให้&รางว่�ล

ผู้��นำาของกลุ่��มที่��ไม�เป็�นำที่างการเก�ดจากการเล�อกในล�กษณะที่��ไมี�เป1นที่างการของสมีาชิ�กในกล��มี => สามีารถเข&าก�บุสมีาชิ�กในกล��มี & สามีารถต่อบุสนองคืว่ามีต่&องการที่างอารมีณ*ส�งคืมี (Social-emotional needs) ( สร&อยต่ระก,ล

2542)

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 5

ที่ฤษฎี�ภาวะการเป็�นำผู้��นำาที่ฤษฎี�ภาวะการเป็�นำผู้��นำา

1. ที่ฤษฎี�เก��ยว่ก�บุล�กษณะ (Trait Approach)

2. ที่ฤษฎี�ที่างด&านพฤต่�กรรมี (Behavioral Approach)

3. ที่ฤษฎี�ที่างด&านสถานการณ* (Situational

Approach)

ล�กษณะและที่�กษะของผ,&น า

ล�กษณะและที่�กษะของผ,&น า

ประส�ที่ธิ�ภาพประส�ที่ธิ�ภาพ

พฤต่�กรรมีของผ,&น าพฤต่�กรรมีของผ,&น า

ต่�ว่แปรที่��เข&าแที่รก

ต่�ว่แปรที่��เข&าแที่รก

ประส�ที่ธิ�ภาพประส�ที่ธิ�ภาพ

ล�กษณะ ที่�กษะและพฤต่�กรรมีของผ,&น า

ล�กษณะ ที่�กษะและพฤต่�กรรมีของผ,&น า

ประส�ที่ธิ�ภาพประส�ที่ธิ�ภาพ

ต่�ว่แปรที่างสถานการณ*ต่�ว่แปรที่างสถานการณ*

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 6

1. ที่ฤษฎี�เก��ยวก�บลุ่�กษณะล�กษณะผ,&น าที่��ด� คื�อ ที่ างานส าเร7จด&ว่ยด�และเป1นที่��พอใจของผ,&ใต่&บุ�งคืบุบุ�ญชิา1. มี�คืว่ามีที่ะเยอที่ะยาน (Ambition)

2. มี�คืว่ามีอ�สาห้ะพากเพ�ยร (Persistence)

3. มี�คืว่ามีกล&าห้าญ (Courage)4. มี�คืว่ามีเชิ��อถ�อศร�ที่ธิา (Faith)

5. มี�คืว่ามีซื่��อส�ต่ย*มี��นคืง (Integrity)

6. มี�คืว่ามีคื�ดร�เร��มีสร&างสรรคื* (Creativity)

( กรองแก&ว่2542)

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 7

1. ที่ฤษฎี�เก��ยวก�บลุ่�กษณะ7. มี�คืว่ามีย�ต่�ธิรรมี (Justice)

8. มี�จ�ดมี��งห้มีาย (Objectivity)

9. มี�คืว่ามีย�ดห้ย��น (Flexibility)

10. มี�คืว่ามีสามีารถในการต่�ดส�นใจ (Decisiveness)

11. มี�ว่�น�ยในต่นเอง (Self-Discipline)

=> คืว่ามีร�บุผ�ดชิอบุ คืว่ามีรอบุคืรอบุ คืว่ามีน�บุถ�อต่นเอง ที่�กษะในการต่�ดต่�อส��อสาร และว่�ฒิ�ภาว่ะที่างอารมีณ*

( กรองแก&ว่2542)

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 8

ผู้��ม�ว�ฒิ"ภาวะที่างอารมณ#มี�อารมีณ*มี��นคืงไมี�อ�อนไห้ว่ง�ายอดที่นต่�อการกระที่ าและการว่�พากษ*ว่�จารณ*

ของผ,&อ��นเข&าใจต่นเองและผ,&อ��น ใจกว่&าง ยอมีร�บุฟั;งคืว่ามีคื�ดเห้7นของผ,&อ��นสนใจบุ�คืคืลและเห้ต่�การณ*รอบุข&าง ที่ างานเป1นที่�มีได&ด� และมี�คืว่ามีพอใจ

( กรองแก&ว่2542)

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 9

ผู้��ม�ว�ฒิ"ภาวะที่างอารมณ#มี�แรงจ,งใจในการที่ างานส,ง มี�คืว่ามีร�บุผ�ดชิอบุและมี�ว่�น�ย คืว่บุคื�มี

ต่นเองได&มี�จ�ดมี��งห้มีายในการที่ างาน ที่ างานอย�างไมี�เคืร�ยด มีองโลกในแง�ด�เป1นห้�ว่งและคื าน=งถ=งคืว่ามีร, &ส=กของผ,&อ��นไมี�ชิอบุใชิ&กลไกในการป'องก�นต่นเอง

( กรองแก&ว่2542)

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 10

2. ที่ฤษฎี�ที่างด้�านำพฤติ"กรรม

2.1 การศ=กษาคื&นคืว่&าที่��มีห้าว่�ที่ยาล�ยไอโอว่า

2.2 การศ=กษาคื&นคืว่&าที่��มีห้าว่�ที่ยาล�ยแห้�งร�ฐโอไฮโอ

2.3 ต่ารางพฤต่�กรรมีการบุร�ห้าร (The

Managerial Grid)

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 11

2.1 การศึ(กษาค้�นำค้ว�าที่��มหาว"ที่ยาลุ่�ยไอโอวาภาว่ะการเป1นผ,&น าแบุบุอ�ต่น�ยมี

(Autocratic Leadership)

ภาว่ะการเป1นผ,&น าแบุบุประชิาธิ�ปไต่ย (Democratic Leadership)

ภาว่ะการเป1นผ,&น าแบุบุปล�อยเสร� (Laissez-Faire Leadership)

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 12

2.2 การศึ(กษาค้�นำค้ว�าที่��มหาว"ที่ยาลุ่�ยแห�งร�ฐโอไฮโอ

ล�กษณะของผ,&บุ�งคื�บุบุ�ญชิาแบุ�งได&เป1น 2 ล�กษณะ คื�อ

ล�กษณะร�เร��มีโคืรงสร&างการที่ างาน

(Initiating Structure)•ก าห้นดงานให้&ที่ า•ระบุ�ข�+นต่อนการด าเน�นงานที่��จะต่&องปฏิ�บุ�ต่�ต่ามี•อธิ�บุายให้&ผ,&ใต่&บุ�งคื�บุบุ�ญชิาเข&าใจอย�างชิ�ดเจนเก��ยว่ก�บุคืว่ามีคืาดห้ว่�งที่��จะเก�ดข=+น•ก าห้นดห้มีายก าห้นดการที่ างานให้&ผ,&ใต่&บุ�งคื�บุบุ�ญชิาได&เข&าใจบุที่บุาที่ของต่นเอง

ล�กษณะที่��คื าน=งถ=งผ,&อ��น(Consideration)

•อธิ�บุายให้&ผ,&ใต่&บุ�งคื�บุบุ�ญชิาเข&าใจถ=งบุที่บุาที่ของต่นเอง•ปฏิ�บุ�ต่�ก�บุผ,&ใต่&บุ�งคื�บุบุ�ญชิาเที่�าเที่�ยมีก�น•เป1นมี�ต่รและง�ายต่�อการที่��ผ,&อ��นจะเข&ามีาต่�ดต่�อด&ว่ย•ปฏิ�บุ�ต่�ในส��งที่��ผ,&อ��นพอใจ•พยายามีที่ าในส��งที่��ให้&สว่�สด�การแก�ผ,&ใต่&บุ�งคื�บุบุ�ญชิา•บุอกล�ว่งห้น&าถ=งส��งที่��ก าล�งจะเปล��ยนแปลง

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 13

ภาวะการเป็�นำผู้��นำาบนำม"ติ"ร"เร"�มที่างโค้รงสร�างแลุ่ะค้"ด้ค้านำ(งถึ(งผู้��อ1�นำ

ล�กษณะที่��คื าน=งถ=งผ,&อ��นส,งและล�กษณะร�เร��มีเพ��อให้&เก�ดโคืรงสร&างเพ��อการที่ างานต่ �า

ล�กษณะร�เร��มีส,งและล�กษณะที่��คื าน=งถ=งผ,&อ��นส,ง

ล�กษณะร�เร��มี ต่ �า และล�กษณะ

ที่��คื าน=งถ=งผ,&อ��นต่ �า

ล�กษณะร�เร��มีเพ��อให้&เก�ดโคืรงสร&าง

เพ��อการที่ างานส,งและล�กษณะที่��คื าน=งถ=งผ,&อ��นต่ �า

ล�กษณะร�เร��มี ส,งต่ �า

ล�กษณ

ะที่��คื า

น=งถ=ง

ผ,&อ��น

ส,ง

ต่ �า

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 14

2.3 ติารางพฤติ"กรรมการบร"หารพฤต่�กรรมีของผ,&น าสามีารถแบุ�งออก

เป1น 2 ประเภที่ คื�อมี��งที่��คืนงาน (People Oriented)

มี��งที่��ผลผล�ต่/งาน (Production/Task Oriented)

( กรองแก&ว่2542)

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 15

Emphasis of People Orientation

RelationshipsRelationshipsRelationshipsRelationshipsTeamworkTeamworkTeamworkTeamwork MutualMutualTrustTrust

MutualMutualTrustTrust

(Plunkett et. al., 2005)

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 16

Emphasis of Task Orientation

TechnologyTechnologyTechnologyTechnology

ProgramsProgramsProgramsPrograms

MethodsMethodsMethodsMethods

PlansPlansPlansPlans

GoalsGoalsGoalsGoals

DeadlinesDeadlinesDeadlinesDeadlines

Getting the Getting the work outwork out

Getting the Getting the work outwork out

(Plunkett et. al., 2005)

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 17

2.3 ติารางพฤติ"กรรมการบร"หาร Robert R. Blake & Jane S. Mouton

ม��งที่��

พนำ�กง

านำ

ม��งที่��ผู้ลุ่ผู้ลุ่"ติ/งานำ

ผู้��นำาที่��ไม�สนำใจที่�4งงานำแลุ่ะค้นำ1,1

ผู้��นำาที่��เนำ�นำค้วามสนำใจที่��งานำ

9,1

ผู้��นำาที่��เด้"นำสายกลุ่าง5,5

ผู้��นำาที่��เนำ�นำค้วามสนำใจที่��ค้นำ1,9

ผู้��นำาที่��เอาใจใส�ที่�4งค้นำแลุ่ะงานำ

9,9

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 18

3. ที่ฤษฎี�ที่างด้�านำสถึานำการณ#(Situational Approach)

3.1 ต่�ว่แบุบุคืว่ามีไมี�แน�นอนของเฟัรด ฟั@ดเลอร*

3.2 ที่ฤษฎี�ว่�ถ�ที่างส,�เป'าประสงคื* (Path-Goal

Leadership Theory)

3.3 ที่ฤษฎี�ภาว่ะการเป1นผ,&น าต่ามีสถานการณ*ของเฮอร*ซื่�และเบุลนชิาร*ด

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 19

3.1 ติ�วแบบค้วามไม�แนำ�นำอนำของเฟรด้ ฟ7ด้เลุ่อร#

เมี��อสถานการณ*เอ�+อต่�อการใชิ&คืว่ามีเป1นผ,&น ากล��มีจะต่�+งใจที่ างานโดยไมี�ต่&องมี�การคืะย�+นคืะยอมีาก

บุ�คืคืลแต่�ละคืนจ=งคืว่รที่ างานในสถานการณ*ที่��เห้มีาะก�บุแบุบุภาว่ะการเป1นผ,&น าของเขา

ต่&องเปล��ยนแปลงสถานการณ*เพ��อให้&สอดคืล&องก�บุแบุบุภาว่ะการเป1นผ,&น าของเขาเอง

( สร&อยต่ระก,ล2542)

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 20

3.1 ติ�วแบบค้วามไม�แนำ�นำอนำของเฟรด้ ฟ7ด้เลุ่อร#

ต่�ว่แปรส าคื�ญที่��เป1นต่�ว่ก าห้นดถ=งสถานการณ*ที่��เอ�+อต่�อการใชิ&คืว่ามีเป1นผ,&น าส าห้ร�บุการเป1นผ,&น า คื�อ1. ส�มีพ�นธิภาพระห้ว่�างผ,&น าและสมีาชิ�ก (leader-member relationships)

2. โคืรงสร&างของงาน (task structure)

3. อ านาจในต่ าแห้น�งของผ,&น า (leader’s

position power)

( สร&อยต่ระก,ล2542)

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 21

3.2 ที่ฤษฎี�ว"ถึ�ที่างส��เป็8าป็ระสงค้#มี�แนว่ที่างมีาจากที่ฤษฎี�คืว่ามีคืาดห้ว่�ง (Expectancy

Theory)

ผลกระที่บุของพฤต่�กรรมีผ,&น าที่��มี�ต่�อการจ,งใจ คืว่ามีพ=งพอใจ การปฏิ�บุ�ต่�งานของผ,&ใต่&บุ�งคื�บุบุ�ญชิา

แบุบุของภาว่ะการเป1นผ,&น า 4 แบุบุภาว่ะการเป1นผ,&น าแบุบุชิ�+น า (directive leadership)

ภาว่ะการเป1นผ,&น าแบุบุสน�บุสน�น (supportive leadership)

ภาว่ะการเป1นผ,&น าแบุบุมี�ส�ว่นร�ว่มี (participative leadership)

ภาว่ะการเป1นผ,&น าแบุบุมี��งคืว่ามีส าเร7จ (achievement-oriented leadership)

( สร&อยต่ระก,ล2542)

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 22

3.2 ที่ฤษฎี�ว"ถึ�ที่างส��เป็8าป็ระสงค้#

พฤติ"กรรม/แบบของผู้��นำา

-แบุบุชิ�+น า-แบุบุสน�บุสน�น-แบุบุมี�ส�ว่นร�ว่มี-แบุบุมี��งคืว่ามีส าเร7จ

ผู้��ใติ�บ�งค้�บบ�ญชา

-การร�บุร, &-การจ,งใจ

ผู้ลุ่ที่��ได้�-คืว่ามีพ=งพอใจ-คืว่ามีชิ�ดเจนในเป'าห้มีาย

-คืว่ามีชิ�ดเจนในบุที่บุาที่

-การปฏิ�บุ�ต่�งาน

ค้�ณลุ่�กษณะของผู้��ใติ�บ�งค้�บบ�ญชา ที่��มีาของการคืว่บุคื�มีพฤต่�กรรมี และ/

ห้ร�อคืว่ามีสามีารถ

ค้�ณลุ่�กษณะของสภาพแวด้ลุ่�อม-ล�กษณะงาน

-ระบุบุอ านาจห้น&าที่��ที่��เป1นที่างการ-กล��มีที่ างาน

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 23

3.3 ที่ฤษฎี�ภาวการณ#เป็�นำผู้��นำาติามสถึานำการณ#ของเฮอร#ซี�แลุ่ะเบลุ่นำชาร#ด้

Leadership concept that hypothesizes that

leadership styles should reflect primarily the

maturity level of the followers.

(Certo, 2003)

(The Hersey-Blanchard Life Cycle Theory of Leadership)

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 24

Hersey - Blanchard Life-Cycle Theory

New Employees

Experienced Employees

Autocratic Participative Free-Rein

(Plunkett et. al., 2005)

. . ผศ ดร จร�ญญา ปานเจร�ญ 25

ภาวะผู้��นำาเป็�นำผู้ลุ่มา จาก

(Leadership is a function of)

ภาวะผู้��นำาเป็�นำผู้ลุ่มา จาก

(Leadership is a function of)

ผู้��นำา(Leader

)•พฤต่�กรรมี•ที่�กษะ•คืว่ามีร, &•คื�าน�ยมี

ผู้��นำา(Leader

)•พฤต่�กรรมี•ที่�กษะ•คืว่ามีร, &•คื�าน�ยมี

กลุ่��ม(Group)

•บุรรที่�ดฐานและคื�าน�ยมี•คืว่ามีสามี�คืคื�ของกล��มี•คืว่ามีร, &ส=กผ,กมี�ดต่�อเป'าห้มีายของกล��มี•คืว่ามีคืาดห้ว่�งของสมีาชิ�กในกล��มี•คืว่ามีต่&องการของสมีาชิ�กในกล��มี

กลุ่��ม(Group)

•บุรรที่�ดฐานและคื�าน�ยมี•คืว่ามีสามี�คืคื�ของกล��มี•คืว่ามีร, &ส=กผ,กมี�ดต่�อเป'าห้มีายของกล��มี•คืว่ามีคืาดห้ว่�งของสมีาชิ�กในกล��มี•คืว่ามีต่&องการของสมีาชิ�กในกล��มี

สถึานำการณ#(Situation)

•คื�าน�ยมีขององคื*การ•เที่คืโนโลย�•ก�จกรรมีห้ร�องานที่��ต่&องที่ า•ชิน�ดต่�างๆของงาน

สถึานำการณ#(Situation)

•คื�าน�ยมีขององคื*การ•เที่คืโนโลย�•ก�จกรรมีห้ร�องานที่��ต่&องที่ า•ชิน�ดต่�างๆของงาน( เที่พนมี เมี�องแมีน และสว่�ง

ส�ว่รรณ 2540)