บรรยายโดย พ.อ.วโรตม์...

1

วชา ระเบยบงานสารบรรณ บรรยายโดย

พ.อ.วโรตม ปตะกล

ประวตผบรรยาย • การศกษา นตศาสตรบณฑต ม.รามค าแหง (รนท ๗)

ชนนายรอย รร.สห.สห.ทบ. (รนท ๑๘)

ชนนายพน รร.สห.สห.ทบ. (รนท ๑๖)

หลกสตรหลกประจ า รร.สธ.ทบ. (ชดท ๗๐ )

ศลปศาสตรมหาบณฑต รร.สธ.ทบ. (รนท ๗)

ปลดบญชระดบบรหาร รร.กง.กง.ทบ. (รนท ๙)

นายทหารกจการพลเรอนชนสง รร.กร.กร.ทบ. (รนท ๑๘)

• ต าแหนงปจจบน นายทหารปฏบตการ ประจ า.สบ.ทบ.

• โทรศพท ๘๙๒๙๔

หลกฐานอางอง

- ระเบยบ ทบ.วาดวยงานสารบรรณ พ.ศ. ๒๕๕๕ - ระเบยบ กห.วาดวยการใชค ายอ พ.ศ.๒๕๕๕ - ระเบยบ ทบ.วาดวยการใชค ายอในกองทพบก พ.ศ. ๒๕๔๐ (ฉบบท ๒) พ.ศ.๒๕๔๒ - ขอบงคบ กห.วาดวยการสงการและประชาสมพนธ พ.ศ. ๒๕๒๗ (ฉบบท๒) พ.ศ.๒๕๔๓ (ฉบบท๓) พ.ศ.๒๕๕๑

บนได ๕ ขน ส าหรบงานสารบรรณ

ขนท ๑ ชนดและรปแบบหนงสอราชการ

ขนท ๒ การพมพหนงสอราชการ

ขนท ๓ การรางหนงสอราชการ

ขนท ๔ การตรวจหนงสอราชการ

ขนท ๕ การลงนามในหนงสอราชการ

ค าจ ากดความ

- งานสารบรรณ : งานทเกยวกบการบรหารงานเอกสารเรมตงแต การจดท า การรบ การสง การเกบรกษา การยม และการท าลาย - หนงสอ : หนงสอราชการ

- สวนราชการ : กระทรวง ทบวง กรม ส านกงาน หรอหนวยงานอนใด

ของรฐ ทงในราชการบรหารสวนกลาง ราชการบรหารสวนทองถน

หรอในตางประเทศ

- สวนราชการของกองทพบก : หนวยระดบกองรอยหรอเทยบเทาขนไป

ค าจ ากดความ (ตอ)

- อเลกทรอนกส : การประยกตใชวธการทางอเลกตรอน ไฟฟา คลน แมเหลกไฟฟา หรอวธอนใดในลกษณะคลายกน และใหหมายความ รวมถงการประยกตใชวธการ ทางแสง วธการทางแมเหลกหรออปกรณ ทเกยวของกบการประยกตใชวธตาง ๆ เชนวานน - ระบบสารบรรณอเลกทรอนกส : การรบสงขอมลขาวสารหรอหนงสอ ผานระบบสอสารดวยวธการทางอเลกทรอนกส

การปฏบตงานสารบรรณ

อาศยหลก ๓ ประการ ๑.ระเบยบแบบธรรมเนยมและระเบยบงานสารบรรณ ๒.การปฏบตตอๆ กนมาจนเปนประเพณนยม ๓.นโยบายผบงคบบญชา

หนงสอราชการ คอ เอกสารทเปนหลกฐานในราชการ ไดแก ๑.หนงสอทมไปมาระหวางสวนราชการ ๒.หนงสอทสวนราชการมไปถงหนวยงานอนใดซงมใชสวนราชการหรอ ทมไป ถงบคคลภายนอก ๓.หนงสอทหนวยงานอนใดซงมใชสวนราชการหรอทบคคลภายนอกมมาถง สวนราชการ ( ซงเปนเรองทเกยวของกบทางราชการและทางราชการรบไวเปน หลกฐาน ) ๔.เอกสารททางราชการจดท าขนเพอเปนหลกฐานในราชการ ๕.เอกสารททางราชการจดท าขนตาม กฎหมาย ระเบยบหรอขอบงคบ ๖.ขอมลขาวสารหรอหนงสอทไดรบจากระบบสารบรรณอเลกทรอนกส

ลกษณะของหนงสอราชการ

๑.ลกษณะเฉพาะทางรปแบบ ๒.ลกษณะเฉพาะทางเนอหา

ลกษณะเฉพาะทางรปแบบ

- มตราครฑในต าแหนงทก าหนด - มรปแบบทแนนอนและตองปฏบตตาม - มการก าหนดยอหนา การเวนบรรทดทแนนอน

ลกษณะเฉพาะทางเนอหา

- เนอหามกจะม ๓ สวน สวนละ ๑ ยอหนา - ยอหนาท ๑ มกเขยนบอกทมาทไปของเรองสนๆ - ยอหนาท ๒ เขยนบอกความประสงคของการสอสารครงนน - ยอหนาท ๓ เขยนสรปและย าความเขาใจ

- เนอหาส าคญมกจะอยทยอหนาท ๒ - เนอหาทงหมดตองเกยวของกบเรองราชการ มใชเรองสวนตว

ครฑ

- เปนสญลกษณแรกสดทสอวาเอกสารนนเปนเอกสารทางราชการ - ไทยไดรบลทธเทวราชจากอนเดย กษตรยคออวตารของพระนารายณ - ครฑ ผมฤทธมากและเปนพาหนะของพระนารายณ - ครฑม ๒ ขนาด (ขนาดสง ๓ ซม. และ ขนาดสง ๑.๕ ซม.) (วดจาก

ปลายปกถงปลายหาง)

13

๑.๕ ซม. ๓ ซม.

หนงสอราชการม ๖ ชนด

๑.หนงสอภายนอก ๒.หนงสอภายใน ๓.หนงสอประทบตรา ๔.หนงสอสงการ ๕.หนงสอประชาสมพนธ ๖.หนงสอทเจาหนาทท าขนหรอรบไวเปนหลกฐานทางราชการ

15

หนงสอ ภายใน

แผนผงชนดหนงสอราชการ

หนงสอภายนอก - ภายนอกทใชภายนอก กห. - ภายนอกทใชภายใน กห.

หนงสอ ประทบตรา

หนงสอสงการ - ค าสง - ระเบยบ - ขอบงคบ

หนงสอประชาสมพนธ - ประกาศ - แถลงการณ - ขาว

หนงสอทเจาหนาทจดท าขนรบไวเปนหลกฐานในราชการ

- หนงสอรบรอง - บนทก - รายงานการประชม - หนงสออน

๑.หนงสอภายนอก ม ๒ ชนด

๑.หนงสอภายนอกทใชภายนอก กห. ๒.หนงสอภายนอกทใชภายใน กห.

หนงสอภายนอกทใชภายนอก กห.

„ หนงสอตดตอราชการทเปนแบบพธ „ เปนหนงสอตดตอระหวางสวนราชการหรอสวนราชการมถง หนวยงานอนใดซงมใชสวนราชการหรอทมถงบคคลภายนอก „ ใชกระดาษตราครฑ

18

19

20

21

การพมพสวนราชการเจาของเรอง

กองการสารบรรณ โทร. ๐ ๒๒๔๑ ๔๐๖๕ - ๗ โทรสาร ๐ ๒๒๔๑ ๔๐๕๗ ไปรษณยอเลกทรอนกส saraban@hotmail.com.

การพมพหนงสอทมหลายหนากระดาษ

• ใชกระดาษปอนดขาว ขนาด เอ ๔ • ระยะขอบบน ลาง หนา หลง เหมอนหนาแรก • พมพเครองหมายยตภงค(-)ตามดวยหมายเลขหนา ทกงกลาง หนากระดาษดานบนหางขอบกระดาษประมาณ ๒ ซม. • โดยปกตใหพมพ ๒๕ บรรทด บรรทดแรกอยหางขอบกระดาษ ดานบนประมาณ ๔ เซนตเมตร

การกนระยะในการพมพ

- ในบรรทดหนงใหตงจงหวะเคาะของพมพดดไว ๗๐ จงหวะเคาะ - ใหกนระยะหางจากขอบกระดาษดานซาย ๓ ซม. - ตวอกษรสดทายควรหางจากขอบกระดาษดานขวาไมนอยกวา ๒ ซม. - ถาค าสดทายของบรรทดมหลายพยางคไมสามารถพมพจบค าใน บรรทดเดยวกนไดใหใชเครองหมาย (-) ระหวางพยางค - การยอหนาใหเวนระยะหางจากระยะกนหนา ๑๐ จงหวะเคาะ - การเวนบรรทดจะตองเวนบรรทดใหสวนสงของตวพมพและสวน ต าสดของตวพมพไมทบกน

การเวนวรรค

- การเวนวรรคโดยทวไปเวน ๒ จงหวะเคาะ - การเวนวรรคระยะหางหวขอเรองกบเรองใหเวน ๒ จงหวะเคาะ - การเวนวรรคในเนอหาเรองทพมพมเนอหาเดยวกนใหเวน ๑ จงหวะเคาะ ถาเนอหาตางกนใหเวน ๒ จงหวะเคาะ - การพมพหนงสอทมความส าคญและมจ านวนหลายหนา ใหพมพเครองหมาย / ตามดวยค าตอเนองของขอความทยกไปพมพหนาใหม ตามดวย ...(จด ๓ จด) ไว ดานลางทางมมขวาของหนานนๆ โดยปกตใหเวนระยะหางจากบรรทดสดทาย ๓ ระยะบรรทดพมพและควรมขอความเหลอไปพมพหนาสดทายอยางนอย ๒ บรรทดกอนพมพค าลงทาย

ค าขนตน สรรพนาม ค าลงทาย ในหนงสอราชการ

ตองสมพนธกบฐานะของผรบหนงสอ

- พระบรมวงศานวงศ

- พระภกษ

- ผด ารงต าแหนงสงเปนพเศษ

- ผด ารงต าแหนงอนหรอบคคลอน

พระบรมวงศานวงศ

- พระบาทสมเดจพระเจาอยหว

- สมเดจพระบรมราชนนาถ

- สมเดจพระบรมราชน สมเดจพระบรมราชชนน สมเดจพระยพราช สมเดจพระบรมราชกมาร

- สมเดจเจาฟา

- พระบรมวงศชนพระองคเจา

- พระเจาวรวงศเธอ (ทมไดทรงกรม) พระอนวงศ พระวรวงศเธอ (ททรงกรม)

- พระอนวงศ พระวรวงศเธอ (ทมไดทรงกรม)

- พระอนวงศ ชนหมอมเจา

พระภกษ

ผรบหนงสอ ค าขนตน ค าลงทาย

สมเดจพระสงฆราชเจา ขอประทานกราบทล ควรมควรแลวแตจะโปรดเกลาโปรดกระหมอม

สมเดจพระสงฆราช กราบทล ควรมควรแลวแตจะโปรด

สมเดจพระราชาคณะ, นมสการ ขอนมสการดวยความเคารพอยางยง

รองสมเดจพระราชาคณะ

พระราชาคณะ นมสการ ขอนมสการดวยความเคารพอยางสง

พระภกษสงฆทวไป นมสการ ขอนมสการดวยความเคารพ

ผด ารงต าแหนงสงเปนพเศษ

- ประธานองคมนตร - นายกรฐมนตร

- ประธานรฐสภา - ประธานสภาผแทนราษฎร

- ประธานวฒสภา - ประธานศาลฎกา

- ประธานศาลรฐธรรมนญ - ประธานศาลปกครองสงสด

- ประธานกรรมการเลอกตง - ประธานกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต

- ประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต - รฐบรษ

- ประธานกรรมการตรวจเงนแผนดน - อยการสงสด

- ประธานผตรวจการแผนดนหรอผตรวจการแผนดน

ค าขนตน กราบเรยน ค าลงทาย ขอแสดงความนบถออยางยง

สรรพนาม ขาพเจา กระผม - ผม ดฉน ทาน

ผด ารงต าแหนงอนหรอบคคลภายนอกทวไป

• ค าขนตน : เรยน

• สรรพนาม : ขาพเจา กระผม ผม ดฉน ทาน (กรณเปนการรายงานถงผบงคบบญชาใช กระผม หรอ ดฉน แลวแตกรณ)

• ค าลงทาย : ขอแสดงความนบถอ

อางถงประกอบดวย

- ชอสวนราชการเจาของหนงสอ - เลขทหนงสอ - วนท เดอน ป พ.ศ. ของหนงสอนน ตวอยางการเขยน อางถง หนงสอภายนอกทใชภายนอก กห. - อางถง หนงสอส านกงานปลดส านกนายกรฐมนตร ท นร ๐๙๐๔/๑๖ ลงวนท ๑๐ มกราคม ๒๕๕๑ หนงสอภายนอกทใชภายใน กห. - อางถง หนงสอ ยก.ทบ.(ลบมาก)(ดวนมาก) ท กห ๐๔๐๓/๑๒๔ ลง ๕ ม.ย.๕๑ - อางถง ระเบยบ ทบ.วาดวยการลา พ.ศ.๒๕๓๖ ลง ๒๙ ม.ค.๓๖

สงทสงมาดวย

ใหลงชอสงของ เอกสารหรอบรรณสารทสงไปพรอมกบหนงสอนน เชน ๑. สงทสงมาดวย เอกสารการสอนชดวชาภาษาไทย จ านวน ๑ ชด ๒. สงทสงมาดวย หนงสอ สบ.ทบ.ท กห ๐๔๒๑/๘๑ ลง ๒ ก.ย.๕๑ จ านวน ๑ ฉบบ ** มากกวา ๑ แผน = ๑ ชด ๑ แผน = ๑ ฉบบ

การลงชอและต าแหนง

- โดยปกตหวหนาสวนราชการ หรอหวหนาหนวย เปนผลงชอใน หนงสอราชการของสวนราชการหรอหนวยนนๆ - การรกษาราชการ รกษาราชการแทน ท าการแทน หรอการสงการ ตามทไดรบมอบหมาย จะตองเปนผทไดรบการแตงตง หรอไดรบ มอบหมาย หรอมอบอ านาจตามทกฎหมาย ขอบงคบหรอระเบยบ ของทางราชการก าหนดไว

การพมพชอเตมของเจาของลายมอชอ ๑.กรณผลงนามมยศ

- พมยยศไวหนาลายมอชอ

- พมพชอเตมของผลงนามไวในวงเลบใตลายมอชอ

- พมพต าแหนง

พลตร……………………………….

( ณฐธรณนทร ขอบทอง )

เจากรมสารบรรณทหารบก

๒.กรณผลงนามไมมยศ

- ใชค าวา นาย/นาง/นางสาว ไวหนาชอเตมในวงเลบใตลายมอชอ

……………………………….

( นายเสรมศกด พงษพานช )

ปลดกระทรวงมหาดไทย

การพมพชอเตมของเจาของลายมอชอ

๓.กรณผลงนามมบรรดาศกด

- พมพบรรดาศกดไวหนาชอเตมในวงเลบใตลายมอชอ

……………………………….

( พระยามานนวราชเสว )

องคมนตร

- กรณมยศ พมพยศไวหนาลายมอชอดวย

พลโท……………………………….

( พระยาราชรงสรรค )

องคมนตร

การพมพชอเตมของเจาของลายมอชอ

๔.กรณผลงนามมฐานนดรศกด

- พมพฐานนดรศกดไวหนาชอเตมในวงเลบใตลายมอชอ

……………………………………….

( หมอมเจา สภทรดส ดสสกล )

อธการบดมหาวทยาลยศลปากร

- กรณมยศ พมพยศไวหนาลายมอชอดวย

พลโท…………………………………...

( หมอมหลวง วบลย สประดษฐ )

ผชวยเสนาธการทหารบก ฝายยทธการ

การพมพชอเตมของเจาของลายมอชอ

๕.กรณผหญงทไดรบพระราชทานเครองราชอสรยาภรณจลจอมเกลา - ปฐมจลจอมเกลา - ทตยจลจอมเกลาวเศษ - ทตยจลจอมเกลา - ตตยจลจอมเกลา - จตตถจลจอมเกลา

ทานผหญง

คณหญง

การพมพชอเตมของเจาของลายมอชอ

สตรทไดรบพระราชทานเครองราชอสรยาภรณชนทตยจลจอมเกลาวเศษขนไป

ใชค าน านามวา ทานผหญง

สตรทไดรบพระราชทานเครองราชอสรยาภรณชนทตยจลจอมเกลา ตตยจลจอมเกลา

และจตตถจลจอมเกลา ซงท าการสมรสแลว ใชค าน านามวา คณหญง

……………………………………..

( ทานผหญง มนสนตร วนกกกล )

ราชเลขานการในพระองคสมเดจ ฯ พระบรมราชนนาถ

หมายเหต (สตรทไดรบพระราชทานเครองราชอสรยาภรณจลจอมเกลาซงยงมไดสมรสใชค าน านามวาคณ)

การพมพชอเตมของเจาของลายมอชอ

เครองราชอสรยาภรณตามชนยศ

ล าดบ

ยศ เครองราชอสรยาภรณ

ระยะเวลา

หมายเหต เรมขอ เลอนถง

๑ ส.ต. ร.ง.ม. -

ขอพระราชทานไดเฉพาะกรณพเศษเทานน

๑. ตองมระยะเวลา

รบราชการตดตอกนไมนอยกวา ๕ ปบรบรณ นบตงแตวนเรมรบราชการ

๑. นกเรยนทหารนบตงแตวนขนทะเบยนกองประจ าการ

๒. เกณฑการขอพระราชทานทก าหนกไวตามชนยศใหรวมถง วาทยศนนๆ ดวย

๓. ล าดบ ๖ ซงก าหนดระยะ เวลาเลอนชนตรา ๕ ป

๒ ส.ท. ร.ง.ช. -

๓ ส.อ. ร.ท.ม. -

๔ จ.ส.ต.- จ.ส.อ. ร.ท.ช. บ.ม. -เรมขอ ร.ท.ช.(๕ ป) บ.ม.

๕ จ.ส.อ.(พเศษ) ร.ท.ช. จ.ม. -เรมขอ ร.ท.ช.(๕ ป) บ.ม.(๕ ป) บ.ช.(๕ ป) จ.ม.

๖ ร.ต. บ.ม. จ.ม. -เรมขอ บ.ม. (๕ ป) บ.ช. (๕ ป) จ.ม.

๗ ร.ท. จ.ม. -

๘ ร.อ. จ.ช. -

๙ พ.ต. ต.ม. -

๑๐ พ.ท. ต.ช. -

๑๑ พ.อ. ท.ม. -

๑๒ พ.อ.(พเศษ) ท.ช. -

การขอพระราชทานเครองราชอสรยาภรณ ใหแกขาราชการทหาร (บญช ๘) ต ากวาชนสายสะพาย

๖.กรณผทด ารงต าแหนง ศาสตราจารย,รองศาสตราจารย,ผชวยศาสตราจารย,ศาสตราจารย

เกยรตคณ โรงเรยนทหารมสทธใชต าแหนงทางวชาการทไดรบเปนค าน าหนานามประกอบ

ยศทหารและค าน าหนาอนๆ ในการลงชอหนงสอ เอกสาร งานสารบรรณ หรอการเรยกขานใดๆ

ในหวงเวลาทไดรบการโปรดเกลาฯ หรอแตงตงใหด ารงต าแหนงทางวชาการ เมอประสงคจะใช

ในการด ารงลงชอใหใชเรยงตามล าดบกอนหลงดงน

พล.ต. ศ. ……………………………………..

(ชรนทร สวรรณพนธ)

ศาสตราจารยสวนการศกษา รร.จปร.

หมายเหต ขอบงคบ กห.วาดวย ศาสตราจารย รองศาตราจารย และผชวยศาตราจารย สถาบนการศกษาสงกดกระทรวงกลาโหม พ.ศ.๒๕๕๓

- ยศ - ต าแหนงทางวชาการ - บรรดาศกด - ฐานนดรศกด -ค าน าหนานามสตร

การพมพชอเตมของเจาของลายมอชอ

หากใชนอกกระทรวงกลาโหม ใหใชตามระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยการใชต าแหนงทางวชาการเปนค าหนานาม

พ.ศ.๒๕๓๖ ดงน

ศ. พล.ต.……………………………………..

(ชรนทร สวรรณพนธ)

ศาสตราจารยสวนการศกษา รร.จปร.

** ค าแสดงวชาชพ เชน นายแพทย หรอค าแสดงวฒการศกษา เชน ดร.เหลานไมใชค า

น าหนานามตามทก าหนดไวตามพระราชบญญต จงตองใชค าวา นาย นาง นางสาว ซง

เปนค าน าหนานามททางราชการก าหนดใหใชในราชการเขยนหนงสอราชการ

- ต าแหนงทางวชาการ - ยศ - บรรดาศกด - ฐานนดรศกด -ค าน าหนานามสตร

กรณผลงนามไมใชหวหนาสวนราชการ

ใหลงต าแหนงของเจาของลายมอชอและอ านาจในการลงชอ ไวเหนอต าแหนงเจาของหนงสอ (การรกษาราชการ รกษาราชการแทน ท าการแทน หรอการสงการ ตามทไดรบมอบหมาย จะตองเปนผทไดรบการแตงตง หรอไดรบ มอบหมาย หรอมอบอ านาจตามทกฎหมาย ขอบงคบหรอระเบยบ ของทางราชการก าหนดไว)

การสงการแทน

- ใหกระท าในต าแหนงหวหนาสวนราชการโดยใหอ านาจแทน และเมอสงไปแลวถอวามอ านาจหนาทตามต าแหนงนน - การสงการแทนม ๔ กรณ

๑.รกษาราชการ (รรก.) ๒.รกษาราชการแทน ๓. ท าการแทน ๔. การสงการตามทไดรบมอบหมาย

รกษาราชการ

ใชในกรณต าแหนงในสวนราชการหรอหนวยใดวางลงและยงไมได แตงตงขาราชการผใดด ารงต าแหนงนน ผบงคบบญชาจะสงให ขาราชการทเหนสมควร รกษาราชการในต าแหนงนนเปนการ ชวคราวกได สาระส าคญ - ต าแหนงวาง - ตองท าเปนหนงสอ - ผสงตองเปนผมอ านาจ (ขอบงคบ กห.วาดวยการสงการและประชาสมพนธ พ.ศ.๒๕๒๗ ขอ ๑๓)

อ านาจในการแตงตงผรกษาราชการ

ผไดรบแตงตง ผมอ านาจสงแตงตง ผบ.รอย ผบ.พล. ผบ.พน. / ผบ.กรม ผบ.ทบ. ผบ.พล.ขนไป รมว.กห. (ขอบงคบ กห. เรองการบรรจ เลอน ลด ปลด ยายต าแหนง พ.ศ.๒๕๐๒)

รกษาราชการแทน

ใชในกรณผด ารงต าแหนงในสวนราชการหรอหนวยใดไมสามารถปฏบต

หนาทไดเปนครงคราว ผบงคบบญชาจะสงใหขาราชการทเหนสมควร

รกษาราชการแทนเปนการชวคราวกได สาระส าคญ - ต าแหนงไมวาง - ตองท าเปนหนงสอ - ผสงตองเปนผมอ านาจ (ขอบงคบ กห.วาดวยการสงการและประชาสมพนธ พ.ศ.๒๕๒๗ ขอ ๑๔)

อ านาจในการแตงตงผรกษาราชการแทน

ผไดรบแตงตง ผมอ านาจสงแตงตง ผบ.รอย ผบ.กรม ผบ.พน. / ผบ.กรม ผบ.พล. ผบ.พล. ผบ.ทบ. แมทพ(พล.ท.ขนไป) รมว.กห. (ขอบงคบ กห. เรองการบรรจ เลอน ลด ปลด ยายต าแหนง พ.ศ.๒๕๐๒ ขอ ๘)

ท าการแทน

มได ๒ ลกษณะ ๑. ท าการแทนโดยการมอบหมาย ๒. ท าการแทนโดยอตโนมต

ท าการแทนโดยการมอบหมาย

- หวหนาสวนราชการหรอหวหนาหนวยขนตรงตอกองทพบกท เทยบเทาต าแหนงชนแมทพ จะมอบหมายเปนลายลกษณอกษร ใหขาราชการต าแหนงใดในสงกดมอ านาจหนาทท าการแทน หวหนาหนวยนนๆ ในบางกรณกได - ผด ารงต าแหนง รอง ผชวย เสนาธการ รองเสนาธการ หรอผชวย เสนาธการของสวนราชการหรอหนวยใด มอ านาจหนาทท าการ แทนในนามของผบงคบบญชาสวนราชการหรอหนวยนนๆ ตามท รบมอบหมายได

ท าการแทนโดยอตโนมต

- กรณต าแหนงวาง หรอผด ารงต าแหนงในสวนราชการหรอหนวย ใดไมสามารถปฏบตหนาทไดเปนครงคราว และยงมไดแตงตง ผรกษาราชการหรอรกษาราชการแทน ให รอง ผชวย เสนาธการ ท าการแทนเปนการชวคราว - ในกรณต าแหนงนนไมม รอง ผชวย เสนาธการ หรอมแตวา รอง ผชวย เสนาธการ ไมสามารถปฏบตหนาทไดเปนครงคราว ใหผม ต าแหนง ยศ หรออาวโสในยศ รองจากต าแหนงทวางลง ท าการ แทนชวคราว

การลงชอในหนงสอราชการเมอเปนการสงการตามทไดรบมอบหมาย

ใชในกรณดงตอไปน ๑. หวหนาสวนราชการหรอหวหนาหนวยขนตรงตอกองทพบก ทเทยบเทาชนแมทพจะมอบหมายเปนลายลกษณอกษร ให ขาราชการต าแหนงใดในสงกดมอ านาจสงการในนามของหวหนา สวนราชการหรอหนวยนนในบางกรณกได ๒. ผด ารงต าแหนง รอง ผชวย เสนาธการ รองเสนาธการ หรอ ผชวยเสนาธการของสวนราชการหรอหนวยใดมอ านาจสงการใน นามของผบงคบบญชาสวนราชการหรอหนวยนนๆ ตามทรบ มอบหมายได

การลงชอในหนงสอราชการเมอเปนการสงการตามทไดรบมอบหมาย(ตอ)

๒.๑การสงการในนามของผบงคบบญชาตามทไดรบมอบทใช ภายในหนวย ใหใชค าวา “รบค าสง” ลงทายเรองทสงนน ๒.๒ในกรณทผรบมอบอ านาจลงนามในเอกสารทออกนอกหนวย ใหใชค าวา “ท าการแทน”

การลงชอในหนงสอราชการเมอเปนการสงการตามทไดรบมอบหมาย(ตอ)

๓.ในกรณทเปนการรกษาราชการ หรอรกษาราชการแทน ในต าแหนงทมใช หวหนาสวนราชการ เชน รอง หรอเสนาธการและต าแหนงนนไดรบมอบอ านาจ จากหวหนาสวนราชการใหลงนามในเอกสารหรอสงการในนามหวหนาสวน ราชการไว การลงต าแหนงของผทไปรกษาราชการหรอรกษาราชการแทนในฐานะ ต าแหนงทไดรบมอบอ านาจนน ใหลงต าแหนงของผทไปรกษาราชการหรอรกษา ราชการแทนตอดวยอ านาจในการลงชอไวในบรรทดเดยวกนและใหอยเหนอ ต าแหนงของเจาของหนงสอ สวนกรณสงการโดยรบค าสงไมตองมอ านาจในการ ลงชอและต าแหนงเจาของหนงสอ เนองจากไดน าอ านาจในการลงชอ (รบค าสง) และต าแหนงเจาของหนงสอ (ต าแหนงหวหนาสวนราชการ)ไปไวเหนอลายมอชอ แลว

การลงชอในหนงสอราชการเมอเปนการสงการตามทไดรบมอบหมาย(ตอ)

๓.๑ในกรณทเปนการสงการภายในหนวย ใหใชค าวา “รบค าสง” ลงทายเรองทสงนน

๓.๒ ในกรณทเปนหนงสอออกนอกหนวย ใหใชค าวา “ท าการแทน”

หนงสอภายนอกทใชภายใน กห.

„ ใชกระดาษตราครฑ „ ใชค ายอ „ เปนแบบพธ ตดตอภายในกระทรวงกลาโหม „ ผบงคบบญชามถงผใตบงคบบญชา หรอผใตบงคบบญชาเรยน ผบงคบบญชาหรอผบงคบบญชามตดตอถงกน

58

59

60

61

ต าแหนง ค าขนตน ค าลงทาย

ผบงคบบญชา - ผใตบงคบบญชา เรยน ไมตองมค าลงทาย

ผใตบงคบบญชา - ผบงคบบญชา เรยน ควรมควรแลวแตจะกรณา

ผบงคบบญชา - ผบงคบบญชา เรยน ขอแสดงความนบถอ

การใชค าขนตน - ลงทาย

๒.หนงสอภายใน

- หนงสอตดตอราชการทเปนแบบพธนอยกวาหนงสอภายนอก - ตดตอภายในกระทรวง ทบวง กรมหรอสวนราชการเดยวกน - ใชกระดาษบนทกขอความ - ไมมค าลงทาย

63

64

65

66

67

ค าขนตนหนงสอภายในและบนทก

- เรยน ใชในกรณถง ต าแหนง หรอชอบคคล - เสนอ ใชในกรณถง สวนราชการ หรอหนวยงาน - สง ใชในกรณ ผบงคบบญชามถงผใตบงคบบญชาหรอหนวย ในบงคบบญชา - ถง ใชในกรณถง ต าแหนง ชอบคคล สวนราชการ หรอหนวยงานในระดบต ากวาเจาของหนงสอ

บนทก

คอขอความทมลกษณะดงน - ผใตบงคบบญชาเสนอผบงคบบญชา - ผบงคบบญชาสงการแกผใตบงคบบญชา - ระหวางหนวยราชการเดยวกนตดตอกน - ใชกระดาษบนทกขอความ

ประเภทของการบนทก

แบงเปน ๕ ประเภท ๑. บนทกยอเรอง ๒. บนทกรายงาน ๓. บนทกความเหน ๔. บนทกสงการ ๕. บนทกตดตอ

บนทกยอเรอง

การเขยนหรอพมพ โดยการเกบขอความยอจากตนเรอง เฉพาะประเดนส าคญแตใหเขาใจเรองเพยงพอทจะสงงานได โดยไมผดพลาด

บนทกรายงาน

- การรายงานเสนอผบงคบบญชาในเรองทปฏบตหรอประสบพบเหนหรอส ารวจสบสวนซงเกยวกบราชการ

- ถาเปนรายงานเรองหนาท ใหเขยนรายงานขอเทจจรงใหละเอยด - ถาเปนรายงานเรองทไดรบมอบหมายเฉพาะ ใหรายงานทก เรองทผบงคบบญชาตองการทราบหรอสนใจ - ถาเปนเรองนอกเหนอหนาทซงอาจเปนประโยชนแกราชการ ดวยความหวงด ใหเขยนรายงานใหสนเอาแตขอความทจ าเปน แตแยกเปนหวขอไวตางหาก

บนทกความเหน

- ขอความทเขยนหรอพมพแสดงความรสกนกคดของตน เกยวกบเรองทบนทกวา ใคร อะไร เมอไร ท าไม อยางไร เรองใดเรองหนง เพอชวยประกอบการพจารณาสงการ - บนทกนจะท าเปนบนทกตอเนองเรองใดเรองหนงหรอ ตอทายบนทกยอเรองหรอบนทกรายงานกได โดยสรป ประเดนทเปนเหตแลวจงเขยนความเหนทเปนผล

บนทกความเหน (ตอ)

- ในกรณทเปนบนทกเสนอผบงคบบญชา ถาเปนเรองทจะ สงการไดหลายทางใหบนทกความเหนถงผลดผลเสยในการ เลอกสงการทางใดทางหนง - ถาความเหนนนเกยวกบกฎหมาย กฎ ขอบงคบ ระเบยบ ค าสงใด กใหแนบตวบทหรอขอความของกฎหมาย กฎ ขอบงคบ ระเบยบ ค าสงทเกยวกบเรองนนเสนอไปดวย

หวขอในบนทกความเหน

๑.ปญหา กลาวถงสาเหตของการท าบนทกอยางสนๆ ชวาอะไรคอปญหา ๒.ขอเทจจรง กลาวถงหลกฐาน ขอมล ทเกยวของกบปญหาและมความ จ าเปนตองการวเคราะห ๓.ขอพจารณา วเคราะหปจจยตางๆ โดยอาศยขอเทจจรงน าไปสทาง แกปญหาและมขอสรปทางแกปญหาทดทสด ๔.ขอเสนอ น าขอสรปจากขอพจารณามาเสนอแนะถงการปฏบตให ผบงคบบญชาสงการ

บนทกสงการ

„ ขอความทผบงคบบญชาเขยนหรอพมพสงการไปยงผใตบงคบบญชาในเรองใดเรองหนง

บนทกตดตอ

„ การเขยนหรอพมพขอความตดตอภายในระหวางหนวยงานหรอระหวางเจาหนาทในสงกดเดยวกน

„ ในกรณทมการอางถงหนงสอทเคยตดตอกนหรอมสงทสงมาดวย ใหระบไวในขอความทบนทกดวย

77

78

79

80

ภาพสงเขปแสดงการเปรยบเทยบ หนงสอภายใน บนทก

ลบ ครฑ ดวน บนทกขอความ สวนราชการ รร.สบ.สบ.ทบ. (กองธรการและก าลงพล โทร.) ท กห วนท เม.ย.๕๐ เรอง (ค าขนตน) อางถง (ถาม) สงทสงมาดวย (ถาม) (ขอความ)..................................................... ............................................................................................. ..................................................................... ............................................................................................. พล.ต……………….………. (.....................................) ผบ.รร.สบ.สบ.ทบ.

ลบ

ครฑ บนทกขอความ สวนราชการ……(ไมระบ)……………………………………… ท.....(ไมระบ)................ วนท…..…..(ไมตองระบ).................. เรอง........(ไมตองระบ)............................................................... (ค าขนตน) (ขอความ).......................................................... ................................................................................................... ................................................................................................... ................................................................................................... ........................................................................... .................................................................................................. (ลงชอ).....................................

(ต าแหนง)………………………. วน เดอน ป

ทบ.101-003-1

หมายเหต : หนงสอภายใน ถาสวนราชการเจาของหนงสอ เปน กองรอย หมายเลขโทรศพทไมตองใสในวงเลบ

๓.หนงสอประทบตรา

หนงสอทใชประทบตราแทนการลงชอของหวหนา สวนราชการระดบกองพล หรอเทยบเทาขนไปโดยให หวหนาสวนราชการชนผบงคบการกรม หรอเทยบเทา หรอ ผทไดรบมอบหมายจากหวหนาสวนราชการระดบกองพล หรอเทยบเทาขนไปเปนผรบผดชอบลงชอยอก ากบตรา

หนงสอประทบตราใหใชดงน

- ใชระหวางสวนราชการกบสวนราชการหรอระหวาง สวนราชการกบบคคลภายนอก - ค าขนตนมใชเพยงค าเดยวคอ“ถง” - ไมมหวขออางถงและสงทสงมาดวย

83

84

85

86

กรณทไมใชเรองส าคญ

๑. การขอทราบรายละเอยดเพมเตม ๒. การสงส าเนาหนงสอ ๓. การตอบรบทราบทไมเกยวกบราชการส าคญหรอการเงน ๔. การแจงผลงานทไดด าเนนการไปแลวใหสวนราชการทเกยวของทราบ ๕. การเตอนเรองทคาง ๖. เรองซงหวหนาสวนราชการระดบกองพลหรอเทยบเทาขนไปก าหนด โดยท าเปนค าสงใหใชหนงสอประทบตรา

ชนความลบ (ใชตวอกษรสแดง)

๑.ลบ : ขอมลขาวสารลบซงหากเปดเผยทงหมดหรอเพยงบางสวน จะกอใหเกดความเสยหายแกประโยชนแหงรฐ ๒.ลบมาก : ขอมลขาวสารลบซงหากเปดเผยทงหมดหรอเพยงบางสวน จะกอใหเกดความเสยหายแกประโยชนแหงรฐอยางรายแรง ๓.ลบทสด : ขอมลขาวสารลบซงหากเปดเผยทงหมดหรอเพยงบางสวน จะกอใหเกดความเสยหายแกประโยชนแหงรฐอยางรายแรงทสด (ระเบยบวาดวยการรกษาความลบของทางราชการ พ.ศ.๒๕๔๔)

ผมอ านาจก าหนดชนความลบ

- หวหนาหนวยงานของราชการ - หวหนาหนวยงานของราชการอาจมอบหมายผใตบงคบบญชาตาม

กฏหมายก าหนดชนความลบไดในกรณจ าเปน - ในกรณเรงดวน จนท.ทเกยวของมอ านาจก าหนดชนความลบเปนการ

ชวคราวไดแตตองรบเสนอตอผมอ านาจก าหนดชนความลบเพอสงการในทนท

(ระเบยบวาดวยการรกษาความลบของทางราชการ พ.ศ.๒๕๔๔)

ชนความเรงดวน

๑.ดวนทสด : ใหเจาหนาทปฏบตในทนททไดรบหนงสอนน ๒.ดวนมาก : ใหเจาหนาทปฏบตโดยเรว ๓.ดวน : ใหเจาหนาทปฏบตเรวกวาปกตเทาทจะท าได (ใชตวอกษรสแดงขนาดไมเลกกวาตวพมพขนาด ๓๒ พอยท)

กรณทตองการใหหนงสอสงถงมอผรบภายในเวลาทก าหนด

ใหระบค าวา

“ ดวนภายใน แลวลง วน เดอน ป และก าหนดเวลาทตองการใหหนงสอไปถงผรบกบใหเจาหนาทสงถงผรบซงระบบนหนาซองภายในเวลาทก าหนด”

ดวนภายใน ๒๖ เม.ย.๕๑ ,๐๙๓๐ (*** ไมมดวนภายในวนน ***)

๔. หนงสอสงการ ม ๓ ชนด

๑. ค าสง ๒.ระเบยบ ๓.ขอบงคบ

อ านาจในการออกแบบธรรมเนยม รฐสภา(นตบญญต) ๑.พระราชบญญต ๒.พระราชก าหนด ๓.พระราชกฤษฎกา ๔.กฏ ๕.ขอบงคบ ๖.ค าสง กระทรวง ๗.ระเบยบ ๘.ประกาศ ๙.ขาว ๑๐.แถลงการณ ๑๑.มต

นขต.รองลงไป

ฝายบรหาร

นขต.กระทรวง

ค าสง

คอบรรดาขอความทผบงคบบญชาสงการใหปฏบตโดยชอบดวยกฎหมาย แบงเปน ๒ ประเภท ค าสงทวไป : เปนค าสงทใหสวนราชการ หรอหนวย หรอผใตบงคบบญชา

ทวไปปฏบตและทราบทวกน ค าสงเฉพาะ : เปนค าสงทใหสวนราชการ หรอหนวยหรอผใตบงคบบญชา

ผมหนาทเกยวของโดยเฉพาะปฏบต

**ค าสง ออกไดตงแตระดบกองรอยหรอเทยบเทาขนไป

95

96

97

98

ระเบยบ

คอบรรดาขอความทผมอ านาจหนาทไดวางไวเพอเปนหลกปฏบตงาน เปนการประจ า - ใชกระดาษตราครฑ - ถาเปนระเบยบทกลาวถงครงแรกในเรองนน ไมตองลงวาเปนฉบบท เทาใด แตถาเปนระเบยบเรองเดยวกนทมการแกไขเพมเตม ใหลงเปน ฉบบท ๒ และทถด ๆ ไปตามล าดบ - ออกไดตงแตระดบกองรอยหรอเทยบเทาขนไป

100

101

102

ขอบงคบ

คอบรรดาขอความทผมอ านาจหนาทก าหนดใหใชโดยอาศยอ านาจ ของกฎหมายทบญญตใหกระท าได กระทรวงกลาโหม เปนผออกขอบงคบ

๕. หนงสอประชาสมพนธ ม ๓ ชนด

๑. ประกาศ ๒.แถลงการณ ๓.ขาว

ประกาศ

- บรรดาขอความททางราชการประกาศหรอชแจงใหทราบ หรอแนะแนวทางปฏบต - ใชกระดาษตราครฑ - หวหนาสวนราชการตองลงลายมอชอ - ออกไดตงแตระดบกองรอยหรอเทยบเทาขนไป

106

107

108

แถลงการณ

- บรรดาขอความททางราชการแถลงเพอท าความเขาใจ ในกจการของทางราชการ หรอเหตการณ หรอกรณใดๆ ใหทราบชดเจนโดยทวกน ** กองทพบก เปนผออกแถลงการณ

110

๓ซม.

111

112

ขาว

- บรรดาขอความททางราชการเหนสมควรเผยแพรใหทราบ - ใชกระดาษปอนดขาว - ฉบบท ใชในกรณทจะตองออกขาวหลายฉบบในเรองเดยวท ตอเนองกน ใหลงฉบบทเรยงตามล าดบไวดวย - หวหนาสวนราชการไมตองลงลายมอชอ ( แตใหลงชอเตมของ สวนราชการทออกขาว ) - ทกสวนราชการสามารถออกได

114

115

๖.หนงสอทเจาหนาทท าขนหรอรบไวเปนหลกฐานในราชการ

- หนงสอททางราชการท าขนนอกจากทกลาวมาแลวขางตน - หนงสอทหนวยงานอนใด ซงมใชสวนราชการหรอบคคล ภายนอกมมาถงสวนราชการและสวนราชการรบไวเปน หลกฐานของทางราชการ

๖.หนงสอทเจาหนาทท าขนฯ ม ๔ ชนด

๑.หนงสอรบรอง ๒.รายงานการประชม ๓.บนทก ๔.หนงสออน

หนงสอรบรอง

- หนงสอทหนวยออกใหเพอรบรองแกบคคล นตบคคล หรอ หนวยงาน เพอวตถประสงคอยางหนงอยางใดใหปรากฏแก บคคลโดยทวไปไมจ าเพาะเจาะจง - ใชกระดาษตราครฑ - ในกรณทการรบรองเปนเรองส าคญทออกใหแกบคคลตอง ตดรปถาย

119

120

รายงานการประชม

- การบนทกความคดเหนของผมาประชม ผเขารวมประชม และมตของทประชมไวเปนหลกฐาน

- ใชกระดาษปอนดขาว - รายงานการประชมม ๓ แบบ

๑. แบบบนทกอยางละเอยด ๒. แบบบนทกเฉพาะสาระส าคญ ๓. แบบบนทกเฉพาะเรองและมตทประชม

122

123

124

หนงสออน

- หนงสอหรอเอกสารอนใดทเกดขนเนองจากการปฏบตของเจาหนาทเพอเปนหลกฐานในราชการ รวมถงภาพถาย ฟลม แถบบนทกเสยง แถบบนทกภาพ

- หนงสอของบคคลภายนอกทยนตอเจาหนาทและเจาหนาทไดรบเขาทะเบยนรบหนงสอของทางราชการแลว

- มรปแบบตามทกระทรวง ทบวง กรม จะก าหนดขนใชตามความเหมาะสม เวนแตมแบบตามกฎหมายเฉพาะเรองใหท าตามแบบ

หนงสอของบคคลภายนอกทยนตอเจาหนาทและเจาหนาท ไดรบเขาทะเบยนรบหนงสอของทางราชการแลว

- โฉนด - ส าเนาทะเบยนบาน - ใบส าคญการสมรส

- บตรประชาชน - บตรขาราชการ - สตบตร

- หนงสอเดนทาง - ใบพกอาวธปน - แผนท

- จดหมายรองทกข รองเรยน - ใบลงเวลา

- ประกาศประกวดราคา - ใบเสนอราคา ฯลฯ

สอกลางบนทกขอมล

ตามวรรคหนงหมายความถงสอใดๆ ทอาจใชบนทกขอมลไดดวย อปกรณทางอเลกทรอนกส เชน แผนบนทกขอมล เทปแมเหลก จานแมเหลก แผนซดอานอยางเดยว หรอแผนดจตลอเนกประสงค เปนตน

การตดตอราชการดวยระบบสารบรรณอเลกทรอนกส - การตดตอราชการนอกจากการจะด าเนนการโดยหนงสอทเปนเอกสารสามารถด าเนนการ ดวยระบบสารบรรณอเลกทรอนกสได - ในกรณทตดตอราชการดวยระบบสารบรรณอเลกทรอนกสใหผสงตรวจสอบผลการสง ทกครงและใหผรบแจงตอบรบเพอยนยนวาหนงสอไดจดสงไปยงผรบเรยบรอยแลว และ สวนราชการผสงไมตองจดสงหนงสอเปนเอกสาร เวนแต กรณเปนเรองส าคญจ าเปนตอง ยนยนเปนเอกสาร ใหท าเอกสารยนยนตามไปทนท - การสงขอความทางเครองมอสอสาร เชน โทรเลข วทยโทรเลข โทรพมพ โทรศพท วทยสอสาร วทยกระจายเสยง หรอวทยโทรทศน เปนตน ใหผรบปฏบตเชนเดยวกบไดรบ หนงสอ ในกรณทจ าเปนตองยนยนเปนหนงสอใหท าหนงสอยนยนตามไปทนท - การสงขอความทางเครองมอสอสารซงไมมหลกฐานปรากฏชดแจง เชน ทางโทรศพท วทยสอสาร วทยกระจายเสยง หรอวทยโทรทศน เปนตน ใหผสงและผรบบนทกขอความ ไวเปนหลกฐาน

ส าเนาคฉบบ

- หนงสอทจดท าขนโดยปกตใหมส าเนาคฉบบไวท ตนเรอง ๑ ฉบบ ( เกบไวเปนหลกฐาน ) - ส าเนาคฉบบใหมลายมอชอผราง ผพมพ ผทาน และผตรวจไวขางทาย

130

131

132

การรบรองส าเนา

ไมวาจะโดยการคด หรอถายเอกสารกตาม การรบรองส าเนาใหใช ค าวา ส าเนาถกตอง แลวลงลายมอชอผรบรอง ซงตองเปนขาราชการ ชนสญญาบตรพรอมทงพมพ หรอเขยนตวบรรจงชอ และต าแหนง ใตลายมอชอ กบใหลง วน เดอน ป ทรบรองส าเนาก ากบไวดวย

ส าเนาถกตอง เรยน/เสนอ พ.ต. ( เลศฤทธ อทธไกร ) หน.สบ.ทบ. .........../.........../...........

การรบรองความถกตอง

ตรวจถกตอง - ใชในกรณรบรองเอกสารทวไปโดยขาราชการชนสญญาบตร - ใหลงลายมอชอ ชอเตม ต าแหนง วนเดอนปทรบรอง - พมพไวดานขวาของกระดาษ ตรวจถกตอง

พ.ท. ( เกงกาจ ใจกลา ) หน.สบ.ทบ. .........../.........../...........

การรบรองความถกตอง

ขอรบรองวาถกตอง - ใชในกรณรบรองเอกสารทมความส าคญเปนการเฉพาะ - หวหนาสวนราชการเปนผลงลายมอชอ - ใหพมพชอเตม ต าแหนง วนเดอนปทรบรอง - พมพไวทางดานขวาของกระดาษ ขอรบรองวาถกตอง

พล.ต. ( ณฐธรณนทร ขอบทอง ) จก.สบ.ทบ. .........../.........../...........

การรบ - สง เกบ ยม ท าลาย

หนงสอรบ คอหนงสอทไดรบเขามาจากภายนอก ใหเจาหนาทของหนวยงานสารบรรณกลางปฏบต ตามทก าหนดไวในสวนน

การรบหนงสอทมชนความลบ ลบหรอลบมาก ดวยระบบสารบรรณอเลกทรอนกส

ใหผใชงานหรอผปฏบตงานทไดรบการแตงตงใหเขาถง เอกสารลบแตละระดบเปนผรบผานระบบการรกษา ความปลอดภย โดยใหเปนไปตามระเบยบวาดวยการ รกษาความลบของทางราชการ

ความมงหมาย

- ใหหนงสอถงมอผรบหรอผปฏบตโดยเรวและไมผดพลาด - ปองกนมใหหนงสอสญหายหรอสบสนเพราะไดลงหลกฐาน ไวแลว - ชวยใหการตดตามคนหาหนงสอไดสะดวกและรวดเรว

วธปฏบตในการรบหนงสอ

๑. จดล าดบความส าคญและความเรงดวน ๒. ตรวจเอกสาร ๓. ประทบตรารบหนงสอ ๔. ลงทะเบยนรบหนงสอ ๕. แยกหนงสอสงหนวยทเกยวของ

ขนตอนการตรวจเอกสาร

ตรวจความถกตองของเอกสารทรบเขา หากไมถกตอง ๑. ตดตอสวนราชการหนวยงานเจาของเรอง ๒. ตดตอหนวยงานทออกหนงสอ ๓. บนทกขอบกพรองไว ( ชองหมายเหต )

การประทบตรารบหนงสอ

- หนวยแรกทรบหนงสอ เจาหนาท รบ-สง ประทบตรารบหนงสอ ทมมบนดานขวาของหนาแรกของหนงสอทเปดผนกแลว - หนวยตอไปเมอรบหนงสอฉบบเดยวกนนนหากจะตอง ประทบตรารบหนงสอใหประทบทดานหลงตรงหนาแรกทวางอย โดยเรมประทบตราจากมมบนดานซายเรยงเปนแถวไปทางขวาใน แนวบรรทดเดยวกนแถวละ ๓ ตราตามล าดบหนวย

สบ.ทบ. เลขรบ……… วนท……….. เวลา………..

กธก.สบ.ทบ. เลขรบ……… วนท……….. เวลา………..

รร.สบ.สบ.ทบ. เลขรบ……… วนท……….. เวลา………..

๒ ๓ ๔

142

แบบทะเบยนหนงสอรบ

วนท……….เดอน…….......พ.ศ………..

แบบท ๑๕

ทะเบยนหนงสอรบ

เลข ทะเบยนรบ

ท ลงวนท จาก ถง เรอง หมายเหต การปฏบต

๑๒๓ กห๐๔๘๓/๒๘๔๓

๒๕เม.ย.๕๑ ม.พน. ๙ สบ.ทบ. แจงผลการรองเรยนของ นายสมบต

กธก.สบ.ทบ.

๒๖ เม.ย. ๕๑

ขนตอนการแยกหนงสอทลงทะเบยนแลวใหหนวยทเกยวของ

- บนทกสวนราชการทรบผดชอบไวดานซายแนวเดยวกบยอหนา แรกและลงชอวน เดอน ป ก ากบกอนสง - ลงชอหนวยงานทรบหนงสอ ในชองการปฏบต (ถามชอบคคล หรอต าแหนงทเกยวของกบการรบหนงสอ ใหลงชอ หรอต าแหนง ไวดวย ) - ท าการสงหนงสอ โดยใชสมดสงหนงสอหรอใหผรบหนงสอลงชอ และวน เดอน ป ทรบไวเปนหลกฐานในทะเบยนรบหนงสอ

หนงสอทลงทะเบยนรบแลว

- ใหจดสงใหสวนราชการทเกยวของด าเนนการ - จดสงโดยใชสมดสงหนงสอ - ใหผรบหนงสอ ลงชอ และวน เดอน ป ทรบเปนหลกฐาน ในทะเบยนรบหนงสอ

หนงสอสง

- คอหนงสอทสงออกไปภายนอกใหปฏบตตามทก าหนดไวในสวนน

- การสงหนงสอทมชนความลบ ในชนความลบหรอลบมาก ดวยระบบ

สารบรรณอเลกทรอนกสใหผใชงานหรอผปฏบตงานทไดรบการ

แตงตงใหเขาถงเอกสารลบแตละระดบเปนผสงผานระบบการรกษา

ความปลอดภย โดยใหเปนไปตามระเบยบวาดวยการรกษาความลบ

ของทางราชการ

ขนตอนการสงหนงสอ

- เจาของเรองตรวจความเรยบรอยของหนงสอรวมทงสงทจะตองสงไปดวย ใหครบถวน - สงเรองใหเจาหนาทลงทะเบยนหนงสอสง(แยกทะเบยนหนงสอสง ธรรมดาและหนงสอสงทไมพงเปดเผย ) - กอนบรรจใหเจาหนาทตรวจความเรยบรอยของหนงสอตลอดจนสงท สงมาดวยอกครงหนงแลวปดผนก - หนงสอทไมมความส าคญมากนกอาจสงโดยวธพบยดตดดวยกาว แถบกาว เยบดวยลวด หรอวธอนแทนการบรรจซอง

147

วนท……….เดอน…….......พ.ศ………..

แบบท ๑๖

ทะเบยนหนงสอสง

เลข ทะเบยนสง

ท ลงวนท จาก ถง เรอง หมายเหต การปฏบต

๒๐๑ กห๐๔๒๑/ ๒๖เม.ย.๕๑ สบ.ทบ. แจงผลการรองเรยนของ นายสมบต

กธก.สบ.ทบ.

๒๗ เม.ย. ๕๑

ตวอยางการลงแบบทะเบยนหนงสอสง

ม.พน. ๙

วธการสงหนงสอ

๑. สงโดยน าสาร - ใชสมดสงหนงสอ - ใชใบรบหนงสอ ( น าใบรบผนกตดไวกบส าเนาคฉบบดวย ) ๒. สงโดยทางไปรษณย - ปดแสตมป - ลงทะเบยน - ลงทะเบยนตอบรบ

ใบรบหนงสอ

ใชส าหรบก ากบไปกบหนงสอทน าสง โดยใหผรบ เซนชอรบแลวรบกลบคนมา แนบไวกบส าเนาคฉบบ

ท………………..ถง………………………... เรอง………………………………..……….. รบวนท……………………....เวลา………..น. ผ รบ………………………………………….

แบบการจาหนาซอง

( ความเรงดวน )

( สวนราชการทออกหนงสอ )

ท

ค าขนตน ชอผรบ

สถานท

ทตง

รหสไปรษณย

แบบท ๑๗

ตวอยางการจาหนาซอง

ดวนมาก สบ.ทบ. ท กห ๐๔๒๑/๑๒๓

เรยน ปลดกระทรวงมหาดไทย ส านกงานปลดกระทรวง กระทรวงมหาดไทย ถนนอษฎางค กรงเทพฯ ๑๐๒๐๐

แบบท ๑๗

ช าระคาฝากสงเปนรายเดอน ใบอนญาตท ๑ /๒๕๔๗ ปณ.หนาพระลาน

พ.ต.สนทร ลอยความสข

( สนทร ลอยความสข ) ประจ า สบ.ทบ.

152

การเกบหนงสอ

แบงออกเปน ๓ ลกษณะ ๑.การเกบระหวางปฏบต ๒.การเกบเมอปฏบตเสรจแลว ๓.การเกบไวเพอใชในการตรวจสอบ

การเกบระหวางปฏบต

- เปนการเกบหนงสอทยงปฏบตไมเสรจ - อยในความรบผดชอบของเจาของเรอง - ก าหนดวธการเกบใหเหมาะสมตามขนตอนของการปฏบต

การเกบเมอปฏบตเสรจแลว

- เปนการเกบหนงสอทปฏบตเสรจเรยบรอยแลวและไมมอะไร ตองปฏบตอกแลว - เจาของเรองจดท าบญชหนงสอสงเกบ - มตนฉบบและส าเนาคฉบบส าหรบเจาของเรองและหนวยเกบ ไวอยางละฉบบ

การเกบไวเพอใชในการตรวจสอบ

- เปนการเกบหนงสอทปฏบตเสรจเรยบรอยแลว แตยงมความ จ าเปนจะตองใชในการตรวจสอบเปนประจ า - ใหเจาของเรองแยกเรองเกบเอกเทศโดยแตงตงเจาหนาทขน รบผดชอบ - เมอหมดความจ าเปนใหสงหนงสอไปยงหนวยเกบของสวน ราชการ

การเรยงหนงสอในแฟม

- หนงสอทมวนทมากอนใหเรยงไวขางลาง - หนงสอเรองเดยวกน มโตตอบหลายฉบบ เมอด าเนนการเสรจแลว ใหเรยงฉบบหลงสดไวบน ฉบบมากอนไวดานลางจนจบเรองแลวเยบ รวมไวเปนเรองเดยวกน

ตราก าหนดเกบหนงสอ

๑. ตราทใชประทบบนหนงสอเกบเพอใหทราบก าหนดระยะเวลาการเกบหนงสอ

๒. หามท าลาย (เกบตลอดไป) ๓. เกบถง พ.ศ……… (เกบมก าหนดเวลา) ๔. ขนาดไมเลกกวาตวพมพ ๒๔ พอยท ๕. ประทบไวมมลางดานขวาของกระดาษแผนแรกของหนงสอ

อายการเกบหนงสอ

โดยปกตใหเกบไวอยางนอย ๑๐ ป เวนแตหนงสอดงตอไปน ๑.หนงสอทตองสงวนเปนความลบ ใหปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบวา ดวยการรกษาความปลอดภยแหงชาตหรอระเบยบวาดวยการรกษา ความลบของทางราชการ ๒.หนงสอทเปนหลกฐานทางอรรถคด ส านวนของศาลหรอของ พนกงานสอบสวน หรอหนงสออนใดทไดมกฎหมาย หรอระเบยบ แบบแผนก าหนดไวเปนพเศษแลว การเกบใหเปนไปตามกฎหมายและ ระเบยบแบบแผนวาดวยการนน

๓.หนงสอทมคณคาทางประวตศาสตรทกสาขาวชาและมคณคาตอ การศกษา,คนควา,วจยใหเกบไวเปนหลกฐานส าคญทางประวตศาสตร ของชาตตลอดไปหรอตามทส านกหอจดหมายเหตแหงชาต กรม ศลปากรก าหนด ๔.หนงสอทไดปฏบตเสรจสนแลวและเปนส าเนาทมตนเรองจะคนได จากทอน ใหเกบไวไมนอยกวา ๕ ป ๕.หนงสอทเปนเรองธรรมดาสามญซงไมมความส าคญและเปนเรองท เกดขนเปนประจ าเมอด าเนนการแลวเสรจใหเกบไวไมนอยกวา ๑ ป

๖.หนงสอหรอเอกสารเกยวกบการรบเงน การจายเงน หรอการกอหน ผกพนทางการเงนทไมเปนหลกฐานแหงการกอ,เปลยนแปลง,โอน สงวนหรอระงบซงสทธในทางการเงนรวมถงหนงสอหรอเอกสาร เกยวกบการรบเงน การจายเงน หรอการกอหนผกพนทางการเงนท หมดความจ าเปนในการใชเปนฐานแหงการกอ,เปลยนแปลง,โอน, สงวนหรอระงบซงสทธในทางการเงนเพราะไดมหนงสอหรอเอกสาร อนทสามารถน ามาใชอางองหรอทดแทนหนงสอหรอเอกสารดงกลาว แลว เมอส านกงานการตรวจสอบเงนแผนดนตรวจแลวไมมปญหาและ ไมมความจ าเปนตองใชประกอบการตรวจสอบหรอเพอการใดๆ อก ใหเกบไวไมนอยกวา ๕ ป

หนงสอเกยวกบการเงน ซงเหนวาไมมความจ าเปนตองเกบไวถง ๑๐ ป

หรอ ๕ ป แลวแตกรณ ใหท าความตกลงกบกระทรวงการคลง

ขอยกเวน

ใหสวนราชการ จดสงหนงสอพรอมบญชสงมอบสงใหส านกจดหมาย

เหตแหงชาต กรมศลปากร ภายใน วนท ๓๑ มกราคม ของปถดไป

หนงสอทมอายครบ ๒๐ ป

เวนแต

๑.หนงสอทตองสงวนเปนความลบ ปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบวา ดวยการรกษาความปลอดภยแหงชาตหรอระเบยบวาดวยการรกษา ความลบของทางราชการ ๒.หนงสอทมกฎหมาย ขอบงคบ หรอระเบยบทออกใชเปนการทวไป ก าหนดไวเปนอยางอน ๓.หนงสอททางราชการขอเกบไว (ใหจดสงบญชหนงสอทขอเกบเอง ใหส านกงานหอจดหมายเหตแหงชาต กรมศลปากร)

บญชมอบและบญชหนงสอครบ ๒๐ ป

ใหมตนฉบบและส าเนาคฉบบ เพอใหสวนราชการผมอบและ ส านกหอจดหมายเหตแหงชาตผรบมอบเกบไวเปนหลกฐาน ฝายละฉบบ

วธรกษาหนงสอ

๑.ระมดระวงหนงสอใหอยในสภาพใชราชการไดทกโอกาส ๒.หากช ารดเสยหายตองรบซอม ๓.หากสญหายตองหาส าเนามาแทน ๔.หากช ารดไมสามารถซอมแซมได ตองรายงานผบงคบบญชาทราบ ๕.ถาหนงสอทสญหายเปนเอกสารสทธตามกฎหมาย หรอหนงสอส าคญทเปน การแสดงเอกสารสทธใหแจงความตอพนกงานสอบสวน

วธยมหนงสอทสงเกบแลว

๑.ผยมจะตองแจงวาจะน าไปใชในราชการใด ๒.ผยมจะตองมอบหลกฐานการยม ๓.การยมระหวางสวนราชการ ผยมและผอนญาตตองเปนหวหนาสวนราชการ ชนผบงคบการกรมหรอเทยบเทา หรอผทไดรบมอบหมาย ๔.การยมในสวนราชการเดยวกน ผยมและผอนญาตตองเปนหวหนาสวน ราชการระดบกองรอยหรอเทยบเทา หรอผทไดรบมอบหมาย

หามบคคลภายนอกยมหนงสอราชการเวนแต

๑.ใหดหรอคดลอกหนงสอ ๒. ตองไดรบอนญาตจากหวหนาสวนราชการชนผบงคบการ กรมหรอเทยบเทาหรอผทไดรบมอบหมาย

การท าลายหนงสอราชการ

๑.ส ารวจหนงสอทครบอายการเกบในปนน ๒. จดท าบญชหนงสอขอท าลายเสนอหวหนาสวนราชการชนผบญชาการ กองพลหรอเทยบเทาขนไป เพอพจารณาแตงตงคณะกรรมการท าลายหนงสอ ๓.คณะกรรมการประกอบดวยประธานและกรรมการอกอยางนอย๒ คน ปกต แตงตงจากขาราชการชนสญญาบตร ๔.มตคณะกรรมการถอเสยงขางมาก ถากรรมการผใดไมเหนดวยใหบนทก ความเหนแยงไว ๕.รายงานใหหวหนาสวนราชการทราบ

หนาทของคณะกรรมการท าลายหนงสอ

๑.พจารณาหนงสอทจะขอท าลายตามบญช ๒. หนงสอใดไมควรท าลายและควรขยายเวลาการเกบ ใหแกไขอายการเกบในตรา ก าหนดเกบหนงสอ ๓.หนงสอใดควรท าลาย ใหท าเครองหมาย X ๔.รายงานผลการพจารณาพรอมทงบนทกความเหนแยงของคณะกรรมการ (ถาม) ตอหวหนาสวนราชการระดบกองพลหรอเทยบเทาขนไปเพอพจารณาสงการ ๕.ควบคมท าลายโดยการเผาหรอวธอนทจะไมตองใหหนงสอนนอานเปนเรองได ๖.เมอท าลายแลวใหท าบนทกลงนามรวมกน

มาตรฐานกระดาษ

โดยปกตใชกระดาษปอนดขาว ม ๓ ขนาด คอ ๑.ขนาด เอ ๔ ๒.ขนาด เอ ๕ ๓.ขนาด เอ ๘

มาตรฐานซอง

ขนาด ซ ๔ ใชส าหรบบรรจหนงสอกระดาษตราครฑโดย ไมตองพบ มชนดธรรมดาและขยายขาง ขนาด ซ ๕ ใชส าหรบบรรจหนงสอกระดาษตราครฑพบ ๒ ขนาด ซ ๖ ใชส าหรบบรรจหนงสอกระดาษตราครฑพบ ๔ ขนาด ดแอล ใชส าหรบบรรจหนงสอกระดาษตราครฑพบ ๓

หลกการรางหนงสอ

๑.ผรางจะตองรชนดและรปแบบของหนงสอราชการ ๒.ผรางตองเขาใจในเรองทจะรางและรจดประสงคของเรอง ๓.แยกประเดนทเปนเหตผลและความมงหมายทจะรางหนงสอนน ๔.ถามหลายขอใหแยกเปนขอๆ เพอใหชดเจนและเขาใจงาย ๕.ความตอนใดอางองถงกฎหมาย ขอบงคบ ระเบยบ ค าสง ตองระบ ใหชดเจน เพยงพอทผรบจะคนหามาตรวจสอบไดสะดวก ๖.ใชถอยค าทสนแตเขาใจงายและควรใชภาษาแบบแผนเปนทางการ ๗.ใชค าธรรมดาทไมมความหมายไดหลายทาง

หลกการรางหนงสอ ( ตอ )

๘.อยาใชส านวนทไมเหมาะสมส าหรบใชเปนส านวนหนงสอ ๙.ถกตองตามหลกไวยากรณ อกขรวธ ตวสะกด การนตและวรรคตอน ๑๐.ตองรจกชอ ต าแหนงและชอสวนราชการทถกตอง ๑๑.ขอความสมบรณ กะทดรด ชดเจน ๑๒.ล าดบความด มเอกภาพ ๑๓.ผรบเขาใจไดถกตองตามความประสงคทมหนงสอไป ๑๔.ใชถอยค าสภาพสมฐานะผรบ

หลกการเขยนหนงสอราชการ

ควรนกกอนเขยนเสมอวา ๑.จะเขยนเรองอะไร ๒.จะเขยนถงใคร ๓.จะเขยนท าไม ๔.จะเขยนอยางไร

„ จะเขยนเรองอะไร - เพอสอความหมายใหเขาใจตรงเปาหมายไดสาระครบถวนตามทประสงค - เพอจะไดยอเรองลงหวขอเรองไดถกตอง กะทดรด ชดเจน „ จะเขยนถงใคร - เพอจะไดเขยนค าขนตนและลงทายไดถกตอง - เพอจะไดใชถอยค าใหเหมาะสมกบฐานะของผรบหนงสอ „ จะเขยนท าไม - เพอจะไดเขยนใหบรรลจดประสงคหรอเกดผลตามทตองการ „ จะเขยนอยางไร - เพอจะไดเขยนไดด ถกตองตามระเบยบ

ลกษณะของหนงสอตดตอราชการ ๓ ชนด

๑.หนงสอภายนอก ๒.หนงสอภายใน ๓.หนงสอประทบตรา

การเขยนขอความในหนงสอตดตอราชการ

มโครงสรางประกอบดวย ๔ สวนส าคญ ๑.หวเรอง ๒.เนอเรอง ๓.จดประสงคของเรอง ๔.ทายเรอง

การเขยนขอความในสวนหวเรอง ๑.เรอง - คอขอความทยอสนทสดของหนงสอ - ควรมบรรทดเดยว หากจ าเปนจรงๆ ไมควรยาวเกน ๒ บรรทด - เปนวลหรอประโยคสนๆ แตสอความหมายไดชดเจน - ตองเขยนใหบรรลจดมงหมายหรอพอรใจความทยอสนทสดของหนงสอ - ตรงประเดนและตรงกบสวนสรป - จะเขยนเฉพาะหนงสอภายนอกและหนงสอภายในเทานน

การเขยนขอความในสวนหวเรอง ๒.ค าขนตน - ตองเขยนทงในหนงสอภายนอก หนงสอภายใน และหนงสอประทบตรา - ตองใชตามฐานะของผรบหนงสอตามทก าหนดไวในระเบยบ ส านกนายกรฐมนตรวาดวยงานสารบรรณ

การเขยนขอความในสวนเนอเรอง

- คอขอความทผมหนงสอแจงไปยงผรบหนงสอซงจะเขยนยอ หนาตอจากค าขนตน - อาจจะเปนขอความตอนเดยว,๒ ตอน หรอ ๓ ตอนแลวแตกรณ - เนอเรองของหนงสอประทบตรามกจะเปนขอความตอนเดยว เพราะเปนเรองทไมมสาระส าคญมากนก

กรณเขยนขอความในสวนเนอเรอง

„ เนอเรองตอนเดยว - กลาวถงเหตทมหนงสอไปเพยงตอนเดยวแลวกแจงจดประสงค „ เนอเรอง ๒ ตอน - กลาวถงเรองเดมทเคยตดตอกนมาแลวตอนหนงและเรองสบเนองตอมา อกตอนหนงแลวกแจงจดประสงค „ เนอเรอง ๓ ตอน - กลาวถงเรองเดมทเคยตดตอกนมาแลวตอนหนง เรองสบเนองตอมาอกตอน หนงและผลสบเนองตอไปหรอเรองเกยวของอกตอนหนงแลวกแจงจดประสงค

การเขยนค าเรมตนเนอเรอง

มกเรมตนดวยค าใดค าหนงใน ๔ ค าตอไปน ๑.ดวย ๒.เนองจาก ๓.ตาม ๔.ตามท

การเรมตนเรองโดยใชค าวา “ดวย” หรอ “เนองจาก”

- ใชในกรณทเปนเรองใหมซงไมเคยตดตอหรอรบรกนมากอน - เนอเรองอาจประกอบดวยขอความตอนเดยว,๒ ตอน หรอ ๓ ตอนกได แตจะไมมค าวา “นน” อยทายวรรคตอนใดเลย

การเรมตนเรองโดยใชค าวา “ตาม” “ตามท”

- ใชในกรณทเคยมเรองตดตอหรอรบรกนมากอน ซงจะอาง เรองทเคยตดตอหรอรบรกนมากอนดงกลาวนน - เนอเรองจะมอยางนอย ๒ ตอนเสมอ คอมการอางเรองเดม ตอนหนงและมเรองตอเนองอกตอนหนงและอาจมเรอง สบเนองตอมาหรอผลสบเนองตอไปหรอเรองเกยวของอกตอน หนงกได - จะตองมค าวา “นน”อยทายตอนแรกของเนอเรองเสมอ

การเขยนขอความในสวนจดประสงคของเรอง

- ในรปแบบหนงสอตดตอราชการจะมสวนส าคญทเรยกวา“ขอความ” - ใน“ขอความ”อาจแบงไดเปน ๒ สวนยอย ๑.เนอเรอง : จะบอกเหตทมหนงสอไป ดวย,ตาม (เนอเรอง)………………. ๒.จดประสงคของเรอง : จะบอกความมงหมายทมหนงสอไป วาประสงคจะใหผรบหนงสอท าอะไรหรอท าอยางไร จง (จดประสงคของเรอง)………………..

การเขยนใหบรรลจดประสงค

ถาตองการใหเขาทราบ ลงทาย “เพอทราบ” ถาตองการใหเขาเขาใจ ชแจงใหสมเหตสมผล ถาตองการใหเขารวมมอ นอบนอม, ขอบคณ ถาตองการใหเขาพจารณา ชประเดนใหเหนชด ถาตองการใหเขาอนมต ชแจงเหตผล ความจ าเปน ถาตองการใหเขารวาผด ชใหเขารสกตวและเสยใจ

การเขยนขอความในสวนทายเรอง

- ค าลงทาย ใชตามฐานะของผรบหนงสอตามทก าหนดไว - หนงสอภายนอก มค าลงทาย - หนงสอภายในและหนงสอประทบตรา ไมมค าลงทาย

การเขยนหนงสอราชการ

๑.เขยนใหถกแบบ ๒.เขยนใหถกเนอหา ๓.เขยนใหถกหลกภาษา ๔.เขยนใหชดเจน ๕.เขยนใหกระจางในวรรคตอน ๖.เขยนใหรดกมและกะทดรด

ระเบยบ ทบ.วาดวยการก าหนดล าดบหวขอในเอกสารราชการ พ.ศ.๒๕๐๘

ตวอยางเอกสารทไมมค าวา “ขอ” ตวอยางเอกสารทมค าวา “ขอ”

๑.

๑.๑

๑.๒

๑.๓

๒.

๒.๑

๒.๒

๒.๒.๑

๒.๒.๒

ขอ ๑

๑.๑

๑.๒

๑.๓

ขอ ๒

๒.๑

๒.๒

๒.๒.๑

๒.๒.๒

ผนวก

- คอเอกสารทแสดงรายละเอยดเพมเตมเพอขยายความตวเรอง - ใหเรยกขานดวยตวพยญชนะไทยเรยงตามล าดบ ๒๖ ตว - ก ข ค ง จ ฉ ช ซ ด ต ถ ท น บ ป ผ ฝ พ ฟ ม ย ร ว ส อ ฮ

อนผนวก

- คอเอกสารทแสดงรายละเอยดเพมเตมเพอขยายความผนวก - ใหเรยกขานดวยตวเลข - เชน อนผนวก ๑, อนผนวก ๒

ใบแทรก

- คอเอกสารทแสดงรายละเอยดเพมเตมเพอขยายความอนผนวก - ใหเรยกขานดวยตวพยญชนะไทยเรยงตามล าดบ ๒๖ ตว ท านองเดยวกบการเรยกขานผนวก

- เชน ใบแทรก ก, ใบแทรก ข

ใบแนบ

- คอเอกสารทแสดงรายละเอยดเพมเตมเพอขยายความใบแทรก - ใหก าหนดดวยตวเลข - เชน ใบแนบ ๑, ใบแนบ ๒

การใชลกษณะนามของทหาร

๑. ก าลงพลทเปนขาราชการทหาร / ต ารวจ ทมชนยศ = นาย ๒. ก าลงพลทเปนขาราชการกลาโหมพลเรอน ลกจางประจ าและพนกงานราชการ = คน

๓. ก าลงพลทมทง ๑. และ ๒. รวมอยดวยกน = คน ๔. กลมบคคลทมทงทหาร ต ารวจ นตบคคล คนทวไป และมพระภกษรวมอยดวย = ราย

(หนงสอราชบณฑตยสถาน ท รถ ๐๐๐๓/๒๑๕ ลง ๑๔ พ.ย.๔๔)