1

เครองมอวจย บรรยายโดย รศ.ดร.บญม พนธไทย

ภาควชาการประเมนและการวจย คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยรามค าแหง

2

เครองมอวจยคออะไร

เครองมอวจยคอ สงทใชส าหรบวดคาของตวแปรการวจยหรอใชส าหรบเกบขอมลทจะน ามาใชในการวจย

ขอมลทางการศกษาม 2 ประเภท

1. ขอมลเชงปรมาณ (Quantitative data)

2. ขอมลเชงคณภาพ (Qualitative data)

3

เครองมอวจยมหลายอยางทน ามาใชในการเกบรวบรวมขอมลแตทใชกนมากไดแก แบบทดสอบ แบบสอบถาม แบบสมภาษณ แบบสงเกต แบบเชครายการ เปนตน

4

การเลอกใชเครองมอวจย

เครองมอวจยมหลายประเภท การทเราจะเลอกใชเครองมอวจยอะไร จะตองค านงถงสงตอไปน

1. ลกษณะของประชากรทวจย

2. สงทจะวดหรอตวแปรการวจย

3. เวลาทใชในการวจย

5

หลกการสรางเครองมอวจย

เครองมอวจยส าหรบวดคาของตวแปรการวจย คาทวดไดจะเปนขอมลของตวแปรแตละตว ตวแปรบางตวอาจจะมเครองมอทใชวดอยแลวและมคณภาพเปนทยอมรบเรากไมตองสรางขนมาใหมกสามารถใชไดเลย แตถาจะตองสรางเองกมหลกการในการสรางดงน

6

1. ก าหนดรายการของตวแปรการวจยทปรากฏในเคาโครงการวจย

2. ศกษาหรอก าหนดค านยามของตวแปรทกตวในขอ 1

2.1 นยามทวไป / นยามตามทฤษฎ

2.2 นยามเชงปฏบตการ

7

3. ตดสนใจเลอกประเภทของเครองมอวาจะใชเครองมอวดอะไรบาง

4. ศกษาแนวคด และทฤษฎในการสรางเครองมอทเลอกใชวามวธการสรางอยางไรบาง

5. ลงมอสรางเครองมอวดใหสอดคลองกบขอ 2

5.1 รางขอค าถามใหสอดคลองกบค านยาม

5.2 ผวจยตรวจสอบขอค าถามทสรางขนวาครอบคลม ค านยามหรอไม และครบทกตวแปรหรอไม

8

6. หาคณภาพของเครองมอวด

6.1 โดยผเชยวชาญ

6.2 โดยการทดลองใช

7. ถาพบขอบกพรองตองท าการปรบปรง และหาคณภาพอกครงจนเปนทพอใจหรอไดคณภาพตามเกณฑ

8. จดเตรยมเครองมอวดใหพรอมทจะน าไปใชเกบขอมล

9

คณภาพของเครองมอวจย

เครองมอวจยทเปนแบบเลอกตอบโดยททกขอมรปแบบการตอบเหมอนกนและใหคะแนนเหมอนกนทกขอ คณภาพของเครองมอประเภทนสามารถแสดงคณภาพไดโดยวธการทางสถต

10

เครองมอวจยทไมใชแบบเลอกตอบ คณภาพของเครองมอประเภทนสามารถแสดงไดโดยองผลการตรวจสอบจากผเชยวชาญ โดยไมใชวธการทางสถต

11

คณภาพของเครองมอวจยม 2 ประเภทคอ

1. ความเทยงตรง (Validity)

2. ความเชอมน (Reliability)

12

ความเทยงตรง (Validity)

ความเทยงตรง หมายถง ความแมนย าของเครองมอวดทสามารถวดในสงทตองการจะวดได ความเทยงตรงมหลายประเภทดงน

13

1. ความเทยงตรงเชงเนอหา (Content validity)

เปนความเทยงตรงของขอค าถามทถามตรงกบค านยามของตวแปรทจะวดหรอเนอหาทจะวด ความเทยงตรงประเภทนนยมใชผเชยวชาญเกยวกบเรองทจะวด เปนผประเมน

14

วธการหาคาความเทยงตรงเชงเนอหา

1) ใหผเชยวชาญจ านวนหนง (5-10 คน) ตรวจสอบขอค าถามแตละขอวาถามตรงหรอสอดคลองตามค านยามของตวแปรหรอประเดนทจะวดหรอไม โดยใหแตละคนใหคะแนนดงน

15

ตรงหรอสอดคลอง ใหคะแนน +1

ไมแนใจ ใหคะแนน 0

ไมตรงหรอไมสอดคลอง ใหคะแนน -1

16

2) หาคาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามแตละขอกบค านยามตวแปรหรอประเดนทจะวด โดยหาคา IOC (Index of Item-objective Congruence) ดงน

IOC = NRΣ

17

เมอ R คอ ผลรวมคะแนนของผเชยวชาญทกคน

N คอ จ านวนผเชยวชาญ

เกณฑในการตดสนวาขอใดมความเทยงตรงใชไดหรอตองปรบปรง หรอตดทงมดงน

Σ

18

ขอทมคา IOC ตงแต 0.5 ขนไปถอวาขอนนใชได ถาต ากวา 0.5 ตองปรบปรงขอค าถาม แตถามคาเปนลบ ควรตดทงหรอจะแกไขปรบปรงกได

19

ตวอยาง ค านยาม/สงท

จะวด ขอ

ค าถาม ผลการประเมน IOC =

+1 0 -1 1. มใจกวาง

ยอมรบความคดเหนของคนอน

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

7 5 3 10 3

3 3 4 - 2

- 2 3 - 5

0.7 0.3 0.0 1.0 -0.2

NRΣ

20

จากตารางขอค าถามทใชได คอ ขอ 1.1 และ 1.4 สวนขอทควรปรบปรงคอ ขอ 1.2 และ 1.3 สวนขอ 1.5 อาจจะตดทงหรอปรบปรงใหมกได

21

2. ความเทยงตรงเชงเกณฑสมพนธ (Criterion related validity) ความเทยงตรงประเภทนม 2 ชนดคอ

2.1 ความเทยงตรงรวมสมย (Concurrent validity) หมายถง ความถกตองของเครองมอวจยทวดไดตรงตามสภาพทเปนจรงในปจจบน หาคาไดโดยหาความสมพนธระหวางคะแนนของเครองมอวจยกบคะแนนเกณฑทก าหนดขนในขณะนน

22

2.2 ความเทยงตรงเชงพยากรณ (Predictive validity) หมายถง ความถกตองของเครองมอวจยทวดไดตรงตามสภาพทเปนจรงในอนาคต หาคาไดโดยหาความสมพนธระหวางคะแนนของเครองมอวจยกบคะแนนเกณฑทจะเกดขนในอนาคต

23

สตรในการค านวณหาคาความเทยงตรงเชงเกณฑสมพนธมดงน

22 y - y x - x N

yx -xy 22 ΣΣNΣΣ

ΣΣΣNrxy

24

เมอ rxy คอ คาสมประสทธความเทยงตรง

x คอ คะแนนจากเครองมอวจย

y คอ คะแนนเกณฑ

N คอ จ านวนคน

25

ตวอยาง คนท คะแนน x คะแนน y

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

25 20 21 19 18 23 24 20 23 24

26 21 22 23 20 22 21 21 22 25

26

3. ความเทยงตรงเชงภาวะสนนษฐานหรอทฤษฎ (Construct validity)

เปนความสามารถของเครองมอวจยทวดไดตรงหรอวดไดครบตามภาวะสนนษฐานหรอทฤษฎ ทเราน ามาใชในการนยามตวแปร เชน เจตคต ความเชอ คานยม เชาวปญญา เปนตน

27

วธการตรวจสอบความเทยงตรง เชงภาวะสนนษฐาน

1. ทดสอบความแตกตางระหวางกลมซงตามทฤษฎบอกวามความแตกตางกนดานคณลกษณะหรอตวแปรทเราจะวจย กรณ 2 กลม การทดสอบใชสถต t-test

28

การหาคา t-test เราสามารถหาไดทงรายขอและทงฉบบ บางครงเราเรยกวาคาอ านาจจ าแนก นนคอขอใดหรอฉบบใดมคาอ านาจจ าแนกตามเกณฑ แสดงวาขอนนสามารถจ าแนกความแตกตางของคนในเรองนนได เชนสามารถจ าแนกเจคตทางการเมองของคนได

29

การหาคาอ านาจจ าแนกรายขอสามารถใชสถตหาคาสมประสทธสหสมพนธระหวางขอกบทงฉบบได(Item-total correlation :rxy) ขอมคาrxy

ตงแต 0.2 ขนไปแสดงวาขอนนมคาอ านาจจ าแนกใชได นนคอขอใดทตอบไดคะแนนมากคะแนนทงฉบบกไดคะแนนมากดวย

30

2. หาความสมพนธระหวางเครองมอวจยทเราสรางขน กบเครองมออนๆ ทวดตวแปรทวจยตวเดยวกน น าคะแนนมาหาคาสมประสทธสหสมพนธ (rxy)

3. การวเคราะหองคประกอบ (Factor analysis) เพอตรวจสอบวาขอค าถามทงหมดเกาะกลมกนไดจ านวนองคประกอบตามทฤษฎหรอไม

31

ความเชอมน (Reliability)

ความเชอมน (Reliability) มนกวดผลการศกษาไดใหความหมายไวหลายอยาง ดงน

ความเชอมน หมายถง ความคงทของผลการวดของเครองมอวจยฉบบใดฉบบหนงทตองการวดสงใดสงหนง หรอ

32

ความเชอมน หมายถง คาสหสมพนธระหวางผลการวดครงแรกกบครงทสองดวยเครองมอวจยชดเดยวกน หรอ

ความเชอมน หมายถง คาสหสมพนธระหวางผลการวดจากเครองมอวจยสองชดทคขนานกนวดสงเดยวกน หรอตวแปรเดยวกน

33

ปจจยส าคญทมผลตอคาความเชอมนของเครองมอวจยม 2 อยางคอ

1. ความยาวของเครองมอวจย ถาเครองมอวจยมจ านวนขอมากความเชอมนกมากดวย

2. การกระจายของขอมล ถาขอมลมคาการกระจายมากหรอมคา S.D. มากจะท าใหคาความเชอมนมคามากดวย

34

วธหาคาความเชอมนของเครองมอวจยมวธการดงน

1) วธสอบซ า (Test/Retest method) เปนวธการประมาณคาความเชอมนโดยการสอบซ าหรอวดดซ า โดยใชเครองมอวดฉบบเดยวกนวดกลมตวอยางกลมเดยวกนสองครง แลวน าคะแนนการวดทงสองครงมาหาคาสมประสทธสหสมพนธ การหาคาความเชอมนแบบนมขนตอน ดงน

35

1.1 สรางเครองมอวดตวแปรตามค านยาม

1.2 น าไปวดกบกลมตวอยางกลมหนงสองครงโดยเวนระยะหางกนประมาณ 1-2 สปดาห

1.3 หาคาสมประสทธสหสมพนธของคะแนนครงแรกกบครงทสอง โดยใชสตรดงน

36

2222xy

- r

ΣΥΝΣΥΣΧΝΣΧ

ΣΥΣΧΝΣΧΥ

เมอ rxy คอ คาสมประสทธสหสมพนธของแบบทดสอบ

X คอ คะแนนทไดจากการวดครงแรก

Y คอ คะแนนทไดจากการวดครงทสอง

N คอ จ านวนผสอบ

37

ตวอยาง คะแนนทไดจากการวดดวยเครองมอฉบบหนงวดสองครงกบกลมตวอยาง 10 คน ไดคะแนนดงน

วดครงท 1 5 6 7 4 5 6 8 3 5 8

วดครงท 2 4 7 6 5 5 7 7 4 5 6

จงหาคาความเชอมนของแบบทดสอบฉบบน

38

วธท า คนท วดครงท 1

X วดครงท 2

Y XY X2 Y2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

5 6 7 4 5 6 8 3 5 8

4 7 6 5 5 7 7 4 5 6

20 42 42 20 25 42 56 12 25 48

25 36 49 16 25 36 64 9

25 64

16 49 36 25 25 49 49 16 25 36

57 56 332 349 326 Σ

39

2222xy

- r

ΣΥΝΣΥΣΧΝΣΧ

ΣΥΣΧΝΣΧΥ

สตร

22xy56326105734910

565733210r

แทนคา

0.74 172.86

128124241

1283136326032493490

31923320

xyr

40

2) วธคขนาน (Parallel-Forms method) เปนวธการหาคาความเชอมนของเครองมอวดโดยใชเครองมอวด 2 ฉบบมขนตอนดงน

2.1 สรางเครองมอวด 2 ฉบบคขนานกน 2.2 น าเครองมอวดทงสองฉบบไปวดกลมตวอยางกลม

เดยวกนในชวงเวลาเดยวกน 2.3 ค านวณหาคาสมประสทธสหสมพนธของคะแนน

ทงสองฉบบ โดยใชสตรเดยวกนกบวธการหาคาความเชอมนแบบสอบซ าทกลาวมาแลว

41

3) วธวดครงเดยว เปนการหาคาความเชอมนของเครองมอวดฉบบเดยว น าไปวดกบกลมตวอยางครงเดยว แลวน าคะแนนมาหาคาความเชอมน ซงม 2 วธคอ

42

3.1 แบบแบงครง (Split halves method) ซงมวธการแบงได 2 วธคอ วธแรกแบงเปนขอคและขอค วธทสองแบงเปนครงแรก และครงหลง การแบงทง 2 วธนจะไดคาความเชอมนครงหนง เสรจแลวใชสตรปรบขยายใหเตมฉบบของ Spearman-Brown ดงน

43

เมอ rtt คอ คาความเชอมนหรอคาสมประสทธ สหสมพนธทงฉบบ

rhh คอ คาความเชอมนหรอคาสมประสทธ สหสมพนธครงหนง

hh

hhtt r1

2rr

44

3.2 ใชวธของ Kuder-Richardson ซงเปนการหาคาความเชอมนของแบบทดสอบทใหคะแนน 1 เมอตอบถกและ 0 เมอตอบผด โดยการสอบครงเดยวแลวใชสตร Kuder-Richardson สตร 1 เรยกวา KR 20

2x

iik

1i2x

tt S

1S

1-k

k r

ΡΡ Σ

45

เมอ Pi คอ สดสวนของผตอบขอ i ถก หรอ คาความยากงายของขอสอบแตละขอ

คอ ความแปรปรวนของคะแนน

k คอ จ านวนขอสอบ

2xS

46

สตร 2 เรยกวา KR-21 มสตรดงน

2x

2x

tt S

1S

1-k

k r

ΡΡΝ

เมอ คอ คาเฉลยของความยากงายของ ขอสอบทงฉบบ

Ρ

47

3.3 วธของ Cronbach ทเรยกวา Alpha coefficient ( - coefficient) ส าหรบหาคาความเชอมนของแบบสอบถามแบบ Rating scale มสตรดงน

2x

2i

tt S

ΣS1

1-k

k r

48

เมอ rtt คอ คาความเชอ

k คอ จ านวนขอของแบบสอบถาม

คอ ความแปรปรวนของคะแนน แตละขอ

คอ ความแปรปรวนของคะแนนรวม ทงฉบบ

2iS

2xS

49

คาความเชอมนของเครองมอวด จะมคาไมเกน 1 ยงใกล 1 ถอวามความเชอมนสง แตอยางนอยไมควรต ากวา 0.7

50

คณภาพของเครองมอวจยดานอน

คณภาพของเครองมอวดไมไดมเฉพาะความเทยงตรง (Validity) และความเชอมน (Reliability) เทานน ยงมคณภาพดานอนๆ อกดงน

51

1. ความเปนปรนยของขอค าถาม

2. ความยากงายพอเหมาะกบกลมประชากรทวด

3. ความยาวของเครองมอวดหรอจ านวนขอค าถาม

4. การจดล าดบของขอค าถาม

5. ภาษาทใชจะตองไมอคต

52

เครองมอวจยมหลายประเภททผวดตองเลอกมาใชใหเหมาะสมกบตวแปรทจะวดและประชากร การวดตวแปรบางครงเราใชเครองมอทมอยแลวไมตองสรางขนมาใหม แตสวนใหญเราจะสรางเครองมอขนมาใชเอง เครองมอทใชกนมากในการเกบรวบรวมขอมลไดแก แบบทดสอบ แบบสอบถาม แบบสมภาษณ และแบบสงเกต ตอไปนจะพดถงการสรางเครองมอแตละประเภทดงน

53

แบบทดสอบ (Test)

แบบทดสอบ (Test) คอชดของค าถามหรอกลมของงานใดๆทสรางขนมาอยางมระบบเพอใหแตละคนแสดงพฤตกรรม หรอตอบสนองออกมาใหเราสงเกตและวดไดแบบทดสอบใชวดตวแปรดานความรในเนอหาวชาตางๆ ตวแปรทางดานบคลกภาพและความพรอมของประชากรทจะวด

54

แบบทดสอบมหลายรปแบบคอ แบบเลอกตอบ เตมค า และเขยนตอบ แตทนยมกนมากคอ แบบเลอกตอบ ซงบางครงเรากไมตองสรางขนมาใหม สามารถขอยมแบบทดสอบมาตรฐานจากหนวยงานทมอยแลวมาใชไดเลย แตถาจ าเปนตองสรางใหมกมวธการสรางดงน

55

วธการสรางแบบทดสอบเลอกตอบ

การสรางแบบทดสอบเลอกตอบส าหรบวดตวแปรทางดานความร หรอเรยกวาผลสมฤทธทางการเรยนหรอผลการเรยนมขนตอนดงน

56

1. ก าหนดผลการเรยนรทคาดหวง (จดประสงคการเรยนร) ตามเนอหาวชาทสอน เชน

-นกเรยนสามารถบอกความหมายของ.......... -นกเรยนสามารถอธบาย...............

-นกเรยนสามารถหาคา..................

57

2. ลงมอสรางขอสอบเปนแบบเลอกตอบ 4 ตวเลอก ซงมสวนประกอบ 2 สวนคอ

2.1 สวนทเปนตวค าถาม

2.2 สวนทเปนตวเลอก

58

ตวอยาง ปจจยใดมผลกระทบตอการลงทน มากทสด

ก. การเมอง

ข. น ามน

ค. คาแรง

ง. วตถดบ

59

3. ตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา โดยผเชยวชาญและหาคา IOC ของขอสอบแตละขอ

4. คดเลอกขอสอบทมคา IOC ตงแต 0.5 ขน ท าการปรบปรงขอสอบทมคา IOC นอยกวา 0.5 และตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ หรอคดเลอกเฉพาะขอทมคา IOC ตงแต 0.5 ขนไป สวนขออนๆ ทมคา IOC นอยกวา 0.5 ตดทงไป

60

5. น าแบบทดสอบทคดไวตามขอ 4 ไปทดสอบกบกลมตวอยางประมาณ 30 คน เพอหาคณภาพดงน

5.1 หาคณภาพรายขอ โดยหาคาความยาก งายและคาอ านาจจ าแนก

5.2 หาคณภาพทงฉบบโดยหาคาความเชอมน โดยวธ KR-20

61

6. คดเลอกขอสอบทมคาความยากงายอยระหวาง 0.2 ถง 0.8 และคาอ านาจจ าแนก 0.2 ขนไป คาความเชอมนไมควรต ากวา 0.7

7. ถาคณภาพรายขอและทงฉบบไดตามขอ 6 กยตและเตรยมทจะน าไปเกบรวบรวมขอมล แตถาคณภาพไมไดตามขอ 6 ตองปรบปรงหรอสรางใหม

62

ขอดของแบบทดสอบเลอกตอบ

1. สามารถออกขอสอบไดหลายขอครอบคลมสงทตองการจะวด

2. มความเปนปรนยในการตรวจใหคะแนน

3. ตรวจไดงาย และรวดเรว และสามารถใชเครองตรวจได

63

4. มความเชอมนสง

5. ใชวดหรอสอบคนเปนจ านวนมากในเวลาเดยวกน

6. วเคราะหหาคณภาพไดทงรายขอและทงฉบบ

64

ขอเสยของแบบทดสอบเลอกตอบ

1. ตองใชผออกขอสอบทมความรดและมประสบการณในเนอหาวชานน

2. ใชเวลามากและงบประมาณมากในการออกขอสอบ

3. ไมเหมาะสมทจะใชวดการคดค านวณ

65

4. ไมเหมาะสมทจะใชวดความคดรเรมสรางสรรค

5. ผสอบมโอกาสเดาค าตอบไดถกตองทงๆ ทไมมความร

66

แบบสอบถาม (Questionnaire)

แบบสอบถาม (Questionnaire) หมายถง ชดของค าถามทสงใหผตอบหรอกลมตวอยางตอบโดยการเขยนตอบหรอเลอกตอบตามทเราก าหนดใหตอบ โดยผถามและผตอบไมเหนหนากน ในการใชเครองมอวดทเปนแบบสอบถาม เราจะตองค านง ถงตวแปรทจะวดดวย ลกษณะของตวแปรทใชแบบสอบถามมดงน

67

1. ตวแปรเกยวกบขอเทจจรง เชน ถามเกยวกบ เพศ อาย การศกษา อาชพ รายได เปนตน

2. ตวแปรเกยวกบความรสก ความคดเหน เจตคตและความเชอ

68

ลกษณะของแบบสอบถาม แบบสอบถามทสรางขนดตามลกษณะของค าถามค าตอบแบงออกไดเปน 2 ชนด คอ ค าถามปลายเปด และค าถามปลายปด

ก. ค าถามปลายเปด เปนค าถามทผตอบมอสระในการตอบโดยการเขยนตอบ เชน 1. เพศ...................................................... 2. วฒทางการศกษาสงสด.......................

69

3. ระยะเวลาการท างาน....................................... 4. ต าแหนงงานของทาน..................................... 5. รบเงนเดอนๆ ละ............................................ 6. ทานเหนดวยกบการขยายการศกษาภาคบงคบเปน

12 ป หรอไม...........เพราะ..................... 7. ทานคดวาโรงเรยนประถมศกษามความพรอมใน

การสอนนกเรยนระดบมธยมศกษาหรอไม........ 8. .............................................................................

ฯลฯ

70

ข. ค าถามปลายปด เปนค าถามทผถามไดเตรยมค าตอบไวใหผตอบเลอกตอบโดยผตอบไมมอสระในการตอบ เชน

1. เพศ ชาย หญง

71

2. วฒการศกษาสงสด

ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย หรอ ปวช. อนปรญญา หรอ ปวส. ปรญญาตร สงกวาปรญญาตร

72

3. ระยะเวลาการท างาน

ไมเกน 1 ป

1-5 ป 6-10 ป 11-15 ป มากกวา 15 ป

73

4. ต าแหนงการงานของทาน เจาหนาทปฏบตงาน หวหนางาน หวหนาฝาย ผช านาญการพเศษ, ผเชยวชาญ หรอ ผเชยวชาญพเศษ

หวหนากอง หรอ ผอ.กอง รองอธบด

อธบด

74

5. เงนเดอนทไดรบ ต ากวา 5,000 บาท 5,000-10,000 บาท 10,001-15,000 บาท 15,001-20,000 บาท 20,001-25,000 บาท 25,001-30,000 บาท มากกวา 30,000 บาท

75

6. ทานเหนดวยกบการขยายการศกษาภาคบงคบเปน 12 ป หรอไม เหนดวย เฉยๆ ไมเหนดวย เหนดวยเพราะวา

ท าใหประชาชนมการศกษามากขนเปน ประโยชนตอการพฒนาประเทศ

76

(ตอ)

ท าใหโรงเรยนมนกเรยนเพมมากขนเปนประโยชนตอต าแหนงคร-อาจารยและผบรหาร

ท าใหคร-อาจารยมภาระงานสอนครบตามเกณฑก าหนด

ท าใหโรงเรยนไดรบงบประมาณและก าลงครเพมมากขน

77

ไมเหนดวยเพราะวา คร-อาจารยในโรงเรยนยงไมพรอม

ประชาชนยงไมเขาใจวาเรยนสงขนจะไดประโยชนอยางไร

ควรขยายในพนทๆ มความพรอมหรอ ประชาชนตองการ

ควรเปนไปตามความตองการของเดก รฐไมควรบงคบ ซงปจจบนรฐกเปดโอกาสใหแลว

78

7. ทานคดวาโรงเรยนประถมศกษามความพรอมในการสอนนกเรยนระดบมธยมศกษาหรอไม

พรอม ไมแนใจไมพรอมฯลฯ

79

นอกจากนแบบสอบถามบางเรองจะมทงค าถามปลายเปดและปลายปดอยในชดเดยวกน เชน

1. เพศ ชาย หญง 2. วฒการศกษา...........................................

80

3. ระยะเวลาการท างาน

ไมเกน 1 ป

1 – 5 ป 6 – 10 ป

11 – 15 ป

มากกวา 15 ป 4. ต าแหนงการงานของทาน...........................

81

หลกการสรางแบบสอบถาม

บางคนเขยนขอค าถามโดยปราศจากจดมงหมายปลายทาง มค าถามทไมจ าเปนหลายขอ โดยไมรวาจะน ามาใชประโยชนในเรองอะไรซงภายหลงจากการวเคราะหขอมลแลวจะพบวามขอมลทไมไดใชมากมาย ดงนนในการสรางแบบสอบถามเราควรมหลกการดงน

82

1. พจารณาวาตวแปรทจะวดมอะไรบาง และตวแปรแตละตวไดใหค านยามไวอยางไร

2. เลอกชนดของเครองมอวดใหเหมาะสมกบค านยามของ ตวแปรแตละตวและเหมาะสมกบประชากรทจะวด

3. ลงมอเขยนขอค าถามตางๆ ใหตรงหรอสอดคลองกบค านยามของตวแปร ไมควรเขยนค าถามอะไรนอกเหนอจากน ในการเขยนขอค าถามเราควรระมดระวงในการใชค าใหเหมาะสม ถกตอง ซงมขอควรค านงดงน

83

3.1 ไมเปนค าถามสองแพรง โดยมค าวา “และ” “หรอ” อยดวย เชน ทานเหนดวยหรอไมกบความคดเหนของครและผปกครองเกยวกบการอบรมนกเรยน ซงการตงค าถามลกษณะอยางนจะตอบยากเพราะมทงครและผปกครอง

84

3.2 ไมเปนค าถามก ากวม เพราะจะท าใหผตอบตความหมายไดหลายแงหลายมม เชน ทานมความรสกอยางไรตอพวกหวรนแรงทางการเมอง ค าวาหวรนแรงทางการเมองผตอบแตละคนตความหมายไดตางกน

85

3.3 ไมควรมค าถามน า เพราะเปนการชกจงหรอชน าใหผตอบ ตอบไปในทศทางใดทางหนงไดตามทผวจยตองการ เชน ทานเหนดวยหรอไมกบกลมผชมนมเรยกรองเพราะจะท าใหนกลงทนตางประเทศขาดความเชอมนในการลงทน

86

ยงมแบบสอบถามอกประเภทหนงซงเราอาจจดเปนแบบสอบถามชนดปลายปดกได เราใชส าหรบสอบถามความรสก ความคดเหน หรอเจตคตของบคคลตอเรองใดเรองหนง นยมสรางเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 3 ชองบาง 5 ชองบาง หรอ 7 ชองบาง รปแบบทใชกนมากไดแก แบบของลเครท และของออสกด แตละแบบมรายละเอยดในการสรางดงน

87

แบบวดตามวธของลเครท (Likert) เปนเครองมอส าหรบวดความรสก ความคดเหนหรอเจตคตของคนตอเรองใดเรองหนง มขนตอนในการสรางดงน

88

1. ก าหนดเปาหมายของสงทจะวดใหชดเจน เชน เจตคตทางวทยาศาสตร เสรจแลวจงนยามสงทจะวดใหชดเจน ซงเรยกวานยามเชงปฏบตการ นนคอเปนขอความเกยวกบพฤตกรรมหรอลกษณะของบคคลทมเจตคตทางวทยาศาสตร

89

2. รวบรวมขอความ เปนการรวบรวมขอความทเกยวกบเปาหมาย เชน เจตคตทางวทยาศาสตรขอความตางๆ ตองอยภายใตนยามหรอเปาหมายในขอ 1 ทกลาวมาแลว ขอความทรวบรวมอาจจะไดมาจากการเขยนขนเอง น ามาจากเอกสารหรอสงพมพตางๆ น ามาจากการสอบถามผทรง คณวฒทางดานนนๆ โดยมหลกการเขยนดงน

90

2.1 ขอความตองมลกษณะทบคคลมเจตคตตางกน จะตองตอบตางกน

2.2 หลกเลยงขอความทเปนจรง

2.3 หลกเลยงขอความทมความหมายก ากวมหรอมความหมายเปนสองนย

2.4 ขอความควรมทงทางบวก และทางลบตอ เจตคตทางวทยาศาสตร

91

3. ตรวจสอบขอความ เพอใหแนใจวาขอความนนเหมาะสมกบการทจะตอบวาเหนดวยอยางยง เหนดวย เฉยๆ หรอ ไมแนใจ ไมเหนดวย ไมเหนดวยอยางยง และตรวจสอบดวาขอความตางๆ ทเขยนขนนนมความเกยวของกบเจตคตทางวทยาศาสตรหรอไม ขอความทรวบรวมมาครอบคลมหรอไม และขอความแตละขอมความชดเจนหรอไม ในขนนจะตองอาศยผเชยวชาญในการตรวจสอบ

92

4. สรางมาตรวดเปน 5 สเกล โดยในแตละขอความจะมสเกล ดงน

การใหคะแนน ขอความบวก ขอความลบ

เหนดวยอยางยง เหนดวย เฉยๆ หรอไมแนใจ ไมเหนดวย ไมเหนดวยอยางยง

5 4 3 2 1

1 2 3 4 5

93

5. การทดลองขนตน เพอหาคณภาพของแบบวด มวธการดงน

5.1 เลอกกลมตวอยางประมาณ 50 คน จากกลมประชากรเปาหมายทเราตองการทราบเจตคตทางวทยาศาสตร

5.2 น าแบบวดทสรางขนไปใหกลมตวอยางตอบโดยใหแสดงความคดเหนแตละขอความ เปน 5 ระดบคอ เหนดวยอยางยง เหนดวย เฉยๆ หรอ ไมแนใจ ไมเหนดวย ไมเหนดวยอยางยง

94

5.3 ตรวจใหคะแนนรายขอ ส าหรบขอความทางบวก ใหคะแนนเปน 5, 4, 3, 2, 1 ตามล าดบ สวนทางลบ จะใหคะแนนกลบกนเปน 1, 2, 3, 4, 5 ตามล าดบ

5.4 วเคราะหคณภาพเปนรายขอโดยการหาคาอ านาจจ าแนกระหวางผไดคะแนนรวมมากหรอมเจตคตทางวทยาศาสตรสง กบผไดคะแนนรวมนอย หรอมเจตคตทางวทยาศาสตรต า มวธการวเคราะหดงน

95

ทดสอบความแตกตางระหวางคะแนนเฉลยรายขอของกลมสงและกลมต าโดยมวธการดงน

1. รวมคะแนนของแบบทดสอบทงฉบบของกลมตวอยางแตละคน

2. เรยงคะแนนจากคนทไดคะแนนสงมาต า

96

3. แบงคนออกเปนกลมสงและกลมต า กลมละ 25 เปอรเซนต เชน มกลมตวอยางทงหมด 50 คน กลมสง 25 เปอรเซนต กจะไดประมาณ 13 คน กลมต า 25 เปอรเซนต กจะไดประมาณ 13 คนเทากน กลมสงใหนบจากคนท 1 ทไดคะแนนสงสดมาลางถงคนท 13 สวนกลมต าใหนบจากคนทไดคะแนนต าสดขนไปขางบน 13 คน จ านวนคนอยตรงกลางตดทงไมน ามาค านวณ

97

4. หาคาเฉลย ( ) และคาความแปรปรวน (S2) ของคะแนนแตละขอในกลมสงและกลมต า

5. ทดสอบความแตกตางของคะแนนเฉลยของ 2 กลม โดยใชสตร t-test ทระดบนยส าคญ () .05 ดงน

Χ

98

L

L

H

H

LH

Ν

SΝ

S

ΧΧ22

t

เมอ = คะแนนเฉลยของกลมสงและกลมต าใน แตละขอ = คาความแปรปรวนของคะแนนกลมสง และกลมต าในแตละขอ = จ านวนคนในกลมสงและกลมต าในแตละขอ

LH ΧΧ ,

22

LH SS ,

L , ΝΝH

99

6. ถาพบวาขอใดมความแตกตางทางบวกและมนยส าคญ () .05 ถอวาใชไดหรอขอทมคา t ตงแต 1.64 ขนไปถอวาใชได

7. คดเลอกขอความทมคาอ านาจจ าแนกตามเกณฑการทดสอบขอ 6 ไวจ านวนหนงประมาณ 25-40 ขอ

8. หาคณภาพของแบบวดเจตคตทงฉบบ โดยหาคาความเชอมน (Reliability) และคาความเทยงตรง (Validity)

100

ตวอยางแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตรแบบลเครท ขอความ เหนดวย

อยางยง เหนดวย

ไมแนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

1. คนเรากอนเกดเหตรายตางๆ มกมลางสงหรณลวงหนา

2. เราควรซกถามปญหาตางๆ ทอยากรจากผรหลายๆ ทาน

3. เราไมควรเชออะไรงายๆ ถาไมมหลกฐาน

4. ทกเชากอนออกจากบานเราควรสกการะศาลพระภมกอน

5. เราควรรบฟงความคดเหนของคนอนๆ ทตางจากเรา

101

แบบวดตามวธของออสกด (Osgood)

เปนเครองมอทใชวดตวแปรลกษณะเดยวกบแบบของลเครท ซงเปนรปแบบทนยมใชกนมากรปแบบหนง เรยกวามาตรวดความแตกตางแหงความหมาย (Semantic differential scale) ซงออสกดและคณะ (Osgood, Suci and Tannenbaum) เปนผคดสรางขนโดยใชค าศพทตางๆ เพออธบายความหมายของสงเรา หรอมโนทศน (Concept)

102

ดวยการก าหนดสงเราซงอาจจะเปนค า ขอความ หรอวล แลวใหผตอบเลอกตอบดวยการประเมน 7 คา ตามความหมายของค าคณศพทตรงกนขาม (Bipolar adjectives) 2 ค าทเขยนไวหวทาย ดงตวอยาง

(ตอ)

103

ทานมความรสกและมความคดอยางไรตอสมาชก สภาผแทนราษฎร

1. ซอสตย _ _ _ _ _ _ _ คดโกง

2. ส าคญ _ _ _ _ _ _ _ ไมส าคญ

3. มประโยชน _ _ _ _ _ _ _ ไมมประโยชน

4. จ าเปน _ _ _ _ _ _ _ ไมจ าเปน

104

ขนตอนในการสรางแบบวดตามวธของออสกดมดงน

1. ก าหนดเปาหมายของสงทจะวดใหชดเจน เชน เจตคตทางวทยาศาสตร เจตคตตอการเมองไทย เจตคตตอรฐบาล

2. รวบรวมค าคคณศพททมความหมายตรงขามซงค าคคณศพททใชเราสามารถจ าแนกออกไดเปน 3 ดาน ดงน

105

2.1 ดานการประเมนคา (Evaluation factor) ซงเปนค าคณศพททแสดงออกทางดานคณคาไดแก ด-เลว, จรง-เทจ, สะอาด-สกปรก, ฉลาด-โง, มประโยชน-ไมมประโยชน, ส าคญ-ไมส าคญ, นาสนใจ-นาเบอ, สมบรณ-ไมสมบรณ, ส าเรจ-ไมส าเรจ, เพลดเพลน-ไมเพลดเพลน, นาปรารถนา-ไมนาปรารถนา, จ าเปน-ไมจ าเปน, ใชได-ใชไมได, มคณคา-ไรคณคา เปนตน

106

2.2 ดานศกยภาพ (Potential factor) ซงเปนค าคณศพททแสดงออกถงก าลง อ านาจ ไดแก แขง-ออน, แขงแรง-ออนแอ, รนแรง-ผอนคลาย, หนก-เบา, เกบกด-อสระ, จ ากด-ไมจ ากด, เครงขรม-ยมแยม, ใหญ-เลก, จรงจง-ตามสบาย, เรองใหญ-เรองเลก, ลมลก-ตนเขน เปนตน

107

2.3 ดานกจกรรม (Activity factor) ซงเปนค าคณศพททแสดงออกของกรยาอาการ ไดแก เรว-ชา, วองไว-เฉอยชา, งาย-ยาก, ซบซอน-งาย, เปนระเบยบ-ยงเหยง, ตนเตน-สงบ เปนตน

108

3. คดเลอกค าคทเหมาะสมกบเปาหมายโดยใชเกณฑในการพจารณา ดงน

3.1 ความเกยวของ ค าคณศพททจะใชตองแสดงความรสก หรอความคดทเกยวของกบเปาหมาย

109

3.2 ความครอบคลม ค าคณศพททใชจะตอง ใหผตอบไดแสดงความรสกหรอความคดครอบคลมเปาหมายทจะวด

3.3 ความชดเจน ค าคณศพททใชจะตองมความหมายชดเจนในตวเองทผตอบสามารถแสดงความรสกหรอความคดเหนได

110

4. สรางมาตรวดใหมระยะหางกน 7 ระยะ และใหสลบต าแหนงซายขวาของค าค เพอปองกนการตอบแบบเคยชน เชน

ด _ _ _ _ _ _ _ เลว ชา _ _ _ _ _ _ _ เรว งาย _ _ _ _ _ _ _ ยาก แขงแรง _ _ _ _ _ _ _ ออนแอ

111

5. การทดลองขนตน เพอหาคณภาพของแบบวดมวธการดงน

5.1 เลอกกลมตวอยางประมาณ 50 คน จากกลมประชากรเปาหมายทเราตองการวดเจตคต

5.2 น าแบบวดทสรางขนไปสอบกบกลมตวอยางในขอ 5.1

112

5.3 ตรวจใหคะแนนรายขอ แตละค าคคณศพทจะมคะแนน 1 ถง 7 คะแนน ค าคคณศพททมขวบวกทางซายมอจะเรยงคะแนนจาก 7 คะแนนถง 1 คะแนน ค าคคณศพททมขวลบทางซายมอจะเรยงคะแนนจาก 1 คะแนนถง 7 คะแนน

5.4 วเคราะหเปนรายขอ หรอรายคคณศพท เพอหาคาอ านาจจ าแนก การวเคราะหเหมอนกบการสรางแบบวดตามวธการของลเครท

113

6. คดเลอกค าคศพททมคาอ านาจจ าแนกตามเกณฑการทดสอบ เหมอนของลเครท

7. หาคณภาพของแบบวดเจตคตทงฉบบ คอคาความเชอมน (Reliability) และความเทยงตรง (Validity) วธการหาเหมอนกบการสรางตามวธของลเครท

114

1. ทานมความรสกและความคดเหนอยางไรตอ บทบาทของ ส.ส. ส าคญ _ _ _ _ _ _ _ ไมส าคญ มประโยชน _ _ _ _ _ _ _ ไมมประโยชน นาเบอ _ _ _ _ _ _ _ นาสนใจ มคณคา _ _ _ _ _ _ _ ไรคณคา จ าเปน _ _ _ _ _ _ _ ไมจ าเปน

ตวอยางมาตรวดเจตคตทางการเมองของไทย ตามวธของออสกด

115

2. ทานมความรสกและความคดเหนอยางไรตอ “รฐบาลทมาจากการเลอกตง”

ซอสตย _ _ _ _ _ _ _ คดโกง ออนแอ _ _ _ _ _ _ _ เขมแขง

116

ขอดของแบบสอบถาม

1. ประหยดทงคนและงบประมาณในการเกบขอมล

2. สามารถใหผตอบๆ พรอมกนหลายคนได

3. ค าตอบทไดจะอยในมาตรฐานเดยวกนเพราะมาจากขอค าถามมาตรฐานเดยวกน

117

4. ผตอบมความสบายใจทไมมใครเหนตวเอง และสามารถปกปดชอตวเองได ท าใหผตอบมอสระเสรในการตอบมากขน

5. ผตอบมเวลามากในการตอบ ท าใหสามารถนงคดพจารณาประเดนปญหาตางๆ ไดอยางละเอยด

6. ผวจยสามารถเกบขอมลไดจ านวนมากในเวลาอนจ ากด

118

ขอเสยของแบบสอบถาม

1. วธการตอบงายซงโดยมากจะใหผตอบกาเครองหมาย ถาผตอบไมแนใจค าตอบจะตอบแบบเดา

2. ขอค าถามทไมตรงกบความจรงของผตอบ หรอไมเขาใจผตอบจะเวนวางหรอตอบบดเบอน

3. ค าถามแบบปลายเปด ผตอบจะเสยเวลาตอบมากจนเกดความเบอแลวไมตอบหรอตอบไมชดเจน

119

แบบสมภาษณ (Interview)

การสมภาษณ (Interview) หมายถง การสนทนาทมจดมงหมายใหไดขอมลตามทไดก าหนดไวลวงหนา โดยจะมผสมภาษณเปนผตงค าถาม และผถกสมภาษณจะเปนผตอบค าถาม ผสมภาษณจะเปนผจดบนทกใชเทปบนทกเสยงหรอวดโอเทปบนทกค าตอบของค าถามตางๆ แบบสมภาษณนเหมาะกบการเกบขอมลจากเดกๆ หรอผทอานหนงสอไมคอยได

120

แบบสมภาษณแบงออกไดเปน 2 ลกษณะดงน

1. แบบสมภาษณทมโครงราง (Structured interview) เปนแบบทมค าถามก าหนดไวแนนอน บางค าถามกเปนแบบปลายเปด บางค าถามกเปนแบบปลายปด แบบสมภาษณแบบนเหมอนกบแบบสอบถามทกลาวมาแลว ตางกนตรงทแบบสมภาษณ ผสมภาษณเปนผเขยนค าตอบของผตอบเอง

121

2. แบบสมภาษณไมมโครงราง (Unstructured interview) เปนแบบทไมมค าถามก าหนดไวลวงหนาแนนอน ผสมภาษณสามารถเปลยน แปลงค าถามไดตลอดเวลาตามสถานการณแตตองมงใหไดขอมลตามจดมงหมายทก าหนดไว การสมภาษณแบบน ผสมภาษณจะตองมช านาญการและตองจ าค าถามตางๆ ได

122

หลกในการใชแบบสมภาษณ การสมภาษณมหลกการตางๆ ดงน

1. เตรยมเครองมอใหพรอมทงแบบสมภาษณ เทปบนทกเสยง สมดจดบนทก เปนตน

2. ถามผชวยสมภาษณ ผวจยจะตองสรางคมอการสมภาษณ พรอมทงฝกอบรมผชวยสมภาษณดวย

123

3. ท าความเขาใจเรองทจะสมภาษณใหดกอนออกสมภาษณ

4. นดแนะเวลา สถานท ผถกสมภาษณใหเรยบรอย

5. ผสมภาษณตองสรางบรรยากาศกอนลงมอ สมภาษณ โดยแจงวตถประสงคของการ สมภาษณ สรางความคยเคยหรอความไวใจกนกอนจะเรมสมภาษณ

124

6. ด าเนนการสมภาษณตามทไดเตรยมการลวงหนามากอน

7. ใชภาษาทเขาใจงายๆ ไมก ากวม

8. ไมควรถามน าหรอถามในท านองชน าค าตอบ

9. ผสมภาษณตองฟงมากกวาพด

125

10. ผสมภาษณจะตองวางตวเปนกลางไมแสดงความรสกดใจ หรอเสยใจตอค าตอบของผถกสมภาษณ

11. อยาใชเวลาสมภาษณนานจนเกนไป อยาพดนอกเรองมากนก

12. แสดงการขอบคณผถกสมภาษณกอนจบการสมภาษณ

126

ขอดของการสมภาษณ

1. สามารถรวบรวมขอมลไดลกซงและถกตอง

2. ใชไดดในกรณกลมตวอยางอานหนงสอไมออก

3. ผสมภาษณสามารถอธบายค าถามใหผถกสมภาษณเขาใจได

127

4. ผสมภาษณสามารถถามย าค าตอบไดกรณ ไมมนใจ หรอค าตอบไมชดเจน

5. สามารถเกบรวบรวมขอมลไดครบตามความตองการ

6. ผสมภาษณสามารถกระตนใหผถกสมภาษณใหความรวมมอในการตอบไดดขน

128

1. เสยคาใชจายและเวลามากกวาวธอนๆ

2. ตองใชผสมภาษณทมความร ความช านาญ

3. ผสมภาษณมากคนจะท าใหมปญหาในเรองมาตรฐานการสมภาษณ

4. ผถกสมภาษณบางคนไมตองการเปดเผยความจรงหรอความรสกบางอยางตอหนาคนอน ค าตอบอาจบดเบอนจากความจรง

ขอเสยของการสมภาษณ

129

การสงเกต (Observation)

การสงเกต (Observation) หมายถงการเฝาดสงทจะศกษาอยางเอาใจใส ซงไดก าหนดไวอยางมระบบของสงทจะเกดขน เพอหาความสมพนธของสงทเกดขน หรอหาวาสงใดเปนเหตสงใดเปนผล วธสงเกตม 2 ประเภทคอ

130

1. การสงเกตโดยเขาไปรวม (Participant-observation) หมายถง ผสงเกตไปรวมอยในหมผทถกสงเกตและมการกระท ากจกรรมรวมกน โดยผสงเกตท าตวเปนสมาชกของกลมนนดวย

2. การสงเกตโดยไมเขาไปรวม (Non- participant observation) หมายถง ผสงเกตอยนอกวงของผถกสงเกต โดยกระท าตนเปนบคคลภายนอกไมไดเขาไปรวมกจกรรมของกลมดวย

131

รปแบบของการสงเกตเราอาจแบงไดเปน 2 ลกษณะคอ

1. การสงเกตโดยไมมเคาโครงแนนอนลวงหนา (Unstructured - observation) เปนการสงเกตสงทก าหนดเรองทจะสงเกตไวไมแนนอน

2. การสงเกตโดยมเคาโครงแนนอนลวงหนา (Structured observation) เปนการสงเกตสงทก าหนดเรองทจะสงเกตไวแนนอน

132

เครองมอทใชในการสงเกต ผสงเกตจ าเปนจะตองมเครองมอตางๆ ทใชประกอบในการสงเกตเพอใหไดขอมลทเชอถอไดเครองมอทใชมดงน

1. ทศนอปกรณ เชน กลองถายรป เทปบนทกเสยง วดโอเทป กลองสองทางไกล เปน

2. แบบบนทกการสงเกต

3. สมดจดบนทก

133

ขอดของการสงเกต

1. สามารถเกบขอมลจากเหตการณทเกดขนจรงไดทนท

2. สามารถเกบขอมลนอกเหนอจากค าตอบของกลมตวอยางได

3. การสงเกตเปนประสบการณตรง ท าใหไดขอมลปฐมภม

134

ขอเสยของการสงเกต

1. เสยเวลา และคาใชจายมาก

2. การสงเกตบางเรองท าในทนททนใดไมได เพราะเหตการณยงไมเกดขน เชน การลงคะแนนเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร

135

3. การสงเกตจะท าไมได ถาเจาของเรองไมใหความรวมมอดวย เชน พธกรรมตางๆ ของชนบางเผา หรอชาวเขาบางเผา

4. การสงเกตไมสามารถเกบขอมลไดอยางทวถง เพราะผสงเกตไมสามารถสงเกตคนหลายๆ คนในเวลาเดยวกนได และไมสามารถอยในต าแหนงตางๆ ไดหลายทในเวลาเดยวกน

136

การเกบรวบรวมขอมลหรอการวดตวแปรอกวธหนงทเราเรยกวาการวดตวแปรไรการโตตอบ(Unobtrusive measure) เปนการเกบขอมลจากรองรอย หลกฐานทปรากฏ ซงเปนสงทหนวยตวอยางหรอประชากรวจยไมสามารถปฏเสธได

137

จบการบรรยาย ขอใหทกทานประสบกบ ความส าเรจตามทมงหวง

รศ.ดร.บญม พนธไทย