үнэ гэж юу вэ

¯íý гэж юу вэ ?

http://joshwo.blogspot.com

@e-mail moyoko0422@yahoo.com

Òàíèëöóóëãà ¯íý

¯íý ãýæ þó âý?

¯íèéí ¿¿ðýã

Òºðèéí çîõèöóóëàëò

¯íèéí äýýä õÿçãààð

¯íèéí äîîä õÿçãààð

Òàòâàð

Òàòààñ

Êâîò

Õýðýãëýã÷, ¿éëäâýðëýã÷èéí èë¿¿äýë

¯íý ãýæ þó âý?

Àëèâàà íººö, á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éë÷èëãýýíèé òîî õýìæýý, ÷àíàðò òîõèðñîí ìºíãºí òºëáºðèéí õýìæýýã ¿íý ãýíý

ÝÇÎ-ä

Õºäºëìºðèéí ¿íèéã öàëèí

Ãàçðûí ¿íèéã ðåíò

̺íãºíèé ¿íèéã õ¿¿

Êàïèòàëûí ¿íèéã ò¿ðýýñèéí òºëáºð

¯íèéí ¿¿ðýã Çàõ çýýëèéí ýäèéí çàñãèéã ¿ë ¿çýãäýã÷ ãàð çîõèöóóëæ

áàéäàã. ¯íý íü ¿ë ¿çýãäýã÷ ãàðûí ¿¿ðãèéã õ¿ëýýäýã.

¯íý íü óÿí õàòàí øèíæ ÷àíàðààðàà çàõ çýýëä 3 ¿¿ðýãòýé. ¯éëäâýðëýëèéã óðàìøóóëàõ

ͺºöèéã øèëæ¿¿ëýõ

ͺºöèéã õóâààðèëàõ

¯íèéí ¿¿ðýã1. ¯éëäâýðëýëèéã óðàìøóóëàõ ¿¿ðýã:

Áàðàà, á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿íý ºñºõèéí õýðýýð¿éëäâýðëýã÷äèéí ¿éëäâýðëýëýý íýìýãä¿¿ëýõ õ¿ñýë, ñîíèðõîë óëàì á¿ð íýìýãäýæ áàéäàã. (Íèéë¿¿ëýëòèéí õóóëü)

Ó÷èð íü ¿íý ºññºíººð êîìïàíèé îëîõ àøèã íýìýãäýæ, èë¿¿ èõèéã ¿éëäâýðëýõèéã çîðèíî.

¯íèéí ¿¿ðýã2. ͺºöèéã øèëæ¿¿ëýõ ¿¿ðýã:

Àëèâàà íººö íü îëîí òºðëèéí á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýõýä àøèãëàãääàã

Òýãâýë èðýýä¿éä àøèã èõ îëîõ áèçíåñ ð¿¿ íººö øèëæèæ áàéäàã

ªºðººð õýëáýë íººö¿¿ä íü àëü áîëîõ ¿íý ºíäºð áàéãàà á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýëä øèëæèæ áàéäàã

¯íèéí íººöèéã øèëæ¿¿ëýõ ¿¿ðýã: Æèøýý íü: Ìîíãîë óëñûí õºäºëìºðèéí íººö Ñîëîíãîñ óëñ ðóó øèëæèæ

áàéíà.

Ó÷èð íü Ìîíãîë îðîíä äóíäàæ öàëèíãèéí õýìæýý (õºäºëìºðèéí ¿íý) Ñîëîíãîñ îðîíòîé õàðüöóóëàõàä ìàø áàãà áàéíà.

¯íèéí ¿¿ðýã3. ͺºöèéã õóâààðèëàõ ¿¿ðýã:

Ýäèéí çàñãèéí ºñºëòòýé ñàëáàðóóäàä íººö ¿íèéí ººð÷ëºëòººñ õàìààðàí õóâààðèëàãääàã.

Æèøýý íü: Äýëõèéí çàõ çýýëä çýñèéí ¿íý ºñºõºä áóñàä òºðëèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýëä õýðýãëýãäýõ íººö óóë óóðõàéí ñàëáàðò èë¿¿ õóâààðèëàãääàã.

Òºðèéí çîõèöóóëàëò ¯íèéí çîõèöóóëàëò

¯íèéí äýýä õÿçãààð

¯íèéí äîîä õÿçãààð

Òàòâàð

Òàòààñ

Êâîò

¯íèéí äýýä õÿçãààð: (Òààç ¿íý) ¯íèéí äýýä õÿçãààð ãýäýã íü çàñãèéí ãàçðààñ òóõàéí

áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íèéã çàõ çýýëä õóäàëäàíáîðëóóëàõäàà ìºðäºõ ¿íèéí äýýä õÿçãààðûã õóóëü÷èëàíòîãòîîõ áàéäëûã õýëäýã.

Ýíý íü èõýâ÷ëýí õýðýãëýã÷äèéã äýìæèõ çîðèëãîòîé

Æèøýý íü: Àâòîáóñíû Áèëåòíèé äýýä ¿íèéã 400¥ ãýæ òîãòîîõ

¯íèéí äýýä õÿçãààð: (Òààç ¿íý) Àíõààðàõ ç¿éë: ¯íèéí Äýýä Õÿçãààð òîãòîîõ íü òóõàéí

¿íýýñ äîîãóóð ¿íýýð áîðëóóëàõ áîëîìæòîé

Òààç ¿íý áà Çàõ çýýëèéí õîìñäîë• Æèøýý: Çàéðìàãíû çàõ çýýëèéí òýíöâýðò, ¿íý 300, òîî õýìæýý 1000 ãýæ òîãòæýý (Çóðàã À).

• Ãýòýë Çàñãèéí Ãàçðààñ ¿íèéã 200 òºãðºãººñ äýýø õóäàëäààëàõûã õîðèãëîâ.

• Èíãýñíýýð çàéðìàã íèéë¿¿ëýã÷èä 750 øèðõýãèéã íèéë¿¿ëýõ áîëîìæòîé áîëæ õàðèí õýðýãëý÷èä 1250 øèðõýãèéã õóäàëäàí àâàõ ýðýëòòýé áîëëîî (Çóðàã B).

Çóðàã (a) P

Q

300

1000

S

D

Çóðàã (b)

Õî ì ñäî ë

P

Q

300

750 1250

200

S

D

¯ í è é í òààç

Òààç ¿íý áà Çàõ çýýëèéí õîìñäîë

Çàõ çýýë äýýð ¿íèéí äýýä õÿçãààðûã òîãòîîæ ºãñºíººð íèéë¿¿ëýëòýýñ ýðýëòèéí õýìæýý äàâàí ãàðäàã.

Èéíõ¿¿ íèéë¿¿ëýëòýýñ äàâñàí ýðýëòèéí õýìæýýã çàõ çýýëèéí õîìñäîë ãýíý.

Òààç ¿íý áà Çàõ çýýëèéí õîìñäîë

¯íèéí äîîä õÿçãààð: (Øàë ¿íý) ¯íèéí äîîä õÿçãààð ãýäýã íü çàñãèéí ãàçðààñ òóõàéí

áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íèéã çàõ çýýëä õóäàëäàíáîðëóóëàõäàà ìºðäºõ ¿íèéí äîîä õÿçãààðûã õóóëü÷èëàíòîãòîîõ áàéäëûã õýëäýã.

¯íèéí äîîä õÿçãààðûã Çàñãèéí ãàçðààñ ¿éëäâýðëýã÷äèéã äýìæèõ çîðèëãîîð òîãòîîäîã

Æèøýý íü: Öàëèíãèéí äîîä õýìæýýã Çàñãèéí ãàçðààñ òîãòîîõ

Àíõààð: ¯íèéí äîîä õÿçãààð íü òóõàéí ¿íý òýð òîãòîîñîí õÿçãààðààñ äîîøîî áèø õàðèí äýýø áàéõ ¸ñòîé ãýäãèéã èëýðõèéëíý.

Øàë ¿íý áà Çàõ çýýëèéí èë¿¿äýë

Çóðàã (b)

Èë¿¿äýë P

Q

300

800 1200

400

S

D

¯ í è é í ø àë

Çóðàã (a) P

Q

300

1000

S

D

• Æèøýý: Çàéðìàãíû çàõ çýýëä Çàñãèéí Ãàçðààñ ¿íèéã 400 òºãðºãººñ äîîø õóäàëäààëàõûã õîðèãëîâ.

• Èíãýñíýýð çàéðìàã íèéë¿¿ëýã÷èä 1200 øèðõýãèéã íèéë¿¿ëýõ áîëîìæòîé áîëæ õàðèí õýðýãëý÷èä 800 øèðõýãèéã õóäàëäàí àâàõ ýðýëòòýé áîëëîî (Çóðàã B).

Çàõ çýýë äýýð ¿íèéí äîîä õÿçãààðûã òîãòîîæ ºãñºíººð íèéë¿¿ëýëò íü ýðýëòýýñýý äàâàí ãàðäàã.

Èéíõ¿¿ ýðýëòýýñ äàâñàí íèéë¿¿ëýëòèéí õýìæýýã çàõ çýýëèéí èë¿¿äýë ãýíý.

Øàë ¿íý áà Çàõ çýýëèéí èë¿¿äýë

Òàòâàð Òàòâàð ãýäýã íü ýðõèé á¿õèé áàéãóóëëàãààñ

(ïàðàëàìåíò) òîäîðõîé õóóëü òîãòîîìæèíä çààñàí õóâüõýìæýýãýýð èðãýí, õóóëèéí ýòãýýäèéí á¿òýýãäýõ¿¿í àæèë, ¿éë÷èëãýý îðëîãî õºðºíãºä áóöààí òºëºãäºõíºõöºëã¿éãýýð îíîãäóóëæ áóé ìºíãºí òºëáºðèéã õýëíý

Òàòâàðûí Çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿ç¿¿ëýõ íºëºº (Õýðýãëýã÷äýä íîãäóóëàõ òàòâàð)

Æèøýý: Òºðººñ çàéðìàãíû õýðýãëýã÷äýä íýã çàéðìàã àâàõàä 50 òºãðºãíèé òàòâàð íîãäóóëàâ.

Òàòâàðûí Çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿ç¿¿ëýõ íºëºº (Õýðýãëýã÷äýä íîãäóóëàõ òàòâàð)

300

330

280

1000 900

P

Q

D1

D2

S

Òàòâàð òî ãòî î õû ì

º í ì º õ òýì öâýð

Òàòâàð

òî ãòî î ñì û

äàðààõ

òýì öâýð

Õýðýãëýã÷èéì

òº ëº õ ¿ì ý

¯éëäâýðëýã÷

èéì àâàõ ¿ì ý

Òàòâàð

50òº ãðº ã

Çóðàã (a) Õýðýãëýã÷äýä òàòâàð

ì î î ãäóëñàì òî õèî ëäî ë

Òàòâàðûí Çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿ç¿¿ëýõ íºëºº (Õýðýãëýã÷äýä íîãäóóëàõ òàòâàð)

Èíãýñíýýð çàéðìàãíû ýðýëò áóóðíà(D1-D2).

¯¿íýýñ ¿¿äýí çàõ çýýëèéí òýíöâýðò òîî õýìæýý 1000-900 íýãæáîëæ áóóðíà.

¯éëäâýðëýã÷èéí íýãæ çàéðìàãíààñ àâàõ ¿íý 300-280 òºãðºãáîëæ áóóðíà

Õýðýãëýã÷èéí òºëºõ ¿íý 50 òºãðºãíèé òàòâàðûã îðóóëæòîîöñíîîð 300-330 òºãðºã áîëæ ºñíº

ªºðººð õýëáýë 50 òºãðºãíèé òàòâàð íîîãäóóëñíààð çàéðìàã 330 òºãðºãººð õýðýãëýã÷äýä õóäàëäààëàãäàæ ¿¿íèé 50 òºãðºã íüòàòâàð õýëáýðýýð óëñûí òºñºâò îðæ ¿ëäñýí 280 òºãðºã íü¿éëäâýðëýã÷èéí îðëîãî áîëæ áàéíà.

Òàòâàðûí Çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿ç¿¿ëýõ íºëºº (¯éëäâýðëýã÷äýä íîãäóóëàõ òàòâàð)

Æèøýý: Òºðººñ çàéðìàã ¿éëäâýðëýã÷äýä íýã íýãæçàéðìàã áîðëóóëàõ á¿ðä íü 50 òºãðºãíèé òàòâàðíîãäóóëàâ.

Òàòâàðûí Çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿ç¿¿ëýõ íºëºº (¯éëäâýðëýã÷äýä íîãäóóëàõ òàòâàð)

300

330

280

1000 900

P

Q

D

S2

Òàòâàð òî ãòî î õû ì

º í ì º õ òýì öâýð

Òàòâàð

òî ãòî î ñì û

äàðààõ

òýì öâýð

Õýðýãëýã÷èéì

òº ëº õ ¿ì ý

¯éëäâýðëýã÷

èéì àâàõ ¿ì ý

Òàòâàð

50òº ãðº ã

Çóðàã (b) ¯éëäâýðëýã÷äýä

òàòâàð ì î î ãäóëñàì òî õèî ëäî ë

S1

Òàòâàðûí Çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿ç¿¿ëýõ íºëºº (¯éëäâýðëýã÷äýä íîãäóóëàõ òàòâàð)

Íèéë¿¿ëýëòèéí ìóðóé S1-ýýñ S2 áîëæ øèëæñýí áàéíà(Íèéë¿¿ëýëò áóóðàâ).

¯¿íýýñ ¿¿äýí çàõ çýýëèéí òýíöâýðèéí òîî õýìæýý 1000-900 íýãæ áîëæ áóóðàâ

Õýðýãëýã÷äèéí òºëºõ ¿íý 300-330 òºãðºã áîëæ ºññºí.

Õàðèí 50 òºãðºãíèé òàòâàð îðóóëæ òîîöñîíîîð ¿éëäâýðëýã÷èéí íýãæ çàéðìàãíààñ àâàõ ¿íý 300-280 òºãðºã áîëæ áóóðàâ. Óã íü ¿éëäâýðëýã÷èä 330 òºãðºãººð çàðàõ ¸ñòîé áàéòàë, 330-ààð çàðñàí áîëîâ÷ 50 òºãðºãèéã íü òàòâàðò ºã÷ ¿íýíäýý 280¥-ººð çàðñàí áîëæ áàéíà.

Òàòààñ Õýðýãëýã÷, ¿éëäâýðëýã÷èéí á¿òýýãäýõ¿¿í,

¿éë÷èëãýýíèé õýðýãëýý, ¿éëäâýðëýëèéã äýìæèõýäçîðèóëàí òºðººñ òîäîðõîé õóãàöààíä îëãîæ áàéãààáóöàëòã¿é òºëáºðèéã òàòààñ õýìýýí îéëãîíî.

Òàòààñûí çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿ç¿¿ëýõ íºëºº

Æèøýý: Òºðººñ çàéðìàãíû ¿éëäâýðëýëä (íýã íýãæ çàéðìàãáîðëóóëàõ á¿ðä íü) 50 òºãðºãíèé òàòààñ îëãîâ.

Òàòààñûí çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿ç¿¿ëýõ íºëºº

300

325

275

1000 1200

P

Q

D

S2

Òàòààñ î ëãî õû ì

º í ì º õ òýì öâýð

Òàòààñ

î ëãî ñì û

äàðààõ

òýì öâýð

Õýðýãëýã÷èéì

òº ëº õ ¿ì ý

¯éëäâýðëýã÷

èéì àâàõ ¿ì ý

Òàòààñ

50òº ãðº ã

S1

Òàòààñûí çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿ç¿¿ëýõ íºëºº Íèéë¿¿ëýëòèéí ìóðóé S1-ýýñ S2 áîëæ øèëæèâ.

Çàõ çýýëèéí òýíöâýðò òîî õýìæýý 1000-1200 íýãæ áîëæíýìýãäñýí

¯éëäâýðëýã÷èéí íýãæ çàéðìàãíààñ àâàõ ¿íý 300-325 òºãðºãáîëæ ºññºí

Õýðýãëýã÷èéí òºëºõ ¿íý 300-275 òºãðºã áîëæ áóóðñàí áàéíà.

ªºðººð õýëáýë çàéðìàãíû çàõ çýýë äýýðõ õýðýãëýã÷äýä 50 òºãðºãíèé òàòààñ îëãîñíîîð òóõàéí çàõ çýýë äýýð (øèíýòýíöâýð ¿íý) çàéðìàã 275 òºãðºãººð õóäàëäààëàãäàæ¿éëäâýðëýã÷ íýãæ çàéðìàã òóòàìààñ 325 òºãðºãèéí îðëîãî îëæäýýðõ ýíý õî¸ðûí çºð¿¿ áîëîõ 50 òºãðºã íü òàòààñ áîëæ áàéíà.

Êâîò Òîäîðõîé õóãàöààíä òîäîðõîé íýã á¿òýýãäýõ¿¿í

¿éë÷èëãýýíèé íèéë¿¿ëýëòýä Çàñãèéí ãàçðààñ òîãòîîñîíòîî õýìæýýíèé õÿçãààðûã êâîò ãýíý.

Êâîò ãýäýã íü òîî õýìæýýíèé õÿçãààð ãýñýí óòãàòàé ¿ã.

Êâîòûí çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿ç¿¿ëýõ íºëºº

300

350

1000 800

P

Q

D

Êâî ò òî ãòî î õû ì

º í ì º õ òýì öâýð

Êâî ò

òî ãòî î ñì û

äàðààõ

òýì öâýð

S

Sêâî ò

Æèøýý: ÇÃ-ààñ çàéðìàãíû ¿éëäâýðëýëä) 800 íýãæá¿òýýãäýõ¿¿íèé êâîò òîãòîîâ

çàõ çýýëèéí òýíöâýðò òîî õýìæýý 1000-800 íýãæ áîëæáóóðàâ

Çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿íý 300-350 òºãðºã áîëæ ºññºí

¯éëäâýðëýëä êâîò íîîãäóóëñíààð ¿éëäâýðëýã÷èéíá¿òýýãäýõ¿¿íýý áîðëóóëàõ íýãæèéí ¿íý ºñ÷ áàéãàà íüàøèãòàé ìýò áîëîâ÷ ¿éëäâýðëýã÷èéí íèéò îðëîãî áóóðíà.

̺í íºãºº òàëààñ õýðýãëýã÷èéí á¿òýýãäõ¿¿íä òºëºõ ¿íý ºñ÷áàéíà.

Õýðýãëýã÷, ¿éëäâýðëýã÷èéí èë¿¿äýë Çàõ çýýë äýýðõ ¿íèéí çîõèöóóëàëòûí ¿ð ä¿íã

òàéëáàðëàõûí òóëä ýäèéí çàñàãò õýðýãëýã÷¿éëäâýðëýã÷èéí èë¿¿äýë õýìýýõ îéëãîëòûã àâ÷ ¿çäýã.

Õýðýãëýã÷èéí èë¿¿äýë

Òóõàéí õýìæýýíèé á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éë÷èëãýýíäõýðýãëýã÷èéí òºëæ ÷àäàõ ¿íèéí äýýä õýìæýý áîëîíõóäàëäàí àâñàí áîäèò ¿íèéí çºð¿¿ã õýðýãëýã÷èéíèë¿¿äýë ãýíý

Õýðýãëýã÷èéí èë¿¿äýë (Æèøýý)

Õóäàëäàí àâàã÷

Òºëæ àäàõ ¿íèéí

äýýä õýìæýý

Äîðæ 10000

Ýðäýíý 8000

Àìàðàà 7000

Ñ¿ðýí 5000

Õýðýãëýã÷èéí èë¿¿äýë (Æèøýý)

1 2 3 4

10000

8000

7000

5000

Äî ðæèéì õýðýãëýã÷èéì èë¿¿äýë 5000 òº ãðº ã

Ýðäýì ýýãèéì õýðýãëýã÷èéì èë¿¿äýë 3000

òº ãðº ã

Àí àðààãèéì õýðýãëýã÷èéì èë¿¿äýë 2000

òº ãðº ã

Õýðýãëýã÷äèéì

ì èéò èë¿¿äýë

10000 òº ãðº ã

P

Q

Ñ¿ðýíãèéí õýðýãëýã÷èéí èë¿¿äýë “0” òºãðºã

¯éëäâýðëýã÷èéí èë¿¿äýë ¯éëäâýðëýã÷èéí çàõ çýýëä áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íýý

áîðëóóëñàí áîäèò ¿íý áîëîí òóõàéí íýãæ á¿òýýãäýõ¿¿íèéàõèóö çàðäëûí (õóäàëäàõàä áýëýí áàéãàà ¿íý) õîîðîíäûíçºð¿¿ã ¿éëäâýðëýã÷èéí èë¿¿äýë ãýíý.

¯éëäâýðëýã÷èéí èë¿¿äýë (Æèøýý)¯éëäâýðëýã÷ Áîðëóóëàõ

áîëîæèæèò ¿íý áóþó

çàðäàë

À 1000

Á 2000

 4000

à 5000

¯éëäâýðëýã÷èéí èë¿¿äýë (Æèøýý)

1 2 3 4

1000

4000

2000

5000

“À” ¿éëäâýðëýã÷èéì èë¿¿äýë 4000 òº ãðº ã

¯éëäâýðëýã÷èéì ì èéò èë¿¿äýë 8000

òº ãðº ã

“Á” ¿éëäâýðëýã÷èéì èë¿¿äýë 3000 òº ãðº ã

“” ¿éëäâýðëýã÷èéì èë¿¿äýë 1000 òº ãðº ã

P

Q

à ¿éëäâýðëýã÷èéí èë¿¿äýë “0” òºãðºã

Àíõààðàë

òàâüñàíä

áàÿðëàëàà