Ambulante handel: Promotie van de markt

VVSG, december 2016

GF

Promotie van de markten – 1/24

Inhoud

Inhoud .......................................................................................................................................... 1

1 Inleiding .................................................................................................................................... 2

2 De (wekelijkse) markten promoten, hoe doe je dat? ................................................................ 3

2.1 Spaaracties, lotjes en kortingsbonnen ............................................................................... 3

2.2 Samenwerking tussen de marktkramers en de lokale handel en horeca .......................... 5

2.3 Brochures en campagnes .................................................................................................. 7

2.4 De markt herschikken of verhuizen? ............................................................................... 11

2.5 Diversiteit van het marktaanbod ...................................................................................... 12

2.6 Animatie ........................................................................................................................... 13

2.7 Themamarkten ................................................................................................................. 15

2.8 De markt test uit ............................................................................................................... 16

3 De markt evolueert mee met zijn tijd ...................................................................................... 18

3.1 Marktvestiaire ................................................................................................................... 18

3.2 Handenvrij shoppen ......................................................................................................... 18

3.3 Mobiliteit en bereikbaarheid ............................................................................................. 19

3.4 Afvalarme markt ............................................................................................................... 20

4 Hoe kan je de promotie en acties financieren? ...................................................................... 21

4.1 De gemeente voorziet een budget voor promotionele acties .......................................... 21

4.2 De marktkramers leveren een financiële bijdrage ........................................................... 22

4.3 De marktkramers financieren de acties zelf .................................................................... 22

4.4 Financiële steun voor tijdelijke situaties .......................................................................... 22

5 Enkele aandachtspunten ........................................................................................................ 23

6 Meer info ................................................................................................................................. 24

Promotie van de markten – 2/24

1 Inleiding

Gemeenten organiseren al eeuwen ambulante handel op hun grondgebied. Kooplieden,

marktkramers, standwerkers, ambulante handelaars kwamen altijd samen op een centrale

plaats of knooppunt om daar hun verse waren, geteelde of geproduceerde goederen en

bepaalde diensten aan de man te brengen. Nu spreken we van een openbare markt, een

boerenmarkt, een jaarmarkt, een rommelmarkt, … waarbij marktkramers, rekening houdend

met de huidige regelgeving, samen met de marktleider een zo aantrekkelijk mogelijke markt

aanbieden aan de bezoekers.

In deze brochure bieden we een antwoord op volgende vragen. Welke promotionele acties

kunnen de aantrekkingskracht van de markt en de belevingswaarde op die markt verhogen?

Wat werkt en wat werkt niet? Wie voert de promotie en wie betaalt ze? Welke (vernieuwende)

initiatieven kunnen inspirerend werken?

Daartoe wijdden we onze regionale overlegtafels voor marktleiders in het najaar van 2016 aan

dit thema.

Het resultaat is deze bundeling van goede praktijken van gemeenten ter promotie van hun

markt(en). We illustreren deze zo veel mogelijk met een concreet voorbeeld van een gemeente

die het in de praktijk bracht.

Wij gaan in deze brochure niet in op de regelgeving inzake ambulante handel, de mogelijke

vormen van ambulante handel of de nieuwe trends (zoals buurderijen, foodtrucks,…). Daarvoor

verwijzen we u graag naar de website van de VVSG.

Indien u hierover nog vragen heeft, neem dan met ons contact op aan de hand van de

contactgegevens aan het einde van dit document.

Promotie van de markten – 3/24

2 De (wekelijkse) markten promoten, hoe doe je dat?

Het is geen geheim dat de markten het op sommige plaatsen hard te verduren hebben. Daar

waar er vroeger geen problemen waren om een groot aantal kramen op de markt te

verwelkomen, schieten er vandaag soms nog maar een handvol over. Verschillende facetten

liggen daarbij aan de basis. Zo vindt een marktkramer die op rust gaat niet altijd een overnemer.

Het publiek dat naar de markt komt, vergrijst. Enzovoort.

2.1 Spaaracties, lotjes en kortingsbonnen

Spaaracties bestaan in allerlei soorten, de één al wat creatiever dan de andere. Maar in de

meeste gevallen kunnen ze rekenen op de medewerking van zowel het gemeentebestuur als

de marktkramers. Alleszins, ze worden erg gesmaakt door de marktbezoekers.

Spaaracties

Spaaracties worden vaak opgehangen aan speciale gelegenheden of feestelijke activiteiten. Zo

is er sprake van de ‘Dag van de Markt’ waar de marktkramers uitpakken met een korting, een

stempelactie, (kras)lotjes,…. Naast het inruilen van volle spaarkaarten voor paraplu’s tot

herbruikbare boodschappentassen, krijgt de klant dikwijls een deelnameformulier om mee te

dingen naar één van de hoofdprijzen geschonken door het marktcomité en/of de gemeente. De

hoofdprijzen variëren maar klassiekers zijn een (elektrische) fiets of gemeentelijke

geschenkbonnen.

Wedstrijden

Met de kruiwagen naar de markt (Mol) of de winkelkarrace op de markt (Aalst) zijn

voorbeelden van ludieke acties om bezoekers naar de markt te lokken. Deze acties werden

ondertussen ook al met succes overgenomen in een aantal andere gemeenten (bv. Neerpelt,

Geel, Tervuren, Zwevegem,…) of kregen een variant onder de vorm van een gevulde

markttrolley (bv. Tongeren, Wevelgem, Waregem, Beerse, Heusden-Zolder,…).

Promotie van de markten – 4/24

Met de kruiwagen naar de markt

Wie in december z’n inkopen doet op de

dinsdagmarkt in Mol maakt kans om een

kruiwagen vol met marktwaren te winnen. De

marktcommissie wil met de eindejaarsactie

‘Met de kruiwagen naar de markt’ de

wekelijkse dinsdagmarkt extra in de kijker

plaatsen. Zo hopen zij meer bezoekers, en

vooral ook kopers naar de markt te lokken in

deze dikwijls koude winterperiode.

Bij elke deelnemende markthandelaar krijg je

een invulformuliertje bij elke aankoop. Dit formulier wordt gedeponeerd in een verzamelbox

op de markt. Onder de aanwezige bezoekers wordt diezelfde dag, voor het einde van de

markt, een weekwinnaar getrokken, die naar huis mag met een goedgevulde kruiwagen. ‘Met

de kruiwagen naar de markt’ is een initiatief van de marktcommissie in samenwerking met

het gemeentebestuur.

Maak kans op gratis marktshoppen in Heusden-

Zolder

De multiculturele markt van Heusden-Zolder is een

begrip in Limburg en omstreken. Met zijn specifiek en

divers aanbod van onder meer exotische etenswaren,

stoffen en gordijnen, is deze markt een van de grootste

van Limburg. Tijdens de maanden juli en augustus

trakteert de gemeente elke week 1 bezoeker met een

shopbudget! Met veel toeters en bellen kan de winnaar

gedurende 20 minuten zijn trolley vullen voor een

maximum bedrag van 100 euro. Het enige wat je moet

doen om kans te maken, is tijdens de markt een leuke

sfeerfoto trekken en deze posten op Facebook, Twitter

of Instagram met de vermelding #gratismarktshoppen.

De winnaar wordt onmiddellijk na elke markteditie

gekozen.

Promotie van de markten – 5/24

Kortingsbonnen

Om het succes van een markt op peil te houden, is het evengoed van belang om ook een nieuw

publiek naar de markt te lokken. Heel wat gemeenten promoten hun wekelijke markt bij alle

nieuwe inwoners door het uitreiken van een bonnenboekje. Op die manier maken ze kennis met

het aanbod van marktkramers. Het aantrekken van nieuwe doelgroepen die deelnemen aan het

sociale leven in de gemeente, bepalen mee het succes van de markt.

Ook als de markt tijdelijk van locatie verandert, kan een extra inspanning om voldoende

bezoekers aan te trekken, een groot verschil maken. Door (tijdelijke) kortingsbonnen te koppelen

aan de informatie over de verhuis, kan je ook een voldoende grote opkomst op de nieuwe locatie

bekomen.

Nieuwe inwoners worden warm gemaakt voor de markt

Waregem verwelkomt elk jaar bijna 700 nieuwe

inwoners in haar stad. In het welkomstpakket met

heel veel informatie over hun nieuwe gemeente,

zit ook een flyer met uitleg over de Waregemse

zaterdagmarkt. De aanprijzing van de markt als

de plaats om te kopen en te ontmoeten is

vergezeld van kortingsbonnen voor de eerste

aankopen bij de marktkramers.

2.2 Samenwerking tussen de marktkramers en de lokale handel en horeca

Het organiseren van een wekelijkse markt levert niet alleen inkomsten op voor de gemeente

(standgelden zijn een bron van inkomsten), er zijn ook een aantal belangrijke sociale voordelen

aan verbonden. Het stimuleert de sociale contacten en samenhang in een gemeente. De vaste

horeca en handel kan een wekelijkse hoogdag beleven doordat de markt bewoners en

bezoekers op de been brengt. Op deze manier wordt het centrum van de gemeente versterkt.

Vanuit dat oogpunt hebben de (vaste) handelaars en horecaondernemers, de markthandelaars

én het gemeenbestuur een zelfde doel. Daarom is het zinvol om de krachten te bundelen.

Kernversterkende initiatieven kunnen trouwens eenvoudig uitgebreid worden naar de wekelijkse

markt. Zo kan je klanten tijdens een spaaractie niet alleen stempels laten verzamelen bij de

vaste handel en horeca, maar evengoed bij de marktkramers. (bv. ‘Winkel in Hamme en win’ of

‘Zin in Gistelen? Shoppingactie met medewerking van de marktkramers’).

En waarom zou je de marktkramers niet laten aansluiten bij het systeem van de – vaak erg

succesvolle – gemeentelijke cadeaubon?

Promotie van de markten – 6/24

Horeca Sint-Niklaas promoot donderdagse markt

Een conflict ombuigen tot een samenwerkingsverband … in Sint-Niklaas

gaven ze het goede voorbeeld. Marktkramers waren boos omdat de

wekelijkse markt die al meer dan 500 jaar plaatsvindt op donderdag,

plaats moest ruimen voor andere activiteiten op de Grote Markt. Toen

bleek dat de kostprijs van het afbreken van een grote tent om plaats te

bieden aan de (verplaatste) wekelijkse markt maar liefst 25.000€ zou

kosten, deden de horecaondernemers een opmerkelijk voorstel. Laat de

wekelijkse markt op een andere locatie plaatsvinden en wend het

uitgespaarde geld aan om acties te ontwikkelen ter ondersteuning van de markt.

Met Pasen deelde het stadsbestuur spaarkaarten uit waarmee de marktbezoeker kon sparen

voor een zakje paaseitjes – te verkrijgen bij een marktkramer (maar betaald door het

stadsbestuur) – of een pannenkoek bij één van de deelnemende horecazaken. Een

affichecampagne 'Horeca houdt van de markt' gaf de marktkramers nog een extra duwtje in

de rug. Er zijn vier acties per jaar voorzien (voorjaar, zomer, najaar en eindejaarsperiode)

waarbij de horeca mee de markt promoot: gaande van een gratis bolletje ijs, over het brouwen

van sinterklaasbier, tot het aanbieden van gepersonaliseerde pralines met het logo van een

aankomend event. De Stad biedt telkens ondersteuning, onder meer in de vorm van flyers.

De Aalsterse winkeltas is terug!

Aalst pakt uit met een Aalsterse winkeltas. Om haar

bezoekers extra te verwennen schenkt de stad in

samenwerking met de provincie Oost-Vlaanderen

leuke shoppingbags gevuld met interessante

promoties. Onder de noemer 'Aalst, van alle markten

thuis' stellen ze de wisselwerking tussen winkels,

horeca en markt centraal. Ze brengen marktbezoekers

in contact met lokale winkels en horeca. Andersom

leren ze de winkelliefhebbers de mooie zaterdagmarkt kennen. Iedere handelaar, horeca-

uitbater en marktkramer kan zijn duit in het zakje doen door middel van promomateriaal.

Creativiteit kent hierbij geen grenzen: kortingen, wedstrijdlotjes, leuke gadgets,

geschenkjes... ieder kiest zelf zijn bijdrage. Op deze manier kan elke ondernemer zijn zaak in

de kijker zetten.

Promotie van de markten – 7/24

2.3 Brochures en campagnes

Het promoten en informeren van de eigen bevolking en van de bezoekers van buiten de

gemeentegrenzen kan op allerlei manieren. De vele beschikbare communicatiekanalen zorgen

ervoor dat we een brede waaier aan mogelijkheden hebben om de verschillende doelgroepen

te bereiken. Promotie en informatie door middel van brochures, flyers,… of een artikel in het

gemeentelijk infoblad zijn nog steeds populair. Daarnaast wordt ook ingezet op advertenties in

de klassieke media en op (digitale) communicatie via de gemeentelijke website, een

facebookpagina of andere sociale media. En omwille van de zichtbaarheid in het straatbeeld

creëerden vele gemeenten speciale marktbanners of infoborden voor in de winkelstraten en

andere druk bezochte plaatsen.

Het marktgazetje van Brecht scoort!

De gemeente Brecht, de lokale Unizo-afdeling en de marktkramers

van de wekelijkse markt in Sint-Lenaarts lanceren 4 keer per jaar

het marktgazetje. In het marktgazetje wordt de markt gepromoot en

tegelijkertijd ook de vaste handelaars. Zo worden elke week vier

bonnen aangeboden waarvan er twee te gebruiken zijn op de

wekelijkse markt en twee bij de handelaars. Uniek aan dit project is

dat de handelaars én de marktkramers samen met de gemeente de

handel in Sint-Lenaarts en het toerisme in Brecht promoten. Het

krantje staat online en is verkrijgbaar in het gemeentehuis en de bib

van Brecht. www.marktgazetje.be

Flyers en folders

Traditioneel zijn een aantal periodes in het jaar een uitgelezen moment om de marktbezoeker

warm te maken (letterlijk en figuurlijk) om naar de markt te komen. Deze acties (nieuwjaarsdrink,

dag van de markt, moeder- en vaderdagacties,…) worden wel vaker aangekondigd via flyers

met informatie over het gebeuren (bv. Leuven) of eerder als aankondiging (bv. Merelbeke of

Beveren). Sommige beschikken zelfs over meertalige folders om hun markt te promoten in het

buitenland (Tongeren heeft hun folder beschikbaar in 5 talen waaronder het Chinees).

Promotie van de markten – 8/24

Plattegronden

Zeker bij grotere markten, is het voor de bezoekers een meerwaarde als ze wegwijs gemaakt

worden op de markt. Zo kunnen ze zelf eenvoudig nagaan waar precies de marktkramers van

hun keuze zich bevinden. Plattegronden met een overzicht van alle marktplaatsen en met

vermelding van de marktkramer zijn soms op gemeentelijke websites (bv. Waregem en

Merelbeke) beschikbaar.

Waregem Merelbeke

Promomateriaal

Soms kan een kleine of middelgrote investering de moeite lonen en zelfs op vlak van

duurzaamheid haar steentje bijdragen. Zo zijn er voorbeelden van gemeenten waar een

originele herbruikbare winkeltas/shopper werd gelanceerd. Bij de lancering wordt dit vaak

gecombineerd met een actie om een gevulde markttas met producten vanop de markt in de

wacht te slepen of wordt de tas gevuld met promotiemateriaal, informatie en gadgets.

De provincie West-Vlaanderen kende een grootschalige spaaractie die tegelijk in 33 West-

Vlaamse gemeenten liep en tot doel had om het beroep van marktkramer in de kijker te plaatsen.

Onder de slogan ‘Ik lig goed in de markt’ kon je een herbruikbare

winkeltas sparen bij je favoriete marktkramer. In de provincie Limburg

vond een gelijkaardige actie plaats. Ook Duffel en Eeklo beschikken elk

over hun eigen herbruikbare winkeltas. In Eeklo kan je een volle

stempelkaart omruilen voor de herbruikbare boodschappentas, die

vervaardigd is uit gerecycleerde PMD-flessen. Wie zich nadien laat

fotograferen met deze tas kan zo nog eens een cheque van 10€

opstrijken.

Promotie van de markten – 9/24

In Duffel levert de wekelijkse markt een grote bijdrage aan

de levendigheid van de gemeente. Verschillende acties

georganiseerd door de gemeente Duffel, in samenwerking

met de Lierse Markthandelaarsvereniging en het

middenstandscomité Duffel-Oost, worden voorzien van een

mooie prijzenpot met o.a. een splinternieuwe fiets, handige

fietstassen of een InDuffelbon.

Andere voorbeelden van promomateriaal of gadgets op de markt zijn paraplu’s (Beveren) of

potgrond (Overijse).

Aalst van alle markten thuis

Aalst is een stad die van alle markten thuis is, maar die vooral de thuis

is van de wekelijkse zaterdagmarkt, de ‘grootste openluchtwinkel van

de stad’. Zo’n 170 marktkramers lokken elke week duizenden

bezoekers. Zaterdag 13 augustus werden 2 gelukkige marktgangers

geloot om deel te nemen aan de winkelkarrace op de groente- en

fruitmarkt. Ondersteund door burgemeester D’Haese en schepen

Beulens mochten 2 marktbezoekers graaien langs de groente- en

fruitkramen.

Banners

Met behulp van banners kan je promotie

voeren voor de wekelijkse markt en

bepaalde acties aankondigen. Ze

duiken op in het straatbeeld (bv.

Stekene), maar evengoed in de

gemeentelijke (digitale) communicatie

(bv. Merelbeke).

Promotie van de markten – 10/24

Website of Facebook

Inzetten op gedrukte communicatie als gemeente is al lang niet meer voldoende. Een

gebruiksvriendelijke website met duidelijke info en de aanwezigheid op sociale media zijn ook

aan de orde bij het promoten van de markt.

Facebookpagina Jaarmarkt Houtem

Jaarlijks vindt op 11 en 12 november in Sint-Lievens-

Houtem een grote winterjaarmarkt plaats.

Tienduizenden bezoekers zakken van ver buiten de

provincie af om paarden en vee te keuren en te kopen,

van de volkse kermissfeer te genieten, te eten en te

drinken en zielsverwanten te ontmoeten. Nergens in

Vlaanderen is de grootsheid van de jaarmarkt nog zo

levendig en prominent aanwezig als in Sint-Lievens-

Houtem. In de aanloop naar en tijdens dit grote

evenement wordt er heel actief gecommuniceerd, met

posts op de drukbezochte facebookpagina.

Alles op een rijtje op de website van Gent

De stad Gent zet sterk in op een

duidelijke en klantvriendelijke

website. Ook ondernemers

moeten er alle informatie

kunnen vinden, inclusief de

marktkramers en organisatoren van markten. Wie in Gent een rommelmarkt, een

tweedehandsmarkt of garageverkoop wil organiseren, eraan wil deelnemen of wil bezoeken,

vindt op de webpagina van het OOG (Ondernemersloket voor Ondernemers in Gent) alle

informatie over de regelgeving, de aanvraagprocedure, de locaties en tijdstippen van de

markten, ….

Promotie van de markten – 11/24

Actieplan

Onder het motto ‘Oudste stad van België’ voert Tongeren

campagne voor haar wekelijkse Antiek- en Brocantemarkt

met standhouders en bezoekers uit binnen- en buitenland.

De stad werkte een 10 –punten actieplan uit om de markt

nog aantrekkelijker te maken zoals bv. de markt onder

voortdurende aandacht brengen in binnen- en buitenland,

het inzetten van een promoteam op andere markten,

advertenties in internationale publicaties,…

2.4 De markt herschikken of verhuizen?

Verhuizen

De vaste locatie van de markt is soms niet beschikbaar omwille van allerlei redenen: de jaarlijkse

kermis op het marktplein, de organisatie van sport- of culturele evenementen, werken aan het

openbaar domein, … Dan moet de markt wel uitwijken naar een alternatieve locatie. Omdat dan

ook de opstelling van de marktkramers wijzigt, vinden de vaste bezoekers de weg naar hun

favoriete kraam minder snel terug. Soms is de markt ook moeilijker bereikbaar.

Bij het verplaatsen van de markt mag het belang van de communicatie tussen de gemeente en

de marktkramers niet onderschat worden. Als de gemeente tijdig communiceert, kunnen de

marktkramers op hun beurt de nodige maatregelen treffen.

Kortingsbonnetjes om het leed te verzachten

In Waregem maakt de markt elk jaar vijf weken plaats voor

een ijspiste. Om het leed te verzachten worden bonnetjes

uitgedeeld waarmee de bezoekers gratis producten kunnen

ontvangen. Vaak gaan dergelijke acties gepaard met

animatie zoals kerstmannen om extra sfeer te brengen op de

‘verplaatste’ markt.

Afschaffen of annuleren

In sommige gevallen wordt geopteerd om de markt voor die specifieke gebeurtenis niet te laten

doorgaan (bv. als Kerstmis en Nieuwjaar samenvallen met de wekelijkse markt of wanneer de

jaarlijkse kermis is opgesteld).

Omdat het verplaatsen (en soms het afschaffen) van de markt tot minder of geen inkomsten

leidt voor de marktkramers, besluiten sommige gemeentebesturen een compensatie toe te

kennen aan de marktkramers voor het ongemak. Dit soort van compensaties wordt in de praktijk

vertaald naar een korting van de standgelden. Uiteraard kan de compensatie nooit het volledige

verlies aan inkomsten voor de marktkramer dekken.

Promotie van de markten – 12/24

Herschikken

Soms moet de markt voor een langere periode uitwijken naar een andere locatie ten gevolge

van een heraanleg van de marktlocatie zelf. Bij de terugkeer naar de oude en vertrouwde locatie

van de markt kan het noodzakelijk zijn om te sleutelen aan de opstelling van de markt. Een

dergelijke herschikking van de marktkramen kan ook nodig zijn in het kader van een uitbreiding

of inkrimping van de markt. Een herschikking dringt zich ook op als de sfeer en beleving op de

markt ondermaats is.

Roeselare lanceert vernieuwde dinsdagmarkt met leuke marktbrochure

De marktkramers en het stadsbestuur van Roeselare

willen de bezoekers van de wekelijkse dinsdagmarkt

informeren waar ze hun favoriete marktkramers

kunnen vinden en pakken daarom uit met een

informatiecampagne. Een herschikking van de

kramen drong zich al een tijdje op en de heraanleg van

de Grote markt was een ideaal moment om de

herpositionering van de wekelijkse markt toe te

lichten. Er werd een nieuw marktplan uitgetekend dat

de 120 marktkramers herschikte over vier locaties. De brochure bevat per marktplek een

grondplan van de verschillende standplaatsen. Alle marktkramen met een foto van de

marktkramers worden per locatie opgelijst. Zo ziet de bezoeker in een oogopslag waar zijn of

haar favoriete kramen staan. Meer info: de marktbrochure 'Vind je favoriete marktkraam'

2.5 Diversiteit van het marktaanbod

De verscheidenheid van het marktaanbod heeft een impact op het al dan niet aantrekken van

meer marktbezoekers. Daarom leveren veel gemeenten inspanningen om nieuwe marktkramers

aan te trekken wanneer het aantal marktkramers daalt en het aanbod verschraalt.

Als een plaats op de markt vrijkomt, kan een gemeente op basis van haar marktplan op zoek

gaan naar een waardige opvolger.

Een andere manier om de diversiteit van het marktaanbod op peil te houden, is het stimuleren

van de marktkramers om aanwezig te zijn. Zo geeft Zonhoven een korting van 50% op het

abonnementsgeld in het 1e kwartaal als een marktkramer maximaal 7 keer afwezig was tijdens

het voorgaande jaar.

Promotie van de markten – 13/24

2.6 Animatie

Naar aanleiding van een feesteditie of een speciale gelegenheid wordt dikwijls geïnvesteerd in

animatie tijdens de markt. Deze animatie kan onder heel veel verschillende vormen en kan zich

zowel richten op kinderen als op volwassenen. Van een feestkraampje waar er gadgets of

producten worden uitgedeeld aan elke marktbezoeker, over een gratis drankje voor elke klant,

tot paashazen, Sinterklaas en de Kerstman. Enkele voorbeelden uit de praktijk:

Artiesten en muzikanten

Het inhuren van straattheater, acrobatie, clowns of andere kunstenaars

op de markt worden vaak voorzien bij feestedities. Een muziekband

luistert de markt op met vrolijke liedjes of de lokale harmonie geeft het

beste van zichzelf.

Verkiezingen

Een andere vorm van animatie is het houden van verkiezingen. De

verkiezing van standwerker van het jaar van het Euroregionaal

standwerkers concours, is zo’n voorbeeld. In 2014 namen Belgische

en Nederlandse standwerkers deel aan de manches in 6 Nederlandse

en Belgische steden (waaronder Hasselt, Genk, Tongeren, Heerlen,

Sittard-Geleen en Maastricht). De Nederlandse Vereniging van

standwerkers en de Limburgse standwerkersvereniging wilden met de

verkiezing het beroep van standwerker extra onder de aandacht

brengen.

Mechelen lanceerde de verkiezing van ‘Schoonste kraam van Mechelen’ (zie verder in deze

brochure). Een marktkramer in de kijker plaatsen komt dan weer af en toe voor op de

facebookpagina van de gemeente (Oostrozebeke) of op de website of een folder/krant over de

markt (Brecht).

Proef de markt

Animatie kan ook onder de vorm van ‘De markt proeft’. De frequentie van

dit soort acties verschilt van gemeente tot gemeente. In Bilzen

bijvoorbeeld is er iedere 2e woensdag van de maand SuperMarkt met

een extra aanbod. Dit kan gaan van een kok die eten klaarmaakt met

producten die op de markt verkrijgbaar zijn tot de ‘marktkramer(s) van

de maand (bv. kaasboeren) die proevertjes voorzien op andere standen.

Promotie van de markten – 14/24

Ook Kortessem proeft - woensdag = marktdag vindt

plaats tijdens de wekelijkse markt. Er wordt – naast de

vele hapjes en proeverijtjes van Kortessemse

streekgerechten, specialiteiten en streekdranken - ook

live radio gemaakt vanop de markt, waarbij zowel

marktbezoeker, marktkramers als het beleid worden

geïnterviewd.

Tijdens Proeven van de Beverse markt duikt een

gids samen met de deelnemers in de geschiedenis

van de meer dan 400 jaar oude Beverse

dinsdagmarkt. Ook hier kan men proeven wat de

marktkramers vandaag aan de man brengen.

Ludieke acties met een vleugje humor

Sommige acties zijn al decennialang een

traditie. Tijdens de laatste dag van de Gentse

feesten bijvoorbeeld vindt de ‘Dag van de lege

portemonnees’ plaats. De marktkramers

delen dan 5.000 portemonnees uit waarvan er

een klein aantal 10 euro bevatten. Met deze

ludieke actie, sluiten ze de laatste dag van de

Gentse feesten af met een gelijknamige

marktdag. De marktkramers proberen het

laatste geld uit je portemonnee te veroveren.

Burgemeester Termont en de Feestenburgmeester van dienst helpen mee bij het uitdelen van

de portemonnees.

Wedstrijden

Ook het nemen van foto’s tijdens de wekelijkse markt, zorgt op

verschillende plaatsen voor animo. Zo luidt de slogan in Brugge ‘Koop

op de markt - Wordt geflitst’ waarbij foto’s van bezoekers worden

genomen op willekeurige tijdstippen op de verschillende markten

gedurende enkele weken. De deelnemers maken kans op een

reischeque t.w.v. 3.000€, verschillende kooksets t.w.v. 1.000€ en

champagne.

Promotie van de markten – 15/24

2.7 Themamarkten

Themamarkten zijn in een aantal steden en gemeenten belangrijke trekpleisters voor jong en

oud. Ze maken een belangrijk onderdeel uit in het evenementenbeleid van het

gemeentebestuur. De meest voorkomende themamarkten zijn jaarmarkten, antiek- en

brocantemarkten, rommelmarkten, kerstmarkten, bloemenmarkten, avondmarkten gedurende

de zomermaanden aan de kust,….

Boerenmarkten terug hip

Mensen waarderen vandaag meer en meer producten die lokaal zijn geteeld of gefabriceerd.

Het stijgende aantal boerenmarkten speelt hierop in, met een lokaal (of regionaal) aanbod aan

groenten, fruit, vlees, zuivel en verwerkte producten. De aanwezigheid van de landbouwers of

producenten draagt bij aan het authentieke karakter van de boerenmarkt.

Ook markten met streek- en hoeveproducten winnen aan terrein in zowat alle provincies.

Lokaal – overdekte boerenmarkt in Deerlijk

Lokaal is een wekelijkse en overdekte boerenmarkt op vrijdag van 15u

tot 20u in Deerlijk. Je vindt er een ruim aanbod aan verse en

seizoensgebonden streekproducten: van groenten en fruit over vlees en

vis tot brood en zuivel. Bezoekers kunnen voor of na de inkopen nog iets

eten en drinken in de bar. Kinderen kunnen intussen spelen in het

kinderatelier.

Op de website vinden bezoekers niet alleen het overzicht van de

aanwezige landbouwers maar ook het wekelijks beschikbare aanbod.

Fiesta Europa

Het marktconcept Fiesta Europa bestaat al geruime tijd en

brengt marktkramers uit verschillende Europese landen bij

elkaar op meerdaagse internationale feestmarkten. De

marktkramers brengen specialiteiten mee uit hun eigen

land of regio. Zowel lokale gerechten en streekproducten

als lederwaren, edelstenen, zepen, textiel,… worden

aangeprezen. Zo ontstaat een kleurrijke en kwaliteitsvolle

Europese markt met een heel gevarieerd aanbod. Noem

het gerust een “feest” van Europese marktkramers. Het feit

dat de meeste deelnemers ook werkelijk uit die landen

komen en niet eens onze taal spreken maakt de markt heel

authentiek en brengt vanzelf een aangename sfeer. Het

ongedwongen gezellige karakter spreekt de bezoekers erg

aan. Fiesta Europa vindt jaarlijks in verschillende

Vlaamse gemeenten plaats.

Promotie van de markten – 16/24

2.8 De markt test uit

De traditionele markt op de grote markt of op het kerkplein (overdag en tijdens de week) slaagt

er vandaag niet altijd meer in om alle doelgroepen te bereiken. Ze kampen zowel met het

wegvallen van vertrouwde marktkramers als een ouder wordend publiek. Zo zijn er vandaag al

gemeenten die een afgestemd openingsbeleid voor de jonge werkende bevolking voeren, zodat

ook zij na hun werktijd kunnen markten (bv. Boutersem en Linkebeek).

Bij de verschuiving van het tijdstip van de markt, komt vaak heel wat bij kijken. Zet alle opties

op een rijtje en weeg de voor- en nadelen tegenover elkaar af.

Kan je alle gevestigde marktkramers behouden? Welke doelgroepen wens je precies naar de

markt te krijgen en wat is haalbaar? Kan de invoering van een extra markt op een ander tijdstip

(bv. late namiddag) afgesteld worden op de behoefte/vraag van jonge werkende gezinnen?

Het spreekt voor zich dat een eventuele verschuiving best verloopt in samenspraak met de

marktkramers, al dan niet via de marktcommissie.

Hasselt heeft er een 5de buurtmarkt bij

Ter Hilst in Hasselt krijgt elke woensdag tussen 15 en 19u zijn buurtmarkt naast buurthuis

De Magneet met verse groeten en fruit, kip aan ’t spit en olijven. Ook de andere buurtmarken

op dinsdag, donderdag en vrijdag in Hasselt vinden plaats

tussen 15 en 19u. Bij de keuze van de markturen werd

rekening gehouden met ouders die hun kinderen aan de

school ophalen, in de (buitenschoolse) kinderopvang stoppen

en klanten die op weg naar huis graag dagdagelijkse

goederen vers en kort bij huis willen aankopen.

De locatie van de markt wordt op bepaalde plaatsen ook aangepast in functie van de

doelgroepen. Zo kent Brugge een markt die wordt opgesteld in de nabijheid van een

woonzorgcentrum. De boerenmarkt van Oostakker ontstond op de plaats waar er eerst een

afhaalpunt was ingericht. Maar later groeide deze uit tot een volwaardige boerenmarkt.

Rusthuisbewoners krijgen markt op bezoek

Rond het rusthuis Van Zuylen in Sint-Kruis (Brugge) werden er enkele marktkraampjes

opgesteld. Enkele vrijwilligers hielpen de bejaarden tot bij de kraampjes waar ze inkopen

konden doen. Dit experiment werd gesmaakt door de bewoners en ook de marktkramers zelf

vonden het een goed idee om de markt naar het rusthuis te brengen. Er worden plannen

gesmeed om toch één keer per maand langs te komen en de bejaarden zo het gevoel te

geven dat ze opnieuw eventjes de markt kunnen doen.

Promotie van de markten – 17/24

Boeren en werknemers organiseren wekelijkse boerenmarkt

Onder de slogan 'ABC: arbeider – boer – consument: Samen

Sterker!' startte op vrijdag 25 maart 2016 een unieke

boerenmarkt op het dorpsplein van Oostakker. De boerenmarkt

is elke vrijdag voor iedereen toegankelijk tussen 11 en 14 uur.

Uniek is dat de boerenmarkt in Oostakker zich niet alleen richt tot

de buurtbewoners, maar ook specifiek tot de bedrijven in de

Gentse Kanaalzone. Werknemers uit de Gentse havenzone

kunnen via de website www.korteketenoostvlaanderen.be een

bestelling plaatsen van groenten, fruit, vlees of eieren (de producten aangeboden door De

Vierklaver), dit telkens vóór dinsdag. Op vrijdag kunnen zij dan op de boerenmarkt de

producten afhalen. De producten die via deze website worden besteld, worden aan

kortingsprijzen aangeboden.

Promotie van de markten – 18/24

3 De markt evolueert mee met zijn tijd

Net zoals de detailhandel en de horeca onderhevig zijn aan heel wat trends (wijzigende

consumentenvoorkeuren, vergrijzing, tweeverdienende gezinnen, verhoogde mobiliteit, …),

ontsnapt ook de markt niet aan deze uitdagingen. Hieronder schetsen we aan de hand van

enkele voorbeelden hoe een markt kan inspelen op deze nieuwe verwachtingen.

3.1 Marktvestiaire

Om de markt te promoten experimenteren enkele steden en gemeenten waaronder Mechelen,

Lier en Mortsel, met het opzetten van een marktvestiaire. Zoals we een jas in bewaring kunnen

geven in een gewone vestiaire, kunnen

marktbezoekers hun aankopen in de

marktvestiaire achterlaten. Zo kunnen ze na

het marktbezoek nog langsgaan in de

omliggende winkelstraten of een terrasje of

horecabezoek meepikken.

3.2 Handenvrij shoppen

In Mechelen en Mortsel stopt het niet bij de

inrichting van een vestiaire. Wie dit wenst,

kan zijn of haar aankopen tegen een kleine

vergoeding ook aan huis laten leveren op een

later tijdstip door fietskoeriers. Deze

dienstverlening biedt een antwoord voor

iedereen die geen zin heeft om met zware

tassen terug huiswaarts te keren, voor

mensen die minder mobiel zijn én voor

bezoekers die het marktbezoek willen

koppelen aan een langer verblijf in het dorps-

of stadscentrum.

Promotie van de markten – 19/24

3.3 Mobiliteit en bereikbaarheid

De bereikbaarheid van een dorps- of stadskern, net als de

parkeermogelijkheden, vormen op vele plaatsen al een uitdaging zonder een

markt. Tijdens de marktdag wordt dit er niet eenvoudiger op. De markt neemt

zelf soms al heel wat parkeerplaatsen in en is zelf de aanleiding voor

omleidingen. Daarom stimuleren gemeenten de marktbezoekers om met de

fiets of te voet te komen, of om het openbaar vervoer te gebruiken.

De marktbus

Bezoekers parkeren aan de rand van het centrum en maken gebruik van de marktbus om naar

de markt te gaan. Ook daar zijn de mogelijkheden weer zeer divers. Sommige gemeenten staan

zelf in voor het inleggen van een bus tussen de markt en de parkings (bv. Waregem, Gent, …).

De grote meerderheid werkt samen met De Lijn (Diepenbeek, Bilzen, Izegem, Beveren,

Harelbeke, Neerpelt, en vele anderen…), waardoor inwoners op marktdagen gratis kunnen

gebruik maken van de (bel)bus om naar de markt te komen. In Lier charteren de marktkramers

zelf een bus om de bezoekers vlot van en naar de markt te brengen.

Goedkoper of gratis parkeren

In Mortsel kunnen bezoekers dan weer goedkoper parkeren tijdens de wekelijkse markt. De

gemeente financiert deze maatregel zelf. In Bilzen kunnen bezoekers 2 uur gratis parkeren, in

de betaalparking, in het centrum. Ook tijdens de wekelijkse markt geldt het 2u gratis

parkeerbeleid.

Gratis marktbus in Waregem

Fans van de markt die geen zin hebben in het

zoeken naar een vrije parkeerplaats kunnen in

Waregem gebruik maken van een gratis

marktbusdienst. die je elke zaterdagvoormiddag

probleemloos naar de Markt brengt en ook terug

naar je auto. Van 9u tot 13u rijdt deze pendelbus

onafgebroken eenzelfde traject tussen een

randparking en de markt. Deze bus passeert elke

15 minuten aan iedere stopplaats en brengt de

bezoekers zo zorgeloos naar de wekelijkse markt.

Promotie van de markten – 20/24

3.4 Afvalarme markt

Eerder in deze brochure verwezen we al naar het verdelen van een herbruikbare winkeltas als

promomateriaal. Sommigen gaan nog een stapje verder en zien het als opportuniteit in het

streven naar een afvalarm marktbeleid.

Marktkramers strijden om de titel van ‘Schoonste kraam’

Omdat na de zaterdagse markt nog te veel zwerfaval achterbleef in het stadscentrum

organiseerde de stad Mechelen in 2014 en 2015 de wedstrijd ‘Schoonste Kraam’. Daarmee

wilde het stadsbestuur de marktkramers sensibiliseren en mobiliseren. Ze riep de

marktkramers op om hun standplaats proper achter te laten na de markt, zelf zo weinig

mogelijk afval te produceren, zoveel mogelijk milieuvriendelijke biologisch afbreekbare

materialen te gebruiken en ook de klanten aan te

moedigen om afvalarm te winkelen (bv. herbruikbare

winkeltas i.p.v. plastic zakjes). Bij de selectie van de

winnaars werd ook gekeken in welke mate de

maatregelen een permanent karakter hebben en naar de

betrokkenheid van de bezoekers en de leveranciers.

Herbruikbare boodschappentas zet in op afvalarme markt

Ook de gekende markt Abattoir op de slachthuissite van Anderlecht

startte onlangs met haar eigen herbruikbare boodschappentas om zo

de campagne voor een markt zonder plastic tasjes kracht bij te zetten.

Vanaf 1 januari 2017 is het gebruik van plastic tasjes trouwens op alle

Waalse en Brusselse markten verboden.

Promotie van de markten – 21/24

4 Hoe kan je de promotie en acties financieren?

4.1 De gemeente voorziet een budget voor promotionele acties

Gemeenten die veel belang hechten aan een aantrekkelijke en weerbare markt, voorzien best

een minimaal budget om acties te financieren Een goed functionerende markt draagt immers bij

tot de lokale economie, de kernversterking, de sociale samenhang, …De promotie van een

markt hoeft niet noodzakelijk enorm veel geld te kosten en sommige initiatieven kunnen gerust

kleinschalig blijven. Maar enige ondersteuning is zeker op zijn plaats.

Tongeren organiseert de eindejaarsactie “Koop op de markt

en win” waarbij gedurende 4 weken telkens 5 trolleys met

producten van op de markt worden gevuld. De stad koopt de

producten effectief aan voor een budget van 2.500 euro.

In totaal worden er 20 trolleys verloot. De inhoud bestaat uit 80

euro allerlei (overtrek, fleece deken, kousen, dweil, paraplu,

sleutelhanger, waardebon,….) en 45 euro levensmiddelen

(vlees, vis, groenten, fruit, kaas, brood, olijven, kip a spit, verse

soep,…) wat een totaal van €125 per trolley oplevert.

Klanten deponeren hun deelnameformulier in een urne op de

markt. Wekelijks gebeurt

de trekking om 12u. De

winnaar moet aanwezig zijn om zijn/haar prijs in

ontvangst te nemen (zo blijft het volk ook op de markt).

De actie wint week na week aan succes: het aantal

deelnameformulieren steeg ondertussen tot 2.500 per

week.

Sommige gemeenten kiezen er bewust voor om de marktkramers geen standgeld te laten

betalen. Ook dit is een vorm van ondersteuning. Op deze manier willen de vaak kleinere

gemeentebesturen (bv. Heuvelland) de wekelijkse markt in een deelgemeente promoten en

nog meer marktkramers naar hun markt trekken.

Promotie van de markten – 22/24

4.2 De marktkramers leveren een financiële bijdrage

Op vele plaatsen leveren ook de marktkramers een financiële bijdrage om de markt te promoten

en acties op de markt uit te werken. De grootte van de bijdrage en het al dan niet verplichtend

karakter ervan verschillen van gemeente tot gemeente, net als de berekeningswijze. Zo kan

gewerkt worden met een vast jaarlijks bedrag per marktkramer, dat al dan niet bij het standgeld

(abonnement) wordt verrekend en gefactureerd. Andere opteren voor een bijdrage van 1 à 2

euro per lopende meter per marktkraam waardoor ook losse plaatsen kunnen bijdragen.

Deze financiële bijdrage van de marktkramers wordt meestal bepaald in het retributiereglement.

Naar aanleiding van specifieke acties worden soms aparte, al dan niet aanvullende, vrijblijvende

collectes gedaan bij de marktkramers.

In de meeste gevallen is er sprake van een bijdrage van zowel de gemeente als de

marktkramers. Zo kan bijvoorbeeld de gemeente instaan voor de aankoop van de kruiwagen,

de trolley of de herbruikbare tassen, terwijl de marktkramers zorgen dat deze gevuld worden

met producten.

4.3 De marktkramers financieren de acties zelf

Een aantal gemeenten kunnen rekenen op een sterke werking van het marktcomité of de

samenwerking tussen de marktkramers onderling, waardoor er toch acties kunnen opgezet

worden ondanks de afwezigheid van een gemeentelijk budget. Dit kan onder de vorm van een

eigen aangelegde spaarpot door de marktkramers, via vrijwillige bijdragen voor een specifieke

actie of door het ter beschikking stellen van producten die in een prijzenpot terechtkomen.

4.4 Financiële steun voor tijdelijke situaties

Vroeg of laat gebeurt het wel dat de markt om één of andere reden moet uitwijken naar een

alternatieve locatie. Zoals ook al eerder in deze brochure werd aangehaald kan de gemeente

ook dan een zekere rol spelen om het leed enigszins te verzachten. Vaak gaat het verplaatsen

van de markt samen met een verlies aan inkomsten voor de marktkramers. Er komt minder volk

naar de verplaatste markt, de bezoekers vinden niet onmiddellijk de weg naar hun vertrouwde

marktkramer, de markt is minder bereikbaar, de parkeergelegenheid is niet optimaal,…

Naast een pure financiële operatie om de standgelden gedurende de periode van de verplaatste

markt in mindering te brengen (verminderen of kwijtschelden), zijn er ook voorbeelden van

animatie op de markt, het uitdelen van kortingsbonnen,…

Promotie van de markten – 23/24

In Sint-Truiden en Oudenaarde bijvoorbeeld kregen

marktkramers een compensatie onder de vorm van korting op het

standgeld voor de hinder van de werken. Tegelijkertijd worden

allerlei acties georganiseerd en extra communicatie voorzien om

tijdens die periode er het beste van te maken.

5 Enkele aandachtspunten

Afsluitende zetten we enkele aandachtspunten op een rijtje:

• Samenwerking is een belangrijke voorwaarde voor succes. De inspanningen worden

gevraagd van zowel de gemeente als de marktkramers. Samen bereik je vaak veel meer

dan alleen.

• Acties ter bevordering en promotie van de markt vragen wat tijd, moeten soms groeien en

vaak ook bijgestuurd worden na een aantal keer uitgetest te zijn.

• Betrek in de mate van het mogelijk ook de lokale handel en horeca bij promotionele acties

op de markt.

• Kopieer niet klakkeloos elke actie van andere gemeenten maar stem de acties af op de

grootte en eigenheid van de markt(en) en haar bezoekers.

• Ook kleine en/of beperkte ingrepen en acties (met beperkte middelen) kunnen het verschil

maken. Zo kan de opstelling van de marktkramen al een heel grote impact hebben op de

sfeer en gezelligheid. Wanneer teveel lege plaatsen ontstaan, kan een herschikking een

nieuwe boost geven aan de markt. Zorg er wel voor dat de marktkramers of de

marktcommissie betrokken worden bij de keuzes voor een nieuwe marktopstelling.

• Maak in je communicatie ook gebruik van sociale media: Twitter, Facebook, Instagram,…

zijn de meest gebruikte kanalen.

• De locatie, de dag of het tijdstip van de markt blijken soms niet meer de meest geschikte

keuze te zijn, rekening houdend met je bezoekers. Zorg ervoor dat eventuele wijzigingen

goed overwogen worden en dat deze in samenspraak met de marktcommissie en/of de

marktkramers verlopen.

Promotie van de markten – 24/24

6 Meer info

Gemeentebesturen kunnen met hun vragen over markten en ambulante handel terecht bij de

VVSG, dienst economie, via economie@vvsg.be.

Alle voorbeelden vermeld in deze brochure zijn ook opgenomen in de VVSG Praktijkenbank.

Daar vind je ook de nodige contactgegevens van de gemeenten in kwestie.

Nieuwe initiatieven of succesvolle promotionele acties mogen steeds gemeld worden aan

VVSG, dienst economie, via economie@vvsg.be

Voor vragen met betrekking tot de reglementering van ambulante handel kan u ook terecht bij

het Agentschap Innoveren en Ondernemen via reglementen@vlaio.be

Deze brochure kwam tot stand in het kader van het project Overlegtafels Economie

van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten, met steun van het Agentschap Innoveren en Ondernemen.

Heeft u nog vragen over de regelgeving, het beleid of maatregelen op het vlak van de markten of ambulante handel, laat het ons weten via economie@vvsg.be. Ook suggesties over deze brochure over de promotie van de markt zijn via die weg welkom.

Deze brochure kwam tot stand in het kader van het project ‘Overlegtafels Economie’ met steun van het Agentschap Innoveren & Ondernemen.