7/29/2019 Ali Podrimja

1/2

Ali Podrimja sht autor i m shum se dhjet vllimeve me poezi dhe mbahet sot nga kritika siprfaqsuesi m tipik i poezis s sotme shqiptare dhe si nj poet me emr dhe n shkall kombtare.Botn e vet poetike poeti e artikulon prmes nj sistemi figurativ t konsoliduar (veanrisht mesimbolin dhe metaforn) dhe me nj shkall mjaft t lart ndjeshmrie.Ali Podrimja lindi e u rrit n Gjakov. Studjoi gjuh dhe letrsi shqiptare n Universitetin e Prishtins,ku dhe jeton aktualisht. Periudha vendimtare pr formimin shprtror dhe intelektual t poetit janvitet pesdhjet. M 1957 botoi poezin e par n revistn "Jeta e Re". Ishin vitet kur shqiptart nKosov prjetonin njrin nga terroret me t egra t pushtuesit serb, kohn e aksionit famkeq prmbledhjen e armve dhe t shprnguljeve m drmatike t prmasave tragjike pr Kosovn dheshqiptart (rreth treqindmij t shprngulur dhunshm n Turqi). Poeti rritej dhe piqej n kto kushte,n kt atmosfere agonie, q e kishte mbrthyer Kosovn. Qyteti i Gjakovs, ku kishte lindur dheshkollohej, qytet me tradit t pasur patriotike, ishte m i godituri nga kjo vrshim policore e UDB-s serbe. Poeti i prfshir n kt prditshmri ndjeu nevoj t rezistoj, t kundrvihet dhe tastigmatizoj trthorazi synimin e pushtuesit:Qaj rrafshi im i dashur, qaj! (fjala sht pr rrafshin e Dukagjinit,)Diellin tnd verbuar e kan tytatE vatrat shkimbur deri m nj...

Vargjet jan shkputur nga poemthi lirik ,Hija e toks", t cilin Ali Podrimja e shkruajti n vitin 1960,kur ishte gjimnazist. Nj vit m pas, m 1961, Ali Podrimja botoi prmbledhjen e par me vargjeelegjiake Thirrje. M pas vijn prmbledhjet Shamijat e prshndetjeve (1963), Dhimb e bukur(1967), Sampo (1969), Torzo (1971) etj., deri n veprn e tij mjeshtrore Lum, lumi, (1982), qshnoi nj kthes n poezin bashkkohore kosovare.

N vitet '80 e '90 ai do t vazhdoj t botoj libra poetik si Zari, Buzqeshje n kafaz etj., deri te dylibrat n proz: Burgu i hapur (1998) dhe Harakiri (1999).Kur pr nj poet themi se nuk sht konvencional, pra sht modern, kt duhet ta kuptojm kshtu:Ali Podrimja e liron poezin shqipe nga disa rregulla metrike, si sht: vargu i thurur, apo nga

prmbajtjet si fryma apologjike, brohoritse e poezis s paslufts etj. Por, ai vendos parime t tjerakrijuese, si sht vargu i lir, shqiptimi metaforik, gjuha e ironis, efikase pr t shprehur zona m terrta apo m t fshehta t natyrs s njeriut. Synimi i poetit pr t'u fshehur prmes reflekseve ezopike

dhe pr t'i prcjell ato, duke shmangur ndalesat e jashtme, e nxjerrin n plan t par mesazhin dhe nplan t dyt at pjes t vlers artistike q arrihet prmes ritmit dhe euforis. Me rndsi sht tkuptohet, nse kto parime poetike t Ali Podrimjes, jan parime t nj brezi dhe t nj kohe dheduhet t njihen si prvoj. Pa to nuk mund t kuptohet dhe t zbulohet arti poetik npr koh, sidomos

pr krijuesit e rinj, poett e mdhenj jan shkoll, nga e cila mund t msojn; jan prvojat, nga tcilat do t nisin ata t krijojn parimet e tyre poetike. Poezia e Ali Podrimjes, e prkthyer n shumgjuh t huaja, sht pranuar e vlersuar pikrisht pr arsye se n thesarin universal t vlerave, hyn

bindshm prmes koloritit t veant, prmes bots shpirtrore me individualitetin e vet t formuar, tndryshm nga t tjert.

Lirikat e frymzimit tematik politik n krijimtarin e Ali Podrimjes, (sidomos ato t viteve nntdhjet),

degzohen brenda tri refleksioneve: refleksi i nxitur nga pushtuesi i toks kosovare; refleksi tjetr, i nxitur nga

"hipokrizia e Evrops", qndrimi i s cils ndaj fatit shqiptar n aste t caktuara historike ka qen fatal dhetragjik pr trsin e kombit dhe n fund, refleksi q nxitet nga pjesa e keqe e kombit t vet.

Prball "hordhis pushtuese" poeti v kalan e tij mbrojtse, t veshur simbolikisht, si guri, kulla, muri, Rozafa,

q prbjn korpusin e kshtjells shpirtrore t kombit me rrnj dhe origjin antike n kt truall dhe n kt

hapsir. Prmes ksaj lirike, edhe pse t frymzuar nga ngjarjet e dits, poeti arrin q ta asimiloj artistikisht

lndn nga e cila frymzohet, t mos bjer pr asnj ast n banalitet, dhe aq m pak n patriotizm t rrem dhe

folklorizm shterp.

Edhe indiferenca dhe dyfytyrsia e Evrops ndaj shtjes dhe fatit shqiptar, sht njra nga vatrat q e ka nxitur,

sidomos gjat viteve t fundit, frymzimin poetik t Ali Podrimjes. Ai e shpreh

pezmin e vendimeve t padrejta t qendrave evropiane ndaj liris dhe pavarsis s shqiptarve, duke u br

thirrje shqiptarve se duhet t'i dalin vet pr zot shtjes s tyre. N kuadr t ksaj lirike, q e emrtuam

politike, poeti nuk l pa fshikulluar sjelljen e atyre shqiptarve q jan indiferent ndaj drams, t ciln eprjeton Kosova e aq m pak ndaj atyre q me sjellje a veprime e pengojn kt luft, duke u vn n shrbim t

7/29/2019 Ali Podrimja

2/2

pushtuesit. Prirjet pr grindje dhe prarje, pr vnie kufijsh rajonal, krahinor, fisnor, dhe besimtar, jan

reflekse q i shkaktojn shqetsim dhe dhimbje poetit. Si dukuri t dits, n vargun poetik t Ali Podrimjes s

talentuar, ato kan mundur t shndrrohen n vlera poetike q shnojn kulme t poezis aktuale shqiptare.

Po t prqendrohemi n rrugn dhe ecurin krijuese pr kto dyzet vjet, mund t themi me plot bindje se Ali

Podrimja e filloi rrugn e vet poetike nn ndikimin dhe frymzimin gati magjeps nga e kaluara e kombit dhe e

Kosovs. N kt hark kohor poetik, nn fuqin e brisht dhe t virgjr t lirikut, poeti ka arritur t njjzoj

zrin e unit fols, me at t unit kolektiv. M pas, sidomos me vllimin poetik "Torzo", q me t drejt

vlersohet si kulmi artistik i Ali Podrimjes, uni lirik gradualisht trhiqet, intimizohet, zhvishet nga patosi i unit

kolektiv, personalizohet. N kt faz t rrugs krijuese (rrethi tematik sht gjithnj n valt e liriks

patriotike), uni prthyhet prmes filozofis dhe botkuptimit t poetit, tanim t pjekur dhe t formuar apo

grshetohet me reflekset e prjetimeve intime nga prditshmria e poetit. N fazn e tret, ku mund t radhiten

dhe ciklet poetike "Mbi lumin", si lirik poetike ka prirje pr t'u zhveshur nga mbshtjellja figurative e

artikulimit poetik. sht faza kur poeti, jo domosdoshmrisht dhe jo prher, botn e vet e shqipton prmes nj

sistemi figurativ t konsoliduar (simbolit dhe metafors).

N vend t saj kemi nj shqiptim t prer, t drejtprdrejt, q kryesisht artikulohet prmes shkallzimit t ironis

dhe, n raste t rralla arrin n sarkazm dhe anatem.

Ciklet Poetike

Me t drejt mund t thuhet, se Ali Podrimja sht ndr poett m t shquar t liriks patriotike npoezin aktuale shqiptare. Poemthi Hja e toks sht matric e prbashkt frymzimi poetik dhe ecikleve Guri, Kulla, Cungu, Poema e heshtjes, Kali i Trojs, Dftore, Pylli, etj. Edhe tek vargjetintime, familiare t poetit, madje dhe tek vargjet e prfshira n vllimin Lum Lumi, q jan vargje tdhimbjes dhe pikllimit pr vdekjen e t birit (Lumit), shqetsimi krijues pr Kosovn dhe etninsht n sfond, prapavij e prhershme, atmosfere nisse dhe prmbyllse. Poetika e vargut t AliPodrimies, e liruar nga konvencionet tradizionale, shquhet pr gjuh ekspresive e t pasur figurative,

pr shqiptim t dendur, dramatik dhe komunikativ. sht nj poetik n krkim t pandrprer pr

mundsi t reja e originale t artikulimit t emocionit, t imagjinats dhe filozofis jetsore. Shtyllastandarde t korpusit figurativ n kto poezi jan emrtimet: Guri, Kulla, Pylli, Cungu, Muri, Ura...Poetika e Ali Podrimjes sht e dendur me dramacitet historik, origjinal, prmes t cilit arrihetunifikimi i plot mes individit dhe kolektivit, mes vetdijes individuale dhe asaj kolektive. Prmessimboliks s till mitike dhe antike t fisit, Ali Podrimja arrin vlera universale t prgjithsimitartistik. Pikrisht n mbshtetje t ngjyrimit emocional, shpirtror t fisit t vet, vlera krijuese e ksajgjuhe arrin t marr vler gjithnjerzore.

PylliCikli Pylli sht nj faqe tjetr e udhtimit npr botn e kombit, t fatit t tij. Pylli, simbol i

bashksis s bots dhe t njerzimit sht shkelur, pushtuar nga dhmbi i ujkut. Prtej pyllit shtlumi q shuan etjet e truallit, toks etnike, strgjyshore, por pr t ecur lirshm npr pyll duhet t t

prij Ylli (ideali, besimi), i shqiptuar n frymn e nj prralle popullore. i tr cikli "Pylli" sht njmikrohistori e rrfyer poetikisht, me an simbolesh dhe aluzionesh q sjellin mesazhin prtrashgimin ton etnike. Poezia "Dftore" pak m e gjat se Pylli sht nj tjetr perspektivligjrimi: ardhja dhe ikja e pushtuesve gjat shekujve shprehet me gjuh realiste. Ajo sht ardhje

pushtuesish si mbretr, sulltan, kral, prher n prsritje. Ndrsa, njsoj si tek cikli Pylli, edhe tekDftore, sht i gjall besimi i poetit, vizioni i hapur drejt t nesrmes, liris: nj brez i ri, nj frym ere, por edhe nj fyell (poetik) zgjon gjakun e arbrit dhe t Kosovs, njsoj si tek rilindasit.