~‘ien'10 de economia agricola y agronegocios...zamohaho escuela acricola j.=umn_.x-reric;ana...

111
ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL Sm-1mH{Srs:ema dc Irxfornmcfén cfe Mercacfos de Producing Agrfcofas :38 Honduras} Y SU APLICABIT./[DAD PARA DETERJE-HNAR PRECIOS DE VENTA DE CINCO HORTALISLAS EN LA FERJA AGROPECUARIA Y A..R’I'ESA.1“IAL DE TE GUCIGALPA Tesis presentada coma requisite parcfal pan: uptar al titulo de I11geniero Agrénomn en el ga-:1-:1 acadénajao dc licenciatura Par Alex Rcné Drlajxr F lures Honduras, 4 d1: agost-:3 I 99’?

Upload: others

Post on 10-Oct-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

ZAMOHAHO

ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNADEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y

AGRONEGOCIOS

Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL Sm-1mH{Srs:ema dcIrxfornmcfén cfe Mercacfos de Producing Agrfcofas :38 Honduras} YSU APLICABIT./[DAD PARA DETERJE-HNAR PRECIOS DE

VENTA DE CINCO HORTALISLAS EN LA FERJAAGROPECUARIA Y A..R’I'ESA.1“IAL DE TEGUCIGALPA

Tesis presentada coma requisite parcfal pan: uptar altitulo de I11geniero Agrénomn en el ga-:1-:1

acadénajao dc licenciatura

Par

Alex Rcné Drlajxr Flures

Honduras, 4 d1: agost-:3 I 99’?

Page 2: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

El autar concede a la ascuala Ag:-imla Panamcricana cl pcrmisa para raproducir ydiauihuir copias dc cste trabajo para 105 uses. qua mnaidan: nacaaariua. Para

atras ptrsnnas 3' otros fines are raaarvaa lea daraahca dci antnr.

Honduras, 11 da agosto da 199?

Page 3: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

E"i.’ALUA.C'I{:|N DEL L11 PACTCI- D-EL. S IM_|§'_-LE-I [ Sr'.1-trams: de Iigfamracfcirr dc MercadodeProcfi xcf fi -a‘Ag;Tfcofa5'deH0m1‘5‘.n"‘£l$‘} *1’ SU APLICABLLLDAD PAR;-L DETERLWILYAR

PRECIOS DE VENTA DB CINCD HDRTALIZAS EN LA FERJA AGROPECUARIA YA.R'1‘ESANAL DE TEG UClGAI..PA

P01"

.-’~.Jux René Ma}-1'

Aprobada:

N /%/’Z'Asesur }J’1'iI1t:ipaI‘

{\}\-\q‘\"€l1'}l2_,_--*'M: c vanilla, M. So.xisesnr

I? / bnio Flo ,Ph. D.

ecano?dérnico

I

Rubernkrexex-er:’u, B. s.11$ L'IjJ.‘ ‘I.-. nu.-.~~".fl‘ /'/

flézwfé

Page 4: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

iv

DED [CATORIA

A Dias Tudupuderoso por la Creacién.

A mi espusa Pia 3; a mi hija Anya par scr e:-I significado aJ;asoIut::: de mi vida gr Ia razén detodus mis esfimrzns.

A mix padms, Alejandro 3' Ligia, por su inmens::.~ amur, apcuyu y sabias cnsefianzas acercadc la Vida.

A mis hennun-3:; Ligia Maria 3' Juan Carlos 3; a mi abuela I‘.'Ia.ria pm" 511 cunrpafiia 3* granamor.

A Alejandra Maria per set mi alngcl de la. guardia.

A la mcmoria de mi suegm, cl Dr. Paul Vinelli, :1 hombre mas £1-1tciigcntc3r corrects quehe conocido y qnc luché incansablmncmc pot cl bicmastar dc sn familia 3' de su nuevapat:-Ea, Honduras.

A la memoria dc Ricardo Ernesto Maduru Andmw 5' dc rod-as aquellns jévenesprofesionales qua muy tcmpranaxnante acudan 31 llamado dc: Di-:33.

A trades los profbfionales agricolas del b.-iundu pot accptar La andua labor dc alimenlarlo.

Page 5: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

AGRALD'EC]_D+LI_E NTO

A mi cspcusa Pia 3? a mi hija P-11:63 par E‘-L1 incondiciranal armor }' por 311 gm: ccmprensifirn alo largo de cste dificil aficr.

:1 la Escuela Agrfmz:-la Panaxneaicana pm‘ hethennc fnnnadu 3' hahcrmc cnsefiado el V3101’del Irabajru, la diaciplina 5' 121 sabiduria.

A AID pm" su ayuda financiera an cl dtsanollo de esta invesrigacié-n.

A tcndo el personal del Dcpamamentn dc Econcamia Agricola 3* del CPA pm" 51.: apojm 3'colabnracicfhn a través dc tudo e1 afio.

.-'-L todos Ins profcsnres 3' amigos que de Luna 1.: ultra ‘SEIEIIETE. conrribuyerfln para pandercumplir con mis meta: en :21 PIA.

Al prufesnr Riga;-I Aarmdifl c en; cspecial. par siempre tenet u.m:15 minutes para re~3:1lver misdudas 3' par su amistad.

A todos rnis compafieros del PIA par habennc brindadc: su arrfistad, a Javier, Manolo,Hermixu, 3* en especial al g1'L.1.pD dra ecraturistas :13 13.5 1313.5 de 111 Bahia, Leno, Fcmandcr 3.’Walter.

Page 6: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

vi

RESUMEN

La imrestigaeién mrnfi dams de 42 prudmzmres de hurlzalizas de la Fefia Agropecuaria 3'Anesanal de Tegueigalpa. EE iustrurnerrru ulflizadp para la reeeleceidu de la infhrmaeininfil fiuna eneuesta escrita eiahprada per e1 invesfigadur, eu ella se recpgiemn dates sabrelas caraetefisfieas persuaales del pruduelur, sus estrategas de prpdueeida ;,rer:-naereializaeidn, su uso de les medias de eumurfieaeida 3' sus niveles de eunucinfiezutu 3.’de usp del S1T~,{F".-RH. EI pbjetivp principal de Ia iu'+'esfigaa::iéu file evaluar el irnpaeuzr que elSTfI~rIPAI'I pudria haber tenido en este grupp de prpduetpres en el C0110 fiempu que Devafimcinnandp 3' evaluar su aplicabilidad er:-mo una herraruieuta fxtfl en La tome de decisionesde praduecida 3* eomeraiafizaeidn. Se hieieren tahlas de eontingeneia enrre [as variablesahjetivp para determiner cuales eran las relaeiunes sig:uifieafix-as eatre Ia variabilidad deIrfivel dc eaneeinfienru deI STMPAH 3- las van'ahTes que identifiearuu al predueupr segunsus caraeteaisfieas. Se enepntrarpn relauipues signifieativaa entre el rdvel de eunpeimiemadel SLMPAH 3; e1 __qrade de eseplaridad, diversilicaeiuu de Ia prudueeidu 3' la eautidad depmdueto que este eumereialiaa en otros mercadns aparte de la Feria. Le-s pruduetures quecaneeen el SE.-JPAII resuiiaroa ser aquellcs con un mayor wdu de edueaeidu eseplar,mayor diversifieaeidn de Ia pradueeién 3' Ids que venden la mayufi ade sus prpduems en laFeria: up se eueantrarpn relaciunes signifieatis-as que pudieran e:~:'p]icar la variahilidad eaeuarrta a la utiljdad que el SJ}-[P.¢x.I-I tiene para ius pruduetpres. Les demas resultadesiudiean que, a aivel de este grupp de pmduetures_ Ia radio as mas cfecfis-a que el pefifidicopara diserninarla iufpnuaeidu 3* que el S]1H»IP.-"s.H esra acerradu en euauro a su estraregia dedifusidu de la infonuaeidn se refiere, sieadu que las prefereneias de les praduetures aeercadel use de Ids medias son las ruismas que Ias del S[E~.»:[PA.H en su prpgrama de divuigarfidude la infcrrrnaeidrt. Adieicraalrueute, se aaalizarun 1e-s precips semauales de Ia Esra deprec-ins de la Feria y dei reporte del SIMPAH de 215 feehas curupreudidas en el periudo desepfiembre de 1995 a Fehrero de 199?. El anélisis de preeios se hizp para I-as einep czuiflwirrshe-Iflcplas mas epnuimrnente eneantrad-as ea Ids mereadus hundurefips, tornate industrial,papa, eebplla arnarllla, repplk} 3' zamlhcrria. El uhjcfivp de hacer estps amilisis en particularfile eaeentrar reiaeie-nes enrre las preeies de ambas lisras para perder desanwz:-liar unmeeanismu seru:-fflu para determiner Ins precias de la Esra de Ia Fm-Ea a parrir de Ias preei-asdel repurte del SLMPAH. Lus anfilisie de eumparaeidu de medias perafitierun ver quaexisten diferencias signifieativas entre lps precius de amtras Iistas. El anézfisis de regesidnhizu pusible la elahuraeidu de un meeanisrnu efeefivo para determiner lus preeips derumaie para, papa 3' repe-Ha, no asf para las utras dds hartaliras ex:-usideradas en el estudia,cehplla arnarflia. 3' zanahuria.

Page 7: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

Portadfl la

CGN'I'ENIDD

Derechos de

Pfi giua dcDedicaturia. ..............Agradccirrfi cntos......................Resurnen......... ----+--+-n--n--------1--H n-H.--u..............H .........

Cnntenidcn. .................

indict: defndice de fi,_:_;uIas.........

-nu-n-.-.

Imiice da ane:-m+s............... .......

I.1.11.21.31.41.4.11.4.2

2.12.2tr 1 1

2.2.22.2.3

LTIRDDUCCI-'3HJusljfica-:fifln............:5.]caJ1ce.yLimi“tacic:ncs.... .........................

-an-1+--u--.-.--...............

I-fipéntesis. .....

Ubjetivogcneral.....Dhjctivosespccifi cos.....

REVISIEIN ma: LITERATURAGeneralidades Sabre Ia Ecunonfi a3' :21 Sector Agricola :1: Honduras.La Comercialjzaciéu

Defi n fi én1’ generalidadcs........................Mwaxfi smosdc =:omcrciali?.ar:i<':+n ag;n'c:uI:1....... ....Marg».=.:nt.-5 de comerciallzacifin... .......

I‘-J

n.,p:7:...,1«.q-Q».

u~.I..J':Uu.Lt..-J

Page 8: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

2.2.4

2.32.3. 12.3.2

2.3 .32.3.42.4-2.4.12.4.2

2.4.3

2.52.5.12.5.2

2.5.3

3.13.23.2.13.2.23.2.33.2.43.2.53.2.6

3.33.3.1

Difcrentcs sistcmas dc comercializacién segfm la I1atuIa}eza delpmductcr............................................................................................... ..La Comerciafi zaci fi rndc Prcrductcrs Agricoias er: Honduras..................... ..Antecedenteé‘. 3? eVc+Iuci45n...................................................................... ..La Reglamttntacién sabre Ea. Comercializacién tie PmtiuctcrsAgricolas de Honduras.......................................................................... ..Comerciafi zasiénde producing horticflla fien Honduras......................... -.La Feria Agmpecuaria 3; Anessmal dc Tcgucigalpa................................ ..Sistmna de Irrfonnaciérn lie Mercados (S1120.......................................... ..Defi r fi ci fi n15% um SE-.{L ........................................................................... ..Objefivos dc un SIM............................................................................. ..Antecedmites 3? evaluaciones de la inxplcmemacién de u.r:t S11*+*I 31101:05 paises........................................................................................... ..Sistsmas; de lnfnrmacién tie IvIerL'aJ:1us en Hanfi tlras.............................. ..Antecedemea......................................................................................... ..EE SIEJPAI-I dentre dei Inalcca de 13. Lay Para ia Ivloniemizacifrn3* Desannfl crdel Sector .5s.g:ris:{}Ia. ........................................................... ..EI Sisterma tin: lnfoxmaciéu de Mercados da Pmductns Agricnlasde Hondulas.......................................................................................... ..

M'ETD]J{}LOGiA.Descripciérl dal Lu@ 3,’ Pezindus Evaluaxicrs......................................... ..Vaiiahles. del Esmdin............................................................................. ..Caracteristicas ptrsorlalcs ...................................................................... ..E:-rpefi crtcia 3? caracterisficas pmducfivas............................................... ..Esfi aiegias fie comer-aializacié-n............................................................. ..U50 ::Fe 103 merfl azrsdc szomunicacién maséva. .......................................... ..Apreciacian-3:3 dei SIIVIPAH par parte 11+’: 105 pmductores. .................... ..Freeing dc: C§.1'J=C{.'r hortalizas prificipales de la Iista de Ea Feria3' del inform-3 diaricr del SHWLPAH.......................................................... ..Procedimientos e lnstrumentos Metudolsigi-cos...................................... ..Dctfl rxr fi naciaindel tamafin tie Ia muestm................................................ ..

9I'DH}

11I31151’?17I3

131919

2'0

21}

232424252:321522

293G3G

Page 9: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

3.3.2 Gbteneién de infemlaeién

3.3.3 Gbteneiérn de infennaeién primaxia........................................................ .. 323.3.4 Tahlflaeifrn y E1‘_t'I.E3.ESiS :ie 13 filfeflnaeién.................................................. .. 323.4 Anfi lisisDeeeripfi ve............................................................................... .. 333.5 Anélisis Estadietice................................................................................ .. 333.5.1 Aeociaeienee file Ias variables determinantee del n:1ve1 de eenechrtiente

gr utflided riei SHHLPAH. ......................................................................... .. 333.5.2 flnéiisis estedietiee de iee preeiee de einee hertafizas :16 13. Esta tie

la Fefia 3? del reperte fie] ST1'V[|?.:’—".I-I. ........................................................ .. 343.5.2.1 Cemymeeién tie preeiee premedie......................................................... .. 343.5.2.2 Anftfi siede eerrelaeinfin entre preeies de 33111335 1131235.............................. .. 343.5.2.3 Determineeitin tie }-:13 preeiee de la Fetie a pmfir de lee preeiee del

S}1'~.r[PAH .............................................................................................. .. 34

IV. F.ES'L1LTA.D{}S Y DISCUSIGN4. 1 133Deeeriptive de lee Vaxiehlee...................................................... .. 3?4.1.1 Caracteristieas personales...................................................................... .. 3?4.1.2 Enqnefi eneia 3; eeraeterisiiees prercluetivas. .............................................. .. 414.1.3 Esireiegias fie eemereiaiizeeiérn............................................................. .. 444.1.4 U30 de 103 mecfi crede eennlnieaeirfm Iflaeiva. .......................................... .. 4154.1.5 I-Lpreeiaeienes {lei SEMPJ‘-LI-I per perte de lee prednetere-3...................... .. 5134.1.5 ‘flreeiee tie einee hertalizas prineipalee fie la. Esta de La Feria

gr del i:r:rfe~r1'11e diafie dei SEMZPAH.......................................................... .. 554.24.2.1 Aeeazziaeienee de iae variables prineipales. ............................................... .. 5'1’4.2.1.1 Resultades del enfilisis de la variable referente e1 eoneeiirtiente

del SLMPAH per 511 nembre.................................................................. .. EC?4.2.1.2 Resultadee de] aneiisie de la variable xeferente a1 eenecirniente

del SIEefE’AI-I per 51:: aefivided................................................................ .. 1554.2.1.3 Resllitadee ciel euifisie de 1:15 Variables referentee a La. ufilidad e

imperteneia del S11‘«'I1-‘P11?-I...................................................................... .. :5’?4.2.2

de la Feria 3; E131 reperte del SEMZPAH.................................................... .. 53

Page 10: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

4.1.3.14.2.2.24.2.2.3

VIEI.

Cr::»I:1,I:u.=.ra::i.+:':+II (ifi prairiesAnélisis tie mrnfl aciénentre prccios fit: ambas Eisias.............................. ..Determjnauifi un :1: 105 prflfii fifi (in? la Feria a partir de 105 precius delSH»-EPAH .............................................................................................. ..

CCINCLUSIUNES

RECOEIENEJACIDNES

BIBLIUGRAFEA

AREXDS

"PG

T5

31

S5

33

Page 11: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

Cuadro 1

Cuarlru Z

Cuadru 3

Cuadru 4

Cuadro 5

Cuadru Ii

Cundru T

Cuadrn 3

Cu :1dI'U .9

Cuadru 11}

Cundrn 11

Cuadm 12

Cuadro 13:

Cuadru 14

Cuadro 15

Cuadru I5

Cuadru 1?

tNn1.cI; DE CUAURGS

Dcmanda nacional de a.1guI1os productos agropecuarios para1970, 1995 3; la pro-yeccién para cl afio zazo en miles de TM............"Variables refercntes a carncteristicas pcrsonales................................. .. 24Variables descriptivas de la expcriencizi 3* 135 camcieristicas

Variables rcfcreni-as 3 135 estmtcgias dc comercializacién..................... 25"‘+’arlal;r1e:s referearrtcs 31 use dc Ios medias dc connuficacir fin................... 27'Va.:iaJ:1e:s Sobru las apreciacinnes dcl SJMPAI-I par parte:de 105 prraductores...................... ....................................................... .. 23Resultadns gene:-ales de: 111 invcstigncién............................................. .. 3+5Caractcfi sticasnit 1:2-.2: explotacioncs de los pmductorcsdr: honalizas dc laDistrihucidfi nporcenmal tie I0-5 cuIti*.'-as ccmsicieradus curnuprincipalcs enire 10:; productores 3'30 carnerciarrres de la Feria............... .. 44Estacinnus mdiales, pmgmmas y hurarios lrtflizadns pm‘ SIMPAHpara la diserxfinacifnn de 121 infannacién en comparacién :1 14:15mas atcndidos par has pr-aductores dc hortalizas de la Feria.................. 43Infnrmacién que los pmductorcs de hortalims dc laFeria considerau deheria incluirsc en los informes dc] STMPAH......... .. 53Mcdidns cstadisticas del precio cn Iempiras de cincohmializas del Iistado dc Ia Fcriu }* dc] reports diario dc SJIMI’AI-I. ...... .. 56Modifi caciéndc las variables usadas en tabIa$ dc contingenciadc 2x2 ............................................................................................... .. 59Anéljsis dc asociaci-EH1 de la variable SABSL‘x‘,[NOM 3' lasva.n'a.bIcs 1'ef"e1'erl'tfi alas caractcristicasRcsultados dc Ia tabla. dc ccuztingcucia entre 1:13 variables SABS]Ixfl \T{Jb.13' gI'&d'D dc cscolaridacl dc] pmductor dc Ia Eeria. ................................ .. 62Anélisis de asociacién do In variable SABSHv'.U\TC}I\«1 3' I35 variablesrefcrcntes a Ia cxpcriencia 3* caracieristicas pruductivas...................... .. I52Resultados de la. tabla dc contingcncia emre 133 variables S+’LBSTMi'~ID1‘»-13* la va.riaJ:rIc dhcrsificacién dc: Ia produccién...................................... .. 153

Page 12: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

Cuadm 18

Cuacirtt 19

Cnadro 29

Cnadro 21

Cnadru 22

Cuadro 23

Cuadro 24

Cuadro 25

Cuadm 26

rcfcarexrtcs 3 13.5 esrtratcgias (in: come:rcia]iza.cié+n...................................... ~. 63Resultados de la tabla de cantingencia euure 13$ variables SABS3}vfl \I{}M}* canfidad fie velltas en UEEOE Irxercadcrs.............................................. .. +54Anéiisis dc asociacinfrn de la variable SAJEE-3133'-r’.E|5~TDM 3* Ias vafiablesrcfcrcntts 31 use de 105 medias de c-::rm1.mitaCién masiva.................... .. 155Re5uIt::'L+:k}S (it? 13. tabla de cunfingennia entre 1&3 v3.riaJ::~Ie5 SAESILHIGM3* distribucifzrn del periérdicn E11121 cnmunidati. ..................................... _. 65Pmcba exacts. dc Fisher de. 1213 asazciaxziones entrc la variableSABSEMINF 3? I33 declrmis vafiablea principaits dc la enmzasta. ........... .. 456Resultados de la comparacién dc medias de has preacios tie la Estadc Ia Fexia 3* del repnrte defl SI1‘v£PAI-I................................................ .. 69M:-irgenes pcrrcerxtuaics errtrc $1 pr-:-mic tie la Esta de: la Feria 3?£1 precio dc Ia lista dei SIMEFAH. ....................................................... .. 69Resultados tie} anétiisis de carmiaoién :13 I05 precios de Jashortalizas.......................................................................................... .. 70Resultados dell anélisis dc rcgrcsién de 103 precios tie Ia lista £14213. Paris. 3r del SJ]-{PAH...................................................................... .. 72

Page 13: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

xiii

ENDICE DE IEIGUHAS

Figura 1 Canal genén-iccr dz;-. comercializaxz-ién dc pmsiuctos agrarios.................. .. 3Figural 2 E1 SLMPAI-L filentes de infnrmacién 3.? Su flujo hasrta I3. a+:'-tivi;+:LsI.d

final tie disaminacifirn........................................................................... .. E1Fzgura 3 Difi iz fi iziucitiinpnrcenmal de i{}S productores dc hortaiizas de la Feria

Agropecuaiia 3' Attesanal de Tegucigalpa segfin sa.1 género.................. .. 33Figura at Difi ttibuciérn tie: Ens pmrductores segfln 511 cdad.................................... .. 33Figura 5 Disifi huciérnporcfinhlai de 103 prnductores aegfm Eu grado

£12 esmlaritiad..................................................................................... .. 39Figura 6 Dishibucién porcelltuai de 105 productares aegfin SL1 categ-:.‘.~ri:1

de asuciafio......................................................................................... .. 4!}Fignra T Disiribucién purcenilml {it 103 prcuziuctorea segniu su iugar

de c-rigefl. ........................................................................................... .. 4-{JFigura 3 Ticxnpo dc cxperiencia en la prfliiuccicin ;-do comercializacién 3'

comm sonic: de la F-aria Ag:-pemxaria 3! Artesanal dc Tcgu,-cigaipa........ .. 41Figura 9 Medidas fitadisticas del Vfl i.l.1II].EIL tie Ventas 311 la Feria 3' en ei

Mercado Zonal Beién.......................................................................... .. 45Figural 11} Distrihucién purcentual de 195 niwalcs tie fiecuencia tie 1130 de 103 tres

principales medics fie comnnicacién 1101‘ parte de 105 praducterea........ 4'."-'Figura 11 Di£trii::«uci{iI1 porcfimtual {Eel gratin de itnportancia qua tienc

Ia hlfnlmacién dc Si}-r]PAH segfin I-35 prndurztures.............................. .. 52Figura 12 Diatrfhmzifi uparcentuai dc ias prefcrcncias entre 10$

p1‘I:+riJ.:ct:}re3 respactn a; £03 nledios tie r::i.i.fi1$i:‘}n tin: Ia i11’f::+rIr1as:isi+11........ .. 54Figura 13: iC1i3t11'hu<:iEn1 porcentual -116 I05 hcrarios sag-aridns pair 103

pn::aci11a:t+:;-res para la tiisazuhacirfin de la informacifiin Ciel Si_I'v£’E’.AI-L ....... .. 55

Page 14: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

adv

iIN‘I1ICE DE Amsxfl s

Anexu 1 La Ecrlcuesta. .......................................................................................... ._ 39Amelia 2 Prefi ics Iifl E51160 Hfl rtalizas Pfi ncipales {inmate para, mholla an1ari1}a,,

papa, repnllu 3.? zaalahflria} de 13 Lista de la Fcria 3' del Inf-.}rme Diarindel SHIAEPAH. ......................................................................................... .. 93

Page 15: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

L It~I'1"RonUcCIf:N

En Honduras, al igual qua en trades Ins paisea del Mtmdn, I3. Gomerr:-ializarsién dfi insproducxos agricolas estfi Constanta-manta evulucionando. Antes {la Ea Segumia GuermIn-Iundial, debi-zit) a 1:1 esttuchua st‘;-cio-Izcoxlfnmica rural del pais, Gas-i todos los prflduciosagris:olas eran ufilizadcs en la finca per 12-, fanfiiia, can axoapcién dc [as prmiuccinnes {:13café, banana 3: made-ra que: ya afisfian para la cxportaciénl Con la ixacorporaacifrn a, laemnornri:-.1 dfi ias E:xportsr.cion.c3 agxicolas no tradicianales, Ia acplosiirn dernogréfica }' lamasiva urhanizacifin qua tiefie inicio descie Ins afic-5 fifl*5, corraicnza a set J1-Jtraria 1:1necefiidad tie LIII sisterna eficiente drs: cnmercializacién de 103 productcrs agropecuarios,come los que ya erzisten an 103 paisvei-1 deasarrullaiius {UPCJL 1933}.

La hufonnarién accrca dc Ia oferta 3? cientauda de Ia producciéu agricola ha jugado LII]papal may importanste en el dcsarroflo ch: estrus sistcmas de comercializacién scrfisticadcrs-:ie 105 paises C161 Primer‘ Mundo. Actuaiznente, la iufurnlaciirn as considerada acme unahenamieflta iixdispensabk para 13. teams. dt dccisionea. E1 ‘L130 tie sistemas aficianies tieirrfc-flnacién tiene coma Icsultadn L111 memado transparerrta, {:12 usual :13 Eugar 3. tnejorescontiicioncs dc ccrmpetencia enire Ins participantes, 3" ester 3 5:1 Vex, rcsuha B31 Lunasaludahle produccizfrn 3' comerciaiizacifirrn, 3; er: Llllfl. distaibucién eqtfitativa :13 1-33 recxmrsos{UPCA 1933}.

I-Iasta 1996, el mercado agricola hcsndurefio no cmxtaba con un sistema efecfiw dciI1forHLa::i€:I1 de mercafi ns. A} ufilizar el ténrtino efecfivcu 33 hand: rcferencia a un sistemadirccto, que 11391:: ripidu 3. I05 usuarins. j; 11:} 3. has qua: 3i m-fasten pen: qua: uzicbido 3, La.la:n1imd de Su accegn, pierdcn su valiriez an Ia toma dinémica fie decisinncs. U11 sistema dcinfarmacién dc mercados es una necesidad para una gran cantidad -Iiifl penquefiosprmiucmrea dc cscasos recursos esmntirnicos qua viven an iugares aisfadas 3' ain niugunaopm-runidad fie infarrnarse. dc wales 30:1 ssus mejcrca epciones dc mmercializacién de susprcrductns. Blguilas. asflcia.cinrr.e5, coma Ia Fefia Agropecuaria 3' Arteaanal tieTegucigalpa, hart side creadas can 1:} propirsito de luchar contra esas. deficiexxcias deisistema de ccnxerciaiizacifirn, pen: tadavia la. gar: maynria de pequcfios prC+dI.1{:tCr1'e$ sufrendc Ias carazncias ameriermentc mencionadas {APPFAA 19%). Con eI objefivo dc mcjoraremu: condicinnes de falta de ixmfarmacirin SDIJIE. 13.3 aliernafivas tie mercado tanio paraprnductorea coma para iniermesiiaricrs 3.: consunjideres, surge cl Sistema de Infarmaciénde I*~*Iercadn5 de Pzroductns Agdcoias dre. Hcribriuras, SIM_PAI~I {U?EG, 1996}. S11 creacifinW wchre una reaiidad al i1:1pIen:I~e:nIa:s,e el Capitufo No. 5 de la Rfi glamentasién SabreComercializacién dc Prorfuctcs Agrimias: dc Honduras, que a an we-.z fcrmma parte. de 13,L33’ Para la IN.-fodernizacién jg Desa.:r“.r<:rIIo dei Stator Agcrpecuario dz-cretada en 1992 bajo

Page 16: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

2

cl Gahiarnc: da-I Praaidente Rafael Leonardo Callejaa [Ll-IDEA, 1992 .

1.1 .JU~31"1E1CaL'1{':-N

En Hondxaas la dcmanda de Ins alimenrps se ha incremenrada de una manma drésfica anlas fil fimas tras décadas. El Cuadm 1 damnuusha coma la demanda de maiz Casi SB haduplirsada. la de fiijal pramiaameata at triplitafi gr Ia dc praductaa pecuarips camp Ia cameda pafla, ha alc:a11za::Ta incrarnaaiaa haata tit: 12flfl%. Adiaianalmanta, Ia damaada par 10::alimantos 5: ha cpncentrada gepgraficamente an Ias graadaa ciudadea. En 192D al 29% cl:la poblaciém vivia en las zanaa m-banas. "Esta cifira alcanzfi un nivef dc 3'}’.9"..di an 1934llcgando a 43.5% an 1995 {BCI.'l, 1995}. Cunsecuepiemeate, Ia canafizacién dc Insaljmaatos para qua :.-stuns lleguaa del productnr ai cnasunfidor ha tenidu qm: cambiar,cxiaficado flhflf fl una cadcna mas larga dc cumcrcializacién qua a su vea ha cuntribuidocan amnapiarlns precias an relacién a 10:: qua an dah.-an en épacas cuanda Ia mayaria dc Iapablaaifrn praducia _~_.= mnsumfa 51.15 pmpias alimantaa an Ias zanas rurales fE_JPCA, 1933).AI misma ticmpa, e[ aislaraienio da 102. pequafias praductares nu ha perrnificla 51.1 rapidadesarmllo, espectificamante dehida a su raducida capacidad dc negociacién ante I03poderasas iutatrmcdiarias qua si cuantan can I05 rn-.=.-dies para desam:-Ilar sus acfividadasacoaémicamenta. Estas candicianes rcsultan en una may mala disrribucién dug-.105 Iacursosant-re Ina parricipantes rial martian, dander Inga: a la aecesidad dc an r:aml:-in dt:estrategias da praduccifin 3,’ camercializacién en el sector agflcnla na-:ionaL

Cuadrtr 1 Demanda national de algmus productus agropacuarins para 192G, 1995 3' laEroveccién Ea:-a el afia 2320 en miles dc ‘I15.-I {Fuentr.:: "i."IsiEm 202D. 1995}.

1 ll:-'!.llI-iE1\"I'D!A1‘~IO I 9 T0 199 5 2fl2IJMaia - I93 .553 354.216 293.432Frijoi I9.392 52.235 115.529Arrcrz 16.023 55.253 132.5136Trigu 43.309 182.262 354.524

Ii C3111: dc R13-3 3.5.353 99.996 199.993.Carma £11: Ccrfl n 4.535 17.143 34.430Cam: da Pall-:3 3.544 49.033 93. 1'35

Page 17: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

Como una, alternfiztiva para mcjorar cstas confiicinnai, surge an 1992 fdeniro del IIJBICG de-La LMDSA} la Reglaxneiitacién Sabre la Cnmercialimcicfi n de Producing Agrictfl as dcHonduras, la cual en 5:; quiflto capitulcr hace refarezmaia a la crearaién de un sistenmaeficiexrta dc irifunnacifrn tie mfi rcadu. E1 Sistema dfi Informacifirn dc Iviercadfis dePrmiuctcrs Agriccrrlas, SIM.E*AJ:i, mas que: como una politica, Se crea camcr !JI1::'1 T_1erranfieI1tacuyo crbjetivn fimndameaztal es bfindar a; prcrtfructcares, oumercziantv:-:5 3' cxrnsurrtidoresinfornlacif:-n canfiahle 3-" ahjefiva Sabra =21 mtrcado ch“: 105 pmductcs agicolas dc Hancluras.

La ixnplemeniacién tie este sisienaa fie infommcién de mercatifl a prornetfi tamer cfeciospnsifivc-rs an Ins sisiemas. da cemertzializasién Y prcufilcci fin;tansparencia £13 mercadn,rcduficifral dcl fiasgn 3' la, incerfidumbm, Ifinfieutacién 4:13 Iecurses a acfividades maspmdumtivas 3' rentables 1-,: finalmerrte, 1:11 aumento de la capacidad dc nfignt fiaci finen elmercadu, tame 3 1'xivI:I de gxandezs CD310 de. p-zquefios pmductcres {UPEC}, I996}. Esteshan siéo Ins I-Ersultados obtenides en ins praises en que su 11:30 ya es 1.3113. realidad. Elverazladero éfita} en I-Inm'iuras 121:} L111 sisteula fie iufonnwzién wit H1erca.d£}3 ag1'fct}Ias estaltien fimcién dc! Bi-”fi .1¢I'ZD quiz 5:: haga p01’ prommrerln, de su impactfi an 103 participantes dclagro 3? -:13 la fijncinnafidad qua esre pnexia tenfir para Ifls Usuarios meta. La necesidad decunflcer Ins efacins males £16 an inxplementacién en 31 11315, eapecialmexfie pm‘ mar umnovttdad en el sccxcrr agricola, hacen indispensable su estutiifl en el carter, mecfi ano5' largeplaza, siendo cI objeiivo principal de esta, iuvesfigacién evahnar cl irrzpacto qua ei sistemade infurmacién ha tenifia en el carto plaza en 105 piadxlciores de hortafizas dc Ia FrsriaAgopemaria 3' 2311333113} fie Tegucigalpa. Les reslfltatins darézi um: hast sélida a 133permnas respunsables dc pianificar 3* ajeczutar Ias acthidadcs ctei S}Zr-HEPAH tanto en elpresents came an E1 filtur-::r, can ei propésito dc quiz 5:: £:u.t:1p1a31 has cxhjertivcsfixndameniales para los czzuales fur: araadc-.

1.3 ALCANCE Y LIIEETACTUNES

La Feria Agropecuaxia 3' Artesanal 421+’: Tegucigalpa as 1:11 mercade may p+::q:+uIar, an dondest encuantran preaiucicres de hortalizas dc zonas tie muchet acfividad agticnla L‘-IZ}I1‘I{'-*Lepateriquc 3! Tatumbla, pcrr ejeniplo. En Lepaierique SE: produce aprariimadameirle el35% de Ias hortafizas que se mmercialjzan an 195 mercadns dc Tegucigaipa.trrismos produc-mms dc hcrrtaljzas qua Vienna.-n a cnmemializar sus prcrductcss a la Feria, endetezrnainadn 11'IOII‘1e1'ItG 51‘: dedican tam};-rién a la Inn}? impoxtante praduccién dc granosbfisiccus. Ester indica qua 10$ pmductfires 3r cemercianfies qua participan an 13 Feria Vicnandc zonas representafivas df: 1&3 comunidades 1'L1Id.IES pmducfivas de nuesiro pais, dandolugar a gander i11fr.:ri1' sabre 195 reaultadus en 2111133 SitflflE1IB-S 21 13, C161 esmdia.

La-. difictfitad de puder Iograr Ins objcthrcrs de esta. have-.=:tEga:.:ia:':rn¢ an 11:31 pa-n'a:r-::I::r tan gone:13 tiernpo, 3. Diva] naciurtal yr a nivel :13 10433 is: gama; dc productfls mryos prccitrs £1SIE|f»iII’.e'—'s.I-I reporta, limit-:3 el trabajo a un lugar especificn 3? :1 5 prcudu-ates honicolas an

Page 18: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

4

pmfioular; Io Foria Agropoouaria 3' A11os:.Loal do Toguoigalpo 3* produotoo oorno papa,Lomoto ioduoo-Ia], oobofla amorfllo, zzmohorio 3* ropollo roopootivamooto.

En ooto ostudio so panio do In proorioa quo Ia ioforroooiou disorrlirlodo por ol SLR-{PAH osautérrfico, siondo quo so rooopilooion, dioorm'11ooa'.on 3' prooooorniotilo son roalizodoo porprofosionalos my oopooitodoo quo uoon loo Jzoétodo:-.1 nooooorioo para Ininiroizor o1 orror dorouostroo. No a porn: do osto hrxroofigooioo o] juzgar la oalidad do Io lrformooiondisoroioodo.

A1 hooor loo tobias do oontingoooio, SE dooclthrio quo ol numoro do o11+:uo:1o1~: goo sohioioron no firoron suficiontos para uoor Ia Pmobo Chi Cuodrado {salvo on olgunos oz-zoos)para darlo oonfiobflidad o in rolaoion onrro loo Vofi obloo. Esto so doho a uoo roohiooion quoafirma quo Ia Prooho Chi Cuodrudo no so puodo uoar ouondo mos do on 20% do loo ooldasdo uoo tabla do ooorirrgoncio prozzootou valoroo do fioouonoia absoluto rnonoros quo oinoo.Conooouootomomo, so tuvo quo rovcaurlr :31 uoo do Io Pruobo Ercocto do Frohor, la ouolpormito oonolulr sobro Ia si_s;nifiooo'1on do loo rolaoionoo onoontrodoo on toblao dooonflogoooia ouando Ios dotos son oooaoos, pom no pornfito ooootoir sohro la fortaloza 5'direction do ootoo rolooionoo orrrro loo vrrriahloo (Ear, 1934}. Adioionolmooto, Ia ProoboExaotza do Fiohor oohrmonto oo puodo uoor para tabloo do 2&2. For ooto mofi vo,ol Imaoor loooruoliois fit fldifitit flfimodiarrto tabiao do oonfingoooia so tmrioron quo modifi ooralgunos doIas rospuootos coo oI objofivo do quo loo datos pudioran olosifioaroo on no mas do dosrongos o ootogorfao ordinolos.

AI moroooto do hooor las onouostas. so ohruvioron rr1I_r}' pocos dams do loo prooios 1-oalosquo monojahao on coo prooiso momomo loo produotoroo, Jo ouol ovito oI podor haooranolisis oomporodvoo ontro loo prooios roaloo dol produotor 3* lots disoroinadoo por oISH~.=IP:%H. Sin embargo, ol uso do rogistroo por parto dol SL1-[PAH 3' do lo I-‘oriaAgropoouofi a 3* .-'i.1-tooonal do Toguoigalpa, porroifio hooor on anélisis do ous datos on unporiodo mos oroplio do tiompo (6 mosos], deindolo asi mayor volidoz 3; oonfiobitidod a losrostdtados ohtooidos on osos andlisis oopooifioomor1to.

Dohido oI oorto poriodo do fiompo on quo so hizo osta iovostigooioo no so pudioron haooroono-Iuoionos rospooto :31 grodo do volotilidod o pormazooooio do Ios prooios inforroodoo.Tampooo so oalfiioo la prooision 5* oonfiabilidad do Ioo doztos para ootohIooo1' prooostioos yoxpoototivoo do loo prooioo, yo soa do una o ooo oiombro o do una tomporodo o otra.

1.3 H3}-orosrs

La informooion dioominodo por ol SIMPAI-I os rolativamooto oonooido por produotoros dohortalizao on Io Foria Ag1'opooua.rIo 3' .r‘Lrtooa::I.'-1I do Togucigalpo 3? ootd ofondo frtif on Iotorna do dooisiooos do produooion 3* oomoroializooioo.

Page 19: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

UL

Ix-Iedianie el conacinficntu dal preaia dal S11»-{PAL-I, sc pucdc clabnrar un mecanisma para Idctcnrtinar Ins prccias de. cincn hnrtalizas a nival tie praductar an In Fa-Iia Agropecuaria 3!fiurtesanal da Tagucigalpa.

1-4 DBIEITVDS

1.4.1 Gbjetivn general.

Evaluar el iinpacto 3,’ apficahilidaxi £121 Sfl u-LPAI-1 21 nivci dc Ins pmducmrcs dc hortalizas dela Ftfia Agtupecuafi a 3' Anesanal tie Tcgucigalpa coma herramicnta L'11:i1 en la tuma dcdecisinnes da prcniuccién 3* comercializacién.

l.-1.2 Dbjefi vasespacificas

I. Dhtenecr iufnrmacién dc] aival da conocimicnta actual duel SI}-'£P:5xH par pane :1: I05prnductfirea fir: hurtulizas an 1a Feria I-xgapecuufia 3,’ Aria-5aILaI tie Tegucigalpa.

2. Brindar Tlflfl. base al SJJNIPAH *_~,r a las entidades qua lo respaldan, para la plancacién,ejecucién 1.? mejuralnianio dc sua a-rrtividades 3? politicas en 61 Conn, meciiamzr 3' large plaza.

3. Uetmnfi nar Ia magnftud dc Ins margcnes nfistcntcs ante 105 prccias de: wznta dche-rtalizas reponados par Sfl x- fl *AH 3* [us precios dc vcnta del Hatadu dr: la Feriangrapecuaria 3* Artcsanal da Te_gm:igaIpa.

-4. Eiaharar un mecanlsnm efc-ctivcr j,’ rapida qua la perrnita a 103 pruduclares tie hunaljzasch: Ia Fezfia Agropccruaria 3r Artcsarxal da 'J‘egucEga1pa determinar Ins preaicr:-1 de susprociuctns basaixlduse en la infmmacién disenfinada pol’ S1'J‘.'~.*lL|r"M-1, agilizaado aai sucomcrciaiizacién.

Page 20: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

H. REEFISIGN DE LITERATUR.-1

Esta scccién tiene camp szabjctivp dcscribir brevemente a1g1mps :13 I05 aspectnsestrechazncnte relacionadus can v.=:I estndio, ;,* ademés, algunas gnmeralidadcs aobre-. 1:1simacién actual del sector agricpia dc Honduras.

1.1 GENERALIDADES SDBRE LA ECDNDEHA Y EL SECTOR AGHCDLA DEHDh'DU'.RAS

Honduras, com 3115 5,15 milloncs dc habftantes y un PIE tie 4,3'J'3 mifl crnesdc lempiras, esun pais cle econ:-ufia pcquefifl y abir:rL:L Esta pres-znta una esuuctura dc pmduccién basaxlaen has recurs-as naturalcs sin uansfnnpacifin, ewcisticndp asi mu)‘ poca agruindustria ISBCI-1,1995}, a pcsar dc mnncerse que :1 éxitp dc casi tc-d-as Ins paises desarrolladus esisi basmziuen Ingrar pasar de una explptacién dc 1:35 remrsos a una explptacirfin cpmplemcntada conla transfpnnacifin de cm:-s.

La econprnfa hpndurefia sufiiér una gran crisis durante Ia épuca de I-::-5 SETS coma resultadcndcl fixefie detezriprp dpl sector ammo 3' del abultado déficit fiscal, situaciones quecausamn un dencrecinfientp marcadp en las principalcs anfividades prodmtivas. A pc5a:I.' de2110, la agricuitura sigue siendu um} :1»: ins principalep apurtanles 31 Pmducto ItrtemoBnrm, alcanzandp valorcs f]u¢:ruanIr::5 cntrt: 32% 3' 30% durantc r::I perfodp dc IE1'3'ir'—1!ZI9l(LTPSA, I993}, Aptualmente, E.-l sector agricola conjzribuyc can U11 T054: :13 135expprtacipnes 3? emplua :-1 un 60% {I13 Ia poblewifin ecnnénficamunte acrtiva {E-CH, 1995}.Es impurlante mencipnar también qua 1:1 69% de :1 territorip narcional es de vocaciénfurestal, siendcn asi la exrplptacién mesumda dcl basque catru dc Ins pfipcipalescontrihuyentes a su tconcrnfia.

E} fiiumuntn :1 I3 prpduccién 3; el mejm-amientp de 14:35 sisteanas de cc:-mercializacién siguensiendn Ia esenpia de L12: prppuestas del Gpbiernp para degarrollar e1 saectpr agrnpecuariu.Con la Enuplpmezcrtacién dc: la Le-_~_.* Para la ix-lodernizarzién gr De:sa.m:-Ha dc] SectorAgicola en 1991, pie;-:1 fi.m::1a.rn::ntaI del Mndelo Econémico 1"~.'t‘-:I::+]1”|:rt::r:1J dc AjustcEstrurcturall, Ia agcicultura hondurcfia exp-zrimcntti grancies camhins en muchns de suscpmpnncnres tales comp rcfomm agrarian, 3' sistcma.-3 dc cnmcrcializaciérn. Tpclas camsrefiirnnas 3' nuevas ppliticas agricolas fuemn crefldas con el nhjetivo principal de pfienta:esatan vital actifadad de la ecouflmia haudutefia hacia el mejpr Carmina para‘ 1:! desarmlla

Page 21: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

(LL‘~.-'flIlSA,l992}. Les resultados pesithes de estas pelitircas innovedonis estfin tedavia perverse en el largo plaza, pueste que en el eerie plaza, hen side ebjetu dc muehas efftiees1:-er les seeteres mus pnhres de} pads, hshiende side estes les sfectedes negsiiveinente,dehide al inevitable elm ensto secial que su implemeniaeién tree come resuitsfie en lesprimeres aims.

2.2 LA cesrsR{:IAL1:mc1éN AGREDLA

1.2.1. Defmieifi ngr generalidedes

La ee-merezializscifzu agrieola se define eeme eI prucese de trzmsferencia de les preduetesagropemlerles desde el prcaductor haste. el ccrnsunfider fine} {:’wedi11o, £9927]. Se dice queeste censfituye el eemplemento neeesario :1} process tie preduccifin de] sector agricela.Dentre de este process, inten=ie1:Len disfintes psrfieipames, eada une eon disfintesfiuncienes:

I

1.4-]

. Prodarczeres: son squellas persenas que cultivan L111 preduete para. Iuege in1:redJ.Leirlu aun mercado. Les pruductures cumplen Ins fim-: fiunes de seleceinner, empscar 3' algunesmemes almaeenar su prudueto antes de ~.*en::TerIe. Gerreralmente tienen distiutas opeienes

de comercializacif:-n, ya sea vender a un intermecfiarle intredumer, :1 ins mayefi stasenmercades locales ca prineipales we bier: ‘render direetamente a Ins ecrnsurnideres fineles,come es el ease en Ias fez-ias agropeeuarias.

. I::rennedfm-:'u.sfmmdmrmres: sen agentes transpc-rfistes que gcncrelmenxe llewmlespruduetes de las zones the predueeifin :1 lens mereades prineipales. Estes eezrnpren Insprc-duties a lens productrnres nfismns, asunfiendu Ins riesges the Is eurnpra 1.’ 1.'e1II:a.

. Irrrennecifcrrfosf esies pueden ser II1i1}'e1'istas e n'u':r1-Jristss en fi.Im:1'c'm de 105 volfimenesde products que cemereialjzan espccificalnente en cede trensaeeién, Les meg,-oristesmsnejan meyeres veltimenes 3? genezralmente estzin eetaeentredos geegréfieamente. Estestienen Ia finneien dc aeepfar 3* elmaeenar los preduetes para lucgo vendcrles ye see a losmineristas 4:: a les eunsumideres finsles. Les min:-1-isras :3 delalfistas come tambien seles cane-ee, manejen ~.-elflmefles menores 3* estes pus-den ser ambulanles U estéficescame Ins supennercados 3* pulpecrias. Tame les masrofi stascome Ies rninoristas hrindan

utilidad de lugsr 3,! posesién -:ie has preduems {I{ofle.r, 1993], 10 eual facflita aleeusajmider el access a Ins preduetes.

4. Carzssrmfdar; es el filtime en la cadena de cumereiaijzaeién, yeumesunembrelodice, es el que consume el preduete. Algunas persenes eensideran a.1 eensutnider earns

Page 22: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

cI paxticiparrtc mas lrnpcnantc pucstc: quc sin su ticmansia pc-1' cl prc-ductc no sc daria clprcccsc dc ccmcrciaIimcic'm en. prI:mcr1ugar{r‘wcdi]1c, 1997}.

1.2.1 fifecsnismcfi dc cumcrcinltzacifin agrfcclc

La fcrma dc ccrnercializar I05 prcductos agficclas varfa muchc dc acuerdc: a. la. naruralczadcI pmductx:-, a, Ia rcgitfin dc prcduccién 3' la csfluchlra misma dc 105 mercadcs. Lasdifcrcntcs fcarmas cn las cualcs I03 productcs 5c transficrcn :1 Lravés dc Ics distiaaioc agezntcr.dc ccmercializacién mcncicnadcs antcrfcrmcntc cs 10 quc sc ccnccc coma canal-as dccnmcrcializacifin. Algunas persrmas rclacinnan estos agcmcs 3: Ian: ectabcncs dc unacadena, refiriéndcsc a. su interaccifin a una "cadcna de cumercializacifin”. En la Figura 1 5ccbscrva 1111 canal genéricu dc cc-mcrcializaciiin dc pmduc-tcs agIcp-ccuarics.

+T1

I"+-iayc-fista 'C°'T°d°F lndustriadc Dfi gcn

1r

dc csfmu '- ' '

F

Minn-rista

T

Ccinsumidar

Figural 1 Canal genéricc dc cc:-mcrciaiizacifin dc pmductc-5 agmrics [Fucntu: Apartadc 6.2dcl mate.-n'aJ' dc. clasc dc] Curse dc Adrninistn-acifi ndc. Agrcnegcrcius, E.:3LE’).

Cuandcr I03 productus aficclas 3L1fi'cn una Irdnsfcnnacién, la iI1dL1stI“Ia crma a jugar LL11papa! en la ccmercializacicn. Achia ccrmc un ccnsurrfidor final de-I products fiasco, perc aIn vcz. cs urn tipo dc intcnncdiario ya quc cclcca. cl productc transfurmadc dc nucvc almcrcaclo, 2u.ccT.Hém:lcsc de 1433 maj;crista.s 3' minoriartas pram quc cstc llcguc al consumidcrfinal. Con la rransfcnnucién dc! products, 53 1e aiiarlc a cat: utilidad dc ticmpc, 5::

Page 23: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

9

disininnye al riesgo de pérdida, se fiacilita ci afrnaccnarrfiento y lo mas importante, E 1:aumenta ccunsirzierablemente e1 valor.

Existcn otros prod:-esos iinportant-as en la comercializacién the £05 prcrductos agricolascomo la clasificacién, ernq:-aqua 3; ncnnalizacién. La clasificacién dc 103 prodnctos scrcficrc al pmceso da separacién the esters en granda-3 lattes qua tengan La nzsismascaracterislicasccrmerciales, Ia fijacinfm de precios 3; evitar pérdidas par dctcricrro dc 1::-3 productos. E1prcscesn dc erapaqufi se encarga de proteger los pmductos de dafics fisicos, fa.c:iJitar sumarxipuiaciérn y sewir some factor propagandistico. Los empaqlms mas comuncs pam 13.comercializacién dc prosiuctos agdcoias son los sacos tie fibra plézrtica 0 de: }i'I.1te, lag r:aja3dc mafi eraer de :::aIt-fin 3* 103 canastos de pléstico 0 dc mi1:r1T:m3; cl tipo dc cmpaqut: qua 3::1.1343 depend: pfilxcipalmexite de la natlraleza del producm 5? del mercadn en el c1131 52 Va acfllocar. La nnmmlizacién se 1'flfi‘B‘PB al prcrcasn (if: ardanar 105 pmductos {Ia acuarda a, 51.15caractelisticas fisicoqt fimicas czmm el contenido prote,-Em 3,: 31330, su humeciadfifimdamental en 103 granas 3? semiflasj, tanlafio, cater, page, olcrr, saber 31 gadcr derr1aE'rt1r=3:z. {AVe=di':|1o._, 199?}.

2.2.3 Mérgenes tie comexrciziizacién

Lag etapas dc comercializacién, llervadas a calm por los distizctos agcntcs dccomercializaci-fin, son e1 acopio, ei -mmea-can a} per 311a}'-D1‘, el ccrmercio 31 per rnemsr 3; e1CGELSIIIIIO final. E11113 astas distintas etapas st: prcsentan diferentcs valores dc prccios en 31nfismo prorhtcto. Esta difarencia entre 31 precio dc ccrmpra 3' cl precio de VBIEIH. 3:3: mnncecoma margcn dc: I::nm.e:rcializacirE>n. E1 margcn dc com.crcia3izaciE:11 debs set InSufi ciexutemente grande para cuhrir Ia ufifiziad dei age-nte due cnmerciaijzacién 3; 105 castesde la Gpfi f flfl i fifldc campra 3' venta some par e_ie1I1plc- e1 ctrstu dc transpurta 3-’ :1 4:1:almanexralnientu. Existen disflnioaflpns de mérgenes de comerciaiizaciérn:

1. Mazrgen Brute win: Cmnercializanién = Prcsio dc} Consmnidor - Praitcio :icIAg:ris:L1IT;oI2. It-Eugen del Pmductor = Precicr deI Consmnidor « Mm-gen Erato de Comercializaciérn3- Ivlargcn Next} dc C£:m1:rc:?afi z£1¢f.:3I1= Margerl Emmi: due Comercializacifi rn - Camus do

Mercado {J-weadflln, 199?}.

2.1.4 Eriferentes sistemas dc comcrciaiirzatiitn segfin La naturalem dd procltlcto

Gama se mencioné anteriorrnente, e1 sistema de camercializacién que siga uu products-dcpendfiré dc fltores Como la Iefifm do-nde sc produce 3' dc Ia estructurzt del mercado,pew principa]:m-:11t¢ depcnnieré de su naturaleza. Los productos horficolew, c:u3'a nafuraleza

Page 24: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

10

as perecedem, requiereaz £12 sistemas may eficientes de cemercializacién parra poder flegarrépidamente 31 consumiflor final. Log sistemas tie almacenamieuto 3? transporte deben 5&1’zmry sofisticaxlos para cfrtar cl dfit fifi flf fly pérdida tie valm ccsmemial dbl producto; lomismo sucede can productns de origen animal cums carnes, leche 3r sus derivados. 1.05grams an canlbio, ticnan una Vida proiongada; SE: pueéen almacenar per periodns Hm}?largos 3* 10s dafios fisicos rm {}{:LI.I'I‘E.'-'11 mu Ia facflidad can quit flrzurren an 103 perecedcros.La especulacién can 105 precios también es diferente. (3011 1.03 productos perecedcrossolamcntc sc puadc cspccular antes de la siembra, pcro con las prcrchzctas (is: larga Vida, Separade espccular mics dc la, sicmhra y dcspués fie Ia ccsecha miefi tras SE: fiene enalmacenamicnto E1 pmductu.

2.3 LA CGNLE-RUIALJEACIGN DE PRUIHJCTDS AGR.iCULAS EN HUNDUJKAS

2.3.1 Antecedentes 3' evaincifru

En Honduras no Se: hahia prescxxiado tan evideniemente La prnblemfztica dc Iaoovmercializaciévn (ie 103 productos agriccrlas Demo an 133 filtixnas décadas ya que su &sncioeconérnfica era erninezrtcmerrtc rural; casi toda la pmciuccién era ufilizadapar L3. misma fiamilia. 0 cumcrcializada ecn Lugares IILL'E}' cercarms tie dundc st producia 3'can mercadns mu}? Iinfitados an tocfos I03 asptxztoa A1 irpgrementarse la problacién urbana,curnienza a. ser cvidanta BI pmbIen1a de accpiai, trartsportar, ttnpacar, ainmcena: 51 fijarprecios de 105 alinrerrtos reqtxeririfls en I35 mas gmndes ciudadefi. E5. en este memento en elque 5:: comienzan a cstablwer Verdaderalnelite 10$ r{:-lei: £16 105 distintos pmficipames en elprocess: producteres, accpiadures, transporfistas, mayofi sias, nfitio fistas 3' firialmente,ccrnsumiflores {UPCA, 1933}. Las neccfiidades propias fie esters corrfienzan tatnhién a sermas cspecificas 3! as aqui dcmda surge la pregamta ti-E cada u:m::r:" g,A qué precio debo‘render some pmducmr praia ga11ar an 13. actividad dc prnducci-fin? gfluénio debt: pagar 3!a que precicr debt} vender a otms para pmier garlaf? gfihuacelm e1 pmducto tfrurante 11:1tianlpo 0 1:: Vendor ya‘ ". Consecuentementa +31 pmblema-. 1113 la cnmercializacién deproductos agriccrlas Se waive Lltffi. rcafidad.

AI rnismo ticrnpo Ias pmduncicnes arientadas a mcrcados «=5:-ztenlnzrs Surgen 3' empieza anorarsa Ia diferencia em: Ia cvniucién mjbdguiente de la comercializacién para mercadcaimamo 3! la dal sistema de nlecrcaden para productcrs (it: caqmrtaci-fin. Esta fiitimo Se tnrnamuy efixziente rlebido a qua: fiene qua satisfacer a consuinidores dc alias cxigcncias paraque a su vez son capaccs dc conrpensar ecouénficamente a todos Ins integrautes de lacadena dc produccién {T.}PC.:*L, 1988}. Surgen enrlciadcs privadas 3' gubemamesrltales comaFI-KIA, FPX 3! del rnismn Miafi ste fi a{Le Reszursos I‘_*~Tatura1es qua apoyan e incezntivan dcmuchas marreras. 1:13 producflionas 3".-qmrtahles para que SE olvidau hasta cicrtc punto de 13.ixupormncia qua merece E1 mercadn local {UPSA, 1993}. Esta mercado 33 cstanca, ya que

Page 25: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

1 I

so maxrtiono sujoto a la ooonomia nacional 3: a [as nooosidados do domandantes do mugpooos rooursos. A eIIo so dobo oi hocho do quo on Ios moroodos hondurofios so siguonviondo produotos do mala oolidad, sin prcsontaoi-Em alguna salvo on Iugaros Comosupormcrcados 3* tiondas oxolusivas dondo los consumidoros no roprosootan a la mayoriado Ia poblaoi-fin. Hay quionos ascgpuran, inclusive, quo osa boja oruzigoncia do calidod quccstanca los prooosos do production 3' oomorcializacion no solo so dobo a] hajo nivol doingroso do los hooduroiios sino quo también osté. ligada a so idiosinorasia, catalogando 3Ios houduroiios Como oor1i'oro1ista;s;,' poor) oxigonlos [UPCA, 1933}.

E1 uso de estratogias otrdnoas do rooroadoo on cl pasado también hon ooI1tri'|::oido a ovitarun répido dosarroflo do Ios sistornas do oomoroializaoion on Honduras. Solo on E3. décadado los W5, dos instituoionos outonornas, I1-IMA 3- BANASUERO, frooasoron on roforonoiaa1 otzjotivo prinoipoi para o] coo] fitoron oroodos do asoguror prooios n1ini1-nos aI productor3* prooios miwimos ai ooostlroidor (Roldan, I933}. Actualmonto so hobla do Iaglohalizaddn o intograoidvn do Ios rnoroados 3; Honduras no so puodo dor oI Iujo do toneruna oconornia oorrada, 3* oso iJ1olu_=,'o sos polilicais: do comoroializaoion; ostas dobon ostaroriontadas haoia Ea integration oon orros rnorcados dobiondo asi hrindar faoilidodos parapodor lograrlo. Con Ia implomontaoion do la Lo}? Para Ia Modocrnizaoion 3,! Dosarrollo dolSootor Agricola on 1992 so maroa on oambio historioo on o1 roi doI Estado como agontorogulador do let oomoroialimoion do product-as agricolas on Honduras, dosarroflando onpapol mas do facilitador do Ios procosos 3* alojémdose do Ias politioas intorvonioras dolpaaado (LDMSA, 1993}.

2.3.2 La Reglamontaoido sohro la Contorci:1lizncic'm do Produotos Agricola; doHondn.ras

La Roglanlontaoidn Sobro Ia Comoroiolizaoion do Produotos 1-15.-,rioo|as os uno do 105: I4roglamontos yr Ioyos do quo so oonstimyo Ia Loy Pom la In-Iodornizocion y Doomrolio olSootor Aglicfl ia, doorotada ol 5 do marzo do 1953?. con Ios objotivos do inoonfivar 3,.’prornovor o1 dosorroflo 3' rnodomizooion do la agrionltora on Honduras. En su gonoraiidad,ol roglamonto opoya la fijaoion Iibro do Ios procios partiondo do la oforta 3* dornooda do losproduotos, oroando un oljma do monor incortidurnbro para la inversion agrioola.Espooifi oamonto, la roglornootaoion oonsta do 5 oapituloo rofiriondoso coda uno a rariaspoliticos do aooi-on on Io oonaoroializaoion do los productos agficolas:

1. Libra Comorciaii2noio'g Intorna vE:-ctogg do 105 Produotos Agriglgs

Afi rma true Ia comorciaiizaoion do Ios productos agricolas on man aotividad complotamenteIibro pudiéndoso efociuar por oualquior persona, natural o juridica, implicando también laausoncia do modidas roguladorao do procios y do barroras 3' obstoculos quo impidan la lihrocirculacién do Ios produotos dondro 3* hacia afiiera do! pais. En otro do 5113 arfioolosgamntiza quo no habra Inga: para disposioiooos roguladoras quo rcstrinjan

Page 26: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

12

cuantitativamanta aI cumarcip iI1tt=n'1t: 3.? :::-ztermt: di: 105 produclus agimlas. Finalmenxa, lada Hhtrrtad al pmier ajacutivo de adapter madidas reguladoras de pracios an casas mayextra-mos dc: cscasez, came: par ejcmpln las qua ucurraca an tiasastrcs aaturalas, con Iacc-ndicié-n da qua 1:35 prccias hayan sufiido aumcntps dcI order: dal 1£HJ% 3: ac vaa.u mu};afactadcrs Ins coasmnnidaras dc mas ascaapa racursas. De 0111:: made, 1:33 prccias dc tpdusI-2:5 pruductos agrimlas scram datcrminadua pm" ai Iibrajuegc: dc la ofe1'ta 3' 1:1 demands.

2- C-:2-ma[p'1a[iza::i::':ufl_§ p5Prgv;p'|ap1es dal Efl ggpgipr

Afi nrna qua 10:‘. alimenips dpnadras pm‘ crtros gobiemos, iJ1|!.‘.1I..tj'EI1dC} g1‘:1n:::a hdsicos, Secamcrcializarén con I05 precias vigcntas an cl rncrcadx) irrtarncr can 1:1 proptfiaitc: da noafactar la produccidn nacianal. EI In51it:r.rtc: Handurafi p da 1':-Icrcadac: .-‘agricala sttni clrasponsabla da asigxiar aficialmcnm la persona, natural E: juridica, en-zargada de 31.:cpniercializacién, 3; vigilm-:'1 que ‘las :-c:I131-nazaaa 3: pracias da vanta da asms praductps updistorsipnan Ia pmduccién gaaarada an al pais.

3. E;-,-5t;;:«,':] E5jral:':rr:,,'pa fig gfigos Eg’§i+::cIs

Afi rma qua el gphimma debcoté. manejar up iuvmtarip fisiac: :3 up fpndp financiarp parahacarla f1-ante a pariados cridcas dc cscaaaz, ariginadua par un déficit an 1:1 pr-aduccién,dasastrcs namralcs 3- atras canaas da filEI‘Z.B. rr:a;.-pr up pradaciblas, siaadp el abjafivoprimordial la 5::-g.1n'dad alimaniafia nacinaal, La resarva canaistiré an 1111 3% 4:131 consumea::u.:.:3l nacianal. Laa campras, asi camp Ias vaatas :11 pdhlicu, 5:: I1ar:’m a precic: vigenias damarcadp, paste:-it): a la deaiarapién da at: aatadcr da amargancia par pane dal Estadp.Fiaalmenta, la Iaglaxnantacifin ascgura que los procedimientus utilizad-:35 par cl H-H:-L-'1para a] mancjo de BS1111 rcsarva no daberan pmvocar distorsioncs an [as pretios da mercadu3; no dabarén sar mccanismas da subsidies :2: iJ2I3111'£JII1I:l1tDS dc cstahilizacidn dc prccias.

4. El Sistama da Ba.r1d:1.'~: da Praciaada lmpnrtaciflm

.-ifirnma qua al gabiarno dcbara lmplamcrrtar este sistcma cc-mo un rnecanismn reguladcnrqua tcndni a1 prnpdsiiu da stlavizar cl cfccto, en :1 mcrcadn local, de las v:1rIa.s:1'one5axtraxnas dc has prccips intama¢ion:1Iaa da 105 productoa agri-:r::Iaa. E1 II-II:-1A lugrara pate:madianta una aafianaci finda pracins mfnimps y miudmos dc impprtarfif:-n an anarc: dc cadaafic: después dc un anfilisis prafilndn dal canrpurtamientn de precias en -31 Exterior 3' de 511:;castps dc transparra al pais, 3' rnedfante una tarifa araacalafia variable qua mmtang lpsprccins dent:-a del r:mg::- acordado. Earp r.'1I'd1'n::: can :31 ubjefivc: da no peujudicar ::.Iproduciar mi :11 cansmnidur nacional cuandc: 5:: dan dichaa ixnpartacipnea. Es hnportalttaaclarar qua asta mccanismo sa aplicara dzficamaata a 1:15 prpduatps da caraatarindispensable para. la scguridad alimcntaria national.

5. Sigma da Infa;n_1_ac':g' n da I":'IBI'I:afig_-5

El fdtimc: d»: has capituloa dc csta reglamaniatziian cumarcial 5:: rcfiecre a la hnplcmeataxfidnda ua sistcma dc infnnnaci-in da marcadns can (:1 objadva dc briadar a productorca.

Page 27: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

13

ccrmecrciantcs j,r r:.m1sumidarn:s ilxfiannacfifzn confiable y at-jefiva sabre el raercado de 103pmductas agricalas de I-Ian<:':1.1ra3. En otras palabras, cl siate-ma tentira camp propéaitafilndamantal reducir Ia incerfiuiufltbre an I-as memadas aacianaiea, In qua a 511 V132. brindaaeguridad a 1:13 parficipantas en la produccién 3' ccmercializauiérn, fnmemandu asi Iainvazrsifzn an 61 S"3GJE{2r1' ag1'ic:0I:.a. La infcnnacién no solamania aara aahra Ias prancing [Ia Inapmductna agricalas an 61 mcrcado i1'rte;m:o, 53310 sobre 105 precips intemacianales, precicsdc hiszimfls, teaciencfiaa dc praciaa, magaziuldcs dc areas {Le sicnlbra, 3r finalmeate Sabra: Iaexistmcia 3.-' canalizaaifin {Le 10% productos agricolas. Esta sistama dependara :13 la Unidadda Planifi caciéndal Sector Agricola dc la Secretarfa dc: R£ca1I3osNatuIa]e3. Bu ohfigaciénSara diaaminar la; infonnacién an fiarma ef.'cc:t'rva 3' répida par has medias ale cammisacién51 puebla an general 5" a Iada el que Ia solicite, paza pedal" lagrar una Iama de dacisianasacecrlzazfa an Ia pmduccién 3-: comerciafizax fiénda 103 pmductos agricaias d«E'.‘T pais.

Nmguno de 103 since capitulcrs es mas importante que el otro. El éxito de todas estaspalificas innovadoras para cornercializar los pmductos aglicolas en Honduras st: tiarasiempn: 3' cuando haya um fiitegracién the 12.5 mismas a una estructLtra tie mercaaio,camplemantadas con estrategias aciecuadas dc fomantar la produccién nacianal (LMDSA,1992}.

2.3.3 Comer-cinfi znciénde productos he-rficolas en Honduras

Las exportaciones fie horiaiizas tie {Jenim America crecierc-n dc ID a 45 miIlon.es dedélaias da 1930 a 1989 {Cause Nacional Agmpecuafi o, 1994); esta evoluciém de lacamarcializacién de los producias harficoias se ha dado temto en Honduras oozuc 5. nivalcaniraatuaricano. Actualmente, la gama de productos horticc:-{as pmdacidcs en HCrIIdT.1IELSque se estén ccmercializandc tanrto en I05 mercados mcionalcs COIIIO en [03intemaciorlales, es mu}? amplia. En el mcrcado nacional sf: cncucntran clfiles, repalla,cabolla, hrfrrculi, califlor, tomai-:3 y Una gran cantidad de fiutas coma smldia, mehfi n,papayas, cinicas 3' mangos. I-Iacia 105: mercados intemacionales Honduras esté mandand-“Jprcrducttns no uadiciaaales entre 195 males 513 pueden mencionar espérragc~,je11gihra, (114113,arvaja china, ca-halla dadce, pepino, calahacila, melén 3r sandia (FHIA, 1995). Inclusive, sa-han cstahlecido ccrmpafl agroindnmriales coma PROTRDS1-‘L an Ea costa norte, Ia cualcc-mpra Ias fnxt.-as tie tempera-zia coma mango, sandia 3* mclén, laa transforrna a Lravéa theup pruccso dc deshifiiatacién 3? finaimente las mnpaca 3' exporfa al mecrcania de Ina EstadosUnzidaa, cflntribuyenda £155 a Ia entrada de divisas para cl pads. Esta ha aide: paaibla no 3010par Ia agrashidad {la aigunos bueacrs pmductores nacionales, sine par :31 apaya que. hanencantradcr en algtmaa {}1'g'dI‘.|iZ3£i0£lt35 coma FPX 5r PI-HA, oricntéaldcrias an 105 aiatamas.dc prcrcfuwi-fin 1.? comarcializacién de estos productos no-tradicic-nalea. rictualmaate, PI-HA{'Fundaciérn Htxtiduracfi asic lnvestigaciérn Agricola} ctmcllta G011 una urddad nue."-:3, el CIMA.E1 Cram as (:1 Centre {is Infarmapién 3! Mercafi eoAgricola, clryca ahjefivo principal asEpfl yar 3? pmmmrer e1 :f[e3aIT0111::r dc culfivos no—I‘radiciorIa1c3, bxindamicr asistencia a lap

Page 28: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

E4

praductores desde 13.5 atapas (Ia I:L11fiv0 hasta Ia comercializacién an [as marcadaara§'a11aI+.=:a e intarnaaionalas {FHJJ-‘L, 1996).

Sin embargo, no es Ia 1'II3}"C}fi.3 de 103 horticultorcs nacionalcs la que: ha encnnttada ese:apcya; -350 3010 ha sido an:-1 reralidad para 103 productorca dc mas recursos can capacidadda pagar aaistancia Iécxflca en La produccién 3.! comercializacién, 3! can acceso apamma alcrédita agicoia para flevar a caba su cuifiva, siendo quc esters ixxstitucianaa coma alCINIA na afieucen niagim tips tie financiamiettto. No hay que oividar qua a nivezl de tadaCanim América, la. maycrria da laa expiotaciancs dc honalizas se da lugar en film-aapaquafias partanaaianiaa a paquafias agicuitores, aproxiuxadanaentc umzrs 25{}EJ{J. Existenaiguaaa ejamplas dc aaqnlutacaonea gander: came es 61 case dc laa malancras 3? sanclillciasdel SUI‘ -:13 Honduras :3 toinatcraa del Valle tie Comayagua {Ca-nscr 1‘-Taciartal Agapacuario,1994} que si flatten aapacidad dc adquirir tmualafia camercial; en cambia, para 105paquafiaa praiiuctares Ia raejD1' apcién para 111ejara1' aas aisteaaaa da comarciafizacién haSidc} SL1 agupamierrta an cacrparalivas. Esta aglupalnienta lea Lia rnayar padar an todos 103aapectas prcducfivaa 3? aumerciales qua hi estuvieran S0108 {=CahaHeI't;1, De Miguel, Julia,1992}.

EE erigaa da Ina distintos produsztos horticcslas que se prcrtfuceza en el pais asta an fimaiénET.!.‘l cthna imperanla an 133 diatintas rcgiones pmductlvaa some 1111 Iequerimierrto basicapara, que Se pueda din‘ éptimamente la prnduccifin de cada cuftiva {W'a1teIs, 196?}. L35fiutaa some sandia 3* mal-in qua requieran dc mucho calor Se da.1:L an 1:1 20:33 sur. Lasvarduras some Iepolla, brécaali, coiiflor, papa, zanaharia ;: lechuga se £13.11 311 la MesetaCfi aitirai, airededares dc Tezgucigaipzg Siguaicpcquc 3* en ‘La Esperanza cspecificamenie.Estes graduates requieren de cljmas semciternplados y de alturas consiuierables sobre elaival dal mar. Las fiutas tropicales Como pifla, banana} 3? cftficos qua erdgan alta hmnadadrelafiva adernas tie altas teraperaturas Se clan an la zona aorta, an 31 Laga de Yajaa 3: LaCa-iba, al Valle {Ia Sula 3' ai Valle dcl Bajo Agmim rcapccxhamcatc.

La, nlajmria da aatcra praductoa ac eacuentran an 105 mcrcadoa ragianalaa duranta tada claficr, salvo algtmaa ale alias que: son procfucioa dc tcmporada. Algullas ejemplas aon elmange, la aaraaja, 3' la aandia. A praaa: dc cflo, exist-:31 algunca pmduszrtcrs qua ac cscaaeanvioia~ntameI1ta, causaruia mcsviazfi entaaan ans preciaa hasta da 2{3{Ifl'?HE:, came es el cast) rialtcsmate para; eata puada Hagar a caatar dasrie 6,00 hasta 12fl.{} fliaaapiraa la czaja da 25fibraa an 1111 mercada principal. De eatas productas se dice. qua presantazn. preciasamtamanta valafiles.

Las diferenciaa an e} ca-Egan geogréfico 3' estacionalidad de algunas hortalizas las hacanvariar en cuanta :1 I05 cauales en que estas se comerciafizan hasta Hagar a 103consxmidores finales. Exist-an ra1Jcha.3 Vias difarentas, para la mas comfln asPrc>:fl :.1c1or-~Intro:iuctor——~Ma;.vorista——-Deta31isLa-———Cansamid<>r (Nanraez, I993’).

Eu 103 products: destiuados a la exportacirfm, Ia canalizacién as djferente puasm qua sigua1.35 via: que son was comunes en la estmctuzra de mercada del pais desfiao, siendo e1protiuctor solamenxe respchnsable de empacar zuzlecuadamante 311 products 3,? anviarla par

Page 29: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

15

laa madiaa da trauaparta qua raquiara ai praduata para mauianar au valar aamarcial an al6;:-rte:-far.

Eu Hauduraa Iaa Iuaraadaa da ha11:aJJ'2:aa aa puadau alaaifiaar an marcadaa prinaipalaa 3*raaraafiaa aaauudafiaa, aianda la niifarauaia bfiaiaa Si partanaaau a ua a ma aiudad grauda.Laa rueraadaa cama fl Zaual Beléu 1; Ma-d:i:t1a Cauaapciau da Taguaigalpa 3.? San PatiraSula raspacfwamauta, aaa aanaiuiaradas mamaxias principalas 5; Tag mercadas de aiudadaamag paquafiaa aarua La Caiba 3- Darfl i aau aauaidaraxiaa aaxua uleraaclas sacuadaxias. Daradifiaranaia ellamental eznira aataa maraadaa as qua laa Iuaraadaa priuaipalaa ganarahuauta aaahaataaan tfiraataauexlra da laa unidafiaa praduafivaa jf Iaa Iuaraadaa aaaandariaagauaralmauia aa abastaaau can Iaa praduatas qua aa fin-I3L1BII1'IEn an iaa maraadaapriuaipalas. U11 par {la ajampias alaraa da aata aau Iaa ularaadaa aacuudariaa da Ialaa de IaBahia 3; La Caiba, <:u],ra gran mayaria da praduataa viauau ria Iaa maraadas priuaipalaa daSan Padra Sula, {SL‘s»:113‘Al-I, 1995}.

Una Inadalidaci ralafivameuta nuava tie: aaIuaraia1|izarIas praciuctas as aaadiaxrta las feriaadal agrimltar. Eataa aau Iaaalidadaa dauda pariadicamauta aa ra1.'J.t1an Iaa praduataras ciadiatiutaa hafialiaas jg muahaa atraa praduataa paauariaa a Vanda: aua praduataadiraatamauta a Iaa aauaumidaraa {.e’—LVediHa, 199?}. El ahjativa principal as briudarla apraduataraa zuajaraa aaudiaiaaaa {ia aaraaraializaaiau 3,! a aauatlmidaraa rnajarea apaiauaada aaulpra al avittax la iuiaruladiaaiau qua anaaraaa Iaa praduatas. La Inaa aauacida an Iaraglan aacmxal es la Fe-ria .AgTapacua1'Ea 3? Artaaaual da Taguaigalpa, la aual fiaua Iugar Iaadiaa vianlaa 3' aabadaa franta al Eatadia National Tfbruraia Caziaa .Fu::d:'r;aa.

Laa meraaciaa naaianalaa da hartalima aau paaa axigarrtaa an auauta a la aaiidad :16 la:praduataa. da haaha, muahaa praauataa aama rualau, papiua 3? aaudia aniran al maraadaaarua a1 daaaaria Lia las agaaxpartadaraa. Es deair, SD11 laa praduataa qua na auxupliarancan Iaa raqtfiaitaa da aalidad al mamanta {la ampaaadaa para la axpartaaiau para dabida ala baja eadgeuaia da aaliaiad dc Iaa damamiantaa aaaiaualaa, Si aumpiau can Iaa raq1_IisiIaapara au aamcrciafizasian a nivaI naaiaual. Las causumidaraa aaaiaualaa aan an an mayariada aaaaaaa raauxaaa 3? an $1 arda:r1 da priaridadcs am’: an praduata aaraia muaa qua u_upraduata uia huena calidafi; aiu ambarga, axistau aiartaa paramatras da aalidad delprariuata aaraa la aau tamaiia, aalar 3? dafta fiaiaa. El maraada gauarahuanta apdga iagrauda, la 53110 3,? la qua tauga al aaiar inufiaafiva da un grada aaaauada da maduraz paraval aaaauua.

C-‘rtra Jimitaztua filarta del urarcada haudurafia cia hartalizaa eata an la divarganaia da laaampaquaa jg uuidadnaa ufiiizadaa para la aamaraializaciau. Na arciatan an 1-ealidad uxadidaaaataadafiza-flag a tada Hive} aama par ajaxupia Ia Iflara a a1 kilagama ria paaa. Lasvarduraa aa aulpaaau an matataa a aajaa da diafiutaa paaaa 3' 1a difarauaia aata an Iadausiuafi dal praduata a bian an Ea habilidad dual aIupaaada1"_ Esta famanta Iainaazrtidumbra, quitaudala claridad a lag tranaaaaiauaa 3' a la iufarmaaiau da Iuaraada quapuacla ayudar a tauaar ciaaisiauea.

Page 30: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

1:':i

En auanta a la hifumraciéu da marcadus, la aspaculaciéa iaciana as imperanre. E:-:1's1:a:r1farmas da Jhfonnaraca sabre Ea aimaaién rial raarcadu para cada products paraganaralmentt: csta infurrnaciun nu aata acuaaihla can Ia upurtunidad 3' varacidaxl Iequerida.Adumés, Ia mayuria the [us pmduuturaa daacurruca al uurnpurtamieniu de 11:13 mcruaduaregirmales y nacionalcs, situaciésn qua nu Ias permite influir an e] precio, quedandu clcontrol de estos prficficamernte en manua dc Ius intannediafios [Iuscafi'asca, 1973).

2.3.4 La Ftria Agropecuaria 3! A1-tesanal dc Tegucigalpa

La Feria Agropecuafi a 3* Artesanal da Tegucigalpa es una actividad ecnnfirnicadcsarroflada par un cunjunto dc praductaras 3' cumerciauras que se rcuncu Ins dias viemes3.‘ afibadu de cada scmana para comercializar sus pruduutua can precios concerltadc-5 puruna junta directiva. EI silio ria reurfiian ta fi'+.=mla al Eatadiu Naciunal Tfburcio CariasAndinu 1,’ lug pruductos qua aa tzaumarcializan an la Faria auu tuda Ia garna de pruduatuaagrupacuarlus 3' algunus otrua productua industrial-as para qua aun elemerrtus impurtautesde la canasta basica farniliar de Hunduraa. Anteriormenie la Feria era cuntrolada par :21Estadu, pcm en scpfiambra de 1995, madianta arrtarizaci-fun dc Ia S-acrctaria dc Ecunumia3* Camercia, esta 5:: pl."I'-.'BI:Lc:§ 3* aa la concedié pezrsanefia juridica a la Asuciasién do.Productoras 3; Panicipantcs tic Ia Fcria Agrapccuaria 3* Ancaanal da Teglacigalpa{APPFAA}. Esta asuciacirfin es una urganiracifin prh’ada., sin fines dc lucru 3: apul1'Li:'.:a quafunaleca 3’ apuya sua asuciadua

La Feria fut: creada can a1 ubjalivu da brindar al conaurrfidar buena calidad an Inspruductua de cons-u.mu popular, cuntinuidad an Ia afarta da Ir:-5 pruductus, estandafizaciunde pasas y medidas dc vcnta _~,r pracias iufariuraa a Ia:-1 rla la plaza, para sabre tr:-do 3:: mapara dar la opormnidad da estahlccer una relaciérn diracta cntre cl productur 3.‘ elconsumidor, para hcncficio dc ambc-5. Esta rclacirfm deja a 1:35 intcnnexiiarios firem dc Iacadena dc ccnmercializacién, déndulr: la upurttufidari a 1:35 pr-1:-ductc-rcs dc vcnder susproducts: a mejarcs prccius 3; a 105 cuuaurnidaraa da adquirirlos a mcnares prec-has quc enlas mcrcados datallistas.

La dircccién, administracién 3' vigilancia de la Feria asté a cargo de. varies gruposiniegrados por los asuciados y partlcipantesi

I. La Asamblca General de: Asociados2. Junta Directiva3. Curnité Ejecutivu4. Junta General dc Vfgiiancia5. L433 Sectores

L-as aectures son las agruparniantus da lus asuciatius 3.! participanies segirn 311 lugar dcufigcn 3' otros scgfin la acthridad cumarafal a qua 5e de::li::arI“an 1:1 Feria. Eje.-mplua dc

Page 31: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

L?

sactaras gaagréficua am: Lapatariqua, Sc-ruguara 3' Tatumbla }' da {us sactaras paracfividad sun Laictaas, Emhtrridas 3.? Marianas.

Tadas aquallas parsuuas qua 1:} sulicitan 3? praaauian ducurnsarttaa qua lua acraditau cumupraduaturaa, diahihlfifiaras a raprrasantantas puadan sacr mianfurus da la Aauaiaciuu 3*13'a3'ticEpa;r1ta3 da 13 Faria . E1 Camiia Ejauxxtivu asrxldia Ia saliaitud 3' amita uu dictanzrau 2: laItmia Direcfi va; ama Iiana la dacisiun final :1: acapiar a ma al nuava asaciada. La priaridaripara ingaaar a, la Asuciaaiéu da 13 Faria Ia tanfiniu ‘Ina pruduataras agrapaauarias 3?artasaualas antes qua Eus tamaruiautas a dish-Ibuiduraa

Una da las mas irupurtautas actividanias da Ia Junta Diraativa as 13. aanaartaciésn aamriual dalas p-Iaaias a 105 cualas at: Van Vaudar iua pruductas. Cada saruana, 1111 gxupu da parsunaasa dadica a iuvastigar las pracioa an 103 marcadas datafliataa da Taguuigulpa aunaultand-3tambiéu a1 paaifidicu para tanar coma rafarancia 1-as publicaciauas da Ius pracius quamauajan ius suparnzaraadaa; basafia an maria la.fiju uu praciu para aada praducrta. L05 dias da las vmas estrus sun pubfiaadus 3*disamfnuduus antra Ius pruducturaa 3,? Tara causunfifiaras can al ubjafiva da dariatranaparanuia a 135 ttausauaiuuas, avitsutdu Lutuhian qua Ius pmdutztara-3 vandau paranairna da Ius praaius acardadas; as irupunauta hucar uatar qua avdstau aauciauasastahiaaidas para aquaflas suaias 3' parfiaipautas qua pzratandan vazndar sus praductas apvracicra mas altos qua lus sugaridua par Ius Hfi ambras {la la Junta Diraafi va (APPFAA,1995}

2.4 SIS"_E_‘El'rI:‘L5 DE mwouamclau DE IEEERCADQS {arm

2.4.1 Dafi uicifrn da un SE1

La infurmaciau as In: alamantu bésica da 13 astmctaua da 11:: Inaraafia lihra, afactaudu suaouduata. Pot Si saia no fiaua Ifinguu valor; are ac adquiara par la ruanara an qua asainfanzuuciéu as aruplaada an 13 tom tia daaisianas. La ianpiamentaaiéru 3; ‘um afacfivu Liaun sistarna da infumuuziau da u:r.arcadoa {SEA} as uu indica da dasarmllu cia las maraadaaagriaulas da un pais {Eackan 19:51).

U11 scistaruu da infuimacién da marcaaics da pruductus agiiculas as uu aistamu daIaaapilaaian, prucasamianxu 3' disauxinacian da infarmaaian sabre tadas Iua aapaatusIalaaimmniua can la pradxmaiau 3* aamaraiaiizacién da Ius pradutztos ag1'Ea¢~la5. Lahlfiinnuaifi-n aaruprailda aspaataa came pracius da lua producing, praciua 3. firtum, ézraasda aiarubra, utituaru da pruduataraa, valuruauas da auniar-::iaJiza¢i{'m 3' da axistauaias analmacallaujiealtu, estaudarlzzaciéru da tnfidarias 3' madidas, 3' praaias da 105 iusumusagiaoias. Tudcrs astas ailaazuantas dal marcada agricola Gambian can firaauauaia 3; magnitud

Page 32: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

19

nivel de 105 consunficinres 311 deg zanafi metrnpolitanas, m DhS£:1."Vfi I'GI!. £03 sigtfientefifif fictfifidc Ia iinplaxnentacién dc T.1.I1 Eistcma dsa

1. Una rcducciém dc 1:33 prccios an-. gtzncral.2. Un aumente en la cali-fiad dfi Ins productns 3* $e.nrici{}S :1] cnnsulrfidor.3. E1 3':'% tit? 10:: sujetot: aaeguralon qua cl SE1 lea ahanaha fiempa 31 113331‘ $.13

transacciones.4. E 94% dijeron fitstar mas ccnscicrrtes de: las diferencias dc: pr-arias *_-,.=' productos entre Ins

clistirutns mcrcados dc Ias zflnas en estudi-:3 {13e"-.=ine, Iviaariort, 1’:"I’Ir"-St}.

A11'Ih>0S cstwzlios cohicidicron en una conchlsién mug; importafite. E1 bealecficio social dc Iaimplementacifin de un sistema de informarzién tie mcrcatios execute ampfiamrsmte SL1 costar.Esters resultafius podrian Ear II11|.E_*_-H’ importarrtcs an Ia elahoracién tie poiificas +311 aquellespaises. en donde la i111pIe1:nenIa{:i:3n (EB 1111 SIM tmiiavia as 11115; idea 3* no 1111a re-alidzttl.

2.5 SIFFFEQ BE IEFGREIACION DE EIEECADUS EN HUI*u'I¥U'RAS

2.5.1 Anteacedentes

E11 Honduras, anterior 3 la creaxfifin dfi Sifi t fl ill flde lnfuxmatfién de Mercados de-Prociuctcrs Aglicolas {SIMIPJ-‘-.H} an 1995, flnicamente crfistian algunus sistetnafi da-informacién de mercadcs dc a1g1.1I1o3 prodnctm nmy efipeci ficuscoma 1:-or +.=:jempI-3 e-Iutilizadx} pm’ :31 Institute Hfl ndure fi o£161 Cafi {Ii-ICA'F]3_'.) prim iflfarnlar 31 I03 pmductoresde café sabre I33. mndiciancs del Irrercadc dc ::.a.f'é tanto a nivel national Comm 3 Hive}irttémacinnal. EI Instinnu Hcrndurefio del Iviercatieo fitgrfcola {1E'I]'-.=iA} aaiterionnerttcreccrlectaba infnnnacién de precins dfi _gL':a:.r10s hésicod; Ifmicamaarrte: 3' repflrtaba una Vez pm"was 31 rfivel de 5113 erzistencias. Tatnlrrién, debido a 1.1113 deficietate contdinacién entre £215distirttas insfitucionezs pfzhficas 1-’ man recursus Hmitados {BC}-I, If-IL-L’-S, UPSA, URPLJ-'1 5?DGEC}, habia dupiicidad dc BSCEIBIZGS. El sector pEI3:rIi::t:- an-.1:raha-. an cnnJ:mVe:r3ia pm" 13.3gnmdes diferenciaa que exlstiazt €Ifi.'l' flIa informacién 4:16: I33 vazrias hlsfimciones que larccopilahan. Iuciusivc, can la rccstructtxracién dc muchas dc astas iufifiluuiones pfiblicas anafios recientes, estas perdiernn. esa. capacidad ds manitcrrear la irffcnnacién de losn1eP:a.d+::+5 aglicnlas.

A£:tI.La]m.eHte, cl sector privadc: tfldavia recfipfla IE infonnaciirn fie manera informal a traxréadc Ilamadas telefénicas, pregnmtas Er.‘ intermediaries e i.t1:f:ustx‘iaI£.-3 3,! S{}I1dE‘U-S 3? enmmstaspropias de 103 Jlegcrcicrs; tudos cstos pracescs reqtfieren dc mucho ticmpo 3? a1g11::o~s sunhasta tetififlflflfl. La emprcsa privada urge: the sistamas dcI:I1mpIaI1 GUII. E95 mquisiztns de H113 acfivitiad prndnctlva dinfimica {UI’SA, 1995}.

Page 33: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

ED

1.5.2 El SIIVIFAH dent:-<1 del meme de la Ley Para Ia MederI1iz£tei£'nu y Desarrelledel Sector Agrieale.

EH 1992, con el ebjefive fie fementar 13;; aetividacies preduefivae 3' eemereiaies del eecrteragrieole de Hemiuras se apmeba la. Le}? Pen 13 Medernizaeién 3? Deserrefl e deli SectorAgricola. Deere de este meree tie leg, se irnplernente la Regiaznenteeién sobre la,Cenlereializecfi a fi nde les Preduetes Agrieeiae tie Honduras, Ia emfl SE cflmpene 3. Su vez deeinee cepitules. El qxfinte 3' fxlfime 121$ lee ea;3i:tuI.es de eete rcglaxnezrteeiee eemereiel serefiere e la ereaeifim Lie en sisteme fie inferrnaeien de mereedee de pmduetes agfieelas 5* esesi come etlnge el SEEPAH ffiistema de Infermeeién de Mercedes de P1"-rznduetes Agfi eelasde Hondmas) {LIv1DS:5., 1992}. E3 impfirtazrtte meneienar que en e1'ea.ei+Eu:L 114:: hubiere eifiepeeible sin La valiesa eelaberaeifirn de la USALEII} (La, Ageneie Eetadeurridenee pi-.u‘a e1Desalrefl eDrrtemaeienel}.

2.5.3 El Sieteme fie Infermeeifin -:11‘: Mercedes de Pt1Jdn.e1:ee Agirieelas de Hendurae

El Sistema de Infermeeién de Mercedes de Preduetes Agfi eelae de Hendilras, SI1‘vIF‘AI-E,es. una depeandeneia de Ia Unidad de Planeanaiexrie, Evaluecién jg Geefl fm {UI’EG} delMirtistexio szie Reeusrses Narurales 3r tiene come prcrpéssite fimuiamental izrfinwiax infenneciufnneportnna 3' eeefiable a eemereientee 3' predueteres honduzrfiee de 105 pI'a‘.‘.’£i£}S de 105preduetoe agfopecuafifle en trades has Inereadee aiel paie 3? en algtmofi 011‘-:35 mereadee de la;regiérn Fue disefiade alrededer de 13:: neeesideciee tie lee dietiniee eeeieree con elprfipirsit flde pennitir a tflries lee pezrtieipaultee rlei G tenecr aeeeee OpO1‘I'J.1l"JG a la;iflfermaeién. Actualmeme, ademfls tie Ifls preeies de 1435 producing agtepemlefies, elS1T'«.»'lL't’.¢5..I-I tmnbién detalle. la tendeneie que tiene eee preeie para cede pn:-duete. Esimpertante sefialar que esa-, tendencia sugerida esté hasade en el eempertaefiente actualaperente que eeei teniendo el preciucte 3r no en un anéfisis de series tie fienipe. E11 eifixture eereanra el SI1vIPx3aH también preiende genera: 3' publicer i11f:}1'II1e~3 periédicosreeultantes deI enélisis histéfiee de 133 series de preeies, infermes eebre Iade pesae 3' medides, preeies 31 detafle, precies a; futurer, preeies {Eel érea eentreaxnerieana,preeies del mercade intemaeienel e bier: Ieepentier a quierx selieite dates especificee.Come Lula ayuda editions} :1 has predueteres, e1 sietema tembién esté, aunque no eon lemiscma fieeueneia, inferexamie eebre E03 preeiere tie aigunee de lers ineuxnes egieelae masimpenentes pare la predueeirfin.

EI SE['vf:’AH euente, eon una efie-Em-1 principal en Tegueigalpe. desde dende SIB flee. tedaeSue actividaciee; en San Pedro Sula. e:-ziste una efieina regional eneecrgeda Lie reeepiler laillfiamiaeién de las eendieienes de teereede er: eea Zena tie! peis. Adelnfi s, en Ins mercadesseeundaries eeme lee tie I33 eiufiedes de La Ceihe, Same Rosa de Cepén, Cheiuteea,Danli, Iutieelpe, Cemejgegue 3* Siguetepeque, existen repertems Iegicrnales ezleazrgades. deebteeer 3' enviar la, iefermaeien e Ia efieiixa principal. Aqui, teda la: infenueeién es

Page 34: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

an1.-

pruaaaada medianti: la alabaracifin de rapcrtcs diaries, 103 cualas 24 horas después. sonarwiadaa a 1:115 medics dt: camuxficacién para ser disexrdnadcs a :1ivc:I national (var FiguraI}.

Sistema de Infarmaczitfinde Mercadas de Prcrductos

Agrfcolas de Honduras

l—:.i;n;a'.se. _ =. ..-_-_z“““'-fl"‘”1|._

EE;-h‘iercadufl _'._l:'

J _ _ __ _: ‘aafhrnfirlca ' mdsafi f fifi

' ' ---do R§p.v_:{:I'1'a,-___"'

; isamFnaci§a_—: ‘ Mo-::I'ua.de .5 _ amunicacld-1)! '...§I' U5_u§rJv::Is ...‘I .

spam-roe Ru In nnlungg-.Ceiha.‘5-ta. on

dugg?...i;;m’;;.. _| '

afii fllalut“_i._'npi'n, Gholutaca. Dan"!.|-l.tT=r3|s=r=:. ..fiam“ in nun‘ .'r,,.'-2.; SigLratarpa qua .:

Figura 2 El SI.MI5‘A.[-L fiuentes de infanrnacifin 3' Eu flujcn haata la actividad final dcl ' "Em.

El SIMZPAH depends de dos fi.1€‘-'I1T|31~‘- tie inlbnnaaién para la raaopilacifrn de 103 dams,lhanta primaria 3' firanlltz sammdada. La filenla primaria la ccamprendan I05: camemiantas daIns marcados mayaristas, supermarcados 3; la: agmtias da VEDIE1 dc msumas agicolas dcTegucigalpa 3' San Pedrn Sula. Entrc Ias fimmes dc iuformacifnn sccundafia estan IaFundacién I-Iondurafia dc. Invastigacifin Agfi trola (I-‘I-I[A}, {:1 Conseja Regional dc:Cm:-pa1'a::iEm Agzicnla de Cenizroamécrica, hléxim 5’ Repfi hlicaDurninicana {CCIRECA}, laSwratafi a Pennananta dal Tratafin G'BI]El'1:IJ {la Intv.=:g.raI:i+:3n Ecnnémica Cantraamaricaxxa{SEGA}, al Baum Central :13 Honduras 3’ Iaa Dirccciones Genaralas da mgresoa 3' LI:Estadistica.-i 3? Cmlsras. U11 prohierrra que 5:: din inicialrnelrta fin: qua 105 prnductoresestaban ctimfimdicndo It:-3 precias publicados, Ins cualaa Sun 1:15 precicra da vanta aI pa:-1'mayor dal bodegucro al dctallista, can Ins qua cl bodcglero an mayut-Esta dehia pagaricspar sus product-:15 agriculas al comprarles tl producto. Para earitar csta confiisiui-n, aISE1-fl “AH E11 la actualidad esla publicando adjunta a la ialbmlacifin da precifls, unaaclaracién qua sinu: dc orientaciéuz a1-as usuarios an age senfidc: :[U1"I3'.'-T3, 199?].

Page 35: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

22

En otrus lugarcs dflfldt: 5: han hcchn cvaluaciones de 105 efectos dcl use dc I331 sistema dcinfbrrnacién Ii-E mercadus, 1:15 fE:SuI1:13.{1GS han dcmustradca que los castes de irnplernentarln501:: {mm}? infcrinrcs 31 -.*:1]or -:ie 105: beneficins que la. saciedad en general ha abtenidn de suintrmiuccién (I-Iayaxrfi, 1993). En Honduras, Lil Sistema dfi II1fnnna::i{:n dc Mercadua duPrcrducrtns Agrirznias du Honduras espera, some bcneficio para Ia sotiedad an gene.-rat,increment:-rs dc la eficiencia en la pfoduccién, un mejnrarnimto an Ia 1:li51rIbuc:Ién1 3' unaumentc: en la dispunibilidad dc 1:33 productus a un bajcr costs para Ius oonsumidurcs,cspccialmtntr: I-as de escafios r¢:I:'uI5:::«s qua f'un'nm1 la gran n1a}'m“I.a dc. Ia poblaci-in nacional{_SEN-1]‘.-5L1-I, 199?].

Page 36: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

III. BEETDDDLDGEL

En c-Sta sccci-fin ac hacc Lula brave dcacripcifir fldcl lugar dcandc ac cbmwa la irrfarmacién,dc lcs pcricsclcs qua sc cstén cvaluarrdc, dc Ics prcccclimicrrtcrs c instmrracntcsmctcdoltigiccrs ufilizadc-5 para dctcnninar cl tamaficu dc Ia mucstra 39 para la cbtcncifm 3.;tahulacican dc La iafcnnaciém Dc igual fcrma sc dctallarr las variahlczs sclcccicnadas parahaccr Ics anéljsis dcscripfivcc 3' csradiaticaa ncccaarica para carnprcbar Lac hipatcsis dcIcsnrdia. Finalrncntc ac descriharr lcs métcdaa csradisficcs cmplcadns para haccr dichcs

3.1 nascaracrcm mar. LUGAR 9 Paaicncs Ewrrruarcrys

Lca dams fircrcn rccclcctadcs an la Perla Agrcpccuaria 3' .r‘u'tc5a.1:1a.I dc Tcgucigalpa, lacual, ccrnu ya ac dcscribitfi an cl capitulcr dc rcviaiirn dc litcratura, ticnc Iugar Ics diasvierncs _~,r sébadc dc cada scznaaa frcntc al Eatadic Nacicural 'l"1]:aurcicn Carias Andiccr. Ahisc rcfincn prcductcrcs dc clifcrcntcs zc-nas dcl dcpanaracntc dc Francisco Mcrazrin con clfin dc brindar a1 ccnsumidcr prcductcs dc bucna cafidad 3' a prccicos mas 1:-ajcs quc ctrcsmcrcafi cs dctaflistas brinrianda, a1 rniamc ficmpc, una mcjcr cpcrcurnidad al pcqucficprcductar dc cc-nncrcialjzar sus prcductcs quc cn Lac rncrcadas tradicicnales, Eatcspcqucfics prodnctcrcs dc hcrtalizas can ariginarics dc difcranter. r:::-munidaclcs dclricparlzamcntcu dc Francisco Iuicrazfin ccmc Lcpatcriquc, Tarumbla, Scurcguara, EI3' Drccuina.

Las cncucstas sc hicicrcn crl lcrs mcscs dc dicicrnbrc dc 1995 y encm 3' fcbrcrc dc 199?.La cumparacirim cntrc Ic-5 prccics dc Ia Esta dc Ia Fcria 3,’ la lista dc] SIP»-fP:i.I-I SE: hizo condams rcgjstradcs duramc un pcrfc-dc dc sci: mcscs, dcsdc cl 1 dc scpiicmhrc dc 1995 aI23 dc fchrcrc dc 199? cspcscificamcntc. Esta cc-rt cl cbjcrrvc dc tcncr tcda Ia infcrmacicmdc prccius basada an cl rrrisarcr pcricdra dc ticmpu an al cual ac iban a cstar clalmr:-mrlcr laccncucstas, 3; pcadcr haccr aisi ccrnparacicncs dc Icdcs lcs nrvcics cla precicrs, incluycndo Icrsprccfcs rcalcs uicl prcductcrr.

Page 37: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

3.2 ‘W1RL5BLJZS DEL ESTUDID

Las variables fijemn clasificadas en scis grupus baséndosc en su naturaleza 3' en sucapacidad dc dcscfihir 105 difecrentes nspcctos que se inwmigaron acerca de Insencucstadus 1;‘.-a;ra. cc-ncluir sabre su ccrnucirnicnto de.-1 SR»-fl ’.AH. Las 5:3-is categmias en qua:fincrcrn ordenadas Ins vuxiahles sun:

1. Cu:rw:tr:risfi L'as pursunales3. Expefi enuia3' caracierisficas pmducfivas del encuealado3. Estratcgias de mmercializacién4. Urn ch: 103 medias dc cumunicazxiém xnasiva;5. Aprtciaciones actuales del 511+-[PAH par pane del enmlestadnE. Precic-3 dc cinco hcartalizas ptiucipalcs [tfimatt para, cab-3IIa arnarflla, papa, rcpc-1.1-2+ y

:r.a:1ahn:}rLa) de la Iista de la Feria 3* del infonne diarin tie-I SJ}-.-IPM-I.

3.1.1 Casacterislicus persunales

E5135 vrariahlca son las quc 5:: nsarnn para tipificar al ennucatadn, desmihiflndo susc.EIJ'a£.1.Efi5fiCfl..‘i personales 3- clasificéndalu entre I-as disfinms tipos de asociadns a la Fm-ia.Las variables, su cfidigu 3,? Eu farms dc medirlas 5:: resuman en el Cuadro 2.

Cuadro 2 Variablts rcfcrentes a caracttristicas persranaiezs.V.ri.RI;=.BLE CCTDIGU FDR}.-in DE MEDICIGNSuva SIEXU fl ~=-' 1‘--Iasctxlino I = Femenino

IEdad EDAD fies

Esculaxidad ESCULAR Graxios escalates dr: {J an adelante

Categm-Ea CATEGDR 0 = Produmur netnI = Pmducturffl umerciazltu2 = Comerciante nato

Cumurfi daddflnde produce sag-Em CDMUNTD [1 = Tammhla 1 = Saruguarala clasificacién par SEC-’ED1‘¢S 2 = Lepaterique 3 = Tegucigalpageugrilficos de la Faria1 TtsJ=»=is:l1=: raw an mar amq2.réf~«==: dz It Fen‘: ]"=‘I'0 -c uwomuren ms unumadm c-urgmiuammm ac-mcrciuuc:

mm cu-igimriou d:TI!gIJC.EgiI}‘.|a

Page 38: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

25

3.1.2 Experieucia 3' taractcrisficas pI‘11I:|uCfi1':t5

Estas variables scan Ias rcfarentes a 1:1 m-:pc:-icncia del encuestadu en Ia prmiuccién yincamercializaciliun; aJgu11a.=: de ellas descfibcn su sfiazterna de pmduccién. F.5ta5 variables 5:rcsumcn an e] Cuadrn 3 3. cuntixluaxinin.

Cuadm 3 ‘~.’aIial:r1es dcscxiptivas de la expericncia 3," I35 caractcristicas producthras.VARIABLE ::cfiI:JIGr::s FURL-IA DE E.-EEDICICPNTiempo dr: cxpcricncia en la TIPRUCU Aimspruduccién yfo comercializaciérn

h'I'i~::-mpc: qua lleva coma 50:11:: {is 'I'l5DCI-U Afifl -Sin Feria.5Lr+:a. de sicmbra de hortalizas 1:11 .e1RESLEIv1 Lriatizanzm de tierrasu E.r1-caTenencia de La ficrrn TENHNCI G =- Pmpia 1 '== Alquilzudzs,

Ubicacirén de la expTutaci-in UEICACI El = Valle 1 = :"~l'c:rntfi;.=.. I

Acces-:1 a vehircttlo 3 las fir.-Ira: ACCECAR Cr = No I- Si

Diversifi cacziénde la produccién CUANCUL Nfl rner flcl: dislintfls L*-Lllfivnsqua siemhra durante we.-I aiio

Ctfl tivnprincipal CULTPRINC {J -= Repolln ] = Zanahm-Ia2 = Lechuga 3 = Pepinn

I‘ 4 = Cehulla I:-lanczza5 = Hahichuela fi = TamaleT = Chile 3 = Papa

3.2.3 Esntitegins dc cumercializaxfifirn

Utfl izando estas variables se trait} dc idcntificar las estratasgias generales decomcrcializacién -fie Ins pmductns hcrrficulas de] erltuestado, incluyendn algunc.-rs aspectusde rnercadec: come vendednr dentm dc la Feria. Esta otra grupcr dc varialzrles m presentaan BI Cuadro 4.

Page 39: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

Efi

Cuadro 4 Va1'iahIcs rcfcrcntcs 3.135 catrawgias cio comercializacion.VARIABLE comoos 1=o:'o.-LA DE h-EDICIGNVcnta do prodwoto a 3::ivoI VE.".N’1":LFI D = No 1 = Sido fincaCfi cnicprincipal dcl CLIEI‘-TPR D = itdrodoctoroo 1 = Supcrolcroadosproducto comcrciafizado 2 = Dotallista 3 = Pianta Proocoadorr-.1a naive] do finoa 4 = Vccinos 5 = Bodcgcros

:5 = Consmzfi rioros T = CoopccoairivaVania, on otros mezrcaoos OTRCIMER Ii} = No 1: Si

Hombre do oiros morcodos I~TC}Iv£DT1‘v£E G = Mercado Zonal Belén E;I = Mercado Lao Américas 2 = {intros

Cantidad do producto qua ‘§?EPTC!FER $3 dcl Iota} dc producto comorcializadoVcndc co la FcriaCantidad dc producto one *3-’uPT{}{}TI~iE E’/E» ti-:1 total do prociucto come-cnciafizadovende en otros mercofi osFucntc do iI1fonnacioo dc m I = Lista E. = Comcrciontos 3 = Pcriodioosprcoioc on Io Fcria 4 = Radio 5 = Coixsumidorcs 6 = Amigos iiFuonte do infomlacién dc HQFPRDTEEIE 1 = Lista 2 = Comcrciarrtos 3 = Feriodioooprocios on los otros 4 = Radio 5 = Coosuznidorcs 6 = Amigos ~mesroafi os

3.21.4 Uso de los modioo do comunicacion 111:13irva..

Autos do hacor progutrtas esjpocificatncntc oobro 1&3 aprcciacioocs dcl SIMCPAI-I, sopregmto a loo sujctoc oohrc cI oso qua cflos lo union 3 Ios rnodioc do cotmzuzuicacion Irtasivacomo 13 radio, 13. television 3; cl poriodioo. La ioformaoioo so baso on 13.3 varials-lacp on cl Cuadro 5.

Page 40: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

2'?

Cuadrcr S Varialfl c fiIefarentca al use (Le 10$ Inetiicrs dc conntrticacifirnVFLRIABLE CGDIGUS FDR1'ei.-EL DE IVIEDICIEJNUsndclamfl iu FREE‘.-"-‘s.DIi} fl=Ix“I.tm::a 1-Pam:-

3 -F 4- = A tiiatrioUsodalatdmisifi n FRETEL D=Nmm1=Pom2=

3 '= Fmcncmcmcuic 4 -‘= :51 diariu

H 1‘~€G+t1'Il::~1'e de la Estacifi n NGESRJ-‘LDI G = HEN I = Sutélite I =h'radial que mas escu-:h:1 3 = Rilififl Amézita 4 = Rmicr Cumayagfi sla

5 = Raaiiu Calfi liczl '6 = Radio TetgninigalpaTipo de programas £13 NOIN-1PR{}G1 D = Noticias 1 = Mfi sica 2 = Scwiciuradinqwzmascscucha 3:-Nfl=.'eIas 4=Pmg:L'ama:-Hiasalmi

5 = DiT,'eIsi+$n 15 = Rnfi giénHnrarin dc pmgramacif:-n H%A! Unjdadns {Le horaradial qua mas cscucbaNumhm deal canal t+:im'i5D HUI’-rifl e’-LT'E2 Repraselniado por su zrfimxam E1: canalque mas re'I"Ipo do: pmgtamas N01».-IPRDG2 Efi quetaciénigmal qt}: para Ia radioteicvisivas qua mas ‘ccHurarin dc pmgrarnacién I-IC}R_e5J. Umidadm dc horateluzv.-"1s.a que mas afimldaDienxibwzién £icI periésdico DISTRPER £3 = ‘I0 1 = Sien 51: craxmmidadPerifi dims quash: NOIVEERCG £i=LaTr£b1L1.'Ia 1 =.E1He1"a1£1u 1=E1Tiempodi£!.1-ibu;,'r.:a1-3:11;; 3=E1PerIf:di4:G 4=*LaPrc:|1sacomtmidad 5 = E1 Nuem D111 15 = L} Tr1:rum1 + E}. Ilaraldfl

T’ = La TrfburLa+ Lal‘-‘rensa S - Tr.'n:k'.'ISCulmnxidadmatsixzrcanaen CDLEINUER {}=T3lang:1qua-. se disa‘.tt'bu;.*e cl 1 = Lepaxcaiquepa:-.1-i+5dI'r.‘3u 3 = TegtlcigalpaLccclperifidfcoel FREPER 'I}=Nunr:a 1=Po-::»:*.= 2=R.eg11Ia1Iue1:IIeencuesiaaio 3 = Fr-xtuesutamaxnre 4 = A d1':a.1.'inPen-Ir:-dices qua lee e1 NDMPRIEI D = La Trihmza 1 - E1 Ham}-in 2 = E1 "Hem:enmmstado 3-EiP£:‘i+5dicn4=LaPr¢n5:1 5=-EINut:voD'Ia

5 == La Tritrmza + E1 Hemidn7=LaTrihu1:a+I.aPrensa S=Tu-d{:I5

3.2.5 Apreciaciana del SJIMPAH par parte de ft!-3 productores.

Este grupo 1:3 comfimyen la.-3 variables mas irnpnriantes, ya que son las encargadas dcmcdir cl nivei dc: cntmchniento quc tiencn lcs pvr-aductores de la Feria am-Isa +:1eI SIIHEPAI-I3; también nia mendir {:1 grades en que la infonnacién Ies ha sido ixfil en sus awvidades dcpmducciérn 3' cnmercializacifirn. Fxdcmfis, aqui SB inlcluyercn 1'.-'a:1'ial:rIes que Lrfidiemnapreciaciunea de 103 pmductcrrefi indiferantemente fie si cmmcian ct S3}vfl ”’AH +3 310, can :31

Page 41: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

28

abjativa da qua pudiaran manifastar SLIS ida-ass 3r sugaranaias acarca dafl sistama daiafaimaaicfin 31311 sin habar aaauchada a Iaida alga aabra ax antariarmanta. 2‘-mtaa da hacarastaa praguaatas. sa Ias axpliafir Taravamanta aaarca da Ia qua aanfiata al SD.-{PAH_ Eataavariahias SE‘. raaurnan an al Cuadra 15.

Cnaéra 6 Variahiaa aabra la.-3 apraaiaaianaa stial SIWIPAH par parta da lax: praduataras.

VARIABLE CODIGGS FURMA DE MEDICIGN

asauchado :3 Iaida Ia

Canacimianm dal SIMIFAH per mlnamhra

Mxzdia 3, havéfi dal aual aanacffiEDI: laG dal 31]‘-JPAH

aaauahé la infannaaifim

mfa'rmaaién

Hora :1 la qua aa::.1+.:h:3r1ainfarma:aif:nSi as qua 5:: infanna par radiaUtilidad da la infannaainicu paratamar dacisionas da produaai-5115'.-"0 cornaraializaaianVara5:iai3.d aia Ia infamiaaiafm

In:11::a:r_r1_':mcia da 1:1 inzfarnuaciérn

Tipa da infarmxwian augafldaqua dab: brindar a1 SI1'~»i[E’AH

Madio prafarida da diaarrfiaaaiénda Ia infmmaaién

Canaaimianm dal SHv[PAHpa»r habar SABSIMIDIF 1}} = Na 1 = Si

SABS1T~fl '-HIFM £3 = No i = Si

MEDCOI

Nambra {la La astaaiérn radial an qua NGHTESRADZ

Nambra dal pariéufiaa an qua layé la NONIPRLEZ

HCIRA3

UTILINF

VER.-KGB}

Ex-EPGRTAN

SUGERTPTF

i‘v['E.I}CI‘.}2

{II = Baffin1 = Pm-iéndiw{} = I-[Bill 1 = Satélita 2 -= Madarna-,3 = Radio Anmérica4 = Radio Comayagiiala5 = Radio Canfi liaa 5 = Rafi iaTaguaigalpafl=Lza'I"ribuJ1a 1=EIE-Earalda2 = E! Tiampa 3 = EI Pafi édica4=L'.=r. Prensa. 5 =EII\TuavaD1'aUrfi cladasda ham

{}=1‘~IGh,asidofIfi.Il=Hasida1'I!:E1

Dziaaanafdarafi alsaI =I..aaa11si:iaI:n'a1':1zEr=Sinimpartam:ia1=Pa<:ain1pa+11anIa1 =III1p<:Iu1'1:a.u.ta 2 == .1‘-+£1.13! impvizrrtanta'|}-.'F1'c:ciouLani":aJ1iaIxrod.:n1’t1JfI *- Prt-':3m::I Iii?‘-:1r.T=:::I:LI}.'13a'i.'fl:a2-Pracimaniytldcdaufli fla3-Pracioedcmamadaafinma-1-Pmm5=&midMfi fis5"*.n5.rI:a1st.:::r'.1:n.'m:Ia;1.T'C‘1a3.i.E1::&.ci.t'nc5.pc:sa5}'madSn:T:sE'|:|'+1+3 9-1+2 I|3=C|+I+5 I1-Ifl+'1+fiII'=fl+‘2 13--NnFo:iLr:!.an.-sat

{}=PaIi(3dica l#R;:di::+E -= Ta'1'avisi:§I1 3 = Ccrnsulta a SLMFAH4=1+2 fi={}-E1

L

Page 42: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

29

{Sandra {:1 “Variables. sabre Iaa apreaiaaianea aiai S111-{PAH par parre de 10:; preduetarea{carrtiraraeifnn}.

VARIABLE CCTDIGUS FOE-'.I~r'L‘3k DE EIEDICICFN ]Freeueareia can true ane deberia FREI}ISlI~TF {ii = Diaria:Ir1eIJ:te 1 = 3 vecesfaemaaa I

aiiserbirrar lairriijrrrsaxzitfrn. 2 = 2 1'Ex‘.I::'e..-'s.e111aJ:a 3 = S E4 = me 5 = IN-lenaualmenre

Hora a que deberia diaeminar HDRA4 Unidades lie horala iJ:|farr:1ae1'dfi. ‘I ,4

Reepecte a Ia variable prineipai qua midirb ai ei prbduerer eoneeia. SH'vf;’AH 0 :19, eadaeidib plartrear Ta pregmlta an ribs farxnaa Cbnaidarandb la rlbvedad del SIMP.:‘-KI-I, Sepapaé qua lee preducrbres .111} Ir: eenbeariarl par ELI nerubre. De-bide a eatb, primeramentteae lea pragmrtfi Sabre an eeneeimieate {lei aietema Eifi infbnrzaeibrl a traves {Le urta pregurrtairtdirecta, el haber eaeuebade 0 ieidb i1rE'brrr::aei+:'m er: lea raatiiee de eamunieaeibn sabre lbspracies de les preductpa agrepeeuafiee y de lee insurrlea para Ia predaeifiérn.Seguidamente se Iee hize Ia pregunta direetanrente sabre eu eeneeiraieute del S31»/_T_FAHcame ta}, ebtanieruzia aai reaulrtadee tie-I eeneeirnierrto dei SHVLFAI-I tantcr per au Hombre 3;E0130 per la aelzividad principal qae aare realiza.

3.2.6 Preeiee de eiaea flartafizaa prineipaiea {tamate para, eeballa amarflla, papa,repeile 3* zenaharia} de la Esta tie-Ia Faria y {lei ieferme diaria dei SIbIPAH,

Lee preeiee de einee bertalizae prirreipalee, dafiee chlrante un periericr tie eeie Irreses {1 desapfieinbre via 19% ai 23 «ie febrerb de 199?} 5? a doe rriveies tie er:-mereializaeién (preeieede la ljara. rie la Feria 3r praziaa da nzereade mayerieta reprcsantadas per lee precise da-ISBVEEAH) fuerea laa variables que se Lrtiiizarert para hater iea arraiiaia eatariiatieea dacamparaeibn de medias, eerrelaeirfin y regr‘ea:i<':r11. Esters anafiaie aa irieierbn para eurnplircan 105 ebjetivba de riererrrrizaar lea raargenee errtre iee preeibe rie iaa ripe limas{repreaentativaa ale doe I1iveIes tie eomereializaciénj 3' de eiaberar 1111 rrreeaaieme efeefivb1; rapida para datermiaar lee preeiaa del Iistada de la Feria utilizm-do la iafennarfibn

Laa eiuea hertafizaa qua ee aeieeeieaareu para haeer diebaa araaliais fiterr:-n eaerrgitiaa anbase a su mayor preeeneia ea iee raereadea naeiaaalea, eenaeeuenternente a an mayorirupertaneia en la. ciieta de lee bondureiiee. Su eleeeién rarnbién ee ciebib a la fapilitiari tieaeeeaa a la irrfbrmaeiba de sue praeiaa riurante trade eI afie, la euai up ea pcreible paraalgurlas erraa bbrralizaa euya predueeibn ea ertaeienai.

Page 43: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

30

3.3 P.RflC°]3D1}'uIJ_ENTDS E 1NSTRUI'*«1E1‘1"l‘OS BIETGDDLGGICGS

Lns principales pruccdimientos e instmmcntns mctodolégicos que. 5:: usamn finernn ladcterminac-ién del tamafio dc Ia muastm, Im cstudio breve de la farma en que rapcsran laFcria 3' el SD--IPAI-1, Ia rwoleccifin dc infunnacifin :1 tmxrés dc una untzucsta dirigida a 105produtztores 1.’ comerciantes de hortaiizas dc Ia Feria 3* finalmenlc Ins prugtmnas dccémputo empleados para la tablflacién 3* anéiisis estadisfico de la infonnacién.

3.3.1 Determinacifz-n del tamafio de [:1 mucstra

Primcramente 5e procedifi a visitar I35 oficinas de la direccién de la Fcfia Agropecuafi a3*Aztcsanal tie Tegucigalpa cc-n'eI flu de ublcner un mama: Iista dL-I total de asociadns adicha fi=:1-Ia 3* counter Ia puhlacién con la que: sc cstaria trabajandu. Se encontrfi quaexisten en la Fezria un total de 324 asociados que produccn yin comercializau he-rtalizaspmvenfcntes dc 1:15 dfstintas camunidadcs dc Fraxtciscn I‘-nlorazein mancionadasant-arinrnneznte. en estrz capituim Pustenknnncnte se proccdié a la. dctenninaciéun -:ie1 t:-mmafinéptirno de 1'm.1E:5tF£I. scgfin el rnémdu dc mucstrc-:1 alcatorio fimpic.

LE5 ff:-rmulas dc determinacirinn de Izamafins faptimos. de muestra, con un margcn dc error 3;valur de cunfiabilidad uspecfificos, rcquicren dc] canocimientu de Ia 1.-arianza dc unavan-fable detcrminante entrr: 105 sujetos dt: [:1 poblacién mandn sun vaxiables continuas.Cuando SD11 va1'EabIes discretas some Ia Irlayoria dc 133 consideradas para ester estudin, Serequiem: dc-A conocinfientu dc los valores prolmbilisticos {p*g) re-ferentes a la pasibilidad deque alga ucurra 0 no entre I05 sujetos tie Ia poblacién, con rcspectc: a 11113 wuiahledctcnnirmxfic. Gcneralmcntc cuando no se fienen antecedent-as dc extras valorcsprnbahilisficns, 52 It asigna un 50% dc probabilidad a cada posibilidad, In cual al apficar laFénnuia, resulta en tamafios mas grandes dc rnuestm quc si 5:: apficara can utradisiribuciéu de Ins valores p 3' q (Cochran, l9?6). En el case especifico dc cstainvesfigacién st: acordé que 13 variable was importante: a tornar en cuerlta para detemlinarcl tamafm de Inuestra era cl hecho dc si [05 sujetcrs canocian 0 no cl Sistema deInfarmacién dc Ix-'lcrczLdos dc Productos Agricolas dc Honduras coma tal. Como no 513tenia la mas minima nc:-cién ch: la posiblc distribucién de 105 valorcs p y q, se procedié acncuestar primers :1 un cicrm nfimero de sujctos 3r obtencr asi valorcs rcalcs, evitando:11-fig-|1aIIus sin criteria alguno.

Después dc preencuesiar a 3'? produciores en la Feria [mas dt.-I lC|I% dc Ia, poblacién}, SEhizo un anélisis dc la respuesta dc esters a la prcgunta sobre su conocimiento dei S115.-1PA1-1.L05 rcsultadns dcmostraron que 5 del totaI de 3? ctncuestados (1-1%} cunocian lo que es elSIMPAH 3' 32 asnciados (35%) nunca hahian ofdo hablar de éstc. Estns wilfl rcs rcalcs se1:: asig11a1'o11 ap 3* gr [(1.14 3' 0.36 respecfivaxnenie) detemfinandu :3:-*.i finalmcnn: cl marco

Page 44: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

31

rtumstrai a partir dc la sigifierli fl férmxulat

.n_,= ‘'2 *4” *9 = 43.15cf

dondc,me = tamafio de La, rru.1£:31Ts.11= 4p = purccntaje dc asuciadus de la feria que ha]: escuchado aohre e1 Sm-EPAH {1 4%)q = yorcentaja {Ia asnciados dra La feria que no ham eflcuchaadfl mbm cl SIMPAI-I {EEEHJ}-:F= margen de ma: {ID%}.

Pcrsteriormccrxtc SE prcrcezdirfr :1 calcular ei tanlaiix) ajustacifl flfltl-5 1'1'Ii.T.€Si‘1'El. per media tie Unacm-rec::ién pm" finitud utifizando eI tamafio dc la peblacifnn y la sigmfiente fénrrulaz

H ‘-‘-' H

donde, '

11 = tarxlaficr Ejustado de la mm:stn1(-42}nu=tama:fi+:-iuicialdelamuestra (43)N = tamaflo :1»: la puhlacicfnn

La seleccién :13 1:13 personas 9. 56].’ ancucstadas Se Eliza completarnente. al azar meriiante laasig:n,a<:i:ir:1 dc 1111 mimem .1 cania Una :16 I03 324 nrambres aracontradns en 31 mar-so Estahrimiado per rniembms de la Junta Directiva de la Feria.

3.3.2 flhtcnci fintie informacifrn secnndaria

La infii:-rrnacifin Secamdaria as obmva medianle visitas a 13.3 ofichlas dci SIME-"AH 3* de LaFfififi Agropecualia 3! Artesanal tie Tegucigalpa, Y mediarrfze emevistas can reprcscntantes:13 AB} }r can pemonal fie Utras ixlsfictuciongs que de alguna fcrrma EPGYEH al Sfl v fl hv-’kH;entire e-stas Vale la. pcna mencianar la-, Fundacién Hondurcfi a de Luvesfigaxfifrn Agicola{Fl-ITA}, la cual reciernmncxfic croé el Centre de ITLfi:rnna::ién 3; Mercadeo Agricola(DIM:-".}, cuya ohjetive pfincfipal es apayar 3* promovcr cl desarroliu dc cI.Il1:'n.-'05rm-tradicicrnalefi, hrindando asistencia destie 13.5 +.=,-tapas fie ctflfivc: hasta la mmfi zrciaiizaci- fl uen los mercadcus Icgionales c iizicmacicrnales {F1-HA, I996}. Laa entrmistas inforntales C4:-nproductores 3r comerciantes. vie otters Irivaies dc marcafi o distintwas 31 nivel the inspmdutztores enccrntrados era 13, Feria :5't.gI‘GpfiCIl&1'ia 3' A1'tesaJ:.al fie Tu:-gucigalpa Lamhiénfilemn una fiiente imporiante tie infunnacién senmandaria.

Page 45: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

3?.

33.3 Dbieutivftn {it infflrmatifrn primaria

Pam Ia; obttxlcién ch: 13.ohtmrierpn datps relacfionafios 3. I05 difercntcs aspectos qua $3 consideramn dcimpprtancia para mjmplir can 31 propérsito de lafitfpmmcién rekicipnad:-1 a his caractelisficas perspnalcs del encuestatip 3' de Ia urfidadfamiliar, axrfividades 3. 13.5 qua SB dedica, aspectns que c.a1';&cte1‘izan Ia pmducpién 3' I3cpmerciallzacién de sus prpductps, 31 uso de 102: medic-5 de comunjcacién 5; finalmemeirxfprmacién wncfi miente 3. st: cpnpciflfieutp del SHMEPAH. También 543 recppiléizlformacién :13 1:35 precips :13 L33 diferexrtes hprtalizas cpmarcializadas per 105 disfialtpspxpaiuctores con el fin sia: +:°vaIua:r si 135 Vendaexicrrres en raaliciad Lrtilizan 103 pracips Lie Esta31 momenta de hacer 13$ flfinsaccipnafi O Si haxcen case pnfiso de esta 3' usan precicrspuestofl par ellos mismcrs.

La 1I1a§.'=:sria de 135 preguntaa Lrtifizanias file-cmn de re-spuesta Canada con el prppésitp dcfhcifiiar 13 Iowa de dates, an codificacién, mhtfl acién5; was impprtmrte, 33.1 amiiisis, tantode:5criptivo comp extadisticp, Una cppia dfil fnstrumentp {Le itwesflgacién SE. eltcuenrra enel Anexo 1.

La infprmacifim de 103 precips de la. iista dc Ia Feria 5:2 crhtuvcr de 3115 registrars can Iacplabpraciérn dcl personal administrative de: Ea asociwsiéxn. La:13 I05 Iepprtes dal BIL-EPAH SE 0hi1.m:1 tie in 3:133: fie: riatos can que ya cuttnta lai1:1StIIuc:ir.‘:»IL La Feria Deva 1111 registm semanal 3; el SIMP.=-"LH llcva 11:1 regatta diarip.I}eE:rid<::+ a; gut: 90:1 103 resultadcrs {ie 1113 ixwesfigaciones de naexcadn del dis, jueves Ins queutilize: Ia Jmita Directiva dc la Feria; para elabprar la lista de prficips dual fin de sem:-3;r1a, 411$13. Esta deal SIMPAH setnmsfi Bl iI1:EarJ:rxe dc prccips disenlittadp 103 vienles, puestt} que eateiJ2|f£}1'I‘flEt también csté. hasaxip en iuvesfigacipnes hechas cf. diajflewes. Ester prpcedimirarrtp ledip validcz al anélisis 3; 1:1 amplitmi tie la infczmaciuivn dispcrnible: periafidicamzranie Ie dip laconfialbili flad.

3.3.4 ‘fablflacifin 3* 3.Et:iLisi$ 1:11: 1:1 infarmacifrn

La infprmaxzirin, tanio Ia recopflaria en la encucsta comp Ia obtetfida dc 105 informes delSII~a‘L[-VLH 3; I3 Feria, SB tabulé an hnjas de cfilculp dc! paquctc LOTUS I-2-3 dz-E "'SofiwareLUTUS SMz—‘:.RTSU1TE" Versiwfi n 3.1 para Windows 95. Se crearpn dififitrcrrtcs archivessegfin 1&5 seis cztegorias en que SB dividierpn 13.5 Valiahles {L31 estudin para faailitar 5.131131151’' '5.

L03“Stafisfical Program for Special Sciences“ {S1333} V¢:r3itE+rL 15.13 para Wiudcrwfi 95.

Page 46: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

33

L03 grfiiicos se hiciemn can has prugcnimas “LCITUS 12-3" 3: “FREELANC.‘E“, mientrasIa mdaccién dc est»: dommento St hizo con el programa prom:-sadur dc palahras"A1‘s-EEPR-'3", 120695 part»: dcl "Safrware LOTUS SLLAILTSLHTE" Versixin 3.].

3.4 .x;-.ui.LIs‘:s DESCRIPTIVD

El anélis-is ditswiptivo se him para 105 seis grupos :1»: variables clcscritos en la sctcién 3.3de est: capituln utiIi7..a.ndo fiecuencias, purccntajes, medias, mitfi maas, méximos 3*confidante: de. xvafiaciém

3.5 A4\‘iL[SIS ESTADiSI‘ICO

15.1 Asnciaciones de [as variables determinantes del nfrvel de cmmxrinzientu yutiliclad {lei SH'+I_PA_E[.

De de las prime-raa cinco clasificaciones de variables as seleccioné urn gmpn de variablesprincipal:-5 que: se relacionamn cntre Si baficr hipériesis mfl as ch: independencia e hipétesisaltemas de dependencia. utflizando tabla.-3 dc canfingenda; esto can cl propésitra dcencanirar asuciaciones entre: 133 variables cruhjetivo da la L1vcsti_s_z,acién. Su clasificaciéncoma v3,r‘iabIn:s principales SE hast’: en su rclcvancia; para detcrminar cl nivcl dcconocirrficnto 5; utilidad del SI}.-{PAH par parte de. 102: pmductnres yfo cnmerciantes en laFeria Agrnpemlafi a3* futesanal de Tcgucigfl lpa. Pam aceptar £1 ruchazar estas hipfntesis 5::usé la Prur.-ha Etacta de Fisher :1 un lilfii rie 0.23, excepm an 103 cases en que se pudo usarla Prueha Chi Cuadrad-3. En la scccién de resultados 3* discusifrn Se describeespecfficamenic males fucmn Ias vmiables principales utilizadas en 1:13 tablas deccrrrfingencia, cualcs fuemn las lfipfzrtcsis aceptadas 9 renchaxadas 3-’ males filemn Insreiacinnt-.5 cncorrtrafias entre estas variables al act:-ptar las. hip-fitcsis dc dcpcndcncia.

Page 47: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

34

3.5.1 Anzfl isis estadisticu til: [03 precins de cinco hortafizas de In lista the 1:1 Faria 3'del repent: £1-2:] SL‘-.-[PAJ1

Sc Iificicmn trcs tipos dcanzilisis cle campaxacién de medias, dc corrclaciafzn 3* dc rr::grcsic'm_ Indus indispensahlespara ::U;[:Lp]J'I can 1:15 t‘.Ibjt:fiv{1s del estudin.

3.5.2.1 Comparacifi n de prccios pmmedio. Con cl objetivo de counter I05 mfi rgenesexistcntcs entre Ins prccios dc la. Esta de la Fcria 3; I05 dcl report:-. dc] SlI~»£E’.-U-I 5:: him unanélisfs. dc comparacifin de medias £16105 prccios dc cada una :1: 1:15 hortalizas en ambaslistas. Para 105'. productos cuyodiferencia sigjficativa, esta difi.-rcncia cncontmda SB tomb coma cl margm absolute:en-istente EJ'11TB el prccio reportado pm" cada una dc las filentes dc lr1for::1a.c-1-fin.

Seguidamenta, cnnnciendo los valares absolutos de Ins mérgenes, file posihlc cncontrar1:15 valares porccnluales. Para determinar cl valor porcentual del margcn dccomercializacién entre Ios dos aiveles se utilizrh Ia siguieute fi.'mI1uIa:

Mm-gm Porcemzmf - Fefa - Precfa Framed‘ IRAIPAH .3.‘ I00Przcia Promedio

Finalmente, con el propésitn the claw]: mayor rcspaldo 5 I05 resultados de la comparaciéndo: medias, sc procedié a obtener I-as intervals}; :16 ccmfianza 3 un p<Ifl. flD;S para tasdiferencias de medias encomraxias en cl anéllisis.

3.5.2.2 Anélisis dc correlacién ezrrtre precios dc amhascorrelacirén entre los precios ch: 1215 dos Iistas para cada una de Eas cinco hortalizas can -3]objctivo de deternfinar I11 direcazién y forta.Ieza. dc la relacfién entre amhos valores.

3.5.2.3 Determirmcifi n dn: [us precios dc 1:1 Paris; a partir dc has prccius del. S]1"r[P.A_H.Sn: curfié una rcgrcsifin para 105 precios de cada. una dc las hortalizas can ::I prupfisitn dccnconrrar el mrcadelo qua major 34: ajustara pans czcpficar la varlahilidad dc I05 piecing dn: [:1H513 de la Fefia haszindcase. en los precios discminadcns por el SIMPAIL Dichu In anterior,5-: cuncluyé que el Incdela estaria represcntado par la siguiente fénnula:

Precfa ffsmcfo Ferfa -fficrrucfo reg;-aria Sfi 'vIPxi.e'£J

Page 48: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

L) U!

Para cada gupu do. w1r1'a.hTcs st: ccarricrnn modulus dc regresifnn lineal, mmdrzifi ca, cfahica,Ingafitnfica 3.-' erqmnencial, est:-giendc: a] fin:1I el que major sc ajusmra baséfldflfle en 31.: R’3.! en su nivel de sigrfificacién para aceptarln cumn véiide para explicar Ia relaciafin.

Page 49: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

IV. RESULTADDS Y DISCUSIGN

En sate capftallo Sc prescntan Ins resL::Itas:l+:1s encarrtrrados en el eatudicr. La pI‘iJI1ET‘& secciéncompreamrle luvs anélisis dess':ripfiv+:-5 tic todas Ias vaziahlcs scgitn la clasificacién hecha de133 mismas an base a caractaristicas tienmgréficas del prnd::.u:im', su éxpcriaincia an Iaproduccién 3; comercializacién, 311 um de: 103 medias dc comunicacrlérn 3* finalmente, enbase 3. 135 apzreciacicrnea qua éste mm} acarca dal SJIHEPAH al momenta ale hactr 1&3enmestas. E11 Ia Segunda seccifin S43 dievcuten lcrs resultadus dc I051&3 variables que 3:: considemron trascencfentales para 1:1 comprohacirfm tie {as Trfpétfisispianieadas.

Coma infurmanz-Erin preiiminar, se presentan Ins rcstfitadcs generalcs dc la invesfigacién enel siguicnia cuadm:

Cuadro 1’ Remltadus generalea de la invesfigtfién.C:’s.TEGUR_‘TA GONG-CEN CDHDCEN RECDNDCEN RECGNDCEN

DE PRECIIENCIA SIMPAH FDR S11;-EIPAH P‘C.‘rR EL E‘.-It‘-.*l1=‘.-":1-T SIMPAI-I COM-D.»*L‘SC}‘-'.'3I_+5;DCF SU NUNEBRE SU A.C’I'[VI]}£‘s.D COMO TJTIL lh«iP{}RT.r%l4T'E

Pmd.1H:l3m' 35.7% 4-1'.}“'.-4:» 36.-I5‘F% 33.33% 461%H070 E15? I35} {I3} {5} {5}PIo&11:::.'t1;:If 59.5% 32% 33% -iv[}% fiI.53%

H Cnmtrciante {Z5} {3} {E2} I[I{1} {I6}Comarcfi ama 4.3% 0% 50% 5{}% lflflflésNm {'5} {G} U} {1} {1}Total l£]I£]“';’c. 33.33% 35.7% 44.4% 54.75%1

1!Losnimlcsrusxnlpflrcizltc fissnnlasfi'c4:113a1+:i.a.*?.aJ:rsoEuIaaz:)i)c3erL'aa:T:3.=;. _J

Como se pm:-.de abservar en el cuadro anteaior, de la poblaciafin dc productores tie 13.Peri:-1 Ag+::pecu:aIia 3r Ancsanal dc Tegucigalpa, cl 3?% In representamn perscrnas cuyosprnfiilcto fi ccrmercizxlizzuios 611 La Fcria 3::-3 orighlan en an-cplntaciones propias. U11 59%fileron pmductores, que 3-. la vex, en deternfinado mamcmn haw: opcraciones {Te compra3' venta tie algLLuas Imrtalizas, espeaciaimente tie aqueflas qua pa: momenics no fienenan 31.1 huerto dc pmduccién para que son demandadas cflnstantemente per 105 clieutas enla Fania. Salamenize e5! 4% tie km amciadcs que "I.r¢:1.::E-arr: pmductos horticolas

Page 50: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

3?

fL1fi1'0:'.1 comszrciantes netos. Esta situaciirn cs ifisgica mnsidcranda Ens pflncipios de La.Feria, {1I_‘_|,’:-1 nfierxiacién ea da apoyn 31 prnductor y al cmzmmidor evitando I93imermedimim.

El Clladrn T tamhién in-dica qua dal total dc aaflciados, snlainente +31 33% cnnncian elSistenia tie 1r:r.£'0rn:Iaci«:Er11 {if} Mercadcrfi de Pmrincics Agticfl la fitie Honduras par SH. I1flI]1hl'E.‘.En Gambia, urn 35% rcwondifr positivamcme :1 la preguflta fie haher escuchadn D leido {:1infonnaciénn dc p‘.l'£|E.‘i{)S diseminada par el S]MIE‘*.r’—‘1I-I 3, iravés de 105 medias. Esta indicaque, 3 pesar que el SH»-EPAH necesita esforzafie en la tar-ea tie prnnmver 91 nombrc cameinartitutzirfm, IDS pmdnciorcs agtén ohteniemzlo 1:1 ijifnrmacirin. El valor: de 44% qua Sf:refien:-. a la cantiaiati cie pmdllctores que consideramn que: la infnnnacién discminada pm-S]I'+{[PAH es 111151 en alguna medida, 31:} as desalentador Iomando en cuenta Lajuventud dclsisttma coma pazrte dfl la efitructtxra {L3 105 mr.=:1'{:a.d:}5 handurefins, S511 embargo, este vainrrestllté S81" JILE3 aim 31 pregu.tlEarIe$ 34::-fire 1:-1 iinpc-rtancia rial S1IL{PAH. E5111: sigliifica que apesar que algunos productores tcrdavia no hat: pocfido conocer Ia farma en que 61S]J.'~.»:[PAH Ies puede resultar irlil, Estes Si 113.11 pcrdido razolaal qua ccrrmcrer ears: tips} €16infommanién cs importaxit-=: paw. 1&5 actividadss dc cmnertxiafizaciérn 3,’ pI‘o~duI:>¢i-.311. Laadopcién efectiva tie rm sistema de infnrmaciéu de taercztdcss resquien: dc mucho ticnrpn j,’63 per eflcr qua 3:3 deben hater evaluaxzinncs peIiu:':u:1ica3 para, poder cr:+11u::Iuir tatabién mbrcst: afectn en +31 mediano 3: large: plaza.

4.1 AN.31.LISIS DESCREHVG DE ‘LAS VARIABLES

E1 anélisis. descripfivn de 135 variahhas tuvo comm objefivo Tammi: la izafoxmacirirn de cadavariable madianie 31 use :13 irlxiicadnres. Para E35 variables t:U.alita:I:'rva;=. 5:: prcscman 10$valores pom:-n1:uaIes tie Erecuencia Sfi gflll Ias diferentes categmfas de variables. Fara 13.3variables cuarstiiafivas, Sf: prcstnian a.1§_mo3 astadigraffls ixnportantes, came 13, media, e1valor I116:-zimcr, e1 ‘i.'a.E-:3: nfii fimcr3' el Cflflfifl ielli ficl: vaaiaacién.

4.1.1 C9.r'a»::te:r'isfi cas persanrfles

Sean». En la Figtlra 3 Se pueatle apretziar some casi $1 T4% df: 103 cncuastados filemuhcnlhres. Es impazmzante menciranar quc Ia maycda :1»: 103 cncuestadcrs qua resultazon serrtnjjeres son 13:; espcrsas de 103 pmductores, 13.5 cuales vienen a Let c:iu.da.<i a ‘render nfientrasel hnmbre SE queda en el casnpo trabajandu la ticrra. Se espreraba enmntrar relacionesSig1'JifiE«‘Elfl*-.-'35 entre counter :31 SJMIPAH 3* e1 PEJTBIIIBCEI 3 I111 d«e£e1'r1fin.aJ fl£1 género siencioquc has mujcres generalmente time}: mas tiempfl para escuchar 13. radio mientras hacen Ia.-3lahveres de la casa, pen: 10$ resultacios ciexnnstmion que esio no file asi en Iealidad. Estainfnrmacién sue: amplia en la secciafin dc an-.e'tIisis sin: tahlas dc contingencia.

Page 51: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

FDRCENTA-JE

¢xG

MasculineSEKO

Figum 3 Dislzribucién porcentual de: 105 productores dc hcnrtalizas dc la Fe-riaAgropcnmfi a3' Ancsanal dc Tegucigalpa segfin su géncm.

Edad. La Fxgura 4 descfibe Ia ecfad de 1:15 ezlmuestadcrs, estanclo Esta entre. un rrainimo dcEU 3»; un mfi ximo de '5'] aims. La gran maynfi a [¢5fi“/E») tenia antre 2] 3; 4D afl-as da cdad,mierrtras cl pmmedio en general file 34.5 aflns. Pndria fiidfifif una relatifin impnrranie entrela edad del encuestado 3* su nivel de conccinficuto del Silk-LP.-H-I, cransidenmdu que laspersona: jfwcncs detnuestmn unamaycur apcrtum mental a los nucvus cunucimiemos.

an -=*'-‘Fr.

-"'£"'n“".I‘

.1r_-3] ..

5 «—*4:: #

»«'-='".32+ — “'-

.-~-_: 475D _.---''''''l

0-3] 21-43

EDT:Figura 4 Distfi bucifi nporccntual dc ins pruductnres % su edad.

Escularidad. El 33% de 103 asxzrciadus no recibié educacirfm escolar alwa CGIIID Indemue-stra 1:1 Figura 5. L111 33% logré pasar :1 Etc-. 31-ado mi-zntras apenas :1 ‘WE: re-::ihir5:

Page 52: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

39

algfin grade de edueaeién seeuuderiag selamente 11:1 2% elflminré 105 eetudins seelmdarins.L05 demfis reeibierun alfim grade de edueaeién primaria pem no Hegmnn a pasar el I510.grade. E1 eoneeer el 3 1'}.-1PA.H podria ester en fimeién de la edueaeiénn de Ies product:-res.Persnnas can mayer edueaeién son mas propensas a cunoeer sabre ecmceptns complejoecomer el sistema de iruforntmziim de mercados 3' 51.15 fi.1neienes come parte de Ia estrectura.de Ice rnereafiee agrieolas nae-ienales.

Figum 5 Distribucién pureetrmal de Ins produetoree segfm eu grade tie eseelaridad.

Categnrin. Emzre Ins 35::-eiadns tie la Fecria existen preduetures net-55,,predueterres-eomereiantes 3,! ecrmereiantes meme dependiende del erigen de lee pmdueteeque ::::-rnereializan en La Ferie. EI predueter nete siemhra Le-dos Ins pretluetus que vendeIrnieniras el ee-mereiante mete lee eempra a etre-s. E1 predueter-eemereiante siembra 3'ademés eompra algunes produetos de les que tiene en venta en la Feria. En la Figure. 5 I05reeultados indiean que la mayoria de lo: as-oeiedes fhere-n une enmbinaeién de procluetor 3,?eemereiante; lee predueteree 5: eemereianxee netes eeuparen cl eegundo 3* tcreer Ingerrespeetivemente. En algunaz medidn se eepemha que 103 prmiueteree-ee-mereiantee 3;ee-mereiantes neres, per el heehu de Iener un mayor contaete can lee merearins,presentaran uu mayor nivel de eenneixnienie yr utilidad del SIIVJZPAI-L Les reeultade-5 de 1:15tables de eerrrimgeneia de Ia prfzxirrna eeeeifin indiean que en realidad Ia eategeria deaseeiado no pude expliear la vaxiabilidad del nfiwel de eenaeirrfiente -:1-efl SD»-HJAH par leseneuestaders.

Page 53: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

4U

u, an-: --"41.‘Ir- 602 I_“___ ... -LLIU 4::D: ...."" gD I|'-'|- 20 +

UPraduutor Nets Comerciante

PraductorrcziiwomlantcC-ATEGOR DELASOCIF-.00

I='ig1Lra E Difi irihuciénpnrcenrual dc los productorcs segim $11 catcgoria de asociado.

Cumunidud dc origc-:1. L03 asociadus de la Feria xieuen de diferctntes comunidadesdel Departamento de Francisco Morazin 9, inclusive estos son ubicados en cincra secturcsgecrgréficos dentro dc Ia Fe.-via dependiendo de su origecn. La siguienie figura inclica coma,tic los encucstados, un poco menus dc Ia mitad resultaron set dei municipio deLepatcfiquc, exactaxncntc la terccra pane resuité set dc Soroguara 3' el 16% dijo scrorigfinario dc Tarumhla, sienclo Indus esros lugarcs ceniros dc produccién de vocaciénhorsicola. Solarnente un 2% de 105 asociados de la Fcria afirmé scr origineu-in dcTegucigalpa; este misrno grupo representa £05 finicos comerciantes neros de la muesxra.

BU.|.--.-...---u4-nnu..------.-......,.-.-----.-......................-.1.-...............,.¢.............,..._¢¢."I

450 '-.-.-.--......-.-----..........----.-.--........ - ....-...........-----.......---..-..4'0

jl

I IIi I I 1 I I I I I I I I I I IIII I I

I13I Ii ‘I AI A A A | fl I- :(-E ‘H--'

—l--I---II-IIIIIII-UIIIII-I-I--A--II4 _ ——-..“IIfl ‘I \ ' O Q - - h - I Jp ' I Q Q Q;.... - - - - p I Q Q Q . ...-. .-a

PORCENTAJES‘jg éiuaanau n.-:--------a - .- . --..-.--.pnn- '

¢ o n - - - - - - p u ¢ | n - -1

D..

:_Tatum Eula Sorog uara Lepateriq ue Tegucigalpa

COMUNIDFKD

Figura 7 Di.<,:1:n'buciEm porcennml do has prodnctorcs scgim su lugar de origen.

Page 54: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

41

4.1.2 Etperiencin 3' -;:ur~.u:tr:ritrficas prucluttivas

Tiempu dc cxpcriencia en la prpduccifin flu come-rtziaiizacifin. En la FigLLra. 3 seohscrva coma el range dc experiencia de 105 encuastados carnu pruductores yincomerciantes, mcdida en tiempu, fin: desde I-as scis mcses hasta 105 SD aflos. En prumediol-as cncuuastadns dijcmn hahcr trabajadn en cstas aclividaxics ya durantc 15.51 3.13105. For Innnvedose qux: es :1 ST.‘-.fP:-U-I para, Ifidfis Ins pmductordas 3' cumerciantcs nacimlales, no seesperaba qua su eazperiencia pudiera explicar el hechp dc cnucuccrlo 0 no. L-Ienns aim 5::esperaba qm: cl fiempu qua llava camp sonic de la Feria pudiera star detenninanie dc catasimaciérn.

Tiempo que Ileva comp so-tzio de 13 Ferin, Como miembms :13 I3, Eeria, 31 range detie-mp-3 5.13 dead: un minim-:2 tie seis rneses hasta un mi:-.riIn0 de 15 aflos. La Feria 56: crafthacra 15 afios, lo cual indica qua: entrn: I-as enmlcstados hum, tantn productcrres reciénflsrztciadns, coma prnductorcs qut: nfiginalmcntc 1:1 furmaron.

GUHI‘!

..H''''

(0 ;D ..:n __:2 .n-'''

‘G:20

Max Min MediaMEDID.-5.5 ESTA DFSTICAS

l:lAnus de experiencfa Zl.-“arias some sucia

Figura S Tie-mpu dc expuriencia en la produccifin we cam¢:r:iaIi7.ncir5n 1.? camp st;-circa dc laFeria Agropecuaria g.» Arteganal de: Tegucigaipa.

Perlienttc H 1111:! Cnfl pcrntiva. E1 31% rcspnndié negafivamentc a la pm-glmta sabreafiliacifnn aa.IgL'1n tipc: dc ca::u::per:1r_'rva. Tadns mos producmres qua afirmamn pextenccer auna conperafiva son originarios dz: Lepaterique 3; estén afiliados :1 In Cmperaiiva 22 ch‘:I-«Iago. No St pcnsér que el penenecer a una cuoperafiva pcrdriu 51:1" relevmate paradetenninar cl conncntr sobre el 3flU£PAI—L siendu qua Ia Cncpelutiva 22 de TVI-El.}'D brindafacilidades para la produccién, some ser crédito en insmncrs 3' asistencia técuica, part: noufiece calahoracifin :1 5115 afifiadps an 103 aspcctos de cumercializacirin dc Ins productus.

Page 55: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

41?.

irea da siamhra dc 11+:-rtalizas an Ia finca. Ef area (18 fiembra mifi mocan qua caxaniaaiIifli"¥idu&}B1E1It& 14:13 productnrea dc hczrtalizas dc Ia Feria resuité 561' 20 . Latsmcplutaaionaa mas paquafias tcaian solamanic 0.5 rnanzanaa. En promedia, 105pmductoras afirmarnn comm‘ can 2.3 manzanas dc ticrra para la pradncrxirfln. Esimpurtarrte manaiunar qua BI prmiuctar qua dijo ram: 2:} manzanaa dispaniblas para 335siambras tie hart:-ifiiza fi SE.‘ salifi de 10 tipico {Ia} gmpo, ya que 3 rnanzranas. as 131 tazriaflc} mas{:41-rr::aI1n da as-:.plntaaiEm aatre ioa asrrciados pmductures; ademas, al 9T'‘% :13 [as fincaaresulté astar dantrn rial range the {L5 a 6 Inanzanas.

Tam:-rltia {la la tierra. La gran nrayoria de 105 producteres dijema trabajar er: tie-rraaprcnpiaaj tal 3' coma sa puede 0133-arvar an al Cuativo 3; frrficamantc 13:1 15% afiranné har:e:I'511.3 culfivos an fierras alqufladas.

Uhicacién die la explotacifin. E1 Cuadro 3 Iambién imtlica qua Casi 11:1 SG‘.’r:': de las+.=:}rpI+::1:a1:io31t:s resultaron eatar ubicafias an zonas mmztafl osas3' sofamertie um 26% an 103miles. Les resultarios son Iégicc-5 siendo qua las hortafizas tipicamente se producen anaortas moxrtafi osasdebido al cfima adecuado para fill cultivo qua impera en 35:15 altitudes.Las texnperaturas altar-I ciuranie el dia, bajas durante Ia noche 3* la alta Iumirmsidad dc Iasmcsntafi asperafite obtenar £2:-ccelentes resuhsados an cuanrcr 3. rendiniienio 3? calicfad.

Cundro 3 Caracteiisfi casde 133 ezapiotadoncs dc ios groductores de he-rtzlizas tie: la FcriaCARACTERiS'£'ICAS DE, LA EXPLDTACION v;=.L<:T7'nr_TEAREA BE SIEMBRA {Mauzanas {la fierra} &Ma:-:imo 20

Mjnimo 0.5 ,EPrc:-medic 3,3TENENCIA DE LA TIERRA (Porcemaje the} zeta} 3Pr:-pia 34.5.»%.iqI.1flada 15.4

“ UBICACIDN DE LA rarca {Porcaniaje clel total} g‘+"a.Ile 20.5Morrtafi a 79.5

EI tenet an mayar area :13 sienrhra ncrrnalmernc significa tamer ya sea mas produccifirn 0Una prcrducciéru maa tiivaraificacia. Cualquiera dc estas doa Situacicnes reaulta en unamayor naccaidad par rm siata-ma aficieute dc comcrciaiizacién. Co afi a,podriaaxiatir tma ralaaién ante el tamafin de la eacpiotaaién 3' cl conocar cl SIMIPAI-I, perrsarrdo

Page 56: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

43

an qua Ias prcductcras mas grandas, pm’ at: mayor panicipacién an al niarcadr:-, nacasitanastar mas ccnscianias rla las hairanniantas can qua cuautan para agilizar sus tianaaociunaa.pudianricr Sal‘ al SIIVIPAH una rla alias.

El rrahajar an Iiarraa alquiiarias n prcpias parlria nu tanar la misma ralavancia qua a1I3J'I1fl.i'J0 -:ia la finca. Sin embargo, la uhicacién da la a.-cplatacién si pndria sar datarminantcda cunucar al SI}--JPAH a nu, puastc qua lcs Iugaraa mcnraiicaqs ganeralmanrta sun mcncsaccasiblas qua lus Iugaras ubicadas an tiarraa plana.-3. Ccnaacucntamanra, axista lapcsibiliclad qua 103 medics da cormmlcacifin scan rnas afacfivca an algunas pcblacicnasqua an crtras dapendiandq da rlcnrla astén uhicadas.

Divarsifi caci fi suda In pradnccifrn 3'!-:r camarciaiizacitirn. Las asuciadus da la Fariaprcductnraa da hcrtalizas raaultaron sar hastanta divarsi:Eca:ic-5 an cuantp a la producci-in3' camarcialiracifin SB rafiara. Durantc cl aflu ccnzarcializan hasta slate prcducmsdifarenrea an In Faria, ya saan prcnlncidcs an 51: finca a cnrnpradns a aims. Sulmanta cl4% Vanda un solo pruductu, rnianlras a1 59% tiena an Vania cuarrc ca mas hcrralizasduranta ai aflu y caai una décinia parte {9.'i'G%} cumarcializa siata difarairras prcducica. Eltanacr una prpduccién divarsificarla damancla aficiancia an 13. ccmarcializacién. Esanacasidad chliga a las prcductcras qua tianan una prcrlucciérn divarsificada a buacarnuevna fcrrnias. da infcnnarsa. Par asta razriri, padria sar qua lc-a pruductcraa divarsificadcacanaciaran mas acarca dal 311*.-{PAH qua las prcductcras qua cc-marcializan una inancrvnriadnd da praducms.

Culfi w principal. Dr. la gran variadad rla culrivns hurricalan qua sa ancuantran an laFaiia, ccha diferenias cuIti~.'cs am: 1:33 qua ins pruclw:-tnras cnnrastarun sar 5115 producingprincipalaa -ziebidu a distintas raznnas, siendn la mas woman an rm.-jar darnanda par Inacansunfificras qua acudan a la Facria; aatc-a C‘I.Jlfi ‘».='Cr5 acn: rapollu, zanahcria, Iachuga,pcpinc, calnclla blanca, habichuaia, tc-mata, chila 3r papa. El 35% da Icrs prnductarasccnsiclararan la zannhuria coma $1 praducta principal, nriazrmas al papinu, Ia hahichuala yla papa ccnnparlicrqn aI fll fimc lirgar ccnmcn culfivc principal can apanas an 2% dc Insancuast-mics. Sa piensa qua al ranar prafarancin pcar an culrivn an particular no filedctanrninania da si Ins prcductaras canncian cl S1}.-£E’AH a na. Lcs. praductaraa dccualquiar hurtaliza Lianan nacaaidad da cc-nucar al rnarcadu. La difarancia anrtra Inaprqductcrcs qua cc-nccian 3; no ccrnccian cl SJ_M_PAH pqdria aatar baaacla man an lavarialiilidad da Ias cantidadas ccmarcializadas 3.? an la rlivarsificaciun da lus pmductcs, quaan Ins prafarancias dc Ics prarluc-tc-ras par algfin cultivc an particular. E1 Cuadrp 9prasanta la disnibucién pc-rcanmal da lac prcrluctca qua lus ancuestadcs dijercn tanarcuiuu cultivu principal.

Page 57: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

44

Cuadrc 5| Disu1'bucicm pcrcererual de Ins cultivcs ccnsideradcs ccmc principalea entre_ lea product-zgea grin cemer_cia1:Lte5 de iaferia.

CULTI‘-IE} PORCEINTAJE DEL TOTALRepullc _ 14.29

;|Za.na.I1o ria 35.T1Lechuga ELSE NPepinc 2.33 ‘Cebnila hlasnea 11.9

I Hahichu ela 2.33Tcmate indualrlal 16.5‘?Chile VDTCIE: -‘-LT45Papa

__ __ _ _ _ 2.33_ H

4.1.3 Eatrategiaa dc ccmercialjzaeifin

Vertm de praductc a nivel tie finea. Les prcduetcrea prefiezren ir a Ia eiudaai accmercializar 511$ hcrtalizaa; aclamente an 2?‘/Er dc elica dijc vender a nivel dc flucaaeiemaa de vender en las mercadca de Tegucigalpa. Lea demaa dijercn que traen Ioda suprcduceifzu ya sea a la Feria 0 al Ia-1'ereauic Zonal Eelén para 511 ecmercializaeién.

Cliente principal del prccluctc itnmereializado n nivel dc finca. De Ica prcductcrea quehacen algunas vcntas en lcs centres de prcduccién, eI T23/E: dijc venderle a intrcductcrca,es decir intermediaries t1'a.n3per1'1:ista.5 que ccmpran el products 3' 1c llevan a Jcs mercadcsprriueipalca para ahi vcnderle a lens bcdegnercs rrnayoristas. Un 9% afiz-ruin que legra hacertraasaccicnea can sup-ermcrcadca que envian aus vchiculca a acaparar prcductca en Iaapequefiaa fincas, mientras I111 18% dija venderle a vecinca cle au ccrnunidad que cuemancan mejcrea medics de tranapc-rte c ecntactcra para hacerla cc-mereializacicn.

Venta an atnzaa mercadca. Tcdcs lea prcducicrea que ccmercializ-:a::1 aus hcrtalizas encirca rnercadca. repreaentarica par un 33% del total de lea eacuestadca, dijercu quaactiden al Mercado Zonal Belem. Eate es el mercade mas grande dc Ia ciudad 3' de hechc elque maneja lea mas grandee *-mlflrnenea dc prcducma agrcpecuarica en Tegucigalpa;sclamente L111 1'.?% hace sus venras excluaivamente an laFeria.

Cautidad de pmduetc que vencle en la Feria y en ctrm: ruercadca. El wimnen depmcluctc ccmercializadc en; el Mercado Zonal Belem restultc ser cl ccmplerneatc delcomercializadc en la Feria, ya quc segfm Ica resultades de la encuesta, ci Zcnal Bclén es el{mice ctrc mercafi c dcnde ales dc lea prcductcrea ascciadca a La Feria van a vender

Page 58: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

45

parte: de. 51.15 praductos. Esta ac puade obsarvar en la Figura Na. 9, an darurla aI valormaxirno da prr:-ducto vendido an al Mercado Zonal Belén {9'E}"/u] complamenta al valorrninimo Lia products vandido en la Fem-Ia (10%) 3' vicevcrsa. Sin embargo, an pramadia lasvarrtaa a nival del Mercado Zonal Be-Ién resultaron Ser superiorcs a Ias ventas a nivel de laF-‘aria. Esta aituaaién podria dabcrsc a qua la Fcria frniaamante apcra dc-5 dias por semaaa 3,?adamas, a pasar de 105 rnajoras precins qua st‘. dan en la Pcria, los volfimcnnas de vanta nosun In suficicnternante gra.r1des coma para mover la afarra total de hcmalizas do. hasasaciados,

E3 120§ 1 an

E an

E an._I

E: 40J-

E20

L11 aIfi

.‘'3 Max Min MediaManma aamoisrrraa

E21 Faria II] Mercadcr Zonal Ealén

Figura 9 In-Iadidas astadisficaa rial valurncn dc vcntas en la Feria 3? an el Mercado ZonalEalézn.

Las variables vanta an Erma, tipo de cornpradores a nivel dc finca, vcnta an arrasrnarcadas 3* valurnen da varrta an otroa mercados podrfan ser relevantes para detarminar siI-as prodwrtores conocian cl S1}-.»IPAH o no. puesto qua estan estracharnente relarzionadasaI cc-ntacto qua I05 productorcs tiauen con el mercadcr }; sus parflcipantes. Lesproductoras qua vendan mas :1: ms productos a. nivel de finca. ficnen menus caniacto conel rnercadc qua los que acuden a Tcgucigalpa a vcnder la mayoria do 3115 productos,sitndo asi mayor la pusihflidad para esros fnitimos dc percaxarsc sabre: I05 cambios qua 5:dan an 105 marcados agricolas, imrluycnda la irnplcmeniacién de un aiatama dainforrnacién. L03 rcsultados dc esias hipétesis sc discutern can ulayor datalla en la aacciflndc analiaia aaradisticos.

Page 59: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

45

l':='uer1te tie iinformacifin dc precias en [:1 Fcria 3' an 105 utrus mertudas. AI pragunrarlessobre la fiaenie actual dc infrannacién dc precios que utilizaa en las distintos naercadqs, aISi".-"Eff: dc I05 productores afinné csta: usando cl Iistado Crfi cial de la Feria sin Ifiilgflninconvenie-ate, micntras 5010 rm 2% dijo infqrrnarsc de los dermis comerciantes del lugar.

Para hacer sup Iransacciones en :1 Mercado Zonal Belén, 33% cl: Ins encuestadus dijo quaIns comertiames misrnos son an fileme dc informacién; scalp cl 8% afinné que se Mannade arnigos que se encuantran en cl mercado en esa memento o que recicnrcmentcmstwieron ahi. Ninguna persona respondié posifivamente 31 uso de Ia. informacién dcSIMIP.»-‘xH para hacar sus transacaciones an ambos mercaxlos; sin embargo, as important:saber qua ios productores dijeron estar satisfechos con el listado oficiai de la Fefia En aatamisma investigacién, 5:: des-anoflaron mecanismos para elaborar dicha lista (para Lrest:uIt'rvr:~5 especificamcntc} partiendo de la infnrmacién dc SI1\~£PA}-I, pudiendo asi facilitaraste process a 135 pcrsunas encargadas dc haccrio; esto se-. prescntara mas adclanie en lascccifin tie ansiiisis estadisticoa

4.1.4 "Use de. 105 median -112: comunicacifin masiva.

Uso dc la radio. Scgfi n 1:35 dams de la Figura H}, cn1Ie ins pmductprcs tie hprtalizas tiela Fania la radip resulié aer e-I media dc comurtitzaszifm masiva mas atendidu. Solaanenie cl9% dc has encuastadns dijn quc. rmnca escucha Ia radio, micntras el 13% afirm-5 escuchaflaa diarin. E1 tptal de encuaatadps que afiend: Ia radio can algfin gratin dc fiecuencia resultéacr al 99% :16 la muasira U11 radip es un aparatq muchn mas acccsihie quc 11:1 telavisorpara [pa productprea dc Ia Faria; rnuchos dc ellos viven an caseriaa 3,? aideaa mu}? rcmntasdon-file no hay ezncrgia eIe':c1:u-ica comp para poder tamer awesa a urt tclevisor an inclusivetener acccso a un periédico.

Uso de la Lalevisizin. La tclevisién es 1.111 rnedio que no esté al alcance de tr:-dos Insproductnrcs dc la Fcria. Esro se comprueba con la infonnacién dc Ia Figura 1!) an dqndz:3: ve comp dos tcrccras partes de eilos dijeron nunca atender la tclevisién. Adcmas, del33% qua respondifi positivamenre a la prcgunta dc atencién a la televisién, :1 69% dijoaternderla pom. Ninguno afirmé usar la televisién :1 diario y apenas ma 4% dijo ateuderiafrecucmcmente. Es importanta hacer notar qua: actualmenre SIMPAI-I no usa Ia tclcvisiénpara diseminar infomaacién. Con este estrato de product:-res SI}--1I~’,-9x1-I no esté erraclq encuanto a no usarla coma media dc diseminacién, pert: no 54: debe: olvidar que eaistenprpducmres a njvei national qua pertenccen :1 otros c:.'tratos sociaies 3' dc hcchc: Iaiuluvisifm puede resultar ser un medic efecrivo para difundir Ia informacién entrc ellus. Laecunmnia juega también rm papel irnpqrtante en la toma de esta decisitin pucsto quc Iatclcvisién asi camp -25 de efectiva es onerosa para quienas quiercn servirsc dc ella.

Page 60: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

47

Fignra Ii} Disirribucion poroenmal do loo niveles do fiecuencia do uso do Iofi H33pfinoipaies modios do oomtmioaoién 1301' part: the Ios produciores.

User do] pe:t-iodine. E1 use del pmiédico estfi logicamectzie 1110.3’ relaciomdo con el nivel dooducasién cscolar de los productores. El valor do 45% do 103 ancucstados qua nunca lee eiperiédico es fiel reflejo del dale do 33% de analfabetislno que se encontro al hacer clanélisis do 1213 caraczteristiczas pcrsonales dei prodnctor. Adicionalmente, ademés de waste33% que no puede Ieer el peritfidico pm‘ ser analfaheias, exists un 13% quc pudi-era lmrlo,pero do todas maneras no lo haze POI’ diwersas razones. Una dc 331215 as simplemente. e1bajo rfivel do distribucion del periédioo que se erzconizré qua exfiste en las comunidarles doofigon do Ios asociados hortioultores; soiamerme cl 9% de los produotoros afirnlo que on$11 oomurdriad so dist:-1:u3re mm o mas periédicos.

Estacifi n radial, fipos dc programas 3; horarios mas atendidos. Eartfe I-EN 3? RadioAmérioa, oi SI_MP:’-‘LI-I more 31 55% do Ea audienoia compuesta por Ios prociuctofos do laFania. E3 irnportante ha-1:31‘ notai qua‘-: Una qtfinta part: do loo onouestados afimia qua RadioSatélito as Is. emisora que mas eaouoha y esta no esté oomprendida rieniro del gupo doestaoionos radiales mffl izadopor SIMPAH para la disoininaoion do IE: irlformaoion. Es uma.omisora mu}; popular 3? cl hocho do no habar sido selocoionada por SIMIPAH podzriadohorso 1-1 que no ti-one la oohertura nacional que fiencn Ias otras CDIIID HEN 3? RadioAmérica.

E11 cuanio al tipo dc progmrnas Iadiales 3' horafios para el anunciado de la informacion, laostraiegia es corrocta, Sc-. pus-do decir esto ya que Casi tres Cuartas partes 133%} do Iosproduciores dijeron que son progzramas dc noricias los que: escuchau con mayor frecuencia3r tanto HRNI coma Radio Améa-ica son estaciones radiales caractefizadas por suexcelencia en prograxnas noficiosos, misrnos que cscogiér SI.“i‘u'[E'.651I-I para prcficntar Iairfonnacion diafiazneute. Emre estos programas cxtsi Diario Marufi nodc HRH 3:’ Nofi ciero

Page 61: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

48

El Mlmlto do Radio Amérioa. Es inlportartts considers: oi 13% do ios onouostsdos quadijo que: prefiere oscuohar programas umsioales. La msyozia use silos respondié quo as onRadio Amérioa qua aidende diohos programas; sin embargo, 3. pass! quo oi S]l‘uI|E'AH usaRadio Amérios pars snunoisr ios informos do preoio, los progzstuas musioaies do osta.ostaoion no harm sido oonsidvsrados oomo pane do is ostraiogia; do divuigscfion do isinfonnaoion. Rofersnie a ios horazrios, 3.11.1. 65% do ios enouestados qua escuohsm la radiodijo atecndoria. s la misma hora qua so prosenlran ios progrsmss de HEN quo STIWPAHsssogio para disezllzizsar Ia iztlfomzaasion, 3' ol 63°23 dijo atondoria :1 is misrsa hora. qua sopress-Irtan los progsmas do Radio Amériozt. Casi utta teroem pane do Ios produstores dohortalizas do is Foris dijo escuchar Ia radio duraato todo -31 dia. Todos los dstos aoeroa dolss prefetreznoias do ios enouestados 3? esflsstegias dei S]3'u.»:lIE'.é'aH on ouanto al uso do la radioso rofioro so puodsn vex on 61 Cuadio 10.

Cuadro 11} Estaciomss rsdialos, progrsmss 3? horsrios utiiizados pot SJ}.-11¢’.-5:1-I para Iadissnsinsoion do is infommoion on compassion :1 ios In-as siendidos por losprodustorss do honsiizas do is Foria.

E3Tfi :.CIt‘}'.'-r‘E.‘i E.‘?.'I'A£Ifl -1\."ES TIPDS DE HDRAHJD nus1L=u'.:-L~'.1.s.s Nohfl asss Holuluo DE LA R.=«DI.Al..F.s Mas PRDGRfi .J'J.~3.$ AmmmoU'I'IL.I2.'ADAS PGR DE Los Psoon.-a.M.s.£Io:~z fl PCFR I‘-L13 E:-‘-cI.'<'c:I1AIx1s rosuosso.11=AH EN Tou Pxoosassas Los E1-ECl:J'EST!'.DO3 ENCUES‘I‘.P.DC:rE:‘rHEN I-Diuiq 1- fimsflsm HEN Nofi cias 5:99 am.

o 2. 11:3fl—1.'3fi pm . 57*9% 735% 35-3%«is smiiodia

ssstascia sin 3. 51:: p.111.1-.I:|.]in:ia

Radio Améaioa 1- iifgfififi '-*1 1+ 5330-3315 ='—='=- Radio Sastéfi te bffisica 5:36 a.IrI.1 Hmgfi _ 1 W m 21.1% 1s.4% 23.?%

Agupmlmm 3'3:-$5 pm.

Radio Améfi oa Ssnioio social lU:{.'IU am.‘I.5=‘F% 5.3% 2.15%

Radiois Resgisn 12:01} p.111.5.3% 2.6% 5.3%Radio Novelas 3:30 pm.

Com:a}'agi1+:is {E/3':r 2.5%2.15%

Radio Catofi ca Salad Todo oi aiia2.6% 0% 23.'E|’°.~'T:»

Radio Toguoigslps Direslzsion2.5% 43%

Total 100% l{}Jl}% l1'.}£}%

Page 62: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

49

Canal de televisién, tipe de pregramafi 3' I101-aria que 11133 afieude. De la tereera partede I03 pl'{_‘rdIl£IOIB‘S que reepenxiiemn que VBI1 La televisifiz-1:1 can elgtme fre<:11encia, el 64%dijn preferir el (lanai S, 2.2% eI Canai 7 y 14% e1 Canal 3. U11 35% afirmé tenetprefawencia per Ies pregrames fie diversién }' Ea. nzriema earrtidad dijo preferit vertelenovelas; e1 23% dije tener mayor afitlidad per Ice pIog1*a1:r1as netieiosos comeAbriendo Breche j,’ TN5. En. meme a los homfios dc aterscién mes cemunes se refiere, e135% ciijo ver Ia teflevisifrir de lee -5:E1fl 13.111. en adelante, lo euel es lafrgieo puesto quc laspersonas Ven televisién 11e1'n1aLEme11te c11a:ndo vienen de trabejer. Scrlaxnente dos de eatoreeeneuemdos dijexen atender programas teievisivos antes de 1115 +$:fi i} 11:11.; esto coincidecan lo que SB meneienfi .e.1:Ie1'iem1e1'rl:e respects 21 105 horefifle fie I135 pI S queprefienerl vex‘ en Iee cfietintee eenefiee I1:-5 pmduetores de I1o11;aIi7,a:3 de la; Ferie. A pea:-31‘ deque en la acnmfided SE1-{PAH 11:) 1111535211 Ia televisién eerne media de dieexrfineeiém, estersI‘BS'[1It3dDS pedxian ser Ielevetites para 111:1 fiIfl1l'D si ea que S]1*v[PAI-I flegazra a eensifierer Taidea de fii fimdirSL1 informaeifirn 3. trevee de LLEI media de eemunieaeién tan efieefivc1 11411111}In es la teievisirfrrt. Es impenanie meneiener que asi GGHIG en at};-titles tie lee eomuuidadeede origen; cle lee predueterres de hertelizes de la Feria 110 hay enerfia eiéetriee, existenmuehes otres impertantee eentrcrs de pmduccién agrieela que Si eueutan con el eewieio de-e11e1'g‘a ale-etriea 3? censeeuentmneme, $11 genie tie-the mayor eeeese 3. pzoder V31‘ Iatelevisién.

Distrihucitin del perifidiee. Nueve de cada die: preducmree tie hortalizas de Ea Feriadijeron que en su eomunided tie oirigen no se disttibuye ninglmcz tie I-as pefiédiceenaeienales. Les habitantee tie Soreguara 3* Tatnunbla reepondieren Efilfi Tegueigalpa es Iacormmidad mas cereene Claude ee disfiibnyen lee diaries, en eatnbie lee pmtiuetores queviven en aldeas en I-as a}1'exiex:1cmes de Lepaiefique dijeron que en el mieme mtmieipio deLepaterique se puede tener aeeeso a este Les eneuestad-:15 que responcfieronpesifivamente a la pregmta. cle azfistxibueién dc} diaries e11 511 eennnfidad viven en'_{‘eg1cigalpa, (lee xixfieee [gene 30:: enmerci:-mics netos} e Viv-ex: en el mem municipio deLepaterique. E11 Tegueigalpa Sfl dimnfiuyen todos lee pefiédieee que se proI:111ee11 2. niveiDeeional, mientras que les hahitentes de Lepaterique 3fiI'£lJ flIGIlque sen Le Tribune 3* E1Heralde lee que flegan d1'a1'ia111ente e 31.: eerxnuuidad.

Censideraude que el eneuesteclo pfldlia tenet aeeese e ertres periedieee edemée de Ies quese d1'stn'b1.13'e11 e11 SL1 eomeufiiiad, se le preglmbé cuala eran de 51.1 prefereneie 1.1 eoiamente1111 11% se intere-3&1 pot ertre {La Prensa} aparte de El Heralds 3.1 La Tribune. Aefl zalmexrteSI]:-{PAH haee la ::Hfi1ei«:5IL de la iI1f:r1'maci<i-r11 a tretvés de Diefi e E1 Heraldo, Le Tributlla 3'La Prensa, less euelee 5:111 1115 tree diaries de nmyer venie e rfivel 11aeim1al_ Laspublicaeiones apereee-1:1 tree venues per eemana, rxiartes, nfiereelee 3? viemes. Tomaudo encueuta e1 ilicremenie de aetlrvidad eomereial que SE’: da 103 fines tie eereana. en 1133 Inereevdesnaeionales, Iadies viemes podria set‘ 1:nu_=,* aeertada, esspeeialmente en beneficie del grape de productoresnacionales qua ai hace use tie ‘:05 pefiédicos 3}’ dc otree medics escrircs pare informarse.

Page 63: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

50

ILLS Apreuixciunes dcl Sfl '1r1"PAH par parte de I95 productures.

Cunocimienta dei SIMI"A]E[ par babe: escuchado or hide ‘la infommcién. En laseccién dc mutodofogia Se meucioné que se anticipaba. que per in novccioso dc} Sistemade Informacifin de Ifieiercadus de Pruciucztos Agricolas de Honduras I03. pruciuctorcs no locun.oce:I"LEu1 put su Hombre. Debidu a :30, adctnfis dc prcgumarles sabre 31.1 conuczinazieutodel SJMPAH refltiéuaiuse a 51.1 .11-i}fl1bI'fl, se Ies preglultu refiriénriuse a ‘La ucfividad principaldu S]l\»£f’AH de cfiseufinar iufuiruaraién tie piecing de xnerc-ado. La pregusrrta. literaimemcdecia: “g,Ha esczuchafiu per la radio 4:) vista en algfm periédicu Ud. u ulguna personanfiumbro dc sru famflia, infunuacifiru suhre ius precius :19: I03 pruductufi agricolus Ciel paissome hoflalizas, ganus hécsicus 3; £rutas?". E1 85% dc 105 ezncucstados afirmu habercsmchado u Icfdu la. hlfunnascifrn.

Cunocinfi entu del SJIMIPAH par 31: nombre. Al preguzltarlcs sabre su cunucianienniu deSI}.-fl ?AH ufilizandu cl nomhre some rcfcrctxfia, sniamenie el 33% :ie 103 prociuctoresdijemn saber que es 3? scrbre la aufividad qua realize. E3 necesafiu cunsidcrar Iaimpurtancia quu fiunu BI heuhu qua 105 pmductoras uuuuzcan el SJMIPAH pm" 521 numbrepara. que puedan relaniunadu cut: 13 impommte iabur uuuiuuuunémiua que est»: lleva acabo, y mas importaxlie, para que conuciérzdolo hien, puedau acudir a él cuandu tenganncccsidad dc infarmarsc adecuada 3; efeciivaanente.

Media a través dei cual £'1‘.'H.'t£H'_iI5 de la existencia del SJMZPAH. Del 85% que conoceSIIvfl ?AI-I, ya sea; p0I 311 uumbrc :3 par la acfividad qua Esta reafiza, el 9':'% afinné quc filea través de: La radio qua cunucié dc Ea existcncia dcl sistema de informacién 3,? 3, Imvés ch: Iacual fiecuentemente ha, ienidu cuntactu can Ia intfumtacién de preuius. Sulazuente 1m 2%dijo haher firiu 3 través de um diariu. Esta inzfica qua Ea radio, sumo medio decumunicacién, ha side mas efecthra que :31 periédicu para 413: a counter cl SIIVIPAH entreI05 productores fie huztafizas de la Fecria Agropecuaxia 3! Artusaual dc Teguciflpa

Estacién radial us periésdicu en que csmlché 0 lflffk I-.1 iufurmacién. El pruductor quedfiu baht? Teidu la infunuaciéu discmiuada pur SIMPJ-‘kl-I, uspecificé qua: fin: en diarit} LaTr1*|:~u1'L3;. De 106 qua refipundieruu quu file a través de 13 radio, el 42% esulché Iaiufurmacifzn 331 Radio Améaica, 43% en HRN 3.? £3 1’.-”.'/an uu rrcuucrda cl numbre dc Iaemi$u1‘a. Estu re;‘:1:raIr.‘L1Ia cuuulusiriul qua SE hizo anteriurmerue referetzte 31¢ acertado quees la esmatcgia de :i'u'LIlgE:I:iuu {la la iltfurruacifiu, pm’ In menus a través de 13 ta-ziiu, siendoque :21 use deHRI\I yfladiu América sun grauparte de esta esiruiegiu

Hum 21 la qne escuchir Ia informaafifin {si es qut sc infosrmés par radio}. El 91% afirmébabe: escuchado la infunnauién entrc Ias 5100 11.111. 3! 1&3 3:{IHI} 3.111., hurariu qun: coirlcidccon el (I3 I95 prugramas nuticiusos de Radio .~"u'uérIca 3' HRN, que a su V6.2 son dos deltotal dc programas radiales qua smuau esté. ufilizandu cstraiégicanzenle para la:iise1I1ina.ci{3n de 105 prenciuu agiculas. E.-ate date 16 da cuxrfianza a 103 resultadofi de Iainvestigaciéu ya. que es pmcha <13 que }os en-mestadou respuuuiemu uuuuu buen grade :16veracidad a la en.cun*:3ta.

Page 64: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

51

Ufi lidud (Ia la infarmaai-fin para tmnar daaisianes da praduaaifin yinaarnaraiulizacifin. La infonnacrién par 55 5013 no tiana ningfin valor. Esra sa adquiara parla urilidad qua la puada briadar 3 I05 usuazrios. Con a1 ohjctiva dc cunocar cl valor quatania Ia infamucian ganarada por S 11»-EPAI-I para has pro-ductoras dc hortalizas dc Ia Fa-riaqua si canoaian Ia infarrnaaién, sa Ias praguntb si la aonsidaraban r.‘1t:i1 o no para raa]i2.arsus actividadas da praducciéu yfo comcraializaaién. El 55% raspondié nagativamanta 3, lapragunta. Las qua raspondiaron qua si, dijamn qua la infommcién Ies bfindaha una idaa dapraaia, para aim asi prafarian camultar sus filantes uadicianalas da infannaaiau quaaaiariarmanta aa aaaaluya qua an su ma}'o1‘ia sun Ins cornerciantas nfiaruas.

Varaaidad da Ia Iufaruraaifiu. Sa abtuva infarmaaifiu sacundaria raapaata a la varaaidadda Ia infammaian con parfiaipantas da marcado da dfrfaranta uival qua al da laspraductaras da hartalizas da la Faria, El anaargada da Ia sacaiéu da varduraa dalSuparmaraada La Calaniaq 3* algunaa praduataras da hartalizas parfiaularas aainaidiaronan su apinféa qua la infhnuaaiau as arrada jusrifiaanda qua Ias rasultadas da aus prapiasEmrasfi gaainnas da maraada filaran difarantas a los dal 5]}.-TPAH an algunaa acaaianaa. Sinamharga, al garaata daI puasm da vamsas da la BAP, asagura qua la infnnnaaién haraaultafia varaa 5! fitil para astablacar Ios pracios da Ias var-auras qua aa vandaa an astalaaul. A niva] da 105 praduatores do hortalizas dc Ia Faria, el 80% ca-naidara Ia infiunnaciérnvaraz.

Imparumaia da la iuformaaién. Considcrando qua Ius productures podrfanmafi nterprataral canccpta da utilidad al preguntarlas sabre Ia. ufifidad def Silt-{PAH para.sus aatividadas da praducaién 3' comaraializacién, sa las pragunta sabre su aprac-iacién anauanta a la imparrancia qua asra podria tanar an In astructura dc Ias marcadas agriaolasrlaaianalas. Esta 5e midiufi an cuatro diafintos nivelas. La I-"igura I ] ih1si:ra coma salarnantaa1 2.3% aaaaidara aI SJMPAH come my impartanta rrriarrtras un 30.6% piansa qua lainfanuaaifin as impartanta a igual nfzmaro Ia considara paaa irnpartanta. E1 grupar masgrand: da tadas as al qua aansidaré qua la infarmacién da SIIVLPAH no tiana ninguuairuparlzanaia (35.1%). Esra siruaaia-n daba uraaaupar a las anaargadas dal SH»-IPAII puastaqua al éxira dai sistama da irmfannaaifm astai prfiafirrajnauta an fimai fin daI nival daiuapartanaia 3* urifidad qua Ia infarnraaian rapraaanta para 1:35 usuariaa. A1 misrna tiarupa sapiauaa qua astas indiaaa tampaaa sun tan alannantas, aansidaranda la nuava qua as aISLMP.e’~.l-I 3; aauaidaranda Ia puaa apartura al cambia qua fiaaan Ias parsanas carna laa quacampanan Ia publaciérn an asmdio. Dabido a Esta situacién as qua 5a cuusfidara irnpurtanrataruar an auamra un pragarna aducacianal dirigido a has usuarias patancialas,espaaialmanta Ias paquaiias pra-ductoras. para qua aprendan a intarpratar la infarruacifim jyqua aprandan sabre la fhrma an qua asta puada sar utilizada aficaztmauta para la tarna dadaaizsianas da praduacién 3' aomarcializacién.

Page 65: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

52

(3-6.1”/z]

Jfisfin in‘pGd.anCTBZ! Foco irrpcrtanteLT! 1n'p«:~r‘tarrte-Z!My irrportante

Figura 11 Disirfbuci-;':n porcentual dcl gadu dc importancia que tiene Ia Trxformacién dcSIMPAH segfm 195 productflrts.

Sugcrendas acer-31 dc] tipo dc infnrmacifin qua clehe lzrriudar el SIBEPAH. Segfm lainfonnacién rcsumida en el Cuadru 11, la majmria dc los pruductores rcspondié quaprcfuriria que los. infcnrxnes abarcaran precios de mercado a mag niveles dccumercializacitfin, a nivcl de productor, mayozista 3' detallista. Esta es préciicamezneimposible debido 21 I0 oneroso que resulta ser imrestigar Ins mercados a nivel dcIproductor, pucsto que. esters estén esparcidos an grandcs ércas gcaogréficas 3' estén muchomenos acccsibles qua 1:33 intcnnediarios mayofi stas 3' detallistas. A] contrario, Iosmayoristas sc concentran an reducidas. fireas geogréficas 3* estén mas acccsibles para poderinvestigar Ins mercados 3 tnas.-és dc eflns. Es preocupante qua solamente un 2% dijo quc1:35 precios a invesfigar 3' diseminar deberfan ser Ins que: 52 £13.11. an 105 rnercadosmaythristas; pmcisamunte :1-Se nivel tie murcado es BI qua Sll'~.*_[F’.5-‘LH ufiliza actualmcntecoma file.-me cl: inihnnacién para elaborar I05 rcportes infonnafivos. Esta 5'rtu.a::ié-n puddare-sultar en una Elia dc motivacién dc pane de los usnxaricrs potenciales per tratar dcc-htcncr, comprendcr 3,? utilizar Ia infmmacifin dc SIMPAH al Eur diferentc dc la quc cllosnccasitan espccificamente.

Page 66: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

53

Cuadra 11 Information qua los produaturas da honaljzas da Ia J:-‘aria aonsidaraudabaria inaluiraa au los inforrnas dc_I_3H‘»-fl’:5xH. ='I'[PD DE u~n=oa.uaaI_o:~J Qua oaaaaia. IWCLIHRSE EIN Los FRECUENCIA

TNFURIJES DE SE+[P:5».H SECTUN L05 PRUDUCTDRES PORCENTUALI. Praoiufi a nival da pruduator . 3 LU%

,2. Praaios a na-=1 da J:t1:1;.'ori_*=Ia. 2.4%3. Praciua a uival da productorydataflisixz 14.3%4. Praaios :-1 nival da dataflista }' .I‘I‘l.'1j.'Dl'iSI3 4.3%

‘S.Pra-aios a njral do produator, rr1a;«'o:is.Ia }' datallista 33. I '56

d. Prfi uaa nival da produator, mayonisia 3; aanddadas aomaraiafizadas 4.3%'3'. Praaios a niral da pro-duator, dataljista 3' cantidadas comaraializadaa 1.4%3‘. No Ia iutarasa 2.4%TOTAL 109%

Sa daba ruanaiouar qua ya ha}; antaaadautas da confusion a uiva] da productoras raspaatoa si Ios pracios qua so disaminan por los madios son los qua ailos dabau raailzdr pot Iosproduatos o si son los qua daban raaibir otsros pardaipautas dal maraado. los boda;:_:r.uacrosnlayoristas por ajamplo an asta aaso. Vala Ia pana manaionar qua la diraativa dal SD»-fl 1'.»’-".Hpa ha tornado aaaiou an auanto a rasolvar oaa problama, puasto qua, an la aatualidad,adjunto a los infonnas da praaios, sa haaa una aala.-raaion qua afinua qua Ios praaios qua sainfonuau alfi son los qua raoiban los bodaguaroa ruayoristas an los Iuatraados pritlaipalas 3,!no ios qua los produatoras daban raaibir por sus produaloa. La idaa Ihudarnaulal ashrindar uzua basa pm avitar Ia iuaartiduuabra total an al xuarcado. Praoiaamaura otro da losohjativos da asta astudio aonsista an alaborar un raaaanisruo sanacilio para qua losproduotoras da hortalizas da Ia Faria puadan sabacr aualas son Ios praaios justos qua allosdahan raaihir por sus produatos basaudosa an laiufonuaaidu dal SIafl ’..-'aH.

Madio prafarido da disaminaaidu da Iu informuaidn. Solamaula un 5% upino quaal pariodiao as a1 major media da disaminaaiou da Ia iufonzuaaidu mianuas aI T1?/E gr al117% p1'E.'CE.I'ifl1'UI] la radio y una aombinaaiun da radio 3; taiavisiou raspaafivamanta. LaFigura 12 damuaaira qua uadia dijo aatar dispuasto a busuar Ia iuformaaiou rnadiautaaonsuita parsonal. Esto as I.ogiao para asta fipo da produatoraa aonsidazraudo qua nodispouau da taléfiuo o fix aomo para podar aousadtax sin tauar qua dasplazarsafisiaamarua a has ofiainas dal SIT»-fP.AI-I, lo cual tazmhian rasulta difiail para allosIomando au auauia lo ramota da Jos Iugaras douda ".'ivau.

EI t':?]_E~.-ii.E’.2‘—L[-J, a madida qua pa1'I'aaaioua sus sarviaios 3' damuastra su ufifidad, prata-codadaspartar an los produatoras una uaaasidad ‘pm’ obtanar astos sawicius yr da aaa forma,araar uua damanda par la iufonnaaiou 3' podarla vaudar. IE-Zsto podria sacr una rmfidad paraotro astraiu da produatoras agrioolas, aspaoifiaamaura aquallos con mas raaursos

Page 67: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

54

ccnnémicos can capacidad de buscar la informacién a 1:ra*.'é:<'. de los medias modemos tie:comunicacién coma el tcléfano, e1 fax 35’ BI intern-at.

RJRCBNAJE It}

45-

C”

D

I:

O

Peri firdico Te1ew'a':':n Gtms Pexifi dico 3' radioRadio Conmlta personal Radio ytelevisidn

M3212: was cowe~B~1TEDEDFL:sK‘>N EELA NFO=R.I*e'§ACIDN

Figura I2 Distrihucién porcerrtual dc I35 prcfercncias cam: [05 producicrrcs respects: a Insmedias dc difixsién de la infnrmacién.

Frccuencia can (11):: 5:: dchtrin diseminar la infnnnacién- 33% dc 195 pmductures dehortalizas de Ia Feria .-tgmpecuaria dijemn que la infnrrnacifin debe ser diseminada tndosIns dias para quu: pucda ser T.lI1EL herra:u1it:r1la fit flen la tom the decisiunes dc prndu::cié1:Lj,'cumcrcializacifin. En Segundo lugar estzin Ios qua afumaron qua puhficacioues dos vasespar semana serfan suficientes para cumplir can can objeiivo. LL:-s dcmfis, en igual nfimero,npinamn que un din dc par medic, semanalmenie 0 qufmcenalmentc es mfi ciente, conpref‘:-:renu:1'a Ins dias lunes, mazrtes yfo ju:::ves. Actualmerrtc SDEPAH ham-. rcportes diariespm‘ Ia radio, quc some 3:: pudo cirrtcrminar, ha sido cl media mas cfectivo para este gnrpoen particular the productores honicolas. Adicionalmente, en Ins diafios se puhlica lainfonnacién mas veces por semana, mamas, miércoles 3' viernes.

Ham a que duberia diseminarse la infnrmucién. La Figura 13 hldica. qua: el 64% sugiriéquc la informacién sea diseminada an horas de la mafi ana, entre 1:45. 4:00 am. 5: Ian: 3:00am. especificamcnte. Es bastantc asertada Ia dccisién de los directives dc SI?‘--£PAH enmanta 3, I03 prcgamas qua han sclcccionado cstratégicamenie para publicar lainfnmmcién; tanm Noticiero El Minute dt Radio America coma Diafi o Ix-Iamfino de HRHse presetllflfl en hurarios que coinciden en 1111 100% con los homrios sugeridos per 105productcu-3:. dc hm-talizas de la Fcria Agropecuaria. Les fmicos pmductorus qua sugiriemncl use fie 1:1 te|e:vi5iérI1, dijemn creer que una oombinacién con la. radio podrin ser mascfecfiva, utilizando 13. radio en la mafiana 3* la tclcvisién en Ia tanic qua: cs cuando hayfiempn pan: verla.

Page 68: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

55

REE=20 30 -40 5-0

i I. i I 14:Q.'_':._5:.:u_'_p arm‘ ._

5:00-8:00 a.rn. * -' ' ‘I 311142:00-4:00 pm. .4:00-6:00 pm.6:00-8:00 p-.ITI.

5:00 am. 3* 3:00 pm. -I-":03 am. y 3:00 13.01.

''—~'-

5:00 a.rn. 3! 6:00 p.m.En la rnafiana an generat .

8:00 am. {radioly 5:00 pm. {tel-3} .:. -.I-ERARID

8L.|'I.:ERlDCI

I

unun-mun.-nu-u—-nun-u-uuuuuqnuuu

Figura 13 Dis'£1'1'bucién povrcentual fie has ho-ratios sugeridos par L08 protiuctores para la;diseminacién dc Ia Enfotmacién d1:-3 SJIMPAH.

4.1.6 Precios de cin-no hortalizas princigales (tomatc pera, eehofia amarilln, papa,repoilo 5' zanahozia} tie 13 lista de la Feria y (191 informe cfiario {LEI SIMIPAH.

Ce-bafl aamaxifla. En la Esta dc la Feria el precio de cebcrlla alnarifla crscilé entre L, 4.00 3L. 4.50 per hbra. En cl Iistado elaborado pot: el Sfl v fl ’AI-I.a pesar de pregeutarse LL11 precioméximo mas bajo que el promedio de la iista de la Fez-la, Ias Va:-iaciones {heron mayorespucsto quc 5:1 prccio bajé hasta L, 2.36 par‘ 11'3J1':a.. Esta sc rcfleja en ei valor del coezficientede variacién de: 1&3 dos iistas visit} an de-1 Cuadro 12, 61 cm} dcrnucstra que el precioSIMPAI-I varié mas del doble de lo que variafi el precio Fcxia con respects 3, 13, media. Estaindica que en la Feria Se cian precios muchn 1:11:13 estables que er: 6} I‘.-‘Icmado Zonal Belén;per E0 31161105 para la cebolla amarilia.

Papa. Se dio una diferencia negafiva cnztrc $1 Valor mfi xitnodei precicr Feria y el precioSIMPAH; esto indica qua para algunas pr-aeductcs, 3. pesar de ser un mercado detallista, eaIn Fcria 5:: puodcn dar ccasionaimenie premiers menercs qua 103 de LlI'.t mcrcado m:z}'<:n'istacame 10 es. el Mercado Zonal Bchén, lugar donde SIMPJSLI-I obtienc la infmmacién de susIcpcrrtes. No Dbstaxue, en pmmedia BI preciu Fefia dc ia papa file mas alto que el prencioSHVIPAH Esta debido a que en promedit}, 103 prcci-as an 1331 mercado cietallistagenerzhnante ‘var: 3. sex‘ mas altos qua Ins que se daaz an In: mercadn Irnayorista.

Repofl o. Lo mismo sc puendc deci: acerca de la diferencia negativa entre 10$ preciosméafi mas dea repollo, solo que en este cast: :53. diferertcia as muchcr mas pequfia. Encuaznm 31 coeficieznte 121$ vafiacién 3:3. refiere, este refleja Unapratzios dc ambas Iistas. Es niecir, p.a:r'a ei repclio, 133 variaciones de precic: que 5:: clan anarnbos me-rcados son Iefafivamentfi Ias mismas. L:-1, diferentzia mas gandc st: cncontré eirire:sus prencicrs tcriifimos siezndo ei precio SLMPAH el mas bajo £15105 dus.

Page 69: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

.513

C11:11:lr11 12 Medidas 33t3,11.1'3fi1:33 11111 1123310 311 I1:rnp'1r33 1:113 cincca h1:1rt3li.z33 11111 ]i3t3.1:11:1 1:1313 I-'3ri21 1' 1:131 rgcsrta di3r1r:1 111: S111.-fPr‘1H 1 1f9."95-331'2.r’9?]. _11_1:1E'r11L1z.3 1311.33 V1-'1LDR 332313131122 1:13

(U3111111) 11 111111111.-111 11-1111-11113 111311111. 13131331311333111151 (13331 23P13111121 F3113 4.5 4 4.33 5P13-1111:: 3111131111 4.21 h 2.33 __ H33 13.5

23231333) 2511:31:13 23113 2.3 2.3 2.53 3.3113-3313 33-1333 4.13 1.35 2.31 23.13

112:1;-1;11.1.1:1 111111111131 23I 233313 2311.1 5 3 3.4 13.35 I233313 3111-11313 5.11 _ 2.53 3.13 23.43

TC-fl '111’~.TE PER11 {1il1r3) 25P133111 F3113 4.5 2.3 3.175 '1?.E3E"r3-311:1 SL"1-'1_PA1-.l _ __ _ 3.53 _ 1.59 2.54 ‘1T.92

Z:1u,‘~!AHURI.-1. (2113231) 215213313 23113. 4 3 3.12 13.431111.-313 311133111 3.33 2.33 2.33 13.72

T11111311: para 11 1:1111113t1-13L D1: 131 cinco 1:1m't31iza.3 sclcszcionadas p31-313 inw.=:s111_233i<§1n. 1:1tr:1m313 '1n11u31I1a1 11 para, 11311113 35 31131111111111 mas comimmentc, fi11=. 3111113 pr3se11t-:'1 1.1113mayor difh-rencia cntrc 3.1 pre1:i-3 promediu 1:13 I3 1i3t3 111: I3 Fcria 3.’ 13 11313 11111 ST1‘v1P1-‘kl-I. E1131 I1-11:rc3d1;1 E3331 E3133 31 1111113111 11313 33 111111111: 1:1;1r11p131' 1111131111 11133 11313111 qua 1.11:1 I3F-3113. S111 1311113131121:-, 133 33113313333 1:13 1113:3111 31:11: n::3p3-313 3.1 1311113133113 fi131'1:111 1:331 1331115511133 1:11 311111113 mcrcados. Solamente mzisfi éu 11113 diftzrcncia 1'13 0,1191% 331:3 1:1coeficientc 1:11: v3:'13c1'1f111 1:131 precin F3113 3’ 31 11131 preacicr SIMPAH. P313 3m1:11:13. 1311333131111513 11131133 1:131 prccio con rcspccto 3 13 media 3113311213 1.111 valor 1.13 13331 111:1 13.11%.E3111 111111113 qua, para. 31 111111313, 11:13 111331133 113 311111133 111113133 113 1:r13rc3d1:~ 33 muevenp3.r31e131'111:11t1.1, pudiendo 351 f3ci1i13r 13 3l31111r111:i1E1n :13 1111 13313311131111) 11111: permita

Page 70: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

S7

detarminar el pracio dc tomaic dc Ia Feria partiendo de la infunnacién de 105 Icportes del3]1"v{I’AH.

Zxmahurin. Con respwto 3. 105 precios de la zanahoria, cl Cuadm 12 indica quc, 3. pesar£13 11113. diferencia tie 1:35? L111 Iempira ante el precio miuimo de was listas, en promafioesa difcrcncia as apenas dc dicciséia cenizrvos 3? 3-oktmcztxc dc oncc cemavos en cuanio alpreacie nséximo Se refiere. El precit} de la, zanahoria es mas estable que el del tcrmate para 0del repollo, pen) :1" varia LLI1 pom mas comparéndolo can I05 zrzoviufiezrtoer Ciel precio de 13.oeballa amadlla, cspecialrnenic en el Mercado Zonal Beién, rcpreseniado p-or Ia Iista delSIMPAI-I.

4.2 ANJ.1.1sIs ESTAIHSTICG

La aeccién de anélisia estadistioczs oorrtiene cuairo sllhsaociones. En la primera 5::desazriben I03 Iesafliados de 103 anélisis dc Ias va.1'ia1:r1cs dc la emcstlcsta. Estoa anrifisis 30!:especificamexrte las tahlas tie ccmdillgencia en 121.5 males se Ielacionarcrn paras dc V31-iablescon el objetivo dc encontrar rclaacircmcs causaics cntrc 31135. En la scgunda, tcrcera 5? cuartaSeccién SE: encuemran ins remltados de 103 anélisis de comparaciérn de meafl as,cnrrelacilfingr ragresiém respecfiwraxnenmteg eatcr.-1: anélisis fie hiceiemn con la»; precios dc since hortalizasftomaie pram, cebcrfla bianca, Icpnlln, papa 5? zanahuiia} :1 +195 niveies de cemerciaiizaciérr,Ed tietafle 3* 31 per mayor, daxius en 13. Feria Agmpecuafi a3' fiurtefi-anal £16 Tegucigalpa 3' anEl Mercado Elana! Beléu respecfivamanie. Sc tomarcrn en cuenta 103 precius enwnntraflflsen estcm dos mercadas durme an pefiodo de seis messes {seprtiersftrre cfe 1995 a febrero dc199?]. El pmpésito sic hater estersi3:1E'estiga£:irc'rn de desarmsllar un mecanismo fitil para. 105 productorcs dc Ia Fcria qua Ies.pexmifiera daierminar ins precios dc ms productos basfindose en la informaci-1311 ddSHVEPAH.

4.2.1 Asociaaciones de {as variables principales.

En 133 tablas dc comingcncia se. rclacionaron variables que por razonamiento iégfico delinvestigadc-r 96 pensé podriau ‘teller Ialacioncs causalcs siguificafivtis. Las variablespzincipaies que se utflizaron para estrus anélisis Se emagfexon an base :1 $11 relevancia paraconrprobar la ffipétesis principal dc} estudio y podcr asi cumpfir can 105. objetivas de este.Estas vaziahlcs 3? 5:1 cédigo 5031:

1, Conoce S]Iv[PAH par 3:1 nembre, 5:1 0 no (S.«5LBSIP\»fi\I-OM}.2. CDILUCE SDJPAH per 511 acfividad tie diseminar iufbrmacién de precisns agticnlas, Si 0flfl {SABSEw1]l‘~IF].

Page 71: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

53

3. Ufi lidaxidei SIMPAH E1113 toma tie dficzisiunes tie producaifln yfu cumcrcializacifinfU'I'ILINF}.

4. Impfirtancia del SJ.]’.'v£PAH en ia toma dc decisioncs dc produccién yfo comerciaiizacién{L'viPC}RTAN).

Cada una dc estas variables pzincipales Se relacioné con otms dc Ias variables tic I05 c.-incograpes en que se Lilasificamn Iodas las fucnxcs, dc Variacién dc Ia cmcmasta. E11 133pn:'n-drnas secciunes se describe can dexalle males de L215 variables :13 Ia ens-uesta 5:relacfinnaron con las valiabias objetivo. La infonnacién enccrnrrada an 13.5 tahlas decaniiugenuia Ifirsuftfr 345:1’ siglzificafiva {J 110 dependicndo dc Ea aceptacién tr rechazu de 135hipfitesis que: se farmtflaron an base a Ia dependencia enstre has clcrs variables. La hip<.':-tesisHula dicté la indapendencia enirc 135 {I03 variables mientras la hipéiesis alterna dictfi: andcpenciencia. Como St’: Izrteznciané anteriormente, SB usé an nfwel de significacién de {L25para aceptar 0 1'6-CI'.t.EtZEJ.' ias hipétefiis ufllizaxldn la Prueha Exacta sis: Fisher 0 la Prueba deChi D en flgxmm cases. En este tipo de estudiafi Sfl ciaecanémicos -31 um 4:14.‘: LL1.".Enive-1 de significacifirn de {}.2.5 as aceptahle. paxa pods: ham-.r ccnchlsiones estadisticanlentaesig11ifica:tIv.as an ins difezrezntes aatézlisis.

Es iIrrpo11:a:1tc Inencionar qua muchas de las variabl-as tuvieron qua ser transftsrmatias. paragrcvder 39:1" analizadas en tablas dc corrtingencia debido a algmlas lillfititciflilfifi qua Scencnarrtraron al momeaxto dc haw‘ ezste anélisis €Sp¢CifiGHII2I€1'It€. Dehido al reducidoufimero de encuestas, ak haoer las tablas dc contingencia se descubrié que no se podrianhaccr tablas mas grannies qua: his due 2322. La Prucba Chi Cua.dra.do, la cual da. validez a 105valures enconirados al hacer una relacién emtrc due. 0 mas variables en tablets dcczonringencia, no hrinda Lm:-3, imerpretacién acenacla dc E05 rcsuitadoa cwmdo cl 20% o masfie 12.5 celdas de la tabla fienen fiecuencias ahscrlutas menmes que 5. La liteI‘:rtJ.JIaIecumieuda que en Eas tablets tie contingencia danda 5:: presents B5123. s'rr:ua+:.i+:'m la, mejoropcién a LISEII es la Pmeha Exacta 413 Fisher Ea C-ual solamantc S6 pucdc hast: can tahlas de23:2 (Ear, I984). Cflflflflfl ll fifl t fl j fl le fl t fl ,Las Variables cuya raspuesta en la encuesta tenian tresD mas altelnafivas filamn modifi cadas para podacr respundcrse can do»; opcioneafinicamente. For qitmpio, en la prcgunta dc Ia secdérn de datos personales fiobre lacaiegoria def; encruestadfl, te se hicicmn tr-as clasificarcioncs: productor new,pffldll fit flfwfiflmflf fli fllli fi3? cnomercimmic main. P01" has Iazoruas rngencionadas anteriorram-ate,después the 1:1 trmlsfflrntachfin La VB3‘iab]v.;‘. "caIeg{:r§& dcl {::n+:t;c3!;adcr", two 5010 damsnpcitmas: pmductcar new 3 pmductor-comartfiaxlte. Esta modifi caci fi mtaaflhiéma Sfi tuvn qua:hacflr can 1&3 variables Guanfi ta fi vaa;estu fut: posiblc mediante Ea crfianién de dos. raazgosdc respuesta a parrir de 103 dams originales. Eu {:1 Cuadro 13 SE: puede observar la Esta delas va1'iable$ transforrnadas 3r ia forma. en que cslsas fltcron modifi cadas cspocificamante'_para poder hatter 15:3 tabias dc coniingcncia dc 2x2.

Page 72: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

59

Cuadre 13- Medifi eaciénde las vafiables nsarias en tables de ennfingeneia de 2:-:2.. * ‘ , - . , :3CDDIGD DE LA FDRIMEA DE IMEE-ZDIGIDN FURMA DE MEI}ICICi1‘~I DESPUE-SVARIABLE ORIGINAL DE mmmsreaamernm

EDAD Afi es {J =29-35 afies an1 = 3-35 afies

ESCDLAR Grades eaeelares F£‘rRIvIA DE 1.~v.tE:I::IeInN DEsjeufisDE LA TEANSFDRMACIDN

CATEGDR U = Prnduetnr netn G = Prndueier nein ='1 -= PrrN.‘luetnrfCnInereia11te I = Prnd{1etnrJ'Cnn1ereia11Ie2 = Cnrnereianie netn

TIPRGCG Afi ns {} = (1-15 afies de rzxperieneiaI = H6 afins de experieneia

CUANCUL Nfi merevie tiistixites mtfi vns C! = 0-4 cnllfivos diferemesqne sienabra cinrante ei afin I = 3-‘*4 eulfivns diferentes

‘3-’oPTDDTPvIE ‘Via del fetal de preduete 1?} = D-5{}% dei tetal {lei prnduetneernereiafizafin I = 51-1=1J{?r% del fetal del preduete

CGDIGD DE LA FDRIHA DE ]’.'viEEDICI{j‘N F{]'B.1\{[.»*L DE LIEEDICICIN DESPUES‘"15’ARIABLE OREGLHAL DE LA TRANSFORM.e’—LCI{§I‘~I ID G -= Nnnea I = Peer; f} = Ne eeeueha la racfin

"

2 =R e 1 = Si eaeueha Ia radio een aigiun3 = Freeuenternerrte grade de fie-eueneia4 = A dizmie

FREPER G = Nunea I = Peee £1 = No lee ei periufldien 3;2 = Reglfl almei fi e 1 = Si lee e1 peiiédieo eon algfrn3 = Freeueniememe - grade de freeueneia4 = A rliarin

HVEPDRTAPT ID = Sin irnperta;n.eia G = Ne es iinpertatrteI = Penn inzpertante 1 *= Tiene algfxn grader tie inlpertaneia2 = hnpnrtante3 =Mny hnpertante

.2 = E

Les dos ranges de 13; Variable EIDAEJ se eiaheraren Lrtilizande e1 eriterin niel Dr. Rafi }Zelaya, téenien en iuvestigaeiérn sneiai, E1 Dr. Zelaya afinna qne a in edad de 35 afier, Iaperaena aufire nmehns eambina qne tienen efeete en an ennlpertanaientn. El ininime de EC?afina para el primer range surge ciei rninirnn enenniradn an Ins tiates tie la eneuesta.

Para lee ranges {in la "variable ESGDLAR, 5e tnmér en euenta e-I eriterie que a:fi.rJ:n.a que lapersona aprende a leer 3' a eseribir adeeuadamente al finalizar Ins tres prirneres afins deedneueien primafia.

Page 73: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

fit}

Tereazede en nmenta que del tetal de les predeeteres encuestadea selarneate dea resultareaser eemereiaatee netea, eetza eaiegeria se eensidere eerne menes relevante para les azealisisan tables de eerrdngeneia de la variabie CATEGDR, quedande finiearnente Ias deeepeienee qua ae deaeriben errei Ceadre I3.

Una media de 1'5 afiee de eairp-erieeeia fixe ei valer qee are tered eeme intermedie al deeidirsebre lee dee ranges de la Variable TEPRDCD.

E1 maadme de diferentes eultives qua SiB:IId}I‘311 lea agxicrfiteres de la Feria es eehe 3? elrniiriree uzee. El vaier de euatre eultives ae tome eeme pnnfe itrtermaedie pfla elaberar leeflea ranges de raspueata de Ia variable CUENCUL. E1 misree efirterie re use para elalzrerarIee ranges de la variable %FTC}DTI*¢_[E, Ia eual SE refiere a la earrddad pereenmal depreduete que es eemereializade en etrea merearzlea aparte de Ia Feria. En esta ease, 59%fee e1 valer interreedie.

Las irltizreas tree variables de Ea eaeeeata que se medifi earen, FRERADIO, FREPER eHVEGRTAN, eriginaimeete tenian reapaeataa en esealas. Para Iaa primeraa des, 13.frecueneia "mnrnea" se teree eeme 1111 "He" 3* ea "Si" repreaeate iee deraaa grades dei'Tes::LLeneia de la eseala errigieal. E1 naieme cencepie Se rrdlize para La variableIMPDRTAN, dende "He" represent-5 una respeesta de "5531 in1pert.aJ:n‘::Ta" 3? "Si" repreeenieiaa epeieeea een eiefie grade de

4.2.1.1 Rest-Ilztadee del aaafisis de 1:: Va1'i::1i:rle referente a1 eeneeimiente del SETPAHper an nernlzsre. Derrtre eel gape de 1215 variatriee refereates a Iar. earaeteaisrieaapersenales, se plantearen Iripétesis nulaa de independeneia een laa Variables aexe, edad,eseelaridad p eategeria de aseeiade a la Feria. Per ejerrlple, para la 1,'aria}JIe aexe 1:1hipéteaia Hula de Endependericfa deeia asi:

E1 rdve-1 de ezeneehrfierrre del SIIVEPM-I per 3:: neeabre per parte de lea predueteres jrfeeeelereiarrtes de la Feria ea indepeediente de an génere.

En el Ceadre 14 ee Ies:ur[1e Ia ieferreaeien een respecte a las pruehaa eapeeifieas unifizaclaapara la aeeptaeien e rechaze de la hipetesis aelas 3: el eivel eezaete de sigrifieaeiee paraeada tabla qae se Iztize de la variable SABSIMNDM cert lass Variables refeleetes a lagearaeterietieae persenalee.

Page 74: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

+51

Cuaclra 14 Amifi sis da asaaiaaién da 13 vaziabla SABSJMNOM }r 13.5 variables rafarantaa :113.3 aaraataziatiaaa flaaualaa.

PRUEBA NIVEI. EK2’-'tCT{j_IIIVARMBLES U"I‘ILIZAI}£-‘L DE SIGNIFICACIONSEXU Fishar '|}.'J"23EDAD Chi Cuadrafi a £1.53ESCDLAR Chi Cuadmciq '|}.{‘r'I}TCATEGGR Chi Cuadrafi a '|I}.S16

Na aa ancatrtraran rafacianas sig1ifi::a:::'was anrra Ia van-iahia SHE SI’M1‘~IC:M 3; las variablesSfl l-DC}, Edad 3? Caiiagaria cia Asaaiada; al haaho qua Ins gjaraduataras da Ia Faria aanazaan 0no SHvfF:’-‘:H par SL1 nambra no dapanda da SL1 sa:-ta, su aaiad :3 da an aaiagaria da asaaiadaaama praduataraa mates 0 praduataraaaamaraiantas :1 U3 uivai an significaaién depa-$.25. Na sa aaparaban ralaaianas sigaifiaaflvaa {fa niapandauaia autra Ea variableSABSItvfl *~!GM 3' la variable ad.-ad para 5i can 13.5 variables aaiagaria da asaaiada 3: SEKG.Sa antiaipaiz-a qua aquallaa asaaiadas qua adamés da sat pracilmtaras fue:ra:a camarciantas,urviaran 1.111 nxayar aanaaimianta del SE5-{PAH par su nomhra dabicia a su mayor aantaatacan aI marcafi a;aata no Ia-sulla aar aai 3? aa piansa qua aa dabifi 3. un uualara radllaida Liadams. Tamhiéii aa asparaba qua 1&5 nmjaras iuviaran an mayor aarsaailniauta dal SHMIPAHqua Ias hamhras par a1 ma},-'01’ fiampa da qua diapanan para; asauahar 1:1 radioparticularmanzta; asta situaaiszm tatnpaca sa pmia carnpraisar asteuiiaficamanta. Sinenrharga, sa ancqntré um: Ialaaién sigtfifiaativa da dapandaacia ai D.{}[}'I' uival dasigaifiaaaién axaata arrtra la variafzrla SABSEEWGL-E gr 12: Variable gada da asaalaridad. E11a1 Cuadmr 15 Sa puatia var qua da 105 pcraductoras {ia la Faria qua cquaaian SEWPAH parsu nambra, el 1-'I% resulté tamer urn gada da ascaiaridad supazriar a1 Ear. grade de escualaprimaria, rrrianiras aaiarnania an 29% da 31103 dija tenet an gacla ria asaalaridafi inferior.En carctbia, fie laa qua na canocian a1 SIM]?-'.s3uI-I par m nomhra, hnha an mayor paraantaja{Ia alias 135%) can uu grade da asaalaridad infariar 31 3131'. grade qua Ias qua dijarau tanarUna ascalaridad Supafi qr (25%). Esta iadiaa qua an Ia, Izuadida an qua laa praductoras dahartalizas da la Faria tianan una mayor aducacian asaalar, mas aanaaan S1]\=[PAH put annambta. E3120 as légfca aansidacranida la difiail qua puada raauliar para 11:: praduaiar dabaja aduaaaién asaaiar aamprandar un ténniuq Cqmplaja at-ma la as a1 Sistama {laInfonnacién da Marcadas da Prariuaioa Agricalaa da Honduras, SJMIPAH.

Page 75: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

I52

Cuadro 15 Resultadns de la tabla de contingencia entre 1&3 Variables SABSHVDJDM yEda dc escolafidad del productor de la Fe:1‘ia.

CGNOCE SDv{PAH TOTAL {3—3ER. GRADE} ‘PEER. GRADOPOR EL NGMIBRE 11 ‘E56 11 % I1 "/3N0 23 65.’? 21 T 25Si 14 33.3 4 23,6 113 751.4TOTAL 42 lflf} 25 17’

Para el grapes tie variables cfescripfivas fie 13. exjpefiencia 3? caramexisficas prtaflucfivas, Scfcrrmlxlaron hipétcsis nulas ch: indcpendencia can Ias variables TIPRGCCI, UBICACI 3?CUANCIJL considelando qua podfian SEI‘ relevantes la expariencia sicl enmmstado, lauhicacién dc: an cmplntacifi:-n 3! in divczrsificacién tire: 311 produccién coma determizuantes dcsu conracinfientt} del SID»-{PAH pm" 3} nnmbrtt El Cuafi ro 1+5 resmfie has rtmflftados dc estosauélisis. '

Cnadro I6 Anéfi sisdeIa etpcriencia 3' sruracteristicas pmductivas.W

PRUEBA NTVEL EXACTOVARIABLES UTILIZADA DE SIGNEFICACIONTIPROCO Fisher 0.733UBICACI Fisher 1GUANCUL Chi Cuadrado :}.+::14

Al igual que en ai gzupo arrsterinar, en este grupcr sularnente $6 emtzantrfi uzua Ieiaci-Emsignificafiva. Entre la vaxiable SABSIM1*~!C|M y las variabi-as TIPRCHCD 3,1 UBLCACI no :-weenconiré ninguna relacién significativa; el que Ins pmductores dc Ea Ferria cmmcieran 0 nocl S1]'v£P‘AH pm’ 511 nambrc no dcpendié riel tieanpo (18 expexiencia qua éstos cfijeron 't€Ilf:l"an 121 produccitfin yin cnmercializacién 115 de, si 511 r:.xpI.otasaiE:—n hortimla estaba ubicada enVEH6 0 en montafi a. AI cnntrafiu, la hipétesis nula de indepealdencia entre las variablesCUANCUL jg SABSfl vi‘L*~.'DM se rachazé encontrando entc-nces um dependenda entra-ambas a3 aoeptar La. lfipért-5.-sis ahema a un nivel exacto dc significacién dc 0,914 utjlizandoIa Prueba de Chi Cuadmdc. En el Cuafi rcr 17 se puede: vez‘ que de 105 prodructores dc IaFeria qua dijercsn no conncér El Sllu-’111‘J—‘1«H POI‘ su nombrc, mas dc la mitad {S3.6%)tenia311m manor nivcl dc diV¢r3ifi.ca.r.:i+;'1:1 dc la produc:::ic':-:1; adicionalmente, ei 35% de 105pmducwres qua fl counter SIMPAH por su nomhre siemhran enrre GL'r.E1fJ‘C} 3' echo

Page 76: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

I53

cultivos miautras solamerrte un 14% de ¢IIo5 siemhra menus tie: :::I.i.a.tm. Estos dams indicanqua enite mas diversificada era Ia produccifm 3' comercialjzacién :ie has aso-ziados, masprobable era qua esters ccmocieran el SEMIPAH por su nombre. Esta se puede deber 3 mmmayor neacesidad per conoccr la ‘mfozmacién cuaado sc ticncn varies cuflixros en venta, I0cual consecuentemerrte re-sulta en major conocimienio dei mercario 3' an esuuctum,i:IJ.Bh.1}‘Gl1dO c1 Sistcma; dc IJ1f'ormw:i£3n dc Mercados.

Cuaniro 17 Resultadcrs {la 13, tabla de coniingencia attire [as va.riai::1e:3 SABSICMNDM yrIa Vfifi i fl irl fitiiversificacién de la produccién

CDNOCE SIMPAI-I TDTAL {F4 CULTTVGS ‘->5 CULTIVDSFUR EL NGIVIBRE n 56 31 ‘£4’: 11 ‘Eh’:No 23 56.? 15 53.45 I 3 46.4Si 14 33.3 2 14.3 12 85.7TOTAL 42 I00 1'? 25

En cuantc algrupo de wrrialzrles refcrentcs 3 135 cstratcgias dc comemializacién, 1&5-hipétcsis nulas dc independencia se fonmflaron con las variables Vania en finca{VEN1".AFI), vema en Dims mercados ({}TROME.R], canfidad vendiria en intros mercadosaparte dc la Feria came porceniaje 6121 total comercializadn en Tegllccigalpa{%PTOOTI~.«E} 3.! fi.IEI[t-E dc infunnacién tie pwcios en Gtrufi Hterciidflfi {E\1FPRO'1"MIEl}.L05 resultados se preseutan en el Cuaciro 13.

Cuadras I3 At1é.1isis vie afiuciacién de la ‘variable SABSI[‘vfl ‘~IDM3? 133 variables referenles 3.133 estraiegias decomm _

PRUEBA UTILIZADA NIVEL EXACTC} MVARIABLES DE SIGNIFICACIONVENTAFI Fishar 9.459omen-IER Fisher 1

"%?'r00TME Chifi uadrafi o 0.121"NFPR{}TME Fisher 0.594

Soiamente se encoutrfr 1:113 Ieiacifnn significativa en este g;n1pcr cf-3: vaaiahies 3? file can iav.-a:riab1e referents a la cautidad dc products qua: ss ca:-rmercializa en 0111: mercafi caaparte de

Page 77: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

64

la Feria cums purceutajt: dd total dttl pmductu quu cl eucuestadu true a; Tegucigalpa para311 vcnia. El huchu dc no babe-r cncuntrado una relaxziéu significafiva entre cuuucer.STl“.1]'-‘M-T pm" su numhre 3- veuder u no en utro mercafi usc puede deber a que uasi ruduslus uucuustadus dijerun hater ventas en cums mercados. Du igual formu, 1:1 mayuriuczuinuidiu an qua en I05 ulrus mercudus Ia. fiaentt: dc infunmwiun qua usau sun has mi5Iuu5curuerciantes: sin embargo, en cuanto a Ia cautidad dc produciu quc ellus cfijcruu ‘wanderen 01:05 mercados hubu mayor variahiiidad 3; dc hecfuo csta fue la. unica relaciénsignificmiva que se cncontrfi. E1 Cuadm 19 indica quc dc I05 prc-ductorcs que no couociauel SD»-fl °AH put 3:: numbrc, dos tcrcuras panes afimzaron vcndcr mas dc! 50% :1»: msprcductus em utrus mcrcwdus. Adic1'unalm.entc, dc los que: si cunoccu cl Sm-‘IPAH per sunurnhre, casi un 60% dijo veazder menus del 50% de SLLS prucluctus en om:-5 rnercadus;apareutemente, 105 pruduuturaas que dijcrun veuder la mapuda de sus pruductos eu Ia Feriauunucian eI SIMPAH pur su numbre mas que Ius pruduutures qua dijerun vcnder Ia mayurparte de sus pruductus en utros mercadus, especfficamenta en el Mercado Zonal Belén.Esta situuciuu se pudriu dcbcr a quc los productorcs quc Vfifl den principalmeutu en La Feriacstén mus pruucupadus por el prccio dc sus productus 3* consccueutcmcutu tmtan dcI:-uauar uuuvas 3; mujurcs fuu:n:rn:s dc informacién, pucsto quu an In Fcria la Esta us la uuiuafilentu du infunuucién; en lus utrus mercaxius se tiene la up-::i:'m de im-eszigar ei meruudupemuualmunte 3 rruvés du Ius rnisrnus cumeruiautes. Pudria ser ta.rnbién que lusproducturus qua veudun mas dfl sus pruduutus en la Fa-ria escuuhuu la rudiu uuu mayorfiecuencia, que uumu se meuciunu uuteriuriucnte en el anfilisis duscfipfivo, resultér scr eImctiic dc uumqmicaciun :1 t1-avés dul usual se ha dado a couuuecr ei SEIPAH pfincipalxucntc.

Cuadru 19 Resultadus de la tabla de coufingencia entre 13.5 vnfiables SABER-THO}-E 3*caufidad dc vuutau en {Jugs me.11:ado5._

CONDCE SHE-EPAH TOTAL 060% 5 E-IDOEHEFDR EL ND}-{BRE :1 ‘Va 11 "/5 n ‘.'-4:Nu 23 66,? 9 32.] 19 6'i'_9Si 14 33.3 3 57.1 5 42.5‘TOTAL 43 100 1? 25

En el gmpu dc variables referemes a1 1150 de lus medias dc comunicaciun masiva, se penséque. el escuchar Ia radio EFRERADIDJ, leer eI periédicu [FREPER] u vivir en unacoruunidad en que se distzibllyan Ios diaxios [DISTT-'ER}, p-odria tenet‘ rclacionessignifiuativas can conquer cl 3J1‘~fl°:iJ.-I por su numbrc. E1 Cuaciru EC! dcmucstra quuSulameute se encuutn‘: rulaciéu sigzfificathra autre SABSDJNOM 3' DIS'II-‘ER. E1 cunucerSJIKEPAH pur su uumbre nu tieue nada que ver con escuchar ia radio, cuutruriu a La fuerterulaciuu quu 5:: eucuntré untr-.=: cscuchar la radio 3' conucer eI SJIMIFAH pur su acfividad.

Page 78: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

65

Esta fi.1e-rte relacién 3' E05 I‘BSE[1l$fl.ET.DS ch: Ia ta]:rIa ch: confingancia de estas £105 variahies SBdeacfiben 4:011 detalle en la prcimima semicfrrn.

A pesar de que tampons se encflntré una relaaziérn can leer mi periéndico, 105 resultadosindican qua: vivir en 11:13. commficiad en que se: dimibuye el pefiédicn tuvo Ielewmalcia paraconacer £1 SIMIPAH per 51;: Immbre; 351:0 st puede dccir a; 1.111 Rival (is significaxziérn dcp'i'|}.1flG ntilizando la Pmeba Exacta «:13 Fisher, L33 persnnas qua viven en una conunfidarien que se :ii=.=.:trI'hu§re El pefiédim fienen maynres poslhflidades {Ea mnncer BI SIMPAH par51.1 namhre qua 15.5 qua vhm-11 E‘-I1 una cummfidad donde rm ‘flay accesc a IDS diariofi. Pofifi aset que en esas Cfl niln fi das flfifialgtmos poms procmctores hacen Ia Iectura {la-I peziétiico 3,:estcfi mmparten la infjrmacifirn can otters miexnbros :1: La n::c:I:n.midad; est»: expli-zzaria valpcrrqué alglmcas productores cc-nocen SJMIPAH pm" 511 nmnbre sciamente pm’ Vivi: en unacomunidarl dondu: sue d1's12I*Ib11}'e eI peaifidico 3? no necefiariamente pcrque acostumhrenleeario can 3131,1133 ficcucncia.

Cuadm 2U Anfifi sistie asociazién (if. Ia variable SABSIJ’.'~:1I~H}M 3; 1:13 Variables refererrstefial u__sEs dc I-as meiiifl sdc cc:::n:nicacE_-:§3:u_n1a.siva. I

PRUEBA NIVEL Ex.=u:'rc:_: MVARIABLES U'I‘]LlZAD..=i DE SI{}‘1‘«1'IFI{3ACIO1*I

HFRERADII} Fisher 1DISTPER Fisher :11

“FREPER Chi Cuadraiig 9,742

En I35 cnmmidadefi dnnde net 53 distribuye el periefldiue, 2? de 33 {’F1.l%} nu saahen fieSIIHEPAH pm‘ 51.: nombrfl, nfientras en las comunidafics dnnde si 53 disnibuye e1 periédicntrea de cada ctxatm pmdu-:tc::re3 dijeron comm; el SIMPAH par S11 nflnlhre. L03 demzisvalazar-:2-.3 de fiacuencia porcentual se pue»-rien apreciar en :31 Cuadm 21.

Cnadrn 21 Rcsultwios dc la tabla dc coniingencia =-&':.:I.‘:IrE.‘ 1&3 variables SABSIIMH‘-TOIKI 3:+:T1'str1'b1.u:i+Er11 dd periévdico E1113. fiflmll flid flii

EUNUCE SIMIPAH TOTAL NE} SE DISTBPER SI SE DIS'I'RPERFDR EL NUIv£BRE I1 ‘)6 J1 % n %N0 28 55.? 2'? 915.4 3.6ISi 14 33.3 11 73,5 3 21.4TOTAL 42 lfli} 33 4

Page 79: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

4545

Con ei tiliime gmpe de Variahiea de Ia eneeeata, el referente a iaa apreeieeienea delSIIJPAH per parte de Iea pmducterea, no at bi-zieron tables the cerrtingeeeia cert lavariable SABS1I'-fl *lTDl'~£[, eensiderande que no existe légiee en irate.-r tie relecienar dichevatriebie con la ufilided, veraxridafi. e inxpertaneia que Iea preducieres afirmen que elSfl~.{P.eH tiene pare eilea. Bate ae debe a que tedee equeflee predueteree qee dijerea noreeneeer el SIMPAH ebvianaezete ne pudieren epinar ace.-tea tie au lrtflitied, Veracided eijnpertaneia. E11 e1 analiaia descriptive ae pueden apreeiar lea resultadea ebteifiuiea de IaaVariabiea ufifidad, Veraeidad e bnpertentfia {ieI SHMEPAH Seglin Ia epinibn de Iespreducterea de Ea Ferie.

4.3.1.2 Resnhadea del ansiliaia de la val-iaizrie referente el tenevzimicnte decl SIM_PAHper an activifiad. Lea miemas variables que ae anefizareu en tables de eenfingeneia :01: I3.variable SAESHVBJDM ae ufilizaren para Ea.-3 tables fie eeflfingeneie can Ea va1'Lab].e ceneeeSIIMPAH per su aefividad de informer lea preeies de 104:‘. predilctee agfieelea{SABSlMII'@F). L3. lfigjca 3' relevaneia de lea Ieiecienee ea la rI3J's1:I1a., siencle la finzieeVarlanie que 'E.1IIEL variable ae refiere a ceneeer SLNELPAH per ei nembre 3; 13 etre a ceneeerSILEPAH per an aetiviciad. Pareciere que el trabaje es Iepetifive pem en reaiidad ne le ea,3'3. que tie eate farrma. se pudieren ebtener Ieslfltades del eenecinfieute del SLNEPAH termiteper 311 nembre eeme per Sbde lnfermaeien de Mercedes de Preduetee Agrioeiaa tie Henfi z fi eseslzé. en que la ectividadque lleve a babe tenga an izrnpaete en lee predueterea 3: no tame eu nembre.

Debide a Ia simflimd del anfliaia eon Ea variable S1%BS]I~.-fl *J{}1\»i, ae deeidie p:l'fiSB1'II3J‘ leaIesultades del auétlisia de 13. Variable SABSI|!vif.[N'F en fDI'l’.'fIH. reeunfida en el Cuadre 22.

Cbadre 22 Pmebe ea-zaeta, de Fisher de lea aeeczieeienes entre la. variable SABS1}.-fl 1\‘13 3?I35 dermis vaiiablee-1 prineipalea de la; encueste.

NIVEL are-'s.eTeVAREABLES DE S1{}NJFiCACIDNaexe IEDAD [L585ESCULAR e.e';'aearreeee 1TIPRGCG 1UEICACI e553CUANCIJI. 0.572VEI-JT.eFI ea:-3erraemea. 0.257

Page 80: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

ET

Cuadro E2 Prue-ba oxaota do Fishor do las asooiaoionos ontro Ia variable SABSIMII~3F }'las dornas van'ablos_grinoipa1os do la BHEESIH, {Co_@ir:rnaoionj.vaararsras NWEL EXACTD no srorrrzrroaordrvearroora-so 11'NFPRDTI‘~.-IE 1FRERADLE} GA)-49orsrrsa 1

|Ir_a1~:as:a 1=

No so onoonoanon rolaoionos signifioafivas a] p<U.E5 ontro la variabio SAESEKHNF 3: lasdornas variables prinoioalos, oxoopto para la variablo FRERADID roforonio at uso do laradio. Esto os Iogico oonsidorando qno aproidmadamonio ol 9'r'*i='E. do los produotoros quooontostaron quo oonooon SE»-1P:-‘iH do algrrna 1'.II1fl.l'IEl'd._ lo ‘rrioioron a través do osoucbar Iainformaoion on los programas radialos, Sin ombargo, oi oonooor SIMPAH por su aotividadpor parto do los produotoros do la Foria rosulto sor indopondionto do so odad, soxn,osoolaridad, oatogoria o do Ias otras variabios doI ouadro antoriocr. No so pudo or-rplioar r:]porqué 14% do los produororos no oonooian oi SE»-IPAH por su aofividad roiontras 35% silo oonooian, oon orazoopoion a la raoon do an fioouonto nso do la radio. So pionsa qrro larazon por la oua] no so onoontraron rolaoionos signifioafivas os sirnpiomonto porquo la granrnayoria do Ios produrfroros rospondio posiiivarnonto a osta progunra, roduoiondo asi laposibilidad do podor hallar oxpiioaoionos on Ias tablas do oontingonoia do 2x2. Sinornbargo, oI valor do 35% do produotoros qua si oonooian S]]v_[|3'AH por su aotividad,indiforoznrornonto do no babor podido idontifrcarios ospocifioanronto do aouordo a oiorrasoaraotoristicas, os un rosiritado mu}? positivo para Ios rfiroofivos dol SII'~.-EPAI-I puosto quo-os on indioo do quo Ias dooisionos qrro ban tornado, on onarrto a las ostratogias dodivrrlgarrion do la inforrnaoion so rofioro, ban sido Ins oorrontas, quodando claro tazrnbiénquo so dobo baoor un gran osfirorzo por prornovor ol nornbro do SIMPAH a nivol do lospoouofios produororos.

4-2.1.3 Rosrrltados do! an:5J.isis do Ias variables roforontos rt la ntiiidad o iroportarroiadol S]1‘r£P.-in FL Lo misrno szuoodio con Ias variabios rrfifidad o broportanoia do] SEE‘--1IE’.»5'r.I~I{U'I‘I[J1‘~IF o IMPGRTAN rospoofivarnonto}, No so dioron rolaoionos ostadisrioarnornosigoifioafixras ontro ostas dos variables y las donais variablos rolovantos do Ia onouosta alhacor las tablas do oontiogonoia. Consoouontoraonlo, no so pudioron idorrlifioar Ias firontosdo variation quo dioron logar a rospuostas diforontos. al pregunrarlo a los produotorosrospooto a so aprooiaoion do la ntilidad o irnporranoia do] 511*»-£PAI~I; sin ombargo, losrosultados doI arraiisis dosoriptivo porrnitioron fi‘Jrrm11a.1.' oonolnsionos inrportantos conrospooto a eato grnpo do variables,

Page 81: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

63

4.2.2 Amilisis estadisfice sie Ins precias do: cinta hertaiiras {la la lista de Ia Fe:-Ea 3' dc!report: 1:121 SHIPAH.

Primaraalanie at p1'¢SIE.'I|.'LflI1 105 resultados deal anaflais de ccrnpaiaitiérn tie medias, aaguido:12 105 anéiisis £11: ccrralaciérai 3' ta-gresién.

Ea importamn: mencicsnar qua para hacer pcrsibla 103 anafiaia, algtmcrs dc 1:35 datcrs dcprexzins tuviemn qua set modjfi cadoa dehidfi a que at prestxliaron an do»; distintasunidadea dc madicia an 1:15 4:103 Iiatas, 1:1 {Ea Ia Fafia y la del S?MP.*5aH. 1.03 pracioa derepfill fi3,? Zaflahfl iia, a nivel de-.1 inforrrle tie SENIIPAH arr: Iepurtan hasadns an matatas da ED3! 3'1} Hbraa Icspcciivamardze. En a1 repflrte de. la Feria, IDS precfifls de rapolla 3,? zanahoria serapnrtan en urfidades 3! en; mazes dc has umidades respactivamenie. Ccrnsecuantaznanta, sa-tum qua hatter una paqucfia invezstigacién sabre cuantas ulfidadas pmmadiu dc repoflo hayen 1.311 imitate de 30 fibras 3? cuantots mazes ad: 1165 unidafies hay en un matate de 312} Jibrasda zanahu:-rfia_ Fi11aIrI1«:=;nta, as eataaldarizf} la infnrmacziérn haaandcrsa an £11111 aola unidad paraantbns repnztes.

L03 preacins de la Esta tie ia Feria 3; tie I03 rapflrtes dfll SIMPAH {IE Ias since hnrtafizaaconsidezradas para la i1Ive.~m'gacié11 ac pucden var en las tahlas da-1 J-‘ulexo 2.

4.2.2.1 Comparacifi n dc preciaa prnmerlin. L03 re-sI_I.ELados del azlaliais de compaaaciénde medias incfican qua tmias Ias fiifereziciaa etezcorrtradas entre £1 praczio pmmcdicr de la listade Ia Faria 3' ‘$1 pre¢.:i+:r pmmedio dc la Esta del S]l'~.»IPAH filemn esradisticamantssigrfificafivas. La diferencia tie madiaa para :1 tamaia para, la cebufla aznarffla 3' Ia papare-suktamn SE51‘ aliamante signtficafivas a 11.11 aifii lie EUCIIE}, mientraa la difarantzia tie mediaspara el rapcafla 3? la zanahoria Iesultamn aer significaiisvas a un aifa exacts cla D.{}‘B9 3rCLDED rr.:spes:tivame11tn:. Tovdaa estas diferancias preaentalxan valor-5:5 pcrsitifvos. 10 cuaiindicza qua para 1135 Giant) productca, 103 preszirrrs de La Iista 41¢ Ia Fcria fiaeron SL1‘p-‘3:l'iG1'BS a[03 {la la Iista def. S11:-EFAH Earn 33 dflbc a qua en la. Fcria Bl nival de cotbarciaflzasiéa esel fie un mercado 31 fietafle, el cual generalmetrte fiena preaioa supcriorca a 1:13 precios deun mercasiu mayufi ata come In as {:1 Marcafi o E01131 Belécn, el (31131 es la fii-Bilflie dcitafcrrrnaciérn de prescicrs para L-.33 repflrtea de SE'.=[P‘;aH utflizadus an agar astudicr.

En al Cuadm 23 at puada observar que la cfiferencia mas grande 31: die an 61 pradc delInmate. para 3; la mas pcqufla an 31 pracio de la zanahofia. La aagunda mas grand:«:iifere11cia de medias se preaezltfi en el precin de 13. Bfi bflflfl .amarilla, aicanzsando 103 T3ccutavus.

Page 82: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

69

Cuadrn 13 Rasultados de la compmacién de medias de 105 precioa dz: Ia Iialza dc Ia Feria 5'_ da] repnr_t_a del SIIHEPAH. _ _ _9 __

Pafaclo 1:33:10 NIVELEIEACTO naiiaifvaaoa DE 9PRDMEI)l0 FRDMEDIG DIFERE1-h‘:La DE v::r,'s1-rum‘/..~'«. {p*=*-1.D.-E}CULHVD :1 LIST». FERIA mrra amirwl I:E'aLHI':ma arcaarmcaclxfirq Mum Swain:

Ctbolla 2.5 4.33 3.5 EI.‘F3 u.au1 0.54 L'I.EITomalcpcm 25 3:15 2.54 1.21 -::.na1 0.93 1.43 lRL"p-JHD 16 3.4 3.13 411.22 0.039 41.04 0.49 ‘Papa as 2.53 2.01 0.51 am: 0.46 £1.55:

Adicia:-nahnanta sa prcsentan Ins imcrvalns dc mnfi anzade la niiferancia da madias de 1-:15pracina dc Ins cincn culfivna. Eat:-a 51311 14:25 val:-res minjmna 3' mifi mnsantre Ins males ladifarencia fie medias ac puede dar para cada r.:u]1'ivt:r con una pruhahflidad de 95%. Forejempio, para :1 mmata pa-Ia c:-fiate una probahilidad de 95% que. la diferencia dz: mediasentru e1 precio (143 la liata de Ia Feria 3' la Iista del SIMPAH sea EEIITE 93 centavas 3' 1.43lempixaa.

Siando quc todas Iaa djfarancias dc medias ctrtra I05 procios dc ambaa listaa rcsultamnaignificaiivaa, ac lugrfi determinasr Ina margeznes pnrcennzales para cad:-1 cultix--:3 sun Iaaiguienla ffinnulai

awn:-gen Porcanfnrzf 1- Fracfa Promexifraigyra Farm +- Pracfa Fmmadfa .E.u"v;IT.-{H 1' I99Pir'ec.r'u Prcrmadfca SELIPAH

Cuadm 24 Margenea pm'::.e::1tua]e.a enrra aI precin da Ia Esta de laFeria 3,? el preci-:1 dc Ialistiaggl SIM?-‘_:iH. _ __ _ _ _

1'1-IARGEN PClRCEl\.''I‘UAL 11CULT1“VCI DE PRECIDCab-afl a .'ED..'?.E'3/aTomaxc para 427.54%Rcpollo 6.92%Papa 25.S?E5/u lZianahoria 5.41% ’

Page 83: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

70

En el Cuadm 24 se punch: observar qua Ins mzirgcncs que Se: presentamn para :31 rcpollo 3*la. zanahoria fimron muchcr mas bflj flsquc log quc sc dicron pam 1-as otms trcs cultivos.Esta cs Iégico considcrando quc tam-3 cl repoilo come 13 7.anaJmrLa sun producing que laHlaycrria dc I05 productores de la Ftria sicmprc Iicne. en sus parcelas tie pmducci-fin; EstaIes permit: wander a prccios bajos, e inclusive inferiores 21] precio de Ia lista dc la Feria.cuando hay rnucha compeiencia, ya que su ganancia se «:12 en Ia actividad dc product-ién 3*no en la actividad de cumpra 5' Vania. AI comzrario, el tomate pera, la cebolla amarilla 3* lapapa son cultivos qua ucasionahnente 105 produclores yfo comcrciantes dc Ia Fcria tlenenqua comprar a los mayoristas 0 a procituctores vecinos para poder suplir Ia demancla de suscfiuntes cuando ellos no tiencn su propia produccién. Dehido a we }r dcbido a Ia mismanaturaleza pereoedera de los productos horticolas. para no incurrir en pérdidas, Iospmductores 3-: van obligados a clcvar -:1 prccio dc Ins productos que compran 3; venden,Hlagnifi cando am’ has mérgencs dc comcrcializwzién, ta] 3' como se: Pllfi dflvet para 21 casedel mmaxc que alcanzé un maxgen ‘nasta de casi Im -48%.

4.2.2.2 Amiiisis de can-elacifin cntra: prccios dc amhas lhtns. Esta anélisis se hizn can:1 nbjetivn dc deienninar qua tipo de relacién existe cntre Ins precius de la Iista de la Fe:-Ea3.’ I05 prccins (113 la Jista dual SLHIEPAH A canfinuacién SE presenian I05 remltadus en elCuadm 25.

C_l.l_El[2lI‘I.'.I 25 Resxlltadus del amfilisis tie ccrrtglacién dc lgiprccios +1.§__Ia5 horta;I1_'_zas.|_ ccrEF1c[E1~I1jE DE I‘ CULTIVO CDRRl'.~‘.I.ACI{)N DE H'T‘i.’EL Emcrq DEPEfi .RS{)N SIGNIFICACIDNCelmlla 0.252 0.093Tmnaie para 0.6? 0.01Rcpnllo 0.834 9.01

\Papa 0.138 0.179Zanahraria 0.365 0.033

EI anziiisis dc correlacién tie Pearson determin-c’: que 59551: una relacién posifiva entre losprrcios de Ia lista dc Ia Feria 3* los de la lista del SIMPAH para todas las hortalizas qua‘: setomarnn en cucnta en :1 estudio. A medida qua aume-man 103 precios de la Iista 4:101SLWTPAI-L aumenian 1:13 precios dc Ia lista de la Fcria y la misma situacién se. da cu.-andnhajan 105 precins.

Page 84: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

TI

Todas ostas rolaoionos posftivas rosultaron sor signtifioatrjvas a un alfa do I125. Algunosproduotos, oomo ol ropollo 3r o1 tomato para, aloamraroa oivolos may altos do signlfioaoiontfllfllfl} para ol analisis do oorrolaoioa ontro los proolos do las dos llstas. Sin arabargo, lafortaloza do Ias rolaoionos fiJo diforoato on oada oaso. La papa pros-onto Ia mas déhilrolaoiott 3; adomas la do manor slfifioaoion, mlontras ol tomato pora prosonto la rolacionmas fill-‘:1‘tB oon on R“ do H.334.

-1.2.2.3 flotormlnaoi fin do Ios prooios do Ia Foria a pat-fir do los procios dol SLM_P_-LEI.Para cada oultivo so hizo Lm analisis do rogrosidn do tma sola variablo indopozodioato, olprooio do la llsta dol S[l'vIP'r5.I-I; ol prooio do la lista do la Fazrla roprosoato la variahlodopoadioato. Ia-Iatomatloamamo Ia rolaoion la roprasotrto la slguionto ftlrmula:

Proofs £asroo'o Farm =- fjvraolo raporra .‘S'fl'L~!'3"..4 H)

El ohjotivo do ostoaacplioar la varlalailidad do los prooios do la lista do la Foria basétndoso on los prooiosdisomioados por o1 SIIVJPAH. "En la rttodida on quo ol modolo rosultara sor codfiablo, ostopodrla sor una horramioojza fitil para los diroctivos do la Forla Agopoouaria 3* Artosartal doTogucigalpa al momonto do aslgnar los prooios a los produotos hortioolas oada socmana,lograzodo dotorminarlos faoilmonto a partir do los proolos roportados por ol Sfl »t[P..-*-'tH.

So oorriaron modolos do rogroslon ljnaal, ouadratioa, oflhica, logarltmioa 3' mcpoaon-':laI, 3-on on prinoiplo so solooolono ol modolo quo major roprosonto Ia rolaoloo ontro las dosvariahlos [los prooios do las dos listas para oada cultirvo) hasandoso on la signification,tanto dol R’ oomo do los paramotros. Sin ombargo, ol razooamiotrto logioo ma dio lugar asoloooionar coma major modolo los modolos pollnufntrtioos. For ojomplo, para ol tomatopara, ol major modolo sogfm ol valor do R.’ dol modolo filo ol ouadratioo, poro al sustitolralgunos valoros do la variable iodopoodiouto on Ia oouaoioo so obtwioroo rosttlladosltroalos para la variable dopondionto. For ojomplo, para l.l1'l proolo do SEX-IFAH do L. 5.16,so olatuvo un prooio do Ia lista do la Foria lgual a com. La formula ooadratioa rosultasoto dolanallsls do rograsion iodloaba qua al prooio do la lista do la Foria, dospuos do ondotormizoado valor dol prooio dol SJMIPAJ-1., to-odria quaoocro tmovamonto; osto no as razortahlo ooasldorando qua Ia rolaoion logioa as qoo amodida quo ol proolo do la lista dol SIMPAH aumonta, tarobloa aumanta ol prooio do laForia puosto qua son; prooios do on mismo moroado a dos aivolas do oomorolalizaolon, 3*ostos gozooralmoato so muovoo paralolamonto on la misma diroooldn. Los rosultados dolanalisla do rogosioa so pro-santarl a ooatinuarzion sogdn oada amo do los oinoo oulfivostomados on ouoma para ol ostudio.

Tomato pom. A posar do quo ol modolo ouadratioo do rogrosidtt filo oi quo major soajuslo para oaplioar la rolaoion ontro ol prooio do tomato para do la llsta do la Foria y o] doIa Iista dol Sflx-l'P.»’-'~.H sogfm so R2, so soloooiooo ol modolo Hnoal Como ol dptimo paraorcplioar dioha rolaoion; osto dobldo al argumoato antorior soloro la logioa do la rolatdon

Page 85: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

T2

arrtra 1&5 dus vuriahlar. El mudalu Eiuaal iudiaa qua :1 marfi rfaqua auruarrra u disminuya alpraaia da 121 E313, dai SLMPAI-1, 3.T.JI'flEl1L'i u }'$ a1 praaia da Esta da la Fariu. Estaruadaia rasulté sar altaruanta siguifiaativu a uu alfa an-raata da D.|l}{?HI}3 aagiru al urtéiisis davaaianza. Su valor da R2533: amlzrargu as baja {R2 ==|}.4432.1S), arrrrfiaauda asi suiuulauta uu-’-I-4.3% {La la tmiahfliéad rural absarvacia antra Ias dos grulzras tia praaias; astu i.udiaa, quapasiblemante efistan arms variables na cansidamdas an af marlala qua puaden cam-r:'E:r1.1irauu axpfiaar la variabilidrui da 103 praaius da 13 lista. da 13. Feria.

L-us paréruarma earfimariua para; a1 mudalu lineal da rag1'a3ir3n 3,’ 51.15 uivaias raspaafivua {lasiguifiauaiéu sa rlasalibau an al Cuarira 2+5.

Cuadru 26 Rasultadus daiSD»-IPAH.

D»'TERV.-’-"I133C-UEFICIENTE hT'5."EL EKACTU DE NIVEL EXAQTE} El-E ITE CQNFIANZADE Rrurzrsrarr sIur:u~'ra.q.::r<§§¢ aruwrrraaaruu DE {p«:u_a:s} H

CULTIVG DELMDDEIJD DEI..'.'.'.IU'DEI..O PARALEETRGS VALDR I.-E'l’S1"‘a-‘n.R.«=in..’\{E'I'RQ'S[mhfiw S -41

Iuteruaptfl 1.2525 C‘.l}35‘4 {!.1STT1S 1.32:5"“T°’“"= :3 4433 a ma:para ‘ ‘ Ha U333 fl.U'E'=C|?. 0.7604 1.21355

Iutfirbtptfl 1.2962 |l}.[K'}U..'?. 1.0952 1.5351

13.4333 flflfllPapa Bu {D5435 U.fl 'T}U3 I3.-1933 0.7937

I:I1tt::rcx:_'pLG 1.11331 ICLUCIEI C|'.'I"E3|5 1.4215

a.+594-:s:r {marRepfl u fl Ha '[I.'.T.?_‘3'.:" |.'LU€H3I 0.5157 5.321?

Las pruabaa T para las hiparasis {Ia qua Eur» auafiaiautaa sun igualas a cam sun raahuzudaaa un alfa da fJ.{}5; cansaauaurmnarua, I03 parémaxras «run run}? aignifiaafivas. La aauaaifimumtamiifica da ragrasién sa raprasanta a caufinuaairéu:

Freda Ifrmab Fer-fa = 1.25215 + G,933fP’rar::'r;~ SL’LE.»=iH,}{'EI.5’.='S I} (II}.222fi}

Esta, eacuacién rapraaarrta una liuaa racta qua riana SL1 arigan an rm prauia da Esta da IaFaria da L.1,2S, Taérfiaamauta 51'. a1 tarnaia para tuviara uu prraaia da vautu da can} an a‘:T‘.-faraada Zonal Ealén, an Ia Faria au praaiu saria. ria LL25. E11 on-as palabras, aumquaesuwierrru ragalanda al tamaia para an al Marauder Zonal Balén, an la Faria 10$pruducturas la vaudariau u L. 1.25 par Jibra, prahablarnauta baséudusa an Ia utilidad quapuririu garrarar tauarfu ahi para uquallaa parsuuas qua prafaririart pagan’ L. 1.25 par la Librafie taruaia an 13 Faria an vaz da it al Maraadu Zuual Baiau 3. abtauarlu gratis. Eu furmageneral, has dos. pfi.1'z'1.111a11'us da Ia a::1.1aair'n1 (L: rag:-esién son las qua dictaru la ruagnituri da

Page 86: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

73

133 diferencias sigrdficaiivas enconlradas entre Ins precios de 103 dos nivci-3:5 de=::4:rm£rciali:z:a.cién {Feria j," Mercado Zonal Belén). E31 el process de camercializacidn, eatersdiferemia.-3 se fienen qua ciar para que :3} comerciante deiallista pueda cnbtir Sus costus deopcracién y también cbtener Una ganancia por la utilidad de fienzrpo, espacio 3' posesiénquele da a 105 prodnctos.

En el lado izzferior de la ecuacién de regresic'm jg entre paréntcsis as preaantan I05 valoresdc}. error esténdar de 103 dos paréxnetros. El cnnoce: es:-as valorcs pcrmiie ohtener 105intmwalas de confianza con una prohabilidad de 95% :16 no Equiv~:}ca1'se. E1 construir 103intarvalos dc cdnfianza pmvee 1113.13. idea do: 1111 tango de cc-Irfidemzia 331 VEE de Iitdcamentc11113. line-.1 de valores espcrados. Les imersralos dc confianza para las. eacuaciéneg deregesrién del tdmaie para, la papa 3.? el repoIIo también se: presecrrtan en -31 {Zuadm 2+5.

Cehdfl a amarflln. Para 3] cultivd ochofla mnarilla ningxmo dc 193 modefl osdfl regresiénque 5:: ajustarna remflté ser sigrfificaiivo para, exrplicar Ia vafiahiiidad dc I05 precios de LaEsta dc: Ia Ft-ria :1 pardr de Ins pie-.'fic13 derl reports del Sfl kdl-‘AH. Posfhlcmente exisieru otrasvariables que se tang:-m qua considerar an BI models: para poder cxplicar dicha variahilidad.

A pesar dc no haber enconrfrado un modelo de regresifzrn siguificafivo, 105 re-sultados delauélisis de cnmpamciésn cis: medias podrian sear fiiiles para determiner cl pm-;;id de la lists:dt la Fcria para la cebofla amarilia. Con elenmniramn difercncias significativas pant todos los cultivos considerados en lainvesfigadén, in cual hizo posible conocer 103 nnérgcnes qua exist-em entre 1::-rs preciospmmedio tie arnbas listas {Estes resnltados Sc pucdcn observar en cl Cuacim 24).Conociendo estos mérgenes, es pos1'bIe formame una idea dei prccio de Ea Esta de la Feriasimplemenite slnnando cl valor del margen ahsaaiutn al precio del SIT‘-'IPr-‘iI'I. Dbviarfl entceste procedhnienta no es tan precise COIIIO ml models (is regrcsidn pen} Si pueda hrindaruna idea 31 encargado uie asignar has precios a has cultivos en: La Fezia.

Papa. Para est: cultivo ‘codes 105 modelos analizados resuhtaron SE1‘ altamentesignjficafivos a un alfa dc flflfll para nnevamentc se seleccicné cl mcrdelo Iineai dereg1*esid1L EE cneficriemze da regresidn fine. cl mismo en todos los modelos {R}: 13.4333} 3,:105 pfi.I‘é.tE1&1:l'0 fipara :1 mudeln 3511231 de. regrcsidn remltaron scr aftamsznie signififlros ai{LGCJI Hive] de significacién. De nuevo, el model?) expiica menses de la nfitad de lavaxiabilidad de 103 ptrevaios de la H2-Ea de la Feria (43.3%); ef Cuadm 25 presenta estersdates 3? tamhién Ins valeres de 105 parzimeuos 3' nivelcs dc significacidn para :1 rrmdeld dcregrcsif:-n dc 103 precios de la papa.

L06 niveles de significaijén de {}.i}0fi2 3* C'.f}Of}3 de 103 parzinxetros pcrnfifiemn a-I:-eptar iashipdtfisis dc que estos 5011 diferezlltes :13 earn, definiendo asi la ecllacidn matetmitica:

Prado Ifsmrdza Fen}; = 1.2962+ G.6435[’Pre:-':i0 SEMPAH)(9.29) {tJ.15CI2)

Page 87: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

T4

En 331:4: cage: 13 lirnea rescta, representada par 13. ¢s:u3.s:ié+n tia.=.I1e 51; arigeu dcrmie: ell precio de-Ia lista de la Feria es igmfi 3 L1.29+S2, el cual 33 {La teéricamflnte fluando £1 preszzicr deSH‘-{PAH as igual a, cam. La. pendiente de la Hnea e5L:i reprcseniada per 31 valor de: 339 dc9.15435. P01’ cada lampira qua sube D haja el premix} de la Est.‘-.1 fie! S]]V|T|?.P'sI-I, (:1 precia} de 13.lista de. La Feiia, subs Cr baja 54 ceutavos. L05 interval:-5 de cnnfianza efit fintiatios par une1-tar esténdar de G39 3; {1.l5fi2 para ti irrtercaptu 3' el Etc, reapectivamcrrte.

Zlauahoria. Be 105 cinco caiftivos toznados an cueuta en €313 iflveflfigacriérn, Ia zanalloriafile el que presenré la menortiempcr en que SB tfltflflfflll 10$ daicrs. I}: 105 ciatoa dc las 26 fechas. dc dicho periodcr, 23tufiernn $1 nfisxnn Vain: dc L.3.'|}{} par mam de fies zanahorias; 3. ask} SB p-adfia deizrerrprincipaltnanie 31 hech-:1 qua I-:13 mndelcrs dc rcgresi-fin preamniaron valocrcs sumamefitebajcrs $11 5:15 cueficientes de regrasién [R1=D.132S2). Pr:icticam.crrLe no exists una IelacirénEDIIE1 El precin {la la lista fie la Feria 3' $1 precio {la la lista dei SH?»-{PAH purque ci precio de-La Esta fie: Ia Feria presenté rmxy poca variahflidad en crrmparaciém can Ias vm-iaciones quap1'es.eni<':+ el preci-::r de la lista del S1]!-.£E‘AI-I. Cflflflfl mlefl t fi l flfl lft fl ,Ins mc-riehzrs na resu1ta:rr::m$3: Signifi cafi vos :1 un alfa dc {].[i5{I|I, 3' par la taltio, pam la: zanahoria no Se puck: enconjmarmm emacién matemfifi caqua can precisién pudiera deienninar 12:1 prccio del Estado {is Is.Feria parfiendo dcl precio dc I03 infnrmes del Sfl 'v fl 3‘AH.E11 este case también resultamnveniente remurir a £05 mfi rgeztes absfllutus que as ohmwieron dc lets diferenciasSigrfificativas entn: 1:35 praaios promedio de 31111133. Ems cuando as him 31 anéllisis ariammgyaracién de medias {véase el Cuadrn 24}.

Repflfifl r.Centraxio 3. la zaxaahofia, -2:1 repoflo presenié eel rfivel mas alte flea coeficietzrtvs: dcrcgresiérn; pasta e1 mcdelo Jineal est: file de: fl. fi94fi'.T, explicamiu asi casi 1111 ’I-"fi% de IaVariabfl idad del preciras de la Esta. de la Feria. Es posiiale mejcnrar el mcrdelcr incluyendootras variables qua encplique-.11 -:11 30% rastante de la vaziahiiidad, sin embargu 'ID% :5 ma11:IveI de explfcacién dcl modelo tie regr-‘:Si<':rn bastante accptalzrle 1:ra:ra este fipo dc -asftudifissauciuaacnnfrnjicos.

Todcrs [03 rm:-delcvs resultamn set altamente 5igIfifiGafi‘VG£ a un alfa dc fi.G{}l. A pesar dcque el mcutleln mladriticu dc regresién presventc‘: e=I Ffmas alts, 1-'rDIEI.Ule1'J:IIE: fit-E un I32 mayorque :31 del modelcr lineal. Dd:-ride a, sstu 1; debidfl :1 I3 légica {la la relacifin ecntre 31111133variables, 5!: dficidié qua esite 111fi:mcr seria la mejor opcififl 3, LISSHI coma mecanisni-:1 p:a;r‘adctcrminar Ins precicrs rlel lifitfidfi dc Ia Fe:-la partiendo the 105 infarmes de-.I SHMEPAH. E1Cuadm 2:5 I‘e5um.c csta informacién as.-E coma i11f:r1'n:La.£:ir:'m acetrca dc lc-5 parfxmetros,nix-‘slag dB significacisfifi e inte-male»; dc confixmza para el mndelc: dc regesién -:1-e Insprfidos dc} repolio.

L05 parém».=:tms rcstfltaron ser altamelzrte significafifos a 11:1 alfa fie: {}.'D1D par lo que asrcchazan [as hipétasris qua airman que son iguales a cam. Maiemétfi camcmela relacirhn esrepreseniada per la fjmmtat

Precfo Efmxcfu Ferfcr = 1.1931 + {i.T23’}'{?recf5 SLMPAH}(C|'.3195]I {C|',D“9 3]

Page 88: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

'15

E1 nrigen de La Hm-.a representaxia pcrr ttsta. ffinnula SE da dcmde: cl prcciu dc Ia Feria es :1:L. 1.1031 pm’ cada cabeza cl-.2 Iepullo, cuandu cl precio en el Mercado Zena} Be-Ién esigual a cam. Adicionalmcxntc la ecuacién demuestra; qua per cada lurnpira qua $1 rcpollnRube dc prccio en val listado dc S11‘-.=IPAI-I, en el listado de la Feria ea-“ta sube T2 centavos.L05 ermres estfindar, 0.3195 3,? {},D93 dcl intcrceptc: 3? del B3 rcspeciivmncnte, detenrfinanIns limites inferiures 3' supericzrrcs Ii: 1:15 parémetrcs a. uni: probahilidad de 95% £1: 11:!equiv:-rc:ar3E..

Page 89: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

V‘ CGNCLUSIDPTES

Laa pra-riuataras da hartalizas da Ia Fa:-Ea Agrapaauaria 3-* Artasanal da Taguaigalpa.aanaaan aI Siatama da Infannaaién da I»-Iaraadaa da Praduataa Agn'aala.s {La Handuxasmas par Ia. aafividad qua aata raaliza, qua par an nambra prapiamaaia. U11 35% da 105praduataraa afirrua hahar aaauahada a iaida aahra I-as praaiaa ria 1-as pmdaaiaa a inaumasagriaalas, nfiantua qua aalamauia un 33% dija aauaaar a1 SIIv£E"AH par an namhra. Saraquiara da aiarta nival da aduaaaiérn aaaolar para pauiar caliupranciar al siguifiaada dafS[I'v[P.a.H 3* aata Ia damastra a1 anélisis da tabiaa da aaufinganaia an tianda aa anaantrauna raIar:.i.aI1 aitamanta signjfiaativa 31 p‘-1{}.D'|I}’J” antra al grad.-:3 da aacalaridad dal praduatar3? al aanaainnianta dal siatama da iIt:E'a1'r:1ax:ifi:r1 par au natabra aagun Ia Pruaba Exaata daFishar. El mayor paraaaiaja da praduaiaraa qua aanaaau SH»-IFAH par au nambra tiananuua aduaaaian aaaalar Supariar al 3ar. grada. Esta miama Ialaaiau 11a Iaszfitrir satsignifiaafiva auauda aauaaar al SDHIPEEH aa rafifia a Ia aatividad da difilsién dainfarnnaaian cia praaias an vaz. da 3} naafl;-Ia prapia da aata. Na aa raquiara da mnahaachncaaian para asauahar an ixrfarma da pracias para si sa uaaaaita aanaaar algmaaaauaaptaa para aamarandar al sigaifiaafia cia an aistanla da iafarrrzaaiéu da maraadaa dapradtnataa a.g1'iaalaa_

Na axista una. ralaaian siguifiaafiva antra aanaaar al SHUIPEH 3' a1 pa:rtanaaar 3. ma aria lastraa aatagariaa da aaaaiadas a la Faria usadas an al aatutiia, praduataras natas,praduataraa-aamaraiautaa a aamaraiantaa natas. S531 aalihargo, Ia divaraifiaaaiérn da Iapraduacian 3; la aaaiidaci da praduata qua al aaaaiada Vanda an la Faria aantparada a iaaanfidad qua Vanda an atzras maraadas ai pudiarau axpiiaar an parta Ia vafiahi fidad an:I:r*aaanaaar aI SIIJPAH a 310. La: pmduataraa qua fianan auatra a maa mlltivaa anpraduaaian a an vanta a la largo dal afia an E3, Faria, prasantaran mayor aanaaimianta +:1aISE‘-'£E’.e’—".H aamparada a Ias qua vandan mamas ria a:r.1atIa allltivas. Esta ralaaiéa saaampraba madianta Ia aaapraaian {la la hipataaia altarna da dapandaucia antra amhaavariabias usamzia Ia Pruaha da Chi Cuafl raria a ua alfa axaaba via 'l}.i}14. Sa puada aanaluiiqua iaa praduataraa divarsjfiaadaa 1'aqI.1ia1'a11 da an alayar graria da infannaaiau par la masaampflaafia qua rasuita ramiajar la aamaraializaaian da ‘variaa praduataa an Va: daaalamanta la da traa a Iuaaaa, Adiaaiaualxnanta, £1£IdI'{} dal g'n.1pa uia pratiuataraa quavaudau un taayar paraaruaja da 313 praduatas an 13. Faria, Ia uiayaria aauaaan a1S]1'vIPAI-I, aantraria :1 Ias. qua vamian sus pratfruataa an aaufidaclas mas grandas an a]Maraada Zanal Ba-Ian. La. 1'aa}'a1'Ea {Ia allaa asaguraran na Saba: da qua 3a trata alSI!‘-LEPAH a na hahar aaauahada naria Sabra 51.1 nambra a an aafivfdani prinaipai. Emaralaaian sa aampraba astadiatiaaznaanta aon la Pruaiwa da Chi Cuadrada. Sagan asta pruaba,axiata una prahahilidad alta a an alfa cia £1.12 quala ralaaiéu aaxtra Ia variahla aanaaar al

Page 90: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

77

S]1vfl 3.AH per el nerubra 3' la variable referenie a la eanticlad da preduete que el aaeeiadevancle en la Faria eomparade a Ia cantidad qua veude cu etrea mareades, ea rla an raalldad3: He per al azar,

Manes da la rnitad (4-4.4%} da lee productorcs da hertafizas de la Perla censlderau lainfermaeleu eeme ufil para la tema da daeisienas dc preducclen 3r eerearcializaeieu.Adamas, eate grupe qua eensidara ea; la iufermaeieu afinne quc asta solarnanta lea brindauna idea da preeie 3* prefiereu eensultar sus fizeutaa tradicieneles de iuferruaeieu,priueipalmaute lea eemarelautaa mlsmes, a la hera da hacar sue trauaaeelenaa. E1 principalprebierua pedria aatar an Ies niveles Lie educacien qua al maeaje da la lnfermaeieuraquiara pa:ra peder utilizaria efaetivarnenta; sin rm prograrua de eriueaeien para al use alela iJ:Lfe1'ruaeiuu, aapaelalmerrta para el eatrato cla predwzzieres 3! eemereiautea de bajaadueaeleu eerue la qua ea aueeatre qua tleneu lea predueteres da lzrentalizaa de la FariaAgrepeeuaria 3! Artaaanal ea Tagtreigalpa, tecle al aafilerze powclrfa estarse haeieurle anvane e pedrla estarae haeieude aelarueuta para aqual grupe de partleipautaa del mereadeeeu eivalas altes de erlueaeieu. Sin embargo, se rlaha temar arr eueeia qua a1 aistema clainfermacleu as uua uevedad an la estructura da 103 rnenzades agrleelaa da Heuduraa 3r learaaultadee dahan ear avaluades tam}:-ién an al madiane 3' large plaza para avlrar aai haeereeneluaienaa aehre lea legree del SIMJPAH mu}; tampranauleute euande terlavla nedeapierta uu luiaréa relavaute eurre lea produeteres y eemareiauiea uacieualaa.

BI gape de eneuestades qua afirma que la infermacien 3r Ia fimelen del S1}.-i|;FAH aeuimpertarrtes para 105 ruereados agrieelas uacionaias (63.9%) as reaper que el grape que laeeuslclera(ae.5e%). Uu pregrama da edueaeien de lea uauarios petaneialas da came utilizar Iaireferrnaeiee arleeuada y afeetivameuta as fimdamerrtai para aprevaehar esa aparauraeeufiauza qua hay er: la varaeldad the la iufermaeiéa per pane tie lea paquefieapredueteraa. Al uu'ame tieurpe, arm pemfitiria apnevachar el heehe qua uea bueua parteda elles tamhiau aata eeuaelauta da su impertancla cc-mo pma da Iaa eatruetaraa cle leamerearles agrieelaa de I-Ieudrrras. En la Far-la Agrepaeuaria 3; Artasaual da Tagreigalpaaate aa pedrfa legrar faeilruauia rueeiiaete eharlaa eecu lea reprasautautaa de lea saeterea,alguuea predueteres 3; we la Junta Ifdreetlva.

La dlreeeieu dal SJMRAI-I esta mug: aeertacla an cuaute a la aatzratagia da diaerrrirraeieu dala ieferulaei ea ea refiere, per le men-.es a nivel rial paque-fie prerlueter rla hertalizaa de laaeeuluuldadas {la Fraueisee Merazan. Un 32.9% rle les predueteraa rie hertalizaa cla laFe-ria eetan ria aeuerde en que la infermaoifiu sa siga distrilrruyande dlariameute para quaeata sea are 3! afeetlva. Adieleualmeute, Iaa prafaraneias dc lea predueteres acarca rle laaaataeieuaa raxllales, programme 3: horariea, y acerea da les pariédieea qua laeu paraiuferrrrarse eeiueldiaren con la seleeciéu estraiéglea the IDS readies 3? p1'egramaei«;'1u qua a1SIIVEPAI-I lfize para diseminar la infennacién efecfivamante. I-LEN gr Radio Amédea son lasastaeienas radialas mas aacueharlas per 2103 produeteres jr les pregratuaa uefieleses daestaa cles emieeraa sen lee mas alaudides per ellea, 3' al relates ticxnpo son las rrrisuaaaaataeienes radialaa qua al SEMPAH usa para divulge: lea iuforruas diariauzarrta. Existaualguuaa eataelenaa radialas come Eadie Satélite qua sen freeueuteruenra ateudidaa per lea

Page 91: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

T3

praduataras da 121 Faria 3r qua na astén dantra dal pragrsms da difusiau da SII~.”|_”E’AI-I; parEa tauta, sa daha aansidarsr Is pasibilidsd da qua farman parka da la asirsragia daiSUVLPAH para la divlrlgsaian da la infarursaian. Da Ias das rnacfias, radio y pariadiaa, a1priruara ha damastrada sar al mas afaativa a nivai da las paquafias praduataras;spraxirusdsrnaula a1 90% dal tatsl da praduataras asauaI1a.u Ia rsdia 3* un 9’F"".«‘«3 da ias quacauaaau SE'v[PAH afirrusrau habar cauaaida aI SHEPAH madiunra ms rapartas diarias san is radia. Esta sa daba a su arnpiia aabartsra 3? 23:1 mauar raquariraiania daaduasaii:-u asaalar pars atandarls 3? para shsaraar Is irrfarrasrzifru. Eu ausrrta al usa dalpariadiaa aama madia dapaquafias praduataras asta 11a as al madia mas afaafiva, para padris saria para usuariascan uu msyar Ifival da aduaaaiau 3' can ulayar aaaasa a s1. La daaisiau da publiaar ls.itifannaaiau an Disria Ls Tribtma, EI I-Iars}da 31 La Prensa as acartada, causidaranda quasau Ias da mayor air-sulaaiau an al para, 5; adamas, astas sau axsatamanta las misurasdisrias qua las praduataras qua iaan al pariadiaa dijarau prafasrir. Es irupartsuta irwastigarIa fiacuauaiu an qua sa dabarisn puafiaar las iufarmas an Eas diarias puasta qua Iaafaatividsd dai usa da asta ruadia padris astar hsssda tsrnhian an al mirruara dapubliaaaiauas .

Efi stauus divarganaia antra la qua ias praduataras da hartalizas Ida is Paris quiarau 3* laqua afi-aaa a1 SIMPAH an auanta al tipa da infarmscian qua sa daba iualuir an Iasinfaru1a:s sa rafiara. Muuhas da Ias auauastadas sugiriaran irwaslzigsr Ias maraadas a uivalda praduataras 3; datsdfistas an was da safsmania :-.1 rrivai da las marasdas mayaristas paraasi padar abianar iufarxnaaiau da tada la aadauu da aamaraislizsaian, Sa ssba qua asaIahar as praatiaamansa impasibla da flavsr s aaba dahida s Ia anarasa 3; diflail quarasuhuria haaarla causidarauda la astruculra da Ias ruaraados agriaalss da Handuras,aspacislmanta a uivai da Ias praduataras. Dabida a la irapasibilidsd da raaapflsr asta tipada iafarruaaian acanrfmfiaa 3' afaativaarauta as qua aI S11‘-AIPAH taura is daaisiau da abtauarinfanrraaiaa u uival da vautss s1 par msyar an Ias maraadas prinaipslas. Esta situauiautarubiéu as us indiaa da is uaaasid-ad qua hay par aduaar a ias partiaipauias da Iasmarasdas agfiaaias da I-Iauduras pars qua antiarrdsrr al parqua dal arigazu da 13.irrfarursaian 3.; para qua spraudsu 3, ufiiizsrls afaativamanta pars sus prapasitas aspflaas.La daaisian da hsaar aaiaraaiauas sdjuutas s Ias rapartas asari-tas 3; radislas raspaata alarigau da 1as praaias as may saartsda par parta da ls diraaaian da SI['v1fE’r5sH parqua astada aiguua manara cauuibujra 3. is aducaaiau {la Ias ususrias pars padar arpravachar slu1s:a''u1aIsi:afarn1sci{3u.

En ausuta s has 1:.-raaias, sa puada aauahfir qua an-ristau difarauaiss sigrrifiaarivas ardra laspraaias da hartslizas {la la lists da La Paris 3 Ias da 15. Esta dal SHMHJAH. Sagitn al susfifisda aarapsrsaiau da madias, Ias praaias dal listada da 13 Fari:-1 firarau an prauladia Ina;-,'arasqua las praaias dal Jistada dai SIMZPAH pars tadas las praducias; asta sa puada daair a nuslils axsata da 'U.C|S9. E1 msargau paraautusl dada par asas difaranaiss anctra las praaias dasruhss Iistas fua mrqrar para las praduatas qua las ssaaisdas aaasianalmanta fianau quacanrprar u auras para suplir Ia daruuuda., Islas aaqna aI tamaia para {4'?.54%}, la papa{25.3?"?r’fa} 3' la aabafla s.u:tarilla {2D.23"/E»). Causacuantaruauta, sa puada aanaluir qua astaspraduatas sau muclzua uras aaras an ls Faria qua an al Maraaxia Zaual Baléu. Para las

Page 92: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

"F9

prachlatas qua Iaa prariuataraa gauaralruauta fiaaaa an prarluaaian aapiipua, talas aaruarapalla 3; zanaharia, laa ruargaaaa paraaatualaa sap ruartaraa, +5.92% 3: 5.41%raapaafivamanta, riahicia a qua las gaaanaiaa rial praduatar a dam an la aativiciad riaprariuaaiaapua aaaatividacias d£Cflfl ‘1FfIEj.-’V€I1tE.

La raiaaiaa anira laa praaiaa da Ia Iiata ria la Faria gr la Esta rial SJZMIPAH as pasitiva paratadas las praduataa an asrudia aagfut al aaaliais da aarralaaian da Paarsan. Esta siguifiaaqua a ruadida qua auraaataa a aajau laa praaias rial SIMPAI-L aamantan a bajaa laspraaias da la Esta da Ia Faria. S331 aaibarga, la fartalaza ria asa ralaaiau as mayar para a1rapalla (R3=l}.834} yr ai raruata para {R"’={}.*5’?} qua para la aabafla aruarilla (R2=G.252}, lapapa {I~‘.2=G.138} 3: la zaaaharia m%CII.355}.

La iufarmaaiaa aiiaaruiuada par a-I am-aura puada aar {ail para La Junta Diraativa da laFaria Agrapamlafi a3' Anaaaaral Iia Taguaigalpa an 9.1 aatividad da asiguar Iaa praaias a Iaapradaatas harfiaalaa. Madiarrta Ea taaniaa da ragraaiaa aa pucia clatarazauar aI praaia da IaJiata da Ia I-‘aria da praduataa aaraa tarnaia para, papa 3' rapalla partiaruia da 311,3 praaiaaan Ia Iiata dal Sfl '~fPAI-I, TIE) aai para la aahafia arnarflla a para la zanaharia. Las raarlalasafuaradaa da ragrasiau Jjnaal rasuitaraa sar ahzamauta sigrfifiaativas a 11:: alfa ria D.{K.'!1 paraaI tamata para, la papa 1; al rapalla. Para Ia aabafla a1:uari]1a 3' la zartaliaria laa ruadalaa upraaultarau aar sigaifiaativas a an alfa da G.fi 5. Sin arubarga, para a} tamata para 3,? Ia papaa} aaafiaiaata da ragraaiaa fixa haja (9.44 }r {L43 raspaaativarualzrta} iudiaanda qua a paaar daqua Iaa mauialaa aan altamarua aigaifiaafivaa al p-flan}, aatas axpliaan raauaa da Ia rurtad{la la variahiiidad da Iaa praai-as da fa Iiata da la Fazria. Da las pas madaiaa qua aaalahararap, aI rial rapalla ar. ai mas aapfiahla ya qua tiaaa up R3 da C|'.E<9, a:-qafiaaada aaiaaai uu '}'fl% da Ia vafiahi fidaddal praaia {la la Esta da }a Faria aau aalamauta una varialaiaiadapandianta, a1 praaia da rapafla da 13. Esta dal SILEPAH.

E3-tiataa an-as variahlaa qua padrian Enaluiraa an ai aaadasla da ragasiau para podar rnajararsu aapaafdad para axpliaar ai aarapartarpiaara da la variabia iudapaadiauta. Una da aataavariables padria sacr al praaia da aataa praduatas. a nival da laa auparraaraarlaa daTaguaigalpa, pa qua aarualrnanta la Junra Diraativa {la la Faria laa uaa aarua rafarauaiapara aaigar laa praaias aias praauaraa ta.

Ea farma genera], aa puada aauahur qua al Sfl~«£E-"AH puada aar uua apuda para laspaquafias agiaaltaras qua aaraaau da fizrrraaa praaiiaaa para infiarraarsa da Ia aimaaiau dalaa maraadaa. Su auiapaiaa aama uaa harraasiauta irfil para la tarua da daaisianaa daprauuaai-an 3! aamaraiaiizaaiaa asta an fiuaaian da Ias aafuarzas qua aa hagaa ua aaiaruaatapar drvulgar Ia iufarruaaiaa, sipa qua par aalarar Iaa aanaaptas aaaarrarfaa daatra da Iaidea dal uaa afiaiauta da uu aiatama da infarruaaiaa da Iaaraadaa El tiampa tambiau juagaun papal irapartanta aarua datarmiuauta da Ia adapaiau dai Sfl 'v£E".AI-I. Sa raquiara dapariadas haatarrta Iargas para qua las paraauaa aampraadau Ia qua as up aiatama dainfarmaaiaa da ruaraadaa 3; para aarabiar su maataljdad da aaafiar au aua prapiaaiavastigaaianaa haaia aanfiar an la infarmaaiau qua a1 sistama Ias b1-fm-.eia. Ea priuaipaluxantapar aata razfm qua a1 Gabiama daba -I3-C1-ITIi[I11B.T an apaya ai SIMPAH an al Iarga plaza 3'daha famautar su uaa aatua ha-rraraiaata da raaraada, ua aala an la arupraaa privada, sina

Page 93: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

EU

que sum: [as itlstituciones estatalas {1}-I}.{[£—‘a., BANAEUPRD, UICTA, BCI-L 316.} qucreaquiezrerr. de la irxformacién que el SEHEPAH genera.

Page 94: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

VI. R]'ICOI'+.[ENDACIDN"ES

La gran difarancia que 5: die an 105 rasultados al preguntal‘ sabre al canaciruiauta c|aISHV£[’AH an dos distintas famaas, par mm actividad 3' por su nombre, indica claramenta quasa neaaaita aducar alas usuarias patenaialas para qua puedaa comprandar cl sificada daIa qua as 1.111 aistama da informadén da rnarcados, cualaa sun aus fimaiaues 3* quabanafiaiaa puaxia iraar a la sociadad an camfin. Esta sa compruaba mas aim con al haah-aqua mas Iia la ruitad dc Ios produatoras da hortalfl dc la Feria Agrupacuafi a ‘_»,' Artasanalda Taguaigalpa afirmaran qua Ia infarrnacifin no as Iltfl, 3' da 105 qua dijaran qua ai la as,tad-as prafiarau basaraa an sus fuautas tmdiaianalefi da infamlaaifiru a la hara da haaar anstransaaaianaa an Ias mcraadas, prabablarnanta par no antaudar hian aarua ufilizar lainfamraaiau rial SIIHIPM-I adaauariamanta. El canoaar lass praaicrs no as Sufi aianta paraaarnbiar la mantalidad da las partiaiparltes hacia aafuudas qua daaarrallan Icra raaraaduaagriaalaa dal pais; par la tanta, ai SIMIPAH daha ac-nsidarar Ia ajaaucifin da un pragramada aduaaaiau para aI uscr da la iafarmaaiém aspaaialmaara para cl astrata da prawiuataras 3,’aamartiantas dabaja aaiuaaaifina, 3* a.sag11raraa asi qua I05 aafiramas ac hagan nu sarlamautapara aqua-1 ‘r_3Iu-pa da panidpaatas dal maraada can mayaraa u'F-‘alas da aduaaaifin, aiua quapara tadaa.

A paaar ria Eu aaartada qua as 121 aatraragia dc difirsién da la infannaaiau. Ia diraaaiun dalSir-.-LPAH an daba dajar da buscar las farmas a través da las aualas asta sa puada majarar.En las rasultadaa sa anaantré qua e:'~:'L=stan algunas produataras qua atiandaa utras araisaraaradialas II11I_'5-' pcrpularas coma Radio Satélita, la cual sa aararaariza par britadar aanfiaioasacialas an 13. ma}-or parta da 31.1 prawmacién. El S1}.-£PAH deha aansidcrar Ia paraihilidadcla ampliar Ia gama da aataaionas radialas an qua ac drfimda la irlfarrnacié-n para padaraumamar las paaibilidadas da causar L1I1 fircrte impacta an 13 pr:-hlaaiian.

Acrualruarua aadstan madiaa da aomlmiaacién mu}; sofistiaadas coma al fax, aarraaalaauénico E: illtarnat. Para aste astudio an particular an m padia. cvaluar la factihflidad daastos para curnplir can IDS Ubjativos dal SIIK-IPAH dabido a la aaturalaxa dc Ea pablaaiénqua ac invasligé. Sin embargo, si al SD»-LPAH quiera coavartirsa en una harramiaata {nilpara Ia emprasa prrvada, al stator agriaala axportador 3' 31 Sector pubfico miama, riabaaanaidarar aataa medias madarnos de comunicacién para as-tar a] tame con la afiaiauaia 3'alta taanarlargia qua la aatividad aamaraial damanda an la actualidad para pa-dar aompafiran laa Iuaraafius iII1.'a:_.:rados.

EI diaria nu as un media da aamuniaacién tan safisdaadu coma laa raaaaiauariaaamariannanta para dafir fitivamaata esmenc-5 accesible qua la rrdia paralaa pa-quafias

Page 95: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

32

praductores: da hartalizas the la Faria, 3? ademas, tiana uua mauur cabartura. L05 usuarlassou parsanas can alguu uival {Ia aducacién 3' pudrfa aar intacraasama saber qua tipo dapruductoras }* camaraiaratas agziaalas 5011 I03 qua lo usan. Una da Ias vaniajas qua ofiacaas qua los reportes sa puadan conservar 3; estudiar minluciasaruania a1 estar an papal.Consacuentamcnte, as isnpartanie invest-Eg,ar quienas 50:1 103 usuaxios potancialas de estamedia a investigar ai Ia fiautancia dc pubficaaién de }a infarmaaiau {Ia uas vacas parSamaria as scufiaiania para auplir Ia ma-aasiciaxl da alias.

EI origan da 13 inf:-11:uaJ:iE+u ha aausafiu aantravarsia an (:1 prubfica, espaaialmanta art haspraductaras al pausar qua has praciua -fie Ins repartas dal SH»-iPAH S011 103 qua aIIos dabecuraaihir a La hura da vaudar 3.113 praduatas. El SHVEPAH haca aalaraaiauaa adjunias a 105raportas escfibus 3* radialaa raapaaiu a asta Iarua. Dabidu aI tiarupu qua puada tamarsuparar aata prablama, qua coma sa niija aateriormanta aata ralaciunada can Ia aduaaaiandal publica aaaraa da 103 meraadaa, aI SIMPAH aaba aaatiuuar con la aarupafxa qua aalara1:35 aunceptaa da mt fimaiauauliarrta 3? ans uhjativas purqua asta aautfibuya fixarraaanauia ala atiucaciau {Ia 1-as uauariaa para qua puadau asi apravachar ai rm’:-:in1a Ia iufarnlaaiérn.

Siando qua axiata uua riapaudauaia an lc-3 comeraiarrias da laa marcadaa priuaipalas 3rsacundarios para alzrtaaar 1a infurruaaiau, as may impartauta irtcanfivarfus 3* dcmosiraflaslos banaficios qua su calabaraaién putiria gauarar para alias 3? para la auaiada-zi an ganaral.U11 programs. da achraaciau 3’ da inaenfivas para 103 cumaraiailtaa aaiahuradoras pudieraavitar qua sa pardiara SL1 valuntaxi da ayudar an a} large plaza. Otra furtua da aautrarrestarasia problema patiria sar aambiar a una matodologia da racalaaaién da Ia infaruzaciérumamas dapandieute da 105 aarnaraiantas. La toma da dams madianta la ahsecnraaiérn noiuimsitva an has marcadas pfincipales paciria ser um altaruativa, Dara saluaién podria sexpregurxtar a los produaturaa, miautras salan da 103 mercad-as priaaipalas, auaies fuaron Iosprecias qua raafbiaruu par Ina pracluatus qua vaudiaruu an aataa Inaraadaa. Eadstan otrasaltarnafivas, 3? as par asa qua las ravisiauas y avaluaaiuuas parinidicas da Ia maradologh dcracupflaaiésn da Ia infarmacian dabau sar parta da Ias aatiuicladas fimdamantales dalSI1~.=I'.E’_AI-1 para astar canfinuamanta majarandn Ias faunas da abtaaar la infarmaciau,i:u{:Iuya11ciu siampra ai alamauia dinénriau qua Ia panuita infarruar diariaruauia Sabra lasftuaaiéu da 105 marca-A195.

L03 rasuitadua pcraitivas abtarficias an ias auéiisis cuanfitad fivasda 103 pracias. imiiaa:1 quaafaativaruecnia las iufurmaa dal SIMPAH pua-den sar aaa.-5 para insurucianaa aurua Ia FeriaAgrapactxaria 3' Antes-anal via Ta-gucigaipa qua nacasitazu infannaaiau para datanniuar laspracios qua sa clan au su raspaativa posicién an Ia cadena da aumaraiafizaaiéu. Igualxnanteufil pc-drfa sar para utras ampraaas aarm} suparmaraarlas, distribuidaras, asoaiaaiones dapro-duatoras, nagaciaa cia alimautas 3! para I03 auularaiantaa individualas quacausiarrteluanta haaau trausaac-iauas con productus agicolaa 3? uaaasitau saber sabre suofarta 3' damanda para no aquhracarsa a1 aansurnirlas G cameraia.fi2.'-3:303. Par la tame, asimpartania qua ei SHWJPAH haga 3:1-wastigaciouas an aonjunta can as-“tag emprasas anparsauas, aspacialmanita can aquaflas qua tangan re-gisrro da ans tranaaaaionas an alpasadu para podar haaar avaluarfiunas tie pariadus Iargos da fiaurpa 3-,? hacar oonclusianesralavautas acaraa da 1a raiaaiéu antra 1:35 praaic/3 raalaa qua alias 31311 mauajado 3! 103

Page 96: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

33

pracioa qua al SI}-EPAH ha rogiatrado an at: base do daioa. Sin embargo, para fiIlI!J1‘ flS-in'aastigat:iouaa ea importarata qua so roman on cuouta otraa variables oorno aar coatos dotransporto, garxamzia do ioa oomartfiamas 3! preaios do otras fueztiaa do Information, Iasoualea podrian mejorar la oapaoidad fie los tnocieloa do regression para axpficar Iavatiabflidad do has fiat-as, traianrio aiompra de raantonor la seaciflez rial modelo,ooaaidaranfio qua at taifidad ea importauta también para partioiparttaa ::LcI marcatlo conbajos Itiveles do aduoaaion. Do oata manara so podria lograr uua mayor precision 3? mayorcficicncia an e1 uao do la irtformaoion tie SHVEPAH.

Siondo qua so pudo datnostrar la tttflidad de la irrforraaciott da-J SEIPAH para deternfintarioa precios dc loa produtztoa hortioolas en la Feria, la Junta Diroctiva do asta asociaciéndebe conaiderar e1 uao ooniimto do la infibrmaoién do SIBJPAH para toner una baae afilidaal momenta do asignar Ioa prooioa a loa prochlctos s nto, sin nocasariamerrte tenorqua: rentmciar a 1213. domaa firatttas do inforntacién con qua ouauta para hacer estaacfividad.

E11-Iabajo coujunto do! SHVEPAI-E con la emprcsa privada as irnportaata para an éxito. Enla actualidacl, aata situaoion ea may posible, considerando ioa carnbios ccononaioosradicalas do 105 afios rcciarataa oriautadoa haoia una manor irrtanrauciou del Estado an Eosrnercados. No se deba olvidar que. el SIMPAH mismo sopara la Iviodernizacion 3? Dasazrofl o :13] Sector Agricola, con Ia impiementaoion delModelo Economics Neoliharai. Esta ha venido a iaccativar Ia produccién y lacomezrciaiizacion eficienta do Ios produatos agricolaa Acornpafi acio a cam, Ia devaluacionde la mom-da dada al ]1‘b=e.rali2ar Ias taaaa de carnhio hart inceativado firenamonte lasexportacionea do produotos agricolas no tradicioxtalea. En la raodida on qua el Sfl v fi -‘AI-Ideaarrofle capacidad do informar sohrrc Ia sittlacion do loa marcados oxtrartjeroa,eapecialmante Ia do aquofloa our: 103 (males I-Ion-auras fieno estrochaa ralacioncsComerciaie-3, so dospartara urt interés por el SEMPAH a nivafl del Sector agricoiaeocportador, cl cual ha oraaitio anormemente an 109. afaoa raoioa paaados. La iibertad dcmm-cado del Modelo do Ajuate Eatructural tambiéu ha dado lugar a la propuesta dc tmabalsa da valoras vie prodaotoa agricolas, Ia cm} ya aata firnrzionamio ea cl pairs, Unaemidad de esta naxuralaza damauda do informaciott constant: 3' aotualizatia para qua lastransacciones so hagan con la agilidad que la caractefiza. Eata firttcion faxsitmante podriaaar realjzada por al S11‘-»IC’E"AI-I. Totiaa ostas posfbflidados do trabajo art conjtarto con elsector privado sort huanaa 3? aatficiatttca razones para qua cl Estado oorrlirrfte apoyando atS]I~.»i[PAH haata qua aata so coaviarta en una herramiattta htdispousablo para la torna dedecisiorres ext oi aoctor agricola }' so iogra la tranaparonoia dual nteroatio, ganerando asiutjlidades para la sociooao on general trxediantauna major tfiattibuoion tie ioa rooorsos.

E1 SIMPAI-I so origjrto darttro do} raarco :13 mm politioa do tttoroatloa Iforea. EI Eatadodabe veiar por qua sua polifioaa aoraaias o firturaa no vagrant an contra do Iaa. qua soimplernerrtaron an al pasado taiaa ootueo Ia creation do 1111 aiata-ma sic irrforrnaoion dorncrcados agrioolas, aapaoialaaeuto on afioa politicos qua as ottando raaa docisionasarroneas so tomaa. Politioaa oriontarlaa hacia maroadoa carradoa con oontrolaa do precioa.eliminarian por oomplato la razor: dc ser dc} siatartaa do informaoioa do marcadoa,

Page 97: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

S4

causando péxdidas. ennnnes dc rfinero 3* dual esfimrzo que 5-: ha hcchra par implemcntarlo 31defiarrollarlo.

E1 é:-tito de 105 sistemas dc inforrfiasiiflrz tie mercados 56 ha dado en 01:05 htgarcs y asixnportaxrtc scguir cl ejccmplc tie aqucllos qua pudicrcrn sacaflczrs adelanta, sin Gfvidarse delas cc:-rndicicuiea especificas qty: 513 dan an 105 mercados tie I-Ionniuras, puqflendo SE1’ astas1.3.5 caxlsas de un éxiiu 0 1111 fracascr del Sistema.

Page 98: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

35

V11. BIELI{IGRAFiA

1. ASDCIACTGN DE PRDDUCTDRES Y PARTICIPAPTTES DE LA FERIAAGRUPECUARJA Y ARTESANAL DE TEGUCIGALPA (I-lend). 19995.Estatntes de la Asneiatrién de fiodnctores }- Participantes the In Ferin Afgnpecnariaj,rAz1;e9anal tile Tegutigalpa. Tegucigalpa, Henri, Litngrafia Daymnn. 50 p.

2. In: AVEDILLD, M. 199?. La empresa agmria come sisiema ahiertn: ias re-Jacionescan :31 errtnmo ecnnémicn. El Zarnorann, Hand.

3. CHBEILERD, 13.; DE IKHGUEL, M. 13.; JULIA, J. F. T992. Comes 3' precins enlrnrtnfmticultnra. Madrid, Espafi a, Edicinnes Mandi-Prensa. T61 11.

4. CARIBEEAPI LATIN AMERICAN ACTION (EE.UU.J. 1996. 1996 CaribbeanBasin Connnercial Profi le. Washington D.C., EE.UU., Carihbea11PuhIishiI1g Co.3273 p.

S. COCI-IRAN, W. G. 1976, Técnicas de muestreo. Trad. par Eduardo Cases Dian. Eta.Ediciérn. Iviéxico D.F, Mex., Edrtoriai Continental. 50? p.

5. CON lmornmcrnw opomma 9 confiabie se puede cnadynvnr con la produccién )9pmduetividad agropecn:-n-ia. I995, Diario La Tribune, Tegueigalpa (I-Iendj; Mayo30: 75,

T. DEVJINE, D. (3.; MARION, B. W. I9'}'9. The influence of consnrner priceinfornlatinn on retail pricing and consumer behavior. Anterican Journal ofAgriculttne EEE.UU.} 6I{2):2.33 - 237.

8. THE ECONOMICS crfirxfformation. 19-51. Jmnnal ofPolitical Ecnmonry {EE.UU.}+598}: 171- 190.

9. FUNDACICIN’ HDNDUREZFIA DE 11~.w9asrrGAcI0N AGRICDLA (Eleni). 1995.Per-fi l promeeinnal de tzuttivos, La Lima, Henri, Central Impresora, 9 p.

III}. Hr-‘LYAMI, Y.; PETERSON, W. sf. Social returns to put:-Iie information services:statistical reperfing cu-fU.S. firm cnmrnodifies. The American Eenmnnie Review{U.S.A.):119 -13%}.

11. H01‘-IDLTRAS- BANCG CENTRAL DE HONDURAS. 1995. I-Ienduras en eifias.Tegtreigalpa, Hnnqi, Lithfipf-E33 Industrial. 52 p.

Page 99: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

35

I2, HDJHDURAS. EDI“-TGRESG NACIONAL DE LAREP{JBLICA. 1992. Le}: para laModornizaoion 3? Desarrofl odol Sector Agricoia. Teglloigaipa, HoI1d.,Lithoprean 1'4 p.

13. HONDURAS. or-'-.UPo Tjéonrrco on TRABAJO sonnn LACDIv.[ERC1:~‘sLIZ.ACIDN DE ommos Marcos. 1990. La nueva polftioa docornercializraoion do granos. Teguoigalpa, Hand. T6 33.

14. HONDURAS. snonnmni-1 DE PLAJRIFICACICJN, ooononorororxr YPRESLWPUESTG. 1994. IV. Ceu1soN3ciona3Ag1‘opencuario I993. Torno III.Culfi vos.anuales. Te.-gucigalpa, H-3nd,, Grafi oentroEditores. 183 p.

15. HONDURAS.SECTDRIAL AGRICOLA. 1996. Sistoma do Infornaaoion do Moroados doProductos Agzicoias do Honduras. Tegucigalpa, Hood. 6 p.

16. HONDURAS. UBDDAD DE Pun‘-IIFICACION SECTORIAL AGRIWZGLA. 1993.Caiélogo de oportuniciadcs dc inversion privada en la agricuixura honfiurefra.Tcgucigalpa, I-Ion-zi, 372 13.

1?’. HO1\‘DUB.AS. UNIDAD DE PLANIFICACION SECTORIAL AGRICOLA. 1995.Propuesta para e1 Sistema do Infonnadén do Mercados de los ProduotosAgricolas dc Honduras. Togucigtalpa, Hand. 32 13.

13. HONDURAS. UNEJD-AI) PRDYECTO DE cnénrro MSSRGFECUARIO DELBANCO CENTRAL. 1938. La comerciaiizacién dc 103 pro-ductos agropeatafios

do Honduras. Tognoigaipa, Honcl. 119 p.

19. If-‘PEI (EE.UU.}. 1995. Vision do la alimeniaoion, la agriwlmm 3' el medio arnhicnteon oil afio EH29. Washington, EEUU. fit} p.

213. IUSCAFRASCA, B, 19'F2. Vorduras, cnsaladas 3* plnnias raioes. Barcelona, Espafi n,Secrrahimny Urpi, S.L. 120 p.

21. KDTLER, P. 1939. Ivieroadoteonia. Trad. pot Iosé Manna} Salazar. 3ra.. Edicion.Juarez, I~.t'[ex., Prenticoi-I331 I-lispanoamericana. 746 p.

22. AflS, 5.; WHIEELWiRI{}I-I'I' S. C. 1973. Foreoanfing, methods andappfioafions. Toronto, Can, John Wiley and Sons. ’.F'I3 p.

23. n.oL.nAN, 113. 1933. Propuestas para mejorar 105 osquomas do oomorcializnoion yabastooirniento de. los produotoros. dc granos bfisioos qua forman pm-to do la red dc

contros ruralos do alntaoenamienzto en I-Ioncluras. Tegucigalpa, Honri on p.

Page 100: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

3'.-'

3-4. ‘+‘u'1‘I\‘”'1"ERS, H.F.; R-IISKEN-EN, W. 195?. Cultivo de hrartalizas en la regifin deiCan‘be. Wa::hiI1gtcrn D.C., EE.UU. 114 13.

25. EAR, I. FL 1934. Bi:::sta.tistica.I analysis. 2nd. Edition. Engluwnud C1iii"5,N. 1.,U.S.x’L, Prentice-Hall inxernafional. I’ I? p.

Page 101: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

33

VII]. ANEXOS

Page 102: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

E9

E1"~‘CUES'I'A A PRDDUCTDRES ‘WU CDMERCIAHTES DE DIVERSAS HURTAL1ZAS'" ENCDNTRADAS EN LA FERIA AGRDPECUARIA Y ARTESANAL DE TEGUCIGAIEA

Nqmbra dal Encuastadar:I

- - 'Na.j_ Fauha: I I

Buanus dias, ya 30;: fitudianta da Iuganiaria da laEscuaIz A_:_u'iaa1aPana1ncr1::au3 dal Zamurana 3'assay haciandq una am:-uasta can al prqpusitu da causcguir uua inzfannaciau qua nacasitamus paraun asrudia qua sa asté hacienda. La. invaafigacién tiana coma abjativu a~.*a:rIgu.:ar qua tantu aonaaaUd. al Sistama da Irnfurmucf-fin dc Marcadaa qua tiazna cl hfir fistaaiqda R.R.H.I-J. 3' qua 1:-an flu‘! Iapudria sar asa hlfarmaaién para datarminar Iaa pracius da lus praduataa qua Ud. ‘+'E'fl.:iE: aqui an Eufaria. Esta no la afaatari an lo mas mirlirno gr mas 1:.-ian pudria majcrra: [as autividudas da la fa:-ia.La EflCl.tE:."~'[3 no tuma ruuchu tianlpo }' autas da aumauzar has pragunt:-15 quisiara haaarla Easiflianta aclaracién:

.4.§|arag'I:1;]1. La Enfannacifi nracopftada an asta aI1r.::uasta as cc-nfidancial 3' an n:T11gun In-znmanto sari usadacan one flu qua no 5a In avaluaaiérn dal ixupaata 3' nival cla cenqcimiantu dal SEvf.PAH parpane da pruductaras yin uumaraiantas da hqrtalizas cuya vanuta as Ilavada aaabu an la FaniaAgrqparzuaria yr Aria-sanal da Taguaigalpa.

I . DATGS PERSDNALES

l.I Nombra dal auauasmda: . 1.2 Sax-ta: - 1.3 Edad;(u=1»1ascu1im I-I-'umu:nim]

1.4 Grudu da ascalaridad: L5 Estadu civil:{u=3n»1tcm1=c:eLs.au»:+}

1.6 Dirauufi m da]Enauast:1dr.:r:

1.? A in largo dal afia, qua uantidad, an '3-6, da Io pruductqs qua Ud. ‘+'flI1£1B fianan su ofigar: anpruduccién pmpia? '

"/I: daI"I‘qtaI ‘V: dc] Tqta]Comarcializadu Cumarciniizudqu-u-.¢ I-1:1: 2—~:=o-.: n==4:r:a I-‘;.s!s'.2*:H.HiJ-:u*.a4-I4:-3:; Pmductfl 3-159:4-acne:

Page 103: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

9'0’

1.3 Experiuncia -' Ticrnpo qua ha trabgfada en praduccién: afiosTiezrnpo que ha trahajado en cumerciaJ}2:11:i+i:n:______;___ afiosTiernpc: qua Ilewa Game Sonic de la Ferria Agrxzrpmzuaria tie Tegucigalpa: afiusgl-lace Ud. otras actividadcs qun: no seaula prgduccién 3'30 comerciafizasién dc hnrta.Iiza3?__51' la rcspuesta es pusitha, Ilene el signiente cu:-udro:

TampaDescripci-5:1 de 12 Actividad dc Experiencia Lugs: Especffi cn dc _{Afio 3) Trabaj u

1.9 Lugar donde has-2 sus iarincipale-.5 acfiviaiadgs dc prcrduccién yfcr comercEa]i.z:au:iérn:Pr i'n

Departamento: Municipin:

Cumunidmi: Castaica: .4‘:..ldc:1:

@m¢

Dep3Ita.ment:}:_ *Mezrazadoz

fl

1.112} g_'I'i+=.-m: alglln sucio en la pruducci-in ;r.u"o cc-mercializacién? {D-no 1=5i) Cfzanros?1.1 I 5,Pcnenw:: 2. alguna coopcrativa 4: asociacién dc pmducmrcs aparte de Ia Fcria Agrc-pccuariade Tcgucigalpa? [0-No 1=si;u

Ncrmbre de la A.5::rciaciér:1:,_; TIERRA Y PRUDUCCION

Preguntas sobre la fierra 3' el histurial produczciw.

3.1 Ares. dc sin:-mhra: M: 2.2 Tcnenciaz ' .-‘~..Iquila.da: ht Propia:I

Liz{D-Pmpia l=AIqLI.iIud.u} .2.3 g,D£':rnde estan ubicadas sus tisrrras‘? {E|*=‘-.-‘ally: 1-Munmfin}2.4 ,_r,I-lay acccso para carru atadas sus tiexras qua .+11'n=.-r1'1l:1‘:1?______"___ {'D='.'b-’::: 1-:-ti}En case :1: qua no haya, {puma transporta ms pmductos. a la carretera mas tcrcana?

Page 104: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

r.J._..—:.

TI91

2.5 Idenfifigfifin dg Ia Prg;|j,:m‘g'r1

_

Area (It Randimicntn Perimzlo dc Siembra0 En:n:>-.r’ubr:'1Siemhra Prumedio Par Cicli} 1%"AMi

.2’u1 ual {lx-iz} {U11.fuEm5r.-3'} 2

1.5 3,13: 13. tabla anterior, axial2.? g_Pnr qué as 311 cultiwcr prEI1r:.ipaI‘?____jcs SL1 trultiv-J principal?

D-Mus nmiatflc I-'I'mdic‘Lfin 2=C1iIn.u3:FFvI5u:7i1 dz pu'1::-duci:r -1IF.i.':i| dc ‘n:11-dc:5-Major prmia +5-0111::-5

2.3 Na. dc emplcadoi qua parficipan diraaclamunte enla produccié-n:

2.10 g,'I‘i&ne acceso a algfin fipo dc: crédito para la produocién? I[D=Nu I-Hi; Details por favor

Drigen :1:-.1 Crédito Crmtidmi'

J9-Lm Tasa dc-U'l"nII=i1i-‘fr 1=Am-‘um 3'53-=39 ('Lps,) fhiests} Inter-ES {%) ‘fwcfma -$=Em'|m __ _

an

3. NTVEL DE TECNIFICACTON1'

3.} yilfianto 33.513 Lld. en Lcxnpiras per area dc: sictnbra scgfin cada cuIfi1.*u'?

I.empin15JArea ‘Culfi vo dc Siemhra

L4:mpir:;sL-i rcaCulfi vo Iifi Siam hr-:1

Page 105: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

, v 92

4. COBTERCIALIZACIEJN

4.} g_L|::va sus propios registms de 1215 Ventas de sus productos? - {D-Nn I-Si]

4,3 fiend: algunus :13 ms productos en finca?___ {()‘-*No 1-—~Si}Porccntaje da Iaproduccién en general Que vendc en Ia finca:

4.3 g_De su productu principal; a quicn 1:: vatnde lo qur: Ud. comcrcializa en la finca?[dctallar El ‘i/E aproximado} Inircductores Bodcgucrus

Supermercados Cunsuxrfi dnrcsDetallista Cm:-pcrativa

Planta prcrccsadur-A ExpnrtadnraVecixmos Utrfl s

4.-1 Distancia 1:1»: 13. finca :1 Ia carretena. pazzfimentazla mas cercana: }-:.m A Tegur:ig,3lpa:_?_ km

4. 5 gflcmo tralmsporta 103 pmductos a Tegucigalpa? [1}—Ca.1'ro pmpiu l=C:u11:I- ulquiladu}

4.5 g,Cmno:rcializ.1Ud. productos an otro lugar aparte do la Fe:-la Agrcrpecuaria y Artcsanal de:‘Fegucigalpa? {D=N‘o I-Si) D~eLa]1e 1:-or fhvur en el siguienta cuadro, fncluyendo lacamidad qua comcrcialira an cada mcrcado coma % dc total de-.103 productos qua Ud. vcndc:

_ _‘Xe dcl Total dd E

Nnmhre deal PmducroMercadn Cc-mcrciafi zado

Feria Agxupecnaria

4.? g,En cuai Eh: has mcmadus flu In prugunta Nu. 4.6ub1icm+. Ud. sun itinjUi't3 gmtmtumfl’5 Par qué‘?__jj 1}»!-sicjuraespre-cios 1-Mcjar ubicmibn I=}r{I1}':I:'u§1'cnLu3

3-T'ipcr de cobra-(con1u..‘.o} 4-'PIUcius mas :-_-ainhlcs

4.3 ;'_Tiene clfmtes estahlcs en Ia f::1'ia?____ {:1-mt-5:}E.QUéfi p::u dc c1ia::nte:s‘?j 0=f'.mu5dcca.sa 1=Curncn:innt:: 2=m=,1mm;c;

3'=3L']DAHm-Ertfldos -3-Dunn

Page 106: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

93

4.9 5Ha+:e ventas 31 crédito a algmcr de It:-5 tipcrs fie cliente anteaiorefi? {i}=‘t-To 1=Si}

Detallt por favor:

4.19 gflémo se informa Uszl. de: 103 pracias fie has productcrs qua Ufi . comardafiza en 105 distinms

mercados? _Fucmes dc gyiczrmaciain SE’; e1 hefgggdo

Fuente tie Informacién {Ia PressingI.Listaa3cI0‘fi.£:':i1ic]1'a:imdc1:Da'flu§-:=1:£]:-u:d.fi4DD1 mhnm 3.Pd6fiJm{ }¢mfia 5. nEr.A1:I:i'g-:3T.Utm } :|

,_HNaidMdn

Feria Agropemlaiia

Page 107: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

Q4

EuuufimEu

u.E:_az

_a.§,_

._E..n.5:

.E_2.=._.£

_;_._.._,.u

53....2.

_§._._:..

33%.H.gE

u3

4E

muulnflfi

aaaaaa

uE_....E_E..E¢.

sH=m_u..uEoU

ma._u:uP_mM2on

uomumtuwufl

H3“.

_

$2“.

3%.2:_.52

éawé

95%.E3

_.,.3§,,Ea

2aa

o_uo:_

u:..:En_

Pam

mzuofl u

SE..3).

.EoEEou

.£._....__._a

§.=m3._2E

$EE2oE.E

=£ofiEom:_on

macuuman3.

35...__,_.v

Page 108: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

5. use DE LOS MEI}f{}S ma co-MUNIC;-.c1fi-N P+’1'ASIV.=£

5.1 g_C-an czial de 105 siguiccrtte-3apararos cuenta Ud. en su haher‘? I)-Radio 1*=T::1£."-‘bard-:tu-iciin

'.’.'*'I'-n:}c'ri3ar dc: cotrieulc5.2 Frecuencia con que

escucha la radio: D='Hu.m:.1x' 1=F+:-co: 2=R¢gu1mm:n1.=:__,3: Frecal-:nt::::::z1|1::: 4='A dinrio: -'—j_-

5.3 Freaczmncia can que-ttfira. Ia televisitin: 0-Hume: l=Pa-an: l=

3-: Fre::ua:r:IerrIenl:s: 4=EI. r:J.inricr'

5.4 Des-sfi pcién dc I33 estaciunea rarflriles yin canales televisivos, programas 3' Imrarius quaatiemic mas fi*e«:n1e:1tmn-mm: Ud., sus familiarcs -:3 pa-rsonas qua trahajan para Ud.:

Hombre dc laW liiisposa 1'-E.'q:I-om Efi tacid flRadial

F . ,’,_Abw__1°__‘ Swim yin Cannj dc Nombre del9..'fmb,,J',,5a— T£:1E‘Ir‘3S513I1 Pmgrnma Hurarfo

F3 1.

L, , =5.5 ,g,5c=: distrflzruyen pefiédicos en su comurfidad? (t1=Nu1=si}

gcflaley? 0-’-La Trib-‘um I-El Heraido 2:51 Timlp-:r¥El Ft-rifidim -$‘—‘—I_.a P-tnsu S=E1T~h1¢vo Ufa

1-» 1! L

5.6 g,Si la respuesta fila pregunta anierior es negativa, aim} es la comunidafi mas cercana a la suyaen 13 CD3] 5? 5:: distfil:-Lr_=.'r: cl perifirdico? r

;A qué distancia estéde su comunidad? 11:115.

5.? Frccuancia can que 133u.=:I pcriédico cl cncuestadn: D=N:nm: I=l’o-m: 2=R

3==F 4=A diario:

Page 109: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

5.3 Descfi pcién :ie 103 pcfiédioos quc Ice mas ficcucntcmente Ud., S113 Familiarcs 0 pezrsonas que:trahafian para. Uri: 7

Relndén Nomi;-re delI]=F.nu:.::stndo l'=F.spc>sa 2=F..‘3p-Q50 Ptfifidico3*=Ifi_j:os-=-Pud.n:s $=1-lemmas 0.”-I-n-mm 1:31 Hamid“

9=Trn1>=Jad-or -1»L::P1'c:1s=a 5=ElH1.I-noDi.u

{L NIVEL DE CUNDCTMTENTO Y USO DEL SLNIPAH

6.] gfia cscxxchzxio Uni... alguno de sus fimiliares o alguna de las persona: que trahajan can Uri.par la radio 0 visto en algfxn pcriédico, infarnlacién sohrc 103 precios dc los productosa_g1'iCD1fl de] pais coma hortalizas, granos bésicos )’ fi'u1:£L5? (O--Nu lasi}

E-.2 g_Ha escur:-hadcr U::L, alguno dc sus familiares 0 alguna dc 13.5 personas quc trabajan can Ud..pm" Ia radio 0 vista en algfin pcrié-dice, informacién sobre los precios dc 103 insuinos para iaproducarién agxicola nacicanal some set fcrtilizantes. scmillzs 3,? plaguicidas? {fl=Na I-Si]

6.3 gsabe Ud. que es cl SEIPAH {Sistema dc Informacién dc Merazuios do: Prcaducms Agricola::21: Honduras]? (D=1'-'u ‘J-'SI}

(3.4 Si 13. respuesta a Ias prc;g1.Inta5 5.1 }u''::: 5.3.‘ es pa.-;il.iva._ detail»: en :3] siguiente cuadro 1:? mediadc: camuniczacién especifico tn qua: cscnché 0 via la informacziifinz

--- - -- *1 - - -.1: :-

lllclacicin Media Ida:.? =F?°§ 1'H=i=-06° Cumnnicmfi a fi n Namhrc del Hnrnri-J dfl- as I cs = ::I.'m-'mo£ E - . . .5_h_]imm ,I_Abw__k_S Emit“ ‘i":PRMW__ _ Pm-1a»d1co 0 Prugrama

[’9;—Tmbgj,_;t_m- Programs. Radial Radial

Page 110: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

fl —-

9::6.5 ,;Qu.€: tipo de infonnacién cs Iaque: Ud. ha cscucl‘-ado 3'36 1n=.-I66 que: 5:: reporta a trad.‘-:6-3 dc cm:

sistema?D'=P1't:C‘1os de la: pruductus :11 In: matcadns ;:rri:n.n:ip:daes r:1e:‘Iq'_;1J.cig.uJpu1

1'=Prc:::io5 dI:Iusfit»d::closcn1+:v$n1i:It:&dn5p1'inv:ip13Ifi dI':Sa:I1Pcd1'a Sula2=Pmci:r.s dch£ an ].I.':§ mcttvadm guctnnduziuscomn Lu Cuibui, Cfl mnyngua. m3‘ CI1aE1m:::1}=Pr1u:io5 du: 16: inslnnos n.grIc:6LJ.s 4.'X.'dIl.D lixtilirnnm su::m§]]ns jf p1..':gI.r.is:i1:Ias

+:=Gtr6s:

6.6 .5Le ha scrvido fie alguna fbrma conocer la infornaacién gerterada par :1 SIIHPAH en susacfividades tie pmducciérn fife cnmercializaciafin de honaliza.-;? (D=Nu1-Si}Dctallez

6.? .5C6mo con$ideni Ud. en cuantcr a 31.1 veraaidad la infomlacién? {=[J=F:dsn 1="v'cr:o:)

6.3 ,_»;Suponin:m:la quela infnmmcién es veraz, cémo considera Ud. H616 tipu} de infonnacién ancuanto a su ilnportancia parammar dwcisionrs dc protiurxifiun flu comflrcializacién de sushortalizas‘? 0=’3i11 illlportanarzrin 1-Pmoimponmc zsimp-mmtc 3I==1-.+Iu*,'In1p-01-{ante

6.9 ,§,Q11é tipo dc: inf:-rmacifian le iuiereseraria. counter a Ud. a Iravés dc un. sistcrnna dc Irtformaciianpcnsando en la. uu'1id.a.d quc podria tenet para producir 3* vendcr $1.15 prcnductos?

0=Pre:I::ios 41 nivcl dept:-duzmr I'I'*reI'.'-in-s a '.ni\‘c1 dc ma3*ar1>1a(:sp-:cifi c:a:dc cual mcrcado}2=PIC::i+}$ a nivcl dc dctnllisln 3*Pm::i-as dc mcrcuda a futuro 4-Prado-s 4:1 olros palms dc C...e'-"L.5=C:a.nn'd.'1.'La5 mmacializndns 6%.-5L1'ca.5 scmhndaa 7-Clazsifiinar.-s, peas 5' n:I.cdid.':s

5.10 g_Cfial scria. 13 formamis {It'll 3* convtnientcpam Ud. dc presentarle esa infcmxacién? o=vin pd.-1']6d.icn l=V£:Lmdin 2=w.a telmisién

3=Cm'I.$I.1ltn personal 4=0tms

6. I I g_Con qué ficwcncia 3,‘ cflandu scria mas 1'16] 3' convenient: para Ud. qua st. 1: prcsenlzana. csainformacién con el propésito dc usarla par: tama: dctjsiunes dc produccifnn 3' dz: vema desus productos ya 5:31 aqui an L3. feria or an ios dcxnfis mcrcados dnndt Ud. trahaja?Frecuencia: Cuando (si es via radio DT.€.'1v|'.‘-“r"iS1|.’:'Il't} : -U=TodoaInsd.Lu3 I'=D1'.ndcp-:orrI1I:r.T.i£r DIPm'1nma.fi :mu2-——Dos vac}-.-5 p-or mun [Hp-':-:'IfiI:u'l4:I hm!)(<spocifiwqucd£=s1__._6 1'rU===-==r_Iia=~ii4t

.3=Una 11:: par 3-cmzma { In hna'.1}_____T{cm-acificau quu-2: din:J,_______j____ . 2*=Por Ia tardc

4=D-as vc-out par mes {asp-e:::T:f':1:3r1u hum:[exp-ocificur qua:flu]... 3"-Par la mach:

5=-Urn 1:55 :1 mcs [fig-ezilicar In horn}[cspccifiur qucfin]... 4"'I'a-d-as 105 mwdwcs

6. I2 .5Q11é otras sllgerencias 1:: hace. Ud. a 13.5 persona:fl1 de Esta acfividad de infzzrmarsabre Icrs mercatios agricnlas para mejnrar el sisttrrna 0 pan cumpfir can I35 utpectafivas qua:ti-1-m:n Uds. coma participant-‘:5 an cstas memados nacioualts?

Page 111: ~‘IEN'10 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS...ZAMOHAHO ESCUELA ACRICOLA J.=umn_.x-rERIC;aNA DEPARTA1\~‘IEN'1"0 DE ECONOMIA AGRICOLA Y AGRONEGOCIOS Ew.LUAcION DEL II»-LPACTO DEL

-aé

.E.fiam.fip__,,=_.__5

m£.Eu_..__m=_uu

m,....\.__E._o_._

3:63;

3...

H.:...mE_mHon

mutoaumE;

.2...2

atom5an

3253av

“£92,.

N

ax.mz_._m_

fin

9.1..

1-,.

93..

:.n

8....

Eu

3...

an

9?

5.3.3

"3

8m

93

.2¢

3....

n..

B...

2."

S...

3.3....

.

and

an

12

Ea

.2...

Ed

Sm.

3.»

EH

:3

_3__d.....1

.3

5..

an

4.

«ha

3..

3..

an".

new

3...

569.5

an

an

an

«

2+

3+

an

9..

an

:3

2.3.:

2.“

2:

3.“

in

2.”

in

:2

3..

3+

3.___.§

in

2:

Ed

in

:._..

3..

mm...

3.7

«ha

3:...

$3».

an

3...

flu

EH

EH

Em

“fin

can

mu

3..

5:3.

3.“

En

«E

in

ma

:2

3a

3+

2.:

3+

3__E__m....

fin

SA

9."

:4

3n

5..

Sn

3...

8...

Rain

T

5...

3...

FA

9.“

Eu».

Sm

man

94

RN

5,»

_...fi__n_.__.n.n

WA

:2

3H

sun

2.“

3....

2.n

.5.

:4

S...

3.32

3....

En

I...

in

fim

an

E...

3..

Eu

3...

..x.____:.£

EM

Em

mi

.......n

:H

Sm

.3

Fuw

£3

91..

....,.._:._n

Ham

:3.

5..

:3

M2

:3.

3....

3+

".3

3.7

3.2.3

.2}

R:

an.

:2

an

9:...

.1.

3:

Run

an...

.E_..__...2.

man

3...

2..

9...."

H...

2.”

2...

3+

3».

3.3:.

EH

32..

um.

=_____H

mm.”

2:...

mi.

3.w

an

:5.

955...

man

can

R...

36

mfl ...

R3.

#4

3.1

G».

3...

Earn

mi

an

3:.”

EH

awn

in

3...

=3.

93

Rm

.aa_:.._

3%

9.2.

an

.3."

EH

:.._n

Inn

93

EN

E.”

_2...E.__H_

_m....H

Ba

2M

3....

Em

3....

am...

93.

84.

am

3.5.3

___._.u

Eu

3..

on

fin

.3

3H.

E...»

.3.

awn

3_._E._._.n

Gd

:2

34

in

GM

Ed

2...

91¢

can

ufiéaafi

can

3..

$2.

:2

unm

an

in

Eu

3..

R4.

955%.

an

8...

2..

.3

new

2.":

H2.

3...

E;

93

3.3.3

zfiwém.E2;

o_H_.n_..

Euoi

38...

_.H_&m_._

3?...“

3.48..

$22..

33.5

Efi c...

.o_.Em_.H

28;

.o_8,£

au.“E.H¢_B_._..

AEEE.

E:

om......_§

_F_..__

.....$..H

¢Q.HO._.u.:

....._.—Qfi_.:

u:.._...__;.E